ဝမ္းစာႏွင့္ စီးပြား

မင္းသာရ -

အိမ္ေရွ႔မွာ လူမမယ္အရြယ္ကေလးေတြရဲ႔ ဆူညံေနတဲ့အသံက တိတ္ဆိတ္ေနတဲ့ ပတ္ဝန္းက်င္ကို လွန္႔လိုက္သလိုပဲျဖစ္တယ္။ ကေလးေတြ တစံုတရာကိုလုေနၾကတဲ့အသံေၾကာင့္ အိမ္ကေခြး က်ားဗိုလ္ရဲ႔ေဟာင္သံလည္းေပၚထြက္လာတယ္။ ပတ္ဝန္းက်င္ကိုဆူညံသြားေစတဲ့အတြက္ တိတ္ဆိတ္ျငိမ္သက္တဲ့ ေဝလီေဝလင္း နံနက္ခင္းမွာ အိပ္စက္သူေတြလည္း ကေလးေတြရဲ႔ ဆူညံသံႏွင့္အတူ လန္႔ႏိုးလႈပ္ရွားလာတယ္။

ဒီရပ္ကြက္မွာ ေနထိုင္ၾကတဲ့သူေတြဟာ တည္ျငိမ္ေအးခ်မ္းမႈ၊ စည္းကမ္းျပည့္ဝမႈေတြႏွင့္ တည္ေဆာက္ထားတဲ့ပတ္ဝန္းက်င္တခုပါ။ လူႏွင့္ ပတ္ဝန္းက်င္အတြက္ သစ္ပင္ပန္းမာန္ေတြကို မိမိျခံဝင္းမွာ လွပေနေအာင္စိုက္ပ်ိဳးထားၾကတယ္။ အမႈိက္သ႐ိုက္ကိုလည္း အမႈိက္ပုံးထဲမွာ ျပန္႔ၾကဲမေနေအာင္ စနစ္တက်စြန္႔ပစ္တတ္မႈ စတာေတြဟာ ရပ္ကြက္မွာ ေနထိုင္သူေတြရဲ႔ တန္ဖိုးေတြပါ။ စည္းကမ္းသည္ လူ႔ရဲ႔တန္ဖိုးလို႔ ဆိုထားတယ္မဟုတ္လာ။

အခ်ိန္မေတာ္ဘဲ ဒီကေလးေတြ သည္ရပ္ကြက္လမ္းမႀကီးေပၚမွာ ဘာေၾကာင့္ေရာက္ရွိေနတာ ပါလိမ့္၊ ဒီလိုအခ်ိန္မ်ိဳးမွာ ဘာလာလုပ္ပါလိမ့္။

အိမ္ေရွ႔ဆူညံသံေၾကာင့္ စာေရးသူထျပီးသြားၾကည့္တယ္။ လူမမယ္အရြယ္ ရွစ္ႏွစ္၊ ကိုးႏွစ္အရြယ္ သနားကမာ မ်က္ႏွာထားနဲ႔ ကေလးသံုးေယာက္ကို လင္းထိန္တဲ့မာၾကဴရီမီးတိုင္ေအာက္မွာေတြ႔ရတယ္။ စိုးရိမ္ေၾကာက္ရြံ႔ေနတဲ့ သူတို႔ရဲ႔မ်က္ႏွာကိုလည္း ရွင္းလင္းစြာေတြ႔ရတယ္၊ အမႈိက္ပံုထဲက စြန္႔ပစ္ပစၥည္းေတြကို ရလိုေဇာန႔ဲ လုေနၾကတယ္ဆိုတာ ေမးစရာမလိုဘဲနဲ႔ကို သိႏိုင္ပါတယ္။

“သားတို႔ဘယ္ကလာၾကလဲ၊ ဒီလိုေဝလီေဝလင္းမိုးမလင္းေသးဘဲနဲ႔ ေအာ္ႀကီးဟစ္က်ယ္ ဘာလို႔ဆူညံေနၾကရလဲ’’ ဟု ေမးလိုက္ေတာ့ ကေလးသံုးေယာက္လံုးက-

“သားတို႔ ေလာရွမ္းကုန္းဘက္ကလာတာပါ၊ အမႈိက္ပံုးထဲက သံဘူးခြံ၊ ပုလင္းခြံ၊ ပလပ္စတစ္ဘူးခြံေတြကို လာေကာက္တာပါ။ ဒါကိုေရာင္းလိုက္ရင္ ပိုက္ဆံရတယ္၊ ဒီရတဲ့ပိုက္ဆံကို အေမ့ကိုေပးရတယ္ ဆန္ဝယ္စားဖို႔ပါ” ဟု စာေရးသူကို ေျပာပါတယ္။

ေလာရွမ္းကုန္းဆိုတာ စံခလပူရီျမိဳ႔ရဲ႔ အေရွ႔ေျမာက္ဘက္မွာ ရွိေနသည့္ ရပ္ကြက္တခုပါ၊ ေဒသခံ ေလာရွမ္း၊ ကရင္နဲ႔ အသစ္ေရာက္လာတဲ့ ျမန္မာေရႊ႔ေျပာင္းအလုပ္သမားေတြ ေနၾကပါတယ္။ ေတာင္ယာစိုက္နဲ႔ စံခလပူရီျမစ္ထဲမွာ ငါးဖမ္းတဲ့ အလုပ္ကို အဓိကလုပ္ကိုင္ၾကပါတယ္။

ဒါေပမယ့္ အသစ္ေရာက္တဲ့ ျမန္မာေရႊ႔ေျပာင္းအလုပ္သမားေတြက အလုပ္ၾကမ္းနဲ႔ ေန႔စားအလုပ္ ရဖို႔ မလြယ္တဲ့ စံခလပူရီလိုျမိဳ႔ငယ္မွာ ရရအလုပ္ကို လိုက္လုပ္ၾကတယ္။ “ဒီႏွစ္လိုႏွစ္မ်ိဳး မိုးကေခါင္ ေရလည္းရွား၊ အပူခ်ိန္ျမင့္တဲ့အတြက္ ဟင္းသီးဟင္းရြက္ အသီးအႏွံေတြ ျဖစ္ထြန္းမႈနည္းတယ္။ ေတာင္ယာစပါးလည္း ေကာင္းေကာင္းစိုက္လို႔မရ၊ မိုးရြာတာ ေနာက္က်ေတာ့ စံခလပူရီေခ်ာင္းမွာ ေရနည္းျပီး တံငါနဲ႔ အသက္ေမြးသူေတြကိုလည္း ငါးမဖမ္းရဘူးဆိုျပီ ေဒသခံအာဏာပိုင္ေတြက ငါးဖမ္းခြင့္ ခဏပိတ္လုိက္ေသးတယ္” ဟု ေလာရွမ္းကုန္းမွ ငါးဖမ္းျခင္းႏွင့္အသက္ေမြးဝမ္ေၾကာင္းျပဳသူတစ္ဦးက ေျပာသည္။

“ေရေပၚအိမ္ (ေဖာင္အိမ္) သြားလာမရတာေၾကာင့္ ဟိုတယ္န႔ဲခရီးသြားလုပ္ငန္း ထိခိုက္ရတယ္၊ ေဖာင္အိမ္လည္း ဧည့္သည္သိပ္မရွိဘဲ သံုးလေက်ာ္ နားထားရလို႔ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းရွင္ေတြက ျငီးေနၾကတယ္” ဟု ေဖာင္အိမ္ပိုင္ရွင္ မြန္အမ်ဳိးသားတစ္ဦးက ေျပာပါတယ္။

ေဒသခံေတြကလည္း ယခုႏွစ္မွာလုပ္ငန္းအသစ္ေတြ မတိုးခ်ဲ႔ႏိုင္ေတာ့ မရွိဆင္းရဲသား ေန႔စားဝင္လုပ္လိုသူေတြ အလုပ္လုပ္ဖို႔ အခြင့္အလမ္းမရွိျဖစ္ရတယ္၊ ေဒသခံေတြရဲ႔အလုပ္အကိုင္အေပၚမွာ မီွခိုလုပ္ကိုင္ျပီးမွရပ္တည္ေနရသူ ျမန္မာေရႊ႔ေျပာင္းအလုပ္သမားေတြ စားေရးေသာက္ေရးၾကပ္တည္းရတယ္။

“သားတို႔အေဖက ငါးဖမ္းေလွမွာ ေန႔စားလိုက္တယ္၊ စံခလပူရီေခ်ာင္း ေရခန္းသြားေတာ့ အလုပ္မရွိေတာ့ဘူး၊ သံုးလေလာက္ရွိသြားျပီး၊ အေမလည္း ငွက္ဖ်ားျဖစ္ေနတယ္၊ ညီေလးက အခုမွ တႏွစ္သားပဲရွိေသးတယ္၊ ညတုန္းကဆန္မရွိေတာ့ ထမင္းကိုနည္းနည္းဆီပဲ ေဝစားရတယ္’’ ဟု စြန္႔ပစ္ပစၥည္းေကာက္ျပီး မိဘႏွင့္အတူ ဝမ္းစာအတြက္ ကူေပးေနသည့္ကေလးတစ္ဦးက ေျပာတယ္။

ယခုလို စြန္႔ပစ္ပစၥည္းေတြကို အမႈိက္ပံုးမွာ လိုက္ေကာက္ျပီး ဝယ္ယူေနတဲ့ကုလားဆီသြားေရာင္းျပီးမွ ရတဲ့ေငြအနည္းငယ္ကို ဆန္ ၁ ကီလို၊ ၂ ကီလိုဝယ္ျပီး မိသားစုဝမ္းေရးျပႆနာကို ဦးထမ္းပဲ့ထမ္း ဝိုင္းျဖည့္ဆီးေပးေနရတဲ့ ေရႊ႔ေျပာင္းအလုပ္သမား မိသားစုေတြရဲ႔ဘဝပါ။

တကယ္ေတာ့ မရွိဆင္းရဲသားျပည္သူေတြဟာ ဝမ္းေရးျပႆနာတခုတည္းကို အခ်ိန္တိုင္းမွာ ေျဖရွင္းေနရေတာ့ သူတို႔အဖို႔ ေရွ႔ကိုေမွ်ာ္လင့္စရာ အနာဂတ္ဆိုတာ သူတို႔အတြက္ မဟုတ္သလို၊ ယခုလက္ရွိ ပစၥဳပၸန္မွာလည္း သူတု႔ိလက္မဲ့ျဖစ္ေနလို႔ပါ။ မနက္ျဖန္ဆိုတာကို သူတို႔က မစဥ္းစားရဲၾကဘူး။ ဝမ္းေရးအတြက္ကို ႐ုန္းကန္ေနရေတာ့ တျခားစီးပြားေရး၊ လူမႈေရး၊ ႏိုင္ငံေရး၊ တိုင္းေရး ျပည္ေရးေတြကို ဘယ္လိုလုပ္ျပီး သူတို႔ လက္လွမ္းမီႏိုင္ေတာ့မွာလဲ၊ ျပည္ေရးထက္ ဝမ္းေရးခက္ေနသူေတြပါ။

သမုဒၵရာျပင္က်ယ္မွာ ေရဘယ္ေတာ့မွမျပည့္ႏိုင္သလို လူသားေတြရဲ႔ဝမ္းဗိုက္ကလည္း တထြာသာဆိုေပမယ့္ ျပည့္ေလ့မရွိ။ ဒါေၾကာင့္မို႔ သမုဒၵရာႏွင့္ ႏႈိင္းရတာျဖစ္မယ္။ လူသားေတြ ႐ုန္းကန္ေနၾကတာ အဓိကက စားဖို႔၊ ဝတ္ဖို႔နဲ႔ ေနဖို႔ပါပဲ။ အစားအစာဟာ လူသားတြင္သာမကဘဲ သက္ရွိသတၱဝါတိုင္းက နည္းလမ္းေပါင္းစံုနဲ႔ ရွာစားေနၾကရတာပါပဲ။ ယခုအမႈိက္ပံုးထဲက ရွာေနတာဟာလည္း ဝမ္းစာရွာနည္းတနည္းပဲမဟုတ္လား။ ငါ့ဝမ္းပူဆာ မေနသာလို႔ အစာ ရွာရတယ္ဆိုသလို ဝမ္းစာရွာေနရတယ္။

အမႈိက္ထဲက ဝမ္းစာအတြက္ေလာက္ ရွာေဖြေနသူေတြရွိသလို အမႈိက္ကစြန္႔ပစ္ပစၥည္းေတြကို ေကာက္ျပီးေရာင္းဝယ္ေနသူ၊ ကုန္ၾကမ္းမွ ကုန္ေခ်ာအျဖစ္ ထုတ္လုပ္ေနသူေတြအဖို႔ အမႈိက္ကို အရင္းခံျပီး ႀကီးပြားခ်မ္းသာေနသူေတြလည္း မနည္းပါဘူး။ အမႈိက္ထဲက ေရႊျဖစ္ေနသူလို႔ ဆိုရမွာပါ။

အမႈိက္ထဲကစြန္႔ပစ္ပစၥည္းေတြကိုေကာက္ျပီး စားဝတ္ေနေရး ေျပလည္ျပီး စီးပြားေရးျဖစ္ေနသည့္ စံခလပူရီ မြန္ဘက္ကမ္းေနသူ ေဒၚအိေခ်ာက “စြန္႔ပစ္ပစၥည္းေတြကို က်မေန႔တိုင္းလာေကာက္တယ္။ က်မေယာက်္ားက လြန္ခဲ့တဲ့ ၄ ႏွစ္မွာ ဆံုးသြားေတာ့ သားသမီး လူမမယ္ေလးအရြယ္ ေလးေယာက္က်န္ခဲ့တယ္။ တျခားဆီမွာ အငွားသြားလို႔လည္း အေျခအေနမေပးေတာ့ အမႈိက္ပံုးက စြန္႔ပစ္ပစၥည္းေတြ လိုက္ေကာက္ျဖစ္သြားတယ္။ အနည္းဆံုး တလဝင္ေငြ ဘတ္ေလးေထာင္ေလာက္ ပုံမွန္ရတယ္’’။

“မနက္ပိုင္း တခ်ိန္ေလာက္ပဲ လိုက္ေကာက္တယ္၊ ဧည့္သည္မ်ားတဲ့ ပြင့္လင္းရာသီမွာ တလကို ဘတ္ ၇ဝဝဝ ေလာက္ရတယ္။ အခုေကာက္တဲ့လူ မ်ားတယ္၊ က်မလုပ္ေနတာ ၄ ႏွစ္ေလာက္ရွိျပီးဆိုေတာ့ အခုလည္း ဆက္လုပ္ေနတာပဲ။ အခုအိမ္မွာ ႐ုံေဆာက္ျပီး လာေရာင္းတဲ့ ပစၥည္းေတြကို ဝယ္ျပီးစုထားတယ္၊ တဆင့္ျပန္အေရာင္းအဝယ္လုပ္တယ္။ အခု ဘတ္ ၁၅ သိန္းတန္ တိုက္ပုအိမ္တလံုးလည္း ေဆာက္လို႔ျပီးသြားျပီ” ဟု ေဒၚအိေခ်ာက ေျပာပါတယ္။

စြန္႔ပစ္ပစၥည္းေတြကို ဘယ္လိုေကာက္ရတယ္၊ ဘယ္လိုျပန္ေရာင္းရတယ္နဲ႔ပတ္သက္ျပီး “သတၱဳ၊ ခဲ၊ သံေျပာ့ေတြနဲ႔လုပ္တဲ့ ထုတ္ပိုးပစၥည္ေတြက်ေတာ့တမ်ိဳး၊ ပလပ္စတစ္ဘူးခြံေတြက ေစ်းတမ်ိဳး၊ ေနာက္ျပီး ထုတ္ပိုးတဲ့စကၠဴဖာကလည္း ေစ်းတမ်ိဳးေပါ့၊ အားလံုးေရာင္းရတယ္။ ေရသန္႔၊ ပက္စီဘူးခြံေတြက တစ္ကီလိုကို (၁၇) ဘတ္ရတယ္၊ ရွပ္အခ်ိဳေရဘူးခြံ ကြၽဲရိုင္ဘူးခြံ တစ္ကီလိုကို (၁၈) ဘတ္ေလာက္ရတယ္၊ ဘီယာဘူးခြံ၊ ခေလးေသာက္ႏို႔ဘူးဝိုင္းေတြလိုေတာ့ ႏွစ္လံုးမွ (၁) ဘတ္ပဲရတယ္၊ ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ အရင္းထုတ္စရာမလိုဘဲ လိုက္ေကာက္႐ုံပဲဟာ အျမတ္ခ်ည္းပဲ” လို႔ ေဒၚအိေခ်ာက ေျပာတယ္။

ဟုတ္ပါတယ္ ေရွးတံုးကလူႀကီးသူမမ်ားေျပာေလ့ရွိတဲ့စကားတခြန္းက အရင္းမစိုက္ ေလွထိုးလိုက္ဆိုပဲ၊ အခုေတာ့ အရင္းမစိုက္ အမႈိက္ေကာက္လိုက္လို႔ေတာင္ ဆိုရမလိုျဖစ္ေနျပီ။ ေနာက္ျပီး ေဒၚအိေခ်ာစိတ္ရွည္လက္ရွည္ ရွင္းျပတာက “ေကာက္ထားတဲ့ပစၥည္းေတြကို ျပန္ေရာင္းရင္ ဝယ္လက္ရဲ႔ သံုးဆေလာက္အျမတ္ရတယ္၊ ဝယ္ထားတဲ့ပစၥည္းေတြပန္ေရာင္းတဲ့အခါ အရြယ္အစားထုထယ္ေသးသြားေအာင္ ထုလိုက္ရတယ္၊ အမ်ိဳးအစားခြဲေပးရတယ္၊ ေရာင္းလိုတဲ့အခါ ကန္ခ်နပူရီကို ဖုန္းဆက္လိုက္ရံုပဲ ကုန္တင္ကားေရာက္လာရင္ သူ႔ဟာသူတင္သြား႐ုံပဲ”။

ျမန္မာႏိုင္ငံမွာလည္း အမႈိက္သရိုက္ေဆြး၊ သဘာဝေျမေဆြး ေဗဒါ၊ ေမွာ္ပင္၊ ဒုိက္ပင္အဆံုး ျပဳျပင္ျပီး သဘာဝေျမၾသဇာအျဖစ္ ေရာင္းခ်တယ္။ စီးပြားျဖစ္ေနၾကတာ မ်ားစြာရွိေနၾကပါျပီ၊ ဒါေတြဟာ အမႈိက္ထဲက ေရႊေတြပါ။ ဒါ့အျပင္ ျမိဳ႔ျပေက်းရြာအမႈိက္ကေန လယ္ယာေျမရတနာသိုက္အျဖစ္နဲ႔ ေျမဆီေျမလႊာေတြ ေကာင္းေစျပီး သီးႏွံထုတ္လုပ္မႈမွာ အထြက္ႏႈန္း တိုးတက္လာေစတဲ့အတြက္ စိုက္ပ်ိဳးသူေတြကို တိုက္႐ိုက္အက်ိဳးျပဳေနျပန္ပါတယ္ဟု ေျမအသုံးခ်ေရးပညာရွင္အေထြေထြမန္ေနဂ်ာတစ္ဦးက ေျပာပါတယ္။

ယခင္အခါက အမႈိက္မွ စြန္႔ပစ္ပစၥည္းေတြကို ေရာင္းဝယ္ေဖါက္ကားသူေတြက အိႏၵိယကလာသည့္ ကုလားလူမ်ဳိးေတြက အမ်ားဆံုးလုပ္ၾကပါတယ္၊ သူတို႔စီးပြားေရး လာဘ္ျမင္ပုံက ၾကည့္ပါလား၊ သတၱဳေဟာင္း သတၱဳစုတ္၊ သတၱဳစေတြကို ဝယ္စရာမလိုဘဲ “သတၱဳကုလားပဲ” လို႔ ေအာ္လိုက္႐ုံနဲ႔ ကုလားပဲေလးတဆုပ္ႏွစ္ဆုပ္ေလာက္နဲ႔ ကိုယ့္မွာ တန္ဖိုးႀကီးမားတဲ့သတၱဳေတြနဲ႔လဲသြားတယ္။ သူတို႔ေတြ လုပ္စားသြားတာ ပါးပါးေလးရယ္၊ သူတို႔ရရွိသြားတဲ့အျမတ္က နည္းမွမနည္းတာ၊ ျမိဳ႔မွာ ကုလားလူမ်ဳိးကုမၸဏီေတြ၊ တိုက္အိမ္ေတြ၊ ေမာ္ေတာ္ကားေတြခ်ည္း ျဖစ္ကုန္တယ္။
တကယ္ေတာ့ သတၱဳဟာ ေရႊတို႔ ပလက္တီနံျပီးရင္ တန္ဖိုးႀကီးတဲ့ပစၥည္းပါ၊ သံေစ်းထက္ အမ်ားႀကီးျမင့္တယ္။ ကုလားက ဘာမွတန္ဖိုးမရွိတဲ့ ဆင္ေခါင္းပဲလို႔ေခၚတဲ့ ကုလားပဲေလးႏွင့္ လဲသြားတယ္။ ေငြေပးလဲသြားတာမဟုတ္ဘူး။

စာေရးသူေတြ႔ဖူးခဲ့သည့္အျဖစ္တခုက စာေရးသူအိမ္ေဘးက ၇ ႏွစ္သားအရြယ္ ေမာင္ေအာင္သိန္းက သတၱဳကုလားပဲလို႔ ဒယ္အိုး ဒန္အိုးေဟာင္းလိုက္ဝယ္တဲ့သူကေအာ္လာရင္ သူမေနႏိုင္ဘူး၊ တျခားကေလးေတြက လည္းမေနႏိုင္ဘူး၊ မိဘေတြမရွိခိုက္ အိမ္မွာရွိတဲ့သတၱဳအိုးႀကီးအေကာင္းတလံုးကို ယူခ်လာျပီး ဝယ္သူေရွ႔မွာ ထုလိုက္ျပီးေတာ့ သတၱဳအိုးကို ကုလားပဲနဲ႔လဲစားလိုက္ေတာ့တာပဲ။ ဝယ္သူက ဝမ္းကိုသာလို႔၊ ကုလားပဲအနည္းငယ္နဲ႔ လဲယူလိုက္တာပါပဲ။

ဒါက ဟိုေခတ္က ကုလားလူမ်ိဳးတမ်ိဳးတည္းကသာ အမႈိက္ထဲက ေရႊျဖစ္ေအာင္ လုပ္စား တတ္တဲ့အေၾကာင္းကို တင္ျပျခင္းျဖစ္သည္။ အခုေခတ္မွာ လူမ်ိဳးမေရြး လိုက္လုပ္လာၾကပါျပိီ၊ သို႔ေသာ္ အမႈိက္ကိုပဲ အရင္းျပဳျပီး လုပ္စားတာခ်င္းတူတူ ဝမ္းစာေလာက္ပဲ လုပ္စားတတ္သူန႔ဲ စီးပြားျဖစ္ ႀကီးပြားခ်မ္းသာေအာင္ လုပ္တတ္သူဆိုျပီး ႏွစ္မ်ိဳးႏွစ္စားပဲရွိပါတယ္။ အဲဒါက ဝမ္းစာႏွင့္ စီးပြားပါဗ်ာ။