ရခိုင္ပဋိပကၡ ေျဖရွင္းနည္းမ်ားကို အစီရင္ခံစာတြင္ အဓိက ထည့္ေရးထားသည္ဟုဆို

မင္းမင္း

ရခိုင္ျပည္နယ္မွ ပဋိပကၡမ်ားႏွင့္ ပတ္သက္၍ အစိုးရမွ ေျဖရွင္းရန္နည္း လမ္းမ်ားကို အစီရင္ခံစာတြင္ အဓိက ထည့္သြင္းေရးသားထားသည္ဟု စံုစမ္းစစ္ေဆးေရး ေကာ္မရွင္၏ အတြင္းေရးမွဴးက မဇၥ်ိမကို ေျပာသည္။

“အဓိကကေတာ့ ပဋိပကၡေတြ ဘာေၾကာင့္ျဖစ္တယ္။ ဒီပဋိပကၡေတြ ေျဖရွင္းဖို႔အတြက္၊ ခ်ဳပ္ၿငိမ္းသြားဖို႔အတြက္ အစိုးရအေနန႔ဲ ဘယ္လိုေဆာင္ရြက္သင့္တယ္ ဆိုတဲ့ဟာကို အဓိကထားၿပီး က်ေနာ္တို႔ ေရးထားပါတယ္” ဟု ေဒါက္တာေက်ာ္ရင္လႈိင္ က ေျပာသည္။

စာမ်က္ႏွာ ၁၀၀ ေက်ာ္ ပါေသာ အဆိုပါ အစီရင္ခံစာကို သမၼတထံသို႔ ယခုလ ၂၂ ရက္ေန႔က ေပးပို႔ထားၿပီးျဖစ္ၿပီး အေသးစိတ္အခ်က္မ်ားကို ၂၉ ရက္ေန႔တြင္ သတင္းစာရွင္းလင္းပြဲ ျပဳလုပ္မည္ ဟုဆိုသည္။

၂၀၁၂ ခုႏွစ္က ျဖစ္ပ်က္ခဲ့သည့္ ရခိုင္ျပည္နယ္တြင္း ပဋိပကၡမ်ားႏွင့္ ပတ္သက္၍ ျဖစ္ရပ္မွန္ စံုစမ္းစစ္ေဆးရန္ႏွင့္ အၾကံျပဳရန္ အဖြဲ႔ဝင္ ၂၇ ဦးပါသည့္ ေကာ္မရွင္ကို သမၼတက ဖြဲ႔စည္းေပးၿပီး ရွစ္လေက်ာ္ အၾကာတြင္ အၿပီးသတ္ အစီရင္ခံစာ ထြက္ေပၚလာျခင္း ျဖစ္သည္။

စံုစမ္းရရွိမႈမ်ားကို မတ္လကုန္တြင္ သမၼတထံ အစီရင္ခံစာ တင္ရန္ ေျပာင္းလဲ သတ္မွတ္ခဲ့ေသာ္လည္း ရခိုင္တြင္ျဖစ္ပြားသကဲ့သို႔ အလားတူ ကိစၥရပ္မ်ား ေပၚေပါက္ခဲ့၍ ၾကန္႔ၾကာခဲ့ရေၾကာင္း ေကာ္မရွင္အဖြဲ႔ဝင္ျဖစ္သူ ဒီမိုကရက္တစ္ပါတီ(ျမန္မာ) ၏ အတြင္းေရးမွဴး ေဒၚသန္းသန္းႏု က မဇၥ်ိမကို ေျပာသည္။

“မတ္လကုန္မွာ မတင္ျပႏိုင္တာက အဲဒီမတိုင္ခင္ေလးမွာပဲ မိတၳီလာတို႔၊ ႀကိဳ႕ပင္ေကာက္တို႔မွာ ျပႆနာေတြနည္းနည္း ျပန္႔ႏွံ႔သြားတယ္ဆိုေတာ့ အေျခခံအားျဖင့္ ၾကည့္မယ္ဆိုရင္ ရခိုင္နဲ႔ အလားသ႑ာန္ တူေနတယ္ေလ။ေတာ္ၾကာက်ေတာ့ တမ်ဳိးတဖံု ေကာက္ခ်က္ခ်ၾကမွာစိုးလို႔ အဲဒီတုန္းက ဘာမွ မထုတ္ျပန္ခဲ့တာပါ” ဟု ေျပာသည္။

အစီရင္ခံစာတြင္ ပဋိပကၡမ်ား ျဖစ္ရပ္မွန္မ်ား ေဖာ္ျပေပးၿပီး အနာဂတ္အတြက္ ထိေရာက္စြာ ကိုင္တြယ္သင့္ေၾကာင္း အစၥလာမ္ သာသနာေရးရာ ေကာင္စီ ဌာနခ်ဳပ္မွ တြဲဖက္အတြင္းေရးမွဴး ဦးဝဏၰေရႊ က ဆိုသည္။

“က်ေနာ္တို႔ ဆိုလိုခ်င္တာက ဒီျပႆနာရဲ့ အရင္းအျမစ္ေပါ့ဗ်ာ။ အရင္းအျမစ္ကို ေဖၚျပေပးဖို႔ လိုတယ္။ ျဖစ္စဥ္ျဖစ္ရပ္အမွန္ ေဖၚျပေပးဖို႔ လိုတယ္။ ၿပီးရင္ ေနာင္ဒီလိုျဖစ္စဥ္ျဖစ္ရပ္မ်ိဳးေနာင္ကို မျဖစ္ရေအာင္ ဘယ္လိုကြယ္မလဲဆိုတာ ထိေရာက္တဲ့ အစီအမံလိုတယ္” ဟု မဇၥ်ိမကို ေျပာသည္။

ထိုအစီရင္ခံစာကို သမၼတထံ ေပးပို႔သည့္ေန႔မွာပင္ အေမရိကန္ အေျခစုိက္ လူ႔အခြင့္အေရး ေစာင့္ၾကည့္ေရးအဖြဲ႔ (HRW) က ရခိုင္ျပည္နယ္ အတြင္းရိွ ရိုဟင္ဂ်ာ မူဆလင္မ်ားအား “လူမ်ဳိးတုန္း သုတ္သင္မႈ” ႏွင့္ လူသား မဆန္ေသာ ရာဇဝတ္မႈမ်ား က်ဴးလြန္ခဲ့သည့္ ျဖစ္ရပ္မ်ားအတြက္ အာဏာပိုင္မ်ားႏွင့္ ေဒသအာဏာပိုင္မ်ားအား စြပ္စြဲျပစ္တင္ထားသည့္ “All You Can Do is Pray” ေခါင္းစဥ္တပ္ ၁၅၃ မ်က္ႏွာပါ အစီရင္ခံစာ တေစာင္ ထုတ္ျပန္ခဲ့သည္။

သို႔ေသာ္ ဤပဋိပကၡမ်ား စတင္ျဖစ္ေပၚရျခင္းမွာ ဘာသာေရးေၾကာင့္ မဟုတ္ဘဲ စီးပြားေရးကိုသာ အေျခခံသည္ဟုေဒၚသန္းသန္းႏုက မွတ္ခ်က္ျပဳသည္။

“တဖက္ကလည္း လူဦးေရက အဆမတန္ မ်ားလာတယ္။ မ်ားလာေတာ့ စီးပြားေရးမွာက တေယာက္နဲ႔ တေယာက္ က ၿပိဳင္ဘက္လို ျဖစ္လာတာေပါ့။ အဓိက ေျပာမယ္ဆိုရင္ေတာ့ အဲဒါကို အေျခခံတာပါပဲ” ဟု ဆိုသည္။

၂၀၁၂ ခုႏွစ္၊ ဇြန္လဆန္းမွ ရခိုင္ျပည္နယ္တြင္ စတင္ျဖစ္ပြားခဲ့ေသာ အၾကမ္းဖက္မႈမ်ားေၾကာင့္ လူေပါင္း တသိန္း ဝန္းက်င္ခန္႔ အိုးမဲ့အိမ္မဲ့ ျဖစ္ခဲ့ရၿပီး လူ ၁၄၀ ခန္႔ ေသဆံုးခဲ့ရသည္။