ျမန္မာ့​ေ႐ြး​ေကာက္ပြဲ ကမၻာ့​မီဒီယာ​ေတြမွာဖံုး​လြွႊမ္း​

သီ​ရိ​ထက္​စံ

ျမန္မာနိုင္ငံမွာနွစ္ ၅၀ အတြင္း​ တတိယ​ေျမာက္ က်င္း​ပမယ့္​ ၾကား​ျဖတ္ ​ေ႐ြး​ေကာက္ပြဲကို ကုလသမဂၢအပါအဝင္ နိုင္ငံတကာ ​ေ႐ြး​ေကာက္ပြဲ ​ေစာင့္​ၾကည့္​ ​ေလ့​လာသူ​ေတြ၊​ နိုင္ငံတကာ မီဒီယာ​ေတြက ​ေ႐ြး​ေကာက္ ပြဲမတိုင္ခင္ ရက္ပိုင္း​ အလိုကတည္း​က စိတ္ဝင္တစား​ ​ေစာင့္​ၾကည့္​ေလ့​လာ သတင္း​ယူ ​ေရး​သား​ ​ေဖာ္ျပ​ေနၾကပါတယ္။

ဧျပီ (၁)ရက္ျမန္မာ ၾကား​ျဖတ္​ေ႐ြး​ေကာက္ပြဲအတြက္ ဥ​ေရာပသမဂၢ၊​ အ​ေမရိကန္၊​ က​ေနဒါ ဩစ​ေၾတး​လ်၊​ ဂ်ပန္ အိနိယနဲ့​ အာဆီယံ အဖြဲ့​ၾကီး​တို့​က နိုင္ငံတကာ ​ေ႐ြး​ေကာက္ပြဲ ​ေလ့​လာသူ​ေပါင္း​ ၁၅၀ ​ေက်ာ္ က မဲ​ေပး​မႈကို ​ေစာင့္​ၾကည့္​ၾကမွာပါ။

နယူး​ေယာက္ျမို့​ အ​ေျခစိုက္ ကုလသမဂၢ ရံုး​ခ်ဳပ္က ကိုယ္စား​လွယ္ ကိုယ္တိုင္ ​ေ႐ြး​ေကာက္ပြဲ အတြက္ လာ​ေရာက္မယ္လို့​ ကုလသမဂၢက မတ္ ၃၁ ရက္​ေန့​မွာ သတင္း​ထုတ္ျပန္ပါတယ္။ ကုလသမဂၢသတင္း​နဲ့​ ျပန္ၾကား​ေရး​ ဌာနက​ေတာ့​ ျမန္မာ့​ၾကား​ျဖတ္ ​ေ႐ြး​ေကာက္ပြဲဟာ ျမန္မာ့​ သမိုင္း​ အတြက္ အတိမ္း​အ​ေစာင္း​ မခံဘဲ အသည္း​အသန္ အ​ေရး​ပါတဲ့​ အခ်ိန္ကာလလို့​ လြတ္လပ္တဲ့​ ပညာ႐ွင္တ​ေယာက္ရဲ့​ စကား​ကို ကိုး​ကား​ေဖာ္ျပပါတယ္။

ထိုင္း​လြွႊတ္​ေတာ္ရံုး​က​ေတာ့​ ကိုယ္စား​လွယ္ ၃ ​ေယာက္ကို လြွႊတ္ခဲ့​ျပီး​ ထိုင္း​ မီဒီယာ ၃ ခု က​ေတာ့​ ​ေကာ့​မႉး​၊​ မရမ္း​ကုန္း​နဲ့​ မဂၤလာ​ေတာင္ ညြန့္​ ျမို့​နယ္တို့​က မဲရံု​ေတြကို ​ေစာင့္​ၾကည့္​ မွတ္တမ္း​တင္ ၾကမွာပါ။ ဩစ​ေၾတး​လ် နိုင္ငံက ​ေလ့​လာ သူ ၅ ဦး​ က​ေတာ့​ ဧရာဝတီ တိုင္း​ကို သြား​မွာ ျဖစ္ျပီး​ ​ေနာက္တဦး​ က​ေတာ့​ မ​ေကြး​တိုင္း​ကို သြား​မယ္လို့​ ဩစ​ေၾတး​လ် သံရံုး​က ​ေျပာပါတယ္။

လူ့​အခြင့္​အ​ေရး​အတြက္ နိုင္ငံတကာအဖြဲ့​ခ်ဳပ္ (FIDH)၊​ လူ့​အခြင့္​အ​ေရး​နဲ့​ ဖြံ့​ျဖိုး​တိုး​တက္​ေရး​ဆိုင္ရာ အာ႐ွဖို့​ရမ္(Forum-Asia)၊​ ျမန္မာ့​အ​ေရး​ အာဆီယံကြန္ယက္(Asean-Burma)နဲ့​ ျမန္မာ့​ဒီမိုက​ေရစီ အတြက္ ဖိုရမ္ (FDB) တို့​ က​ေတာ့​ ပံုမမွန္မႈ​ေတြနဲ့​ စိစစ္​ေရး​ေတြ​ေၾကာင့္​ ၾကား​ျဖတ္ ​ေ႐ြး​ေကာက္ပြဲ ျဖစ္စဥ္ဟာ ႐ုပ္ပ်က္ဆင္း​ပ်က္ ျဖစ္​ေနျပီလို့​ ​ေျပာျပီး​ ျပုျပင္​ေျပာင္း​လဲ​ေရး​လုပ္ဖို့​ တိုက္တြန္း​တဲ့​ ​ေၾကညာခ်က္ တ​ေစာင္ ထုတ္ျပန္ လိုက္ပါတယ္။ ျမန္မာ့​လူ့​အခြင့္​အ​ေရး​ဆိုင္ရာ ကုလသမဂၢ အထူး​သံတမန္ ​ေသာမတ္စ္ အို​ေဟး​ ကင္တား​နား​က ဒီၾကား​ျဖတ္​ေ႐ြး​ ​ေကာက္ပြဲဟာ အစိုး​ရအတြက္ ဒီမိုက​ေရစီ ျပုျပင္ ​ေျပာင္း​လဲ​ေရး​ အ​ေကာင္အထည္​ေဖာ္ရာမွာ တိုး​တက္မႈ ႐ွိ မ႐ွိ အဓိက စမ္း​သပ္ခ်က္ ျဖစ္တယ္လို့​ မတ္ ၃၀ ရက္​ေန့​က ​ေျပာပါတယ္။

၂၀၁၀ ​ေ႐ြး​ေကာက္ပြဲဟာ ခ်ို့​ယြင္း​ခ်က္ အျပစ္ အနာအဆာ​ေတြ ႐ွိခဲ့​လို့​ နိုင္ငံတကာ စံခ်ိန္ကို မျပည့္​မီခဲ့​ဘူး​လို့​လည္း​ ​ေျပာပါတယ္။ ဒါ​ေၾကာင့္​ ဒီမိုက​ေရစီ ​ေျပာင္း​လဲမႈ အတြင္း​ စိန္​ေခၚခ်က္​ေတြကို ​ေျဖ႐ွင္း​ရမယ့္​ အခြင့္​အ​ေရး​ကို လက္လြတ္ခဲ့​တယ္။

ပိုပြင့္​လင္း​လာတဲ့​ ​ေခတ္သစ္မွာ ဒါမ်ိုး​အျဖစ္အပ်က္ ထပ္ျပီး​ မျဖစ္သင့္​ဘူး​လို့​လည္း​ ​ေျပာပါတယ္။ ဧျပီ ၁ ရက္​ေန့​မွာ က်င္း​ပမယ့္​ ျမန္မာ နိုင္ငံ ၾကား​ျဖတ္​ေ႐ြး​ေကာက္ပြဲ ​ေအာင္ျမင္မႈရဲ့​ အ​ေရး​ပါပံုကို အ​ေမရိကန္ အစိုး​ရဗ်ဴဟာနဲ့​ ဘက္​ေပါင္း​စံု​ေရး​ရာဌာန ဒု - လက္​ေထာက္ အတြင္း​ေရး​မႉး​ နီရဗ္ပ​ေတး​က အာဆီယံ အတြင္း​ဝန္မ်ား​ရံုး​အတြင္း​ ​ေဟာ​ေျပာပို့​ခ်ခ်က္အျပီး​ မတ္ ၃၀ ရက္​ေန့​က ​ေျပာပါတယ္။ ဒီအ​ေၾကာင္း​ ကို​ေတာ့​ ဆင္ဟြာ သတင္း​ဌာနက ​ေဖာ္ျပတာပါ။

အာဆီယံ အ​ေထြ​ေထြ အတြင္း​ေရး​မႉး​ ဆူရင္ပစ္ဆူဝမ္က ျမန္မာအစိုး​ရရဲ့​ ၾကား​ျဖတ္​ေ႐ြး​ေကာက္ပြဲ ​ေစာင့္​ၾကည့္​ ​ေလ့​လာဖို့​ ဖိတ္ၾကား​ခ်က္အ​ေပၚ အာဆီယံ အ​ေထြ​ေထြ အတြင္း​ေရး​မႉး​ရံုး​က ျမန္မာ့​နိုင္ငံ​ေရး​ ျဖစ္စဥ္ကို ပံ့​ပိုး​ရတာ ​ေက်နပ္ဝမ္း​ေျမာက္​ေၾကာင္း​ တံု့​ျပန္​ေျပာဆိုပါတယ္။

အမ်ိုး​သား​ရင္ၾကား​ ​ေစ့​ေရး​ကို အား​ေပး​ဖို့​ ​ေမ္ြာ္လင့္​ထား​တဲ့​ သိသာထင္႐ွား​တဲ့​ နိုင္ငံ​ေရး​ ျဖစ္စဥ္ပဲလို့​လည္း​ ​ေျပာပါတယ္။ ၾကား​ျဖတ္​ေ႐ြး​ေကာက္ပြဲဟာ စစ္အုပ္ခ်ဳပ္​ေရး​ေအာက္မွာ နွစ္ ၅၀ နီး​ပါး​ ​ေနခဲ့​ရတဲ့​ ျပည္ သူ​ေတြရဲ့​ အ​ေၾကာက္တရား​နဲ့​ တိတ္ဆိတ္မႈကို ဖယ္႐ွား​ဖို့​ အစိုး​ရရဲ့​ ကတိျပုခ်က္ကို စစ္​ေဆး​တဲ့​ စမ္း​သပ္ခ်က္ပဲလို့​ အကဲခတ္​ေတြရဲ့​စကား​ကို ကိုး​ကား​ျပီး​ မတ္ ၃၁ ရက္​ေန့​မွာ ထုတ္လြွႊင့္​တဲ့​ စီအန္အန္ သတင္း​ဌာနက ​ေၾကညာပါတယ္။ စီအန္အန္သတင္း​ဌာနဟာ ျမန္မာ​ေ႐ြး​ေကာက္ပြဲကို ျပည္တြင္း​က​ေန တိုက္ရိုက္ထုတ္လြွႊင့္​ျပသမႈ​ေတြလည္း​ျပုလုပ္​ေနပါတယ္။ ​ေအအက္ဖ္ပီ သတင္း​ဌာနက​ေတာ့​ အ​ေမ ရိကန္က ျမန္မာ့​ ၾကား​ျဖတ္​ေ႐ြး​ေကာက္ပြဲအတြက္ ​ေလ့​လာသူ ၂ ဦး​ ​ေစလြွႊတ္​ေၾကာင္း​ သတင္း​ ထုတ္ျပန္ပါတယ္။

ျမန္မာအစိုး​ရရဲ့​ ဖိတ္ၾကား​ခ်က္အရ ​ေစလြွႊတ္တာလို့​လည္း​ ​ေဖာ္ျပပါတယ္။ အ​ေမရိကန္​ေလ့​လာသူ ၂ ဦး​ဟာ မတ္ ၂၈ ရက္က​ေန ဧျပီ ၃ ရက္အထိ ျမန္မာနိုင္ငံထဲမွာ ​ေနထိုင္ျပီး​ မဲ​ေပး​မႈ အ​ေျခအ​ေနကို ​ေလ့​လာမယ္လို့​ အ​ေမရိကန္ အစိုး​ရ ​ေျပာခြင့္​ရသူ ဗစ္တိုရီး​ယား​ နူလန္း​က ​ေျပာပါတယ္။ ​ေလ့​လာသူ ၂ ဦး​အျပင္ အ​ေမရိကန္ စာနယ္ဇင္း​သမား​ေတြနဲ့​ နိုင္ငံတကာ စာနယ္ဇင္း​သမား​ေတြ အ​ေပၚလဲ ​ေမ္ြာ္လင့္​ခ်က္ ထား​ေၾကာင္း​ ​ေအအက္ဖ္ပီကို ​ေျပာပါတယ္။

မတ္ ၃၀ ရက္​ေန့​ထုတ္ ဘန္​ေကာက္ပို့​စ္ သတင္း​စာက​ေတာ့​ ​ေ႐ြး​ေကာက္ပြဲ မတိုင္ခင္ မဲဆြယ္ပြဲဆိုင္ရာ ျမင္ကြင္း​ေတြကို ျခယ္မႈန္း​ ​ေဖာ္ျပ ထား​ပါတယ္။ နာဂစ္မုန္တိုင္း​အျပီး​ ျပန္လည္ထူ ​ေထာင္​ေရး​ အား​ထုတ္စဥ္က ​ေဒသခံ လုပ္အား​ေပး​ အုပ္စု​ေတြနဲ့​ ခ်ိတ္ဆက္ျပီး​ ​ေ႐ြး​ေကာက္ပြဲ ​ေစာင့္​ၾကည့္​ခဲ့​တယ္။ ၾကား​ျဖတ္ ​ေ႐ြး​ေကာက္ပြဲမွာလည္း​ ​ေဒသခံ ​ေ႐ြး​ေကာက္ပြဲ ​ေစာင့္​ၾကည့္​သူ အ​ေယာက္ ၂၀၀၀ ​ေက်ာ္က သ တင္း​အခ်က္အလက္​ေတြကို ဗဟိုကို ​ေပး​ပို့​လိမ့္​မယ္လို့​ လြတ္လပ္​ေသာ ​ေ႐ြး​ေကာက္ပြဲအတြက္ အာ႐ွကြန္ယက္က ​ေဒသခံ အရာ႐ွိနဲ့​ ၈၈ မ်ိုး​ဆက္အုပ္စု အဖြဲ့​ဝင္ဦး​တင္​ေမာင္​ေထြး​ကို ကိုး​ကား​ျပီး​ ​ေဖာ္ျပထား​ပါတယ္။ ျမန္မာ့​ေ႐ြး​ေကာက္ပြဲ ​ေစာင့္​ၾကည့္​ ​ေလ့​လာသူမ်ား​ ​ေခါင္း​စဥ္​ေအာက္မွာ ​ေဒသခံ ​ေစာင့္​ၾကည့္​သူ​ေတြဟာ မဲဆနၵနယ္ ၄၅ နယ္ထဲက ၄၀ မွာ ​ေစာင့္​ၾကည့္​ဖို့​ ခြင့္​ျပုခ်က္ ရထား​ေၾကာင္း​လည္း​ ​ေဖာ္ျပ ပါ တယ္။

မတ္ ၃၀ ရက္​ေန့​ထုတ္ ​ေဝါလ္ စထရိတ္ ဂ်ာနယ္က​ေတာ့​ ​ေဒၚ​ေအာင္ဆန္း​စုၾကည္ရဲ့​ သတင္း​ စာ႐ွင္း​လင္း​ပြဲအတြင္း​ ​ေျပာဆိုခ်က္ကို ​ေဖာ္ျပ ပါတယ္။ ​ေ႐ြး​ေကာက္ပြဲအျပီး​ အ​ေနာက္နိုင္ငံ ​ေတြက ျမန္မာနိုင္ငံအ​ေပၚ စီး​ပြား​ေရး​ ဒဏ္ခတ္မႈ​ေတြ ႐ုတ္သိမ္း​သင့္​ မသင့္​နဲ့​ ဆက္စပ္ သတင္း​ ထုတ္ျပန္ပါတယ္။

ၾကား​ျဖတ္​ေ႐ြး​ေကာက္ပြဲ အတြင္း​ ပံုမမွန္မႈ​ေတြ​ေၾကာင့္​ ​ေ႐ြး​ေကာက္ပြဲအတြင္း​ တရား​မ္ြတမႈ႐ွိ မ႐ွိ စိုး​ရိမ္မႈ​ေတြ အသည္း​အသန္ ျမင့္​တက္​ေနတယ္လို့​ ​ေဒၚ​ေအာင္ဆန္း​စုၾကည္က မတ္ ၃၀ ရက္​ေန့​ သတင္း​စာ ႐ွင္း​လင္း​ပြဲ အတြင္း​ ​ေျပာဆိုလိုက္တာပါ။ တကယ္လို့​ ၾကား​ျဖတ္ ​ေ႐ြး​ေကာက္ပြဲဟာ လြတ္လပ္ျပီး​ တရား​မ္ြတခဲ့​ရင္ အ​ေမရိကန္နဲ့​ ဥ​ေရာပနိုင္ငံ​ေတြက ဒဏ္ခတ္ ပိတ္ဆို့​မႈ​ေတြကို ဧျပီလက စျပီး​ ​ေစာနိုင္သမ္ြ ​ေစာ​ေစာ ႐ုပ္သိမ္း​ေပး​ခ်င္တယ္လို့​ ​ေျပာခဲ့​ျပီး​ပါျပီ။ အ​ေမရိကန္က​ေရာ ဥ​ေရာပကပါ သူတို့​ဆံုး​ျဖတ္တဲ့​အခါ ​ေဒၚ​ေအာင္ဆန္း​စု့​ၾကည္ရဲ့​ အၾကံျပုခ်က္ကို အ​ေလး​အနက္ ထား​မယ္လို့​ ​ေျပာခဲ့​ဖူး​ပါတယ္။

ရိုက္တာ သတင္း​ဌာနက​ေတာ့​ မတ္ ၃၁ ရက္​ေန့​မွာ မဲဆြယ္ပြဲ အခင္း​အက်င္း​ေတြနဲ့​ မဲရံု​ေတြမွာ ျပင္ဆင္​ေနပံု​ေတြကို ထုတ္လြွႊင့္​ ျပသ ​ေနပါ တယ္။