ျမန္မာျပည္ႏွင့္ ၾကားခံႏုိင္ငံသဘာ၀

ေအာင္ေက်ာ္ခင္ (ေ၀ဖန္သုံးသပ္ခ်က္)

ကမာၻ႔ေျမပုံေပၚမွာ (၁၉) ရာစုအေစာပုိင္းက တည္ရွိခဲ့တဲ့ ႏုိင္ငံေတြထဲမွာ (၅၀) ရာခုိင္ႏႈန္းဟာ ယေန႔အထိ ဆက္လက္ ရွင္သန္ေနတာ ေတြ႔ရတယ္လုိ႔ သုေတသီေတြကဆုိတယ္။ က်န္ (၅၀) ရာခုိင္ႏႈန္းမွာ ကြယ္ေပ်ာက္သြားတာရွိသလုိ အသြင္ေျပာင္းသြားတာလည္းရွိတယ္။


ႏုိင္ငံေတာ္ ေပ်ာက္ကြယ္သြားေပမယ့္ တုိင္းသူျပည္သားကေတာ့ အနည္းနဲ႔အမ်ား က်န္ရွိေနတယ္။ အုပ္ခ်ဳပ္ပုံစနစ္ ေျပာင္းလဲသြားတဲ့သေဘာပဲ။ ႏုိင္ငံဟာ မိမိကံၾကမၼာကုိ မိမိဘာသာမဖန္တီးႏုိင္ေတာ့ဘဲ သူတပါးလက္ေအာက္ခံသေဘာမ်ဳိး ျဖစ္သြားရင္ အဲဒီႏုိင္ငံကုိ ေပ်ာက္ကြယ္သြားၿပီ (သုိ႔မဟုတ္) ေသဆုံးသြားၿပီလုိ႔ ယူဆတဲ့သေဘာျဖစ္တယ္။

ျမန္မာ့သမုိင္းမွာ (၂) ႀကိမ္တုိင္တုိင္ ျမန္မာႏုိင္ငံ ကြယ္ေပ်ာက္သြားဖူးတယ္။ (၁၃) ရာစုမွာ တ႐ုတ္နဲ႔ ဆက္ဆံေရးအဆင္မေျပ ျဖစ္လာၿပီး တ႐ုတ္တပ္ေတြ ျမန္မာျပည္ထဲ ၀င္ေရာက္တုိက္ခုိက္လုိ႔ ပုဂံျပည့္ရွင္ ‘နရသီဟပေတ့မင္း’ ထြက္ေျပးရၿပီး ပုဂံေနျပည္ေတာ္ မြန္ဂုိတ႐ုတ္တုိ႔လက္ေအာက္ က်ေရာက္သြားတာကုိ လူသိမ်ားတယ္။ (၁၃) ရာစုေႏွာင္းပုိင္းမွာ ပုဂံေနျပည္ေတာ္ကုိ တ႐ုတ္ပုိင္ ‘ျမန္ခၽြန္’ ျပည္နယ္လုိ႔ သတ္မွတ္တယ္။ ဒါေပမယ့္ တ႐ုတ္ဟာ ျမန္ခၽြန္ျပည္နယ္ကုိ တုိက္႐ုိက္မအုပ္ခ်ဳပ္ဘဲ သူတုိ႔ကုိ သစၥာခံတဲ့ ျမန္မာမင္းေတြကတဆင့္သာ အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့တယ္။

(၁၈) ရာစုအလယ္ပုိင္းမွာ ကုန္းေဘာင္မင္းဆက္က ျမန္မာႏုိင္ငံေတာ္ကုိ တည္ေထာင္ျပန္ေတာ့လည္း အႏွစ္တရာေက်ာ္သာခံၿပီး (၁၉) ရာစုေႏွာင္းပုိင္းမွာ အဂၤလိပ္ကုိလုိနီဘ၀ေရာက္သြားလို႔ ပ်က္စီးေပ်ာက္ကြယ္သြားတယ္။ အင္အားႀကီး ဥေရာပႏုိင္ငံေတြ ျဖစ္တဲ့ အဂၤလိပ္နဲ႔ျပင္သစ္တုိ႔ အာရွေတာင္ပုိင္းမွာ အားၿပိဳင္ၾကရာမွာ ၾကားခံေဒသျဖစ္တဲ့ ျမန္မာႏုိင္ငံဟာ ႏုိင္ငံျခားဆက္ဆံေရး မကၽြမ္းက်င္တဲ့အတြက္ အဂၤလိပ္သိမ္းပုိက္တာကုိ ခံလုိက္ရတယ္လုိ႔ သုံးသပ္ၾကတယ္။ အင္အားႀကီးႏုိင္ငံေတြရဲ႕ အၾကားက ႏုိင္ငံေလးေတြဟာ မလိမၼာရင္ ေရရွည္မွာေပ်ာက္ကြယ္ဖုိ႔ အလားအလာမ်ားတာကုိ ဆုိလိုတာပါပဲ။

ၾကားခံႏုိင္ငံ (Buffer State) ဆုိတာဟာ ၿပိဳင္ဆုိင္ေနတဲ့ အင္အားႀကီးႏုိင္ငံ (၂) ခုအၾကားမွာ တည္ရွိေနတဲ့ အင္အားနည္းတဲ့ ႏုိင္ငံပဲျဖစ္တယ္။ တ႐ုတ္နဲ႔႐ုရွၾကားက မြန္ဂုိလီးယား၊ အိႏၵိယႏုိင္ငံနဲ႔ တ႐ုတ္အၾကားက နီေပါ၊ ဘူတန္၊ စစ္ကမ္၊ ျမန္မာ စတာေတြလည္း ၾကားခံႏုိင္ငံေတြျဖစ္တယ္။ ကုိလုိနီေခတ္က အဂၤလိပ္ပုိင္ ျမန္မာ၊ မေလးရွားနဲ႔ ျပင္သစ္ပုိင္ အင္ဒုိခ်ဳိင္းနားအၾကားမွာ ထုိင္းႏုိင္ငံဟာ ၾကားခံအျဖစ္ စခန္းသြားခဲ့ရတယ္။

အိႏၵိယကို ၿဗိတိသွ်အစုိးရ အုပ္ခ်ဳပ္မင္းလုပ္ခဲ့စဥ္က တိဗက္ကုိ အိႏၵိယနဲ႔တ႐ုတ္အၾကားက လြတ္လပ္တဲ့ ၾကားခံနယ္ေျမအျဖစ္ အဂၤလိပ္က သတ္မွတ္ထားတယ္။ အေၾကာင္းကေတာ့ တိဗက္ကုိ သိမ္းပုိက္ၿပီး ကုိလုိနီလုပ္ဖုိ႔ကိစၥဟာ စီးပြားေရးအရ တြက္ေျခမကုိက္လုိ႔ဘဲ။ တိဗက္မွာ တ႐ုတ္ၾသဇာရွိထားေၾကာင္း အဂၤလိပ္က အသိအမွတ္ျပဳထားေပမယ့္ အိႏၵိယမွာရွိတဲ့ အဂၤလိပ္ကုိ မႏုိင္ႏုိင္တဲ့အတြက္ တ႐ုတ္ဟာ တိဗက္ကုိ မသိမ္းပုိက္ ႏုိင္ဘူး။ ၁၉၄၇ မွာ အိႏၵိယက အဂၤလိပ္ထြက္ခြာၿပီး အင္အားေကာင္းတဲ့ တ႐ုတ္ကြန္ျမဴနစ္ ၁၉၄၉ မွာ အာဏာရလာတာဟာ တိဗက္ရဲ႕ လြတ္လပ္တဲ့ ၾကားခံႏုိင္ငံဘ၀ကုိ နိဂုံးခ်ဳပ္ေအာင္ ဖန္တီးလုိက္တဲ့ အခ်က္ႏွစ္ခ်က္ပဲ။

ႏုိင္ငံေတာ္ေတြ ေပ်ာက္ကြယ္သြားရတဲ့ အေၾကာင္းရင္းကုိ နယူးေယာက္ၿမိဳ႕ ကုိလံဘီရာတကၠသိုလ္ အမ်ဳိးသမီးပါေမာကၡ တာနီရွာေဖဇယ္ (Tanisha Fazal) က ၂၀၀၇ မွာ စာအုပ္ထုတ္ေ၀ခဲ့တယ္။ ပထ၀ီအေနအထားနဲ႔ ႏုိင္ငံျခားဆက္ဆံေရး အေျခအေနက ႏုိင္ငံေတြရဲ႕ ကံၾကမၼာကုိ ဖန္တီးပုံ (၂၇၁) မ်က္ႏွာ ေရးထားတဲ့စာအုပ္ျဖစ္တယ္။ ၿပိဳင္ဆုိင္ေနတဲ့ အင္အားႀကီး ႏုိင္ငံေတြအၾကားမွာ တည္ရွိေနတဲ့ ၾကားခံႏုိင္ငံ (Buffer State) ဟာ ပ်က္စီးေပ်ာက္ကြယ္ဖုိ႔ အလားအလာ အမ်ားဆုံး ျဖစ္ေနတာကုိ သမုိင္းအေထာက္အထားေတြ ေ၀ေ၀ဆာဆာနဲ႔ တင္ျပထားတဲ့ စာအုပ္ျဖစ္တယ္။

လူဦးေရ သန္း (၅၀) ရွိတဲ့ ျမန္မာႏုိင္ငံဟာ လူဦးေရ သန္း (၁) ေထာင္ေက်ာ္စီရွိတဲ့ အိႏၵိယနဲ႔ တ႐ုတ္အၾကားက ၾကားခံႏုိင္ငံ (Buffer State) ျဖစ္ေနတယ္။ အခုအထိေတာ့ အိႏၵိယနဲ႔တ႐ုတ္ဟာ တုိင္းျပည္တုိးတက္ေရးကုိသာ အာ႐ုံုစုိက္ေနလုိ႔ ၿပိဳင္ဆုိင္ေရးကုိ ဦးစားမေပးႏုိင္ေသးဘူး။ ေလာေလာဆယ္အေနေခ်ာင္ေပမယ့္ တ႐ုတ္/အိႏၵိယၿပိဳင္ဆုိင္မႈ ျပင္းထန္လာရင္ ျမန္မာႏုိင္ငံအတြက္ အႏၲရာယ္ရွိလာႏုိင္ပါတယ္။ ဒီလုိျဖစ္လာရင္ ၾကားခံႏုိင္ငံေလးဟာ ေရရွည္လြတ္လပ္ဖုိ႔ အခက္အခဲရွိတယ္။

ဒါေၾကာင့္ ဘက္မလုိက္တဲ့ ႏုိင္ငံျခားေရးလမ္းစဥ္ကုိ က်င့္သုံးၿပီး ၾကားခံႏုိင္ငံေတြ ရပ္တည္ေလ့ရွိတယ္။ ဒါေပမယ့္ တ႐ုတ္ဘက္ ကုိခ်ည္းလုိက္ေနၿပီး ၾကားေနေရးလမ္းစဥ္ က်င့္သုံးတယ္လုိ႔ေျပာရင္ ဘယ္သူမွ ယုံမွာမဟုတ္ဘူး။ အိႏၵိယ-ျမန္မာ ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္မႈေၾကာင့္ တ႐ုတ္အက်ဳိးစီးပြားကုိ ထိခုိက္လာမယ္ဆုိရင္ ေဘဂ်င္းက လက္ခံမွာမဟုတ္ပါဘူး။ ေလာေလာဆယ္ မွာေတာ့ တ႐ုတ္နဲ႔အိႏၵိယဟာ အတတ္ႏုိင္ဆုံး ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ဖုိ႔ကုိသာ ဦးစားေပးေနတဲ့အတြက္ ျမန္မာစစ္အစုိးရဟာလည္း တ႐ုတ္ရဲ႕အက်ဳိးစီးပြားကုိ မထိခုိက္ေအာင္ အိႏၵိယနဲ႔ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ရမယ့္ သေဘာရွိတယ္။

ၾကားခံႏုိင္ငံေတြထဲမွာ လုံး၀ေပ်ာက္ကြယ္သြားတာမ်ဳိးရွိသလုိ ျပန္လည္ရွင္သန္လာတာမ်ဳိးလည္း ရွိပါတယ္။ ၾကားခံႏုိင္ငံ (၂၁) ႏုိင္ငံကုိ ကုိလံဘီယာတကၠသုိလ္ပါေမာကၡ တာနီရွာေဖဇယ္ ေလ့လာတဲ့အခါမွာ (၅) ႏုိင္ငံဟာ လုံး၀ေပ်ာက္ကြယ္သြားၿပီး (၁၆) ႏိုင္ငံကေတာ့ ျပန္လည္ရွင္သန္လာတာ ေတြ႔ရတယ္တဲ့။ အဲဒီအထဲမွာ ျမန္မာ၊ ကုိရီးယား၊ ပုိလန္၊ ကူ၀ိတ္နဲ႔ ယူဂုိစလားဗားယား ႏုိင္ငံေတြလည္း ပါ၀င္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ယူဂုိစလားဗီးယား ဖက္ဒေရးရွင္းဟာ ၁၉၉၂ ခုႏွစ္မွာ ကြယ္ေပ်ာက္သြားေပမယ့္ ပါ၀င္သူေတြဟာ သီးျခားႏုိင္ငံအျဖစ္ ဆက္လက္ရပ္တည္ၾကတယ္။ ဖက္ဒေရးရွင္းကသာ ျပန္လည္ရွင္သန္စရာ အလားအလာ မရွိေတာ့တာပါ။

ဒုတိယကမာၻစစ္ၿပီးဆုံးလုိ႔ ေနာက္စစ္မျဖစ္ရေအာင္ ကမာၻ႔ကုလသမဂၢတည္ေထာင္တဲ့အခါမွာ က်ဴးေက်ာ္တုိက္ခုိက္မႈကုိ လက္မခံႏုိင္ေၾကာင္း ပဋိညာဥ္စာခ်ဳပ္မွာ ေရးထားတဲ့အတြက္ အျပည္ျပည္ဆုိင္ရာ ဥပေဒသေဘာမ်ဳိးျဖစ္လာတယ္။ ဒါေၾကာင့္ က်ဴးေက်ာ္တုိက္ခုိက္တာမ်ဳိးမလုပ္ဘဲ ကုိယ္လုိခ်င္တာကုိရေအာင္ ဘယ္လုိလုပ္မလဲဆုိတာကုိ စဥ္းစားလာၾကပါတယ္။ တုိင္းျပည္ကုိ မသိမ္းပုိက္ဘဲ ကုိယ္လိုခ်င္တဲ့အစုိးရ တက္လာေအာင္ အျပင္ကေဆာင္ရြက္တဲ့နည္းျဖစ္တယ္။ ၁၈၁၆ က ၁၉၄၅ အထိ အစုိးရနဲ႔ေခါင္းေဆာင္ပုိင္း ေျပာင္းလဲေအာင္ အျပင္က လုပ္ေပးႏုိင္တဲ့ အႀကိမ္ေပါင္း (၂၁) ႀကိမ္ရွိၿပီး ၁၉၄၅ နဲ႔ ၁၉၉၈ အၾကားမွာ (၁၄) ႀကိမ္ရွိတယ္လုိ႔ တာနီရွာေဖဇယ္က စာရင္းလုပ္ထားတယ္။

ၾကားခံႏုိင္ငံဟာ ၀င္ေရာက္သိမ္းပုိက္ခံရမယ့္ အႏၲရာယ္ကုိေရာ၊ စြက္ဖက္ခံရမယ့္အႏၲရာယ္ကုိေရာ အၿမဲတမ္းရင္ဆုိင္ေနရတယ္။ ဒါေပမယ့္ ၁၉၄၅ ေနာက္ပုိင္းမွာေတာ့ ၀င္ေရာက္စြက္ဖက္တာ ပုိမ်ားလာတယ္။ ျမန္မာျပည္လုိ ေလာင္စာစြမ္းအင္ တင္ပုိ႔ေရာင္းခ်တဲ့ ၾကားခံႏုိင္ငံမ်ဳိးဟာ အိမ္နီးခ်င္းေတြနဲ႔ မဟာမိတ္ျဖစ္သြားေပမယ့္ ျပည္တြင္းေရးစြက္ဖက္မႈ ပုိၿပီးနက္႐ႈိင္း လာတာကုိ ႀကံဳေတြ႔ရႏုိင္တယ္။ ၾကားခံႏုိင္ငံ (Buffer State) ရွင္သန္ေရးမွာ ဘက္မလုိက္တဲ့ ၾကားေနေရးလမ္းစဥ္ က်င့္သုံးဖို႔ လုိအပ္သလုိ အျပည္ျပည္ဆုိင္ရာက အသိအမွတ္ျပဳဖုိ႔လည္း လုိအပ္တယ္။ အျပည္ျပည္ဆုိင္ရာရဲ႕ အသိအမွတ္ျပဳမႈ အတုိင္းအတာကုိ လုိက္ၿပီးေတာ့လည္း ၾကားခံႏုိင္ငံဟာ ရွင္သန္ႏုိင္ပါတယ္။

ၾကားခံႏုိင္ငံဟာ အစုိးရအရည္အခ်င္းရွိဖုိ႔ အလြန္အေရးႀကီးတယ္။ အရည္အခ်င္းမရွိတဲ့ အစုိးရလက္ထက္မွာ ရပ္တည္ႏုိင္စြမ္း ေလ်ာ့နည္းလာတယ္။ ျမန္မာျပည္လြတ္လပ္ေရးဟာ အႏွစ္ (၆၀) ေက်ာ္သြားေပမယ့္ ႏုိင္ငံေရး၊ စီးပြားေရး တုိးတက္မႈ မရွိတဲ့အတြက္ အားနည္းတဲ့ႏုိင္ငံဘ၀က မတက္ႏုိင္ေသးဘူး။ ျမန္မာ့သမုိင္းမွာ မင္းဆက္ေတြ၊ ႏုိင္ငံေတာ္ေတြ၊ ေခတ္ေတြ ကြယ္ေပ်ာက္သြားတာကုိၾကည့္ရင္ ျမန္မာႏုိင္ငံေတာ္ဆုိတာ အၿမဲတမ္း တည္ရွိႏုိင္တဲ့အရာမဟုတ္ေၾကာင္း သိႏုိင္ပါတယ္။