ေျပာင္းေတာ့ ေျပာင္းတယ္ ဒါေပမယ့္ …

ထက္ေအာင္ေက်ာ္

“ဒီမုိကရက္တစ္ႏုိင္ငံတခု တည္ေထာင္ျခင္း သုိ႔မဟုတ္ ျမန္မာႏုိင္ငံမွ စိမ္ေခၚမႈႏွင့္ အခြင့္အလမ္းမ်ား”လုိ႔ ေခါင္းစဥ္ေပးထားတဲ့ ေဆြးေႏြးပဲြတခု ေမလ ၁၄ ရက္ေန႔က ေနာ္ေ၀းႏုိင္ငံ ေအာ္စလုိၿမိဳ႕မွာ က်င္းပခဲ့ပါတယ္။

ဒီပြဲကုိ Partnership for Change အဖြဲ႔က စီစဥ္တာျဖစ္ၿပီး၊ ရန္ကုန္က ၃ ဦးနဲ႔ ေနာ္ေ၀း က ၂ ဦး ပင္တုိင္ ေဆြးေႏြးၾကတာပါ။

“လက္ရွိေျပာေနၾကတဲ့ အသြင္ကူးေျပာင္းမႈျဖစ္စဥ္ဆုိတာဟာ ၂၀၁၀ ေရြးေကာက္ပဲြနဲ႔ ၂၀၁၂ ၾကားျဖတ္ ေရြးေကာက္ပြဲေတြကေန စတင္ခဲ့တာ မဟုတ္ပါဘူး၊ လြန္ခဲ့တဲ့ ဆယ္ႏွစ္ေက်ာ္၊ ၂၀၀၃ ခုနွစ္မွာ Road Map ၇ ခ်က္ေရးဆြဲကတည္းက စခဲ့တာပါ”လုိ႔ ပထမ ဆုံး တက္ေရာက္ေဆြးေႏြးသူ ႏုိင္ငံေရး အက်ဥ္းသူေဟာင္း၊ အမ်ဳိးသမီးေရးရာ ပညာေပးကိစၥေဆာင္ရြက္ေနတဲ့ မဇင္မာေအာင္က ေျပာပါတယ္။

“အစုိးရဘက္ကေရးဆဲြတဲ့ လမ္းျပေျမပုံအတုိင္းသြားေနတဲ့ လမ္းေၾကာင္းသာျဖစ္ၿပီး ႏွစ္ဘက္ေဆြးေႏြးမႈရလဒ္ Dialogue နဲ႔ သြားေန တဲ့လမ္းေၾကာင္း မဟုတ္တဲ့အတြက္ ဒီအသြင္ကူးေျပာင္းမႈဟာ အားလုံးပါ၀င္ခြင့္ရတဲ့ လုပ္ငန္းစဥ္မဟုတ္ဘူး”လုိ႔လည္း သူကဆုိပါတယ္။

အခုဆုိရင္ မ်ဳိးေစာင့္ဥပေဒလုိ ဟာမ်ဳိးကိုထုတ္ၿပီး ဘာသာေရးကုိေရွ႕တန္းတင္တဲ့ လုပ္ဟန္ေတြနဲ႔ အမ်ဳိးသမီးအခြင့္ေရးကိုပိတ္ပင္ ဖို႔ႀကိဳးစားလာေနတာေတြဟာ “အသြင္ကူးေျပာင္းမႈကဘယ္ကုိဦး တည္ေနသလဲ၊ ဒီမုိကေရစီစနစ္ တခုဆီ ဟုတ္ရဲ့လား၊ တျခား ပုံစံ သစ္ အာဏာရွင္စနစ္ တခုဆီကုိမ်ား ဦးတည္ေနသလား”လို႔ မဇင္မာေအာင္က ေမးခြန္းထုတ္ေတာ့ ပရိသတ္က လက္ခုပ္တီး အား ေပး ၾကတာကုိ ေတြ႔ရပါတယ္။

ဒုတိယ ေဆြးေႏြးသူကေတာ့ နုိင္ငံေရး အက်ဥ္းသားေဟာင္းမ်ားအဖြဲ႔(FPPS)က ဦးျမင့္ေအာင္ျဖစ္ပါတယ္။ သူက လက္ရွိမွာ အက်ဥ္း သား ၃၀၀ ေက်ာ္က်န္ေနဆဲျဖစ္ၿပီး ဖမ္းဆီးစစ္ေဆးခံေနရသူေတြ၊ တရား႐ုံးမွာ အမႈရင္ဆုိင္ေနရသူေတြလည္း ဒါဇင္နဲ႔ခ်ီ ရွိေနဆဲ လို႔ ေျပာဆုိသြား ပါတယ္။

ရန္ကုန္ကေရာက္လာတဲ့ ျမန္မာကုိယ္စားလွယ္ ၂ ဦးရဲ့ တင္ျပခ်က္အၿပီးမွာေတာ့ ဓာတ္ပုံဆရာ Richard K Dirran ရဲ႕ ရန္ကုန္မွာ ျပဳလုပ္ခဲ့တဲ့ ဓာတ္ပုံျပပဲြအေၾကာင္း မွတ္တမ္း႐ုပ္ရွင္နဲ႔ ျမန္မာနုိင္ငံတ၀န္းက ကြဲျပားျခားနားတဲ့လူမ်ဳိးစုေတြရဲ့ မ်က္ႏွာပုံေတြနဲ႔ ယဥ္ေက်းမႈပုံ ေတြအပါ၀င္ ဓာတ္ပုံေပါင္း ၅၀ နီး ပါးကိုလည္း ျပသထားပါတယ္။

ျပပဲြအၿပီး ေကာ္ဖီေသာက္ခ်ိန္ ခဏနားခ်ိန္မွာေတာ့ လက္ရာေကာင္းလွတဲ့ ဓာတ္ပုံေတြကို က်ေနာ္လုိက္ေငးၾကည့္မိတယ္။

ေဆြးေႏြးပြဲလာ ျမန္မာတဦးကေတာ့ “ဒါလဲ အေျပာင္းလဲတခုေပ့ါဗ်ာ၊ အရင္က လူ႔အခြင့္ေရး ခ်ဳိးေဖာက္ခံရတဲ့ ဓာတ္ပုံျပပဲြေနရာမွာ အခု ယဥ္ေက်းမႈဓာတ္ပုံျပပဲြက အစားထုိးလာတာေပါ့”လုိ႔ ေျပာပါတယ္။

အခုဆုိရင္ ျမန္မာနုိင္ငံကုိ မသြားဖုိ႔ သပိတ္ေမွာက္ခဲ့တဲ့ အေနာက္တုိင္းသားေတြေတာင္ ရန္ကုန္သြားတာ အေတာ္မ်ားေနၿပီလုိ႔လည္း သူက ေထာက္ျပပါတယ္။

အဲဒီမွာတင္ တျခား ျမန္မာတဦးကလည္း “အဲဒါတင္ ဘယ္ကမလဲဗ်၊ အရင္က မဲေဆာက္ကလူေတြ လာလာေဟာေျပာေနတဲ့ ေန ရာ မွာ အခုရန္ကုန္က လူေတြလာေျပာေနၿပီေလ၊ ဒါလည္း ေျပာင္းလဲမႈတခုပဲေပါ့”လုိ႔ ရယ္ကာေမာကာနဲ႔ ၀င္ေျပာလုိက္တဲ့ အတြက္ ပြဲက် သြားျပန္ပါတယ္။

အရင္ကေတာ့ ႏုိင္ငံတကာက မဲေဆာက္အေျခစိုက္ ႏုိင္ငံေရး အက်ဥ္းသားမ်ားကူညီ ေရးအဖြဲ႔(AAPP) နဲ႔ နယ္စပ္ႏုိင္ငံေရး သမား တခ်ဳိ႕ကုိ ဖိတ္ေခၚေလ့ရွိေပမယ့္၊ အခုေတာ့ AAPP အစား ရန္ကုန္အေျခစိုက္ ႏုိင္ငံေရး အက်ဥ္းသားေဟာင္းမ်ားအဖြဲ႔ (FPPS) နဲ႔ ရန္ကုန္က နုိင္ငံေရးသမားေတြ အစားထုိး၀င္ေရာက္ေနၿပီဆုိေတာ့ အခင္းအက်င္းက ျပည္ပနဲ႔နယ္စပ္ကေန ျပည္တြင္း ခြင္ထဲကို ေရာက္သြားၿပီလုိ႔ ဆုိလုိတာပါ။

ဒီလုိတေယာက္တမ်ဳိး ေျပာလုိ႔ေကာင္းတုန္းမွာ ဒုတိယပုိင္း ေဆြေႏြးပဲြျပန္စမယ္လို႔ အခမ္းအနားမႉးရဲ့ဖိတ္ေခၚသံ ထြက္လာပါတယ္။

ဒုတိယပုိင္းမွာ အ႐ုဏ္ဦးအဖြဲ႔က ေဒါက္တာ စင္ခန္းလွ်ံက ဗမာအမ်ားစုပါ၀င္တဲ့ လက္ရွိအစိုးရနဲ႔ တုိင္းရင္းသား အဖြဲ႔ေတြၾကား အဆင္ မေျပမႈေတြ၊ မတူကဲြျပားတဲ့ လူမ်ဳိးစုေတြၾကား အျပန္အလွန္နားလည္မႈ တည္ေဆာက္ဖုိ႔ လုိေနတဲ့ကိစၥေတြ၊ ေက်းလက္ ေဒသ ဖြံၿဖိဳးေရး လုပ္ငန္းစဥ္ေတြ အေၾကာင္းတင္ျပသြားပါတယ္။

ျမန္မာေတြ ေဆြးေႏြးလုိ႔အၿပီး ေနာ္ေ၀း-ျမန္မာ ေကာ္မီတီ (NBC) မွ Audun Aagre၊ ေနာ္ေ၀း ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ေဟာင္းနဲ႔ လက္ရွိ ေအာ္စလုိ စင္တာရဲ႕ ညႊန္မႈး Kjell Magne Bondevik တုိ႔ရဲ႕အျမင္ေတြကိုလည္း နားေထာင္ခြင့္ ရျပန္ပါတယ္။

ျမန္မာ့ ဒီမုိကေရစီရရွိေရး လႈပ္ရွားမႈကို နွစ္ ၂၀ ေက်ာ္အားေပးလာခဲ့တဲ့ ဒီပုဂၢိဳလ္ႏွစ္ဦးဆီက ၾကားရတဲ့အျမင္ေတြဟာ ေနာ္ေ၀း အစိုးရ ပုိင္းက အျမင္ေတြနဲ႔မတူပါဘူး။

Audun ကေတာ့ အရင္ ဗုိလ္ခ်ဳပ္မႈးႀကီး သန္းေရႊနဲ႔ ဗုိလ္ ခ်ဳပ္ႀကီး ခင္ညႊန္႔တုိ႔ ၾသဇာတိကၠမႀကီးစဥ္ကေရးဆဲြခဲ့တဲ့ လမ္းျပေျမပုံဟာ စည္းကမ္းျပည့္၀ေသာ ဒီမုိကေရစီကုိ ေဖာ္ေဆာင္ဖုိ႔ျဖစ္တယ္လုိ႔ ေျပာေနေပမယ့္၊ လတ္တေလာ ျမန္မာျပည္က ႏုိင္ငံေရး၊ ဘာသာ ေရး တင္းမာမႈေတြကုိၾကည့္ၿပီး သူတုိ႔ေျပာတဲ့ စည္းကမ္းျပည့္၀ေသာ ဒီမုိကေရစီ စနစ္ဆီ ဦးတည္ေနတာ ဟုတ္မွဟုတ္ပါ့မလား” ဆုိၿပီး ေမးခြန္း ထုတ္ပါတယ္။

စစ္တပ္နဲ႔ ႀကံ့ခုိင္ေရးပါတီက ရွိသမွ်လုပ္ပုိင္ခြင့္နဲ႔ ေငြေၾကးပုိင္ဆုိင္မႈ အားလုံးကို ယူထားျပီး NLD ပါတီနဲ႔ ဒီမုိကေရစီ အင္အားစုေတြ၊ တုိင္းရင္းသားအဖြဲ႔ေတြမွာ အဲဒီလုိတန္းတူအခြင့္ေရး မရွိတဲ့အတြက္ တန္းတူယွဥ္ျပိဳင္ခြင့္ မရွိဘူး၊ အရာရာကုိ အစုိးရက ထိန္းခ်ဳပ္ ထား လုိ႔ မရသလုိ၊ လြတ္လပ္စြာ ေ၀ဖန္ခြင့္ ေပးဖုိ႔လုိတဲ့အျပင္၊ အထူးသျဖင့္ Civil Society လုိ႔ေခၚတဲ့ အရပ္ဘက္ အဖြဲ႔အစည္းေတြကို အားေပးဖုိ႔၊ နုိင္ငံေရး အင္အားစု အားလုံးကုိ တန္းတူအခြင့္ေရးရေအာင္ နုိင္ငံတကာဘက္က လုပ္ေပးဖုိ႔လုိတယ္လုိ႔ ေထာက္ျပပါတယ္။

ဒါေၾကာင့္ ေနာ္ေ၀းအစုိးရအေနနဲ႔ ျမန္မာနုိင္ငံကုိအကူညီေပးတဲ့အခါ အာဏာရ အစိုးရဘက္ကုိပဲ ေဇာင္းေပးသလုိျဖစ္မွာကုိ အထူး သတိထားဖုိ႔ ေနာ္ေ၀း-ျမန္မာ ေကာ္မီတီအေနနဲ႔ မၾကာခဏ သတိေပးေနရတယ္လုိ႔ သူက ဆက္ေျပာပါတယ္။

ေနာက္ဆုံးေဆြးေႏြးတဲ့ ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ေဟာင္း Bondevik ကေတာ့ အခုႏွစ္ပုိင္း ျဖစ္ေပၚတုိးတက္မႈေတြအရ ျမန္မာနုိင္ငံမွာ ခဏတာ လြတ္လပ္ခြင့္ ရေနျပီဆုိတာ သံသယရွိစရာမရွိေပမယ့္၊ လာမည့္ ၂၀၁၅ ေရြးေကာက္ပြဲဟာ လြတ္လပ္ၿပီး တရားမွ်တတဲ့ ေရြးေကာက္ ပဲြျဖစ္လာမလားလုိ႔ ေမးခြန္းထုတ္ပါတယ္။

“လြတ္လပ္မႈရွိမရွိေတာ့ က်ေနာ္မသိဘူး၊ မွ်တမႈ မရွိမွာကေတာ့ ေသခ်ာေနပါတယ္၊ ဘာေၾကာင့္လဲဆုိရင္ လက္ရွိဖြဲ႔စည္းပုံအေျခခံ ဥပေဒထဲက အပိုဒ္တခုမွာ လြတ္ေတာ္ အမတ္ ၂၅ ရာခုိင္ႏႈန္းကုိ ေရြးေကာက္စရာမလုိဘဲ စစ္တပ္ကုိ ခြဲတမ္းေပးရမယ္လုိ႔ ဆုိထား ပါတယ္” လုိ႔ သူ ေထာက္ျပတဲ့ အခ်က္ကုိ ႏွစ္ၿခိဳက္တဲ့ ပရိသတ္က လက္ခုပ္တီး အားေပးၾကပါတယ္။

ဒါေၾကာင့္ လြတ္လပ္ၿပီး တရားမွ်တတဲ့ ေရြးေကာက္ပဲြျဖစ္လာေစဖုိ႔၊ ဒီမုိကေရစီအင္အားစုေတြနဲ႔ နုိင္ငံတကာမိသားစုဘက္က ျမန္မာ အာဏာပုိင္ေတြရဲ႕ လုပ္ရပ္အေပၚ ျပင္းျပင္း ထန္ထန္ တုံ႔ျပန္ဖုိ႔လုိတယ္လို႔ သူကအႀကံ ျပဳပါတယ္။

လူမ်ဳိးစုအေရးကိုနားမလည္ရင္ ျမန္မာ့နုိင္ငံေရးကို နားမလည္နုိင္ဘူးလုိ႔ ေျပာရမွာ ျဖစ္တဲ့အတြက္ ေနာ္ေ၀းအစိုးရ ကူညီေနတဲ့ အပစ္အခတ္ ရပ္စဲေရး လုပ္ငန္းစဥ္ ေနာက္ျပန္ဆုတ္မွာကိုလည္း သူ႔အေနနဲ႔ အထူးစုိးရိမ္ေၾကာင္း ေျပာပါတယ္။

ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ လာဘ္ေပးလာဘ္ယူမႈ ႀကီးမားတဲ့အတြက္ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံဖုိ႔ လုပ္ေနတဲ့ ကုမၸဏီေတြ အေနနဲ႔ သတိထားဖုိ႔ လုိတယ္၊ အာဏာနဲ႔ ေငြေၾကးရွိတဲ့ လူေတြကုိ အားေပးသလုိျဖစ္မယ့္ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈကုိ ေရွာင္ရမယ္လုိ႔လည္း Bondevik က ဆုိျပန္ပါတယ္။

ေဆြးေႏြးပြဲ အၿပီးမွာ ရန္ကုန္က လာေရာက္တဲ့ ႏုိင္ငံေရး အက်ဥ္းသူေဟာင္း မဇင္မာေအာင္က လက္ရွိ အေျပာင္းအလဲကုိ ဘာေၾကာင့္ မယုံသလဲ၊ ႏုိင္ငံတကာတုံ႔ျပန္မႈက ဘယ္လုိရွိသလဲ ဆုိတာ တီးေခါက္ၾကည့္မိတယ္။

ေနာ္ေ၀း အပါအ၀င္ စကင္ဒီေနးဗီးယန္း နုိင္ငံေတြက ေဒၚေအာင္ဆန္းစု ၾကည္နဲ႔ သမတဦးသိန္းစိန္နဲ႔ ေတြ႔၊ လႊတ္ေတာ္တက္၊ ဟုိ သြား ဒီသြားလုပ္တာကုိ အားလုံး အုိေကေနၿပီလုိ႔ ထင္ေနတာ၊ ျမန္မာ့အေျပာင္းအလဲကို အေပၚယံေလာက္ပဲသိၾကတယ္၊ တကယ္ ေတာ့ သူတုိ႔ထင္သလုိ မဟုတ္ပါဘူးလုိ႔ မဇင္မာေအာင္က ေျဖပါတယ္။

ဒါ့အျပင္ အမွန္တရားေဖာ္ထုတ္ေရး ဆုိတာလည္း မရွိေတာ့တဲ့အတြက္ တကယ့္ အေျခအေနကုိ ကမၻာကသိေအာင္ က်မတုိ႔ Civil Society ေတြက ဆက္လုပ္ရမယ္လုိ႔ ဆုိတယ္။

လက္ရွိမွာ အာဏာရပါတီနဲ႔ ႏုိင္ငံေရးသမားတခ်ဳိ႕က လူမ်ားစုမဲကိုပဲ ဦးစားေပးၿပီး ဘာသာေရးကုိ ႏုိင္ငံေရးမွာ အလဲြသုံးလာတာ ေတြဟာ အႏၱရာယ္ရွိတဲ့အတြက္ လက္ရွိအေျပာင္းအလဲဟာ ဒီမုိကေရစီစနစ္ဆီ ဦးမတည္ဘဲ စစ္အာဏာရွင္စနစ္ေဟာင္း တခုကေန အရပ္သားတပုိင္း အာဏာရွင္အသစ္ တမ်ဳိးဆီ ဦးတည္သြားမွာကုိ စုိးရိမ္တယ္လို႔လည္း သူက ေျဖၾကားသြားပါတယ္။ ။