လူ့​အခြင့္​အ​ေရး​တိုက္ပြဲဝင္ ပုဂၢိဳလ္မ်ား​ အပိုင္း​ (၁၁)

ခင္​ေမာင္စိုး​

ျမန္မာနိုင္ငံအတြင္း​ ဒီမိုက​ေရစီအ​ေရး​အတြက္ ျငိမ္း​ခ်မ္း​စြာလႈပ္ရွား​ေနသူမ်ား​ကို က်ြန္ုပ္ ​ေထာက္ခံအား​ေပး​ပါသည္။ က်ြန္ုပ္သည္ ထိုလႈပ္ရွား​သူမ်ား​ႏွင့္​ တစိတ္တဝမ္း​တည္း​ ​ေသြး​စည္း​ညီညြတ္​ေနျပီး​ လြတ္လပ္​ေရး​ႏွင့္​ ဒီမိုက​ေရစီအ​ေရး​အတြက္ ​ေတာင္း​ဆိုမႈကို အား​ေပး​ေထာက္ခံပါသည္။ လြတ္လပ္မႈကို ျမတ္နိုး​ေသာ ကမ႓ာသူကမ႓ာသား​အား​လံုး​က အၾကမ္း​မဖက္သည့္​ လႈပ္ရွား​မႈအ​ေပၚ ​ေထာက္ခံ အား​ေပး​ၾကပါဟုလည္း​ က်ြန္ုပ္ ​ေျပာလိုပါသည္။ ထို့​ျပင္ ျမန္မာနိုင္ငံအတြင္း​ ဒီမိုက​ေရစီႏွင့္​ လြတ္လပ္​ေရး​အတြက္ ပါဝင္လႈပ္ရွား​ေနၾက​ေသာ ဗုဒၶဘာသာရဟန္း​သံဃာ အ​ေျမာက္အျမား​ကို ​ေလး​စား​ျမတ္နိုး​ ၾကည္ညိုလွပါ​ေၾကာင္း​ ​ေျပာၾကား​လိုပါသည္။

ဗုဒၶ ဘာသာကို သက္ဝင္ ယံုၾကည္​ေသာ ျမန္မာ စစ္ အစိုး​ရ အ​ေနျဖင့္​ ​ေမတၲာ တရား​ အၾကမ္း​ မဖက္​ေရး​ တရား​ေတာ္ မ်ား​ႏွင့္​အညီ ​ေဆာင္ရြက္ ပါဟု ဗုဒၶ ဘာသာဝင္ဘုန္း​ေတာ္ၾကီး​ တပါ း ​ျဖစ္သည့္​ မိမိ အ​ေနျဖင့္​ ​ေမတၲာ ရပ္ခံ လိုပါသည္။

ဒါက​ေတာ့​ ျမန္မာနိုင္ငံမွာ ဩဂုတ္လနဲ့​ စက္တင္ဘာလမ်ား​အတြင္း​ ျဖစ္ပြား​ခဲ့​တဲ့​ ရဟန္း​သံဃာမ်ား​ ဦး​ေဆာင္တဲ့​ ျပည္သူ့​ဆနၵျပပြဲမ်ား​ကို ကမ႓ာ့​မီဒီယာမ်ား​က​ေနတဆင့္​ ၾကား​သိ ​ေတြ႕​ျမင္ရျပီး​တဲ့​ေနာက္မွာ ကမ႓ာ​ေက်ာ္ ဗုဒၶဘာသာဝင္ဘုန္း​ေတာ္ၾကီး​တပါး​က ထုတ္ျပန္​ေရး​သား​လိုက္တာ ျဖစ္ပါတယ္။

ျငိမ္း​ခ်မ္း​စြာဆနၵျပတဲ့​ ရဟန္း​သံဃာမ်ား​ကို ျမန္မာစစ္အစိုး​ရက ရိုက္ႏွက္ျဖိုခြင္း​ေနတာကို ျမင္ရၾကား​ရတဲ့​အခါမွာ သူ့​ဇာတိနိုင္ငံက ဘုန္း​ၾကီး​ရဟန္း​မ်ား​ကိုလည္း​ တရုတ္အာဏာပိုင္​ေတြက ရိုက္ႏွက္ျဖိုခြင္း​ခဲ့​တာကို ခ်က္ခ်င္း​ ျပန္သတိရသြား​ပါတယ္လို့​ ဘုန္း​ေတာ္ၾကီး​ကပဲ မၾကာခင္က ထပ္မံ​ေျပာၾကား​လိုက္ပါ​ေသး​တယ္။

ကမ႓ာ​ေက်ာ္ဘုန္း​ေတာ္ၾကီး​က​ေတာ့​ တိဗက္နိုင္ငံလြတ္​ေျမာက္​ေရး​အတြက္ ႏွစ္​ေပါင္း​မ်ား​စြာ တိုက္ပြဲဝင္​ေနခဲ့​တဲ့​ ၁၄ ပါး​ေျမာက္ ဒလိုင္လား​မား​ ျဖစ္ပါတယ္။ ဘုန္း​ေတာ္ၾကီး​ဒလိုင္လား​မား​ဟာ တိဗက္နိုင္ငံသူနိုင္ငံသား​မ်ား​ရဲ့​ လြတ္လပ္​ေရး​နဲ့​ ဒီမိုက​ေရစီအ​ေရး​အတြက္ ဦး​ေဆာင္ တိုက္ပြဲဝင္ခဲ့​တာ ႏွစ္​ေပါင္း​ ၅၀ ဝန္း​က်င္ရွိပါျပီ။ သည္အတြက္ပဲ ၁၉၈၉ ခုႏွစ္မွာ ျငိမ္း​ခ်မ္း​ေရး​နိုဘယ္လ္ဆုကို ခ်ီး​ျမွင့္​ေပး​အပ္ျခင္း​ ခံရတာ ျဖစ္ပါတယ္။

ဘုန္း​ေတာ္ၾကီး​ ဒလိုင္း​လား​မား​ဟာ ၁၉၃၅ ခုႏွစ္ ဇူလိုင္ ၆ ရက္​ေန့​မွာ ​ေမြး​ဖြား​သူ ျဖစ္ပါတယ္။ တိဗက္နိုင္ငံ အ​ေရွ့​ေျမာက္​ေဒသက ​ေက်း​ရြာ​ေလး​တရြာမွာ လယ္သမား​မိသား​စုက ​ေမြး​ဖြား​လာတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ၁၉၃၃ ခုႏွစ္အတြင္း​မွာ ပ်ံလြန္​ေတာ္မူခဲ့​တဲ့​ ၁၃ ပါး​ေျမာက္ ဒလိုင္လား​မား​ဝင္စား​တယ္လို့​ သူ့​ကို သတ္မွတ္ျပီး​ သူ့​အသက္ ၅ ႏွစ္သား​မွာ ၁၄ ပါး​ေျမာက္ ဒလိုင္လား​မား​အျဖစ္ နန္း​တင္​ေပး​တာ ခံရပါတယ္။ ဒလိုင္လား​မား​ဆိုတာ တိဗက္နိုင္ငံရဲ့​ နိုင္ငံ​ေရး​နဲ့​ ဘာသာ​ေရး​ဆိုင္ရာ အၾကီး​အကဲျဖစ္ပါတယ္

နိုင္ငံ​ေတာ္အၾကီး​အကဲျဖစ္​ေပမယ့္​ စည္း​စိမ္ယစ္​ေနရတဲ့​ ဘဝမ်ိဳး​ မဟုတ္ပါဘူး။​ သူဟာ နန္း​တက္ျပီး​ေနာက္ ၆ ႏွစ္သား​အရြယ္ကစျပီး​ ဒလိုင္လား​မား​တို့​ တတ္အပ္တဲ့​ အသိပညာ အတတ္ပညာမ်ား​ကို စတင္ သင္ၾကား​တာဟာ အသက္ ၂၅ ႏွစ္ထဲ​ေရာက္တဲ့​ ၁၉၅၉ ခုႏွစ္ မွ ျပီး​ဆံုး​ပါတယ္။ ဗုဒၶဘာသာတရား​ေတာ္ဆိုင္ရာ ပါရဂူဘြဲ့​ကို ရရွိျခင္း​ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီပါရဂူဘြဲ့​ဟာ လြယ္လြယ္ရတဲ့​ ဘြဲ့​မ်ိဳး​ မဟုတ္ဘူး​ဆိုတာ သူ​ေျဖဆိုရတဲ့​ စာ​ေမး​ပြဲကို ၾကည့္​ရင္ သိသာပါတယ္။ ​ေနာက္ဆံုး​ စာ​ေမး​ပြဲကို ​ေျဖဆိုရတဲ့​ေန့​ မနက္ပိုင္း​မွာ တကၠ​ေဗဒပညာရပ္နဲ့​ ပတ္သက္ျပီး​​ ပညာရွင္​ေပါင္း​ ၃ဝ ရဲ့​ ​ေမး​ျမန္း​မႈကို ​ေျဖဆိုရပါတယ္။ မြန္း​လြဲပိုင္း​မွာ ဗုဒၶဘာသာတရား​ေတာ္လာ မဇၩိမပဋိပဒါ အလယ္အလတ္ က်င့္​စဉ္အ​ေၾကာင္း​ကို ပညာရွင္ ၁၅ ဦး​နဲ့​ အ​ေျခအတင္ ​ေျပာဆိုရပါတယ္။ ည​ေနပိုင္း​မွာ ဝိနည္း​ အဘိဓမၼာနဲ့​ ပတ္သက္ျပီး​ ပညာရွင္ ၃၅ ဦး​က ​ေမး​ျမန္း​စစ္​ေဆး​ပါတယ္။ ဒီလို ပညာရွင္​ေပါင္း​မ်ား​စြာရဲ့​ စစ္​ေဆး​ေမး​ျမန္း​မႈကို ​ေအာင္ျမင္​ေတာ့​မွ ပါရဂူဘြဲ့​ကို ရရွိခဲ့​ျခင္း​ျဖစ္ပါတယ္။ ဘုန္း​ေတာ္ၾကီး​ဒလိုင္လား​မား​ဟာ သူၾကိုး​ပမ္း​ေလ့​လာခဲ့​တဲ့​ အသိပညာမ်ား​ကို ျဖန့္​ေဝရင္း​ က်မ္း​စာအုပ္မ်ား​ ​ေရး​သား​ထုတ္​ေဝခဲ့​တာ အခုဆိုရင္ စာအုပ္​ေပါင္း​ ၄၀ ဝန္း​က်င္ရွိ​ေနပါျပီ။ သူ့​ရဲ့​ စာအုပ္မ်ား​ဟာ အ​ေနာက္တိုင္း​က ဘာသာ​ေရး​ ​ေလ့​လာသူမ်ား​နဲ့​ ဗုဒၶစာ​ေပ ပညာရွင္မ်ား​ သာမက နိုင္ငံ​ေရး​သမား​မ်ား​နဲ့​ အနုပညာရွင္မ်ား​ကပါ ​ေလး​ေလး​နက္နက္ ဖတ္ရႈရတဲ့​ စာအုပ္မ်ား​ျဖစ္ပါတယ္။

ပညာသင္​ေနရတဲ့​ အခ်ိန္အတြင္း​မွာ ဘုန္း​ေတာ္ၾကီး​ ဒလိုင္လား​မား​ဟာ သက္​ေသာင့္​သက္သာ ​ေနထိုင္ရတာ​ေတာ့​ မဟုတ္ပါဘူး​။ သူ့​ အသက္ ၁၅ ႏွစ္အရြယ္မွာကတည္း​က တရုတ္နိုင္ငံရဲ့​ က်ူး​ေက်ာ္မႈကို စတင္ခံစား​ခဲ့​ရပါတယ္။

၁၉၅၀ ခုႏွစ္မွာ တရုတ္စစ္တပ္က အင္အား​ ၈ ​ေသာင္း​ရွိတဲ့​ စစ္သား​ေတြနဲ့​ တိဗက္ပိုင္နယ္​ေျမထဲက်ူး​ေက်ာ္ျပီး​ တိဗက္အ​ေရွ့​ပိုင္း​ေဒသကို သိမ္း​ယူလိုက္ပါတယ္။ တိဗက္ဟာ တရုတ္နိုင္ငံရဲ့​ အစိတ္အပိုင္း​တရပ္သာ ျဖစ္တဲ့​အတြက္ တိဗက္ကို ျပန္လည္သိမ္း​ယူမယ္ဆိုတဲ့​ ျခိမ္း​ေျခာက္မႈ​ေတြကို ခံခဲ့​ရပါတယ္။

ဒီလိုက်ူး​ေက်ာ္မႈကို ျငိမ္း​ခ်မ္း​စြာ ​ေျဖရွင္း​ဖို့​ ဒလိုင္လား​မား​ဟာ ၁၉၅၄ ခုႏွစ္မွာ ပီကင္း​ကို သြား​ျပီး​ ​ေမာ္စီတုန္း​နဲ့​ ​ေတြ႕​ေပမယ့္​ မ​ေျပလည္ခဲ့​ပါဘူး​။ တရုတ္အစိုး​ရဟာ တိဗက္​ေတြအ​ေပၚ မတရား​အနိုင္က်င့္​ ​ေနခဲ့​တဲ့​အတြက္ တိဗက္နိုင္ငံအႏွံ့​ တရုတ္ဆန့္​က်င္​ေရး​လႈပ္ရွား​မႈ​ေတြ ျဖစ္​ေနခဲ့​ပါတယ္။ ဒီလိုက​ေန ၁၉၅၉ ခုႏွစ္ မတ္လ ၁၀ ရက္မွာ​ေတာ့​ လာဆာျမို့​ေတာ္မွာ လူထုဆနၵျပပြဲၾကီး​ ျဖစ္ပြား​ခဲ့​ပါတယ္။ တရုတ္စစ္သား​ေတြကို တိဗက္က​ေန ထြက္ခြာသြား​ဖို့​ ​ေတာင္း​ဆိုတဲ့​ သည္လူထုဆနၵျပပြဲၾကီး​ဟာ တိဗက္သမိုင္း​မွာ အၾကီး​က်ယ္ဆံုး​ လူထုအံုၾကြမႈၾကီး​ ျဖစ္ပါတယ္။

ဒါ​ေပမယ့္​ တရုတ္အစိုး​ရက​ေတာ့​ တိဗက္​ေတြကို ရက္ရက္စက္စက္ ႏွိမ္နင္း​ပါတယ္။ လူထုဆနၵျပပြဲၾကီး​ကို အၾကမ္း​ဖက္ျဖိုခြဲရာမွာ သံုး​ရက္အတြင္း​ လူ​ေပါင္း​ တ​ေသာင္း​ခြဲကို သတ္ျဖတ္ပစ္ခဲ့​တယ္လို့​ ဆိုပါတယ္။ ဘုန္း​ေတာ္ၾကီး​ ဒလိုင္လား​မား​လည္း​ အဲသည္အခ်ိန္ကစျပီး​ အိနၵိယနိုင္ငံကို ​ေျပး​ဝင္ခိုလွံဳခဲ့​ရပါ​ေတာ့​တယ္။

ဘုန္း​ေတာ္ၾကီး​ ဒလိုင္လား​မား​နဲ့​အတူ တိဗက္အစိုး​ရလည္း​ အိနၵိယနိုင္ငံအတြင္း​ကို ​ေျပး​ဝင္ခိုလွံဳခဲ့​သလို တိဗက္နိုင္ငံသား​ေပါင္း​ သိန္း​နဲ့​ခ်ီျပီး​ အိနၵိယနိုင္ငံအတြင္း​ကို ​ေရႊ့​ေျပာင္း​ ​ေနထိုင္ခဲ့​ၾကပါတယ္။ တိဗက္နိုင္ငံဟာ တရုတ္ကြန္ျမူနစ္အစိုး​ရရဲ့​ လက္​ေအာက္ကို က်​ေရာက္ သြား​ျပီး​တဲ့​ေနာက္မွာ ဘုန္း​ေတာ္ၾကီး​ ဒလိုင္လား​မား​အ​ေနနဲ့​ တိဗက္နိုင္ငံ လြတ္​ေျမာက္​ေရး​အတြက္ ၾကိုး​ပမ္း​ရသလို ျပည္ပ​ေရာက္ တိဗက္မ်ား​ရဲ့​ ဘဝရပ္တည္​ေရး​အတြက္နဲ့​ တိဗက္ယဉ္​ေက်း​မႈမ်ား​ကို ထိန္း​သိမ္း​ေရး​အတြက္လည္း​ ကူညီ​ေဆာင္ရြက္​ေပး​ခဲ့​ရပါတယ္။

တဖက္မွာလည္း​ တိဗက္လြတ္​ေျမာက္​ေရး​အတြက္ ျငိမ္း​ခ်မ္း​တဲ့​နည္း​ေတြနဲ့​ ၾကိုး​ပမ္း​ရာမွာ ကုလသမဂၢ အ​ေထြ​ေထြညီလာခံက​ေန ဆံုး​ျဖတ္ခ်က္​ေတြ ခ်​ေပး​တဲ့​အထိ ​ေအာင္ျမင္ခဲ့​ပါတယ္။ ၁၉၈၇ ခုႏွစ္မွာ​ေတာ့​ တရုတ္အစိုး​ရနဲ့​ ျပႆနာရွင္း​ဖို့​အတြက္ အခ်က္ ၅ ခ်က္ပါတဲ့​ ျငိမ္း​ခ်မ္း​ေရး​အစီအစဉ္တရပ္ကို ​ေရး​ဆြဲခဲ့​ပါတယ္။ သည္အစီအစဉ္ထဲမွာ တိဗက္နိုင္ငံအတြင္း​ လူ့​အခြင့္​အ​ေရး​နဲ့​ ဒီမိုက​ေရစီျပန္လည္ထြန္း​ကား​ေရး​၊​ တရုတ္တိုင္း​ရင္း​သား​ေတြကို တိဗက္​ေဒသထဲ အလံုး​အရင္း​နဲ့​ ​ေရႊ့​ေျပာင္း​မႈ မလုပ္​ေရး​ေတြ ပါဝင္သလို တရုတ္အစိုး​ရက တိဗက္​ေဒသကို န်ူကလီယား​စြန့္​ပစ္ပစၥည္း​ေတြထား​ရာ ​ေနရာအျဖစ္ မသတ္မွတ္ဖို့​လည္း​ ပါဝင္ပါတယ္။ ၁၉၈၈ ခုႏွစ္မွာ​ေတာ့​ တိဗက္ကို လြတ္လပ္တဲ့​နိုင္ငံတခုအျဖစ္မဟုတ္ဘဲ တရုတ္နိုင္ငံအတြင္း​က ကိုယ္ပိုင္ အုပ္ခ်ုပ္ခြင့္​ရတဲ့​ ဒီမိုကရက္​ေဒသတခုအျဖစ္သာ သတ္မွတ္​ေပး​ဖို့​အထိ ​ေလ်ွာ့​ေပး​ခဲ့​ပါတယ္။

ဒါ​ေပမယ့္​ တရုတ္အစိုး​ရက​ေတာ့​ ဘုန္း​ေတာ္ၾကီး​ဒလိုင္လား​မား​ရဲ့​ ျငိမ္း​ခ်မ္း​စြာ ​ေျဖရွင္း​ေရး​ကို လက္မခံပါဘူး​။ လြတ္လပ္​ေရး​ကို မ​ေတာင္း​ဘဲ ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ုပ္ခြင့္​ရတဲ့​ အထူး​ေဒသတခုအျဖစ္ကိုသာ ​ေတာင္း​ဆို​ေပမယ့္​ ခြဲထြက္​ေရး​ကို လုပ္​ေနတယ္လို့​ တဖက္သတ္စြပ္စြဲရင္း​ ​ေတြ႕​ဆံု​ေျဖရွင္း​ေရး​ကို အျမဲ ျငင္း​ဆန္​ေနခဲ့​ပါတယ္။

တဖက္မွာလည္း​ တရုတ္အစိုး​ရဟာ တိဗက္​ေဒသက တိဗက္ယဉ္​ေက်း​မႈ​ေတြကို ဖ်က္ဆီး​ေနသလို တိဗက္ လူမ်ိဳး​ေတြကိုလည္း​ ဖိႏွိပ္အုပ္ခ်ုပ္​ေနခဲ့​ပါတယ္။ တရုတ္အစိုး​ရရဲ့​ ဖိႏွိပ္မႈ​ေၾကာင့္​ တိဗက္လူမ်ိဳး​ သန္း​နဲ့​ခ်ီ ​ေသဆံုး​ခဲ့​ရျပီး​ တိဗက္ယဉ္​ေက်း​မႈ ထိန္း​သိမ္း​ရာ ​ေနရာ​ေတြျဖစ္တဲ့​ ဘုန္း​ၾကီး​ေက်ာင္း​ ​ေထာင္​ေပါင္း​မ်ား​စြာ အဖ်က္ဆီး​ခံခဲ့​ရပါတယ္။

ဘုန္း​ေတာ္ၾကီး​ ဒလိုင္လား​မား​က​ေတာ့​ တိဗက္လူမ်ိဳး​ေတြ လြတ္​ေျမာက္​ေရး​ကို ဗုဒၶဘာသာလာ တရား​ေတာ္အတိုင္း​ ျငိမ္း​ခ်မ္း​တဲ့​နည္း​နဲ့​ ဆက္လက္ၾကိုး​ပမ္း​ေနဆဲျဖစ္ပါတယ္။ ဒါ​ေၾကာင့္​လည္း​ ၁၉၈၉ ခုႏွစ္မွာ ျငိမ္း​ခ်မ္း​ေရး​ နိုဘယ္လ္ဆုကို ခ်ီး​ျမွင့္​ခံခဲ့​ရတာ ျဖစ္ပါတယ္။

ဒလိုင္လား​မား​ ​ေျပာတဲ့​ စကား​တခြန္း​ရွိပါတယ္။ ရွင္သန္ဖို့​ ဘာသာ​ေရး​တခုခုမရွိလည္း​ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါ​ေပမယ့္​ လူအခ်င္း​ခ်င္း​ အ​ေပၚထား​ရမယ့္​ ​ေမတၲာတရား​ မရွိရင္​ေတာ့​ လူတ​ေယာက္အျဖစ္ ရွင္သန္လို့​ရမွာ မဟုတ္ဘူး​တဲ့​။