ဌာေနေဟာင္းက ေမွ်ာ္လင့္မထား မိၾကတဲ့ စိန္ေခၚမႈ

ဂြ်န္မိုးႏိုင္

သံလြင္ျမစ္ႀကီးဟာ ကရင္နီျပည္ ရွားေတာၿမိဳ႕နယ္ကို အေရွ႕ႏွင့္ အေနာက္ ႏွစ္ျခမ္းခြဲကာ ျဖတ္ဝင္စီးဆင္းေနတဲ့ ျမစ္တစင္း ျဖစ္ပါတယ္။ ဒ ီျမစ္ႀကီးရဲ့ ေဘးတစ္ဖက္တခ်က္ကို ၾကည့္လိုက္လွ်င္ျဖင့္ သမရိုးက်စြာ ေနထိုင္လုပ္ကိုင္ စားေသာက္ေနၾကတဲ့ ကရင္နီတို႔ရဲ့ ေက်းလက္ ဘဝ ကို ေတြ႕ႏိုင္မွာပါ။

ယခင္တုန္းက ရွားေတာၿမိဳ႕နယ္မွာ လူေတြ ေထာင္၊ေသာင္းခ်ီကာ ေနထုိင္ၿပီး အမ်ားစုကေတာ့ ကရင္နီမ်ိဳးႏြယ္စုေတြ ပါဝင္ေနပါတယ္ ဆိုတဲ့ အေၾကာင္းကို ထိုေျမေပၚမွာ စိုက္ထူထားတဲ့ အုိေဟာင္းေနၿပီျဖစ္တဲ့ တံခြန္တိုင္ေတြက သက္ေသျပေနပါလိမ့္မယ္။

ယခုအခ်ိန္မွာေတာ့ ရွားေတာၿမိဳ႕ကို အေပၚစီးက ၾကည့္လိုက္လွ်င္ျဖင့္ ရြာေဟာင္း၊ ရြာပ်က္နဲ႔ စြန္႕ပစ္ထားတဲ့ ရြာေတြရဲ့ အရိပ္အေယာင္ ေတာင္ မထင္မရွားေလးပဲ က်န္ရွိေနပါေတာ့တယ္။ အမွန္ေတာ့ ဒါေတြဟာ အခုဆိုရင္ ေတာအုပ္ႀကီးနဲ႔ ဆင္တူေနပါၿပီေလ။

တသြင္သြင္စီးေနတဲ့ သံလြင္ျမစ္ ႀကီးရဲ့ ေဘးတဖက္ တခ်က္မွာေတာ့ ထူေျပာ လွတဲ့ ေတာအုပ္ႀကီးကသာ အထီးက်န္စြာ တည္ရွိရင္း သူ႕ကို အေဖာ္ျပဳေပးမယ့္ ေတာလိုက္ မုဆိုးေတြကို ေစာင့္ေမွ်ာ္လို႔ ေနရွာ ပါတယ္။

အမွန္ေတာ့ ဒီလုိမ်ိဳးေတာေတာင္၊ ျမစ္ေခ်ာင္းေတြကို အထီးက်န္ေစခဲ့တာကေတာ့ ႏိုင္ငံေရး ပ႗ိပကၡေတြေၾကာင့္ ၁၉၉၆ ခုႏွစ္ကစၿပီး တိုး ျမင့္ လာတဲ့ စစ္ေရးအရွိန္ အဟုန္ေတြေၾကာင့္လို႔ဘဲဆိုရမွာပါ။

ဆန္းၾကယ္လွတဲ့ သဘာဝ တရားနဲ႔ ေက်းလက္ေန ေတာသူေတာင္သားေတြဟာ အျပန္အလွန္ အမွီသဟဲျပဳ ေနထိုင္လာခဲ့တာဟာ လည္း ၉၆ ခုႏွစ္မတိုင္ခင္အထိဆိုလွ်င္ျဖင့္ ႏွစ္ေပါင္းအလြန္ ၾကာျမင့္ေနၿပီလို႔ ေျပာရပါလိမ့္မည္။

၁၉၉၆ ခုႏွစ္ ျမန္ုမာစစ္အစိုးရတို႔ရဲ့ စစ္ဆင္ေရးေၾကာင့္ ေပါင္းျမက္ေတြလို လူမဆန္စြာ ရွင္းထုတ္ခံခဲ့ရတဲ့ လူေတြဟာလည္း တနယ္တျခား စီ အလဲအကြဲေတြနဲ႔ ဒုကၡသည္အျဖစ္ ေျပးလႊားေနခဲ့ၾကရပါတယ္။

၂၀၁၂ ခုႏွစ္အတြင္း အသစ္တက္လာတဲ့ အစိုးရဟာ တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္အင္အားစုေတြနဲ႔ အပစ္အခတ္ ရပ္စဲေရးေတြျပဳလုပ္ၿပီး ၿငိမ္း ခ်မ္းေရးေဖၚေဆာင္ႏိုင္ဖို႔ ႏိုင္ငံေရးအရ ေတြ႔ဆံုေဆြးေႏြးမႈေတြ အစျပဳလာေနမႈေၾကာင့္ တိုင္းတပါးမွာေရာက္ေနတဲ့ ကရင္နီဒုကၡသည္ ေတြ၊ ျပည္တြင္းရြာပုန္းရြာေရွာင္ IDP ေတြ ဟာ ကိုယ့္ရပ္ကိုယ့္ရြာ၊ ေနရပ္ရင္းမွာ ျပန္လည္အေျခခ်ေနထိုင္ႏိုင္ဖို႔ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ေတြ တဖန္ ျပန္လည္ ရရွိလာၾကပါတယ္။

သံလြင္အေရွ႕ဘက္ျခမ္း(သို႔) ဌာေနေဟာင္း

ျပန္လည္အေျခခ်ေရးကိစၥနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ဒုကၡသည္ေတြအေနနဲ႔ သြားလာလုပ္ကိုင္ စားေသာက္ဖို႔လြယ္ကူတဲ့ သူတို႔ရဲ့ ႔ေနရပ္ေဟာင္းမွာ ျပန္ လည္ ေနထိုင္လိုၾကပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ အဲဒီေနရာေတြက ရွားေတာၿမိဳ႕နယ္နဲ႔ သံလြင့္အေရွ႕ဘက္ျခမ္းက ေနရာေဒသေတြမွာေပါ့။

“အကယ္၍ က်ေတာ္ျပန္ခဲ့လို႔ရွိရင္ ကုိယ့္ရြာ ကိုယ့္ေနရာမွာပဲ ကိုယ္ျပန္ေနမွာေပါ့ေနာ္။ ဘာေၾကာင့္ လဲဆိုလို႔ ရွိရင္ေတာ့ ကိုယ့္ေနရာက စိုက္ ပ်ိဳးေရးက ပိုေကာင္းမယ္လို႔ က်ေတာ္အဲလိုမ်ိဳးထင္တယ္ေလ” အသက္ ၁၇ ႏွစ္အ ရြယ္ ရွိတဲ့ ကရင္နီ အမွတ္-၁ ဒုကၡသည္စခန္းမွ ခူးစူး ရယ္ ကေျပာပါတယ္။

ကရင္နီျပည္မွာ စစ္ဆင္ေရးေတြရွိခဲ့တဲ့အတြက္ ခူးစူးရယ္ဟာ သူအသက္ ၂ ႏွစ္သားအရြယ္ကတည္းက မိမိေနရပ္ ရွားေတာၿမိဳ႕နယ္ကေန ထိုင္း ႏိုင္ငံဒုကၡသည္စခန္းကို မိသားစုေတြနဲ႔အတူ ထြက္ေျပးတိမ္းေရွာင္ခဲ့ရပါတယ္။

ခူးစူးရယ္တို႔လို ကရင္နီဒုကၡသည္ေတြအတြက္ မိမိတို႔ေနရပ္ေဟာင္းမွာ ျပန္လည္အေျခခ်လိုလွ်င္ျဖင့္ သူတို႔အတြက္ စိန္ေခၚမႈေတြဟာ တ ပုံတ ပင္ႀကီးပါဘဲ။

လတ္တေလာအေျခအေနမွာ ခ်က္ခ်င္းႀကီးျပန္လည္အေျခခ်ဖို႔ အဆင္သင့္မရွိေသးေပမယ့္ ဒုကၡသည္ေတြ ျပန္မယ့္ေနရာဟာ သံလြင္အ ေရွ႕ဘက္ျခမ္းက ေနရာတခုတည္းသာရွိေၾကာင္း ကရင္နီဒုကၡသည္ပင္မေကာ္မီတီ KnRC မွ ဥကၠဌ ျဖစ္တဲ့ ဆရာမန္းေစာက ယခုလုိရွင္း ျပပါတယ္။

“စခန္း ႏွစ္ခုစလုံးအတြက္ဆိုေတာ့ ၃ ေနရာလားေတာ့ မေျပာတတ္ဘူး၊ ျဖစ္ခ်င္တာက သံလြင္အေရွ႕ ဘက္ကမ္း တေနရာရာေလာက္မွာေပါ့ ေလ။ ဘာျဖစ္လဲဆို ေလာေလာဆယ္ က်ေတာ္တို႔ အတူတကြ ျပန္လည္ေနထိုင္ဖို႔ဆို အခက္အ ခဲေတြ အမ်ားႀကီး ႀကဳံရဦးမွာ။ က် ေတာ္ တို႔ျပန္မယ္ဆိုရင္ လူမႈေရးအရ၊ ပညာေရးအရ၊ က်န္းမာေရးအရ … ဒါေပမယ့္ တခုရွိတာက က် ေတာ္တို႔ မျပန္ခင္မွာ အတြင္းပိုင္းနဲ႔ အျပင္မွာက က်ေတာ္တုိ႔ ဆက္စပ္မႈေတြ လုပ္ထားဖို႔ေတာ့ လိုတာေပါ့ေနာ္။”

ရွားေတာၿမိဳ႕နယ္ လူဝင္မႈ ႀကီးၾကပ္ေရးဌာနနဲ႔ အမ်ိဳးသား မွတ္ပုံတင္ေရး ဦးစီးဌာနရဲ့ စာရင္းမ်ားအရ နယ္စပ္ဒုကၡသည္ စခန္းကေန ရွား ေတာ ၿမိဳ႕နယ္အတြင္းသို႔ ျပန္လည္အေျခခ်ေနထိုင္သူ လူဦးေရ ၅၈ ေယာက္ရွိၿပီး အိမ္ေထာင္စုအားျဖင့္၂၄ စုရွိပါတယ္။ သူတို႔ဟာ ရွား ေတာၿမိဳ႕နယ္ ေဒါခေရာေအာရြာ၊ ေဒါေစးရြာနဲ႔ ေဒါတမရြာေတြမွာ ေနထိုင္ပါတယ္။

၂၀၁၂ ခုႏွစ္ KnRC မွျပဳစုထားတဲ့ ဒုကၡသည္စာရင္းအရ အမွတ္ ၁ စခန္းမွာ ဒုကၡသည္ဦးေရ ၁၄၉၀၀ ဦးရွိၿပီး အမွတ္ ၂ စခန္းမွာေတာ့ ဒုကၡ သည္ ၃၆၇၈ ဦး ရိွေနပါတယ္။

"ဒီဒုကၡသည္ေတြ ျပန္လည္အေျခခ်ေနထိုင္ဖို႔ ေလာေလာဆယ္အခ်ိန္က မက်ေသးဘူး။ Peace process ကလည္းတိတိက်က်လည္းမျဖစ္ ေသးဘူး။ မႈိင္းကိစၥကလည္း ဘာမွမလုပ္ေသးဘူးလို႔ ေျပာလို႔ရတယ္ေလ။ အဲဒါေၾကာင့္မို႔ က် ေတာ္တို႔လည္း ျဖည္းျဖည္းျပင္ဆင္မႈ ေတြေတာ့ က်ေတာ္တို႔ လုပ္ထားရမွာေပါ့ေနာ္” လို႔ KnRC ဥကၠဌ ဆရာမန္းေစာက ေျပာပါ တယ္။

ေမွ်ာ္လင့္မထားတဲ့ စိန္ေခၚမွဳ

အမွန္ေတာ့ ျပန္လည္အေျခခ်ေနထိုင္ေရး ဆိုတဲ့အေရးမွာ ဒုကၡသည္ေတြအေနနဲ႔ မိမိတို႔ အသက္ေမြး၀မ္းေၾကာင္းအတြက္ အတတ္ပညာ ေတြ အဆင္သင့္ျဖစ္ထားဖို႔၊ အလုပ္အကိုင္ အခြင့္အလမ္းေတြ၊ ျပန္လည္အေျခခ် ေနထိုင္သူေတြရဲ့ လံုၿခံဳေရးကိစၥေတြ၊ အစိုးရနဲ႔ ႏိုင္ငံတ ကာက အ စိုးရမဟုတ္တဲ့ အဖြဲ႔အစည္းေတြရဲ့ ကူညီပံ့ပိုးမႈတို႔ကို လက္ခံရရွိႏိုင္ဖို႔စတဲ့ ကိစၥရပ္ေတြ ဘာတခုမွ ခိုင္ခိုင္မာမာ မရွိေသးပါဘူူး။

ဒီၾကားထဲ ေမွ်ာ္လင့္မထားတဲ့ စိန္ေခၚမႈတခုကေတာ့ အကယ္၍သာ ျပန္လည္အေျခခ်ေနထိုင္ေရးအစီအစဥ္မွာ ဒုကၡသည္ေတြအေနနဲ႔ မိမိ တို႔ဆႏၵအတိုင္း မိမိတို႔ေနရပ္ရင္းကိုသာ ေရြးခ်ယ္ခဲ့မယ္ဆိုရင္ ယေန႔ ေဘာလခဲၿမိဳ႕နယ္ ရြာသစ္ေရကာတာစီမံကိန္းေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚလာ မည့္ သက္ေရာက္မႈေတြကို ထိပ္တိုက္ရင္ဆိုင္ရမွာျဖစ္ပါတယ္။

“ဒီကရင္နီ၊ ကယားျပည္နယ္ထဲမွာ ေနာက္ထပ္ ေရလႊမ္းစရာ ရြာေတြေတာ့မရွိေတာ့ဘူး။ အကုန္လုံး ျပဳတ္ၿပီးသားျဖစ္တယ္။အကုန္လုံးေပ်ာက္ ၿပီးသားျဖစ္တယ္ .. ၁၉၉၆ စစ္ဆင္ေရးမွာတုန္းက သံလြင္ေဘးတဖက္တခ်က္ အေနာက္ျခမ္း ေရာ၊ အေရွ႕ျခမ္းေရာ၊ က်ေနာ့ရြာ အပါအဝင္ေပါ့ ရြာေတြအကုန္လုံး ေပ်ာက္ၿပီးသားျဖစ္တယ္။ ရြာမရွိေတာ့လို႔ ထိခိုက္နစ္နာစရာ လူေတြမ ရွိေတာ့ဘူးလို႔ ေျပာရင္လည္းမဟုတ္ဘူး။ ရြာေပ်ာက္ တယ္ဆိုတာက အခုအမ်ားစုက ဒုကၡသည္စခန္းေတြမွာေရာက္တယ္။ ဟို..အေနာက္ ဘက္ျခမ္းေျပးတဲ့လူ ေတြ ရွိ တယ္။ စုစည္း ရြာမွာေရာက္ ေနတဲ့လူေတြ ရွိတယ္။ တတိယႏိုင္ငံဆိုတဲ့ ႏိုင္ငံျခားေတြကို ေရာက္သြားတဲ့ လူ ေတြလည္းရွိတယ္။ အဲဒါ (ရြာ သစ္ေရကာတာစီမံကိန္း)ျဖစ္ရင္ အဲဒီလူေတြ ဘယ္မွာ ျပန္ေနၾကမလဲ။ ရြာျပန္လာခ်င္ၾကတဲ့လူေတြပဲ။”

ကရင္နီ ဖြံ႔ၿဖိဳးေရး သုေတသနျပဳအဖြဲ႔ KDRG မွေျပာေရးဆိုခြင့္ရွိသူ ခူးေတာ္ရယ္က ေထာက္ျပေျပာဆိုထားတာပါ။

ၿပီးခဲ့တဲ့ ၂၀၁၀ ဇန္နဝါရီလကစၿပီး ကရင္နီျပည္၊ ရြာသစ္ၿမိဳ႕နယ္ခြဲမွာ လွ်ပ္စစ္ဓာတ္အား ၆၀၀ မီကာဝပ္ ထုတ္လုပ္ႏိုင္တဲ့ သံလြင္ေရကာ တာ တခုကို ေဆာက္လုပ္ဖို႔ Datang (Yunnan) United Hydropower Developing Co ဆိုတဲ့ တရုတ္ေရအားလ်ွပ္စစ္ ထုတ္လုပ္ေရး ကုမၸဏီနဲ႕ အစိုးရက ဒီစီမံကိန္းေတြကို သေဘာတူညီမႈ စာခ်ဳပ္ခ်ဳပ္ဆိုခဲ့ၿပီးျဖစ္ပါတယ္။

ယခု ၂၀၁၂ ခုႏွစ္မွာ ကရင္နီအမ်ိဳးသား တိုးတက္ေရးပါတီ KNPP နဲ႔ အစိုးရတို႔ အပစ္ခတ္ယူၿပီးေနာက္ပိုင္းမွာေတာ့ ကရင္နီျပည္တြင္းက မည္ သည့္အႀကီးစား စီမံကိန္းကိုမဆို အပစ္ခတ္ရပ္စဲမႈ အေျခအေန မတည္ၿငိမ္ေသးသ၍ ေခတၱရပ္ဆိုင္းထားဖို႔ ႏွစ္ဖက္က သေဘာတူ ထားၾက ပါ တယ္။

KDRG အေနနဲ႔ ဒီလို စီမံကိန္းတို႔ေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚလာမည့္ ဆိုးက်ိဳးနဲ႔ေကာင္းက်ိဳးတို႔ကို ေလ့လာသုေတသနျပဳႏိုင္ဖို႔ စီမံကိန္းတည္ေဆာက္ တဲ့ ေနရာေတြမွာ လြတ္လပ္စြာသြားလာၿပီး အခ်က္အလက္ေတြစုေဆာင္းခြင့္ မရွိဘူးလို႔ဆိုပါတယ္။

“ဒီလူမႈေရးအရေရာ၊ ဒီသဘာဝ ပတ္ဝန္းက်င္အရေရာ ေလ့ လာတဲ့ ေလ့လာမႈေတြ အဲ့ဒီဟာေတြအ တြက္ မဟုတ္ပါဘူး။ က်ေတာ္တို႔ ေကအဲန္ ပီပီနဲ႔ အစိုးရတို႔ သေဘာတူညီခ်က္ေတြမွာ ပါတယ္။ လူသိသူသိျဖစ္ေအာင္၊ ပြင့္ပြင့္လင္းလင္း ျဖစ္ေအာင္လုပ္မယ္ ဆိုတာေတြကသေဘာတူ ညီခ်က္ထဲမွာ ပါတယ္ေလ။ အဲဒီ သေဘာတူညီခ်က္အရပဲ က်ေနာတို႔က ေကအဲန္ပီပီနဲ႔ ညွိႏႈိုင္းၿပီးေတာ့မွ KNPP ကေန သြားတယ္ ဆိုတဲ့ ပုံစံ နဲ႔သြားၿပီးေတာ့မွ က်ေတာ္တို႔က ရြာသစ္ကို ေရာက္တယ္” လို႔ ခူးေတာ္ ရယ္က ေျပာပါတယ္။

ၿပီးခဲ့တဲ့ စက္တင္ဘာ ၂၅ ရက္ေန႔တုန္းက ရြာသစ္ေရကာတာစီမံကိန္းကို ေလ့လာဖို႔ KDRG မွ ခူးေတာ္ရယ္ ဦးေဆာင္သြားခဲ့တဲ့ ကရင္နီ လူမႈအ သင္းအဖြဲ႕ ဆက္စပ္ေဆာင္ရြက္ေရးကြန္ယက္အဖြဲ႕ KCSN ကို အထက္က ညြန္ၾကားခ်က္ မရဘူးဆိုၿပီး အာဏာပိုင္ေတြက စီမံ ကိန္းရွိရာကို ၀င္ခြင့္မေပးပဲ တားျမစ္ခဲ့ပါတယ္။ ျပန္လည္အေျခခ်မည့္သူေတြအတြက္ ရြာသစ္ေရကာတာစီမံကိန္းေၾကာင့္ ထိခိုက္ႏွစ္နာ မႈေတြမျဖစ္ေပၚလာ ေစဖို႔အေရးႀကီးေၾကာင္း၊ စီမံကိန္းေၾကာင့္ ေျပာင္းေရႊ႕မႈေတြထပ္ၿပီး ေပၚေပါက္လာပါက မိမိတို႔ဌာေနရင္းထက္ စား၀တ္ေနေရး လြယ္လြယ္ ကူကူနဲ႔ လုပ္ကိုင္စားေသာက္လို႔ရတဲ့ေနရာမ်ိဳးကို ဖန္တီးေပးဖို႔လိုတယ္လို႔ ခူးေတာ္ရယ္က ေျပာပါတယ္။

“တျခားေနရာမွာေျပာင္းၿပီးေတာ့ေနရင္ အဲဒီအေျခအေနထက္ ပိုဆိုးမသြားရေအာင္ အဲေလာက္ကု စားမႈေတာ့ အနည္းဆုံးေပးရမွာ ေပါ့ ေနာ္။ ပိုေကာင္းရင္ေကာင္းသြားမယ္။ ဘာျဖစ္လဲဆို ဒီစီမံကိန္းေတြ လုပ္တာက ဖြံ႕ၿဖိဳးေရးလုပ္ တယ္ လို႔ေခၚတယ္ေလ။ ဖြံ႕ၿဖဳိးေရးလုပ္တယ္ ဆိုၿပီး ေတာ့မွ လုပ္လိုက္မွပဲ အခုရွိေနတဲ့ စားဝတ္ေနေရးထက္ ညံ့သြားရင္ေတာ့ ဒါဆုတ္ယုတ္တာ ပဲ ေပါ့။ ဒါဖြံ႔ၿဖိဳးေရး မဟုတ္ေတာ့ ဘူး ေလ။ ဆိုေတာ့ နာတဲ့လူက နာပါေစ၊ စားတဲ့လူကေတာ့ စားမွာပဲ ဆိုတဲ့မ်ိဳးလည္း မလုပ္သင့္ဘူးေပါ့။”

ယခုအခ်ိန္ဟာ အသြင္ကူးေျပာင္းေရးကာလ ျဖစ္သည္ႏွင့္အညီ ကိုယ့္ရပ္ရြာနဲ႔ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာကင္းကြာေနခဲ့ရတဲ့ေက်းလက္ေတာသူ ေတာင္ သားေတြဟာလည္း ကိုယ့္ရဲ့ ဌာေနရင္းကို ျပန္ဖို႔ စိုင္းျပင္းေနၾကတဲ့အခ်ိန္ပါ။

ဒါေပမယ့္ သူတို႔ရဲ့ အရွင္သခင္ျဖစ္တဲ့ ေတာေတာင္သဘာဝ၊ ျမစ္ေခ်ာင္းအင္းအိုင္ ေတြကေတာ့ သူတို႔ကို ယခင္ကလို ေႏြးေထြးတဲ့ ႀကိဳဆုိ မႈနဲ႔ ႀကိဳေနပါ့မလားဆိုတာကိုေတာ့ တတ္အပ္ေျပာလို႔မရေသးပါဘူး။

လာမည့္ေအာက္တိုဘာလေနာက္ဆံုးပတ္မွာ ျဖစ္ေပၚလာမည့္ ကရင္နီအမ်ိဳးသားတိုးတက္ေရးပါတီနဲ႔ အစိုးရတို႔အၾကား ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေဖာ္ ေဆာင္ဖို႔ ျပည္ေထာင္စုအဆင့္ ဒုတိယအႀကိမ္ေတြ႔ဆံုပြဲၿပီးတဲ့အထိ ေစာင့္ၾကည့္ရဦးမွာျဖစ္ပါတယ္။