ေဒၚနယ္ထရမ့္ လက္ထက္ ျမန္မာျပည္ကို ဘယ္လိုရိုက္ခတ္မႈရွိမလဲ

ဧရာဝတီ

အေမရိကန္နိုင္ငံရဲ႕ သမၼတေလာင္းေ႐ြးေကာက္ပြဲမွာ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းရွင္ ေဒၚနယ္ထရမ့္က ၿပိဳင္ဘက္ ဟီလာရီ ကလင္တန္ကို အနိုင္ရၿပီးသြားတဲ့ေနာက္ အေမရိကန္ေ႐ြးေကာက္ပြဲကိုေစာင့္ၾကည့္ေနၾကတဲ့ ျမန္မာေတြၾကားမွာ ေဒၚနယ္ထရမ့္ လက္ထက္မွာ ျမန္မာျပည္ အေပၚထားတဲ့ အေမရိကန္မူဝါဒ တခ်ိဳ႕ေျပာင္းလဲလာမလားဆိုတဲ့ ေတြးျမင္မႈေတြရွိသလို တျခားဘယ္လိုရိုက္ခတ္မႈေတြ ရွိလာဦးမလဲ ဆိုၿပီး စိုးရိမ္သူေတြလည္း ရွိၾကပါတယ္။

ဒီအေျခအေနေတြနဲ႕ပတ္သက္ၿပီး ေဒၚနယ္ထရမ့္ လက္ထက္ အေမရိကန္ အစိုးရ ရဲ႕ ျမန္မာနိုင္ငံအေပၚ မူလ ရွိခဲ့တဲ့ မူဝါဒ အခ်ိဳ႕ ေျပာင္းလဲနိုင္ေျခ ရွိမရွိနဲ႕ စိုးရိမ္စရာ ဘာေတြရွိမလဲဆိုတာကို နိုင္ငံေရးနဲ႕ စီးပြားေရး နယ္ပယ္မွာရွိတဲ့ ပုဂၢိဳလ္ေတြကို ဧရာဝတီ သတင္းဌာန က ဆက္သြယ္ေမးျမန္းထားခ်က္ေတြကို စုစည္း တင္ျပလိုက္ပါတယ္။

ဦးအောင်မိုးဇော် ဥက္ကဋ္ဌ (လူ့ဘောင်သစ် ဒီမိုကရက်တစ်ပါတီ – DPNS)

ယေဘုယျ ပြောလို့ရတာကတော့ ရီပတ်ဗလစ်ကန်တွေက Senate မှာရော congress မှာရော အများစုဖြစ်နေတယ်။ တချို့ ပြောတာကတော့ မြန်မာတွေ တွက် ကံကောင်းတယ်လို့ ပြောတယ်။ ရီပတ်ဗလစ်ကန် ပါတီကလည်း ဒီမိုကရေစီအရေးနဲ့ ပတ်သတ်လို့ တော်တော်လေးကို ထောက်ခံတဲ့ ပါတီဖြစ်တယ်။ အချို့ သုံးသပ်ချက်ကတော့ မြန်မာပြည်ရဲ့ ဆက်ဆံရေး အလားအလာကောင်းလာနိုင်တယ်။ မြန်မာပြည်ကို ပိုအကျိုးရှိ လာနိုင်တယ်လို့ ပြောကြတယ်။

တခု ကျနော်စိုးရိမ်တာကတော့ သူရဲ့ Foreign ပေါ်လစီတောင် တရုတ်ပင်လယ်မှာစစ်အင်အားတွေ တိုးချမယ်လို့ပြောတယ်။ တရုတ်နဲ့ ပတ်သတ်လို့ တော်တော် Target ထားတယ်။ တရုတ်နဲ့ ပတ်သတ်ပြီးတော့ Trade အမူအကျင့်တွေ နဲ့ပတ်သတ်ပြီး သူရွေးကောက်ပွဲကာလမှာ ဖော်ပြထားတာ တွေ့ရတယ်။

က်ေနာ္စိုးရိမ္တာက ေတာင္အာရွမွာကလာၿပီး အေမရိကန္ စစ္ေရးတိုးခ်ဲ့ေတြလုပ္ရင္ က်ေနာ္တို႔ နိုင္ငံအတြက္ စိုးရိမ္စရာပါပဲ။ ဘာလို႔လဲဆိုေတာ့ က်ေနာ္တို႔ နိုင္ငံက တ႐ုတ္နဲ႕ မိုင္ေထာင္ခ်ီတဲ့ အိမ္နီးနားခ်င္းေတြ ျဖစ္ေနတယ္။ တ႐ုတ္ကလည္း အင္အားႀကီးေနတယ္။ ဒီေဒသမွာ သူၿပိဳင္မွာက တ႐ုတ္နဲ႕ ၿပိဳင္မွာကို။ အဲ့ေတာ့ တ႐ုတ္ကို ၿပိဳင္ဖို႔ ျဖစ္လာရင္ က်ေနာ္တို႔ နိုင္ငံ ေနရထိုင္ရ ခက္လာနိုင္တယ္။ Foreign ေပၚလစီရဲ႕ အက်ိဳးသက္ေရာက္မႈက က်ေနာ္တို႔ နိုင္ငံကို တိုက္ရိုက္ ထိခိုက္လာနိုင္တယ္။ က်ေနာ္တို႔ အေမရိကန္နဲ႕ ပူးေပါင္းေဆာင္႐ြက္ဖို႔လုပ္တယ္။ တဖက္မွာလည္း တ႐ုတ္ကရွိတယ္။ သူတို႔ ၂ နိုင္ငံ ရန္ျဖစ္ၿပီဆို က်ေနာ္တို႔ ေနရထိုင္ရခက္မယ္။

ဦးဇော်ဌေး (နိုင်ငံတော် သမ္မတရုံး ပြောခွင့်ရပုဂ္ဂိုလ်)

ေဒၚနယ္ထရမ့္ရဲ႕ေပၚလစီ ေ႐ြးေကာက္ပြဲ စည္း႐ုံးေရးကာလက ေပၚလစီကိုသုံးသပ္ၾကည့္မယ္ဆိုရင္ နံပတ္တစ္က ျပည္တြင္း ကိစၥေတြကို အေလးထားတယ္။ population ရယ္၊ လူမႈဖူလုံေရးတို႔ ပညာေရး၊ လူမႈေရးနဲ႕ တိုင္းျပည္ရဲ႕ ျပည္တြင္း စီးပြားေရး အဲဒါေတြကို ဦးစားေပးတယ္ဆိုတ ာေတြ႕ရတယ္။ အဲဒါေတြ အဓိကယူထားတဲ့အတြက္ သူ႕ရဲ႕ ေဆာင္႐ြက္ခ်က္ေတြက ျပည္တြင္း ကိုပဲ ဦးစားေပးမယ့္သေဘာရွိတယ္။ နိုင္ငံတကာေရးရာေတြမွာ အေမရိကန္ရဲ႕ ပါဝင္မႈကေတာ့ ဝန္ထုပ္ဝန္ပိုးေတြ ေလွ်ာ့ခ်မယ္လို႔ ေျပာတယ္။ လက္ေတြ႕မွာေတာ့ က်ေနာ္တို႔က ေစာင့္ၾကည့္ရမယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ နိုင္ငံတကာေရးရာ ကိစၥေတြမွာ အေမရိကန္ အခန္းက႑က အရမ္းႀကီးမားေနတယ္။ အဲလိုတည္ေဆာက္ထားတဲ့ ကမာၻ႔ထိပ္သီး World Order ျဖစ္ေနတဲ့ အတြက္ အေမရိကန္ ဒီ World Order ကေနထြက္ဖို႔ ဆိုတာကေတာ့ တကယ္ လုပ္နိုင္ မလုပ္နိုင္ ေစာင့္ၾကည့္ရမယ့္ သေဘာရွိတယ္။

နံပတ္ႏွစ္အခ်က္ကေတာ့ အာရွ ပစိဖိတ္ေဒသနဲ႕ပတ္သက္လို႔ ဥပမာ ဂ်ပန္မွာဆိုရင္ အေမရိကန္တပ္ေတြ ထားတယ္။ အလားတူ ေတာင္ကိုးရီးယား၊ ထိုင္ဝမ္လိုေနရာမ်ိဳးေတြ အဲလိုမ်ိဳး သူ႕တို႔ရဲ႕တပ္ေတြနဲ႕ကာရံထားတယ္။ ေနာက္ ပါကစၥတန္၊ အာဖဂန္နစၥတန္ဘက္မွာ ပို႔ထားတဲ့တပ္ေတြရွိတယ္။ အဲလို နိုင္ငံတကာမွာ အေမရိကန္တပ္ေတြ လႊတ္ေနရတဲ့အေနအထား ေတြကို ေလွ်ာ့ခ်ပါ့မယ္လို႔ ေျပာထားတာရွိတယ္။ ဒါကေတာ့ ေ႐ြးေကာက္ပြဲမတိုင္ခင္ သူ႕ရဲ႕ စည္း႐ုံးေရးကာလမွာ ေျပာခဲ့တာ ျဖစ္တဲ့အတြက္ တကယ္လုပ္မယ္မလုပ္ဘူးဆိုတာ တခ်က္ေစာင့္ၾကည့္ရမယ္။ သို႔ေသာ္ တကယ္လို႔သာ ေျပာထားတဲ့ ေပၚလစီ အတိုင္းဆိုရင္ေတာ့ နိုင္ငံတကာေရးရာ ကိစၥေတြမွာ အာရွ ပစိဖိတ္ေဒသမွာ ရွိတာနဲ႕ပတ္သက္လို႔ သူတိုက္ရိုက္ေျပာတာေတာ့ တ႐ုတ္ေပါ့ေနာ္ တ႐ုတ္ကိုဘာေျပာလဲဆိုေတာ့ စီးပြားေရးအရ သူက ဦးတည္ၿပီးေျပာတယ္။ ေဒသတြင္း ကုန္သြယ္ေရးသေဘာ တူညီခ်က္ေတြကို တိုးထြက္မယ္ဆိုတဲ့အတြက္ အဓိကကေတာ့ ကိုယ္က်ိဳးစီးပြား ဦးစားေပးေပၚလစီျဖစ္တဲ့အတြက္ က်ေနာ္တို႔ မွန္းတာကေတာ့ ကုန္သြယ္မႈမွာ ထိပ္တိုက္တိုးတာေတြ ပြတ္တိုက္တာေတြျဖစ္လာနိုင္တယ္။ တကမာၻလုံးဆိုင္ရာကုန္သြယ္ေရး ေပါ့။

ကုန္သြယ္ေရးမွာလည္း အထူးသျဖင့္ ဒီဘက္မွာ ထြန္းေတာက္လာတဲ့ တ႐ုတ္နိုင္ငံနဲ႕ ကုန္သြယ္မႈ အျငင္းပြားမႈေတြ ျဖစ္လာ နိုင္တယ္။ ေနာက္ပိုင္းမွာ ပိုၿပီးေတာ့ျပင္းထန္လာနိုင္တဲ့ သေဘာထားေတြ ေတြ႕ရတယ္ေပါ့ေနာ္။ ေတြ႕ရေတာ့ သူ႕ရဲ႕ ေဒသတြင္း မဟာမိတ္ျဖစ္တဲ့ ဂ်ပန္၊ ေတာင္ကိုရီးယား၊ အိႏၵိယ စသျဖင့္ နိုင္ငံေတြနဲ႕ ပူးေပါင္းေဆာင္႐ြက္မႈ အေျခအေနေပါ့။ ေနာက္တခုက အိုဘားမား လက္ထက္မွာထားခဲ့တဲ့ အာရွကို ဗဟိုျပဳတဲ့ မူဝါဒေပါ့။ ဒါေတြက ျပန္ၾကည့္ရင္ အေမရိကန္နိုင္ငံရဲ႕ မဟာဗ်ဴဟာေပါ့။ နိုင္ငံျခားေရးမူဝါဒအရ အစိုးရတင္မကဘူး။ လႊတ္ေတာ္ဘက္ပိုင္းကေရာ က်န္တဲ့ အမ်ိဳးသားလုံၿခဳံေရးဆိုင္ရာ အင္စတီက်ဴးရွင္း ေတြ ရွိတယ္။ ဒါေတြရဲ႕ ေထာက္ခံမႈေတြ အတည္ျပဳခ်က္ေတြနဲ႕ လုပ္ထားတည္ေဆာက္ထားတဲ့ မဟာဗ်ဴဟာ ခ်ိန္ခြင္လွ်ာ ျဖစ္ေနတဲ့ အတြက္ ေဒၚနယ္ထရမ့္အေနနဲ႕ တဦးတည္း သေဘာဆႏၵနဲ႕လုပ္ဖို႔ကိုင္ဖို႔ ဒါေတြကို ၃၆၀ ဒီဂရီေျပာင္းျပန္လွန္ျပစ္ဖို႔ ဆိုတာကေတာ့ နည္းနည္းေလး မလြယ္တဲ့ကိစၥလို႔ သုံးသပ္တယ္။

သုံးသပ္ေတာ့ ၂၁ ရာစုမွာ အဓိက ဗဟိုခ်က္ျဖစ္လာတဲ့ အာရွပစိဖိတ္ေဒသေပါ့။ အထူးသျဖင့္ က်ေနာ္တို႔ အာရွပစိဖိတ္ေဒသ ဆိုင္ရာ မူဝါဒေတြမွာေတာ့ ေလွ်ာ့ခ်မယ္ေျပာလည္း နိုင္ငံေရးမွာ သူ႕ရဲ႕အခန္းက႑ေတြကေတာ့ ဆက္ၿပီးေတာ့ ရွိေနဦးမယ္ဆိုတာကို မွန္းဆလို႔ရတယ္။ စီးပြားေရးပိုင္းမွာေတာ့ ဥပမာဆိုရင္ တကမာၻလုံးဆိုင္ရာ ကုန္သြယ္မႈပိုင္းေပါ့ ကမာၻ႔ ကုန္သြယ္ေရးအဖြဲ႕ခ်ဳပ္က ဆိုင္ရာကိစၥေတြက ပြတ္တိုက္မႈေတြ ပဋိပကၡေတြျဖစ္လာနိုင္တယ္။ အဲဒီအေနအထားအေပၚမွာ က်ေနာ္တို႔ နိုင္ငံငယ္ေလးေတြေပါ့ေနာ္။ အထူးသျဖင့္ တ႐ုတ္နဲ႕ နယ္ေျမခ်င္းထိစပ္ၿပီးေတာ့ တ႐ုတ္နိုင္ငံရဲ႕ အိႏၵိယ သမုဒၵရာ ထြက္ေပါက္ေပါ့။ အဲလိုျဖစ္ေနတဲ့ ျမန္မာနိုင္ငံလို နိုင္ငံအေနနဲ႕ သက္ေရာက္မႈေတြ ဘယ္လိုျဖစ္လာနိုင္တယ္ ဆိုတာကို က်ေနာ္တို႔ဘက္ ကေတာ့ ႀကိဳတင္ေမွ်ာ္ေတြးသုံးသပ္ၿပီးေတာ့ ေဆာင္႐ြက္ဖို႔ေတာ့လိုလိမ့္မယ္။

Kim ချောစု (Katalysts Investment Group)

ကလင္တန္နိုင္ခဲ့ရင္ သူနဲ႕ အိုးဘာမားနဲ႕က ေပၚလစီပိုင္းက ပါတီတခုတည္းကဆိုေတာ့ ပိုၿပီး တူညီမွာေပါ့ေနာ္။ အဲဒီလိုဆိုရင္ ျမန္မာျပည္မွာ သူရွိေနတဲ့ အျမင္ကလည္း သိပ္ၿပိးေတာ့ ေျပာင္းလဲမယ္လို႔ မထင္ဘူး။ နိုင္ငံေခါင္းေဆာင္နဲ႕လည္း သူက ရင္းႏွီးတဲ့အတြက္ေၾကာင့္ ျမန္မာျပည္အေနနဲ႕ လုပ္ကိုင္ရ ပိုအဆင္ေျပမယ္လို႔ ထင္တယ္။ ထရန႔္ကက်ေတာ့ ျမန္မာျပည္အေၾကာင္းကို သိတဲ့ပုံမရဘူး။ သူက စီးပြားေရးမွာ ျပည္တြင္းကို အာ႐ုံစိုက္တယ္။ သူအေနနဲ႕ နိုင္ငံျခားမွာ ဘယ္လို ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံမလဲဆိုတာ သိပ္မေျပာသြားဘူး။ သူျဖစ္ခ်င္တာက အေမရိကန္မွာ စီးပြားေရးက်တယ္။ ကုန္သြယ္မႈေပၚလစီက အေမရိကန္စီးပြားေရးကို ထိခိုက္တယ္ ေျပာသြားတယ္။ သူကစီးပြားေရး လုပ္ငန္းရွင္ ျဖစ္တယ္။ သူရဲ႕ စီးပြားေရးအေပၚလစီက အေမရိကန္မွာ ပိုမ်ားတယ္ နိုင္ငံျခားမွာ သိပ္မရွိဘူး။ ဒါေၾကာင့္ အေမရိကန္ focus ျဖစ္တာပါ။ ဟီလာရီကလင္တန္က်ေတာ့လည္း နိုင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီးလည္း ျဖစ္ခဲ့တယ္။ ပါတီ ႏွစ္ခုမွာသူတို႔လုပ္ခ်င္တဲ့ ေပၚလစီေတြက မတူဘူး။ ေနာက္တက္လာမယ့္ အစိုးရက စီးပြားေရး ေပၚလစီပိုင္းကို ၾကည့္ရင္ ျမန္မာဘက္ပဲျဖစ္ျဖစ္ အေမရိကန္ပိုင္းပဲ ျဖစ္ျဖစ္ ဘယ္လိုမ်ိဳး ဆက္ဆံရမလဲ ၾကည့္ဖို႔လိုတယ္။

ဦးအောင်မျိုးမင်း (ဒါရိုက်တာ – ညီမျှခြင်းမြန်မာ)

Foreign ေပၚလစီေပၚမွာ အမ်ားႀကီး မူတည္ပါလိမ့္မယ္။ ပထမတခုက သူက က်ေနာ္တို႔ ျမန္မာနိုင္ငံအေပၚမွာ နဂိုကတည္းက စိတ္မဝင္စားတဲ့အရာေတြ ရွိတဲ့အတြက္ ျမန္မာနိုင္ငံနဲ႕ ပတ္သတ္ၿပီးေတာ့ ဒီမိုကေရစီ ဦးတည္လမ္းေၾကာင္းအတြက္ ကိုယ္ေရာ စိတ္ပါ စိတ္ဝင္စားမႈ မရွိနိုင္ဘူးလို႔ က်ေနာ္ေျပာခ်င္တယ္။ ေနာက္ထပ္တခုက က်ေနာ္တို႔ အေရွ႕ေတာင္အာရွ ေဒသမွာျဖစ္ေနတဲ့ ေတာင္တ႐ုတ္ပင္လယ္နဲ႕ ပတ္သတ္ၿပီးေတာ့ သူေျပာၾကားခ်က္ေတြက ထိပ္တိုက္ရင္ဆိုင္မယ္ဆိုတဲ့ သေဘာမ်ိဳး ျဖစ္တယ္။ က်ေနာ္တို႔အေနနဲ႕ အေမရိကန္နဲ႕ တ႐ုတ္လိုနိုင္ငံႀကီး ၂ ခု ၾကားမွာ က်ေနာ္တို႔ လက္ရွိအစိုးရက ပါးနပ္စြာ ကိုင္တြယ္ေနေပမယ့္ တကယ္လို႔မ်ား တဖက္က အၾကမ္းဖက္မႈေတြ တိုက္ခိုက္မႈေတြကို ဦးတည္သြားမယ္ဆိုရင္ က်ေနာ္တို႔ နယ္ေျမပထဝီ ေဒသလုံၿခဳံေရးက အခုရွိေနတာထက္ ပိုဆိုးသြားနိုင္တယ္။ အထူးသျဖင့္ တ႐ုတ္ဘက္ကိုေရာ အေမရိကန္ဘက္ကိုေရာ က်ေနာ္တို႔ ဟန္ခ်က္ညီစြာနဲ႕ ရပ္တည္နိုင္ဖို႔ လုပ္ေဆာင္နိုင္တဲ့ ျမန္မာနိုင္ငံ ေပၚလစီက နိုုင္ငံျခားေပၚလစီက အဲ့ေနရာမွာ အမ်ားႀကီး မတည္မၿငိမ္ ျဖစ္သြားနိုင္တယ္။

သူအေနနဲ႕ အစၥလာမ္မစ္ ဝါဒေတြနဲ႕ ပတ္သတ္ၿပီးေတာ့ အျပတ္ကိုင္မယ္၊ ေနာက္တခုက ဒုကၡသည္ေတြနဲ႕ ပတ္သတ္ၿပီးေတာ့ လက္မခံနိုင္တဲ့ သေဘာျဖစ္တယ္။ ဒါကေတာ့ တဖက္ကေနၾကည့္ရင္သူ႕အမ်ိဳးသားအက်ိဳးစီးပြားကို ၾကည့္ၿပီးေျပာတာ။ ဒါေပမယ့္ သူရဲ႕ ဒီလိုမ်ိဳးေျပာၾကားခ်က္က နဂိုကတည္းက စစ္တိုက္ဖို႔အတြက္ အၾကမ္းဖက္ဖို႔အတြက္ တာစူေနတဲ့ အၾကမ္းဖက္ သမားေတြကိုထပ္ၿပီးေတာ့ သြားၿပီးေတာ့ ဆြ လိုက္သလို ျဖစ္သြားနိုင္တယ္။

က်ေနာ္တို႔ တိုင္းျပည္မွာလည္း အခုဆိုရင္ ဘူးသီးေတာင္ ေမာင္ေတာဘက္မွာ အၾကမ္းဖက္သမားေတြ ဝင္လာတယ္ဆိုတာ ျဖစ္လာတယ္။ တကယ္လိုမ်ား က်ေနာ္တို႔က ဒီဟာကို သူ႕ဖက္ကေန လုပ္ေဆာင္မယ္ဆိုရင္ က်ေနာ္တို႔ နယ္ေျမကလည္း အၾကမ္းဖက္မႈနဲ႕ ပတ္သတ္ေသာ နယ္ေျမ တေနရာျဖစ္လာမယ္။ နိုင္ငံတခု ျဖစ္လာနိုင္တယ္။ ဘာလို႔လဲဆိုေတာ့ နဂိုကတည္းက အေမရိကန္နဲ႕ က်ေနာ္တို႔ ရင္းႏွီးၿပီးသားျဖစ္တဲ့ အရာေတြ ရွိေနတယ္။ က်ေနာ္တို႔မွာ လူမ်ိဳးေရးရာဖိႏွိပ္တယ္ ဆိုၿပီးေတာ့ ပစ္မွတ္ထားခံေနရတဲ့ နိုင္ငံတခုျဖစ္တယ္။ သူရဲ႕ အၾကမ္းဖက္လိုတဲ့ စိတ္နဲ႕ စိန္ေခၚတာ မလုံၿခဳံမႈကို ထပ္ၿပီးေတာ့ ဖန္တီးေပးသလို ျဖစ္မယ္။

လူ႕အခြင့္အေရးေျခေနဘက္ကေတာ့ အရင္တုန္းက အိုဘားမားလက္ထက္တုန္းက တိုးတက္ေရးနဲ႕ ပတ္သတ္ၿပီးေတာ့ အကူအညီ ထပ္ေပးမယ္လို႔ ေျပာထားတာရွိတယ္။ ျမန္မာျပည္မွာ ပူးတြဲလုပ္ေဆာင္ဖို႔ စီးပြားေရးရင္းႏွီးျမႇုပ္ႏွံမႈေတြ လုပ္ေဆာင္ေပးဖို႔ ဆိုတဲ့အရာေတြရွိတယ္။

ေနာက္ အစိုးရမွာေတာ့ လုံးဝ ဇီးရိုးထိ ေျပာင္းသြားမွာေတာ့ မဟုတ္ဘူး။ ဒါေပမယ့္ သမၼတ မူဝါဒကလည္း အေရးပါတဲ့အတြက္ နိုင္ငံတကာကူညီမႈ အကူအညီက ပုံစံေျပာင္းသြားနိုင္တယ္။ ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္ေရးနဲ႕ ပတ္သတ္ေသာ လူသားခ်င္းစာနာမႈ အားလုံးက ဒါေတြကို ရပ္တန႔္သြားနိုင္တဲ့အဆင့္ အနည္းဆုံးေတာ့ ေလ်ာ့သြားနိုင္တဲ့ အဆင့္ ျဖစ္သြားနိုင္တယ္။ ေနာက္တခုက သံတမန္ မဆန္စြာ ေျပာဆိုမႈက ကုလသမဂၢလို ေနရာမ်ိဳးေတြ နိုင္ငံတကာမွာ နဂိုကမွ အေမရိကန္ကို လူစြာႀကီးဆိုၿပီးေတာ့ တခ်ိဳ႕နိုင္ငံေတြ ၾကားထဲမွာ အေမရိကန္ ဦးေဆာင္လုပ္တဲ့ အရာမ်ိဳးကို နဂိုကမွ အထင္ေသးတယ္။ နဂိုကမွ သိပ္သေဘာမက်တာ သူအေျပာ အဆိုေၾကာင့္ ပိုမိုၿပီးေတာ့ နိုင္ငံတကာမွာရႈံ႕ခ်မႈေတြ ေျပာဆိုမႈေတြ ေထာက္ျပမႈေတြ ျဖစ္သြားနိုင္တယ္။

ကိုမြအေး (၈၈ မျိုးဆက် ငြိမ်းချမ်းရေးနှင့် ပွင့်လင်းလူ့အဖွဲ့အစည်း)

တကယ္တမ္းေျပာမယ္ဆိုရင္ အေမရိကန္အက်ိဳးစီးပြားက ျမန္မာျပည္မွာ နည္းပါတယ္။ ပထဝီနိုင္ငံေရး တခုေတာ့ ရွိတာေပါ့ေနာ္။ က်ေနာ္တို႔က အေမရိကန္ရဲ႕ ႏႈန္း စံတန္ဘိုးေတြေပၚမွာ အတုယူတာေလ။ အထူးသျဖင့္ ဒီမိုကေရစီရဲ႕ ႏႈန္းစံတန္ဘိုးေတြေပၚမွာ။ ၿပီးခဲ့တဲ့ ဒီမိုကရက္တစ္ သမၼတပဲျဖစ္ျဖစ္၊ ရီပက္ဘလီကန္ သမၼတပဲျဖစ္ျဖစ္ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားက ဒီႏႈန္း စံတန္ဘိုးေတြအေပၚမွာ ျမန္မာျပည္ရဲ႕ အေျပာင္းအလဲကို ခ်ည္းကပ္တာ ျဖစ္တယ္ဗ်။

ေဒၚနယ္ထရမ့္က လက္ထက္မွာ က်ေနာ္တို႔ စံျပဳရတဲ့ ႏႈန္းစံတန္ဘိုးေတြ ယုတ္ေလွ်ာ့သြားမလားဆိုတဲ့ စိုးရိမ္ခ်က္ေတြရွိတယ္။ ဒါကေတာ့ တခ်က္ေပါ့။ ေနာက္တခု က်ေနာ္အျမင္က သိပ္ေတာ့ ထူးျခားသြားလိမ့္မယ္လို႔ မထင္ေသးဘူး။ ဆက္ေတာ့ ေစာင့္ၾကည့္ရမွာ ေပါ့ဗ်ာ။ အဓိက က်ေနာ္ေျပာခ်င္တာက တ႐ုတ္နဲ႕ အေမရိကားရဲ႕ ဆက္ဆံေရးဟာ ဘယ္ေလာက္အတိုင္း အတာအထိ သြားမလဲ။ ဘယ္ေလာက္အတိုင္းအတာ ထစ္ေငါ့မႈေတြ ရွိမလဲဆိုတဲ့ အေပၚမွာ မူတည္ၿပီး ျမန္မာျပည္နဲ႕ အေမရိကန္ ဆက္ဆံေရးက အရင္လိုမ်ိဳးရွိမလား တိုးလားမလား။ ယုတ္ေလ်ာ့သြားမလားဆိုတာက အဲဒီအေပၚမွာဘဲ သုံးသပ္ရမယ္လို႔ ထင္ပါတယ္။

ဦးေအာင္သူၿငိမ္း (သင္တန္းေရးရာ ဒါရိုက္တာ – မဟာဗ်ဴဟာႏွင့္ မူဝါဒေရးရာေလ့လာေရး အင္စတီက်ဴ)

ေျပာရမယ္ဆိုရင္ ျမန္မာနိုင္ငံနဲ႕ပတ္သတ္တဲ့ မူဝါဒကေတာ့ အရင္ပုံစံအတိုင္းဆက္သြားဖို႔ေတာ့မ်ားပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ေဒၚနယ္ထရမ့္ရဲ႕ နိုင္ငံျခားေရးေပၚလစီ ဘာညာ အရင္ေျပာခဲ့တာေတြၾကည့္ေတာ့ အာရွနဲ႕ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ အထူးသျဖင့္ ဂ်ပန္မွာရွိတဲ့ အေမရိကန္တပ္ေတြ ျပန္ႏႈတ္မယ္လို႔ အေနအထားအထိေတာင္ ေျပာတာေတြ ရွိတယ္။ ေနာက္တခုက သူ႕ရဲ႕ နိုင္ငံျခားေရးမူဝါဒက အေရွ႕အလယ္ပိုင္းကိုပိုၿပီးေတာ့ ဦးစားေပးေျပာတာမ်ိဳးေတြရွိတယ္။ အာရွအတြက္ကေတာ့ သိပ္ ထူးထူးျခားျခား ေျပာတာမ်ိဳးေတြ မေတြ႕ဘူး။

က်ေနာ္ျမင္တာကေတာ့ အာရွနဲ႕ ပတ္သက္လာလို႔ရွိရင္ အေမရိကန္က သူ႕ရဲ႕ Position ေတြ ဘယ္လိုမ်ိဳးေနရာျပန္ခ်မလဲဆိုတာ အေပၚမွာေတာ့ အေရးႀကီးပါတယ္။ အခုအေနအထားမွာေတာ့ ေဒၚနယ္ထရမ့္ ေျပာတဲ့ နိုင္ငံျခားေရးမူဝါဒ ဘာညာဆိုတာကလည္း ေသခ်ာမသိရေသးေတာ့ မွန္းရေတာ့ ခက္ပါတယ္။

သူရကိုကို ( YGA Capital Limited, Managing Director )

ထရမ့္တက္လာတဲ့အတြက္ အေမရိကန္ေပၚလစီက ေတာ္ေတာ္ေလး ေျပာင္းလဲလာနိုင္မလားဆိုတာ အားလုံးက ေဆြးေႏြး တိုင္ပင္ၾကမွာပဲ။ သူေျပာထားတဲ့ေပၚလစီအရလည္း ျပည္တြင္းစီးပြားေရးနဲ႕ ျပည္တြင္းလုပ္ငန္းရွင္ေတြ ဝန္ထမ္းေတြ ျပည္သူ ျပည္သားေတြက နံပါတ္တစ္ အေနနဲ႕ အဓိကထားမယ္လို႔ ေျပာပါတယ္။ သူဘက္က မွန္တယ္လို႔ ျမင္လည္း ရပါတယ္။

သူအျမင္နဲ႕ သူေပၚလစီက ကမာၻ႔ကုန္သြယ္မႈကို ျပန္ၿပီေတာ့မွ ပိုတင္းၾကပ္မလား။ အာရွဘက္က ထုတ္တာေတြ ေတာင္အေမရိကဘက္က ထုတ္တာေတြ ကုန္စည္ပစၥည္းေတြ သူတို႔ အေမရိကဘက္ကို ဝင္လာတာေတြကို သူကန႔္ကြက္ၿပီးေတာ့မွ အေမရိကန္ စီးပြားေရးကို ကာကြယ္ဖို႔ ေပၚလစီေတြ ေပၚလားမလားဆိုတာ အားလုံးက ေစာင့္ၾကည့္ၿပီးေတာ့မွ စိုးရိမ္စရာလည္း ရွိတယ္လို႔ ေျပာလို႔ရတယ္။ သက္ေရာက္မႈက ဘယ္လိုလာမလဲ မသိဘူး။

ျမန္မာျပည္အတြက္ အနီးစပ္ဆုံး သက္ေရာက္မႈက ေဒၚလာေငြေၾကးလဲလွယ္မႈႏႈန္း ဘယ္လိုျဖစ္လာမလဲ ေစာင့္ၾကည့္ ရလိမ့္မယ္။ အန္တီစု ခရီးစဥ္မွာ ဆန္ရွင္ေတြ ျဖဳတ္ခ်ၿပီးေနာက္ အခြင့္အေရးေလး မခံစားလိုက္ရဘဲနဲ႕ ေပၚလစီ ေတြက ဘယ္လိုမ်ိဳး အခြင့္အေရးေတြကို ထိခိုက္လာမလဲ ေျပာမရဘူး။ ခ်က္ျခင္းေတာ့ သိရဦးမွာ မဟုတ္ပါဘူး။ ေလာေလာဆယ္က ခ်က္ျခင္းသက္ေရာက္မႈက ေဒၚလာလဲလွယ္ႏႈန္း၊ ကမာၻ႔ ကုန္သြယ္မႈ ဘယ္လိုျဖစ္လာမလဲဆိုတာ က်ေတာ္တို႔ ေစာင့္ၾကည့္ရမယ္။

တခုေသခ်ာတာက တကမာၻလုံးက အေမရိကန္ စီးပြားေရးနဲ႕ ေပၚလစီက ၾကပ္တည္းမႈ မျဖစ္ေပမယ့္ အားလုံးက ဒီအေျခအေနကို စူးစိုက္ေနတဲ့ အတြက္ ျမန္မာျပည္နဲ႕ ကုန္သြယ္မႈ၊ ျမန္မာျပည္နဲ႕ ေပၚလစီေတြက စီစဥ္ေဆာင္႐ြက္ထား အေပၚမွာ နည္းနည္း က်သြား မလားေတာ့ မသိဘူး။ ေနာက္လာမည့္ သက္ေရာက္မႈက ေနာက္လာမယ့္ ေပၚလစီကို ေစာင့္ၾကည့္ရမယ္ ဘယ္လိုျဖစ္လာမလဲေပါ့။ အျပည္ ျပည္ဆိုင္ရာ ရင္းႏွီး ျမဳပ္ႏွံမႈ ဘယ္ေနရာေတြမွာ ဘာေတြထည့္ၾကမလဲ။ ဘာေတြကို ဦးစားေပးမလဲ။ ဘယ္နိုင္ငံနဲ႕ ဆက္ဆံမလဲဆိုတာ သူတို႔ ျပန္ၿပီးေတာ့မွ သုံးသပ္ရေတာ့မွာပါ။ ျပည္တြင္းေပၚလစီကို ျပန္ၿပီးအားစိုက္ရမလား။ ျပန္သုံးသပ္ရမွာပါ။

ဦးလှမောင် (စီးပွားရေးကျွမ်းကျင်သူ)

ျမန္မာနိုင္ငံကို ဒီမိုကရက္တစ္ သမၼတ အိုးဘားမားက ခ်စ္ၾကည္ေရးလုပ္တယ္။ အခုတက္လာမယ့္သူက ျမန္မာျပည္ ခ်စ္ၾကည္ေရး လုပ္ခဲ့တဲ့သူေတြ အိုးဘားမားတို႔ မဟုတ္ေတာ့ ျမန္မာစီးပြားေရး အခက္အခဲ ျဖစ္သြားၿပီလားလို႔ ေမးလာ ၾကပါတယ္။ ဒီေနရာမွာ အဓိကက အေမရိကန္သမၼတ လုံး၀ မဟုတ္ပါဘူး။ အဓိကက ျမန္မာျပည္က ေခါင္းေဆာင္ေတြက အဓိကပါ။

ျမန္မာျပည္က ေခါင္းေဆာင္ေတြက အေမရိကန္က သမၼတ ေတြကို ဘယ္သမၼတ တက္တက္ ပူးေပါင္း ေဆာင္႐ြက္တတ္ဖို႔ပဲ လိုအပ္ပါတယ္။ အေမရိကန္နဲ႕ ေပါင္းလိုက္တဲ့ နိုင္ငံတိုင္းက တိုးတက္တယ္။ ျမန္မာနိုင္ငံတကၠသိုလ္မွာ အိုဘားမား လာၿပီး မိန႔္ခြန္းေျပာခဲ့တယ္။ ဘာမွ မတိုးတက္ခဲ့ဘူး။ အခု အေမရိကန္ကို ဒီဘက္က ေခါင္းေဆာင္ေတြသြားတယ္ ဘာစာခ်ဳပ္မွ မခ်ဳပ္နိုင္ခဲ့ဘူး။ အေမရိကန္သမၼ ျမန္မာျပည္ လာတယ္ ဘာစာခ်ဳပ္မွ မခ်ဳပ္နိုင္ခဲ့ဘူး။ အခု ဆန္ရွင္လႊတ္လိုက္တဲ့အတြက္ အေမရိကန္ကုမၸဏီေတြနဲ႕ ေပါင္းလုပ္တတ္ဖို႔ ပဲလိုတယ္။ အေမရိကန္ေတြနဲ႕ေပါင္းရင္ အရင္ဆုံးက စံခ်ိန္စံၫႊန္း သတ္မွတ္တဲ့ ေကာ္မတီေတြဖြဲ႕ေပးရမယ္။ အရည္အေသြး ျမင့္ရမယ္။

သမၼတအိုဘားမား ျမန္မာကို ၂ ေခါက္လာတယ္ ျမန္မာမွာ ဘာတိုးတက္လို႔လဲ။ ဘာေတြ ျမန္မာနိုင္ငံက လုပ္တတ္ခဲ့လို႔လဲ။ ကလင္တန္သမၼတျဖစ္ခဲ့လို႔ ျမန္မာျပည္ကို ၁၀ ေခါက္လာဦး ျမန္မာျပည္က ဘာလုပ္တတ္လို႔လဲ။ ဒါေၾကာင့္ ေဒၚနယ္လ္ထရန႔္နဲ႕လည္း မဆိုင္ဘူး။ ကလင္တန္နဲ႕လည္း မဆိုင္ဘူး။ ဘယ္သမၼတတက္တက္ ျမန္မာျပည္က ေပါင္းတက္ဖို႔ပဲ လိုတယ္။ ေနာက္ၿပီး အေမရိကန္နိုင္ငံေ႐ြးေကာက္ပြဲ ႏွစ္တိုင္းႏွစ္တိုင္း စေတာ့ေတြ ရွယ္ယာေတြ ေဈးက်မယ္။ ေဒၚလာေဈးက်တတ္တယ္။