သုိ႔ရာတြင္ ေဘာလံုးရာသီ တရာသီပင္ မခံပါ။ မူလ အတိုိင္းဒံုရင္း၊ ဒံုရင္းသုိ႔ ျပန္ေရာက္သြားသည္။ ပရိသတ္မ်ား စိတ္၀င္စားမႈ နည္းသြားရျခင္းမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ဖြဲ႕စည္းတည္ေထာင္ယွဥ္ၿပိဳင္ေနၾကသည့္ ေၾကးစားတန္း ေဘာလံုး အသင္းမ်ားမွာ Pro ဟူသည့္ အမည္ခံယူ ထားေသာ္လည္း လက္ေတြ႔တြင္ အေပ်ာ္တမ္း အဆင့္သာ ရွိသည္။ ျပည္တြင္း ေဘာလံုးသမား အမ်ားစုမွာ ဌာနဆုိင္ရာ အေပ်ာ္တမ္းေဘာလံုး အသင္းမ်ားတြင္ ကစားေနၾကသူမ်ားသာ ျဖစ္သည္။
ျပည္ပမွ ငွားရမ္းခဲ့သည့္ ေၾကးစား ေဘာလံုးသမားမ်ားမွာလည္း အိမ္နီးနားခ်င္း၊ မေလးရွား၊ ထုိင္း၊ စင္ကာပူ၊ အင္ဒုိနီးရွား ႏုိင္ငံတြင္ ကစားေနၾကသည့္ ေၾကးစားတန္း ေဘာလံုးသမားမ်ား ျဖစ္ၾကသည္။ ေၾကးစားတန္း ကမာၻ႔အဆင့္ႏွင့္ ဆုိလွ်င္ စတုတၳတန္း၊ တတိယတန္း အဆင့္ေလာက္သာ ရွိၾကသည္။
ဂ်ပန္ႏိုင္ငံတြင္ ေဂ်လိဂ္ စတင္စဥ္က ကမာၻေက်ာ္ ေဘာလံုးသမား ေကာင္းႀကီးမ်ားျဖင့္ ပုိင္နီကာ (အဂၤလန္)၊ ဇစ္ကုိ (ဘရာဇီး) စသည္တို႔ကုိ ေစ်းေခၚလက္ဖြဲ႔မ်ား သဖြယ္ အသံုးျပဳခဲ့ၾကသည္။
ျမန္မာ ႏုိင္ငံ အေနျဖင့္လည္း ေစ်းေခၚေၾကးစားတန္း ေဘာလံုးသမားမ်ားကုိ သံုးခ်င္ၾကေသာ္လည္း ျမန္မာ ေစ်းကြက္အရ ေၾကးက ေခါင္ခိုက္ေနသည္။ မတတ္ႏိုင္ၾကပါ။ သို႔ျဖစ္၍ ႏုိင္ငံျခားသား ေဘာလံုးသမားမ်ား ပါလွ်င္ၿပီးေရာ သေဘာမ်ဳိးျဖင့္ ရရာ ေၾကးစားတန္း ေဘာလံုးသမားမ်ားကုိ ငွားရမ္းခ့ဲၾကသည္။
အဂၤလန္၊ စပိန္၊ အီတလီႏွင့္ ဂ်ာမနီႏုိင္ငံမွ ေဘာလံုးပြဲမ်ားႏွင့္ ယဥ္ပါးေနၾကေသာ ျမန္မာေဘာလံုးပရိသတ္ကုိ ျမန္မာ အေပ်ာ္တမ္း ေဘာလံုးသမားမ်ားႏွင့္ ႏိုင္ငံတကာတြင္ တတိယတန္း အဆင့္ေလာက္ရွိသည့္ ႏုိင္ငံျခားမ်ား ပါ၀င္ ကစားေနသည့္ MNL ကုိ အားေပးသူ တျဖည္းျဖည္း နိမ့္က်လာခဲ့ရသည္။
ျမန္မာ အေပ်ာ္တမ္း ေဘာလံုးေလာကမွ ေၾကးစား ေဘာလံုးအဆင့္သုိ႔ ကူးေျပာင္းခဲ့ရာတြင္ ေဘာလံုးသမားမ်ား၊ နည္းျပဆရာမ်ား၊ ဒုိင္လူႀကီးမ်ား၊ အသင္း စီမံခန္႔ခြဲအုပ္ခ်ဳပ္သူမ်ား၊ အသင္းပုိင္ရွင္မ်ား၊ ေဘာလံုးအဖြဲ႔ခ်ဳပ္ ေကာ္မတီ၀င္ မ်ားသည္ “Professional System” ကုိ စမ္းတ၀ါး၀ါးျဖင့္ စတင္ခဲ့ၾကျခင္း ျဖစ္သည္။
အမွန္က ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ Pro အဆင့္သို႔ ေဘာလံုး အားကစားနည္း ကူးေျပာင္းရာတြင္ ျမန္လြန္းအားႀကီး သည္။ ၿပီးေတာ့ ေနာက္က်ေန သည္။ ျမန္မာႏုိင္ငံ ေဘာလံုးအဖြဲ႔ခ်ဳပ္ ဥကၠ႒ တာ၀န္ကုိ ဦးေဇာ္ေဇာ္က ၂၀၀၆/၂၀၀၇ ေဘာလံုး ရာသီတြင္ စတင္ရယူခဲ့သည္။ ျမန္မာႏုိင္ငံ ေဘာလံုးအဖြဲ႔ခ်ဳပ္သစ္ လက္ထက္တြင္ ျမန္မာေဘာလံုး ေလာက ေၾကးစားတန္း စနစ္သုိ႔ ေျပာင္းလဲေရး စတင္ျပင္ဆင္သည္။ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္တြင္ ႏုိင္ငံေတာ္က ခြင့္ျပဳသည္။ ၂၀၀၉ ခုႏွစ္ တြင္ ေၾကးစားတန္း စနစ္စတင္ က်င့္သံုးသည္။ လြန္ေရာကြ်ံေရာ ၃ ႏွစ္ အတြင္းတြင္ ျမန္မာႏုိင္ငံ၌ ႏွစ္ေပါင္း ၁၀၀ ေက်ာ္ ခုိင္ၿမဲလ်က္ရွိသည့္ အေပ်ာ္တမ္း စနစ္ကုိ ဖယ္ရွားလုိက္ျခင္း ျဖစ္သည္။ ေဘာလံုးေလာကသား အားလံုးအတြက္ အေတြ႔အႀကံဳ ျဖစ္ေနသည္။ အားလံုး ေၾကးစားတန္းဆုိသည္မွာ ဒီလုိပါလားဟု သိၾကသည့္ အဆင့္သာ ရွိသည္။
၁ ႏွစ္တာ ကာလ (၂၀၀၈-၂၀၀၉) အတြင္း ေၾကးစားတန္း စနစ္ကူးေျပာင္းေရး အတြက္ ေန႔မအား၊ ညမအား ဆုိသလုိ ေဆာင္ရြက္ခဲ့သည္။ တခါတရံ စည္းေ၀းပြဲမ်ား တေန႔တည္း ၃ ႀကိမ္ဆက္တုိက္ က်င္းပျခင္းမ်ားလည္း ရွိခဲ့သည္။
အမွန္ကေတာ့ အေပ်ာ္တမ္း စနစ္တြင္ ေမြ႕ေလ်ာ္ခဲ့ၾကသည့္ ေဘာလံုးႏွင့္ ပတ္သက္သူ (မီဒီယာမ်ား အပါအ၀င္) အားလံုး Pro စနစ္ကုိ ေက်ညက္ေအာင္ နားလည္သည္ အထိ ေလ့လာသင္ၾကား ဆည္ပူးၾကၿပီး ေနာက္မွ ေဘာလံုး ေလာကကုိ အေပ်ာ္တမ္း စံနစ္မွ ေၾကးစားတန္း စနစ္သုိ႔ ကူးေျပာင္းသင့္သည္။ အခုေတာ့ ျမန္လြန္း အားႀကီး ေနသည္၊ ေစာလြန္းအားႀကီးေနသည္။
ျမန္မာႏုိင္ငံ အေနျဖင့္ ျမန္လြန္း၊ ေစာလြန္း ေနသည္ဟု ဆုိေသာ္လည္း၊ အာရွ အဆင့္မွာပင္ ေႏွးေနေသးသည္။ ေနာက္က်ေနေသးသည္။
အေရွ႕ေတာင္ အာရွႏုိင္ငံမ်ား ျဖစ္သည့္ အင္ဒုိနီးရွား ႏုိင္ငံဆုိလွ်င္ Pro စနစ္ကုိ ၁၉၇၈ ခုႏွစ္ မတုိင္မီကတည္းက စတင္ က်င့္သံုးခဲ့ သည္။ Semi-pro စနစ္ျဖင့္ စတင္ ခဲ့သည္။ ထိုစဥ္က ၁၉၉၇-၉၈ ခုႏွစ္တြင္ Semi-pro အသင္းေပါင္း ၁၇ သင္းျဖင့္ စတင္ခဲ့သည္။ ယခုအခါ အင္ဒုိနီးရွားတြင္ “Indo League” ေၾကးစားတန္း ေဘာလံုးအသင္းမ်ား ကစားေနၾကၿပီ ျဖစ္သည္။ ထုိနည္းတူစြာ မေလးရွား ႏုိင္ငံကလည္း ၁၉၉၀ ျပည့္ႏွစ္ မတုိင္မီကပင္ ေၾကးစားတန္း ေဘာလံုးကလပ္ အသင္းမ်ား ဖြဲ႕စည္းယွဥ္ၿပိဳင္ေနၾကၿပီ ျဖစ္သည္။
စင္ကာပူ ႏုိင္ငံကလည္း ၁၉၉၆ ခုႏွစ္ ဧၿပီလထဲတြင္ ေၾကးစားတန္း ေဘာလံုးပြဲမ်ား စတင္ က်င္းပခဲ့သည္။ ေၾကးစားတန္း အသင္း ပါ၀င္ယွဥ္ၿပိဳင္ခဲ့ၾက သည္။ စင္ကာပူ “S’ League” စတင္ ထူေထာင္ရာတြင္ အေမရိကန္ေဒၚလာ ၅ သန္း ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံ ခဲ့ရသည္။ ယခုအခါ စင္ကာပူႏုိင္ငံ၏ ေဘာလံုးအဆင့္အတန္းကုိ အာရွအဆင့္တြင္ ေစာင့္ၾကည့္ၾကရ မည့္ အေနအထား ေရာက္ရွိေနၿပီ ျဖစ္သည္။
က်င္းပ ၿပီးစီးခဲ့သည့္ ၂၇ ႀကိမ္ေျမာက္ အေရွ႕ေတာင္အာရွ အားကစားပြဲ၊ ေဘာလံုးၿပိဳင္ပြဲတြင္ ေရႊတံဆိပ္မ်ား သိမ္းႀကံဳး ရယူခဲ့သည္မွာ ထုိင္းႏိုင္ငံပင္ ျဖစ္သည္။ ေၾကးစားတန္း စနစ္ကုိ ထုိင္းႏိုင္ငံတြင္ ၁၉၉၅ ခုႏွစ္ ကတည္းက စတင္ က်င့္သံုးခဲ့သည္။
ဗီယက္နမ္ ေဘာလံုးကလည္း ယခုအခ်ိန္တြင္ အေရွ႕ေတာင္ အာရွတိုက္တြင္ ၿပိဳင္ဘက္ေကာင္း အသင္းတသင္း ျဖစ္လာသည္။ ဗီယက္နမ္လိဂ္ ၿပိဳင္ပြဲကုိ ၁၉၉၆ ခုႏွစ္တြင္ အသင္း ၁၂ သင္းျဖင့္ စတင္ခဲ့သည္။
ျမန္မာ အမ်ဳိးသားတဦး ျဖစ္သည့္ ဦးလွဒင္ႏွင့္ သူ၏မိတ္ေဆြ ဂ်ပန္လူမ်ဳိးတစုတို႔ ပူးေပါင္းကာ ေဘာလံုး ကစားနည္းကုိ စတင္ခဲ့သည့္ ဂ်ပန္ႏုိင္ငံမွာ ယခု ကမာၻ႔အင္အားႀကီး ေဘာလံုးႏုိင္ငံ တႏုိင္ငံအျဖစ္ ေရာက္ရွိေနၿပီ ျဖစ္သည္။ ဂ်ပန္ေဘာလံုး အဆင့္အတန္းသည္ အစပုိင္းတြင္ ေအာင္ျမင္မႈ မရရွိခဲ့ပါ။ အာရွအားကစားပြဲေတာ္ ေဘာလံုးၿပိဳင္ပြဲတြင္ ျမန္မာလက္ေရႊးစင္ ေဘာလံုးအသင္းက ၂ ႀကိမ္ဆက္တုိက္ ေရႊတံဆိပ္ ဆြတ္ခူးစဥ္က ဂ်ပန္ေဘာလံုး အသင္းမ်ားမွာ အာရွအားကစားပြဲ၊ ေဘာလံုးၿပိဳင္ပြဲတြင္ ေနာက္ဆံုး ဗိုလ္လုပြဲသုိ႔ပင္ ၁ ႀကိမ္မွ မေရာက္ခဲ့ ပါ။
ဂ်ပန္ေဘာလံုး အဆင့္အတန္း တုိးတက္ေရး အတြက္ အေပ်ာ္တမ္း စနစ္မွ ေၾကးစားတန္း စနစ္သုိ႔ ကူးေျပာင္းရန္ ဂ်ပန္ေဘာလံုး အသုိင္းအ၀ုိင္းက ယံုၾကည္ခဲ့ၾကသည္။ ယံုၾကည္ၾကသည့္ အတုိင္း ေၾကးစား ေဘာလံုးစနစ္ ဂ်ပန္ႏိုင္ငံတြင္ စတင္ႏုိင္ရန္ အတြက္ ၁၉၈၈ ခုႏွစ္တြင္ စတင္ ျပင္ဆင္ခဲ့ၾကသည္။ ေလ့လာစရာ ရွိသည္မ်ားကုိ ေလ့လာၾကသည္မွာ ၅ ႏွစ္တိတိ ၾကာသည္။ ၁၉၉၃ ခုႏွစ္က်မွ “J’ League” ကုိ အသင္း ၁၀ သင္း ျဖင့္ စတင္က်င္းပ ခဲ့သည္။
ေဘာလံုး အားကစားနည္းကုိ ေဘ့စ္ေဘာ ကစားနည္းေလာက္ စိတ္၀င္စားမႈ မရွိၾကေသာ ဂ်ပန္ အားကစား ပရိသတ္ကုိ ဆြဲေဆာင္သည့္ အေနျဖင့္ ကမာၻေက်ာ္ ေဘာလံုးသမားေကာင္းမ်ားကုိ “J’ League” အသင္းမ်ားက ငွားရမ္း ကစားေစခဲ့သည္။ အဂၤလိပ္ လက္ေရြးစင္ ကစားသမားေကာင္း Gary Lineker ၊ ဘရာဇီးလက္ေရြးစင္ေဟာင္း Zico တို႔ျဖင့္ ဂ်ပန္ပရိသတ္မ်ားကို ဆြဲေဆာင္ ႏိုင္ခဲ့သည္။
အာရွတုိက္၏ အေအာင္ျမင္ဆံုး ေဘာလံုးႏုိင္ငံမွာ ေတာင္ကုိရီးယား ႏုိင္ငံ ျဖစ္သည္။ ၁၉၅၄ ခုႏွစ္ ကမာၻ႔ဖလား ေဘာလံုးပြဲတြင္ စတင္ ပါ၀င္ယွဥ္ၿပိဳင္ခဲ့သည္။ ေၾကးစားတန္း ေဘာလံုးေလာကကိုလည္း အာရွတုိက္တြင္ အေစာဆံုး က်င့္သံုးသည့္ ႏုိင္ငံျဖစ္သည္။ ၁၉၈၃ ခုႏွစ္ကတည္းက “K’ League” ကုိ စတင္ခဲ့သည္။
တ႐ုတ္ႏိုင္ငံတြင္ ေဘာလံုး ကစားနည္းကုိ စတင္ခဲ့သည္ ဟု တ႐ုတ္ မွတ္တမ္းမ်ားက ဆုိသည္။ သို႔ရာတြင္ ေခတ္သစ္ ေဘာလံုးကစားနည္းတြင္မူ တ႐ုတ္ျပည္သည္ ဂ်ပန္၊ ေတာင္ကုိးရီးယား တုိ႔ေလာက္ ေအာင္ျမင္မႈ မရွိခဲ့ပါ။ သုိ႔ျဖစ္ေသာ ေၾကာင္ ကြန္ျမဴနစ္ စနစ္ကို က်င့္သံုးေသာ တ႐ုတ္ျပည္တြင္ ေၾကးစားတန္း ေဘာလံုးပြဲမ်ားကုိ ခြင့္ျပဳလာခဲ့ရသည္။ ၁၉၉၃ ခုႏွစ္တြင္ Marlboro စီးကရက္ ကုမၸဏီ၏ ေထာက္ပ့ံမႈျဖင့္ Marlboro League အမည္ျဖင့္ Pro ေဘာလံုးမ်ား စတင္ခဲ့သည္။
အာရွတြင္လည္းေကာင္း၊ အေရွ႕ေတာင္အာရွတြင္ လည္းေကာင္း၊ ေၾကးစားတန္း စနစ္ ေဘာလံုးပြဲမ်ား စတင္သည့္ ႏွစ္ေပါင္း ၂၀ ေက်ာ္မွ် ေစာေနေသည္ကုိ ေတြ႔ရမည္ ျဖစ္သည္။ တနည္းဆုိေသာ္ ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ ေၾကးစားတန္း စနစ္ စတင္သည္မွာ ႏွစ္ေပါင္း ၂၀ ေက်ာ္ ေနာက္က်ေန ျခင္းပင္ ျဖစ္သည္။
ျမန္မာ ေဘာလံုး ေလာကထက္ ဆယ္စုႏွစ္၊ ႏွစ္စုစာမွ် ေရွ႕ေရာက္ေနေသာ ႏုိင္ငံမ်ားကုိ မီရန္မွာ အားလံုး အဆ ႏွစ္ရာေလာက္ ႀကိဳးစားၾကရမည္ ျဖစ္သည္။ ႏုိင္ငံတကာ ေဘာလံုးမွတ္တမ္းမ်ားကုိ ေလ့လာရာတြင္ အေပ်ာ္တမ္း စနစ္မွ ေၾကးစားတန္းစနစ္သုိ႔ ကူးေျပာင္းၾကရာတြင္ “Rovolution” (ေတာ္လွန္ေရး) ဟူသည့္ စကားလံုးကုိ ႏုိင္ငံတုိင္းလုိလုိက သံုးစြဲၾကသည္ကုိ ေတြ႔ရသည္။ သို႔ျဖစ္ရာ ျမန္မာေဘာလံုး ေလာက တုိးတက္ေရးကို အမွန္တကယ္ ေဆာင္ရြက္ၾကမည္ ဆုိပါက အားကစားေတာ္လွန္ေရး လမ္းစဥ္ကုိ အမ်ားတကာနည္းတူ ကိုင္စြဲမွသာ ေဘာလံုးေလာက ေအာင္ျမင္ႏုိင္ဖြယ္ရွိပါသည္။
ေဘာလံုး အဆင့္အတန္းျမင့္မားေရး “ဒုိ႔အေရး” ဟုဟစ္ေၾကြး၍ ေဘာလံုးေလာက ေတာ္လွန္ေရး တရပ္ ဆင္ႏႊဲၾကပါစုိ႔။ ။
No comments:
Post a Comment