ဟန္ျပ လူ႔အခြင့္အေရး ေကာ္မရွင္လား

ဧရာဝတီ

သမၼတ ဦးသိန္းစိန္ အစိုးရ၏ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး ေျခလွမ္းသစ္အျဖစ္ “ျမန္မာႏုိင္ငံ အမ်ိဳးသား လူ႔အခြင့္အေရး ေကာ္မရွင္” ကို ၿပီးခဲ့သည့္ သီတင္းပတ္တြင္ ထပ္မံ ဖြဲ႔စည္းလိုက္သည္။ သို႔ေသာ္ ယင္းအဖြဲ႔၏ လြတ္လပ္ထိေရာက္စြာ ေဆာင္ရြက္ႏိုင္မႈကိုမူ သံသယျဖစ္စရာ ရွိသည္။

ဖြဲ႔စည္းပုံအေျခခံဥပေဒပါ ႏုိင္ငံသားတို႔၏ မူလအခြင့္အေရးမ်ားကို ျမႇင့္တင္ေရးႏွင့္ ကာကြယ္ေရး ေဆာင္ရြက္ရန္ ဖြဲ႔စည္းသည္ဆိုသည့္ အဖြဲ႔ဝင္ ၁၅ ဦးပါ ယင္းအဖြဲ႔တြင္ ႏိုင္ငံတကာမ်က္ႏွာစာ၌ ယခင္စစ္အစိုးရ၏ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈမ်ားကို ခုခံကာကြယ္ ေျပာဆိုခဲ့ေသာ ဦးဝင္းျမ၊ ဦးေက်ာ္တင့္ေဆြ စသည့္ အၿငိမ္းစားသံအမတ္ႀကီးမ်ား ဦးေဆာင္ထားေသာေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။

ဤအခ်က္ကိုၾကည့္လွ်င္ လူအမ်ား ေလးစားယံုၾကည္ေလာက္ေသာ ပုဂၢိဳလ္မ်ားႏွင့္ ဖြဲ႔စည္းထားသေလာ၊ အာဏာပိုင္မ်ား စိတ္ႀကိဳက္ စိစစ္ေရြးခ်ယ္ထားသေလာ ဆိုသည္မွာ သိသာလ်က္ရွိသည္။

က်င္းပေနဆဲ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္တြင္လည္း ျပည္ေထာင္စု ႀကံ့ခိုင္ေရးႏွင့္ ဖြံ႔ၿဖိဳးေရးပါတီ အေထြေထြ အတြင္းေရးမႉး ဦးေဌးဦးက ဥကၠ႒ တာ၀န္ယူၿပီး အမတ္ ၁၅ ဦးႏွင့္ ဖြဲ႔စည္းထားသည့္ “ႏုိင္ငံသားမ်ား၏ မူလအခြင့္အေရး၊ ဒီမိုကေရစီ အေရးႏွင့္ လူ႔အခြင့္အေရးဆိုင္ရာ ေကာ္မတီ” လည္း ရွိေနသည္။

လြန္ခဲ့သည့္ ၁၀ ႏွစ္ေက်ာ္ကာလ နအဖ စစ္အစိုးရ လက္ထက္ ၂၀၀၀ ျပည့္ႏွစ္အတြင္းကလည္း ျပည္ထဲေရး၀န္ႀကီး ဗုိလ္ခ်ဳပ္ ေမာင္ဦး ေခါင္းေဆာင္၍ လူ႔အခြင့္အေရးအဖြဲ႔ ဖြဲ႔စည္းခဲ့ေသးသည္။

ထို႔ကဲ့သို႔ လူ႔အခြင့္အေရး အမည္ခံအဖြဲ႔မ်ား ဖြဲ႔ခဲ့ေသာ္လည္း ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈမ်ား ေလွ်ာ့ပါးသြားျခင္း မရွိခဲ့ေပ။ ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ လူ႔အခြင့္အေရး အေျခအေနမ်ား တိုးတက္မႈ မရွိေၾကာင္း၊ ျမန္မာစစ္အစိုးရ၏ လူ႔အခြင့္အေရးဆိုင္ရာ ေဆာင္႐ြက္ခ်က္မ်ား ထိေရာက္မႈမရွိေၾကာင္း ကုလသမဂၢႏွင့္ ႏုိင္ငံတကာ လူ႔အခြင့္အေရး ေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာေရး အဖြဲ႔မ်ားက ေထာက္ျပေ၀ဖန္ခဲ့ၾကသည္။

ယခု သမၼတ ဦးသိန္းစိန္ အစိုးရလက္ထက္တြင္လည္း ယခင္ စစ္အစိုးရနည္းတူ ႏိုင္ငံေရး အက်ဥ္းသားဆိုသည္မွာ မရွိပါဟု ျငင္းဆိုေနဆဲႏွင့္ ႏိုင္ငံတကာႏွင့္ အတုိက္အခံမ်ား ေတာင္းဆိုထားသည့္ ၂၀၀၀ ၀န္းက်င္ရွိ ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသားမ်ား လႊတ္ေပးေရးကို လ်စ္လ်ဴ႐ႈထားဆဲရွိျခင္းတို႔ေၾကာင့္ လူ႔အခြင့္အေရး ေကာ္မရွင္ထပ္ဖြဲ႔ျခင္းမွာလည္း မ်ားစြာ အဓိပၸာယ္ မရွိလွေပ။

ထို႔ေၾကာင့္ လူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈ၊ တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္ တပ္ဖြဲ႔မ်ားကို စစ္ဆင္ရာတြင္ က်ဴးလြန္သည့္ ရာဇဝတ္မႈမ်ားေၾကာင့္ ကမာၻ႔ လူ႔အခြင့္အေရး အဆိုးဆံုး စာရင္းဝင္ေနသည့္ ျမန္မာျပည္၏ ျပႆနာမ်ားကို လူ႔အခြင့္အေရး ေကာ္မရွင္သစ္အေနျဖင့္ ကိုင္တြယ္ႏိုင္ျခင္း ရွိ မရွိကို သံသယရွိျခင္း ျဖစ္သည္။

အထူးသျဖင့္ စစ္ေရးပဋိပကၡမ်ား ျဖစ္ေနသည့္ ကခ်င္၊ ကရင္၊ ရွမ္း စသည့္ တိုင္းရင္းသား ေဒသမ်ားတြင္ အစိုးရစစ္တပ္က ေဒသခံ အမ်ိဳးသမီးမ်ားကို အဓမၼျပဳက်င့္ျခင္း၊ အမ်ိဳးသားမ်ားကို ေပၚတာ အထမ္းသမားအျဖစ္ ခိုင္းေစျခင္း၊ ေနအိမ္ ရပ္ရြာမ်ားကို အဓမၼ ေရႊ႕ေျပာင္းခိုင္းျခင္း၊ ေျမယာ သိမ္းယူျခင္းမ်ား က်ဴးလြန္ေနဆဲျဖစ္သည္။ ထို႔အျပင္ ေထာင္ႏွင့္ခ်ီသည့္ စစ္ေျပး ဒုကၡသည္မ်ားလည္း အိုးအိမ္ စြန္႔ခြာ ထြက္ေျပးေနၾကရဆဲပင္။

လူ႔အခြင့္အေရးေကာ္မရွင္သစ္သည္ ယခင္က်ဴးလြန္ထားခဲ့သည့္ လူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈမ်ားကို ေမွးမွိန္ေစရန္ႏွင့္ ႏိုင္ငံတကာကို မ်က္စိေမွာက္ေစရန္ ေဆာင္ရြက္မည့္ အဖြဲ႔သာ ျဖစ္လိမ့္မည္ဟု သံုးသပ္ရသည္။

အမ်ဳိးသား ဒီမိုကေရစီအဖြဲ႔ခ်ဳပ္ (NLD) အပါအ၀င္ တျခား ႏိုင္ငံေရးပါတီမ်ားကလည္း ယခုဖြဲ႔စည္းလိုက္သည့္ လူ႔အခြင့္အေရးေကာ္မရွင္ကို ႀကိဳဆိုလိုက္ေသာ္လည္း ဤအဖြဲ႔အေနႏွင့္ မည္သည့္အတိုင္းအတာအထိ လြတ္လြတ္လပ္လပ္ ေဆာင္ရြက္ႏိုင္မည္ ဆိုသည္ကို သတိထား ေစာင့္ၾကည့္ရန္ လိုေၾကာင္း ေျပာဆိုခဲ့သည္။

ၾသဂုတ္လ ၅ ရက္ေန႔တြင္ ရန္ကုန္ရွိ ကုလသမဂၢ႐ံုးက ထုတ္ျပန္သည့္ ကုလအေထြေထြ အတြင္းေရးမႉးခ်ဳပ္ မစၥတာ ဘန္ကီမြန္း၏ အစီရင္ခံစာတြင္ အစိုးရသစ္၏ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး ေဆာင္ရြက္မႈမ်ားကို ႀကိဳဆိုေၾကာင္း၊ သို႔ေသာ္ ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသားမ်ား လႊတ္မေပးေသးျခင္းက ယံုၾကည္မႈကို ပ်က္ျပယ္ေစေၾကာင္း ေဖာ္ျပခဲ့သည္။

အခု လကုန္ပိုင္းတြင္ က်င္းပမည့္ ၆၆ ႀကိမ္ေျမာက္ ကုလသမဂၢ အေထြေထြ ညီလာခံ၌ ျမန္မာႏုိင္ငံ၏ လူ႔အခြင့္အေရး အေျခအေနႏွင့္ ပတ္သက္ၿပီး ကုလသမဂၢ အထူးကိုယ္စားလွယ္ မစၥတာ ကင္တားနားက တင္ျပမည္ဟု သိရသည္။

မစၥတာ ကင္တားနားသည္ ျမန္မာစစ္အာဏာရွင္မ်ား လူသားမ်ဳိးႏြယ္အေပၚ က်ဴးလြန္သည့္ ရာဇဝတ္မႈႏွင့္ စစ္ရာဝတ္မႈမ်ားအတြက္ ကုလသမဂၢ စံုစမ္းစစ္ေဆးေရး ေကာ္မရွင္ (CoI) ဖြဲ႔ေရး ေတာင္းဆိုထားၿပီး အေမရိကန္ အပါအ၀င္ ႏုိင္ငံေပါင္း ၁၆ ႏုိင္ငံခန္႔ကလည္း ေထာက္ခံထားသည္။။

ယမန္ႏွစ္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ လြတ္ေျမာက္စဥ္ မစၥတာ ဘန္ကီမြန္းက တိုးတက္မႈျပလာျခင္းျဖစ္သည္ဟု ေျပာခဲ့ၿပီး ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးကို အခ်ိန္ကိုက္ အေကာင္အထည္ေဖာ္ရန္ တိုက္တြန္းခဲ့သည္။ သို႔ေသာ္ လူ႔အခြင့္အေရး၊ ႏုိင္ငံေရး၊ စီးပြားေရးတို႔တြင္ ျပႆနာမ်ား ရွိေနဆဲ ျဖစ္ေၾကာင္းလည္း မီးေမာင္းထိုးျပခဲ့သည္။

အသစ္ဖြဲ႔လိုက္သည့္ လူ႔အခြင့္အေရးေကာ္မရွင္အေနျဖင့္ ဆယ္စုႏွစ္ ၅ ခုစာ စစ္အစိုးရအုပ္ခ်ဳပ္မႈ သက္တမ္းတေလွ်ာက္ ျမန္မာျပည္သူမ်ားအေပၚ က်ဴးလြန္သည့္ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္သည့္ လက္သည္အေပါင္းအပါမ်ားႏွင့္ ပတ္သက္၍ ထုတ္ေဖာ္ဝန္ခံရန္ လိုသည္။

လူ႔အခြင့္အေရးေကာ္မရွင္သစ္သည္ အေနာက္ႏိုင္ငံမ်ားႏွင့္ ေဒသတြင္း အစိုးရမ်ား ေတာင္းဆိုသည့္အတိုင္း အမွန္တရားကို ေဖာ္ထုတ္ရန္ လြတ္လပ္သည့္ အဖြဲ႔အစည္းျဖစ္သင့္သည္။ ယင္းသို႔ ေဖာ္ထုတ္ရန္ အေကာင္းဆံုးနည္းလမ္းမွာ အတိုက္အခံမ်ား ေတာင္းဆိုသည့္အတိုင္း စံုစမ္းစစ္ေဆးေရး ေကာ္မရွင္ (CoI) ကို ေထာက္ခံအားေပးရန္ပင္ ျဖစ္ေပသည္။