“ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ အမ်ိဳးသမီးေတြ ဒီထက္ ေနာက္ေကာက္ က်န္လို႔ မရေတာ့ဘူး”

ဧရာ၀တီ

နယ္စပ္အေျခစိုက္ အင္အားစုမ်ားျဖင့္ ပူးေပါင္းဖြဲ႔စည္းထားေသာ ျမန္မာ့အေရး ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ေရး အဖြဲ႔ (Burma Partnership) ၏ တာ၀န္ခံေဒၚခင္ဥမၼာသည္ ျမန္မာျပည္သို႔ ေအာက္တိုဘာ ၂၅ ရက္တြင္ လာေရာက္ ေလ့လာခဲ့သူျဖစ္သည္။ ေဒၚခင္ဥမၼာသည္ ထုိင္းႏုိင္ငံ အေျခစိုက္ အမ်ိဳးသမီးမ်ား အဖြဲ႔ခ်ဳပ္ – ျမန္မာ (WLB) ကို တည္ေထာင္ခဲ့သူ တဦးလည္း ျဖစ္သည့္အျပင္ ျမန္မာႏိုင္ငံ အေ၀းေရာက္ညြန္႔ေပါင္း အစိုးရ (NCGUB) တြင္ အမ်ိဳးသမီး ေရးရာ တာ၀န္ခံအျဖစ္ ကုလသမဂၢ ႏွင့္ ႏိုင္ငံတကာ အစိုးရမ်ားအား ျမန္မာ့အေရးႏွင့္ ပတ္ သက္၍ စည္းရံုးလႈံ႔ေဆာ္မႈမ်ား ေဆာင္ရြက္ခဲ့သူလည္း ျဖစ္သည္။

ေဒၚခင္ဥမၼာ၏ ျမန္မာျပည္တြင္း လတ္တေလ ာ ေလ့လာခ်က္မ်ားထဲမွ ျမန္မာျပည္တြင္ လက္ရွိျဖစ္ေပၚေနသည့္ လူ႔အခြင့္အေရး၊ အမ်ိဳးသ မီး ေရးရာႏွင့္ ျမန္မာျပည္အေရး အေျခအေနတို႔ႏွင့္ ပတ္သက္၍ ဧရာ၀တီ သတင္းေထာက္ နန္းဆိုင္ႏြမ္က ေတြ႔ဆံု ေမးျမန္းခဲ့ပါသည္။

ေမး။ ။ ႏွစ္ေပါင္း ၂၀ ေက်ာ္ ၾကာၿပီးမွ ျမန္မာျပည္ကို ျပန္ေရာက္လာတဲ့ အခ်ိန္မွာ ဘယ္လို ထူးျခားမႈေတြ ေတြ႔ရလဲ။

ေျဖ။ ။ ျမင္ရတာကေတာ့ ဟိုႏွစ္ ၂၄ ႏွစ္ထက္ စာရင္ ဆက္သြယ္ေရး ေကာင္းလာတာ ေတြ႕ရတယ္။ လမ္းပန္း ဆက္သြယ္ေရး ေတြက ေတာ့ ထင္သေလာက္ မေကာင္းဘူး။ ျပင္ပ အေဆာက္အဦးေတြ တိုးတက္လာတာေတာ့ေတြ႔ရတယ္။ ရန္ကုန္ဆိုရင္ တခ်ိဳ႕ဟာေတြ ဆုတ္ယုတ္သြားသာ ေတြ႔ရတယ္။ ဥပမာ – ရန္ကုန္ၿမိဳ႕လယ္ေခါင္၊ ဆူးေလး တ၀ိုက္ဆိုရင္ လြန္ခဲ့တဲ့ ႏွစ္ ၂၀ ထက္ က်မ ထင္ထားတာ ထက္ ပိုဆိုးေနတယ္။ ၿပီးေတာ့ ခ်မ္းသာတဲ့သူေတြက အရမ္းခ်မ္းသာေနတယ္။ ဘာလဲဆိုေတာ့ တခါမွမၾကားဖူးတဲ့ သန္းေထာင္ခ်ီ ေပးၿပီး ေတာ့ အိမ္ငွားတဲ့ ကိစၥပါပဲ။ သာမန္ျပည္သူေတြ အေျခခံ ျပည္သူေတြ ေန႔စဥ္ လုပ္စားေနရတဲ့ ဘ၀ကေတာ့ လြန္ခဲ့တဲ့ ၂၄ ႏွစ္နဲ႔ ဘာမွ မ ကြာပါဘူး။ သူတို႔ ၀င္ေငြနဲ႔ လူတန္းေစ့ေလး ေနႏိုင္စားႏိုင္ရင္ေတာ့ ေကာင္းတာေပါ့။ ဒါဆို တုိးတက္လာတယ္ ေျပာႏုိင္တယ္၊ ဒါေပမယ့္ အခုထိေတာ့ အဲဒီလို မေနႏိုင္ဘူး။

ပြင့္ပြင့္လင္းလင္း ေျပာရမယ္ဆိုရင္ က်မ ၀မ္းနည္းတာကေတာ့ လြန္ခဲ့တဲ့ ႏွစ္ ၂၀ ေက်ာ္မွာ အေနာက္ႏိုင္ငံက စီးပြားေရး ပိတ္ဆို႔ထား တယ္လုိ႔ ေျပာေပမယ့္ ျမန္မာႏိုင္ငံကို စီးပြား မပိတ္ဆို႔ဘဲနဲ႔ စီးပြားေရး လာလုပ္တဲ့ တရုတ္လုိမ်ိဳးေတြလို ႀကီးႀကီးရွိေနသလို ေခ်းေငြေတြ၊ အလွဴေငြေတြ အမ်ားႀကီး ရွိပါတယ္။ က်မတို႔ႏိုင္ငံရဲ႕ သဘာ၀ သံယံဇာတ ေပါႂကြယ္၀မႈလည္း အခုခ်ိန္ထိ မဆင္းရဲေသးပါဘူး။ သူမ်ား ႏိုင္ငံကိုေတာင္ ေရနံထုတ္ေရာင္းေနရ၊ သဘာ၀ဓာတ္ေငြ႕ေတြ ထုတ္ေရာင္းေနရတာပဲ။ တကယ္ေေတာ့ မဆင္းရဲပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ ျပည္ သူေတြက ၂၄ ႏွစ္အတြင္း ဘာလုိ႔ သူမ်ားထက္ ေနာက္က် ဆင္းရဲ ေနေသးတာလဲ။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေန၀င္း လက္ထက္တုန္းက ထုတ္ေရာင္းတဲ့ တြင္းထြက္ ပစၥည္းနဲ႔ ယွဥ္လုိက္ရင္ ဘာမွမယွဥ္သာဘူး။ ဒါဆိုရင္ အဲဒီေရာင္းလုိက္တဲ့ ဟာေတြ ဘယ္သူ႔လက္ထဲ ေရာက္သြားတာလဲ ဆို တာ ေမးခ်င္တယ္။

အဲဒီေလာက္ မဆင္းရဲသင့္ဘဲ ဆင္းရဲသြားတာဟာ ႏိုင္ငံတကာက စီးပြားေရး ပိတ္ဆို႔လို႔ မဟုတ္ဘူး။ ဘယ္သူေတြက ပိုခ်မ္းသာၿပီး ဘယ္ သူ႔လက္ထဲ ေရာက္သြားလဲ။ ျမန္မာႏိုင္ငံကို ေလယာဥ္ မဆင္းမီ ျမင္ရတဲ့ ေျမေတြၾကည့္ၿပီး ဒီေျမေတြ ဘယ္သူ႔လက္ထဲ ထက္ေရာက္သြား မွာလဲ ဆိုတာ ေသြးပူေနရပါတယ္။

ေမး။ ။ ျမန္မာျပည္ကို လာရတဲ့ ရည္ရြယ္ခ်က္ကို ေျပာျပပါလား။

ေျဖ။ ။ အဓိကကေတာ့ ေလာေလာဆယ္ရွိေနတဲ့ အေျပာင္းအလဲကို က်မ ကိုယ္တိုင္ ျပည္သူဆီကေန ၾကားခ်င္တယ္၊ ျမင္ခ်င္တယ္။ ရန္ကုန္မွာရွိတဲ့ ျပည္သူေတြဆီက ၾကားတာနဲ႔ နယ္မွာရွိတဲ့ ျပည္သူေတြဆီကရယ္၊ ၿပီးေတာ့ ဗမာနဲ႔ တိုင္းရင္းသားေတြ အၾကားမွာ ၾကားရ တဲ့ စကားသံက မတူတာေတြ အမ်ားႀကီး ရွိတယ္။ က်မ ကိုယ္တိုင္ အဲဒီအသံေတြကို ေသေသခ်ာခ်ာ မွတ္တမ္း ယူခ်င္လို႔၊ အဲဒါကို က်မ တာ၀န္ယူထားတဲ့ အတိုင္း ႏိုင္ငံတကာ အသိုင္းအ၀န္း အၾကားမွာ မွန္မွန္ကန္ကန္နဲ႔ ျပည္သူေျပာတဲ့ အတိုင္း မခၽြင္းမခ်န္ တင္ျပျခင္တယ္။

ေမး။ ။ ေဒၚခင္ဥမၼာအေနနဲ႔ ျမန္မာျပည္လာတဲ့ ဒီကာလအတြင္း ေရာက္ခဲ့တဲ့ၿမိဳ႕ ဘယ္ႏွၿမိဳ႕ ရွိလဲ။

ေျဖ။ ။ သြားတာကေတာ့ ရန္ကုန္အပါအ၀င္ ၃ ၿမိဳ႕ပါ။ မႏၱေလးနဲ႔ ေတာင္ႀကီးေပါ့။ ဒါေပမယ့္ မႏၱေလးတုန္းက ဆိုရင္ က်မဆီ ေရာက္ လာတဲ့ သူေတြက မေကြး၊ ေနျပည္ေတာ္၊ စစ္ကိုင္း၊ ရွမ္းျပည္နယ္ (ေျမာက္ပိုင္း)၊ ကခ်င္ျပည္နယ္၊ ေနာက္ မႏၱေလးၿမိဳ႕အနီးတ၀ိုက္က လ ူေတြ အမ်ားႀကီးပါပဲ။ ေတာင္ႀကီးမွာဆိုရင္ ဟိုပံုး စတဲ့ အေ၀းႀကီးက လူေတာင္လာတယ္ ထင္ေတာင္ မထင္ဘူး။

ေမး။ ။ ရန္ကုန္အျပင္ ဘာျဖစ္လို႔ အဲဒီႏွစ္ၿမိဳ႕ကို ေရြးခ်ယ္ခဲ့တာလဲ။

ေျဖ။ ။ သီးသန္႔ႀကီး ေရြးလိုက္တာ မဟုတ္ဘူး။ ဘာေၾကာင့္လဲ ဆိုေတာ့ ျမန္မာျပည္မလာခင္က နယ္ကိုသြားဖို႔ စဥ္းစားၿပီးပါၿပီ။ ရန္ ကုန္က ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ က်မေရာက္တဲ့အခါ ၾကည့္လိုက္ေတာ့ NGO ေတြ၊ ၿပီးေတာ့ Civil Societyေတြ အားေကာင္းတယ္။ ေနာက္ အခြင့္ အလမ္းေတြ အရမ္းမ်ားတယ္။ ဒါေပမယ့္ အၿမဲတမ္းေတာက္ေလွ်ာက္ က်မတို႔ ႏိုင္ငံျဖစ္ေနခဲ့တာ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ႀကီးျပႀကီးမွာ ရွိတဲ့ လူေတြနဲ႔ ေက်းလက္ေဒသမွာရွိတဲ့ ျပည္သူၾကားထဲမွာ၊ အထူးသျဖင့္တိုင္းရင္းသားေဒသေတြမွာ ရွိတဲ့ တိုင္းရင္းသားျပည္သူေတြ ၾကားထဲမွာရတဲ့ အခြင့္အလမ္းေတြ အၿမဲတမ္းပဲ မယွဥ္ႏိုင္ေအာင္ ကြာဟခ်က္ႀကီးတယ္။

ဒီကာလမွာ က်မတို႔က ကိုယ့္ႏိုင္ငံ က ဟန္ခ်က္ညီညီနဲ႔ အားလံုးကို ဖြံ႔ၿဖိဳးေရး အတူတူ သြားႏိုင္ၾကဖို႔ ဆိုရင္ ဘယ္ေနရာမွ ခ်န္ခဲ့လို႔မရဘူး။ အထူးသျဖင့္ ဒီကာလမွာ ဖြ႔ံၿဖိဳးေရးတို႔၊ ဘာတို႔ဆိုရင္ ဦးစားေပး လုပ္ငန္းျဖစ္သြားၿပီ။ ဦးစားေပး လုပ္ငန္းက ဟိုအရင္တုန္းက ကမၻာ့ဘဏ္တို႔ ဘာတို႔ ေငြေခ်းၿပီး၊ ဖြ႔႔ံၿဖိဳးေရး အတြက္ဆုိၿပီး၊ တိုင္းရင္းသားေဒသ ဖြံ႔ၿဖိဳးေရးဆိုၿပီး လုပ္ခဲ့ၾကတာပဲ။ ဒါေပမယ့္ အခုထိ ဘာမွ မဖြံ႔ၿဖိဳးေသး ဘူး။ အခုကာလမွာလည္း နာမည္ကေတာ့ ျပည္သူေတြ ဖြ႔ံၿဖိဳးေရး၊တိုင္းရင္းသားေဒသ မဖြ႔ံၿဖိဳးတဲ့ေနရာ ဖြံ႔ၿဖိဳးေရးေျပာၿပီးေတာ့ တကယ္ လုပ္ရင္ ဆံုးျဖတ္ခ်က္က ဘယ္သူလဲ၊ ဘယ္လို ဆံုးျဖတ္ခ်က္ ခ်မွာလဲ ဆိုတာ မူတည္တယ္။

က်မ စိတ္ပ်က္မိတာဘာလဲ ဆိုေတာ့ အခု ႏိုင္ငံတကာ အသိုင္းအ၀န္းက ေနၿပီး က်မတို႔ ျမန္မာႏိုင္ငံကို အကူအညီေတြ အမ်ားႀကီး ေပး ေနတဲ့အခ်ိန္မွာ အဲဒီေပးတဲ့ အကူအညီက ရန္ကုန္က ျပည္သူေတြပဲ သိလို႔ မရေတာ့ဘူး။ နယ္က လူေတြ၊တုိင္းရင္းသား ျပည္သူေတြပါ သိဖို႔လိုတယ္။ ဖြ႔ံၿဖိဳးေရး လုပ္တဲ့ အခါမွာ တိုင္းရင္းသားေဒသကို အဓိက ပစ္မွတ္ထားၿပီး လုပ္ၾကမွာဆိုေတာ့ တိုင္းရင္းသား ျပည္သူေတြ၊ ေခါင္းေဆာင္ေတြ ကေန ပါ၀င္ဆံုးျဖတ္ဖို႔ လိုလာပါၿပီ။ ဘာျဖစ္လို႔လဲဆိုေတာ့ သူတို႔ ေဒသက သူတို႔ အသိဆံုး၊ သူတို႔ ေရြးခ်ယ္ ေဆာင္ ရြက္ သင့္တယ္။ က်မကေတာ့ က်မသိတဲ့ သတင္း အခ်က္အလက္ေတြ သူတို႔ဆီပို႔တယ္၊ ေနာက္ၿပီး သူတို႔ဆီက ရွိတာေတြကို ယူသြား မယ္ဆိုတဲ့ ဆႏၵပါပဲ။

ေမး။ ။ က်မက အမ်ိဳးသမီး အခြင့္အေရးကို အဓိက လုပ္ေဆာင္ေနတယ္ ဆိုေတာ့ လက္ရွိ ျမန္မာျပည္က အမ်ိဳးသမီး ေတြကို ဘယ္ လိုျမင္လဲ။

ေျဖ။ ။ ျမန္မာႏိုင္ငံက အမ်ိဳးသမီးေတြကို ေျပာမယ္ဆိုရင္ စီးပြားေရး၊ လူမႈေရး၊ ႏိုင္ငံေရး ဘ၀ေတြမွာ ပါ၀င္မႈ အမ်ားႀကီး နည္းေနေသး တယ္။ ဒါေပမယ့္ လာမယ့္ ကာလမွာ လမ္းပြင့္ႏိုင္မယ္လို႔ ေမွ်ာ္လင့္ပါတယ္။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ အပါအ၀င္ေလာေလာဆယ္ ႏိုင္ငံ ေရး ေလာကထဲမွာ ရွိေနတဲ့ အမ်ိဳးသမီးေတြ ရွိပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒီေလာက္နဲ႔ မလံုေလာက္ေသးဘူး။ အထူးသျဖင့္ ႏုိင္ငံေရး က႑ဆို တာ ႏိုင္ငံတခုရဲ႕ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းတစ္ခုရဲ႕ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ေတြကို ခ်တဲ့ ေနရာမ်ိဳးျဖစ္တယ္။ဒါေၾကာင့္ လူဦးေရ တ၀က္ကို ကိုယ္စားျပဳတဲ့ အမ်ိဳးသမီးေတြ ပါ၀င္မႈ အားေကာင္းဖို႔ လုိအပ္တယ္။ လႊတ္ေတာ္မွာလား၊ ႏိုင္ငံေရးပါတီမွာလား၊ အစိုးရ ဌာနေတြမွာလား၊ အဲဒီအထဲမွာ အမ်ိဳးသမီးေတြ ဒီထက္ အမ်ားႀကီး ပါ၀င္ဖို႔ လိုပါတယ္။ပါ၀င္လာေအာင္ အမ်ားႀကီး ႀကိဳးစားရအံုးမယ္။

တခ်ိန္တည္းမွာပဲ အခု ကာလမွာ စီးပြားေရး အရမ္းဆိုး၀ါးတဲ့ အခါက်ေတာ့ ဒီအမ်ိဳးသမီးေတြကို က်မျမင္ရတာ အရမ္း ၀မ္းနည္းတယ္။ ေလယာဥ္ကြင္းကေန စလာတဲ့ညမွာပဲ လမ္းမွာ စကတ္တိုနဲ႔ ကားတားတဲ့ ကေလးေတြ ငယ္ငယ္ေလးပဲ ရွိေသးတယ္။ အမွန္ေျပာရရင္ Sex Worker ဆိုတဲ့ ဘ၀နဲ႔ ရပ္တည္ေနတဲ့ အမ်ိဳးသမီးေတြရဲ႕ အခြင့္အေရးကို ယံုၾကည္တဲ့ လူတေယာက္အေနနဲ႔ အစ္မ လက္ခံတယ္။ အမ်ိဳးသမီး တေယာက္က ကိုယ့္ခႏၶာကိုယ္ကို ရင္းၿပီး လုပ္မယ္ဆိုရင္ေတာင္ သူ႔မွာလည္း ဂုဏ္သိကၡာ ရွိရမယ္ေလ။ အဲဒီလိုလုပ္ႏိုင္ဖို႔ လူ႔အသိုင္းအ၀န္းက ဖန္တီး ေပးႏိုင္ရမယ္ေလ။ ေလာေလာဆယ္ ေတာ့ တို႔ႏိုင္ငံမွာရွိတဲ့ ဥပေဒေၾကာင္းအရ ျပင္ရမယ့္ ကိစၥေတြ၊ ျပည့္တန္ ဆာ ဥပေဒဆိုတာ ရွိတယ္။ သူက မိ္န္းကေလးေတြကို ကာကြယ္ေပးတဲ့ ဥပေဒမဟုတ္ဘဲနဲ႔ စီးပြားေရး မေကာင္းလို႔၊ ဘ၀နိမ့္က်လို႔ ႀကံဳ သလို ဘ၀ ျဖတ္သန္းေနတဲ့ မိန္းကေလး တေယာက္ကို ဒီဥပေဒက မကာကြယ္ေပးတဲ့အျပင္ သူက ပိုေတာင္ ဖိႏွိပ္သလို ျဖစ္ေနတယ္။ အဲဒီဥပေဒကို တို႔က မျဖစ္မေနအမွန္ ျပင္ရမယ့္ ဥပေဒပါဆိုေတာ့၊ Sex Worker ေတြကို တခ်ိဳ႕ႏိုင္ငံက တရား၀င္ ခြင့္မျပဳဘူး၊ တခ်ိဳ႕ႏိုင္ ငံက တရား၀င္ ခြင့္ျပဳတယ္။ ဒါကတပိုင္းေပါ့။ ဒါ ဒီလူ႔ အသိုင္းအ၀န္းရွိ လူမႈအသိုင္းအ၀ိုင္းရဲ႕ ယဥ္ေက်းမႈ ထံုးစံအရ ဘယ္ေလာက္ လက္ ခံလဲ။ ဒါေပမယ့္ သူတို႔ကို ကာကြယ္ဖို႔ေတာ့ ႀကိဳးစားရမယ္။

အမ်ိဳးသမီး ဘ၀ေတြကို ျမႇင့္တင္ေပးဖို႔အတြက္ လိုအပ္တဲ့ သူတို႔ ေက်ာင္းတက္ဖို႔၊ ေက်ာင္းတက္ခြင့္ရရင္ Sex worker လုပ္ခ်င္မွ လုပ္ ေတာ့မယ္၊ ေရြးခ်ယ္ခြင့္မရွိလို႔ အဲဒီလိုလုပ္တဲ့အတြက္ သူတို႔ကို ကာကြယ္ေပးဖို႔ အစိုးရ တရပ္ ရွိဖို႔၊ ဥပေဒရွိဖို႔ လုိပါတယ္။

ေမး။ ။ သမၼတ အိုဘားမား ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ၿခံထဲမွာ ေျပာသြားတဲ့ မိန္႔ခြန္းထဲကလို အမ်ိဳးသားနဲ႔ အမ်ိဳးသမီး တန္းတူညီမႈ တန္ ဖိုးကိစၥကို ျမန္မာျပည္မွာ ဘယ္လိုျဖစ္ေနတယ္လို႔ ခံစားရလဲ။

ေျဖ။ ။ အမ်ိဳးသားနဲ႔ အမ်ိဳးသမီးဆိုတာ ခႏၶာေဗဒအရ တည္ေဆာက္ပံုခ်င္းသာ မတူတာပါ။ အမ်ိဳးသမီး တေယာက္က အထူးသျဖင့္ သား၊ သမီးေတြ၊ မ်ိဳးဆက္ျပန္႔ပြားေရး ကိစၥေတြအတြက္ အေရးပါသလို ဘယ္လိုပဲျဖစ္ျဖစ္ ပုခံုး ႏွစ္ဘက္ၾကား ေခါင္းေပါက္တဲ့ သူျဖစ္ တယ္။ လူ႔ အသိုင္းအ၀န္းမွာ ေယာက္်ား မိန္းမ ၂ မ်ိဳး ၾကားထဲမွာ တမ်ိဳးထက္ တမ်ိဳးက ပို အခြင့္အေရး ရတယ္ဆိုတာ မျဖစ္သင့္ပါဘူး။ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ အမ်ိဳးသမီးေတြ ဒီထက္ ေနာက္ေကာက္ က်န္လို႔ မရေတာ့ဘူး။ ဒီထက္ပို ေနာက္ေကာက္က်န္ရင္ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ အမိ်ဳး သား ေတြ ဘယ္ေလာက္ ေတာ္ေတာ္ ျမန္မာျပည္ရဲ႕ ဖြံ႕ၿဖိဳးမႈ က႑မွာ ဟန္ခ်က္ညီမႈ ရွိမွာမဟုတ္ဘူး။

ျမန္မာျပည္က အမ်ိဳးသားနဲ႔ အမ်ိဳးသမီး ခြဲျခားေနမႈကေတာ့ သမိုင္းေၾကာင္းအရ ေျပာရရင္ ေတာ္ေတာ္ရွည္မယ္။ သမိုင္းကဘယ္လိုပဲ ျဖစ္ ေနျဖစ္ေနပါ၊ အခါကာလ သမိုင္းေၾကာင္းကို အေျခခံၿပီး အမ်ိဳးသမီးေတြ ပညာေရး၊ က်န္းမာေရး၊ ႏိုင္ငံေရးနဲ႔ စီးပြားေရးက႑ အသီးသီးမွာ ဥပေဒေၾကာင္း ကာကြယ္မႈ အခြင့္အေရးေတြ နည္းေနတယ္၊ အရမ္းႀကီး ဖိႏွိပ္ ခံေနရေသးတယ္။ အဲဒါေတြကို အမ်ိဳးသားေတြရဲ႕ နားလည္ မႈ၊ သိျမင္မႈ၊ ပံ့ပိုးမႈေတြ အမ်ားႀကီး လုိအပ္တယ္။ အမ်ိဳးသမီး ေတြရဲ႕ ဘ၀ ျမင့္မားလာဖို႔၊ အခြင့္အေရးရဖို႔ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းထဲမွာ ကိုယ္စြမ္း ဉာဏ္စြမ္း ရွိတာနဲ႔အမွ် ေယာက္်ားေတြနဲ႔ တန္းတူ လူ႔အဖြဲ႔အစည္း ဖြ႔ံၿဖိဴးေရးအတြက္ ဘယ္ေလာက္အထိ လုပ္ေဆာင္ႏိုင္လဲ။ ေလာေလာ ဆယ္ေတာ့ အမ်ိဳးသားေတြ ကိုယ္တိုင္ နားလည္ေပးရမယ္၊ လမ္းဖြင့္ေပးရမယ္၊ ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္ ပ့ံပိုးေပးရမယ္။ အမ်ိဳးသမီးေတြက လည္း အမ်ိဳးသားေတြထက္၂ ဆ၊ ၃ဆ ႀကိဳးစား လုပ္ေဆာင္သင့္တယ္။

လက္ရွိ ျမန္မာႏိုင္ငံက ပညာေရးစနစ္မွာ အမ်ိဳးသားအမွတ္နဲ႔ အမ်ိဳးသမီးအမွတ္ ကန္႔သတ္ခ်က္ ထားတဲ့အေပၚေရာ၊အဲဒီစနစ္က ဘယ္ႏိုင္ ငံမွ မရွိဘူး။ တခ်ိဳ႕ႏိုင္ငံက အမ်ိဳးသမီးနဲ႔ အမ်ိဳးသား လုပ္အားခ ခြဲတာေတာ့ ရွိတယ္။ အဲဒါေတာင္ ဥပေဒ ျပန္ျပင္ဖို႔ လုပ္ေနပါတယ္။ အဲဒီ အမွတ္ကိစၥလည္း ေျပာင္းရမယ္။ ေတာ္ေတာ္လည္း ခြဲျခားတာ ခံရတယ္။

ေမး။ ။ ျမန္မာျပည္က အမ်ိဳးသမီး ေရးရာ အဖြဲ႔ေတြနဲ႔ေရာ ေတြ႔ျဖစ္ေသးလား။

ေျဖ။ ။ ဒီတခါလာတာက အမ်ိဳးသမီး ေရးရာအတြက္ ဦးစားမေပးလိုက္ ရဘူး။ လူ႔အခြင့္အေရးကိုပဲ ဦးစားေပးလိုက္တယ္။ တုိက္ရိုက္ ပတ္သတ္ေနတဲ့ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဴးေဖာက္မႈေတြနဲ႔ပဲ မျဖစ္မေန ေဆြးေႏြး လုိက္ရပါတယ္။

ေမး။ ။ အစိုးရရဲ႕ လူ႔အခြင့္အေရး ေကာ္မရွင္နဲ႔ေရာ ေတြ႔ျဖစ္ေသးလား။

ေျဖ။ ။ သူတို႔ စဖြဲ႔ကတည္းက ေတြ႔ဖို႔ ႀကိဳးစားတယ္။ ဒါေပမယ့္ ေတြ႔ခြင့္လည္း မေပးဘူး။ စာေတြလည္း အခါခါ တင္ပါတယ္၊ မရခဲ့ပါ ဘူး။ လူ႔အခြင့္အေရး ေကာ္မရွင္နဲ႔ ေတြ႔ခြင့္မရတဲ့ အေပၚ အစ္မအေနနဲ႔ ဘာေျပာခ်င္ပါသလဲ။ က်မတို႔ကို သူတို႔ အေနနဲ႔ တံခါးဖြင့္ေပးပါလို႔ ေျပာခ်င္ပါတယ္။ လူ႔အခြင့္အေရးဆိုတဲ့ စကားကို သံုးၿပီးကတည္းက အာဏာရွင္ မဟုတ္ေတာ့ဘူးေလ။အာဏာရွင္ ဆိုရင္ေတာ့ ဘယ္သူ႔ကိုမွလည္း ေမးမေနေတာ့ဘူး။ ဒါေပမယ့္ လူ႔အခြင့္အေရးဆိုတဲ့ စကားလံုးကို ေျပာၿပီးေတာ့ျပည္သူရဲ႕ အခြင့္အေရးအေၾကာင္း ေျပာမယ့္ ကိစၥကို တံခါးမဖြင့္ေပးရင္ေတာ့ ဒါဟာ တကယ္ကို ဟန္ျပ လုပ္ျပတာ ျဖစ္သြားၿပီ။ အဲဒါ မျဖစ္သင့္ဘူး။

ေမး။ ။ ျမန္မာျပည္ဟာ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈ အမ်ားႀကီး ခံေနရတဲ့ ႏိုင္ငံလို႔ ထင္လား၊ လက္ရွိ အေျခအေနကိုေရာ ဘယ္လိုျမင္ ပါ သလဲ။

ေျဖ။ ။ အရမ္းႀကီး ထူးထူးျခားျခား ေျပာလို႔ရတာကေတာ့ ႏိုင္ငံေရးနဲ႔ ပတ္သတ္ၿပီးေတာ့ ေျပာခြင့္ဆိုခြင့္။ အရင္တုန္းကဆိုရင္ လၻက္ ရည္ဆိုင္မွာ ႏိုင္ငံေရးအေၾကာင္း ေျပာခြင့္မရဘူး။ အခုဆိုရင္ ေျပာလုိ႔ရတယ္။ ဒါဟာ ေကာင္းပါတယ္။ ဒီထက္ပိုၿပီးေတာ့ စိတ္ကို ဒုန္းဒုန္း ခ်လို႔ေတာ့ မရေသးဘူး။ ဥပေဒေၾကာင္းအရ ဖိႏွိပ္မႈ ဥပေဒေတြ ရွိေနေသးတယ္။ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေန႔က ကိစၥ လုပ္သြားတဲ့ လူငယ္ေတြ ျဖစ္ ေနတာေတြ၊ တရားဥပေဒ ရင္ဆိုင္ေနရတာေတြ၊ မျဖစ္သင့္ဘူးေလ။

ေမး။ ။ အေမရိကန္သမၼတ အုိဘားမား ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ထဲမွာ မိန္႔ခြန္းေျပာသြားတာဆုိေတာ့ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ႀကီး တံခါးျပန္ဖြင့္ မယ္ လို႔ ယုံၾကည္လား။

ေျဖ။ ။ အခုေတာ့ မခံစားရေသးဘူး။ ဒါေပမယ့္ ျပန္ဖြင့္မယ္လို႔ ေမွ်ာ္လင့္တယ္။ ဖြင့္ပါေစလို႔ ဆုေတာင္းတယ္။ စိတ္မခ်မ္းသာတဲ့ ကိစၥ တခုက မႏၱေလး ရတနာပံု တကၠသိုလ္၊ ေတာင္ႀကီးတကၠသိုလ္။ အျပင္ကၾကည့္ရင္ ဆိုင္းဘုတ္ တပ္ထားတာ မဆိုင္သူ မ၀င္ရဆိုတာ မ ျဖစ္ သင့္ဘူး။ အဲဒါျမင္ရေတာ့ အရမ္း စိတ္မေကာင္းဘူး။ အကန္႔အကန္႔ ခြဲထားတယ္ဆိုတာ ေထာင္ပဲရွိတယ္။ တကၠသိုလ္ဆိုတာ ႏိုင္ငံ ေခါင္းေဆာင္ေတြ၊ လူ႔အသိုင္းအ၀န္းကို ေမြးထုတ္ေပးတဲ့ ေနရာမွာ အဲဒီလိုေတာ့ မလုပ္သင့္ဘူး။ အုိဘားမား လာၿပီးေနာက္မွာေတာ့ ရန္ ကုန္တကၠသိုလ္ရင္ျပင္ကို ျပန္ဖြင့္မယ္လို႔ ထင္ပါတယ္။ မ်ိဳးဆက္ေတြရဲ႕ ေလွ်ာက္လမ္း ေျခခ်ရမယ့္ေနရာေတြမွာ ႀကိဳးေတြနဲ႔ ေႏွာင္ဖြဲ႔တဲ့ အရာ စၿပီး ေျဖေဖ်ာက္မႈ ျဖစ္လာမယ္လို႔ ေမွ်ာ္လင့္ပါတယ္။

ေမး။ ။ ေဒၚခင္ဥမၼာတို႔ တည္ေထာင္ထားတဲ့ ထုိင္းႏုိင္ငံ အေျခစိုက္ WLB က ျမန္မာျပည္မွာ အေျခစိုက္ဖို႔ ရွိပါသလား။

ေျဖ။ ။ ျမန္မာျပည္မွာ WLB အေျခစိုက္ဖို႔အတြက္ လုပ္ေဖာ္ကိုင္ဘက္ အားလံုးက ဆႏၵရွိပါတယ္။ လာမယ့္ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္ ေရြးေကာက္ပြဲ မွာ အစိုးရ အေနနဲ႔ ဘယ္ေလာက္အထိ မွန္မွန္ကန္ကန္ လုပ္ေဆာင္သြားလဲဆုိ တာကို ၾကည့္ၿပီးေတာ့ျပန္၀င္လာမွာပါ။