စားသံုးသူ အခြင့္အေရးအတြက္ အတၱဥခြံထဲမွ ႐ုန္းထြက္ပါ

ျမတ္စုိး

၂ဝ၁ဝ ႏွစ္ကုန္ပုိင္းတြင္လည္း ျပည္ပသို႔ တင္ပို႔သည့္ ျမန္မာ့ဆန္ အရည္အေသြး က်ဆင္းလာသျဖင့္ အာဖရိကတုိက္ႏွင့္ အေရွ႕အလယ္ပုိင္း ႏုိင္ငံမ်ားသုိ႔ တင္ပုိ႔သည့္ ဆန္မ်ား မၾကာခဏ ျပန္ပု႔ိခံရျခင္းမ်ား၊ ျမန္မာဆန္မ်ား တင္လာသည့္ သေဘၤာမ်ား ကမ္းဆုိက္ခြင့္ မျပဳျခင္းမ်ား ခံခဲ့ရေၾကာင္း ဆန္ကုန္သည္ အသုိင္းအဝုိင္းထံမွ သိရသည္။

“သေဘၤာတင္တဲ့အခါ ကြန္တိန္နာနဲ႔ ပိတ္ၿပီး တင္တာျဖစ္လို႔ ဟိုေရာက္ရင္ ဆန္အေရာင္အဆင္းက ပ်က္တာတို႔၊ ေအာက္ေစာ္နံတာတို႔ ျဖစ္ရတယ္။ ဒါက ဘာလို႔လဲဆိုေတာ့ အစိုဓာတ္က သတ္မွတ္ထားတဲ့စံႏႈန္း မျပည့္လို႔ ျဖစ္ရတာ" ဟု ျမန္မာႏိုင္ငံ ဆန္စပါးအသင္းမွ ဗဟိုအလုပ္အမႈေဆာင္ အဖြဲ႔ဝင္တဦးက ျမန္မာတုိင္း(မ္) ဂ်ာနယ္ကို ေျပာဆုိခဲ့သည္။

ျမန္မာျပည္က အဓိကတင္ပို႔ေနေသာ အာဖရိကလို ႏိုင္ငံကပင္ အရည္အေသြး ထိန္းသိမ္းျခင္းကို ဦးစားေပးေနၿပီး၊ ISO အသိအမွတ္ျပဳ စက္မ်ားျဖင့္ ၾကိတ္ခြဲထုတ္လုပ္ပါမွ လက္ခံမည္ဟုပင္ ေျပာဆုိေနပါၿပီ။

ထုိ႔အတူ ျမန္မာႏုိင္ငံမွ ျပည္ပသုိ႔ တင္ပုိ႔ေရာင္းခ်ခဲ့ေသာ ပုိ႔ကုန္မ်ားႏွင့္ ပတ္သက္ၿပီး ၂ဝဝ၉ ခုႏွစ္တြင္ ဂါနာႏိုင္ငံသို႔ တင္ပို႔ခဲ့သည့္ ဧည့္မထဆန္ အိတ္ ၁၅,ဝဝဝ ကို အရည္အေသြးမမီဟုဆိုကာ အဆိုပါႏိုင္ငံမွ အစားအေသာက္ႏွင့္ ေဆးဝါးကြပ္ကဲေရးအဖြဲ႔က ျပန္လည္ပို႔ေဆာင္ရန္ ၫႊန္ၾကားခဲ့သည္။

ဆန္ပိုး ပါရွိျခင္း၊ အနံ႔အသက္ မေကာင္းျခင္းႏွင့္ အေရာင္ေျပာင္းေနျခင္းတို႔ေၾကာင့္ဟု ၂ဝဝ၉ ခုႏွစ္ ဇန္နဝါရီလ ၇ ရက္ေန႔ ဂါနာသတင္းစာတေစာင္က ေရးသားေဖာ္ျပခဲ့ဖူးသည္။


(၂)

၂ဝဝ၉ ခုႏွစ္ ႏွစ္ကုန္ပုိင္းတြင္ ျမန္မာႏုိင္ငံ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ ေရႊဂံုတိုင္ အထူးကုေဆးခန္း SSC ၌ ေဆးကုသရာမွ ေသဆံုးခဲ့ရေသာ မခိုင္ရႊန္းလဲ့ရည္ႏွင့္ ပတ္သက္သည့္ ျပည္တြင္းျပည္ပ က်န္းမာေရး ဝန္ထမ္းမ်ား၊ အသိပညာရွင္မ်ားႏွင့္ ေဆးပညာရွင္မ်ားအၾကား အျပန္အလွန္ ေဆြးေႏြးမႈမ်ားကုိ အင္တာနက္စာမ်က္ႏွာမ်ားမွာ ထူးျခားစြာ ေတြ႔ရွိလာခဲ့သည္။

ဤျဖစ္ရပ္သည္ ေဆးပညာက်င့္ဝတ္ဟု ေခၚသည့္ က်န္းမာေရး လုပ္ငန္းဆုိင္ရာ လူ႔က်င့္ဝတ္ အေလ့အက်င့္ႏွင့္ ပတ္သက္ေနသျဖင့္ ပညာရွင္မ်ားအၾကား အေခ်အတင္ အျပန္အလွန္ ပြင့္ပြင့္လင္းလင္း ေဆြးေႏြးမႈမ်ားအျဖစ္ ျဖစ္လာခဲ့ရသည္။ ထုိ႔အတူ သူတုိ႔၏ ထင္ျမင္ယူဆခ်က္မ်ားကုိ ျပည္သူမ်ားကို အသိပညာေပးေနမႈသည္ မွန္ကန္ေသာ လုပ္ရပ္တခုျဖစ္သည္ဟု ထင္သည္။ ယင္းျဖစ္စဥ္ႏွင့္ ပတ္သက္၍ အမႈအတြက္ ျပည္တြင္း၊ ျပည္ပ သတင္းမီဒီယာမ်ားက အက်ယ္တဝင့္ ေဖာ္ျပခဲ့ၾက၍လည္း အသက္ ၆ဝ ဝန္းက်င္ရိွ ခြဲစိတ္အထူးကုဆရာဝန္ ဦးၾကည္စိုးကုိ ေဆးေကာင္စီက ေဆးကုသခြင့္လိုင္စင္ ၅ ႏွစ္ ပိတ္ပင္လုိက္ရေၾကာင္းပါ သိရသည္။

ဤျပႆနာသည္ စားသုံးသူအခြင့္အေရးကုိ အေျခခံသည့္ ျပႆနာတရပ္ ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ အေျဖရွာၾကရာမွာ တရားမွ်တေသာ တရားဥပေဒတရပ္ေပၚ အေျခခံၿပီး မွန္ကန္စြာ က်င့္သုံးရန္ လုိအပ္သည္။ ယခုလို တရားဥပေဒမ်ားသည္ က်န္းမာေရးႏွင့္ ေဆးပညာရပ္ႏွင့္ဆုိင္ေသာ လုပ္ထုံးလုပ္နည္းမ်ားတြင္သာမက ျပည္သူတရပ္လုံး၏ စားသုံးသူအခြင့္အေရးကုိပါ အကာအကြယ္ေပးေသာ ပုံစံမ်ဳိး ျဖစ္သင့္သည္။ ယခုျပႆနာမ်ားကုိ အေျဖရွာရာမွာ မည္သည္က မွန္သလဲ၊ မည္ကဲ့သို႔ ျဖစ္သင့္သလဲ - ဆုိသည္ကုိသာ စဥ္းစားပါ။ ဘယ္သူက မွန္သည္ ဆုိျခင္းမ်ဳိးကို အေလးမေပးဘဲ အေျဖရွာသင့္ေၾကာင္း ျမင္မိသည္။

ေဆးပညာပုိင္းဆုိင္ရာ မွားယြင္းေသာ ကုသမႈ အေလ့အက်င့္ျဖစ္ရပ္သည္ ႏုိင္ငံတုိင္း ၾကံဳဖူးသည့္ ကိစၥရပ္ ျဖစ္သည္။ အေမရိကန္ဆုိ ဤျဖစ္စဥ္ႏွင့္ ပတ္သက္ၿပီး အမႈေထာင္ေသာင္းမ်ားစြာ ရွိလာခဲ့သျဖင့္ လႊတ္ေတာ္အတြင္းမွာပင္ အေခ်အတင္ ေဆြးေႏြးမႈမ်ား ရွိခဲ့သည္မွာ ဆယ္စုႏွစ္မ်ားစြာ ရွိေနခဲ့ပါၿပီ။ ဘာျဖစ္လုိ႔လဲဆိုလွ်င္ က်န္းမာေရး ဝန္ထမ္းႏွင့္ ေဆးပညာရွင္မ်ားသည္ သူတုိ႔၏ ေဆးကုသခြင့္မ်ား ဆုံး႐ႈံးမည္စုိးသျဖင့္ လူနာကုိ မကုသမီ ေခတ္မီနည္းပညာေပါင္းစုံျဖင့္ စမ္းသပ္ရန္ ညႊန္ၾကားမႈမ်ား ေပးခဲ့ေသာေၾကာင့္ အစုိးရေကာ၊ အာမခံကုမၸဏီမ်ား၊ လူနာမ်ားအတြက္ပါ ကုန္က်မႈစရိတ္မ်ား ပုိမုိမ်ားျပားလာေစခဲ့သျဖင့္ ျဖစ္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ က်န္းမာေရး ဝန္ထမ္းႏွင့္ ေဆးပညာရွင္မ်ားမွာလည္း သူတုိ႔မွာ ရွိသင့္ေသာ အခြင့္အေရးမ်ားကုိ ျပန္လည္စဥ္းစားေပးသင့္ေၾကာင္း အေမရိကန္ လႊတ္ေတာ္အမတ္မ်ားအၾကား အေခ်အတင္ ေဆြးေႏြးခဲ့ၿပီး ဥပေဒျပင္ဆင္မႈ၊ ျဖည့္စြက္မႈႏွင့္ ဥပေဒသစ္မ်ားကုိ ေရးဆြဲထုတ္ျပန္ေၾကညာခဲ့သည္။

ဤေနရာတြင္ ေခတ္မီနည္းပညာႏွင့္ အဆင့္မီ စမ္းသပ္ႏိုင္ေသာ ေဆးဘက္ဆုိင္ရာ ကိရိယာတန္ဆာပလာမ်ား ျပည့္ဝမႈလည္း မရွိ၊ ယင္းပစၥည္းကိရိယာမ်ား မသုံးစြဲႏုိင္၊ မတက္ႏုိင္ေသာ ဆင္းရဲသည့္ ႏုိင္ငံမ်ား၊ တုိးတက္ဖြံ႔ၿဖိဳးမႈ မရွိသည့္ ႏုိင္ငံမ်ားသည္ က်န္းမာေရး ဝန္ထမ္းမ်ားႏွင့္ ေဆးပညာရွင္မ်ားကုိ တရားမွ်တစြာ မည္ကဲ့သို႔ အကာအကြယ္ေပးမႈမ်ား ေပးသင့္ပါသလဲဆုိေသာ ေမးခြန္းထုတ္စရာ၊ စဥ္းစားမႈမ်ား ရွိလာသည္။

က်န္းမာေရး ဝန္ထမ္းမ်ားႏွင့္ ေဆးပညာရွင္မ်ားလည္း ပုထုဇဥ္မ်ား ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ အမွားႏွင့္ ကင္းေဝးႏုိင္ၾကမည္ေတာ့ မဟုတ္ပါ။

အျခားတဖက္မွာလည္း လူနာကုိ လက္မခံရဲျခင္း၊ ကုသမႈ ေႏွာင့္ေႏွးျခင္း၊ ဆရာဝန္ေကာင္းမ်ား ဆုံး႐ႈံးျခင္း အက်ဳိးဆက္မ်ား ျပန္လည္သက္ေရာက္ၾကပါလိမ့္မည္။ အမွန္မွာ ယခုလုိအမႈမ်ားသည္ စားသုံးသူအခြင့္အေရးကုိ တရားမွ်တစြာ အကာအကြယ္ေပးရန္ ေတာင္းဆုိတုိက္ပြဲဝင္သည့္ ျဖစ္ရပ္မ်ား ျဖစ္သကဲ့သို႔၊ အေခ်အတင္ အျပန္အလွန္ ပြင့္လင္းစြာ ေဆြးေႏြးမႈမ်ားျဖင့္သာ အေျဖရွာသင့္သည္။


(၃)

စားသုံးသူအခြင့္အေရးႏွင့္ ပတ္သက္ေသာ အမႈမ်ား၊ ျဖစ္စဥ္မ်ားသည္ က်န္းမာေရးဆုိင္ရာ နယ္ပယ္မွာသာမက ျမန္မာႏုိင္ငံရွိ လုပ္ငန္းပုိင္းဆုိင္ရာ အေတာ္မ်ားမ်ားတြင္ ရွိေနပါသည္။ အျခားႏုိင္ငံမ်ားမွာလည္း စားသုံးသူ အခြင့္အေရးႏွင့္ ပတ္သက္ၿပီး ျပႆနာမ်ား ရွိေနၾကတာပဲ ျဖစ္သည္။

ၿပီးခဲ့သည့္ ႏွစ္ထဲတြင္ တ႐ုတ္ႏုိင္ငံ၌ ႏုိ႔မႈန္႔၊ ႏုိ႔ထြက္စားသုံးကုန္မ်ားကုိ အဆိပ္သင့္ေစေသာ ဓာတုေဗဒပစၥည္းမ်ားႏွင့္ ေရာစပ္ခဲ့မႈမ်ား၊ အသက္အႏၲရာယ္ ထိခုိက္ေစေသာ ကေလးကစားစရာ အ႐ုပ္မ်ား ေရာင္းခ်ခဲ့မႈမ်ားသည္ အိမ္နီးခ်င္း ျမန္မာႏုိင္ငံ အပါအဝင္ အျခားတင္ပုိ႔ေရာင္းခ်ခဲ့ေသာ ႏုိင္ငံမ်ားရွိ စားသုံးသူမ်ားကုိပါ ထိခုိက္နစ္နာေစခဲ့သည္။

႐ုရွားႏုိင္ငံ၌ ေစ်းႏႈန္းခ်ဳိသာၿပီး အရည္အေသြးနည္းေသာ ေဗာကာအရက္မ်ား ေသာက္သုံးေနမႈမ်ားေၾကာင့္ ႐ုရွား အမ်ဳိးသားမ်ားသည္ အသက္ ၅ဝ ေက်ာ္တြင္ လူေသမႈႏႈန္း ျမင့္မားလာေနျခင္း၊ ႐ုရွားႏုိင္ငံ၌ အရက္စြဲကပ္သူ ဦးေရ ၃ သန္းနီပါး ရွိလာသျဖင့္ လုပ္ငန္းခြင္ဆုိင္ရာႏွင့္ လူမႈေရး ျပႆနာမ်ား မ်ားျပားလာေနျခင္းကုိ ႐ုရွား က်န္းမာေရးဝန္ၾကီးႏွင့္ ႐ုရွားေခါင္းေဆာင္မ်ားကုိယ္တုိင္ ထုတ္ေဖာ္ေျပာဆုိျခင္း၊ အေရးယူလာျခင္း ျပဳလုပ္လာရသည္။ အလားတူ ျပႆနာမ်ားသည္ ႏုိင္ငံအမ်ားအျပား၌ ရွိေနသည္။

ၿပီးခဲ့သည့္ ႏွစ္ထဲတြင္ပင္ ျမန္မာ့႐ုိးရာအစားအစာ လက္ဖက္တြင္ ဆုိးေဆးမ်ား သုံးစြဲခဲ့မႈ၊ ႏုိင္ငံျခား အရက္ပုလင္းမ်ားတြင္ အရည္အေသြးညံ့ေသာ၊ လူကို ဥပါဒ္ျဖစ္ေစေသာ ျပည္တြင္းအရက္မ်ား ေရာထည့္ကာ ေရာင္းခ်ေနမႈ၊ အေလးခ်ိန္ ျမင့္ေစရန္အတြက္ ျပည္ပတင္ပုိ႔ေနေသာ ငါးပါးစပ္မ်ားတြင္ ခဲသီးမ်ား ထည့္သြင္းမႈ၊ ပုဇြန္မ်ားကုိ မဲနယ္မ်ား သုံးၿပီး အေရာင္တင္မႈ၊ လက္ဖက္ေျခာက္မ်ားတြင္ သစ္ကုိင္းေျခာက္မ်ား ေရာေႏွာမႈ၊ ကေလး ကစားစရာမ်ား၊ လူသုံးကုန္ပစၥည္းမ်ားတြင္ အဆိပ္သင့္ေစႏုိင္သည့္ အမႈန္႔မ်ား ေရာစပ္မႈ ျပႆနာမ်ားအျပင္ ဆန္အိတ္မ်ား အေလးခ်ိန္ျပည့္ဝမႈမရွိ စသည့္ ျဖစ္ရပ္မ်ား၊ ၾကပ္ေျပးေနျပည္ေတာ္ တည္ေဆက္ေရးမွာ တာဝန္ထမ္းေဆာင္ခဲ့ၾကေသာ စက္မႈအတတ္ပညာရွင္ အင္ဂ်င္နီယာမ်ားႏွင့္ ဝန္ထမ္းမ်ား ႐ုတ္တရက္ ေသဆုံးမႈ မ်ားျပားလာသည့္ ျဖစ္ရပ္မ်ား မီဒီယာမ်ားတြင္ အေတာ္မ်ားမ်ား ဖတ္႐ႈခဲ့ရပါသည္။

ယခုလို မသမာမႈမ်ားေၾကာင့္ ျမန္မာျပည္ ေနရာအႏွ႔ံအျပားတြင္ စားသုံးသူမ်ား အသက္ဆုံး႐ႈံးမႈမ်ား၊ က်န္းမာေရး ထိခုိက္မႈမ်ား ေန႔တုိင္း ရင္ဆုိင္ၾကံဳေတြ႔ေနရသည္။ ဤဆုံး႐ႈံးနစ္နာေနမႈမ်ားကုိ အခ်ဳိ႕ ဒီမုိကေရစီစနစ္ က်င့္သုံးေသာ ႏုိင္ငံမ်ား၌ ေဖာ္ထုတ္အေရးယူႏုိင္ခဲ့ေသာ္လည္း လာဘ္ေပး လာဘ္ယူ အက်င့္ပ်က္မႈမ်ား ရွိေနသည့္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးစနစ္ေအာက္၊ အာဏာအလႊဲသုံးစားလုပ္ေသာ အာဏာရွင္ေအာက္၊ ဆင္းရဲမြဲေတေသာ ႏုိင္ငံမ်ား၊ လူဦးေရ မ်ားျပားေသာ တုိင္းျပည္မ်ား၌ စားသုံးသူမ်ား၏ အခြင့္အေရးမ်ားကုိ မည္သို႔မွ် အကာအကြယ္ ေပးႏုိင္ၾကမည္ မဟုတ္ပါ။

အထူးသျဖင့္ ျမန္မာႏုိင္ငံ၌ ဆင္းရဲမြဲေတေနသကဲ့သို႔၊ ”ကုိယ့္အိမ္နံေဘးတြင္ မီးေလာင္ေသာ ကိစၥသည္ မိမိႏွင့္ မဆုိင္” ဟူ၍ အတၱဥခြံ က်ဥ္းက်ဥ္းေလးထဲတြင္ ႏွစ္ရွည္လမ်ား ေခါက္႐ုိးက်ဳိးကာ ေနထုိင္ခဲ့ၾကေသာ တာဝန္မဲ့ အခ်ဳိ႕ႏုိင္ငံသားမ်ားႏွင့္ အတၱဒိ႒ိလူသားဟု ေခၚႏုိင္ေလာက္ေသာ ကုိယ္က်ဳိးသက္သက္ၾကည့္ စီးပြားေရး လုပ္ငန္းရွင္ အခ်ဳိ႕ကမူ စားသုံးသူမ်ား ေန႔စဥ္ ၾကံဳေတြ႔ရင္ဆုိင္ေနရေသာ ဆုံး႐ႈံးနစ္နာမႈမ်ားသည္ ''တုိ႔ႏွင့္မဆုိင္'' ဟု ေျပာဆုိေကာင္း ေျပာဆုိၾကပါလိမ့္မည္။

၎တုိ႔အေနႏွင့္ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းအတြင္း စားသုံးသူအခြင့္အေရး ေတာင္းဆုိလႈပ္ရွားမႈက ျပည္သူအတြက္ မည္သည့္ အက်ဳိးျဖစ္ထြန္းမႈ ျဖစ္ေစမလဲဟူေသာ ေမးခြန္းမ်ဳိး ထုတ္စရာ ရွိေပလိမ့္မည္။ ျပည္သူအတြက္ တိုက္႐ုိက္အက်ဳိးျဖစ္ေစမည္က -

(၁) ထိခုိက္ဆုံး႐ႈံးနစ္နာမႈမ်ား နည္းပါးလာေစမည္။ (Reduce Risks and Improve Safety Standards)
(၂) စားသုံးကုန္ပစၥည္းႏွင့္ ဝန္ေဆာင္မႈ အရည္အေသြး ျမင့္မားလာေစမည္။ (Improve Quality Controls in Process and Products)
(၃) အရည္အေသြး ေကာင္းမြန္ေသာ ထုတ္ကုန္ေၾကာင့္ ပုိ႔ကုန္ပမာဏ တုိးတက္လာေစမည္။ (Improve in Productivity and G.D.P)
(၄) အလုပ္အကုိင္သစ္မ်ား ဖန္တီးေပးႏုိင္သည္။ စီးပြားေရး ဖြံ႔ၿဖိဳးတုိးတက္မႈမ်ား ဖန္တီးေပးႏုိင္သည္။ (Create Employment Opportunities and Economic Developments)
(၅) အရည္အေသြး ေကာင္းမြန္ေသာ ထုတ္ကုန္ေၾကာင့္ လူေနမႈဘဝ ျမင့္မားလာေစမည္။ တနည္းအားျဖင့္ လူ႔ဂုဏ္သိကၡာ ျမင့္မားလာေစမည္။ (Improve Quality of Life or Life Style)

ဤသို႔ေသာ ခက္ခဲနက္နဲသည့္ ေရရွည္ျပႆနာၾကီးကုိ မွန္ကန္စြာ ေျဖရွင္းရန္အတြက္မူ ထင္သာျမင္သာရွိၿပီး တရားမွ်တေသာ တရားဥပေဒ ရွိရမည္ျဖစ္ကာ၊ မွန္ကန္ေသာ တရားစီရင္မႈလည္း ရွိရမည္ ျဖစ္သည္။ ထိုကဲ့သို႔ပင္ အစုိးရအဖြဲ႔မဟုတ္ေသာ လူမႈေရးအဖြဲ႔အစည္းမ်ား ဦးေဆာင္မႈ အခန္းက႑ကလည္း အလြန္အေရးၾကီးသျဖင့္ သတင္းမ်ားကုိ ရွာေဖြေဖာ္ထုတ္ၿပီး လူထုကို အသိပညာေပးမႈမ်ားကုိ လုပ္ေဆာင္ေပးသင့္သည္။

စားသုံးသူ အခြင့္အေရးသည္ တမ်ဳိးသားလုံးအေရး ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ လူ႔အဖြဲ႔အစည္း အားလုံးက လူသားမ်ား၏ ဂုဏ္သိကၡာျမင့္မားေစရန္ ျမန္မာႏုိင္ငံ အႏွံ႔အျပားတြင္ လႈပ္ရွားမႈမ်ား ေဖာ္ေဆာင္သင့္သည္။ သို႔ေသာ္ မိမိအခြင့္အေရးကုိ ကုိယ္တုိင္ တုိက္ယူမွ ရသည္ဆိုေသာ စကားအတုိင္း စားသုံးသူမ်ားသည္လည္း ကုိယ့္အခြင့္အေရးမ်ား ရရွိရန္၊ ကာကြယ္ရန္အတြက္ ရဲဝံ့စြာ တုိက္ပြဲဝင္ၾကရမည္ ျဖစ္ေၾကာင္းပါ။