တင္းမာမႈၾကားက ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္မဲ့ဆဲ ကခ်င္ဒုကၡသည္မ်ား

နန္းသီရိလြင္

မထင္မွတ္ဘဲ ရြာခ်လိုက္တဲ့ ေဆာင္းတြင္းမိုး ဖြဲဖြဲစိပ္စိပ္ၾကားမွာ အျပာေရာင္ မိုးကာမိုး၊ ၀ါးထရံျဖစ္သလို ကာရံထားတဲ့ တဲကုပ္ကုပ္ေလး ေတြ ၿငိမ္သက္ေနတယ္။ ညေနေစာင္းလာေလ အေအးဓာတ္က ပိုလာေလဆိုတဲ့ ေဒသမွာ မိုးကလည္း ရြာ၊ အေအးဒဏ္က ကာကြယ္စ ရာ မီးဖို ကလြဲလို႔ ဘာမွ မရွိပါဘူး။

ေနရာက တ႐ုတ္-ျမန္မာ နယ္စပ္အနီး၊ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံဘက္အျခမ္း ယူနန္ျပည္နယ္ထဲက ယင္ဂ်န္းဆိုတဲ့ ၿမိဳ႕ကေန ၆ နာရီေလာက္ ကားစီးရ တဲ့ ေတာင္ေပၚေဒသ တေနရာမွာပါ။ ျမန္မာႏိုင္ငံဘက္ဆိုရင္ ကခ်င္ျပည္နယ္ အေရွ႕ဘက္ျခမ္း ၀ိုင္းေမာ္ၿမိဳ႕နယ္နဲ႔ နီးစပ္တဲ့ေနရာ ျဖစ္ပါ တယ္။ မ ဂါးယန္လို႔ ေခၚတဲ့ အဲဒီေနရာမွာ ကခ်င္ျပည္နယ္က စစ္ေဘးဒုကၡေၾကာင့္ ထြက္ေျပးလာတဲ့ ကခ်င္ဒုကၡသည္ ၂၀၀၀ ေက်ာ္ ေန ထိုင္ ခိုလႈံလွ်က္ ရွိပါတယ္။ ပင္လယ္ေရျပင္အထက္ အျမင့္ေပ ၅ ေထာင္ေက်ာ္မွာ တည္ရွိၿပီးေတာ့ မဂါးယန္ကို သြားဖို႔ လမ္းရယ္လုိ႔ မည္ မည္ရရ မရွိဘဲ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံက သစ္ထုတ္လုပ္ဖို႔ ေဖာက္လုပ္ထားတဲ့ သစ္ထုတ္လမ္းကို အသံုးျပဳေနရပါတယ္။ ဒုကၡသည္ေတြအမ်ားစုက လည္း သစ္ထုတ္လုပ္ ေရး လမ္းရဲ႕ လမ္းေဘးတဘက္တခ်က္ ေတာင္ေစာင္းေတြမွာ ျဖစ္သလို တဲထိုးေနထိုင္ေနရပါတယ္။

“လမ္းပန္း ခက္ခဲေတာ့ အကူအညီပစၥည္းက မေရာက္လာတာ မ်ားတယ္။ အဓိက စားေရးအတြက္ပဲ အလ်ဥ္မီေအာင္ လုပ္ေနရတယ္။ က်န္ တာကေတာ့ ျဖစ္သလိုပဲ ေျဖရွင္းလိုက္တာ မ်ားပါတယ္” လို မဂါးယန္ ဒုကၡသည္စခန္း က စခန္းတာ၀န္ခံတဦး ကေျပာပါတယ္။

မဂါးယန္ကို ေရာက္ဖို႔ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံ ယင္ဂ်န္းကေန ခါ့ရွန္ဆိုတဲ့ၿမိဳ႕ကို ကားနဲ႔သြားႏိုင္ၿပီးေတာ့ ခါ့ရွန္ကေန ဆိုင္ကယ္တကၠစီနဲ႔ ခရီးဆက္မွ ရမွာ ပါ။ လမ္းခရီးက ကားလမ္းမဟုတ္တဲ့ သစ္ထုတ္လမ္းျဖစ္တဲ့အျပင္ ေတာင္တက္လမ္းလည္း ျဖစ္ပါတယ္။ မိုးရြာေနရင္ ကားလမ္းေခ်ာ္ မွာေျမ ၿပိဳမွာကိုလည္း စိုးရိမ္ရတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။

“က်မတို႔ဆီလာဖို႔ ခက္တဲ့အတြက္ ေတာ္႐ံုအဖြဲ႔အစည္း မလာပါဘူး။ အဓိက ဆန္နဲ႔ ေဆး၀ါးကို KBC (ကခ်င္ႏွစ္ျခင္းခရစ္ယာန္ အဖြဲ႔ခ်ဳပ္) နဲ႔ KIO က ေပးေနပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ က်မတို႔ထက္က ခက္ခဲတဲ့ေနရာေတြ ရွိေနတယ္။ က်မတို႔ ဆန္နဲ႔ ေဆး၀ါး ရတယ္။ တခ်ိဳ႕ ေနရာေတြ မွာ ဆန္နဲ႔ေဆး၀ါးမေျပာနဲ႔ က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္ေပးမယ့္ ဆရာမေတာင္ မရွိပါဘူး” လို႔ မဂါးယန္ဒုကၡသည္စခန္းက တာ၀န္က် ဆရ?မ မသိန္း၀မ္ က ေျပာပါတယ္။

၂၀၁၁ ခုႏွစ္ ဇြန္လကတည္းက ျဖစ္ပြားခဲ့တဲ့ ျမန္မာအစိုးရ တပ္မေတာ္နဲ႔ ကခ်င္လြတ္ေျမာက္ေရး တပ္မေတာ္ (KIA) တို႔ရဲ႕ တိုက္ပြဲေတြ ေၾကာင့္ ကခ်င္ျပည္သူ ၁ သိန္းနီးပါး ေနရပ္စြန္႔ခြာ ထြက္ေျပးေနရသူမ်ားအျဖစ္ ဒုကၡသည္စခန္းမ်ားမွာ ခိုလႈံေနၾကရပါတယ္။ ဒုကၡသည္ ၁ သိန္းနီးပါးလို႔ ခန္႔မွန္းထားတဲ့ အထဲက ၆ ေသာင္းေက်ာ္ဟာ KIA ထိန္းခ်ဳပ္ထားတဲ့ နယ္ေျမမ်ားအတြင္းမွာ ေနထိုင္ေနၾကရၿပီးေတာ့ ၃ ေသာင္းေက်ာ္က ေတာ့ အစိုးရ ထိန္းခ်ဳပ္နယ္ေျမမ်ားမွာ တည္ရွိေနပါတယ္။

တိုက္ပြဲ ျပင္းထန္တဲ့ ေဒသေတြက နီးစပ္ရာ လံုၿခံဳမယ္လို႔ ထင္ရတဲ့ ေဒသေတြကို အသက္လုေျပးရတဲ့အတြက္ စစ္ေျပးသူအမ်ားစုဟာ ပစၥည္း မ်ားမ်ားစားစား မသယ္ႏိုင္သလို ေနရာေရြးျခယ္ခြင့္လည္း မရွိၾကပါဘူး။ KIA ထိန္းခ်ဳပ္ နယ္ေျမဘက္ ေရာက္သြားတဲ့ ဒုကၡသည္ ေတြကို KIA, တ႐ုတ္အစိုးရနဲ႔၊ တျခားေသာ လူသားခ်င္း စာနာေထာက္ထားမႈဆိုင္ရာ ႏိုင္ငံတကာ အဖြဲ႔အစည္းတခ်ိဳ႕က ေထာက္ပံ့သလို၊ ျမန္မာအစိုးရတပ္ မေတာ္ဘက္ ေရာက္လာတဲ့ ဒုကၡသည္ေတြကိုလည္း ကခ်င္ျပည္နယ္ အစိုးရ၊ ျပည္ေထာင္စုအစိုးရနဲ႔ NGO, INGO ေတြက အကူအညီ ေပးေန ၾကပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ လမ္းပန္းဆက္သြယ္ေရး အခက္အခဲ၊ လံုၿခံဳေရးအခက္အခဲေၾကာင့္ ကူညီေထာက္ပံ့မႈ လုိအပ္သေလာက္ မရဘဲ အ ခက္အခဲႀကီးႀကီးမားမား ႀကံဳေနရတဲ့ ဒုကၡသည္ စခန္းေတြလည္း အမ်ားႀကီး ရွိေနပါတယ္။

“လမ္းသာတဲ့ေနရာေတြ ဥပမာ ျမစ္ႀကီးနား၊ ၀ိုင္းေမာ္ လာတာမ်ားတယ္။ ကန္ပိုက္တီးမွာ ဆင္ႀကိဳင္ ဆိုတာ ေတာ္ေတာ္ေလး ခ်ိဳ႕ခ်ိဳ႕တဲ့တဲ့ ေနရ တဲ့ စခန္းတခုရွိတယ္။ ကန္ပိုက္တီး တံတားက က်ိဳးသြားေတာ့ စက္သီးနဲ႔ ကူးရတယ္။ တခါ တည္း လံုလံုေလာက္ေလာက္ လာလႉၾကဖို႔ ဦးေဇာ္ ေဇာ္တို႔၊ ဦးေအာင္ကို၀င္းတို႔ အဲလိုလူေတြကို ေမတၱာရပ္ခံရတယ္” လို႔ ကခ်င္ျပည္နယ္ လူမႈ၀န္ထမ္းကယ္ဆယ္ေရးနဲ႔ ျပန္လည္ေန ရာခ်ထား ေရး ၀န္ႀကီး ေဒၚေဘာက္ဂ်ာက ဧရာ၀တီကို ေျပာပါတယ္။

ကခ်င္ျပည္နယ္အစိုးရရဲ႕ စာရင္းအရ အစိုးရ ထိန္းခ်ဳပ္နယ္ေျမဘက္မွာ ဒုကၡသည္စခန္း စုစုေပါင္း ၈၄ ခုရွိၿပီး စစ္ေျပးဒုကၡသည္ ဦးေရ ၃၁၆၂၅ ဦးအထိ ရွိတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ ျမစ္ႀကီးနား၊ ၀ိုင္းေမာ္၊ ဗန္းေမာ္၊ ေရႊကူ၊ လြယ္ဂ်ယ္၊ မိုးေကာင္း၊ မိုးညွင္း စတဲ့ ေဒသေတြက လမ္း သာတဲ့အ တြက္ ျပည္တြင္းက လူမႈေရးအဖြဲ႔ငယ္မ်ားရဲ႕ ေထာက္ပံ့မႈေရာ၊ ျပည္နယ္အစိုးရရဲ႕ ေထာက္ပံ့မႈနဲ႔ တျခားအေထာက္အပံ့ မ်ားကို အခက္အခဲမရွိ ရယူႏိုင္တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ ကန္ပိုက္တီး၊ ပန္၀ါ၊ မိုးေမာက္၊ မံစီ စတဲ့ ေဒသေတြဟာ လမ္းပန္းဆက္သြယ္ေရးနဲ႔ လံုၿခံဳေရး အေျခအေန ေတြ ေၾကာင့္ အကူအညီပစၥည္းေတြ ပို႔ဖို႔ ခက္ေနတယ္လို႔ ေဒၚေဘာက္ဂ်ာက ဆိုပါတယ္။

“ပန္၀ါမွာက တိုက္ပြဲက အဆက္မျပတ္ျဖစ္ေနေတာ့ မသြားရဲၾကဘူး။ မံစီလို ေနရာမ်ိဳး က်ေတာ့လည္း ရဟတ္ယာဥ္နဲ႔ သြားမွရမယ့္ ေနရာမ်ိဳး ေတြရွိတယ္။ အဲဒီအျပင္ ကူညီေထာက္ပံ့ဖို႔က အကန္႔အသတ္နဲ႔ပဲ ရေနေတာ့ ကိုယ္လက္လွမ္းမီတဲ့့ ေနရာေတြမွာကိုပဲ မေလာက္င ႏိုင္ တဲ့အ တြက္ ပိုေ၀းတဲ့ေနရာကို ဆက္သြားဖို႔က အခက္အခဲအမ်ားႀကီး ရွိပါတယ္” လို႔ KIA က တာ၀န္ရွိသူတဦးက ေျပာပါတယ္။

KIA နဲ႔ ကခ်င္လြတ္လပ္ေရးအဖြဲ႔ (KIO) က ေကာက္ယူထားတဲ့ စာရင္းေတြအရ KIA ထိန္းခ်ဳပ္နယ္ေျမထဲမွာ ဒုကၡသည္စခန္းစုစုေပါင္း ၂၁ ခု ထိရွိၿပီး လူဦးေရက ၆၃၅၀၀ ခန္႔ ရွိမယ္လို႔ သိရပါတယ္။ KIA ထိန္းခ်ဳပ္နယ္ေျမအတြင္းက ဒုကၡသည္ အမ်ားစုကေတာ့ KIA ဌာနခ်ဳပ္ တည္ရွိရာ လိုင္ဇာ အနီးတ၀ိုက္နဲ႔ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံ နယ္စပ္တေလွ်ာက္မွာ လို႔သိရပါတယ္။ လိုင္ဇာ အနီးတ၀ိုက္က ဒုကၡသည္ စခန္းေတြကို ေတာ့ KIO က လွ်ပ္စစ္မီးနဲ႔ ဒုကၡသည္ ကေလးမ်ားရဲ႕ပညာေရးအတြက္ ေက်ာင္းေဆာက္ေပးတယ္လုိ႔ ဆိုပါတယ္။ နယ္စပ္တေလွ်ာက္ မွာေတာ့ KIO ရဲ႕ အ ကူအညီအျပင္ ႏုိင္ငံတကာ အဖြဲ႔အစည္းတခ်ိဳ႕ရဲ႕ အကူအညီနဲ႔ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံရဲ႕ အကူအညီတခ်ိဳ႕လည္း ရရွိေနတယ္ လို႔ ဆိုပါတယ္။

“တ႐ုတ္က တိုက္႐ိုက္ ကူညီတာမ်ိဳးေတာ့ မလုပ္ဘူး။ ဘာသာေရးအရ ကူညီပါတယ္။ KBC လို အဖြဲ႔ေတြက တဆင့္လႉတယ္။ ေနာက္ ျပည္ တြင္းက အဖြဲ႔ေလးေတြလည္း ဒီကို လႉတာေတြ ရွိပါတယ္။ အေထာက္အပံ့မ်ားလို႔ က်ေနာ္တို႔မွာ ေလာက္ငွတယ္ဆိုတာ မရွိပါဘူး။ လိုအပ္ ခ်က္က အၿမဲ အဆိုးဆံုးအဆင့္မွာ ရွိေနတယ္” လို႔ လိုင္ဇာအနီး ဂ်ယ္ယန္း ဒုကၡသည္ စခန္းက တာ၀န္ခံ ဦးဘရန္ေရွာင္က ေျပာပါတယ္။

KIO ထိန္းခ်ဳပ္နယ္ေျမအတြင္းက နမ္ခမ္ေဂ်ာ္စခန္း၊ ပေလာင္စခန္း၊ မဂါးယန္စခန္း စတဲ့စခန္းေတြနဲ႔ ပါေဟာင္၊ လူေဟာင္ စတဲ့ ေဒသ ေတြမွာ ဆိုးရြားတဲ့ အေျခအေနရွိေနၿပီးေတာ့ ျမန္မာတပ္မေတာ္ အစိုးရဘက္က တ႐ုတ္-ျမန္မာ နယ္စပ္ မွတ္တိုင္ ၆၊ မွတ္တိုင္ ၈ ေဒသ ေတြဟာ အ လြန္ေအးတဲ့ ေဒသေတြျဖစ္တဲ့အတြက္ အေျခအေန စိုးရိမ္ဖြယ္ရွိတယ္လို႔ ကခ်င္ၿငိမ္းခ်မ္းေရးကြန္ရက္က မအားခါန္က ေျပာ ပါတယ္။

“က်မတို႔ဘက္က အေထာက္အပံ့ မေရာက္ႏိုင္တဲ့ ေနရာေတြကို UNHCR (ဒုကၡသည္မ်ားဆိုင္ရာ မ ဟာမင္းႀကီးရုံး)၊ KBC, KNFS လိုအဖြဲ႔ေတြ ကတဆင့္ ေထာက္ပံ့ေနပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ က်မတို႔ ကိုယ္တိုင္ကိုယ္က် သြားတာနဲ႔ေတာ့ မ တူႏိုင္ဘူး။ KIA ဘက္ကိုလည္း က်မတို႔ အကူ အညီေပးခ်င္ပါတယ္။ သူတို႔က လက္မခံတာေတာ့ က်မတို႔လည္း မတတ္ႏိုင္ဘူး” လို႔ ေဒၚေဘာက္ဂ်ာက ဆက္ေျပာပါတယ္။

ထိုင္းႏိုင္ငံအေျခစိုက္ ကခ်င္အမ်ိဳးသမီး အစည္းအ႐ံုး (KWAT) ကလည္း ကခ်င္ဒုကၡသည္မ်ားအတြက္ ကုလသမဂၢ အပါအ၀င္ ႏိုင္ငံတ ကာ အဖြဲ႔အစည္းမ်ားရဲ႕ အကူအညီဟာ အေျခခံအစားအေသာက္ လိုအပ္ခ်က္ရဲ႕ ၄ ရာခိုင္ႏႈန္းသာ ရရွိေနတယ္လို႔ ၂၀၁၂ ေအာက္တိုဘာ လ ၂ ရက္ေန႔ ရက္စြဲနဲ႔ အစီရင္ ခံစာတစ္ေစာင္ ထုတ္ျပန္ခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီ အစီရင္ခံစာမွာ KIO ထိန္းခ်ဳပ္နယ္ေျမအတြင္းက စစ္ေျပးဒုကၡ သည္ ၆ ေသာင္းေက်ာ္အတြက္ လိုအပ္တဲ့ အကူအညီရဲ႕ ၃ ရာခိုင္ႏႈန္းကို ကုလသမဂၢမွ ရရွိၿပီးေတာ့ ၁ ရာခိုင္ႏႈန္းဟာ ႏိုင္ငံတကာ NGO ေတြဆီက ရရွိတယ္လို႔ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။

“ကခ်င္ကို သူတို႔ကိုယ္တုိင္ သြားလႉဖို႔ လံုၿခံဳေရးအရ အဆင္မေျပဘူး။ ျပည္ေထာင္စု အစိုးရက ခြင့္မ ျပဳဘူးဆိုတာေတြက ဆင္ေျခေတြပါ။ တ ကယ္သြားႏိုင္ လုပ္ႏိုင္တဲ့ ျပည္တြင္း အဖြဲ႔အစည္းေတြကတဆင့္ ေထာက္ပံ့ရင္ ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္” လို႔ ကခ်င္ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ကြန္ရက္မွ မအား ခါန္က ဆိုပါတယ္။

ကခ်င္ျပည္နယ္အတြက္ ျပည္တြင္းကေန အျဖဴေရာင္တြဲလက္မ်ား၊ ကခ်င္ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ကြန္ရက္၊ စိမ္းေရာင္စို (မႏၲေလး)၊ ပန္းရဲ႕လမ္း အစရွိ တဲ့ အဖြဲ႔ေတြက ပံုစံအမ်ိဳးမ်ိဳးနဲ႔ အလႉေငြရွာေဖြတာ၊ ကိုယ္တိုင္ သြားေရာက္လႉဒါန္းတာေတြကို လုပ္ေနပါတယ္။

စစ္ပြဲကာလ တႏွစ္ေက်ာ္အၿပီး စစ္ေဘး ပုန္းေရွာင္သူေတြ ကိုယ့္အိမ္ကိုယ္ ျပန္ခ်င္ၾကေပမယ့္ ျမန္မာအစိုးရ တပ္မေတာ္ေရာ KIA ႏွစ္ ဘက္စ လံုးက စစ္ေရးအရ အေလွ်ာ့ေပးမယ့္ပံု မေပၚေသးပါဘူး။ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ေဆြးေႏြးပြဲ တရား၀င္ ေတြ႔ဆံုမႈေရာ၊ တရားမ၀င္ ေတြ႔ဆံုမႈ ပါဆိုရင္ ၁၀ ႀကိမ္အထိ လုပ္ခဲ့ၾကေပမယ့္တိက်ေသခ်ာတဲ့ သေဘာတူညီခ်က္မ်ိဳး အခုအခ်ိန္ထိမရေသးဘဲ တဖက္နဲ႔တဖက္ သံသယ ႀကီးထြားေနဆဲ ျဖစ္ပါ တယ္။