အိုဘားမား အာရွမွ လက္ဗလာျဖင့္ျပန္ရ သို႔ေသာ္ ျမန္မာႏိုင္ငံအတြက္မူ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္တိုးပြါးလာ

လာရီေဂ်ဂင္

ဘန္ေကာက္ (မဇၩိမ)။ ။ အိမ္ျဖဴေတာ္ ရင္ဆိုင္ႀကံဳေတြ႔ေနရေသာ အဓိက ျပႆနာႀကီးမ်ား အားလုံးကို ကိုင္တြယ္ ေျဖရွင္း ႏိုင္ျခင္း မရွိဘဲ သမၼတ အိုဘားမား အာရွ ခရီးစဥ္မွ လက္ဗလာ သက္သက္ျဖင့္ ျပန္သြား ရၿပီျဖစ္ သည္။ ျမန္မာ ႏွင့္ ေျမာက္ ကိုရီးယားလို လက္ ဝင္လွေသာ ျပႆနာမ်ား ရွိေနသည့္ ႏိုင္ငံမ်ား အတြက္မူ အနည္း အက်ဥ္း လုပ္ေဆာင္ ႏိုင္ခဲ့သည္။ ႏွစ္ႏိုင္ငံ အက်ဳိးတူ ကိစၥမ်ား ရွိေန သည့္ တ႐ုတ္၊ ဂ်ပန္ ႏွင့္ ေတာင္ကိုးရီးယား ႏိုင္ငံ တို႔ႏွင့္ လည္း အနည္း ငယ္ေတာ့ တိုးတက္ လာခဲ့သည္။ သို႔ေသာ္ အနိမ့္ဆံုး အားျဖင့္ ေတာ့ အေမရိကန္ ၏အာရွတိုက္ အေပၚ ခ်ဥ္းကပ္မႈမွာ ေျပာင္းလဲ လာခဲ့ၿပီ ဆိုသည္ကိုေတာ့ အာရွ ေခါင္းေဆာင္မ်ားကို ေတ့ေတ့ဆိုင္ဆိုင္ ေျပာႏိုင္ ခဲ့ၿပီ ျဖစ္သည္။

ပို၍အေရးၾကီးသည္မွာ သမတဘု႐ု္လက္ထက္ ၈ ႏွစ္ၾကာခ်ီတံုခ်တံုျဖစ္ခဲ့ရာမွ ယခုအခါ အေရွ႕ေတာင္အာရွႏိုင္ငံမ်ားႏွင့္ အေမရိကန္အစိုးရသစ္က ျပန္လည္ဆက္ဆံလိုသည္ဟု ထုတ္ေဖာ္ျပသႏိုင္ခဲ့ၿပီျဖစ္သည္။ ဤလမ္းေၾကာင္းသစ္အတြက္ အေရးပါထင္ရွားေသာသာဓကတရပ္မွာ လြန္ခဲ့ေသာ ရက္သတၱပတ္ကုန္က စကၤာပူတြင္က်င္းပခဲ့ေသာ ပထမဆံုး အေမရိကန္-အာဆီယံထိပ္သီး အစည္းအေဝးပင္ျဖစ္သည္။ ဤအေျပာင္းအလဲမ်ားထဲမွ အေရးပါဆံုး အေျပာင္းအလဲမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံႏွင့္ပတ္သက္သည့္ မူဝါဒ အေျပာင္းအလဲပင္ျဖစ္သည္။ ပိုင္းျခားစိတ္ျဖာ သံုးသပ္သူမ်ားႏွင့္ တက္ႄကြလႈပ္ရွားသူမ်ားအၾကား ေပၚေပါက္ေနသည့္ေမးခြန္းမွာ ဤ မူဝါဒသစ္က အခိုင္အမာ ရလဒ္တခု ထြက္ေပၚလာမည္ေလာ၊ သို႔တည္းမဟုတ္ ယခင့္ယခင္ အစိုးရႏွင့္ ဒီမိုကေရစီေရး တိုက္ပြဲဝင္ေနသည့္ ႏိုင္ငံေရးသမားမ်ား၊ ပါတီမ်ားအၾကား ၾကားဝင္ ဖ်န္ေျဖေပးရန္ ႀကိဳးပမ္းခဲ့သည့္ ႏိုင္ငံတကာ၏ ၾကိဳးပမ္းမႈမ်ားလို မေအာင္မျမင္ ျဖစ္ဦးမည္လားဟူေသာ ေမးခြန္းပင္ ျဖစ္သည္။

ယခင္အစိုးရမ်ား မလုပ္ခဲ့သည့္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးမ်ားႏွင့္ တိုက္႐ိုက္စကားေျပာျခင္းကို မၾကာေသးခင္လမ်ားက စတင္၍ အေမရိကန္ႏိုင္ငံက စတင္ျပဳလုပ္ခဲ့သည္။ အေမရိကန္ သံတမန္မ်ားႏွင့္ ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ သိန္းစိန္အပါအဝင္ ျမန္မာအစိုးရ ဝန္ႀကီးမ်ားႏွင့္ ေတြ႔ဆံုေဆြးေႏြးမႈ အမ်ားအျပားကို ျမန္မာႏိုင္ငံ၊ နယူးေယာက္ႏွင့္ အျခားေနရာ အႏွံ႔အျပားတြင္ ျပဳလုပ္ခဲ့သည္။ ထိုအထဲမွ အေရးအႀကီးဆံုး ေတြ႔ဆံုေဆြးေႏြးမႈမွာ ႏိုဝင္ဘာလဆန္းက လက္ေထာက္ ႏိုင္ငံျခားေရး ဝန္ႀကီး ကတ္ ကင္းဘဲလ္ (Kurt Campbell) ျမန္မာႏိုင္ငံ သြားေရာက္လည္ပတ္စဥ္အတြင္း ျပဳလုပ္ခဲ့ေသာ ေဆြးေႏြးပြဲမ်ားပင္ ျဖစ္သည္။

ယခုႏွစ္ မကုန္မီတြင္ သူေနာက္တေခါက္ ထပ္သြားလိမ့္ဦးမည္ဟု အမ်ားက ေမွ်ာ္လင့္ေစာင့္စား ေနၾကသည္။ သူက ထိန္းသိမ္းခံ အတိုက္အခံ ေခါင္းေဆာင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ေခါင္းေဆာင္သည့္ အမ်ဳိးသား ဒီမိုကေရစီ အဖြဲ႔ခ်ဳပ္ (NLD) အဖြဲ႔ဝင္မ်ားႏွင့္ ေတြ႔ဆံုရာတြင္ သူ မၾကာမီ ျမန္မာႏိုင္ငံသို႔ ေနာက္တေခါက္ ျပန္လာဦးမည့္အေၾကာင္း ေျပာၾကားခဲ့သည္။ သို႔ေသာ္ ေနာက္တေခါက္ ျပန္လာဦးမည့္ အရိပ္အေယာင္မ်ားကိုမူ ယခုထိမျမင္ရေသးပါ။

ရန္ကုန္ရွိ အေနာက္တိုင္း သံတမန္မ်ားကလည္း ဤသို႔ မၾကာခင္ လာေရာက္မည္ဆိုသည့္ ကိစၥအေပၚ သံသယ ရွိေနၾကသည္။ အဓိကျပႆနာမွာ ယခုကဲ့သုိ႔ ဝါရွင္တန္ႏွင့္ ျပန္ေပါင္းထုပ္မည့္အေပၚ ျမန္မာစစ္တပ္ အႀကီးအကဲ သန္းေရႊက ဟက္ဟက္ပက္ပက္ မရွိလွျခင္းပင္ ျဖစ္သည္။

`အခုေတာ့ ေဘာလံုးက ျမန္မာကြင္းထဲမွာ လံုးလံုးေရာက္ေနတာပဲ။ အိုဘားမားကေတာ့ လက္ကမ္းလိုက္တာပဲ။ ဒါေပမဲ့ ဘယ္လိုတံု႔ျပန္မယ္ဆိုတာ မသိဘူး၊ လက္ျပန္ကမ္းမလား၊ လက္သီးဆုပ္ထားမလားမသိဘူး´ ဟု ၾသစေၾတးလ်ႏိုင္ငံ မက္ကြဲယားတကၠသိုလ္မွ ျမန္မာ့ အေရးကၽြမ္းက်င္သူ ေရွာင္တားနဲလ္ (Sean Turnell) က မဇၩိမကို ေျပာသည္။

အေမရိကန္၏ ရပ္တည္ခ်က္မွာ ရွင္းလင္းလွသည္။ ယခင္အေမရိကန္မူဝါဒက စစ္အစိုးရကို ပိတ္ဆို႔ ဒဏ္ခတ္မႈမ်ားလုပ္ၿပီး ဝိုင္းက်ဥ္ထားေရးသာ ျဖစ္သည္။ ဤမူဝါဒမွာ စိတ္ပ်က္စရာ ေကာင္းေလာက္ေအာင္ပင္ မေအာင္မျမင္ ျဖစ္ခဲ့ရသည္။ ယခုအခ်ိန္မွာ ခ်ဥ္းကပ္မႈအသစ္ ျပဳလုပ္ရမည့္အခ်ိန္ ျဖစ္သည္။

ပိတ္ဆို႔ဒဏ္ခတ္မႈမ်ားကို ဆက္လက္ထားရွိသည့္ တခ်ိန္ထဲမွာပင္ ျမန္မာစစ္ေခါင္းေဆာင္မ်ားႏွင့္ ထိေတြ႔ဆက္ဆံမႈကို အတူျပဳလုပ္မည့္ အေမရိကန္ မူဝါဒသစ္ကို ႏိုင္ငံျခားေရး ဝန္ႀကီး ဟီလာရီကလင္တန္က ယခုႏွစ္ဆန္းကပင္ ရဲရဲရင့္ရင့္ပင္ ေၾကျငာခဲ့သည္။

အေမရိကန္သည္ စစ္အစိုးရ၏ ဝါရွင္တန္ႏွင့္ ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္လိုစိတ္အေပၚ ခန္႔မွန္းယူဆခ်က္ လြဲခဲ့ပံုရေၾကာင္း အကဲခတ္အခ်ဳိ႕က ယံုၾကည္ေနၾကသည္။ အခ်ဳိ႕ကလည္း ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးမ်ားႏွင့္ အဓိပၸါယ္ရွိေသာ ေတြ႔ဆံုေဆြးေႏြးမႈမ်ား ျပဳလုပ္ႏိုင္ေရးအတြက္ ထိန္းသိမ္းခံ အတိုက္အခံေခါင္းေဆာင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ျပန္လည္ လြတ္ေျမာက္ေရးအေပၚတြင္ စိတ္စြဲေနလြန္းသည္ဟု ယူဆၾကသည္။ ယခုတိမ္ျမဳပ္ေနေသာ တကယ့္ျပႆနာမွာ သူတို႔၏ အဆံုးသတ္ေရႊ႕ကြက္အေပၚ ဝါရွင္တန္က ဘယ္လိုျမင္သလဲ ဆိုသည့္အခ်က္ပင္ ျဖစ္သည္။

`အေမရိကန္က ဆံုးျဖတ္ရမွာ သူတို႔အခုလို ၾကားဝင္ေဆာင္ရြက္ေပးတာဟာ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ လြတ္ေျမာက္ေရးလား၊ ဒါမွမဟုတ္ လူအမ်ားစုႀကီးရဲ့ အေျခအေနေတြ တိုးတက္လာေရး အတြက္ ကူညီ ေဆာင္ရြက္ဘို႔လား ဆိုတာျဖစ္ပါတယ္´ ဟု အမည္မေဖာ္လိုသူ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕မွ အႀကီးတန္း အယ္ဒီတာတဦးက မဇၩိမကို ေျပာသည္။

`တိုင္းျပည္တြင္းက သန္း ၅ဝ ေက်ာ္တဲ့ ျပည္သူေတြကလဲ သူတို႔ဘဝေတြ တိုးတက္ေရးအတြက္ ႏိုင္ငံတကာ အသိုင္းအဝိုင္းရဲ့ ႀကိဳးပန္း ေဆာင္ရြက္မႈေတြကို ရထိုက္ပါတယ္လို႔ က်ေနာ္တို႔ ထင္ျမင္ယူဆပါတယ္။ ဒီအတြက္လဲလုပ္ ေဆာင္မယ္လို႔ က်ေနာ္တို႔သံႏၷိဌာန္ ခ်ထားပါတယ္´ ဟု လြန္ခဲ့ေသာ ရက္သတၱပတ္ အနည္းငယ္က ဒုတိယ လက္ေထာက္ ႏိုင္ငံျခားေရး ဝန္ႀကီး ကင္းဘဲလ္ႏွင့္ အတူ ျမန္မာႏိုင္ငံသို႔ သြားေရာက္ခဲ့သည့္ ဒု-လက္ေထာက္ ႏိုင္ငံျခားေရး ဝန္ႀကီးႏွင့္ အာဆီယံ သံအမတ္ႀကီးျဖစ္သူ စေကာ့မာဆီယယ္ (Scot Marciel) က ခရီးစဥ္မွ ျပန္လာအၿပီးတြင္ ဘန္ေကာက္၌ မဇၩိမကို ေျပာသည္။

`ေတြ႔ဆံုေဆြးေႏြးေရးဆိုတာ လမ္းဆံုးမဟုတ္ဘူး။ သူကေန အခိုင္အမာ ရလဒ္တခု ထြက္လာရမယ္´ ဟု သူက အသားေပး ေျပာသြားသည္။

ယင္းသည္ပင္ ယခင္စစ္အစိုးရႏွင့္ ဆက္ဆံေရး ႀကိဳးပမ္းမႈမ်ား ပ်က္ျပားသြားခဲ့ရသည့္ အေၾကာင္းျဖစ္သည္။ ဤႀကိဳးပမ္းခ်က္မ်ားတြင္ မၾကာခဏပင္ သူတို႔၏ အဓိကရည္ရြယ္ခ်က္မွာ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ လြတ္ေျမာက္ေရး ျဖစ္ေနသည္။ တခ်ိန္တည္းတြင္ ႏိုင္ငံေရး အက်ဥ္းသားမ်ားအားလံုး လြတ္ေျမာက္ေရး ဟူ၍လည္း ပါးစပ္ဖ်ားေလးမွ်ျဖင့္ေတာ့ ေျပာပါသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ပင္ ျမန္မာႏိုင္ငံဆိုင္ရာ ကုလအထူးသံတမန္ ရာဇာလီအစ္စမိုင္းက ႏိုဘယ္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးဆုရွင္ ၂၀၀၂ ခုႏွစ္က လြတ္ေျမာက္လာေရးအတြက္ သူ၏ ကန္႔လန္႔ကာ ေနာက္ကြယ္မွ ႀကိဳးပမ္းမႈကို သူ႔လုပ္ငန္းတာဝန္၏ အထြတ္အထိပ္ မဟာေအာင္ျမင္မႈႀကီးဟု ထင္ေနျခင္း ျဖစ္သည္။

အေမရိကန္ကလည္း ဤအျမင္ကိုသာ ဆက္လက္ ကိုင္စြဲထားဦးမည္ဆိုလွ်င္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ႏွင့္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးမ်ားအၾကား ေတြ႔ဆံုေဆြးေႏြးမႈမ်ား စတင္ႏိုင္ေရးအတြက္ သူတို႔၏ႀကိဳးပမ္းမႈမ်ားမွာ လြန္ခဲ့ေသာ ဆယ္စုႏွစ္ ၂ ခုလံုးလံုး ကုလသမဂၢ ဦးေဆာင္ႀကိဳးပမ္းခဲ့သည့္ မ်ားျပားလွေသာ ႀကိဳးပမ္းမႈမ်ားထက္ ပိုေကာင္းလာစရာ မရွိဘဲ အတူတူနဲ႔ အႏူႏူသာ ျဖစ္ေနမည္ ျဖစ္သည္။

`ႏွစ္ဘက္စလံုးက လံုးဝကို တျခားစီ ျဖစ္ေနတာ။ ႏွစ္ဘက္ၾကား အျပန္အလွန္ မယံုသကၤာ ျဖစ္ေနတာကလည္း သိပ္ႀကီးတယ္´ ဟု `ေပ်ာက္ဆံုးသြားေသာ ေျခရာမ်ားရဲ့ ျမစ္တစင္း´ စာအုပ္ေရးသားသူႏွင့္ ကုလသမဂၢ အရာရွိတဦးျဖစ္သူ ဦးသန္႔ျမင့္ဦးက ေျပာသည္။

`အေကာင္းဆုံးကေတာ့ ဒီအဆင့္မွာ ယံုၾကည္မႈ တည္ေဆာက္ၾကဘို႔ပါပဲ။ စစ္အစိုးရနဲ႔ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္အၾကား ဆက္ဆံေရးလို အခက္ခဲဆံုးျပႆနာၾကီးေတြမွာ ထိုးေဖာက္ ေအာင္ျမင္မႈတခုခုရဘို႔ရည္ရြယ္လုပ္တယ္ဆိုရင္ေတာ့ ဝမ္းနည္းပါတယ္ဗ်ာ၊ အႀကီးအက်ယ္ စိတ္ပ်က္စရာနဲ႔ပဲေတြ႔မွာ´ ဟု သူက မဇၩိမ ကိုေျပာသည္။

ႏိုင္ငံတကာ အသိုင္းအဝိုင္းအေနျဖင့္ ေရရွည္အတြက္ စဥ္းစားၿပီး ခ်ဥ္းကပ္ေဆာင္ရြက္သင့္သည္၊ သာမန္ ျမန္မာျပည္သူမ်ားအတြက္ တကယ္တမ္း တိုးတက္မႈရွိလာေရးကိုသာ စိတ္ဝင္တစား ေဆာင္ရြက္သင့္သည္ဟု သူက ယံုၾကည္သည္။ သို႔ေသာ္အခ်ိန္က မ်ားမ်ားမက်န္ေတာ့ပါ။ ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ ေရြးေကာက္ပြဲမ်ားက ေနာက္ႏွစ္တြင္ က်င္းပေတာ့မည္ ျဖစ္သည္။ အတုအေယာင္ ဆႏၵခံယူပြဲျဖင့္ အတည္ျပဳခဲ့ေသာ ဖြဲ႔စည္းပံု အေျခခံဥပေဒ ျပင္ဆင္ ေျပာင္းလဲရန္ကိစၥမွာ ထည့္တြက္စရာပင္မလို။ အေမရိကန္ကို စစ္အစိုးရေခါင္းေဆာင္မ်ား ႏွစ္သိမ့္ေခၽြးသိပ္လာေစေရးအတြက္ ထူးထူးျခားျခား မက္လံုးမရွိလွ်င္ လာမည့္လမ်ားအတြင္း ျဖစ္ပ်က္လာမည့္ကိစၥမ်ားအေပၚ ၾသဇာသက္ေရာက္မႈရွိရန္မွာ သိပ္ေနာက္က်သြားမည္ ျဖစ္သည္။

`အေမရိကန္ ေက်နပ္ေအာင္ မလုပ္ခ်င္ရင္ သန္းေရႊအတြက္ သူ႔ဘက္က ဘာမွေလွ်ာ့ေပးစရာ မလိုဘူးလို႔ထင္မွာပဲ´ ဟု ထိုင္းႏွင့္ဗီယက္နမ္တို႔တြင္ ၿဗိတိသွ် သံအမတ္ႀကီးအျဖစ္ ေဆာင္ရြက္ခဲ့သူ ျဖစ္ၿပီး ျမန္မာ့အေရး ေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာေနသူတဦးျဖစ္သည့္ ဒဲရက္တံုကင္က ေျပာသည္။ `အခုေရြးေကာက္ပြဲေတြ က်င္းပဘို႔ ၆ လ ေလာက္ပဲ လိုေတာ့တယ္´ ဟု လည္း သူက သတိေပး ေျပာၾကားလိုက္သည္။

ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ အေၾကာင္းေရာ၊ ႏိုင္ငံေရး အက်ဥ္းသားမ်ား အေၾကာင္းပါ လံုးဝေဖာ္ျပ ထားျခင္းမရွိသည့္ လြန္ခဲ့ေသာအပတ္က ထုတ္ျပန္ခဲ့သည့္ အေမရိကန္-အာဆီယံထိပ္သီး အစည္းအေဝး ပူးတြဲထုတ္ျပန္ေၾကျငာခ်က္မွာ ယခုအေမရိကန္ ပရိယာယ္သစ္ႏွင့္အတူ ထြက္ေပၚလာသည့္ တညီတညြတ္တည္းေသာ ႏိုင္ငံတကာ သေဘာတူညီခ်က္ တရပ္ပင္ ျဖစ္သည္။

ဤေၾကျငာခ်က္တြင္ အဓိကအခ်က္ႏွစ္ခ်က္ကိုသာ ေဖာ္ျပထားသည္။ ၂၀၁၀ ေရြးေကာက္ပြဲ မ်ားကို ႏိုင္ငံတကာ အသိုင္းအဝိုင္းက လက္ခံႏိုင္ေအာင္ လြတ္လပ္မွ်တ၍ အားလံုးပါဝင္ႏိုင္ၿပီး ထင္သာျမင္သာရွိသည့္ ပံုစံျဖင့္ က်င္းပေပးေရး ျဖစ္သည္။ ေနာက္တခ်က္မွာ အားလံုးပါဝင္ႏိုင္သည့္ ႏိုင္ငံေရး လုပ္ငန္းစဥ္တရပ္ ေပၚထြန္းလာေရးအတြက္ ကာယကံရွင္အားလံုးႏွင့္ ေတြ႔ဆံုေဆြးေႏြးပြဲတရပ္ အစျပဳေရးအပါအဝင္ အမ်ား လက္ခံႏိုင္သည့္ ေရြးေကာက္ပြဲမ်ား က်င္းပႏိုင္ေရးအတြက္ အေျခအေနေကာင္းမ်ား ဖန္တီးေပးရန္ စစ္အစိုးရကို တိုက္တြန္းျခင္း ျဖစ္သည္။

အခုေတာ ့အာဆီယံေခါင္းေဆာင္အားလံုးႏွင့္ ဝါရွင္တန္တို႔ တပုဒ္တည္းေသာ ဓမၼေတးကို သီဆိုေနၾကၿပီ ျဖစ္သည္။ (ေလာေလာဆယ္ အာဆီယံ ဥကၠ႒တာဝန္ယူထားေသာ) ထိုင္းႏိုင္ငံဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ အဖိစစ္ဖိခ်ာခ်ီဝ (Abhisit Vejjajiva) က ေရြးေကာက္ပြဲမ်ားကို အမ်ားလက္ခံႏိုင္ေအာင္ ျပဳလုပ္ပါရန္ စစ္အစိုးရေခါင္းေဆာင္မ်ားကို ႀကိမ္ဖန္မ်ားစြာ အႀကံေပးခဲ့သည္။

တ႐ုတ္ႏိုင္ငံကလည္း ဤခ်ဥ္းကပ္မႈကို လက္ခံသည္။ `တ႐ုတ္ႏိုင္ငံသည္ အစိုးရႏွင့္အတိုက္အခံမ်ားအၾကား ေဆြးေႏြးတိုင္ပင္ေရး၊ ႏိုင္ငံေရး ေဆြးေႏြးပြဲမ်ား ျပဳလုပ္ျခင္းျဖင့္ အမ်ဳိးသားျပန္ လည္သင့္ျမတ္ေရးႏွင့္ ညီညြတ္ေရး တည္ေဆာက္ျခင္းဟူေသာ မူကိုတ႐ုတ္ႏိုင္ငံက စြဲစြဲၿမဲၿမဲ ဆုပ္ကိုင္ထားပါသည္´ တ႐ုတ္မဟာဗ်ဴဟာ ေလ့လာေရး ဌာနႀကီးမွ တ႐ုတ္ပညာရွင္ႏွင့္ ျမန္မာ့အေရးေလ့လာေနသူ ေဒါက္တာလီရႊယ္ခ်န္း (Dr. Li Xuecheng) က ေျပာသည္။ `တ႐ုတ္ႏိုင္ငံက ေရြးေကာက္ပြဲ ေအာင္ျမင္ေရးအတြက္ အတိုက္အခံ ႏိုင္ငံေရးပါတီမ်ား အပါအဝင္ သက္ဆိုင္သူ အဖြဲ႔အစည္းအားလံုးႏွင့္ အတူတကြ လက္တြဲလုပ္ေဆာင္ရန္ ဆႏၵရွိပါသည္´ ဟုလည္း လီက မဇၩိမ ကိုေျပာသည္။

ျမန္မာႏိုင္ငံကို ႏိုင္ငံတကာမွ အထီးက်န္လုပ္ထားျခင္းကို ေလွ်ာ့ေပးလွ်င္ အမ်ဳိးသား ျပန္လည္သင့္ျမတ္ေရးႏွင့္ အားလံုးပါဝင္သည့္ ေရြးေကာက္ပြဲမ်ားမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံအတြက္ မရွိမျဖစ္ အေရးပါသည္ဟု ေယဘူယ် သေဘာတူညီၾကၿပီး ျဖစ္သည္ဟု ထင္မွတ္ရေသာ္လည္း တကယ္တမ္း လက္ေတြ႔ဘာကို ဆိုလိုသည္ဟူသည့္ အတိအက်အခ်က္မူ မရွိေသးပါ။ `လြတ္လပ္မွ်တတဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲဆိုတာ ဘာကိုဆိုလိုတယ္ဆိုတာ အိုဘားမား အစိုးရက ထုတ္ေျပာဖို႔လိုပါေသးတယ္´ ဟု ျမန္မာႏိုင္ငံအေၾကာင္း စာအုပ္အမ်ားအျပားႏွင့္ ေဆာင္းပါး အမ်ားအျပား ေရးသားခဲ့သူ ေဒးဗစ္စတိန္းဘတ္ (David Steinberg) က မဇၩိမကို ေျပာသည္။ သူသည္ဝါရွင္တန္ ေဂ်ာ့ခ်္ေတာင္း တကၠသိုလ္မွ ပါေမာကၡတဦးလည္း ျဖစ္သည္။

`ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ဝင္ေရာက္ယွဥ္ၿပိဳင္ခြင့္၊ မဲဆြယ္ လႈပ္ရွားခြင့္ေတြကို ဆိုလိုတာလား၊ ဒီခ်ဳပ္ ေရြးေကာက္ပြဲ ဝင္ခြင့္ရတာကို ဆိုလိုတာလား၊ မွ်တတဲ့ မဲဆြယ္ခြင့္၊ မဲဆြယ္လႈပ္ရွားတဲ့အခါ သံုးတဲ့စာရြက္စာတန္းေတြ လြတ္လြတ္လပ္လပ္ ပံုႏွိပ္ျဖန္႔ခ်ီခြင့္ ရတာကို ဆိုလိုတာလား။ ကံဆိုးတာက အဲဒီဟာေတြအားလံုး လိုသလို အဓိပၸါယ္ဖြင့္ႏိုင္ေနတာဘဲ။ ဘာမွမေရရာေသးဘူး´ ဟု သူက ေျပာသည္။

သူမအက်ဥ္းမွ လြတ္ေျမာက္လာေရးသည္ ဒီမိုကေရစီလႈပ္ရွားမႈႏွင့္ စစ္အစိုးရၾကား တကယ္စစ္မွန္သည့္ ေတြ႔ဆံုေဆြးေႏြးမႈမ်ား ေပၚေပါက္လာေရးေလာက္ အေရးမပါပါ ဟု ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ေျပာၾကားခဲ့သည္။ အေမရိကန္ကလည္း ယခုဤခ်ဥ္းကပ္ပံုအတိုင္း ေဆာင္ရြက္ေနတာ ျဖစ္ႏိုင္ပါသည္။ သို႔ေသာ္ စကားလံုးမ်ား သက္သက္ျဖင့္ေတာ့ မလံုေလာက္ ေသးပါ။

`ဗိုလ္ခ်ဳပ္မႉးၾကီးသန္းေရႊက သူ႔လက္ထဲ ဘာရွိတယ္ဆိုတာ ဘယ္ေတာ့မွ ျပမွာမဟုတ္ဘူး။ သူဘာျဖစ္ေစခ်င္တယ္ ဆိုတာလဲ ဘယ္ေတာ့မွ ထုတ္ေျပာမွာမဟုတ္ဘူး။ သူမဘက္က ဘာျဖစ္ေစခ်င္တယ္ဆုိတာက အနာဂါတ္အတြက္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္မႉးၾကီးရဲ့ မဟာဗ်ဴဟာ ရည္မွန္းခ်က္ေတြကို သြားမထိခိုက္ေစေအာင္ စဥ္းစားဘို႔ဟာ ေဒၚစုေပၚပဲမူတည္တယ္´ ဟု အၾကီးတန္း ျမန္မာပညာရွင္တဦးကေျပာသည္။

သူမဘက္ကေတာ့ တကိုယ္ေတာ္ ဧကစာက်င့္ေနသူ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ၾကီးမ်ား သူမႏွင့္ တိုက္႐ိုက္ စကားေျပာလာေအာင္ ေဒၚစုၾကည္က အေပ်ာ့ဆြဲႏွင့္ ၾကိဳးပမ္းေနဆဲ ျဖစ္သည္။ သူမ ဦးသန္းေရႊထံ ေနာက္ဆံုးပို႔လိုက္ေသာစာကလည္း အမ်ဳိးသား ျပန္လည္သင့္ျမတ္ေရးအတြက္ သူမဘက္က ကူညီႏိုင္သည္မ်ားကို ေဆြးေႏြးလမ္းစရွာရန္ ႐ိုး႐ိုးသားသား ကမ္းလွမ္းလိုက္ျခင္းသာ ျဖစ္သည္။

`ဒါသူမဘက္က ေျပာင္းလဲလာၿပီဆိုတာကို ျပတာ။ င့ါဘက္က မွန္တယ္ဆိုတာမ်ဳိး တသမတ္ တည္းသေဘာမထားဘဲ အေပးအယူ အေလ်ာ့အတင္းလုပ္ဘုိ႔ အသင့္ရွိပါတယ္ဆိုတာကို ျပလိုက္တာဘဲ´ ဟု ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္၏ အထၳဳပၸတၱိ ‘Perfect Hostage’ ကိုေရးသားခဲ့သူ ၿဗိတိသွ်လူမ်ဳိး စာေရးဆရာ ဂ်ပ္စတင္ဝင္းတဲလ္ (Justin Wintle) က ေျပာသည္။

`အေမရိကန္မူဝါဒ အေျပာင္းအလဲေၾကာင့္ ေပၚထြက္လာတဲ့ ဒီျဖစ္စဥ္ဟာ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာအတြင္း ျမန္မာျပည္မွာ ေပၚေပါက္လာမဲ့ ျဖစ္ရပ္ေတြထဲက စိတ္လႈပ္ရွားစရာ အေကာင္းဆံုး ျဖစ္ရပ္ဘဲ ျဖစ္ပါလိမ့္မယ္´ ဟု သူက ဆက္လက္ေျပာဆိုသည္။

သို႔ေသာ္ အျခားသူမ်ားကမူ ဒီေလာက္ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္မထားပါ။ `ေဒၚစုစာက သန္းေရႊကို ေခၽြးသိပ္ႏိုင္မဲ့ အလားအလာမရွိပါဘူး။ သန္းေရႊက အာဏာအားလံုးကို ထိန္းခ်ဳပ္ထားၿပီး၊ အင္အားအျပည့္နဲ႔လႈပ္ရွားေနတဲ့အခ်ိန္၊ အင္အားခ်ည့္နဲ႔ေနတာ မဟုတ္တဲ့အခ်ိန္မွာ က်မတို႔တန္းတူညီမွ် အဆင့္နဲ႔ေျပာမယ္လို႔ သြားေျပာတာဘဲ´ ဟု ဒဲရက္တံုကင္ (Derek Tonkin) က သတိေပးသည္။

ျပည္တြင္းမွ ေလ့လာသံုးသပ္သူ အမ်ားကမူ ေဒၚစုၾကည္က ဦးသန္းေရႊ စိုးရိမ္ေနသည့္အခ်က္မ်ားကို ေျဖေဖ်ာက္ေပးႏိုင္မည့္ လက္ဆုပ္လက္ကိုင္ ျပႏိုင္သည့္ တစုံတရာကို ကမ္းလွမ္းႏိုင္ျခင္း မရွိလွ်င္ ဤလုပ္ငန္းစဥ္မွာလည္း ရပ္တန္႔သြားမည္သာ ျဖစ္သည္ဟု စိုးရိမ္ေနၾကသည္။ ဦးသန္းေရႊ စိုးရိမ္ေနသည့္ အခ်က္မွာ လာမည့္ေရြးေကာက္ပြဲမ်ားကို ေႏွာင့္ယွက္မည္လားဆုိသည့္ အခ်က္ျဖစ္သည္။

အခ်ဳိ႕ကလည္း သူမဘက္က စိတ္ေစတနာေကာင္းထားသည္ကို ျပသည့္အေနျဖင့္ အမ်ဳိးသား ဒီမုိကေရစီအဖြဲ႔ခ်ဳပ္မွ ႏႈတ္ထြက္ေပးသင့္သည္ဟု ေျပာဆိုၾကသည္။ ယင္းမွာ ေတာင္အာဖရိကတြင္ နယ္လ္ဆင္မင္ဒဲလား ႏွင့္ အေရွ႕တီေမာတြင္ ဇာနာဂူဆာမို (Xanna Gusmao) တို႔ လုပ္ခဲ့ပံုမ်ဳိး ျဖစ္သည္။

သို႔ေသာ္ အျခားနည္းလမ္းတခုလဲ ရွိပါေသးသည္။ လြန္ခဲ့ေသာ ႏွစ္အနည္းငယ္က အေထြေထြ ေရြးေကာက္ပြဲမ်ားအၿပီး ကြန္ဂရက္ပါတီ၏ ဥကၠ႒ျဖစ္ကာ လုပ္ႀကံခံလိုက္ရေသာ ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္၏ အီတလီဖြား ဇနီးက ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ ရာထူးကို ျငင္းလိုက္သည့္ ဆိုနီယာဂႏၶီ ေရာဂါလကၡဏာစုလဲ ရွိပါေသးသည္။ ဟိႏၵဴအေျခခံဝါဒီ ဘီေဂ်ပီ ပါတီက ဆန္႔က်င္ ကန္႔ကြက္ေနမႈႏွင့္ ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံ ဥပေဒဆိုင္ရာ ရွည္လ်ားခါးသီးသည့္အျငင္းအခံုကိုေရွာင္လႊဲႏိုင္ရန္ ထိုသို႔ ျပဳလုပ္လိုက္ရျခင္း ျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္ ပါတီေခါင္းေဆာင္အျဖစ္ ဆက္ရွိေနၿပီး ကန္႔လန္႔ကာေနာက္ကြယ္မွ အလြန္ အာဏာရွိေသာေနရာကို ရယူထားခဲ့သည္။ ေနာက္ပိုင္းတြင္ လႊတ္ေတာ္၌ ရာထူးမယူသည့္ လႊတ္ေတာ္အမတ္တဦး ျဖစ္လာခဲ့သည္။

ယင္းသည္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ယခုအခါ ေရြးခ်ယ္ႏိုင္သည့္ ေရြးလမ္းတခု ျဖစ္သည္။ သူမက ေရြးေကာက္ပြဲတြင္လည္း ဝင္မၿပိဳင္ပါ၊ ႏိုင္ငံေရး ရာထူးအတြက္လည္း ထည့္မစဥ္းစားပါ ဟု ဗိုလ္ခ်ဳပ္မႉးႀကီး စိတ္ခ်ေစေအာင္ ေျပာႏိုင္ပါသည္။ အရပ္သား အစိုးရသို႔ အသြင္ကူးေျပာင္းေရးတြင္ သူမက ကူညီေဆာင္ရြက္ေပးႏိုင္ပါသည္။ သူမကို ဗိုလ္ခ်ဳပ္မႉးႀကီး သန္းေရႊက ေရြးေကာက္ပြဲတြင္ဝင္ၿပိဳင္ ခြင့္ေပးမည္ မဟုတ္သည္မွာ သံသယျဖစ္စရာဟူ၍ သိပ္မရွိပါ။ မဲဆြယ္လႈပ္ရွားမႈတြင္ ပါဝင္ခြင့္ကိုပင္ ေပးမည့္ပံုမရွိပါ။

`က်ေနာ္ေျပာမယ္။ သူမကို ေရြးေကာက္ပြဲမတိုင္ခင္ မဲဆြယ္လႈပ္ရွားခြင့္ ေပးမွာမဟုတ္ဘူး။ ဖြဲ႔စည္းပံု အေျခခံဥပေဒအရလည္း ဝင္ေရာက္ယွဥ္ၿပိဳင္ခြင့္ ရွိမွာမဟုတ္ဘူး။ ပါလီမန္အစည္းအေဝး စတဲ့အခ်ိန္အထိ ဒီဖြဲ႔စည္းပံုထဲက ဘယ္ပုဒ္မ ဘယ္ျပဌာန္းခ်က္ကိုမွလဲ ျပင္ေပးမွာ မဟုတ္ဘူး´ ဟု စတိန္းဘတ္က မဇၩိမကို ေျပာသည္။

လာမည့္အပတ္ ေနျပည္ေတာ္၌ ျပဳလုပ္မည့္ ႏိုင္ငံေတာ္ ေအးခ်မ္းသာယာေရးႏွင့္ ဖြံ႔ၿဖိဳးေရးေကာင္စီ (SPDC) ၏ ေလးလပတ္ အစည္းအေဝးႏွင့္ ျပည္ေထာင္စုႀကံ့ခိုင္ေရးႏွင့္ဖြံ႔ၿဖိဳးေရးအဖြဲ႔ (USDA) တို႔၏ ညီလာခံမ်ားၿပီးလွ်င္ ဘာျဖစ္မည္ဆိုသည့္ကိစၥမွာ နဲနဲသဲကြဲလာစရာ ရွိပါသည္။ ေရြးေကာက္ပြဲ ဥပေဒကလဲ လာမည့္ ရက္သတၱပတ္မ်ားအတြင္း ေပၚထြက္လာဖြယ္ ရွိေနသည္။ ၾကားျဖတ္ဝန္ႀကီးအဖြဲ႔ ကိုလည္း ယခုႏွစ္ မကုန္ခင္ ေၾကျငာလိမ့္မည္ ဟု ျမန္မာအစုိးရ၏ သတင္းရပ္ကြက္မ်ားက ေျပာၾကသည္။

ဤအေတာအတြင္း ႏိုင္ငံတကာ အသိုင္းအဝိုင္းက အထူးသျဖင့္ အာရွေခါင္းေဆာင္မ်ားက မည္သည့္ အရိပ္လကၡဏာမ်ား ထြက္ေပၚလာမည္ဆိုသည္ကို ေစာင့္ၾကည့္ၾကမည္။ ထိုအရိပ္ လကၡဏာမ်ားရွိသည္ဆိုလွ်င္ အတုိက္အခံဘက္က ထုိလုပ္ငန္းစဥ္မ်ားအတြင္း ပါဝင္လာလိမ့္မည္။ အနိမ့္ဆံုးအားျဖင့္ေတာ့ သူမ ဗိုလ္ခ်ဳပ္မႉးႀကီး သန္းေရႊထံ ေနာက္ဆံုးေရးလိုက္သည့္ စာထဲတြင္ပါသည့္ ဒီခ်ဳပ္ဗဟိုအလုပ္အမႈေဆာင္ ေကာ္မတီဝင္မ်ားႏွင့္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကို ေတြ႔ဆံုခြင့္ေပးျခင္းမ်ဳိး ျဖစ္လိမ့္မည္။ သို႔ေသာ္ထင္ရွားေသာ လကၡဏာမွာမူ အေမရိကန္ႏွင့္ အာဆီယံႏိုင္ငံမ်ားက အဓိကလိုခ်င္ေနသည့္ အခ်က္မ်ားထဲက အေရးတယူ ေဆာင္ရြက္ေပးမည့္ ကိစၥမွာ သူမႏွင့္ ဦးသန္းေရႊတို႔အၾကား ေတြ႔ဆံုေဆြးေႏြးမႈပင္ ျဖစ္သည္။

`အခုေတာ့ ေဘာလံုးက သန္းေရႊကြင္းထဲမွာပါ´ ဟု စီးပြါးေရးပညာရွင္ႏွင့္ ျမန္မာ့အေရး ကၽြမ္းက်င္သူ ၾသစေၾတးလ်ႏုိင္ငံ မက္ကြဲယားတကၠသိုလ္ (Macquarie University) မွ ေရွာင္ တားနဲလ္ (Sean Turnell) က ေျပာသည္။ `ဒါေပမဲ့ ဒီလအေစာပိုင္း အေမရိကန္ကိုယ္စားလွယ္အဖြဲ႔ လာတံုးက သူထြက္မေတြ႔ဘဲ ေရွာင္ေနတာက အေတာ္ဆိုးတယ္´ ဟု သူက ေျပာသည္။

`သူက သူ႔ေအာက္ဆြဲေတြ အမ်ားႀကီးသံုးၿပီး ဒီဇာတ္ကို ကခုိင္းထားတာ။ သူ႔အာဏာ ခိုင္ခန္႔ေရး၊ သူ႔အေမြနဲ႔ သူ႔မိသားစု လံုၿခံဳေရး ကလြဲၿပီး ဘာမွမလုပ္ရဖို႔ဘဲ သူက ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ထားၿပီး လုပ္ေနတာ´ ဟု တားနဲလ္ က မဇၩိမကို ေျပာသည္။

`ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး သူ ဘာမွလုပ္ခ်င္စိတ္မရွိဘူးလို႔ က်ေနာ္ထင္တယ္။ ဒါေပမဲ့ သူ႔အတြက္ အခ်ိန္ဆြဲလို႔ရတဲ့ဟာ ဆုိရင္ေတာ့လုပ္ဖို႔ ျပင္ထားမွာပဲ´ ဟုလည္း သူက ဆက္လက္ေျပာဆိုသည္။

( မဇၩိမသတင္းဌာန အဂၤလိပ္ပိုင္းတြင္ ႏိုဝင္ဘာ ၂ဝ ရက္ေန႔ထုတ္ Larry Jagan ၏ သံုးသပ္ခ်က္ ေဆာင္းပါးျဖစ္ေသာ Obama leaves Asia empty-handed but raises hopes ကို ဘာသာျပန္သည္။)