တိုင္းမ္မဂၢဇင္း၏ အထူးျခားဆံုးပုဂၢိဳလ္ ေရြးခ်ယ္မႈ၊ စံႏွင့္ မွတ္ေက်ာက္

ခက္ထန္

ကမာၻေက်ာ္ တိုင္းမ္ မဂၢဇင္းႀကီးက ၂၀၁၀ ျပည့္ႏွစ္ “တႏွစ္တာအတြက္ အထူးျခားဆံုးပုဂၢိဳလ္” အျဖစ္ ပရိသတ္က တခဲနက္ မဲေပးထားသည့္ ဝီကီလိစ္ တည္ေထာင္သူ ဂ်ဴလီယန္ အက္စ္ဆန္ကို ေက်ာ္လြန္၍ ေဖ့စ္ဘုတ္ (Facebook) လူမႈကြန္ရက္ တည္ေထာင္သူ မာ့ခ္ ဇက္ကာဘာ့ဂ္ ကို ေရြးခ်ယ္လိုက္ရာ အျငင္းပြားမႈႏွင့္ ေဝဖန္မႈမ်ား ေပၚေပါက္လာသည္။

အယ္လ္ဂ်ာဇီးယားတြင္ စာေရးဆရာမ၊ ဘေလာ့ဂါ ဂ်ီလီယန္ ေယာ့ခ္ (Jillian York) က “ဒီႏွစ္အတြက္ တိုင္းမ္က လူမွား ေရြးလိုက္ၿပီ” ဟု ေခါင္းစီးတပ္၍ ေရးသည္။

အက္စ္ဆန္းကို ေက်ာ္၍ ဇက္ကာဘာ့ဂ္ကို ေရြးခ်ယ္ရာတြင္ စီးပြားေရးႏွင့္ ႏိုင္ငံေရး ပေယာဂ ပါေနေၾကာင္း၊ ၁၉၂၇ ကတည္းက ႏွစ္စဥ္ “တႏွစ္တာအတြက္ အထူးျခားဆံုးပုဂၢိဳလ္” ကို ေရြးခ်ယ္ခဲ့ေသာ တိုင္းမ္ မဂၢဇင္းႀကီးသည္ ယခုႏွစ္အတြက္ ဇက္ကာဘာ့ဂ္ကို ေရြးခ်ယ္လိုက္ျခင္းျဖင့္ သံသယျဖစ္ဖြယ္ရာ ဂုဏ္ျပဳမႈ ျဖစ္ေနေၾကာင္း ေယာ့ခ္က ေဝဖန္ထားသည္။

တိုင္းမ္မဂၢဇင္း အယ္ဒီတာမ်ားသည္ ပရိသတ္၏ ေရြးခ်ယ္မႈႏွင့္ သေဘာကြဲလြဲခြင့္ ရွိေနေသာ္လည္း အေမရိကန္ အပါအဝင္ တျခား အစိုးရမ်ားက အက္စ္ဆန္းႏွင့္ ပတ္သက္၍ အေရးယူရန္ လက္တျပင္ျပင္ ျဖစ္ေနခ်ိန္တြင္ အယ္ဒီတာမ်ား၏ ေရြးခ်ယ္မႈ၌ ႏိုင္ငံေရးပါလာသည္ဟု ခန္႔မွန္းၾကသည္။

ေဆာင္းပါးရွင္ ေယာ့ခ္က တိုင္းမ္မဂၢဇင္း၏ ၁၉၇၉ တြင္ အီရန္ ဘာသာေရးေခါင္းေဆာင္ အယာတိုလာ ခိုေမနီကို ေရြးခ်ယ္ခဲ့ေသာေၾကာင့္ ပရိသတ္ ေထာင္ေပါင္းမ်ားစြာက မဂၢဇင္းမွာယူမႈကို ပယ္ဖ်က္ခံရသည့္ အေတြ႔အႀကံဳရွိရာ ဘ႑ာေရး ျပႆနာေၾကာင့္လည္း အက္စ္ဆန္းကို ေရြးရန္ လက္ေရွာင္ျခင္း ျဖစ္ႏိုင္သည္ဟု ေထာက္ျပထားသည္။

အဘယ့္ေၾကာင့္ဆိုေသာ္ သတင္းဌာနမ်ား၏ စစ္တမ္းေကာက္ယူမႈအရ အေမရိကန္ သံုးပံု ႏွစ္ပံုက အက္စ္ဆန္းကို ရာဇဝတ္မႈျဖင့္ အေရးယူသင့္သည္ဟု ထင္ျမင္ေနေသာေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။

ေဆာင္းပါးရွင္ ေယာ့ခ္က ဇက္ကာဘာ့ဂ္လို လူမ်ိဳး အေရြးခံရသည္မွာ မဆန္း၊ သို႔ေသာ္ အက္စ္ဆန္းလို လူမ်ိဳး အေရြးမခံရသည္မွာမူ အံ့ၾသစရာေကာင္းေၾကာင္း ေျပာသည္။

တိုင္းမ္မဂၢဇင္းက “တႏွစ္တာအတြက္ အထူးျခားဆံုးပုဂၢိဳလ္” ေရြးခ်ယ္ရန္ ပရိသတ္ထံမွ ဆႏၵမဲ ေကာက္ခံခဲ့ရာ ဇက္ကာဘာ့ဂ္က ၁၈၃၅၃ မဲသာရၿပီး အက္စ္ဆန္းက ၃၈၂၀၈၆ မဲ ရရွိသည္။

အမ်ားစုက ေထာက္ျပေျပာဆိုေနသည္မွာ ေဖ့စ္ဘုတ္ အထြတ္အထိပ္ေရာက္ေနခ်ိန္ ၂၀၀၈ တြင္ ဇက္ကာဘာ့ဂ္ကို မေပးဘဲ “အဘယ့္ေၾကာင့္ ယခုမွ ထေပးရသနည္း” ဆိုသည့္အခ်က္ျဖစ္သည္။

၂၀၀၄ ခုႏွစ္ ေဖေဖာ္ဝါရီလတြင္ စတင္ခဲ့ေသာ ေဖ့စ္ဘုတ္ လူမႈကြန္ရက္တြင္ မွတ္ပံုတင္၍ အသံုးျပဳသူ သန္း ၅၅၀ ရွိၿပီး ဘာသာစကား ၇၅ မ်ိဳးကို အသံုးျပဳေနသည္။ တေန႔လွ်င္ လူ ၇ သိန္းခန္႔ မွတ္ပံုတင္ေနၾကသည္။ ေဖ့စ္ဘုတ္ သံုးစြဲသူ ၇၀ ရာခိုင္ႏႈန္းသည္ အေမရိကန္ႏိုင္ငံ ျပင္ပမွ ျဖစ္သည္။

ေဖ့စ္ဘုတ္သည္ အေမရိကန္ ႏိုင္ငံေရးေလာကႏွင့္ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္တြင္ စတင္ ဆက္စပ္မႈ ရွိလာသည္။ ၂၀၀၈ ဇန္နဝါရီလ၌ ရီပတ္ဘလီကန္ႏွင့္ ဒီမိုကရက္တစ္မ်ား၏ စကားစစ္ထိုးပြဲတြင္ ေဖ့စ္ဘုတ္မွတဆင့္ ခ်က္ခ်င္း ေကာ္မန္႔ေပးခြင့္ျပဳခဲ့ၿပီးေနာက္ ပရိသတ္ ၁၀ သိန္းေက်ာ္က ခ်က္ခ်င္းပင္ ေဖ့စ္ဘုတ္သို႔ ဝင္ခဲ့ၾကသည္။

ယခုေနာက္ပိုင္း အယ္လ္ဂ်ာဇီးယားကဲ့သို႔ေသာ ႐ုပ္သံမီဒီယာမ်ားသည္လည္း ေတြ႔ဆံုေမးျမန္းခန္းမ်ား၊ ေဆြးေႏြးခန္းမ်ားတြင္ ကမာၻအႏွံ႔မွ ပရိသတ္မ်ားကို ေဖ့စ္ဘုတ္မွတဆင့္ ခ်က္ခ်င္း ေဝဖန္အႀကံျပဳခြင့္ေပးထားၿပီး တံု႔ျပန္ခ်က္မ်ားကို ထည့္သြင္းေဆြးေႏြးၾကသည္။

ေဖ့စ္ဘုတ္ကုိ ျမန္မာျပည္တြင္လည္း က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ သံုးစြဲၾကသည္။ ျပည္တြင္း၌ တျခား လူမႈကြန္ရက္ျဖစ္ေသာ တြစ္တာ (Twitter) ကို စစ္အစိုးရက တခါတရံ ပိတ္ဆို႔ေလ့ရွိသျဖင့္ ေဖ့စ္ဘုတ္ကိုသာ ပိုမို သံုးစြဲၾကသည္။

ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က ေနအိမ္အက်ယ္ခ်ဳပ္မွ လြတ္ေျမာက္လွ်င္ တြစ္တာ လူမႈကြန္ရက္ကို သံုးမည္ဟု ေျပာဖူးရာ အင္တာနက္သံုးစြဲသူ ျမန္မာလူငယ္မ်ားက ေဖ့စ္ဘုတ္ကို သံုးစြဲရန္ ဝိုင္းဝန္း အႀကံျပဳၾကသည္ကို ေတြ႔ရသည္။

ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ လြတ္ေျမာက္ခါနီးတြင္ ဧရာဝတီက ဖြင့္လွစ္ခဲ့ေသာ “ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္အား ပရိသတ္မ်ားက အႀကံေပးရန္” က႑တြင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္အေနျဖင့္ ေဖ့စ္ဘုတ္ သံုးစြဲသင့္သည္ဟု အႀကံေပးခ်က္ အမ်ားအျပားကို လက္ခံရရွိခဲ့ေၾကာင္း ေတြ႔ရသည္။

သံုးစြဲသူမ်ား ဆက္လက္ တုိးပြားေနေသာ္လည္း ေဖ့စ္ဘုတ္သည္ ယင္း၏ မူဝါဒမ်ားေၾကာင့္ အသံုးျပဳသူမ်ား၏ ပုဂၢလိက လံုၿခံဳေရးအတြက္ ေမးခြန္းအထုတ္ခံေနရဆဲ ျဖစ္သည္။

ဥပမာ ေဖ့စ္ဘုတ္တြင္ မွတ္ပံုတင္လွ်င္ အမည္ရင္း၊ ကြန္ရက္ခ်ိတ္ဆက္ရန္ အခ်က္အလက္မွန္မ်ား ထည့္ရျခင္း စသည့္ အခ်က္မ်ား ျဖစ္သည္။ ဇက္ကာဘာ့ဂ္က ယင္းကို “ပြင့္လင္းျမင္သာမႈ” ဟု ခံယူေသာ္လည္း အာဏာရွင္ႏိုင္ငံမ်ားရွိ တက္ႂကြလႈပ္ရွားသူမ်ား အတြက္မူ လံုၿခံဳမႈ ကင္းမဲ့ေနသကဲ့သို႔ ရွိသည္။

ဥပမာ တခုမွာ အီဂ်စ္အေျခစိုက္ ႏွိပ္စက္ညႇဥ္းပန္းမႈ တိုက္ဖ်က္ေရး အဖြဲ႔၏ ေဖ့စ္ဘုတ္ စာမ်က္ႏွာ အေၾကာင္း ျဖစ္သည္။ အဖြဲ႔ဝင္ ၄ သိန္းရွိေသာ အဆိုပါအုပ္စုတြင္ စာမ်က္ႏွာ ဖန္တီးသည့္ အက္ဒမင္က နာမည္ဝွက္ကို အသံုးျပဳထားေသာေၾကာင့္ ယင္းအဖြဲ႔တခုလံုးကို ေဖ့စ္ဘုတ္မွ ဖယ္ရွားခဲ့သည္။

ယင္းသို႔ နာမည္ဝွက္သံုးေနျခင္းသည္ “သိကၡာမရွိရာ ေရာက္သည္” ဟု ဇက္ကာဘာ့ဂ္က ကာကြယ္ေျပာဆိုေသာ္လည္း တခ်ိန္တည္းတြင္ပင္ နာမည္ရင္းကို ထုတ္ေဖာ္ရသူမွာလည္း အႏၲရာယ္ကို ဖိတ္ေခၚရာ ေရာက္ေနသည္။

“အစိုးရမ်ားကို ဖြင့္ခ်မည္” ဟု ေႂကြးေၾကာ္ထားေသာ ဝီကီလိစ္ကမူ တဦးခ်င္း ပုဂၢလိက လြတ္လပ္ခြင့္ကို မထိခိုက္ေစေၾကာင္း အစိုးရမ်ားႏွင့္ ေကာ္ပိုရိတ္လုပ္ငန္းမ်ား၏ အတြင္းေရးမ်ားကို ဖြင့္ခ်ျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း အက္စ္ဆန္းက ၾသစေၾတးလ် သတင္းစာတေစာင္တြင္ ကာကြယ္ ေရးသားခဲ့သည္။

လိင္ပိုင္းဆိုင္ရာ အဓမၼမႈျဖင့္ စြပ္စြဲခံေနရရာမွ ဒီဇင္ဘာ ၇ ရက္ေန႔က လန္ဒန္တြင္ အဖမ္းခံခဲ့ေသာ အက္စ္ဆန္းသည္ ယခုအခါ အာမခံျဖင့္ ကန္႔သတ္ခ်က္မ်ားထားရွိရာ ျပန္လြတ္လာၿပီ ျဖစ္သည္။

၂၀၀၆ ခုႏွစ္တြင္ စတင္ေသာ ဝီကီလိစ္သည္ လတ္တေလာတြင္ အေမရိကန္ သံတမန္ ကြန္ရက္ ေပါက္ၾကားစာမ်ားေၾကာင့္ ကမာၻကို အ႐ိုက္ခတ္ဆံုး ျဖစ္ေနသည္။

ကမာၻအရပ္ရပ္မွ အေမရိကန္ သံ႐ံုးမ်ား၏ အေမရိကန္ ႏိုင္ငံျခားေရး ဝန္ႀကီးဌာသို႔ လွ်ိဳ႕ဝွက္အစီရင္ခံစာမ်ား ဆက္လက္ ေပါက္ၾကားလ်က္ရွိၿပီး အစိုးရအခ်င္းခ်င္း ျပစ္တင္ေဝဖန္မႈမ်ားလည္း ေပၚေပါက္ခဲ့သည္။

အေမရိကန္ အစိုးရ၏ ဖိအားေပးမႈေၾကာင့္ ဗီဇာႏွင့္ မာစတာကတ္ အြန္လိုင္းေငြေၾကး ဝန္ေဆာင္မႈ လုပ္ငန္းမ်ား၊ အေမဇုန္ကဲ့သို႔ေသာ လုပ္ငန္းႀကီးမ်ားႏွင့္ ဘဏ္တခ်ိဳ႕ ဝီကီလိစ္၏ လုပ္ငန္းလည္ပတ္မႈႏွင့္ အဆက္ျဖတ္ခဲ့ရာ ဝီကီလိစ္ကို ေထာက္ခံသည့္ ဟက္ကာမ်ား၏ ထိုးေဖာက္မႈကို ခံခဲ့ရသည္။

ဝီကီလိစ္ကို ေထာက္ခံသည့္ ဟက္ကာမ်ားႏွင့္ ဆန္႔က်င္သည့္ ဟက္ကာမ်ား၏ အျပန္အလွန္တိုက္ခိုက္မႈ ဆိုက္ဘာစစ္ပြဲလည္း စတင္ေပၚေပါက္လာသည္။

ဇက္ကာဘာ့ဂ္ကို ေရြးလိုက္ျခင္းႏွင့္ ပတ္သက္၍ တိုင္းမ္မဂၢဇင္း စီမံခန္႔ခြဲမႈ အယ္ဒီတာ ရစ္ခ်တ္ စတင္ဂယ္၏ ယာဟူး သတင္းႏွင့္ ေတြ႔ဆံုေမးျမန္းခန္းတြင္ ခုခံေျပာဆိုခ်က္မွာ စိတ္ဝင္စားစရာ ေကာင္းသည္။

စတင္ဂယ္က “အက္စ္ဆန္းဟာ ဒီကေနစၿပီး ေနာက္ ၆ လ အထိေတာင္ လူေတြရဲ႕ ေစာင့္ၾကည့္မႈကို ခံရမွာ မဟုတ္ပါဘူး။ ဘရက္ဒေလ မန္းနင္း (Bradley Manning) မရွိရင္ ဂ်ဴလီယန္ အက္စ္ဆန္းလည္း မရွိႏိုင္ပါဘူး။ ေနာက္ ၅ ႏွစ္ေလာက္ဆို အက္စ္ဆန္းဟာ အလ်ဥ္းသင့္မွ စကားထဲ ထည့္ေျပာစရာေလာက္ပဲ ျဖစ္ေတာ့မွာပါ” ဟု ေျပာသည္။

အေမရိကန္ တပ္သား တဦးျဖစ္ေသာ ဘရက္ဒေလ မန္းနင္းသည္ အေမရိကန္ ႏိုင္ငံျခားေရး ဝန္ႀကီးဌာနမွ လွိ်ဳ႕ဝွက္ေပးစာေပါင္း ၂ သိန္း ၆ ေသာင္းေက်ာ္ ဝီကီလိစ္သို႔ ေပါက္ၾကားေစမႈအတြက္ စြပ္စြဲခံရသူျဖစ္သည္။

ဇက္ကာဘာ့ဂ္ကို ေရြးခ်ယ္ရျခင္းႏွင့္ ပတ္သက္၍မူ “ေျပာင္းလဲမႈနဲ႔ အဆင့္ဆင့္ျဖစ္ေပၚတိုးတက္မႈ ဆိုတဲ့ လူ႔သဘာဝကို တစံုတရာ ပိုမိုနက္႐ိႈင္းေစပါတယ္။ ဒီ့ထက္ႀကီးက်ယ္တဲ့ အျဖစ္မ်ိဳး ရွိေသးလို႔လား။ က်ေနာ္ေတာ့ မထင္ဘူး” ဟု ေျပာသြားသည္။

အေမရိကန္မွ ဟာသ သ႐ုပ္ေဆာင္တဦးကမူ ၂၀၀၆၊ ၂၀၀၇ ေလာက္တြင္ ေရြးခ်ယ္ရမည့္သူကို တိုင္းမ္ (Time - စံေတာ္ခ်ိန္) မဂၢဇင္းႀကီးက အခ်ိန္ေနာက္က်ၿပီး ေရြးခ်ယ္လိုက္သျဖင့္ “စံေတာ္ခ်ိန္ မဂၢဇင္းႀကီးသည္ ၂၀၀၇ ကတည္းက ေရြးသင့္သည့္ သူတို႔၏ တႏွစ္တာအတြင္း ထူးျခားသည့္ ပုဂၢိဳလ္ကို ယခုမွပင္ အမည္တင္သြင္းေတာ့သည္” ဟု ေထ့ေငါ့ထားသည္။

တိုင္းမ္မဂၢဇင္း၏ ေရြးခ်ယ္မႈသည္ ႏိုင္ငံေရးႏွင့္ စီးပြားေရး ႏႊယ္ေနသည္၊ ပရိသတ္မ်ား၏ ဆႏၵကို ဆန္႔က်င္ရာေရာက္သည္ဟု ေဝဖန္ေနၾကသည့္တိုင္ တိုင္းမ္မဂၢဇင္း အယ္ဒီတာေျပာသကဲ့သို႔ပင္ အက္စ္ဆန္းသည္ ေကာက္႐ိုးမီးလို ေက်ာ္ၾကားသူလား၊ သို႔မဟုတ္ တိုင္းမ္မဂၢဇင္း၏ ဇက္ကာဘာ့ဂ္ကို သတိႀကီးႀကီးထား ေရြးခ်ယ္မႈသည္ မွန္ကန္ေၾကာင္း မွတ္ေက်ာက္ အတင္ခံႏိုင္မည္လားဆိုသည္ကို အခ်ိန္ကပင္ အေျဖေပးေပလိမ့္မည္။