ရန္ကုန္ဆင္ေျခဖုံးတြင္ ေသာက္သံုးေရျပတ္လပ္

ထက္ႏိုင္ေဇာ္

ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ ဆင္ေျခဖုံး ေဒသမ်ားတြင္ ေနထုိင္သူမ်ားမွာ သန္႔႐ွင္းေသာ ေသာက္သံုးေရကို ဖူလံုစြာ မရ႐ွိေသးသကဲ့သို႔ ေႏြရာသီ ေရာက္တိုင္းတြင္ ေရ႐ွားပါး ျပတ္လပ္မႈႏွင့္ ရင္ဆိုင္ႀကံဳေတြ႔ေနရေၾကာင္း သိရသည္။

သု၀ဏၰၿမိဳ႕နယ္ ၂၉ ရက္ကြက္တြင္ စည္ပင္မွေပးေဝျဖန္႔ျဖဴးသည့္ ေရမလာသည့္ ျပႆနာ ရင္ဆိုင္ေနရသည္မွာ ၆ လ ခန္႔႐ွိၿပီ ျဖစ္ၿပီး ယခုရက္ပိုင္းတြင္ ပိုမိုဆိုး၀ါးလာကာ ညသန္းေခါင္ေက်ာ္ ၁ နာရီမွ နံနက္ ၅ နာရီ အထိ ေရေစာင့္တင္ေသာ္လည္း လံုး၀ မရ႐ွိေတာ့ေၾကာင္း ယင္းရပ္ကြက္ မီးဒံုး ၁ လမ္းတြင္ ေနထုိင္သူ ကိုေဇာ္မင္းထြန္းက ေျပာသည္။

“၂၀၀၇ ခုႏွစ္က စၿပီးေတာ့ စည္ပင္နဲ႔ ႀကံ့ခိုင္ေရး ေပါင္းၿပီး ေရေပးတာ အခု ေရေကာင္းေကာင္း မရတာ တႏွစ္ေက်ာ္ၿပီ။ ရပ္ကြက္႐ံုးကို သြားေျပာ ေတာ့လည္း ၿမိဳ႕နယ္ကို တင္ထားတယ္လို႔ ေျပာတယ္။ အရင္က က်ေနာ္တုိ႔ ရတဲ့ေရကို ဟိုဘက္ျခမ္း ကိုလည္း မွ်ေပးရတယ္။ အခုမေပးႏိုင္ေတာ့ဘူး။ ၾကာလာရင္ ေရကို သူရတယ္၊ ငါမရဘူးဆိုၿပီး လူမႈေရး ျပႆနာေတြပါ တက္လာႏိုင္တယ္” ဟု သူက ရွင္းျပသည္။

လိႈင္သာယာ ၿမိဳ႕နယ္ အျပင္ပဒန္ ေက်း႐ြာတြင္ ေရကန္ႀကီးတကန္မွ ေရကို အနီး႐ွိ တိုးခ်ဲ႕ရပ္ကြက္ ေက်း႐ြာမ်ားမွ သံုးစြဲလွ်က္႐ွိရာ ေနာက္ပိုင္းတြင္ ကန္ေရ ညစ္ညမ္းလာေသာေၾကာင့္ မိုးမက်မီ ကိုယ္ထူကိုယ္ထ ကန္တကန္ ထပ္တူးႏိုင္ရန္ ႀကိဳးစားလွ်က္ ႐ွိေၾကာင္း ယင္းေက်း႐ြာမွ ကိုေအာင္မင္းက ေျပာသည္။

ယင္းေရကန္မွာ ေႏြရာသီတြင္ ေရခန္း နည္းပါးသြားေသာေၾကာင္း၊ ပန္းလိႈင္ျမစ္မွ ေရကို သံုးစြဲရာ ႏုံးေစာ္နံေသာေၾကာင့္ ေရရ႐ွိမည့္ တျခားနည္းလမ္းတခုကို ႐ွာေဖြလွ်က္႐ွိေၾကာင္း သူက ေျပာသည္။

“ျပႆနာက စက္မႈဇုန္က စြန္႔ပစ္ေရေတြေၾကာင့္ ကန္က ေရလည္းမသန္႔ေတာ့ဘူး၊ ျမစ္ေရကို ေသာက္ေတာ့လည္း ႏုံးေစာ္က နံ၊ ေသာက္စရာ မ႐ွိေတာ့ ဒီေရကိုပဲ ညသိပ္ ေသာက္ရတယ္” ဟု ၎က ဆိုသည္။

ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ ဆင္ေျခဖုံးေဒသမ်ားတြင္ ေနထိုင္သူအမ်ားစုမွာ သန္႔႐ွင္းေသာ ေသာက္ေရ၊ သံုးေရမ်ားႏွင့္ အလွမ္းေ၀းေနဆဲ ျဖစ္ၿပီး ေန႔စဥ္လိုအပ္ေသာ ေရကို နီးစပ္ရာ ေရကန္၊ ေရတြင္းမ်ားမွ အကာအကြယ္မဲ့စြာ ခပ္ယူ ေသာက္သံုးလွ်က္႐ွိေၾကာင္း ဧရာ၀တီႏွင့္ ေတြ႕ဆံုခဲ့သူမ်ား၏ ေျပာဆိုခ်က္အရ သိရသည္။

ေ႐ႊျပည္သာၿမိဳ႕နယ္ ၇ ရပ္ကြက္ န၀ရတ္ လမ္းတြင္ ေနထိုင္သူ မမ်ိဳးက အ၀ီစိမွ လာသည့္ေရမွ သံေခ်းေစာ္နံေန၍ မနက္ မိုးလင္းပိုင္း ေရေပၚတြင္ ဆီမ်ား ေ၀့ေန၍ အနံ႔ဆိုးရြားေသာေၾကာင့္ ေသာက္၍ လံုး၀မရေၾကာင္း ေျပာသည္။

ေျမာက္ဒဂံု ၿမိဳ႕နယ္ ၃၃ ရပ္ကြက္တြင္ တဧကခန္႔ ႐ွိေသာ ေရကန္တခုမွ ေရကို ကန္ပတ္ပတ္လည္တြင္ ေနထိုင္သူမ်ားက ေသာက္ေရ သံုးေရအျဖစ္ အသံုးျပဳၾကၿပီး တခ်ိဳ႕မွာ ေက်ာက္ခ်ဥ္ႏွင့္ ထံုးခဲတို႔ကို အသံုးျပဳ၍ ေသာက္သံုး ၾကေသာ္လည္း တခ်ိဳ႕မွာ ေရကို ညသိပ္၍ တိုက္႐ိုက္ ေသာက္သံုးၾကသည္ကို ေတြ႕ရသည္။

ၾကာပန္းမ်ားပြင့္ေနေသာ ၎ေရကန္မွ ေရကို က်န္မာေရး ၀န္ႀကီး႒ာနမွ ၀န္ထမ္းမ်ားက ေရသန္႔ေဆးမ်ား ေက်ာက္ခ်ဥ္မ်ား လာေရာက္ထည့္ေပးေလ့ ႐ွိေၾကာင္း၊ မိုးရာသီတြင္ ေသာက္ေရ သံုးေရ ဖူလံုေသာ္လည္း ေႏြရာသီတြင္ ေရအခက္အခဲ ႐ွိေၾကာင္း အဆုိပါ ရပ္ကြက္တြင္ ေနထိုင္သူ အသက္ ၆၃ ႏွစ္အ႐ြယ္ အၿငိမ္းစား စက္မႈ၀န္ထမ္း ဦးစိုး၀င္းက ဧရာ၀တီသို႔ ေျပာသည္။

“ေရကို ဒီလိုပဲေသာက္ေနတာ ၾကာၿပီ။ ဘာေရာဂါမွေတာ့ မျဖစ္ဘူး။ ဒီကန္က မိုးရာသီမွာ မိုးမ်ားရင္ေတာ့ ေရလွ်ံတယ္။ေႏြရာသီ ေရာက္ရင္ေတာ့ ေသာက္ေရအတြက္ နည္းနည္းခက္တယ္” ဟု သူက ဆိုသည္။

၎ေရကန္ ပတ္၀န္းက်င္တြင္ ေနထိုင္သူအမ်ားစုမွာ လက္ျဖင့္ႏွိပ္ရေသာ တံုကင္ တခုစီ ႐ွိၾကၿပီး ေရသံုးရန္ လိုအပ္ေသာအခါ တံုကင္ကို အသံုးျပဳ၍ ေရရ႐ွိရန္ ႀကိဳးပမ္းၾကရေၾကာင္း၊ တံုကင္ႏွင့္ ပိုက္အတြက္ က်ပ္ ၅ ေသာင္း ခန္႔ကုန္က်ေၾကာင္း သိရသည္။

“ေရက မိုးေခါင္ရင္ ရွားတယ္။ ေသာက္စရာ ေလာက္ပဲ႐ွိတယ္” ဟု ၃၃ ရပ္ကြက္တြင္ ၁၀ ႏွစ္ခန္႔ ေနထိုင္ခဲ့သူ ေဒၚလွက်င္က ဆိုသည္။

ေဒၚလွက်င္က သူ၏အိမ္တြင္ ကန္ေရကို ရာ၀င္အိုးမ်ားျဖင့္ ေလွာင္ထားကာ ညသိပ္၍ ေသာက္ေရအျဖစ္ အသံုးျပဳေၾကာင္း၊ မိုးရာသီတြင္ ရ႐ွိသိုေလွာင္ထားေသာေရကို ေႏြရာသီတြင္ ေသာက္ေရအျဖစ္ ျပန္လည္ အသံုးျပဳရေၾကာင္း ႐ွင္းျပသည္။

ေျမာက္ဒဂံုၿမိဳ႕နယ္တြင္ ေနထိုင္သူ ဦးျမင့္ေဇာ္ကလည္း ယခုကဲသို႔ ေရကို အကာအကြယ္မဲ့စြာ ေသာက္သံုးျခင္းသည္ က်န္းမာေရးကို ထိခိုက္ေစႏိုင္ေသာ္လည္း ရပ္ကြက္လူထု အေနျဖင့္ တျခားေ႐ြးခ်ယ္ခြင့္ မ႐ွိေၾကာင္း၊ စည္ပင္မွ ေပးေ၀ေသာ ေရမွာ ရပ္ကြက္တခ်ိဳ႕သာ ရ႐ွိေသာ္လည္း ေျမာက္ဒဂံု ၿမိဳ႕နယ္႐ွိ ရပ္ကြက္အမ်ားစုမွာ စည္ပင္ေရ မရ႐ွိေၾကာင္း ေျပာဆိုသည္။

“ေရသန္႔ဗူးက တဗူးကို ၄၀၀ ႐ွိတယ္။ ဆိုင္မွာသြားယူရင္ ၃၅၀ နဲ႔ရတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒီရပ္ကြက္မွာ အမ်ားစုက ေရသန႔္ဗူး ၀ယ္မေသာက္ႏိုင္ ၾကဘူး။ ဒီလိုပဲ ကန္ေရ ေသာက္ေနၾကတာ” ဟု သူက ေျပာသည္။

ေျမာက္ဒဂံု ၿမိဳ႕နယ္ ၄၀ ရပ္ကြက္ ဗိုလ္ေတဇလမ္းတြင္ ကေလး ၃၀ ခန္႔ကို စာသင္ေပးေနေသာ ဆရာမ ေဒၚဆိုင္းထြယ္က အ၀ီစိတြင္းမွ ရ႐ွိေသာ ေျမေအာက္ေရမွာ ေသာက္၍ မရေသာေၾကာင့္ ေရသန္႔စက္ တပ္ဆင္ကာ ေသာက္ေရ အျဖစ္ အသံုးျပဳေနရေၾကာင္း ေျပာသည္။

“ကေလးေတြကေတာ့ တေန႔ကို ေရသန္႔ ႏွစ္ဗူးေလာက္ေတာ့ ေသာက္ၾကတယ္။ အခုအခ်ိန္က ေရ႐ွားေတာ့ ခဏခဏ မေသာက္ဖို႔ ေျပာေပမယ့္ ခိုးေသာက္ၾကတယ္။ ေရသန္႔စက္ကလည္း ေရတဗူးရဖို႔ တနာရီေလာက္ ၾကာတယ္။ ေရကလည္း မီးအားမျပည့္ေတာ့ တင္ခ်င္းတိုင္း တင္လို႔မရဘူး” ဟု ၎ဆရာမက ဆိုသည္။

ေႏြရာသီျဖစ္ေသာ မတ္၊ ဧၿပီႏွင့္ ေမလမ်ားတြင္ ႏွစ္စဥ္ ေသာက္ေရအတြက္ အခက္အခဲ႐ွိေၾကာင္း ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ခံမ်ားက ေျပာဆိုၾကၿပီး ရန္ကုန္ဆင္ေျခဖုံး လူထု မွာလည္း ရ႐ွိေသာ ေရကိုပင္ ယံုၾကည္စြာ ပံုစံမ်ိဳးစံုျဖင့္ ေက်ာက္ခ်ဥ္ထည့္၍ လည္းေကာင္း၊ က်ိဳခ်က္၍လည္းေကာင္း ေသာက္သံုးလွ်က္ ႐ွိသည္ကို ေတြ႔ရသည္။

ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ေတာ္ စည္ပင္သာယာေရး ေကာ္မတီႏွင့္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ ေရေကာင္းေရသန္႔ ရ႐ွိရန္ ပူးတြဲ အေကာင္အထည္ ေဖာ္လ်က္႐ွိေသာ ဂ်ပန္ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ ပူးေပါင္းေဆာင္႐ြက္ေရး ေအဂ်င္စီ (JICA) က ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ျပစီမံကိန္း (Master Plan) အတြက္ ကၽြမ္းက်င္သူ ပညာ႐ွင္ ၃၀ လာေရာက္ေလ့လာခဲ့ရာ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ ဧရိယာတြင္ ေရေကာင္း ေရသန္႔ ရ႐ွိရန္ ေဆာင္႐ြက္ေပးမည့္ အစီအစဥ္ အဆင့္ (Planned Target 1/2) ပါ၀င္သည္ဟု သိရသည္။

ယင္းအဖြဲ႕က ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ပတ္၀န္းက်င္ ဧရိယာ၌ ေရေကာင္းေရသန္႔ ရ႐ွိရန္အတြက္ ေလ့လာခဲ့ရာ သကၠရာဇ္ ၂၀၄၀ ခုႏွစ္ ေရာက္မွသာ ၿမိဳ႕ဧရိယာ၏ ၈၀ ရာခိုင္ႏႈန္းခန္႔ ေရသန္႔ ရ႐ွိမည္ ျဖစ္ေၾကာင္း Planned Target 1 တြင္ ေဖာ္ျပထားသည္။

ယင္း Master Plan ၏ အဆိုအရ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕သည္ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္တြင္ ၃၉ ရာခိုင္ႏႈန္း၊ ၂၀၁၈ တြင္ ၄၈ ရာခိုင္ႏႈန္း၊ ၂၀၂၅ တြင္ ၅၈ ရာခိုင္ႏႈန္းႏွင့္ ၂၀၄၀ တြင္ ၈၀ ရာခိုင္ႏႈန္း အထိ ေရသန္႔ ရ႐ွိမည္ဟု ေဖာ္ျပထားၿပီး ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ပတ္၀န္းက်င္ ဧရိယာ ေရသန္႔ ရ႐ွိမည့္ အေျခအေနမွာ ၿမိဳ႕ဧရိယာထက္ ပိုမို ေလ်ာ့နည္းမည္ ျဖစ္သည္။

JICA က ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ ေရေကာင္းေရသန္႔ ျဖန္႔ျဖဴးေရးႏွင့္ ပတ္သက္၍ အေျခခံအေဆာက္အအံု ခိုင္မာေကာင္းမြန္ရန္ႏွင့္ မွ်တေသာ ျဖန္႔ေ၀မႈ ျပဳလုပ္ရန္ လိုအပ္ေၾကာင္း Master Plan တြင္ အႀကံျပဳထားသည္။

ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ေတာ္ စည္ပင္သာယာေရးေကာ္မတီ အတြင္းေရးမႉး ဦးေက်ာ္စိုးကမူ ရန္ကုန္လူထုသည္ ေသာက္ေရသန္႔ကို ယခင္ကထက္ ပိုမိုရ႐ွိလာၿပီး ေကာ္မတီ အေနျဖင့္လည္း ျပည္သူမ်ား ေရေကာင္းေရသန္႔ ရ႐ွိရန္ စီမံကိန္းမ်ား ခ်မွတ္ကာ စနစ္တက် အေကာင္အထည္ေဖာ္ ေဆာင္႐ြက္ေနေၾကာင္း ဧရာ၀တီသို႔ ေျပာသည္။

ဧရာ၀တီက ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ေတာ္စည္ပင္သာယာေရးေကာ္မတီ အင္ဂ်င္နီယာ႒ာန (ေရႏွင့္ သန္႔႐ွင္းမႈ) မွ တာ၀န္႐ွိသူႏွင့္ ေတြ႕ဆံုခြင့္ ရ႐ွိရန္ ၄ ရက္ခန္႔ ႀကိဳးစားခဲ့ေသာ္လည္း ေတြ႕ဆံုခြင့္ မရခဲ့ေပ။