“မိုးပြင့္” စီမံခ်က္ႏွင့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး အက်ဳိးဆက္

ေကအိုင္စီ

၂၀၁၀ေရြးေကာက္ပြဲအၿပီး အသစ္တက္လာတဲ့ အစိုးရအဖြဲ႕က တိုင္းျပည္ကို ေျပာတဲ့အထဲမွာ ျပည္သူေတြ ရဲ႕ဆႏၵကို အေလးထားရမယ္ ဆိုတဲ့ အခ်က္တစ္ခ်က္ ပါ၀င္ေနပါတယ္။ ဒီအခ်က္ေပၚမွာ လူ၀င္မႈႀကီးၾကပ္ ေရးႏွင့္ ျပည္သူ႔အင္အား၀န္ႀကီးဌာနက မိမိတို႔ဌာနနဲ႔ဆိုင္တဲ့ ျပည္သူ႔ဆႏၵကို အေကာင္အထည္ေဖာ္တဲ့အေနနဲ႔ “မိုးပြင့္စီမံခ်က္”ဆိုတဲ့ ႏိုင္ငံသားစိစစ္ေရးကဒ္ျပား(မွတ္ပံုတင္) ထုတ္ေပးျခင္းကို ၂၀၁၁ခု ႏွစ္လယ္ပိုင္းမွာ စတင္ ေဆာင္ရြက္ခဲ့တယ္လို႔ သိရပါတယ္။

“မိုးပြင့္သည္ ျပည္သူေတြအတြက္ အဆင္ေျပေအာင္ ႏုိင္ငံသားစိစစ္ေရးကဒ္ျပား ထုတ္ေပးတဲ့ စီမံခ်က္ပဲျဖစ္ တယ္။ ဒါ ကရင္ျပည္နယ္တစ္ ခုတည္း မဟုတ္ဘူး။ အားလံုးကို ထုတ္ေပးတာ”လို႔ ကရင္ျပည္နယ္၊ လိႈင္းဘြဲၿမိဳ႕နယ္ ကြမ္တာေက်းရြာအုပ္စုက ေဒသခံေတြကို ႏုိင္ငံသား စိစစ္ေရးကဒ္ျပား လုပ္ေဆာင္ေပး ေနခ်ိန္အတြင္း စက္တင္ဘာလ ၂ရက္ေန႔မွာ ကိုယ္တိုင္ သြားေရာက္ၾကည့္႐ႈခဲ့တဲ့ လူ၀င္မႈႀကီးၾကပ္ေရး ႏွင့္ ျပည္သူ႔အင္အား၀န္ႀကီးဌာန ျပည္ေထာင္စု၀န္ႀကီး ဦးခင္ရီက ေကအုိင္စီကို ရွင္းလင္းေျပာဆိုခဲ့ျခင္းပဲ ျဖစ္ပါတယ္။

ဆက္လက္ၿပီး ၀န္ႀကီးက “ျပည္သူေတြရဲ႕ဆႏၵက ႏိုင္ငံသားစိစစ္ေရးကဒ္ျပားကို လြယ္လြယ္ကူကူ၊ျမန္ျမန္ ဆန္ဆန္၊ ေခ်ာေခ်ာေမြ႕ေမြ႕ ရရွိခ်င္တာေပါ့။ အဲဒီဆႏၵကို ျဖည့္ဆည္းဖို႔အတြက္ အခု ဒီစီမံကိန္းကိုစတဲ့သ ေဘာပဲ။ စီမံကိန္းနာမည္ မိုးပြင့္ဆိုတာ မိုးပြင့္ေလးေတြနဲ႔ လူထုအေပၚမွာ ပက္ျဖန္းၿပီးေတာ့ လူထုေတြ စိတ္ေအးခ်မ္းသာ ျဖစ္ပါေစေတာ့၊ ေက်နပ္မႈရပါေစေတာ့ဆိုၿပီး လုပ္တဲ့သေဘာျဖစ္ပါတယ္” လို႔ ဆိုပါတယ္။

အခုဆိုရင္ မိုးပြင့္စီမံခ်က္(၃) ၿပီးဆံုးလို႔ မိုးပြင့္(၄)ကို လာမဲ့ ေအာက္တိုဘာလ ၁ရက္ေန႔မွာ စတင္လုပ္ေဆာင္ မယ္လို႔လည္း သိရပါတယ္။ မိုးပြင့္စီမံခ်က္ကို ကရင္ျပည္နယ္တစ္ခုတည္း မဟုတ္ဘဲ က်န္တဲ့ တိုင္းနဲ႔ျပည္နယ္ ၁၄ခုမွာလည္း ျပဳလုပ္ေပးေနတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီစီမံ ခ်က္ကို လူ၀င္မႈႀကီးၾကပ္ေရးႏွင့္ ျပည္သူ႔အင္အား၀န္ႀကီး ဌာနေအာက္မွာရွိတဲ့ လူ၀င္မႈႀကီးၾကပ္ေရးႏွင့္ အမ်ဳိးသားမွတ္ပံုတင္ေရး ဦးစီးဌာန က ေန႔ခ်င္းၿပီး(One stop Service) ႀကီးၾကပ္လုပ္ေဆာင္ေနတာျဖစ္ၿပီး Norwegian Refugee Council-NRC က ၂၀၁၂ခုႏွစ္ မိုးပြင့္စီမံ ခ်က္(၃)က်မွ ပူးေပါင္းရင္း အခမဲ့ လုပ္ေဆာင္ေပးခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။

လက္ရွိ အစိုးရ၏ သတ္မွတ္ထားခ်က္အရ ႏိုင္ငံသားစိစစ္ေရးကဒ္ လုပ္ရာမွာ ထိုက္သင့္တဲ့ေငြေၾကးအျဖစ္ ေငြ ၆က်ပ္ေပးသြင္းရတယ္ဆို ေပမဲ့ အခုလို မိုးပြင့္စီမံခ်က္အရ NRC ကလည္း လိုအပ္တဲ့ နည္းပညာပိုင္းေတြမွာ ကူညီေပးေနတာေၾကာင့္ စိစစ္ေရးကဒ္ လုပ္ေဆာင္သူ တိုင္း ေငြမကုန္က်တဲ့အေပၚ အနည္းငယ္အလွမ္းေ၀း တဲ့ရြာ ကလူေတြလည္း လမ္းစရိတ္အကုန္ခံ၊ လူပင္ပမ္းခံၿပီး လာေရာက္ၾကတာကို ေတြ႕ရပါတယ္။

ဦးခင္ရီက “အဘကေတာ့ ကရင္ျပည္နယ္မွာ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ၀င္လုပ္ေပးတဲ့ ပုဂၢိဳလ္တစ္ေယာက္ ျဖစ္ေတာ့ ကိုယ့္ျပည္နယ္လို သေဘာထားၿပီးေတာ့ ဒီေနရာမွာေတာ့ အလကားလုပ္ေပးေနတာ”လို႔ ေျပာပါတယ္။

ဒီစီမံခ်က္အရ အသက္ ၁၀ႏွစ္ကစၿပီး ႏုိင္ငံသားစိစစ္ေရးကဒ္ လုပ္ေဆာင္ေပးသြားတာျဖစ္သလို လာေရာက္လုပ္ေဆာင္သူေတြကလည္း ရွိၿပီးသား မွတ္ပံုတင္ေတြ ေပ်ာက္သူ၊ ပ်က္စီးသူေတြ မဟုတ္ၾကဘဲ အားလံုးနီးပါးဟာ မွတ္ပံုတင္၊ ႏုိင္ငံသားကဒ္ တခုခု မရွိခဲ့ဖူးသူေတြ သာ ျဖစ္ၾကၿပီး အခ်ဳိ႕ေက်းရြာအုပ္စုေတြမွာ စိစစ္ေရးကဒ္လုပ္သူေတြဟာ လူလတ္ပိုင္း အသက္ ၂၀မွ ၄၀ၾကားအရြယ္ေတြ ပိုမ်ားတယ္လို႔ လည္း NRC ရဲ႕ Field assistant နန္းေအးေအာင္ဦးက ရွင္းျပပါတယ္။

နန္းေအးေအာင္ဦးက “က်မတို႔ NRC အေနနဲ႔က လာေရာက္တဲ့သူေတြထဲမွာ ၁၈ႏွစ္ေအာက္ကဘယ္ႏွစ္ဦး ဆိုတာ စာရင္းယူေပးတယ္။ ေနာက္ေတာ့ ေသြးစစ္ေပးတယ္။ အခု သူတို႔လိုအပ္တဲ့ ဒီမိတၱဴကူးတာတို႔၊ ဓာတ္ပံု႐ိုက္တာတို႔ ကြန္ျပဴတာတို႔ဘာတို႔ကအစ က်မတို႔ NRC က ေဆာင္ရြက္ေပးပါတယ္”လို႔ ေျပာပါတယ္။

ႏုိင္ငံသားဆိုတဲ့ေနရာမွာ ေမြးရာပါႏိုင္ငံသားနဲ႔ ဥပေဒအရလုပ္တဲ့ ႏုိင္ငံသားဆိုၿပီးရွိတာမို႔ ျမန္မာျပည္မွာ အၾကာႀကီး ေနထိုင္ခဲ့တဲ့ ကခ်င္၊ ကယား၊ ကရင္၊ ခ်င္း၊ မြန္၊ ျမန္မာ၊ ရခိုင္၊ ရွမ္း လူမ်ဳိးစုေတြနဲ႔ ဆက္စပ္ေနတဲ့ ေမြးရာပါႏုိင္ငံသားစာရင္း၀င္သူ အဲဒီလူမ်ဳိးစုေတြကို ႏုိင္ငံသား စိစစ္ေရးကဒ္ ထုတ္ေပးတယ္။ သူတို႔ဆႏၵအရ အရင္က ခက္ခဲတဲ့ဟာေတြကို ေျဖေလွ်ာ့ၿပီးေတာ့ လုပ္ေပးတယ္လို႔ ၀န္ႀကီးက ထပ္မံ ေျပာ ဆိုခဲ့ပါေသးတယ္။

ျပည္ေထာင္စု၀န္ႀကီးအေနနဲ႔ အခုလို ကရင္ျပည္နယ္ လိႈင္းဘြဲၿမိဳ႕နယ္၊ ကြမ္တာေက်းရြာအုပ္စုက ရြာခြဲ ၉ရြာမွာ စက္တင္ဘာလ ၂ရက္၊ ဖားအံၿမိဳ႕နယ္အတြင္း သံလြင္ျမစ္အေနာက္ဘက္ကမ္းက ေကာ့ရင္းေက်းရြာအုပ္စုက ရြာခြဲ ၅ရြာမွာ စက္တင္ဘာလ ၄ရက္ေန႔ေတြမွာ သြားေရာက္ၾကည့္႐ႈခဲ့တာကလည္း အစိုးရနဲ႔ ေကအဲန္ယူတို႔ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရးဆုိင္ရာ တတိယအႀကိမ္ေျမာက္ ေဆြးေႏြးပြဲကို တက္ ေရာက္ရခ်ိန္နဲ႔ တိုက္ဆိုင္တာေၾကာင့္လည္း ျဖစ္ပါတယ္။

စက္တင္ဘာလ ၄ရက္ေန႔ မြန္းလြဲပိုင္းက ကရင္ျပည္နယ္၊ ဖားအံၿမိဳ႕ ဇြဲကပင္ဟိုတယ္လ္မွာ အစိုးရနဲ႔ ေကအဲန္ယူ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးကိုယ္စား လွယ္ေတြ ေတြ႕ဆံုေဆြးေႏြးပြဲ ၿပီးဆံုးတာနဲ႔ ေကအဲန္ယူ အေထြေထြ အတြင္းေရးမႉး ေနာ္စီဖိုးရာစိန္၊ တြဲဖက္စစ္ေရးခ်ဳပ္ ဗိုလ္မႉးခ်ဳပ္စရွာထု ေ၀ၚတို႔ဟာ ၀န္ႀကီးဦးခင္ရီ အပါအ၀င္ ေနျပည္ေတာ္နဲ႔ ကရင္ျပည္နယ္က လ၀ကအရာရွိေတြနဲ႔အတူ ေအာက္ေကာ့ရင္းရြာ ဘုန္းေတာ္ႀကီး ေက်ာင္းကို သြားေရာက္ၿပီး ႏုိင္ငံသားစိစစ္ေရးကဒ္ လာလုပ္တဲ့ ကရင္ရြာသူရြာသားမ်ားနဲ႔ ေတြ႕ဆံုႏႈတ္ဆက္ စကားေျပာဆိုခဲ့ၾကပါတယ္။

ေနာ္စီဖိုးရာစိန္က “အမွန္ေတာ့ ေလာေလာဆယ္မွာ ဒုကၡသည္ေတြထက္ အခုလို ျပည္တြင္းထဲမွာေနၿပီး ဘာႏိုင္ငံသားကဒ္မွ မရေသးတဲ့ သူေတြက အမ်ားႀကီး။ သူတို႔ကို အရင္လုပ္ေပးတာက ပိုသင့္ေလ်ာ္ပါတယ္။ IDP ေတြကေတာ့ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးလုပ္ငန္းစဥ္အေပၚမွာ ၾကည့္ ၿပီး တဆင့္ခ်င္းသြားရမွာပဲ”လို႔ ေျပာပါတယ္။

ဖားအံၿမိဳ႕ခံတစ္ဦးကလည္း “အရင္က အစိုးရ၀န္ထမ္း လ၀ကေတြဟာ ဒီလိုေက်းရြာေတြမွာ ၀င္လာၿပီး မလုပ္ေပးရဲဘူး။ လံုၿခံဳေရးအရေပါ့။ အခုလိုစကားေျပာဆိုခ်ိန္ကာလမွာ သူတို႔လည္း ႏွစ္ဖက္ေခါင္းေဆာင္ေတြ အာမခံခ်က္နဲ႔ ရဲရဲတင္းတင္း ရြာေတြကိုဆင္းၿပီး ႏုိင္ငံသားစိစစ္ ေရးကဒ္ျပား လုပ္ေပးလို႔ရဲတာ”လို႔ ေျပာပါတယ္။

မိုးပြင့္စီမံခ်က္ကို ဇူလိုင္ ၁ရက္၊ ၂၀၁၁ခုႏွစ္က စတင္ခဲ့တာျဖစ္သလို အခုဆိုရင္ မိုးပြင့္ ၁၊ ၂၊ ၃အထိ ၿပီးစီးသြား ပါၿပီ။ NRC ကေတာ့ လ၀က ဌာနနဲ႔ ၁၁ရက္၊ ၆လ၊ ၂၀၁၂မွာ စလုပ္ပါတယ္။ ဒီစီမံခ်က္အရကရင္ျပည္နယ္ အတြင္းက ၇ၿမိဳ႕နယ္စလံုးမွာ လူဦးေရ တစ္သိန္းရွစ္ေသာင္း ေက်ာ္ကို တစ္ၿပိဳင္နက္ လုပ္ေဆာင္ရမယ္လို႔ ရည္ရြယ္ထားေပမဲ့ အခု မိုးပြင့္စီမံခ်က္(၃)အထိ လူဦးေရ တစ္သိန္းတစ္ေသာင္းေက်ာ္ လုပ္ေဆာင္ၿပီးသြားၿပီ ျဖစ္ေၾကာင္းကို ကရင္ျပည္နယ္ လူ၀င္မႈႀကီးၾကပ္ေရးႏွင့္ အမ်ဳိးသားမွတ္ပံုတင္ေရးဦးစီးဌာန ၫႊန္ၾကားေရးမႉး ဦးေသာင္း ေဇာ္က ေကအိုင္စီကို အခုလို ေျပာပါတယ္။

“ၿမိဳ႕နယ္တိုင္းက ရြာေတြ အေတာ္မ်ားမ်ားေတာ့ လုပ္ၿပီးသြားၿပီ။ ဖာပြန္ၿမိဳ႕နယ္မွာေတာ့ မိုးတြင္းဘက္မို႔ အနည္းငယ္ သြားရခက္ေနတာ တစ္ခုပဲ ရွိပါတယ္။ အရင္တုန္းကေတာ့ လံုၿခံဳေရးကန္႔သတ္တဲ့ နယ္ေျမေတြ သြားလို႔မရဘူး။ ျမ၀တီဆို ကုကၠိဳလ္အထိ၊ ၾကာအင္းဆိပ္ႀကီး ဆို ၾကာအင္းဆိပ္ႀကီးပဲ ရတယ္။ ဘုရားသံုးဆူက မဲ့ကသာဘက္မွာဆို အရင္က သြားလို႔မရဘူး။ အခုဆို သြားလို႔ရၿပီ။ ဒါဟာ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ရဲ႕ အႏွစ္အရသာကို ျပည္သူေတြခံစားရတဲ့ ကနဦးရလဒ္ေပါ့ေလ”
ဒါ့အျပင္ အခုလို ေက်းရြာအတြင္း ႏုိင္ငံသားစိစစ္ေရးကဒ္ လာေရာက္လုပ္ေဆာင္ေနခ်ိန္အိမ္နီးခ်င္းႏုိင္ငံ ေတြမွာ အလုပ္လုပ္ေနသူ၊ ခရီး ရက္ရွည္ သြားေနသူေတြအဖို႔ ေနရပ္ ျပန္လည္ေရာက္ရွိလာတဲ့အခါ ဆက္လက္ ေဆာင္ရြက္ေပးသြားမွာျဖစ္တယ္လို႔လည္း သိရပါတယ္။

ေကာ့ရင္းေက်းရြာအုပ္စုအတြက္ ေအာက္ေကာ့ရင္းရြာ ဘုန္းေတာ္ႀကီးေက်ာင္းမွာ ရြာသူရြာသားေတြကို ႏိုင္ငံသားစိစစ္ေရးကဒ္ သြား ေရာက္လုပ္ေဆာင္သူ ေအာက္ေကာ့ရင္းရြာသူ သားသည္မိခင္တစ္ဦးက “ဓာတ္ပံု႐ိုက္(စိစစ္ေရးကဒ္လုပ္)တာကို ၀မ္းသာပါတယ္။ က်မ တို႔ရြာက ဖားအံနဲ႔ဘယ္ေလာက္မွမေ၀း တာေတာင္ မွတ္ပံုတင္မရွိတာ အမ်ားႀကီးပဲ။ ဒီထက္ပိုေ၀းတဲ့ရြာက လူေတြဆို ပိုဆိုးတာေပါ့”လို႔ ေျပာပါတယ္။

NRC ဟာ လ၀ကဌာနနဲ႔ မိုးပြင့္စီမံခ်က္(၃)က်မွ စတင္ ပူးေပါင္းလုပ္ေဆာင္ခ်ိန္မွာ ေက်းရြာသူရြာသား ေတြအေနနဲ႔ ေငြေၾကးေပးေဆာင္ရ ျခင္း မရွိေပမဲ့ ဒီမတိုင္ခင္ကေတာ့ ပံုမွန္အားျဖင့္ က်ပ္ ၅ေထာင္ကုန္က် ေသာ္လည္း ႐ံုးလုပ္ငန္းျပင္ပအခ်ိန္ႏွင့္ စေန၊ တနဂၤေႏြ နားရက္ ေတြမွာ လုပ္ေဆာင္သူေတြကေငြက်ပ္ တစ္ေသာင္းႏွစ္ေသာင္းေက်ာ္ ကုန္က်တယ္လို႔လည္း ကိုယ္တိုင္သြားေရာက္ လုပ္ေဆာင္ခဲ့သူေတြ က ေျပာဆိုေနၾကပါတယ္။

ဖာပြန္ၿမိဳ႕နယ္၊ ကမေမာင္းၿမိဳ႕မွာ စိစစ္ေရးကဒ္လုပ္ခဲ့သူ ကရင္လူငယ္တစ္ဦးက “က်ေနာ္တို႔လုပ္တုန္းက ေဖေဖာ္၀ါရီ လ ၁၅ရက္ေလ။ ႐ံုးပိတ္ရက္ တနဂၤေႏြေန႔မို႔ ႏွစ္ေသာင္းငါးေထာင္ကုန္တယ္။ ပံုမွန္အတိုင္းဆို က်ပ္ ၅ေထာင္ပဲ ကုန္တယ္ေလ။ ဒါေပမဲ့ တစ္ရက္တည္း အၿပီးရတာ အေတာ္ေကာင္းတယ္”လို႔ ဆိုပါတယ္။

မိုးပြင့္စီမံခ်က္ထဲမွာ ပါ၀င္လုပ္ေဆာင္ေပးေနတဲ့ လ၀က၀န္ထမ္းတစ္ဦးရဲ႕ ေျပာျပခ်က္အရ အသက္ ၁၀ႏွစ္မွစလုပ္သူမ်ားမွာ အသက္ ၁၈ႏွစ္ျပည့္လွ်င္ ႏုိင္ငံသားစိစစ္ေရးကဒ္ကို အသစ္တဖန္ ထပ္မံ ေျပာင္းလဲရမွာျဖစ္ၿပီး ေပ်ာက္သြား၊ ပ်က္သြားပါက လ၀က႐ုံးတြင္ ျပန္ လည္ေလွ်ာက္ထားႏုိင္သလို အခုလုပ္ေဆာင္ေနသူေတြဟာ ႏုိင္ငံသားစိစစ္ေရးကဒ္ တႀကိမ္တခါမွ မလုပ္ဖူး၊ မကိုင္ေဆာင္ဖူးသူေတြသာ ျဖစ္တယ္လို႔ သိရပါတယ္။

၁၉၄၇ခုႏွစ္ရဲ႕ ႏုိင္ငံသားမ်ား မွတ္ပံုတင္ေရး နည္းဥပေဒအရ ဒီႏုိင္ငံမွာရွိေနတဲ့ လူေတြကို မွတ္ပံုတင္ထား တာကို အမ်ဳိးသားမွတ္ပံုတင္လို႔ ေခၚခဲ့ၿပီး အခုလုပ္တဲ့ ႏုိင္ငံသားစိစစ္ေရးကဒ္ ရဖို႔က်ေတာ့ အိမ္လိပ္စာေတြ၊ ပံုစံ ၁၀ေတြ၊ မိသားစု၀င္စာရင္းေတြ ရွိရၿပီး ဒီကဒ္ျပားတစ္ခုရဖို႔ အတြက္ သူ႔ရဲ႕ မ်ဳိး႐ိုးစဥ္ဆက္ စိစစ္တာေတြ ရွိလာပါတယ္။

“လူတစ္ေယာက္ကို ႏုိင္ငံသားအျဖစ္ အသိအမွတ္ျပဳျခင္းဆိုတာ ႏုိင္ငံတစ္ႏုိင္ငံ အခ်ဳပ္အျခာအာဏာရဲ႕ အစိတ္အပိုင္းတစ္ခုျဖစ္တယ္။ ဒါ အင္မတန္ အေရးႀကီးတယ္။ ႏိုင္ငံသားစိစစ္ေရးကဒ္ျပား ဆိုတာကေတာ့ ပိုၿပီးေတာ့ ေလးနက္တာေပါ့ေလ။ သို႔ေသာ္ အမ်ဳိးသားမွတ္ပံုတင္ ကဒ္ျပားဆိုတာ ႏုိင္ငံသားစိစစ္ေရးကဒ္ျပား ပါပဲ”လို႔ ၀န္ႀကီးဦးခင္ရီက ရွင္းျပပါတယ္။

လက္ရွိအခ်ိန္ထိ ေကအဲန္ယူနဲ႔ အစုိးရတို႔ရဲ႕ ေတြ႕ဆံုေဆြးေႏြးမႈဟာ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရးဆိုင္ရာ လိုက္နာရမဲ့ က်င့္၀တ္စည္းကမ္းမ်ားကို မူအားျဖင့္ သေဘာတူညီတဲ့အဆင့္သာ ရွိေသးတဲ့အတြက္ တကယ္ႏုိင္ငံေရးေဆြး ေႏြးပြဲသို႔ မေရာက္ရွိေသးပါဘူး။ ဒီအတြက္ ဌာေနမဲ့ျပည္ သူေတြနဲ႔ ထိုင္း-ျမန္မာနယ္စပ္ ဒုကၡသည္စခန္းေတြက ကရင္အမ်ားစု ပါ၀င္တဲ့ ဒုကၡသည္ေတြကို ေနရပ္ျပန္လည္ပို႔ေဆာင္ျခင္း၊ အလုပ္အ ကိုင္ ရွာေဖြေပးျခင္းနဲ႔ ႏုိင္ငံသားအျဖစ္ မွတ္ပံုတင္ျခင္းဆိုင္ရာ လုပ္ငန္းစဥ္ေတြကို လုပ္ေဆာင္ေပးရမဲ့အခ်ိန္ဟာ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးရဲ႕ အက်ဳိး ဆက္အေပၚမွာသာ တည္မွီေနတယ္လို႔လည္း ၀န္ႀကီးဦးခင္ရီက အခုလို ေျပာဆိုသြားပါတယ္။

၎က “ဒီ Peace process ႀကီးတစ္ခုလံုးမွာ အဓိကက်တာက Ceasefire. Ceasefire ၿပီးၿပီဆိုတာနဲ႔ တၿပိဳင္နက္ Demining (မုိင္းရွင္း လင္းေရး) လုပ္ၿပီးေတာ့ အဲဒီေနရာေတြကို သြားၿပီးေတာ့ ခ်ဥ္းကပ္ရေတာ့ မယ္။ ေကအဲန္ယူမိသားစုေတြ ျပန္လည္ေနရာခ်ထားရမယ္။ IDPs ေတြ ျပန္လည္ေနရာခ်ထားရမယ္။ Refugee ေတြ ျပန္လည္ေနရာခ်ထားရမယ္။ အဲဒီလူေတြအားလံုးဟာ ေမြးရာပါႏိုင္ငံသားေတြျဖစ္တဲ့ အတြက္ေၾကာင့္ သူတို႔ကို ႏုိင္ငံသားစိစစ္ေရးကဒ္ျပားေပးဖို႔ အဆင္သင့္ပဲ။ ျမန္ျမန္ဆန္ဆန္ၿငိမ္းခ်မ္းေရးရ သြားဖို႔ပဲ လိုတယ္။ ျမန္ ျမန္ဆန္ဆန္ ဒီ Step ေတြ ၿပီးသြားဖို႔ပဲလိုတယ္”လို႔ ေျပာဆိုသြားပါတယ္။