နအဖ စစ္အစိုးရ၏ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္အေပၚ တရားစီရင္ေရး အသံုးခ်မႈ

တရားမစြဲမီ အေျခအေန

NLD ပါတီ အေထြေထြအတြင္းေရးမွဴး ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ႏွင့္ ဒုဥကၠ႒ ဦးတင္ဦးႏွင့္အဖြဲ႔သည္ အထက္ျမန္မာျပည္ ပါတီစည္း႐ံုးေရးလုပ္ငန္းအတြက္ သြားေရာက္ေဆာင္ရြက္ရာ ဒီပဲယင္းၿမိဳ႕နယ္၊ က်ီရြာအနီး၌ ၃၀-၅-၂၀၀၃ ရက္ေန႔တြင္ အၾကမ္းဖက္ တိုက္ခိုက္ခံခဲ့ၾကရၿပီးေနာက္ ၃၁-၅-၂၀၀၃ ရက္ေန႔မွစ၍ ႏိုင္ငံေတာ္အား ေႏွာင့္ယွက္ဖ်က္ဆီးလိုသူမ်ား၏ ေဘးအႏၲရာယ္မွ ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္သည့္ ဥပေဒပုဒ္မ ၁၀ (က) ႏွင့္ ၁၀ (ခ) တို႔အရ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ႏွင့္ ဦးတင္ဦးတို႔ကို အေရးယူခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။ ယင္းဥပေဒပုဒ္မတို႔သည္ ၁၉၇၄ ခုႏွစ္ ျပည္ေထာင္စု ဆိုရွယ္လစ္ သမၼတျမန္မာႏိုင္ငံ ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒမွ ေပၚေပါက္လာျခင္း ျဖစ္သည္။ အဆိုပါဥပေဒမ်ားကို ၁၉၇၅ ခုႏွစ္၊ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ ဥပေဒအမွတ္ ၃ အရ ျပ႒ာန္းလိုက္ျခင္းျဖစ္သည္။


အစိုးရအဖြဲ႔အေနျဖင့္ ႏိုင္ငံသားတဦး၏ မူလအခြင့္အေရးမ်ားကို လိုအပ္သလို ကန္႔သတ္မိန္႔ ခ်မွတ္ႏိုင္သည့္ ကိစၥျဖစ္၍ ၀န္ႀကီးအဖြဲ႔သည္ မိမိကိုယ္စား ဗဟိုအဖြဲ႔ကို ဖြဲ႔စည္းၿပီး လုပ္ကိုင္ေဆာင္ရြက္ေစခဲ့သည္။ ဗဟိုအဖြဲ႔တြင္ ျပည္ထဲေရး၀န္ႀကီးက ဥကၠ႒၊ ကာကြယ္ေရး၀န္ႀကီးႏွင့္ ႏိုင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီးတို႔က အဖြဲ႔၀င္အျဖစ္ ပါ၀င္ဖြဲ႔စည္းထားသည္။ ဗဟိုအဖြဲ႔သည္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကို ပုဒ္မ ၁၀ (က) အရ ၃၁-၅-၂၀၀၃ ရက္ေန႔မွ ၂၇-၁၁-၂၀၀၃ ရက္ေန႔အထိ ၆ လ ဖမ္းဆီးခ်ဳပ္ေႏွာင္ခဲ့သည္။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ေနထိုင္မေကာင္းျဖစ္၍ ၁၇-၉-၂၀၀၃ ရက္ေန႔မွာ အာရွေတာ္၀င္ေဆးခန္းသို႔ ပို႔ေဆာင္ကုသခဲ့ၿပီး ၂၆-၉-၂၀၀၃ ရက္ေန႔ ေဆး႐ံုမွျပန္ဆင္းရခ်ိန္တြင္ တကၠသိုလ္ရိပ္သာလမ္း ေနအိမ္သို႔ ပို႔ေပး၍ ၂၇-၁၁-၂၀၀၃ ရက္ေန႔ ဖမ္းဆီးခ်ဳပ္ေႏွာင္ကုန္ဆံုးမည့္ ရက္အထိ ထားခဲ့သည္။

ထို႔ေနာက္ အမ်ားျပည္သူ ေအးခ်မ္းသာယာေရးကို ဆက္လက္ထိခိုက္ရန္ အလားအလာရွိသည့္အတြက္ ပုဒ္မ ၁၀ (ခ) အရ ၂၈-၁၁-၂၀၀၃ မွ ၂၇-၁၁-၂၀၀၄ ရက္ေန႔အထိ ၁ ႏွစ္ ကန္႔သတ္တားဆီးမိန္႔ျဖင့္ ေနအိမ္တြင္ တားဆီးထားျပန္သည္။ ဗဟိုအဖြဲ႔အေနျဖင့္ လုပ္ထံုးလုပ္နည္း ပုဒ္မ ၄၆ (င) အခြင့္အာဏာအရ ပုဒ္မ ၁၀ (က) မွ ပုဒ္မ ၁၀ (ခ) သို႔ ေျပာင္းလဲတားဆီးမႈ ျပဳလုပ္ခဲ့ပါသည္။

ဗဟိုအဖြဲ႔သည္ ၎၏ အခြင့္အာဏာ ကုန္ဆံုးၿပီးေနာက္ ဆက္လက္တားဆီးရန္ လုိအပ္သျဖင့္ ယင္းဥပေဒပုဒ္မ ၁၄ အရ အစိုးရ၀န္ႀကီးအဖြဲ႔၏ ႀကိဳတင္ခြင့္ျပဳမိန္႔ျဖင့္ တႀကိမ္လွ်င္ ၁ ႏွစ္ထက္ မပိုေစဘဲ ပုဒ္မ ၁၀ (ခ) ျဖင့္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကို ကန္႔သတ္တားဆီးမိန္႔မ်ား ဆက္လက္ထုတ္ခဲ့သည္။ ထို႔အျပင္ စစ္အစိုးရက ခ်ဳပ္ေႏွာင္ခ်ိန္ကုို လိုသလို တြက္ထားသည္။

ရဲခ်ဳပ္ဗိုလ္မွဴးခ်ဳပ္ခင္ရီႏွင့္ ျပည္ထဲေရးဗဟိုအဖြဲ႔၀င္ ရဲသတင္းတပ္ဖြဲ႔မွဴး ရဲမွဴးခ်ဳပ္ျမင့္သိန္းတို႔က ထုတ္ေဖာ္ရွင္းလင္းေသာ သတင္းစာရွင္းလင္းပြဲတြင္ တြက္ျပပံုမွာ---
(က) ၂၈-၁၁-၂၀၀၄ မွ ၂၇-၁၁-၂၀၀၅ ရက္ေန႔အထိ ပထမအႀကိမ္ - ၁ ႏွစ္
(ခ) ၂၈-၁၁-၂၀၀၅ မွ ၂၇-၅-၂၀၀၆ ရက္ေန႔အထိ ဒုတိယအႀကိမ္ - ၆ လ
(ဂ) ၂၈-၅-၂၀၀၆ မွ ၂၇-၅-၂၀၀၇ ရက္ေန႔အထိ တတိယအႀကိမ္ - ၁ ႏွစ္
(ဃ) ၂၈-၅-၂၀၀၇ မွ ၂၇-၅-၂၀၀၈ ရက္ေန႔အထိ စတုတၳအႀကိမ္ - ၁ ႏွစ္
(င) ၂၈-၅-၂၀၀၈ မွ ၂၇-၅-၂၀၀၉ ရက္ေန႔အထိ ပဥၥမအႀကိမ္ - ၁ ႏွစ္

စုစုေပါင္း ၄ ႏွစ္ႏွင့္ ၆ လသာ ရွိေသးသည္ဟု ဆုိသည္။ ကန္႔သတ္တားဆီးမိန္႔ကို စုစုေပါင္း ၅ ႏွစ္အထိ ထားႏိုင္သည့္အတြက္ ေနာက္ထပ္ ၆ လ တားဆီးႏိုင္ေသးေသာ္လည္း ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္မွာ ႏိုင္ငံ့ေခါင္းေဆာင္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း၏ သမီးျဖစ္ေနသည္ကို အေလးအနက္ထား စဥ္းစားေနခ်ိန္၌ ယခုကဲ့သို႔ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ေနအိမ္အတြင္း တရားမ၀င္ ၀င္ေရာက္လာသည့္ အေမရိကန္ႏိုင္ငံသား Mr. John Willam Yettaw ကို ၂ ရက္ဆက္တိုက္ ေနထိုင္ခြင့္ျပဳျခင္း၊ လက္ခံစကားေျပာျခင္း၊ အစားအေသာက္မ်ား ေကြၽးေမြးျခင္းစသည့္ ကူညီမႈမ်ား ျပဳလုပ္ခဲ့သည့္အတြက္ တည္ဆဲဥပေဒပုဒ္မ ၂၂ အရ တရားစဲြဆိုခဲ့ရျခင္း ျဖစ္သည္ဟု ၁၆-၅-၂၀၀၉ ရက္ေန႔ သတင္းစာရွင္းလင္းပြဲ၌ ပါရွိသည္။

ဤသို႔ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ႏွင့္ ပတ္သက္၍ ပုဒ္မ ၁၀ (က) ႏွင့္ ၁၀ (ခ) တို႔အေၾကာင္း ရွင္းျပမႈတြင္ အစုိးရ၀န္ႀကီးအဖြဲ႔ ကိုယ္စား ဗဟုိအဖြဲ႔၏ အမိန္႔အရ ပုဒ္မ ၁၀ (က) ျဖင့္ ၃၁-၅-၂၀၀၃ ရက္ေန႔မွ ၂၇-၁၁-၂၀၀၃ ရက္ေန႔အထိ ဖမ္းဆီးခ်ဳပ္ေႏွာင္မႈ ၆ လအျပင္ ပုဒ္မ ၁၀ (ခ) ကန္႔သတ္တားဆီးမႈ ၂၈-၁၁-၂၀၀၃ ရက္ေန႔မွ ၂၇-၁၁-၂၀၀၄ ရက္ေန႔အထိ ၁ ႏွစ္တို႔ကို ဘာေၾကာင့္ ထည့္သြင္းမေရတြက္ရပါသလဲ။ ဗဟိုအဖြဲ႔သည္ အစိုးရ၀န္ႀကီးအဖြဲ႔ကိုယ္စား ေဆာင္ရြက္ျခင္းျဖစ္သည့္အတြက္ ဖမ္းဆီးခ်ဳပ္ေႏွာင္ခံရသည့္ေန႔ရက္မွ ကန္႔သတ္တားဆီးမိန္႔ ကုန္ဆံုးသည့္ေန႔အထိ တဆက္တစပ္တည္း ျဖစ္ေနပါသည္။ အဆိုပါ ပုဒ္မ၁၀ (ခ) အရ ကန္႔သတ္တားဆီးမိန္႔ ၁ ႏွစ္ကိုလည္း ထည့္သြင္းေရတြက္ခြင့္ မျပဳ၊ ခ်န္လွပ္ျငင္းပယ္ထားျခင္းမွာ ဥပေဒမဲ့ ျပဳက်င့္မႈ၊ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈျဖစ္ေၾကာင္း ထင္ရွားသည္။

အာဏာပိုင္အဖြဲ႔အစည္းသည္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္အေပၚ ပုဒ္မ ၁၀ (က) ၊ ၁၀ (ခ) ႏွင့္ ပတ္သက္၍ ဖမ္းဆီးခ်ဳပ္ေႏွာင္မႈ၊ ကန္႔သတ္တားဆီးမႈမ်ားကို ပြင့္လင္းစြာ ႀကိဳတင္ထုတ္ေဖာ္ ေၾကညာအသိေပးျခင္း မရွိခဲ့သည့္အတြက္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ႏွင့္တကြ အမ်ားျပည္သူတို႔ဘက္မွ ခြင့္ျပဳကာလ ၅ ႏွစ္ ေက်ာ္လြန္လ်က္ရွိေၾကာင္း အျငင္းပြားလ်က္ ရွိေနၾကပါသည္။

အမႈျဖစ္စဥ္ႏွင့္ ထြက္ဆိုခ်က္မ်ား
ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္အေပၚ ႏိုင္ငံေတာ္အား ေႏွာင့္ယွက္ဖ်က္ဆီးလုိသူမ်ား၏ ေဘးအႏၲရာယ္မွ ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္သည့္ ဥပေဒပုဒ္မ ၇ အရ ယင္း၏ မူလအခြင့္အေရးမ်ားကို ကန္႔သတ္မိန္႔ထုတ္ျပန္၍ ပုဒ္မ ၁၀ (က) အရ ဖမ္းဆီးခ်ဳပ္ေႏွာင္မိန္႔၊ ပုဒ္မ ၁၀ (ခ)၊ ၁၁ တို႔အရ တားဆီးမိန္႔ႏွင့္ ပုဒ္မ ၁၃၊ ၁၄ တို႔အရ ဆက္လက္တားဆီးမိန္႔မ်ား ထုတ္ျပန္ၿပီး ကန္႔သတ္တားဆီးထားရာ၌ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ေနအိမ္ၿခံ၀င္းအတြင္း အေမရိကန္ႏိုင္ငံသား Mr. John Willam Yettaw မွာ ၃၀-၁၁-၂၀၀၈ ရက္ေန႔ ညအခ်ိန္ ၿခံအေနာက္ဘက္ အင္းယားကန္အတြင္းမွ ေရကူးသြားေရာက္ကာ ၿခံ၀၌ ေဒၚခင္ခင္၀င္း၊ မ၀င္းပပတို႔ႏွင့္ ေတြ႔ရိွ၍ Book for Mormon အမည္ရွိ စာအုပ္အား ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ဖတ္ရႈရန္ ခ်ထားေပးခဲ့ေၾကာင္း၊ အလားတူ ၃-၅-၂၀၀၉ ရက္ေန႔ညအခ်ိန္တြင္ အင္းယားကန္အတြင္း ေရကူးၿပီး ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ၿခံအတြင္း တိတ္ဆိတ္ ၀င္ေရာက္၍ ၅-၅-၂၀၀၉ ရက္ေန႔အထိ ေနအိမ္အတြင္း ေနထိုင္ခြင့္ျပဳခဲ့ေၾကာင္း၊ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္မွ Mr. John Willam Yettaw ႏွင့္ လက္ခံစကားေျပာခဲ့ျခင္း၊ အစားအေသာက္မ်ား ေကြၽးေမြးျခင္း၊ ေဒၚခင္ခင္၀င္းႏွင့္ မ၀င္းပပတို႔မွလည္း ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္၏ ေဆာင္ရြက္မႈအေပၚ အားေပးကူညီခဲ့ေၾကာင္း၊ ထိုသို႔ ကန္႔သတ္တားဆီးမိန္႔မ်ားအား လိုက္နာျခင္းမရွိဘဲ ေဖာက္ဖ်က္က်ဴးလြန္သူ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္အေပၚ ႏိုင္ငံေတာ္အား ေႏွာင့္ယွက္ဖ်က္ဆီးလိုသူမ်ား၏ ေဘးအႏၲရာယ္မွ ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္သည့္ ဥပေဒပုဒ္မ ၂၂ ျဖင့္လည္းေကာင္း၊ ထိုသို႔ ေဖာက္ဖ်က္က်ဴးလြန္ျခင္းကို အားေပးကူညီေသာ ေဒၚခင္ခင္၀င္း၊ မ၀င္းပပႏွင့္ Mr. John Willam Yettaw တို႔ ၃ ဦးအား ယင္းဥပေဒပုဒ္မ ၂၂ ၊ ျပစ္မႈပုဒ္မ ၁၀၉ အရလည္းေကာင္း အမႈဖြင့္အေရးယူေပးရန္ ဒုရဲမွဴးေဇာ္မင္းေအာင္မွ ဗဟန္းၿမိဳ႕နယ္ ရဲတပ္ဖြဲ႔စခန္းမွဴးထံသို႔ ၁၁-၅-၂၀၀၉ ရက္ေန႔တြင္ တိုင္ၾကားရာမွ ေပၚေပါက္လာေသာ အမႈျဖစ္ပါသည္။

ယင္းအမႈကို ရန္ကုန္ေျမာက္ပိုင္းခ႐ိုင္ခံု႐ံုး တရားသူႀကီးဦးေသာင္းညြန္႔ (ဥကၠ႒) ႏွင့္ ဦးညီညီစုိး (အဖြဲ႔၀င္) တို႔က ျပစ္မႈႀကီးမႈအမွတ္ ၄၇၊ ၂၀၀၉ျဖင့္ လက္ခံစစ္ေဆးခဲ့ပါသည္။ တရားလိုရဲမွဴးေဇာ္မင္းေအာင္မွ တိုင္ခ်က္ပါအတိုင္း ထြက္ဆိုခဲ့ၿပီးေနာက္ ဆက္လက္ထြက္ဆိုရာ၌ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ေပၚ ၁၉၇၄ ခုႏွစ္ ဖြဲ႔စည္းပံု အေျခခံဥပေဒအရ ကန္႔သတ္တားဆီးမိန္႔ ထုတ္ထားခဲ့ရာ၌ သံ႐ံုးမ်ား၊ ႏိုင္ငံေရးပါတီမ်ား၊ ႏိုင္ငံေရးပါတီမ်ားႏွင့္ ဆက္ႏြယ္သူမ်ားႏွင့္ မဆက္သြယ္ရန္၊ ေနအိမ္မွျပင္ပသို႔ ထြက္ခြာခြင့္ လံုး၀မျပဳရန္ႏွင့္ အျခားသို႔ စာျဖင့္ေသာ္လည္းေကာင္း၊ စကားေျပာေၾကးနန္းျဖင့္ေသာ္လည္းေကာင္း ဆက္သြယ္ျခင္း မျပဳရန္၊ ၂၈-၅-၂၀၀၈ ရက္ေန႔မွ ၂၇-၅-၂၀၀၉ ရက္ေန႔အထိ ဆက္လက္တားဆီးမိန္႔ ျပဳလုပ္ခဲ့ေၾကာင္း၊ အစိုးရအဖြဲ႔၏ ႀကိဳတင္ခြင့္ျပဳခ်က္ျဖင့္ ၅ ႀကိမ္ ထုတ္ခဲ့ေသာ တားဆီးမိန္႔ႏွင့္ ဆက္လက္တားဆီးမိန္႔မ်ားမွာ စုစုေပါင္း ၄ ႏွစ္ႏွင့္ ၆ လ ရွိေၾကာင္း ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကို ပုဂိၢဳလ္ေရးဆိုင္ရာ လြတ္လပ္ခြင့္ကို တားဆီးကန္႔သတ္ထားၿပီး ျဖစ္သည့္အတြက္ ယခုကဲ့သို႔ ႏိုင္ငံျခားသားအား ညအိပ္ေနထိုင္ခြင့္ျပဳျခင္း၊ လက္ခံစကားေျပာျခင္း၊ ေတြ႔ဆံုစကားေျပာျခင္းတို႔မွာ ကန္႔သတ္မိန္႔ကို ခ်ဳိးေဖာက္ခဲ့ျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း၊ Mr. John Willam Yettaw ေပးခဲ့ေသာ စာရြက္စာတမ္း (စာအုပ္)ကို လက္ခံခဲ့ျခင္းသည္လည္း တားဆီးမိန္႔ပါစာျဖင့္ ဆက္သြယ္ျခင္းကို ေဖာက္ဖ်က္ျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း၊ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ႏွင့္ ၿခံ၀င္းအတြင္း အတူေနထိုင္သူ ေဒၚခင္ခင္၀င္းႏွင့္ မ၀င္းပပတို႔ကလည္း ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္အား တားဆီးမိန္႔ထုတ္ျပန္ထားသည္ကို သိရွိသူမ်ားျဖစ္ၿပီး ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္၏ ျပဳလုပ္ေဆာင္ရြက္မႈမ်ားကို အားေပးခဲ့သူမ်ားျဖစ္ေၾကာင္း၊ Mr. John Willam Yettaw သည္ ယခုအမႈ ျဖစ္ေပၚရာတြင္ အဓိက ေဆာင္ရြက္အားေပးသူ တဦးျဖစ္ေၾကာင္း၊ သို႔ျဖစ္၍ ကန္႔သတ္တားဆီးမိန္႔မ်ားကို လိုက္နာျခင္းမရွိဘဲ ေဖာက္ဖ်က္က်ဴးလြန္သူ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကို ႏိုင္ငံေတာ္အား ေႏွာင့္ယွက္ဖ်က္ဆီးလိုသူမ်ား၏ ေဘးအႏၲရာယ္မွ ကာကြယ္သည့္ ဥပေဒပုဒ္မ ၂၂ အရလည္းေကာင္း၊ ေဖာက္ဖ်က္က်ဴးလြန္ျခင္းကို အားေပးကူညီခဲ့ၾကေသာ ေဒၚခင္ခင္၀င္း၊ မ၀င္းပပႏွင့္ Mr. John Willam Yettaw တို႔အား ယင္းဥပေဒပုဒ္မ ၂၂၊ ျပစ္မႈပုဒ္မ ၁၀၉ အရလည္းေကာင္း တရားစြဲဆိုရျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း ထြက္ဆိုသည္။

အင္းယားကန္အတြင္း အဖမ္းခံရသည့္အျဖစ္ကို မည္သူတို႔က စီမံညႊန္ၾကားခဲ့ပါသလဲ။ ျပည္ပ အစုိးရဆန္႔က်င္ေရး အဖဲြဲ႔အစည္းမ်ား၏ ပေယာဂေၾကာင့္ဟု ရဲခ်ဳပ္မွ စြပ္စြဲထားေသာေၾကာင့္ ယင္းသို႔ Mr. Yettaw အဖမ္းခံရေအာင္ စီမံေပးခဲ့ေသာ ျပည္တြင္းျပည္ပေရာက္ နအဖ ဘက္ေတာ္သားမ်ား၏ ေနာက္ကြယ္က ႀကိဳးကိုင္၍ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကို ျပစ္မႈက်ဴးလြန္သူအျဖစ္ က်ေရာက္ေအာင္၊ ထပ္မံခ်ဳပ္ေႏွာင္ထားေစႏိုင္ေအာင္ လုပ္ႀကံစီမံခ်က္ ျဖစ္ေနေၾကာင္း လူအမ်ားက ယံုၾကည္ေနၾကပါသည္။

ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က ၂၆-၅-၂၀၀၉ ရက္စြဲျဖင့္ ခ႐ိုင္တရား႐ံုး ခံုအဖြဲ႔သို႔ အျပစ္မရွိေၾကာင္း ကိုယ္တိုင္ ထုေခ်ေရးသား ေလွ်ာက္လဲတင္ျပရာ၌ ''၃၀-၁၁-၂၀၀၈ ရက္ေန႔၊ အမည္မသိေသးေသာ ပထမအႀကိမ္ (Mr. Yettaw) အိမ္ၿခံ၀ငး္ အတြင္းသို႔ ၀င္ေရာက္လာခဲ့ျခင္း ကိစၥကို အတူေနသူ ေဒၚခင္ခင္၀င္းထံမွတဆင့္ ၾကားသိရ၍ ယင္းအေၾကာင္းကို စစ္ေဆးရန္ လာခြင့္ရသူ ေဒါက္တာ တင္မ်ဳိး၀င္းမွတဆင့္ အာဏာပိုင္မ်ားထံ သတင္းပို႔ခဲ့ေသာ္လည္း စံုစမ္းစစ္ေဆး ေမးျမန္းျခင္း မျပဳခဲ့သည္႔အျပင္ အေရးယူေဆာင္ရြက္ေၾကာင္းလည္း မသိခဲ့ရေၾကာင္း၊ ၿခံ၀င္းအတြင္းသို႔ လူ၀င္ေရာက္မႈရွိပါက အာဏာပိုင္မ်ားထံ ခ်က္ခ်င္း သတင္းပို႔ရမည္ဟု သတိေပးခဲ့ဖူးျခင္းလည္း မရွိ၊ Mr. Yettaw ဒုတိယအႀကိမ္ ၄-၅-၂၀၀၉ ရက္ေန႔နံနက္ပိုင္း ၀င္ေရာက္လာသည္ကို ေတြ႔ျမင္သိရွိ၍ ျပန္ထြက္သြားရန္ ေျပာခဲ့ရာ၌ မိုးလင္း၍ ျပန္ထြက္လွ်င္ အဖမ္းခံရႏိုင္သျဖင့္ ညေရာက္လွ်င္ ျပန္မည္ေျပာခဲ့ၿပီး ညေရာက္ေသာအခါ က်န္းမာေရး အေျခအေနအရ တညအိပ္ခြင့္ေပးရန္ ေမတၱာရပ္ခံခဲ့ေၾကာင္း၊ ယခုအခ်ိန္တြင္ မ်ားစြာေသာ က်မ၏ လုပ္ေဖာ္ကိုင္ဘက္၊ ရဲေဘာ္ရဲဘက္မ်ားသည္ ဥပေဒ၏ ကာကြယ္မႈႏွင့္ သက္ညႇာမႈတို႔ကို မခံစားရဘဲ ႏွစ္ရွည္ေထာင္ဒဏ္မ်ား က်ခံေနရပါသည္။ ထို႔ေၾကာင့့္္ ကြ်န္မအေနျဖင့္ မည္သူ႔ကိုိုမွ် အဖမ္းအဆီး၊ အခ်ဳပ္အေႏွာင္ မခံရေစရန္ က်မ တြန္းမပို႔ႏုိင္ဟူေသာ ႏုိင္ငံေရးခံယူခ်က္အရ ေခတၱခိုလံႈခြင့္ ေပးခဲ့ျခင္းသာျဖစ္ပါသည္။ လစဥ္ေဆးစစ္ရန္ ၇-၅-၂၀၀၉ ရက္ေန႔တြင္ ေဒါက္တာ တင္မ်ဳိး၀င္း ရာက္လာပါက ယင္းသို႔ က်ဴးေက်ာ္၀င္ေရာက္မႈကိစၥကို တင္ျပရန္ ရည္ရြယ္ထားပါေသာ္လည္း ထိုေန႔က ေဒါက္တာ တင္မ်ဳိး၀င္း လာခြင့္မရေတာ့ဘဲ ရဲတပ္ဖြဲ႔၀င္မ်ားသာ ေရာက္လာခဲ့ျခင္း ျဖစ္ပါသည္။

က်မအေပၚ စြဲဆိုထားသည့္ ႏိုင္ငံေတာ္အား ေႏွာင့္ယွက္ဖ်က္ဆီးလိုသူမ်ား၏ ေဘးအႏၲရာယ္မွ ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္သည့္ ဥပေဒပုဒ္မ ၂၂ အရ တားဆီးမိန္႔၊ ကန္႔သတ္မိန္႔မ်ား ခ်ဳိးေဖာက္သည္ဟု စြပ္စြဲထားမႈႏွင့္ ပတ္သက္၍ တရားလိုျပသက္ေသမ်ား၏ ထြက္ဆိုခ်က္မ်ားအရ ေဖာက္ဖ်က္ျခင္း မရွိေၾကာင္း ထင္ရွားေနပါသည္။ ၁၉၇၄ ခုႏွစ္ ျပည္ေထာင္စု ဆိုရွယ္လစ္ သမၼတ ျမန္မာႏိုင္ငံ ဖြဲ႔စည္းပံု အေျခခံဥပေဒအရ ႏိုင္ငံသားတဦး၏ မူလအခြင့္အေရး ကန္႔သတ္မႈပုဒ္မ ျဖစ္၍ ၁၉၈၈ ခု အာဏာသိမ္းသည့္ေန႔မွစ၍ အာဏာတည္ျခင္းမရွိေတာ့သည့္ ပုဒ္မမ်ားအရ ကန္႔သတ္မိန္႔တို႔မွာလည္း တရား၀င္မႈ မရွိပါ။ ယခု အမႈအရင္းခံ အေၾကာင္းအရင္းမ်ားမွာ လံုၿခံဳေရးလစ္ဟင္းမႈ၊ (သို႔မဟုတ္) လံုၿခံဳေရးေဖာက္ဖ်က္မႈ ျဖစ္ေသာ္လည္း ယခုအခ်ိန္အထိ လံုၿခံဳေရးဆိုင္ရာ တာ၀န္ရွိမႈအတြက္ အေရးယူျခင္းမရွိဘဲ က်မကိုသာ အေရးယူ တရားစြဲဆိုျခင္းမွာလည္း ဘက္လိုက္ေဆာင္ရြက္ျခင္း ျဖစ္ပါသည္'' ဟု ေဖာ္ျပခဲ့ပါသည္။

ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္၊ ေဒၚခင္ခင္၀င္း၊ မ၀င္းပပတို႔ဘက္မွ လိုက္ပါေဆာင္ရြက္ေသာ ေရွ႕ေနမ်ားက တရားလိုကို ျပန္လွန္စစ္ေမးမႈတြင္ ''၁၉၇၄ ခုႏွစ္ ဖြဲ႔စည္းပံု အေျခခံဥပေဒအရ ေပၚေပါက္လာေသာ ျပ႒ာန္းဥပေဒျဖစ္၍ ႏိုင္ငံေတာ္ ၿငိမ္၀ပ္ပိျပားမႈ တည္ေဆာက္ေရးအဖြဲ႔ ဥကၠ႒ ကိုယ္တိုင္ ၄၆ ႏွစ္ေျမာက္ ေတာ္လွန္ေရးေန႔ ၂၇-၃-၁၉၉၃ တြင္ ဖြဲ႔စည္းပံု အေျခခံဥပေဒ မရွိေတာ့ေၾကာင္း မိန္႔ခြန္းေျပာၾကားထားတာ ရွိသည္ကို သိသလား" ဟု ေမးျမန္းရာ၌ ''တရားလိုမွ မသိရွိပါ'' ဟု ေျဖဆိုၿပီး န၀တ ၏ ၂၄-၉-၁၉၈၈ ရက္စြဲပါ ေၾကညာခ်က္ အမွတ္ ၆/ ၈၈ အရ အာဏာအရပ္ရပ္ကို တာ၀န္ယူခဲ့သည့္ ၁၈-၉-၁၉၈၈ ရက္ေန႔တြင္ တည္ဆဲဥပေဒအားလံုးကို ႐ုပ္သိမ္းျခင္း၊ ပယ္ဖ်က္ျခင္း မရွိသေရြ႕ အတည္ျဖစ္သည္ ဆိုေသာေၾကာင့္ ၁၉၇၄ ဖြဲ႔စည္းပံု အေျခခံဥပေဒမွာ တည္ရွိေနေၾကာင္းသာ ေျဖပါသည္။ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္ ဖြဲ႔စည္းပံု အေျခခံဥပေဒကိုလည္း နအဖ မွ အတည္ျပဳထားျပန္သျဖင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ဖြဲ႔စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပံုႏွစ္ခု ျဖစ္ေနတာလားဟု ေမးျမန္းခ်က္ကို တရားသူႀကီးက အလွမ္းကြာေ၀းသည့္အတြက္ ယခုအမႈႏွင့္မဆိုင္၍ ေမးျမန္းခြင့္ မျပဳေၾကာင္း အမိန္႔ခ်မွတ္ခဲ့ပါသည္။ စစ္ေဆးလ်က္ရွိေသာ တရား႐ံုး တရားသူႀကီးမ်ားသည္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး အာဏာပိုင္၏ အလိုက် ဘက္လိုက္စစ္ေဆးေနေသာ တရားစီရင္ေရး ခ်ိနဲ႔ယိမ္းယိုင္မႈပင္ ျဖစ္ပါသည္။

ဥပေဒအရ ကန္႔သတ္တားဆီးမိန္႔မ်ားကို ေဖာက္ဖ်က္က်ဴးလြန္ျခင္း၊ အားေပးကူညီျခင္းတို႔ျဖင့္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ပါ ၄ ဦးတုိ႔အေပၚ စြပ္စြဲတရားစြဲေနခ်ိန္မွာပင္ ၂၅-၆-၂၀၀၉ ရက္ေန႔၊ ရဲခ်ဳပ္ ဗိုလ္မွဴးခ်ဳပ္ခင္ရီက သတင္းစာရွင္းလင္းပြဲ၌ ယခုကဲ့သို႔ Mr. John Willam Yettaw ၀င္ေရာက္လာမႈကို လံုၿခံဳေရးဆိုင္ရာတို႔အား ခ်က္ခ်င္းအသိေပး အေၾကာင္းၾကားျခင္းမရွိ၊ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ျခင္း မရွိမႈတို႔ေၾကာင့္ ျဖစ္ရေၾကာင္း ရွင္းျပပါသည္။ လံုၿခံဳေရးပ်က္ကြက္မႈကို ၀န္မခံဘဲ Mr. Yettaw ၏ ပထမအႀကိမ္ ၀င္၊ ထြက္ရာ လမ္းေၾကာင္းရွင္းလင္း၍ လြတ္ေျမာက္သြားခဲ့ျခင္း၊ ဒုတိယအႀကိမ္တြင္လည္း ပထမအႀကိမ္၀င္ခဲ့ေသာ လမ္းေၾကာင္းအတိုင္း ၀င္ခဲ့ၿပီး ျပန္အထြက္၌ အခ်ိန္ ၅ နာခန္႔ၾကာ အင္းယားကန္မွ ေရကူးသြားရေသာ လမ္းေၾကာင္းအသစ္ကို ေ႐ြးခ်ယ္လ်က္ ဖမ္းဆီးခံရမႈ ေပၚေပါက္လာေစျခင္းျဖင့္ ယခုကဲ့သို႔ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္အေပၚ ႐ံုးတင္တရားစြဲဆိုၿပီး ျပစ္ဒဏ္စီရင္ႏိုင္ရန္ ေဆာင္ရြက္မႈ ျဖစ္ပါသည္။

သံုးသပ္ခ်က္
ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္သည္ ျမန္မာႏိုင္ငံအထက္ပိုင္းသို႔ ႏိုင္ငံေရး စည္း႐ံုးေရးခရီး ထြက္ခဲ့ရာ၌ လူထုေထာက္ခံမႈမ်ား တိုး၍ရရွိေနသည့္အတြက္ နအဖ အစိုးရအေနျဖင့္ စိုးရိမ္တုန္လႈပ္မႈရွိလာသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ အစိုးရအာဏာပိုင္မ်ား ႀကီးၾကပ္စီစဥ္ေသာ ၃၀-၅-၂၀၀၃ ရက္ေန႔ ဒီပဲယင္း အေရးအခင္းတြင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကို လုပ္ႀကံသတ္ျဖတ္ရန္ စီစဥ္ထားခဲ့ျခင္းမွ လက္မတင္ လြတ္ေျမာက္လာႏိုင္ခဲ့ေသာ္လည္း ၃၁-၅-၂၀၀၃ ရက္ေန႔တြင္ အာဏာပိုင္တို႔က ဖမ္းဆီးခ်ဳပ္ေႏွာင္လိုက္ပါသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ယခုအမႈသည္ ႏိုင္ငံေရးအရ လုပ္ႀကံေသာ ႏိုင္ငံေရးအမႈဟု ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကိုယ္တိုင္က ခံယူ၍ သေဘာထားမွတ္ခ်က္ေပးပါသည္။

နအဖ အစိုးရသည္ တရားစီရင္ေရးကို က်င့္သံုးရာတြင္ သူ႔စစ္ဖိနပ္ႀကိဳး ခ်ည္ေႏွာင္ေပးေနရေသာ အဖြဲ႔အစည္းတခုကဲ့သို႔ သေဘာထားသည္။ ႏိုင္ငံေရးႏွင့္ ပတ္သက္ေသာအမႈ (သို႔မဟုတ္) ရဲသတင္းတပ္ဖြဲ႔မွ တရားစြဲဆိုေသာ အမႈတိုင္း၌ မူလတရား႐ံုးမ်ားသည္ မိမိသေဘာျဖင့္ ဆံုးျဖတ္ျခင္း မျပဳရဘဲ အထက္သို႔ တင္ျပ၍ အျမင့္ဆံုးျပစ္ဒဏ္မ်ား ခ်မွတ္ေပးရန္ ညႊန္ၾကားထားပါသည္။ ျပစ္မႈပုဒ္မ ၂ ခု၊ ၃ ခု ျဖင့္ ပုဂၢိဳလ္တဦးတည္းအေပၚ တြဲစြဲထားေသာ အမႈမ်ားတြင္လည္း ျပစ္ဒဏ္ကို တေပါင္းတည္းေပးႏိုင္ပါလ်က္ သီးျခားစီ အျပစ္ေပးရမည္ဟု မွာၾကားထားပါသည္။

ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ တရားဥပေဒစိုးမိုးမႈ (Rule of Law) ဆိတ္သုန္းခဲ့သည္မွာ ၾကာျမင့္ခဲ့ၿပီျဖစ္ပါ၍ ယခုအမႈတြင္လည္း ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္သည္ ျပ႒ာန္းဥပေဒကို မည္သို႔ပင္ခိုင္မာေသာ ခုခံေျဖရွင္းခ်က္ ေပးႏိုင္လင့္ကစား ျပစ္ဒဏ္ခ်မွတ္ျခင္း ခံရမည္မွာမလြဲပါ။ လာမည့္ ျမန္မာႏိုင္ငံ ၂၀၁၀ ခုႏွစ္ ေရြးေကာက္ပြဲ၌ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကို ပါ၀င္ခြင့္ မရေအာင္ နအဖ မွ စီမံခ်က္ခ်ထားၿပီး ျဖစ္ပါသတည္း။