ကၽြန္သက္ရွည္မည့္ ေရြးေကာက္ပြဲမ်ား အပိုင္း - ၂

မင္းဟန္

‘၉၁ ဌာန အုပ္ခ်ဳပ္ေရး…ဘာလဲ’

ၿဗိတိသွ်ပါလီမန္သည္ ဗမာျပည္အား အိႏၵိယမွ ခြဲထုတ္ရန္ ဆံုးျဖတ္ခဲ့ၿပီးသည့္ေနာက္…. ‘၁၉၃၅ ခုႏွစ္ ဗမာျပည္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးဥပေဒ’ အား ျပ႒ာန္းလိုက္၏။ ၿဗိတိသွ်ပါလီမန္ကမူ…. ၁၉၃၅ ခုႏွစ္ ဗမာျပည္ ဖြဲ႔စညး္အုပ္ခ်ဳပ္ပံု ဥပေဒအား ဗမာျပည္သူတုိ႔၏ လက္ဝယ္သို႔ ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအား တိုးျမႇင့္၍ ေပးထားသည့္ ဖြဲ႔စည္းပံုဟု ဆုိ၏။

ၿဗိတိသွ်တို႔၏ ၁၉၃၅ ဖြဲ႔စည္းပုံအရ…. အုပ္ခ်ဳပ္ေရးဌာနေပါင္း ၉၈ ဌာန ရွိ၏။ ထို ၉၈ ဌာနအတြင္း၌ ၿဗိတိသွ်ဘုရင္ခံမွ ၇ ဌာနကိိုသာ ဆုပ္ကိုင္ထားၿပီး…. ျမန္မာတို႔၏ လက္သို႔ ၉၁ ဌာနအား အပ္ႏွင္းထားသည္ဟု ဆို၏။

စင္စစ္တြင္မူ …. ဘုရင္ခံမွ တုိက္႐ိုက္ခ်ဳပ္ကိုင္ထားသည့္ ဌာနမ်ားက…. ကာကြယ္ေရး၊ ဘ႑ာေရး၊ ျပည္ထဲေရး၊ ႏုိင္ငံျခားေရး၊ ေငြေၾကးႏွင့္ ေတာင္တန္းနယ္မ်ား၏ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးတို႔ ျဖစ္၏။ တုိင္းျပည္၏ အဓိကက်သည့္ ဌာနၾကီးမ်ား ျဖစ္သည္။ က်န္သည့္ ၉၁ ဌာနဟူသည္ကား…. စာတုိက္ႏွင့္ ေၾကးနန္း၊ လမ္းပမ္းဆက္သြယ္ေရး၊ ပညာေရး၊ က်န္မာေရး၊ လယ္ယာႏွင့္ သစ္ေတာ စသည့္ ဌာနမ်ား ျဖစ္သည္။ အဓိကမက်သည့္ ဌာနမ်ား ….။ အစိုးရအဖဲြ႔တြင္ ဝန္ၾကီးခ်ဳပ္ အပါအဝင္ ဝန္ၾကီး ၁ဝ ဦး ရွိ၏။ ေရြးေကာက္ပြဲတြင္ အႏိုင္ရသည့္ ပါတီအဖြဲ႔အစည္းမွ ဝန္ၾကီးခ်ဳပ္အျဖစ္ တာဝန္ယူခြင့္ရၿပီး… က်န္ဝန္ၾကီး ၉ ဦးကိုမူ ဘုရင္ခံႏွင့္ ညိႇႏႈိင္း၍ ဝန္ၾကီးခ်ဳပ္က ခန္႔အပ္ရ၏။ ျမန္မာမ်ားမွ ဝန္ၾကီးမ်ားဟူ၍ ေနရာမ်ား ရရွိထားၾကေသာ္လည္း လက္ေတြ႔တြင္မူ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးႏွင့္ စီမံခန္႔ခြဲမႈ ကိစၥရပ္မ်ားအား မ်က္ႏွာျဖဴအတြင္းဝန္မ်ားကသာ ၾကီးၾကပ္၍ လုပ္ကိုင္၏။ အာဏာက အတြင္းဝန္မ်ား၌ တည္ရွိေန၏။

၁၉၃၅ ခုႏွစ္ ဖြဲ႔စည္းပံုဥပေဒအရ…. အထက္လႊတ္ေတာ္ႏွင့္ ေအာက္လႊတ္ေတာ္ ဟူ၍ လႊတ္ေတာ္ ၂ ရက္ ရွိ၏။ အထက္လႊတ္ေတာ္တြင္ လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ ၃၆ ဦး ရွိသည္။ လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ ၃၆ ဦးတြင္ ၁၈ ဦးအား ဘုရင္ခံက အမည္စာရင္းေပးၿပီး တုိက္႐ိုက္ခန္႔အပ္၏။ အထက္လႊတ္ေတာ္၏ ၅ဝ ရာခိုင္ႏႈန္းအား ဘုရင္ခံက ရယူထားျခင္းျဖစ္သည္။

ေအာက္လႊတ္ေတာ္တြင္က…. လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ ၁၃၂ ဦး ရွိ၏။ လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ ၁၃၂ ဦးတြင္ ျမန္မာတိုင္းရင္းသား ကိုယ္စားလွယ္ ၉၁ ဦး၊ ကရင္တိုင္းရင္းသား ကိုယ္စားလွယ္ ၁၂ ဦး၊ အိႏၵိယအမ်ဳိးသား၊ ဥေရာပတိုက္သားႏွင့္ အဂၤလိပ္-ျမန္မာ ကျပားမ်ားအတြက္္… ကိုယ္စားလွယ္ ၁၃ ဦးဟူ၍ သတ္မွတ္ၿပီး က်န္ကိုယ္စားလွယ္ ၁၆ ေနရာကိုမူ … ကုန္သည္အရင္းရွင္အသင္းမ်ားအား ကိုယ္စားျပဳ၍ ေပးထား၏။

ကိုယ္စားလွယ္အျဖစ္ ေရြးခ်ယ္ခံခြင့္ရွိသည့္ အရည္အခ်င္းမ်ားကိုလည္း သတ္မွတ္ထားျပန္၏။ လူခြန္၊ ေျမခြန္ေၾကသူ ျဖစ္ရမည္။ ပင္စင္စားအစိုးရ အရာရွိၾကီးမ်ားျဖစ္ရမည္၊ သို႔မဟုတ္ပါက… အစိုးရမွ ေပးအပ္သည့္ဆု… ဘြဲ႔တခုခုရသည့္ သူမ်ားျဖစ္ရမည္…. စသျဖင့္ သတ္မွတ္၏။

ခ်ဳပ္ရပါမူ …. ၁၉၃၅ ခုႏွစ္ ဖြဲ႔စည္းပံု အေျခခံဥပေဒသည္ အႏွစ္သာရအရ…. ဒိုင္အာခီအုပ္ခ်ဳပ္ေရးႏွင့္ မကြာျခား….။ ဘုရင္ခံသည္ ၿဗိတိသွ်အစိုးရကို၊ ကိုယ္စားျပဳၿပီး ႏုိင္ငံ၏ အခ်ဳပ္အျခာအာဏာအား ဆုပ္ကိုင္ထား၏။ ဘုရင္ခံတြင္ တခ်က္လႊတ္ ဗီတိုအာဏာပိုင္၏။ လႊတ္ေတာ္ႏွင့္ အစိုးရအဖြဲ႔အား ဖ်က္သိမ္းႏုိင္၏။ တိုင္းျပည္၏ အေျခအေနက ေတာင္းဆုိသည္ဟု ဆိုၿပီး အေရးေပၚဥပေဒမ်ားအား ထုတ္ျပန္၍ တိုင္းျပည္အား ဘုရင္ခံတဦးတည္း၏ သေဘာႏွင့္ အုပ္ခ်ဳပ္ႏိုင္၏။ အာဏာသိမ္း၍ အုပ္ခ်ဳပ္ႏုိင္သည့္ သေဘာပင္….။

‘သခင္အစည္းအ႐ုံးႏွင့္ ၁၉၃၆ ခုႏွစ္ ေရြးေကာက္ပြဲ…’

“အမ်ဳိးသားအေပါင္းတုိ႔…
ဗမာႏိုင္ငံသည္ အသင္တို႔ ငါတို႔ႏုိင္ငံ မဟုတ္ပါေလာ။ အသင္တုိ႔ ငါတုိ႔ႏိုင္ငံကို ခ်စ္ခင္ၾကဖုိ႔ အလုပ္မွာ အသင္တုိ႔ ငါတို႔၏ မဟာဝတၱရားေတာ္ၾကီး မဟုတ္ပါေလာ။ ဗမာႏိုင္ငံသည္ ဗမာဖို႔ မဟုတ္ပါေလာ။ ဗမာႏုိင္ငံသည္ ဗမာဖုိ႔ ျဖစ္ေစရမည္။ ယခုမျဖစ္ေသးလွ်င္ ေနာင္ကိုျဖစ္ေအာင္ လုပ္ရမည္။ ယခုကစ၍ လုပ္ရမည္။ မေမ့ေလ်ာ့ကုန္လင့္။ ညီညြတ္ၾကကုန္ေလာ့။ အခ်င္းခ်င္း ယုိင္းပင္းၾကကုန္ေလာ့။

အုိ- အခ်င္းအမ်ဳိးသား တို႔ဗမာတို႔ ေအးခ်မ္းၿငိမ္သက္စြာ ေနလိုၾကလွ်င္ စစ္ျဖစ္ဖုိ႔ အသင့္ျပင္ဆင္ၿပီး ရွိၾကပါေစ ဆိုေသာ သိုးေဆာင္းစကားပံုကို မေမ့မေလ်ာ့ၾကပါကုန္လင့္။

တုိ႔ဗမာအစည္းအ႐ုံး
၃၃/အမွတ္ၿခံ၊ ေရတာရွည္လမ္း၊ ဗဟန္း
ရန္ကုန္။

တုိ႔ဗမာအစည္းအ႐ုံး၏ ေၾကညာခ်က္ႏွင့္အတူ သခင္မ်ဳိးတို႔ကား ႏိုးထ၍လာၾက၏။ ထၾကြ၍လာၾက၏။
တုိ႔ဗမာအစည္းအ႐ုံးအား ၁၉၃ဝ ခုႏွစ္ ေမလ ၃ဝ ရက္ေန႔တြင္ ေၾကညာစာတမ္း ထုတ္ျပန္၍ ဖြဲ႔စည္းခဲ့၏။
တို႔ဗမာအစည္းအ႐ုံး၏ ပထမအၾကိမ္ ႏိုင္ငံလံုးဆုိင္ရာ ညီလာခံအား ၁၉၃၅ ခုႏွစ္တြင္ ေရနံေခ်ာင္း ေရနံေျမ၌ က်င္းပ၏။

ဒုတိယအၾကိမ္ေျမာက္ တို႔ဗမာအစည္းအ႐ုံး၏ ညီလာခံကိုမူ… ျမင္းၿခံၿမိဳ႕တြင္ က်င္းပၿပီး၊ ၁၉၃၅ ခုႏွစ္ ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒ (၉၁- ဌာနအုပ္ခ်ဳပ္ေရး) ႏွင့္ ပတ္သက္၍ ညီလာခံၾကီးက…

“လာမည့္ ၉၁ ဌာန အုပ္ခ်ဳပ္ေရးသည္ တုိ႔ဗမာ တမ်ဳိးသားလံုးအား တေန႔တျခား ဆင္းရဲမြဲေတေစလ်က္ ကၽြန္သက္ရွည္ေစမည့္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးျဖစ္သျဖင့္ တို႔ဗမာအေပါင္းက လံုးဝ ကန္႔ကြက္ေၾကာင္း၊ ဤသို႔ ကန္႔ကြက္ခဲ့ပါလ်က္ အတင္းအက်ပ္ ေပးအပ္သည့္အတြက္ တိုက္ဖ်က္ရန္ ေရြးေကာက္ပြဲမ်ားတြင္ ယွဥ္ၿပိဳင္အေရြးခံျခင္းျဖင့္လည္းေကာင္း၊ အျခားနည္း အမ်ဳိးမ်ဳိးတို႔ျဖင့္လည္းေကာင္း လုပ္ကိုင္ေဆာင္ရြက္ရန္ ဤအစည္းအေဝးၾကီးက သေဘာရရွိေၾကင္း၊ အထက္ပါ ကိစၥအရပ္ရပ္ကို ထေျမာက္ေအာင္ျမင္ရန္အတြက္ လုပ္ငန္းအစီအစဥ္ အျမန္ဆံုး သတ္မွတ္ရန္ ဗဟိုတို႔ဗမာအစည္းအ႐ုံး အလုပ္အမႈေဆာင္အဖြဲ႔သို႔ အစည္းအေဝးၾကီးက လံုးဝတာဝန္လႊဲအပ္ေၾကာင္း…” ဆံုးျဖတ္ခ်က္တစ္ရပ္အား ခ်မွတ္၏။

ၿဗိတိသွ်အစိုးရက… ၁၉၃၅ ခုႏွစ္ ဖြဲ႔စည္းပံုသစ္အရ ၉၁ ဌာနအုပ္ခ်ဳပ္ေရး၊ ေရြးေကာက္ပြဲအား ၁၉၃၆ ခုႏွစ္ ႏိုဝင္ဘာလတြင္ က်င္းပျပဳလုပ္မည္ျဖစ္၏။

ေရြးေကာက္ပြဲႏွင့္ပတ္သက္၍ ဦးခ်စ္လႈိင္ ဦးေဆာင္သည့္ ဝံသာႏု (GCBA)၊ ေဒါက္တာ ဘေမာ္၏ ဆင္းရဲသား ဝံသာႏုအဖဲြ႔၊ ဒီးဒုတ္ဦးဘခ်ဳိ၊ ဦးဘခိုင္ႏွင့္ ကိုႏု (သခင္ႏု - ဝန္ၾကီးခ်ဳပ္ေဟာင္း၊ ကြယ္လြန္) တို႔ ဦးေဆာင္သည့္ ေဖဗီယန္ပါတီ (Fabian Party) ႏွင့္ ဦးဘေဖ၏ ျပည္သူျပည္သားပါတီ၊ ျမန္မာျပည္လြတ္လပ္ေရးအဖြ႔ဲ ေရဦးဆရာေတာ္၏ ဗဟို GCBA၊ သပိတ္ေမွာက္ GCBA ႏွင့္ မင္းသားၾကီး ထိပ္တင္ဝ၏ ၂၁ ဦးအဖြဲ႔ ၅ ဖြဲ႔အား စုေပါင္းထားသည့္ ငါးပြင့္ဆိုင္အဖြဲ႔မ်ားကမူ ေရြးေကာက္ပြဲအား ယံုယံုၾကည္ၾကည္ႏွင့္ ဝင္ၾကမည္။ ျခြင္းခ်က္မထား….။ အႏုိင္ရလွ်င္ ေနရာယူမည္။ ရာထူးလက္ခံမည္ျဖစ္သည္။

“ႏြံနစ္ရွာေတာင္ ကၽြန္ေခတ္ ငါတေကာင္ဟဲ့လို႔
စြာေဟာင္ေကာင္သို႔ကေလာက္ ဟိန္းၾကလွ်င္ျဖင့္
ေမွာက္ကိန္းအရွည္သြားမည္ေၾကာင့္
ေငြငါးေထာင္အရာလုေတြကျဖင့္၊
သာဓုေခၚစရာပ အေၾကာ္အညာ”
(ဆရာၾကီးသခင္ကိုယ္ေတာ္မႈိင္း)

‘ေရြးေကာက္ပြဲ ျပႆနာႏွင့္ ကိုယ့္မင္းကိုယ္ခ်င္း’

၉၁ ဌာနအုပ္ခ်ဳပ္ေရးသစ္ ေရြးေကာက္ပြဲႏွင့္ ပတ္သက္၍ သေဘာထားအမ်ဳိးမ်ဳိး ထြက္ေပၚ၍ေနသည္။ ဆရာေတာ္ ဦးဥတၱမကိုယ္ေတာ္က… ေရြးေကာက္ပြဲအား ၾကိဳဆို၏။ ေထာက္ခံ၏။ ၁၉၃၅ ခုႏွစ္ ဖဲြ႔စည္းပံုႏွင့္ ၉၁ ဌာနအုပ္ခ်ဳပ္ေရးအား ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ေရး (Home Rule) သို႔သြားရာ လမ္းညႊန္ေျမပံု၏ အဆင့္တဆင့္ဟု ဆို၏။ (Home Rule) ႏွင့္ လက္တကမ္းအလိုခရီးဟု ေဟာၾကား၏။ ၿပီးလွ်င္ ….ဆရာေတာ္ဦးဥတၱမသည္ ေရြးေကာက္ပြဲဝင္မည့္ ‘ငါးပြင့္ဆိုင္’ အဖဲြ႔အား ေျခစံုပစ္၍ ေထာက္ခံလိုက္၏။

ဝါရင့္ႏိုင္ငံေရးသမားေဟာင္းၾကီး ဦးစုိးသိမ္းႏွင့္ သူ၏ GCBA ကမူ…. ၁၉၃၅ ခုႏွစ္ ဖြဲ႔စည္းပံုႏွင့္ ၉၁ ဌာန အုပ္ခ်ဳပ္ေရးသည္ ‘ဒိုင္အာခီ’ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးႏွင့္မျခား…. အတူတူပင္ျဖစ္၏။ ကိုလိုနီစနစ္ သက္ဆုိးရွည္ေစၿပီး၊ ျပည္သူတို႔အား ကၽြန္သက္ပြားေစမည့္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအတြက္ ေရြးေကာက္သည့္ ေရြးေကာက္ပြဲသာ ျဖစ္၏။

ဤအတြက္ မေထာက္ခံ…. ကန္႔ကြက္ရမည္။ သပိတ္ေမွာက္ရမည္။

တို႔ဗမာအစည္းအ႐ုံးကမူ…. ၁၉၃၅ ခုႏွစ္ ဖဲြ႔စည္းပံုႏွင့္ ၉၁ ဌာနအုပ္ခ်ဳပ္ေရးအား …
“ဗမာတမ်ဳိးသားလံုးကို တေန႔တျခား ဆင္းရဲမြဲေတေစလ်က္ ကၽြန္သက္ရွည္ေစမည့္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးႏွင့္ ေရြးေကာက္ပြဲျဖစ္၍ ကန္႔ကြက္၏။ သို႔ေသာ္…. ထုိသိုကန္႔ကြက္သည့္ၾကားမွ အုပ္စုိးသူအာဏာပိုင္မ်ားက အတင္းအက်ပ္ ျပဳလုပ္လာပါက… ေရြးေကာက္ပြဲတြင္ ပါဝင္ယွဥ္ၿပိဳင္၍ ပါလီမန္အတြင္း၊ ပါလီမန္အပ ၂-ဖက္တိုက္ပြဲဆင္ၿပီး လံုးဝလြတ္လပ္ေရးဆီသို႔ ခ်ီတက္မည္” ဟူသည့္ တုိ႔ဗမာအစည္းအ႐ုံး၏ ျမင္းၿခံညီလာခံ ေၾကညာစာတမ္းအတုိင္း လုပ္ငန္းလမ္းစဥ္ အေသးစိတ္အား ညီလာခံမွ ဗဟိုအလုပ္အမႈေဆာင္အဖြဲ႔သို႔ တာဝန္လႊဲအပ္ခဲ့၏။

တို႔ဗမာအစည္းအ႐ုံး ဗဟုိအလုပ္အမႈေဆာင္ အဖဲြ႔အစည္းအေဝးအား ရန္ကုန္တြင္ က်င္းပ၏။ ထုိစဥ္က …. တုိ႔ဗမာအစည္းအ႐ုံး ဗဟိုအလုပ္မႈေဆာင္အဖြဲ႔၏ ဥကၠ႒မွာ သခင္ ေလးေမာင္ျဖစ္ၿပီး၊ သခင္ထြန္းအုပ္က အတြင္းေရးမႉး ျဖစ္သည္။ တုိ႔ဗမာအစည္းအ႐ုံး ဗဟိုအလုပ္မႈေဆာင္အဖြဲ႔က… ၁၉၃၅ ခုႏွစ္ ဖဲြ႔စည္းပံုႏွင့္ ၉၁ ဌာနအုပ္ခ်ဳပ္ေရးအား ပါလီမန္အတြင္းမွ တုိက္ပြဲဆင္ရန္ ၁၉၃၆ ခုႏွစ္ ႏုိဝင္ဘာလတြင္ က်င္းပမည့္ ေရြးေကာက္ပြဲသို႔ ဝင္မည္။ ေရြးေကာက္ပြဲသို႔ဝင္ရာတြင္ တုိ႔ဗမာအစည္းအ႐ုံးအေနျဖင့္ ဝင္မည္မဟုတ္ဘဲ…. ‘ကိုယ့္မင္းကိုယ္ခ်င္းအဖြဲ႔’ အား ဖဲြ႔စည္းေစၿပီး ေရြးေကာက္ပြဲ ဝင္မည္ျဖစ္သည္။ တို႔ဗမာအစည္းအ႐ုံးမွ ေရြးေကာက္ပြဲဝင္ရန္ ဖဲြ႔စည္းေပးခဲ့သည့္ ကိုယ့္မင္းကိုယ္ခ်င္းအဖြဲ႔၏ ဥကၠ႒မွာ သခင္ဟန္ျဖစ္ၿပီး အတြင္းေရးမႉးမွာ သခင္ကံတင့္ ျဖစ္၏။