ျမန္မာေတြ ဘာလို႔ မေပ်ာ္တာလဲ

ညီေစာလြင္

“ကဗ်ာလကၤာ၊ ဖတ္စရာႏွင့္
အစာအတြက္၊
ေပါင္မုန္ ့တရွပ္ႏွင့္
တခြက္ေသာက္လို၊ ၀ိုင္ခ်ိဳခ်ိဳႏွင့္
ႏွစ္ကိုယ္ၾကည္ျဖဴ၊
ေမာင့္ခ်စ္သူႏွင့္
အတူယွဥ္ကာ၊ ေနရပါေသာ္
ကႏၱာရပင္၊ ျဖစ္ပါလွ်င္လည္း
ျမဴရႊင္ခိုလံု၊ နိဗၺာန္ဘံုဟု
ၾကည္ယံုမွတ္ထင္ႏိုင္သည္တကား။ *

ငယ္ငယ္ကေတာ့ ဒီကဗ်ာက အလြန္စိတ္ကူးယဥ္လို႔ ေကာင္းတဲ့ ကဗ်ာတပုဒ္ပါ။ မူရင္းပိုင္ရွင္က ဆယ့္တစ္ရာစု ပါရွန္း ကဗ်ာဆရာ အိုမာေခယမ္။ ဆရာမင္းယုေ၀က “သစ္ရိပ္သာ၀ယ္” လို႔ လွပစြာ ဘာသာျပန္ပါတယ္။ ကဗ်ာဆရာတေယာက္ရဲ့ အနည္းဆံုး လုိခ်င္ ေတာင့္တမႈ ဆုိပါစို႔။ ကဗ်ာ ေခါင္းစဥ္က စေျပာရရင္ “သစ္ရိပ္“၊ “ကဗ်ာ လကၤာ” ၊ “ေပါင္မုန္႔”၊ “၀ုိင္ခ်ဳိခ်ဳိ”၊ “ေမာင့္ခ်စ္သူ” ဆိုတာေတြ ရွိရင္ သူ႕ဘဝက နိဗၺာန္ဘံုလိုပဲလို႕ ခံစားေရးဖြဲ႕ထားတာ ေတြ႔ရတယ္။

ကဗ်ာကို အခု ေနာက္တေခါက္ ျပန္ဖတ္ၾကည့္တဲ့အခါ “သစ္ရိပ္“ ဆုိတဲ့ ေနရာမွာ လံုျခံဳတဲ့ေနစရာရိပ္ျမံဳနဲ႔ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္လို႕ ထပ္ေတြ႔တယ္။ “ကဗ်ာ လကၤာ” ဆုိတဲ့ေနရာမွာ အႏုပညာ၊ လူသားတေယာက္ရဲ့ လြတ္လပ္စြာ ေရြးခ်ယ္မႈ ဆုိတာလို႕ ေတြ႔တယ္။ “ေပါင္မုန္႔” နဲ႔ “ ၀ုိင္ခ်ဳိခ်ဳိ ”ဆုိတာကို ကိုယ္စိတ္ႏွစ္ပါး ခ်မ္းေျမ့ဖြယ္ အာဟာရ ရိကၡာလို႔ ေတြ႔တယ္။ “ေမာင့္ခ်စ္သူ” ဆုိတာ အျပန္အလွန္ ခ်စ္ျခင္းေမတၱာ၊ စာနာမႈ၊ နားလည္မႈ ဆုိတာကို ေတြ႔တယ္။ ေသခ်ာေတြးၾကည့္ေတာ့ အုိမာေခယမ္ရဲ့ ကဗ်ာဟာ ဒီေန႔ လူမႈဖြံ႔ျဖိဳးေရး ပညာရွင္ေတြ၊ အေတြးအေခၚပညာရွင္ေတြ၊ ႏုိင္ငံ့ေခါင္းေဆာင္ေတြ ေဆြးေႏြးေနၾကတဲ့ တမ်ဳိးသားလံုး ေပ်ာ္ရႊင္ခ်မ္းေျမ့မွႈ (Gross National Happiness) ရဲ့ အႏွစ္ခ်ဳပ္ပဲလုိ႔ ဆင့္ပြား ေတြးမိပါတယ္။

Gross National Happiness ( GNH) ဆုိတာကို လြန္ခဲ့တဲ့ အႏွစ္ ၄၀ တုန္းက ဘူတန္ရဲ႕ စတုတၳေျမာက္ ဘုရင္က တီထြင္ခဲ့တယ္။ တမ်ဳိးသားလံုးစုစုေပါင္း ထုတ္လုပ္မႈ (Gross National Product) ဆုိတာထက္ တမ်ဳိးသားလံုးေပ်ာ္ရႊင္ခ်မ္းေျမ့မွႈ (Gross National Happiness) ေနာက္ကို လုိက္မယ္လို႔ ေရြးခ်ယ္လုိုက္တာပါ။ အဲဒီအခ်ိန္ကစလို႔ ဘူတန္ႏိုင္ငံဟာ ဖြ႔ံျဖိဳးတိုးတက္မႈေနာက္ကို လုိက္တဲ့ အခါမွာ စီးပြားေရး ဖြ႔႔ြံျဖိဳးတိုးတက္မွႈ တခုတည္းကို မၾကည့္ေတာ့ဘဲ ယဥ္ေက်းမွႈ၊ စိတၱသုခ၊ ကုိယ္ခ်င္းစာတရား၊ အမ်ားေကာင္းက်ဳိး ဆုိတာေတြကို အေလးေပးတဲ့ ဖြံ႕ျဖိဳးမႈကို ခ်ဥ္းကပ္နည္းသစ္ကို က်င့္သံုးလာခဲ့တယ္။ ဒီေန႔ဆုိရင္ ဘူတန္က စလိုက္တဲ့ Gross National Happiness အယူအဆဟာ အေတာ္က်ယ္ျပန္႔ေနပါျပီ။ ၂၀၁၁ ဇူလုိင္လတုန္း ကုလသမဂၢရဲ႕ အေထြေထြ ညီလာခံကေန ႏုိင္ငံေတြရဲ႕ မူ၀ါဒခ်တဲ့ေနရာမွာ ျပည္သူေတြရဲ႕ ကိုယ္စိတ္ႏွစ္ပါး ေပ်ာ္ရႊင္ခ်မ္းေျမ႕ေရးကို ျမွင့္တင္ဖို႔ ဆုိတာကိုလည္း ထည့္သြင္း စဥ္းစားဖုိ႔ တိုက္တြန္းခဲ့တယ္။

တကယ္တမ္း GNH ကို ေဖာ္ထုတ္ႏိုင္ဖို႔ ျပီးျပည့္စံုတဲ့ သီအိုရီရယ္လို႔ေတာ႔ မရွိေသးပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ ျပီးခဲ့တဲ့ ရက္ပိုင္း ကိုလံဘီယာ တကၠသိုလ္က အေသးစိတ္တဲ့ World Happiness Report အစီရင္ခံစာကို ထုတ္ျပန္ခဲ့တယ္။ အစီရင္ခံစာက တုိင္းတာတ့ဲ စံႏႈန္းေတြကို ေလ့လာၾကည့္တဲ့အခါ ဘူတန္ရဲ့ Gross National Happiness အယူအဆ အတုိင္းအတာေတြ အျပင္ ထင္ရွားတ့ဲ အိႏၵိယ လူမ်ဳိး စီးပြားေရးပညာရွင္ အမာၾတာဆင္ရဲ့ ဖြံ႔ျဖိဳးေရးအယူအဆေတြကိုပါ ထည့္သြင္းထားတာကို ေတြ႔ရပါတယ္။ အဓိက အေရးၾကီးတဲ့ ၆ ခ်က္ ေတြ႔ရပါတယ္။

(၁) လူတဦးခ်င္း ဂ်ီဒီပီ ပမာဏ
(၂) က်န္းမာစြာ အသက္ရွင္ႏုိင္တဲ့ သက္တမ္း
(၃) လူမႈေရး အေထာက္အပ့ံ အေျခအေန
(၄) လာဘ္ေပးလာဘ္ယူ ကင္းစင္မႈ အတုိင္းအဆ
(၅) အလွဴအတန္း ရက္ေရာမႈ
(၆) ဘ၀အတြက္ လြတ္လပ္စြာ ေရြးခ်ယ္ႏုိင္မႈ

ဒီစံေတြနဲ႔ တုိင္းတာလုိက္တဲ့အခါ ႏုိင္ငံေပါင္း ၁၅၆ ႏုိင္ငံစာရင္းမွာ ဒိန္းမတ္၊ ေနာ္ေ၀၊ ဆြစ္ဇလန္၊ နယ္သာလန္၊ ဆီြဒင္တို႔ ထိပ္ဆံုးကေန ပါ၀င္ပါတယ္။ တဦးခ်င္း ၀င္ေငြ ျမင့္မားတဲ့ အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စုက နံပါတ္စဥ္ ၁၇ ပဲ ခ်ိတ္ပါတယ္။ ယူေက (၂၂)၊ စင္ကာပူ (၃၀)၊ ထုိင္း (၃၈)၊ ေတာင္ကိုရီးယား (၄၁)၊ ဂ်ပန္ ( ၄၃)၊ မေလးရွား (၅၆)၊ အင္ဒိုနီးရွား (၇၆)၊ ဖိလစ္ပိုင္ (၉၂)၊ တရုတ္ (၉၃)၊ အီသီယိုးပီးယား (၁၁၉)၊ ျမန္မာ (၁၂၁) ေတြ႔ရပါတယ္။ ေအာက္နားက နီေပါ၊ သီရိလကၤာ၊ ကေမၻာဒီးယား၊ အာဖဂနစၥတန္၊ ဆီးရီးယား၊ ရ၀မ္ဒါ တို႔ဆီက ျပည္သူေတြလိုပဲ ျမန္မာေတြလည္း မေပ်ာ္ႏိုင္ၾကပါဘူး။

တကယ္ေတာ့ ဘူတန္ရဲ့ GNH ကို အေနာက္ႏိုင္ငံေတြက စိတ္၀င္စားလာၾကတာ သူ႔အေၾကာင္းနဲ႔ သူလို႔ ထင္ပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ အေနာက္တုိင္းက စီးပြားေရး ပညာရွင္ေတြရဲ႔ စာေတြကို ဖတ္ၾကည့္ရင္ ဆဝါးမိႏိုင္ပါတယ္။ World Happiness Report အစီရင္ခံစာကို ပူးတြဲေရးသားသူ ကိုလံဘီယာ တကၠသိုလ္မွာ စီးပြားေရး ပါေမာကၡ၊ ကုလသမဂၢ အေထြေထြ အတြင္းေရးမွဴးရဲ့ ေထာင္စုႏွစ္ ဖြ႔ံျဖိဳးေရး ရည္မွန္းခ်က္မ်ား (Millennium Development Goals ) အေကာင္အထည္ ေဖာ္ေရး အထူး အၾကံေပး ဂ်က္ဖေရ ဒီ ဆက္စ္ Jeffrey D. Sachs ရဲ႔ စာတခ်ဳိ႔ကို နမူနာအျဖစ္ ေဖာ္ျပခ်င္ပါတယ္။

“… လူေတြဟာ ၀င္ေငြမ်ားမ်ားရ၊ မ်ားမ်ားတိုးဖို႔ ဆုိတဲ့ ေနာက္ကို အငမ္းမရလုိက္ရင္ ပိုျပီး ေပ်ာ္ရႊင္စရာ ေကာင္းတဲ့ဘ၀၊ ေက်နပ္စရာေကာင္းတဲ့ဘ၀ကို မရဘဲ မၾကံဳစဖူး မညီမွွ်မွႈနဲ႔ ေၾကာင့္ၾကမွႈေတြဆီကိုပဲ ဦးတည္သြားေနၾကတယ္။ ……အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုမွာ လြန္ခဲ့တဲ့ ႏွစ္ေပါင္း ၄၀ အတြင္းမွာ GNP သိသိသာသာကို ျမင့္တက္ခဲ့ပါတယ္။ လူေတြရဲ႕ စိတ္ပုိင္းဆုိင္ရာေပ်ာ္ရႊင္ခ်မ္းေျမ့မွႈကေတာ့ ျမင့္တက္မလာခဲ့ပါဘူး။ … အခု အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု လူဦးေရရဲ႕ သံုးပံုတပံုဟာ အ၀လြန္ေရာဂါ ျဖစ္ေနၾကတယ္။ က်န္းမာေရးကို ထိခုိက္ေစတဲ့ စြဲလမ္းေစတဲ့ အစားအစားေတြကို လူငယ္ေတြ မစားစားေအာင္ ကုမၼဏီေတြက ေၾကာ္ျငာေနၾကတယ္” တဲ့။

နံပါတ္ (၁၇) သမား အေမရိကန္ စီးပြားေရးပညာရွင္က သူ႔ႏုိင္ငံရဲ႔ စိတ္မခ်မ္းေျမ့စရာေတြကို ေဆြးေႏြးတာကို အားက်ျပီး နံပါတ္ (၁၂၁) သမား က်ေနာ့္လည္း စဥ္းစားပါတယ္။ နိဗၺာန္ကို မ်က္ေမွာက္ျပဳဖို႕ ဆုေတာင္းေနၾကတဲ့ က်ေနာ္တို႔ ျမန္မာေတြ ဘာေၾကာင့္ မေပ်ာ္ႏုိင္လဲေပါ့။

အဓိက ျပသနာက ျမန္မာ လူဦးေရရဲ့ အမ်ားစုၾကီးက ဆင္းရဲမ်ဥ္းေအာက္မွာ ေရာက္ေနတာပါ။ အေမရိကန္မွာ လူေတြ အ၀လြန္ေရာဂါ ျဖစ္ေနေပမယ့္ ျမန္မာေတြက စားစရာမရွိလို႔ အာဟာရ မျပည့္တဲ့ ျပသနာနဲ႔ ၾကံဳေနရတယ္။ အေျခခံ လုိအပ္ခ်က္ေတြ မျပည့္စံုျခင္းဟာ ကုိယ္စိတ္ႏွစ္ပါးဆင္းရဲေစတဲ့ ပထမအေၾကာင္းရင္းလို႕ ေတြးမိတယ္။ အေျခခံလိုအပ္ခ်က္ေတြျဖစ္တဲ့ ေရေကာင္းေရသန္႔၊ က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မွႈ၊ ေလွ်ာ္ကန္သင့္ျမတ္တဲ့ အလုပ္အကိုင္ေတြမရွိရင္ ဒုကၡေရာက္ၾကမွာေပါ့၊ စိတ္ဆင္းရဲၾကမွာေပါ့။ World Happiness Report အစီရင္ခံစာကလည္း ဒီအခ်က္ကို အေလးထားတာကို ေတြ႔ႏုိင္ပါတယ္။

စိတ္၀င္စားစရာေကာင္းတဲ့ ေနာက္တခ်က္က ဘူတန္ရဲ့ GNH အယူအဆက အနာထပိဏ္ သူေ႒းႀကီးကို ဗုဒၶေဟာၾကားခဲ့တဲ့ ေလာကီ သုခေလးမ်ိဳးကေန ျမစ္ဖ်ားခံတယ္ဆုိတာကို သြားေတြ႕မိလို႕ပါ။ ေလာကီ သုခေလးမ်ဳိးကို အတိုခ်ဳပ္ရရင္ တရား နည္းလမ္းျဖင့္ စုေဆာင္းရအပ္ေသာ စီးပြား ဥစၥာရွိျခင္း(အတၳိသုခ)၊ ထိုဥစၥာစီးပြားတို႔ျဖင့္ ေနထုိင္ စားေသာက္ ကုသုိလ္ေကာင္းမႈ ျပဳရတဲ့အခါ ကိုယ္ စိတ္ခ်မ္းသာမႈရျခင္းတမ်ဳိး (ေဘာဂသုခ)၊ ေၾကြးျမီကင္း၍ ခ်မ္းသာျခင္းတမ်ိဳး (အာနဏ်သုခ)၊ အျပစ္ကင္းေသာ အသက္ေမြးမႈ သမာအာဇီ၀ေၾကာင့္ ခ်မ္းသာျခင္းတမ်ဳိး (အန၀ဇၨသုခ) ဆိုတဲ့ ေလာကီသုခ ေလးမ်ဳိးပါ။ ဆုိလုိတာက ဗုဒၶဟာ ေလာကုတၱရာပိုင္းကို အေလးေပးသလို ေလာကီ ခ်မ္းသာကိုလည္း မပစ္ပယ္ပါဘူး။

ဘူတန္တို႔ရဲ့ GNH နည္းကုိၾကည့္ရင္ ဗုဒၶဘာသာရဲ႔ အဆံုးအမ၊ ဘ၀ေနနည္း အေပၚမွာ အေျခခံထားတဲ့အျပင္ ႏိုင္ငံေရးမွာ လူမႈစီးပြားဖြံ႕ျဖိဳးေရးက႑အထိ ျဖန္႕က်က္ျပီး လူထုအတြက္ အေျခခံလိုအပ္ခ်က္ ျဖည့္ဆည္းမွႈနဲ႔ ေပါင္းစပ္ထားတာ ေတြ႔ရပါတယ္။ ျပည္သူေတြ က်န္းမာေရးေစာင္႔ေရွာက္မွႈ တိုးတက္လာေစေရး၊ မိခင္နဲ႕ ကေလး ေသဆံုးမွႈႏွႈန္း ေလ်ာ႔က်ေရး၊ အထက္တန္းဆင္႔အထိ အခမဲ႔ ပညာေရး၊ လွ်ပ္စစ္မီး ေသာက္သံုးေရ ပတ္၀န္းက်င္သန္႔ရွင္းမွႈ၊ ေဆးရံု၊ လမ္းတံတား၊ လွ်ပ္စစ္၊ က်န္းမာေရး ေစာင္႔ေရွာက္မွႈ၊ နည္းပညာ ဖြံျဖိဳးမွႈနဲ႔ ႏိုင္ငံတကာ ကုန္သြယ္ေရးအထိ ပါ၀င္ပါတယ္။

World Happiness Report အစီရင္ခံစာထဲက ေပ်ာ္ရႊင္မႈကို တုိင္းတာတဲ့ ေနာက္ဆံုးတခ်က္က ဘ၀အတြက္ လြတ္လပ္စြာ ေရြးခ်ယ္ႏုိင္မႈ ဆုိတာပါ။ စီးပြားေရး ႏုိဘယ္ဆုရွင္ အမာၾတာဆင္ရဲ႔ အယူအဆအရလည္း ဖြံ႔ျဖိဳးမႈဆုိတာ လူတဦးခ်င္းစီရဲ႔ လြတ္လပ္မႈ အတုိင္းအတာေပၚမွာပဲ မူတည္တယ္လို႔ဆုိတယ္။ ႏုိင္ငံတႏုိင္ ဖြံ႔ျဖိဳးမႈဆုိတာကို လြတ္လပ္မႈနဲ႔ တုိင္းရမယ္။ လြတ္လပ္မႈဆုိတာ မရွိရင္ လူေတြဟာ ကိုယ့္အတြက္ေရာ၊ ကိုယ့္အသိုက္အ၀န္း အတြက္ပါ အက်ဳိးမျပဳႏုိင္ဘူးလို႔ ဆုိတယ္။ ႏုိင္ငံတႏုိင္ငံ ဖြံ႔ျဖိဳးတယ္ဆုိတာ ျပည္သူေတြရဲ႔ ႏိုင္ငံေရး လြတ္လပ္မႈ၊ လူမႈေရး လြတ္လပ္မႈ၊ စီးပြားေရး လြတ္လပ္မႈ၊ က်န္းမာေရး၊ ပညာေရးနဲ႔ တျခား လူမႈ၀န္ေဆာင္မႈေတြကို လူ ဘယ္ေလာက္မ်ားမ်ား၊ ဘယ္ေလာက္ လြယ္လြယ္ကူကူ၊ လြတ္လြတ္လပ္လပ္ ရႏိုင္သလဲ။ အလုပ္လက္မဲ့၊ သဘာ၀ေဘး၊ မေတာ္တဆေဘးေတြနဲ႔ ၾကံဳတဲ့အခါ အကာအကြယ္ေတြ၊ အေထာက္အပံ့ေတြ ဘယ္အတုိ္င္းအတာ အထိ အာမခံခ်က္ရွိသလဲ ဆုိတဲ့ အခ်က္ေတြနဲ႔ တုိင္းတာရမယ္လို႔ ဆုိပါတယ္။

အေနာက္ရဲ့ ဖြံ႔ျဖိဳးေရး ေမာ္ဒယ္ေတြကို ေလ့လာမိသေလာက္ သူတို႕ဟာ သီလက်င့္၀တ္ပိုင္းကို ပယ္ျပီး ႐ုပ္ဝတၳဳေတြရဲ့ စြမ္းပကားနဲ႕ ေငြေၾကးခ်မ္းသာမႈ ေနာက္ကို လုိက္ရင္း ေနာက္ဆံုး ေပ်ာ္ရႊင္မႈနဲ႔ ေ၀းသထက္ ေ၀းလာတဲ့အခါ စြန္႕ထားခဲ့တဲ့ က်င့္၀တ္ဘက္ကို ျပန္လွည့္ၾကည့္လာၾကရျပီလို႕ ထင္ျမင္မိပါတယ္။ သီလက်င့္၀တ္နဲ႔ပတ္သက္လာရင္ ျမန္မာေတြဟာ အနည္းဆံုး နားရည္၀တဲ့ လူမ်ဳိးလို႔ ဆုိႏုိင္ပါတယ္။ ဦးေရႊေအာင္ေရးတဲ့ ဗုဒၶေလာကသားတို႔၏ အႏႈိုင္းမဲ့ ေက်းဇူးရွင္ စာအုပ္ကို ကိုးကားခ်င္ပါတယ္။

“… ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ ဖြံ႔ျဖိဳးမႈႏွင့္ ပတ္သက္၍ ဆုိရလွ်င္ ရုပ္ပိုင္းဆုိင္ရာ ဖြံ႔ျဖိဳးမႈမ်ား နည္းခ်င္နည္းမည္။ စိတ္ပိုင္းဆုိ္င္ရာ ဖြံ႔ျဖိဳးမႈမ်ားလည္း နည္းခ်င္နည္းမည္၊ သုိ႔ရာတြင္ ကိုယ္က်င့္သိကၡာပိုင္းဆုိင္ရာ ဖြံ႔ျဖိဳးမႈကား အျမင့္မားဆံုးျဖစ္၏။ ထုိေခတ္ ျမန္မာတို႔ႏုိင္ငံသားတို႔သည္ ကိုယ္က်င့္ သိကၡာျမင့္မားမႈကို ရုပ္ပိုင္းဆုိင္ရာ ဖြံ႔ျဖိဳးမႈမ်ားႏွင့္ မလဲလွယ္ခဲ့ၾက၊ စိတ္ပုိင္းဆုိင္ရာ ဖြံ႔ျဖိဳးမႈမွာနွင့္ မလဲလွယ္ခဲ့ၾက။ ကိုယ္က်င့္သိကၡာျမင့္မားသည္ႏွင့္အမွ် ဒုစရိုက္မႈမ်ားသည္လည္း နည္းပါးသည္။ … ဒုစရုိက္မႈမ်ား နည္းပါးသည္ႏွင့္အမွ်လည္း သုစရုိက္မ်ား ထြန္းကားရ၏။ ထုိေၾကာင့္ ထုိႏုိင္ငံမ်ဳိးကို ကမၻာေျမျပင္တြင္ အခ်မ္းေျမ့ဆံုး ႏုိင္ငံ ျဖစ္သည္ဟု ဆုိရျခင္းျဖစ္၏။ အမွန္အားျဖင့္ ထုိေခတ္ျမန္မာႏုိင္ငံသည္ ကမၻာေျမျပင္ေပၚတြင္ အခ်မ္းေျမ့ဆံုး ႏိုင္ငံမ်ားအနက္ တခုအပါအ၀င္ျဖစ္ခဲ့ပါ၏”လို႕ ဦးေရႊေအာင္က ဆိုပါတယ္။

ခဏ ေစာင့္ပါဦး။ ဦးေရႊေအာင္က ျမန္မာေတြ ကိုလိုနီဘ၀ကို မေရာက္ခင္အထိ အေျခအေနကို ေျပာတာပါ။ ဘာျဖစ္ျဖစ္ ဆုေတာင္းစကားမွာ ကုိယ္စိတ္ႏွစ္ျဖာ က်န္းမာ ခ်မ္းသာပါေစလို႔ ဆုေတာင္းေလ့ရွိတဲ့ ျမန္မာေတြ အတြက္ GNH နဲ႔ စိမ္းလွတယ္လို႔ မထင္ပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ World Happiness Report အစီရင္ခံစာမွာ ျမန္မာေတြ ေအာက္ေျခအဆင့္ေရာက္ရသလို ဆင္းရဲေပမယ့္ ေပ်ာ္တတ္ၾကတဲ့ ဘူတန္လို ဘာလို႔ ျမန္မာေတြ မေပ်ာ္ႏုိင္ၾကသလဲ။

ဦးေရႊေအာင္ကေတာ့ တုိင္းတပါးလက္ေအာက္ က်ေရာက္တဲ့အခ်ိန္ကစလို႔ တန္ဖုိးေတြ ေျပာင္းလဲသြားျပီး “ရဲရင့္မႈႏွင့္ ရက္ေရာမႈ” ေပ်ာက္ကြယ္၊ “အနစ္နာခံလိုေသာ စိတ္ထား” ေတြ ဆုတ္ယုတ္သြားတာကို ေထာက္ျပပါတယ္။ ဥပါဒါန ပစၥေယာဘေ၀ါ ဆုိတဲ့ ပဋိစၥသမုပၸာဒ္ ေဒသနာေတာ္အရၾကည့္ရင္လည္း ပတ္၀န္းက်င္ေကာင္းလွ်င္ အျမင္ေကာင္းနဲ႔ အက်င့္ေကာင္းကို ရမယ္။ ပတ္၀န္းက်င္ ေကာင္းလွ်င္ အျမင္ဆိုးနဲ႔ အက်င့္ဆိုးကို ရမယ္လို႔ ဆုိထားပါတယ္။ ဒီသေဘာအရဆုိရင္ ျမန္မာျပည္ဟာ တုိင္းတပါးေအာက္က လြတ္လပ္ေရး ရခဲ့တာ အႏွစ္ ၆၀ ေက်ာ္လာတဲ့ အထိ “အခ်မ္းေျမ့ဆံုးႏိုင္ငံ” ျပန္မေရာက္ေသးတဲ့ အေျဖကို ရွာေတြ႔ ႏုိင္ပါတယ္။

World Happiness Report အစီရင္ခံစာကို ပူးတြဲေရးသားသူ ပါေမာကၡ ဂ်က္ဖေရ ဆက္စ္ က “အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုရဲ႕ ႏုိင္ငံေရးေလာကမွာ ေကာ္ပိုရိတ္ေတြရဲ႕ အက်ဳိးစီးပြားက တရားမွ်တေရး၊ လူလူခ်င္း ယံုၾကည္မႈ၊ စိတၱဗလ၊ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ ထိန္းသိမ္းေရး ဆုိတာေတြ အားလံုးကို ေက်ာ္ျပီး ျခယ္လွယ္ခြင့္ ပိုရေနတယ္။ ေကာ္ပိုရိတ္ေတြရဲ႕ အက်ဳိးစီးပြားဟာ ႏုိင္ငံေတာ္ရဲ႔ အျမင့္ဆံုးတရားရံုးခ်ဳပ္ရဲ႕ မ်က္ႏွာသာေပးမွႈနဲဲ႔ ဒီမုိကရက္တစ္ ျဖစ္စဥ္ကို ဖ်က္စီးေနတယ္” လို႔ ေရးပါတယ္။

ျမန္မာေတြနဲ႔ အေမရိကန္ေတြၾကားမွာ တဦးခ်င္း ၀င္ေငြက မုိးနဲ႔ေျမလို ႏႈုိင္းယွဥ္လို႔ မရပါဘူး။ လြတ္လပ္တဲ့ ဘ၀ေရြးခ်ယ္ခြင့္မွာလည္း မုိးနဲ႔ ေျမပါပဲ။ က်င့္၀တ္ပိုင္းမွာ တန္ဖိုးထားမႈအရလည္း ယဥ္ေက်းမႈစံေတြ ကြာျခားပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အခြင့္ထူးခံတစုက လူမ်ားစုၾကီးရဲ့ အေပၚမွာ ရွိေနုလို႔ စိတ္ဆင္းရဲေနရတဲ့ေနရာမွာေတာ့ ဘ၀ခ်င္းတူပါတယ္။ နံပါတ္စဥ္အရဆုိရင္ ျမန္မာေတြက အဆေပါင္းမ်ားစြာ ပိုဆုိးပါတယ္။ ဘုရားေဟာ အဂၤုတၳိဳရ္ ပါဠိေတာ္ တိကနိပါတ္ ပေလာကသုတ္၊ လူကုန္ခန္းေၾကာင္း တရား သံုးပါးထဲမွာလည္း ၀ိသမေလာဘ ဆုိတဲ့ အေၾကာင္းတရပ္ကို သတိထား မိပါတယ္။ မိမိယူထိုက္၊ ရထုိက္၊ ရသင့္သည္သာမက မယူသင့္မရသင့္ သည္ကို ေကာက္က်စ္စဥ္းလဲ၍ ေသာ္လည္းေကာင္း၊ ႏွိပ္စက္လႊမ္းမိုး၍ ေသာ္လည္းေကာင္း၊ ရေအာင္ယူတဲ့ ၀ိသမ ေလာဘ သမားေတြေၾကာင့္ တုိင္းျပည္ ပ်က္တတ္တယ္လုိ႔ ဗုဒၶက ေဟာထားပါတယ္။