နယူးေယာက္ ျမန္မာစီးပြားေရးဖိုရမ္တြင္ ႏိုင္ငံေရးက အရိပ္မိုး

ဧရာဝတီ

ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ ႏုိင္ငံျခားရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမႈမ်ား ပိုမုိလာေရာက္ႏုိင္ ေရး ေဆြးေႏြးပြဲ တခုကို အေမရိကန္ႏုိင္ငံ နယူးေယာက္ၿမိဳ႕တြင္ က်င္းပခဲ့ရာ စီးပြားေရးထက္ ျမန္မာ့ႏိုင္ငံေရးကသာ အရိပ္မိုးေနခဲ့သည္။

အေမရိကန္ရွိ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံသူမ်ား အေနျဖင့္ ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္း ေငြေၾကးႏွင့္ ဘဏ္ လုပ္ငန္း၊ စက္မႈကုန္ ထုတ္လုပ္ငန္းႏွင့္အႀကီးစား စက္႐ံု အလုပ္႐ံုလုပ္ငန္း၊ ကမာၻလွည့္ ခရီးသြားလုပ္ငန္း၊ စြမ္းအင္ႏွင့္ မုိင္း တူးေဖာ္ေရး လုပ္ငန္း၊ နည္းပညာႏွင့္ ဆက္သြယ္ေရးလုပ္ငန္း၊ အေျခခံအေဆာက္အဦ ဖြံၿဖိဳး တိုးတက္ေရး လုပ္ငန္းမ်ားတြင္ လာေရာက္ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံေရး ျမန္မာဘက္မွ ရည္ရြယ္ခဲ့ေၾကာင္း သိရသည္။

သို႕ေသာ္ အခက္အခဲမ်ားက ႏွစ္ႏိုင္ငံၾကား ေျဖရွင္းရန္ ေျမာက္ျမားစြာ က်န္ရွိေနေသးသည္။ အဓိကျပႆနာမွာ ေခါင္းႏွင့္ ပန္းသဖြယ္ျဖစ္ေနေသာ ျမန္မာ့ႏိုင္ငံေရးႏွင့္ အေမရိကန္၏ စီးပြားေရး ဒဏ္ခတ္ပိတ္ဆို႕မႈ ျဖစ္သည္။

ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ စီးပြားေရးတြင္ အေစာဆံုးရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံသူမ်ားထဲမွ တဦးျဖစ္ၿပီး လူမႈေရးျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈတြင္လည္း လႉဒါန္းေနသူ အစည္းအေဝးသို႕ တက္ေရာက္ခဲ့ေသာ ေဂ်ာ့ခ်္ဆိုေရာ့စ္က ၂၀၁၅ ခုႏွစ္တြင္ က်င္းပမည့္ ေရြးေကာက္ပြဲမ်ား မတိုင္မီ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲ ေရးမ်ား အရွိန္က်သြားသည့္အတြက္ သူ႔အေနျဖင့္ အခက္ေတြ႔ခဲ့ရသည္ဟု ေျပာေၾကာင္း သိရသည္။

အေမရိကန္အစိုးရအေနျဖင့္ စီးပြားေရး ပိတ္ဆို႔ အေရးယူမႈမ်ား ဆိုင္းငံ့ေပးေသာ္လည္း လံုးလံုးလ်ားလ်ား ႐ုပ္သိမ္းေပး ျခင္း မဟုတ္သည့္ အတြက္ အေမရိကန္ ဘ႑ာေရး ၀န္ႀကီးဌာနလက္ေအာက္ရွိ ႏိုင္ငံျခား ပိုင္ဆုိင္မႈ ထိန္းခ်ဳပ္ေရး႐ံုး (Office of Foreign Asset Control – OFAC)မွ ခ်မွတ္ထားေသာ ဥပေဒမ်ားေၾကာင့္ ျမန္မာ့စီးပြားေရးတြင္ ကန္႔သတ္ခ်က္မ်ား ရွိေနဆဲျဖစ္သည္။

OFAC က အထူးကန္႔သတ္ထားသည့္ ႏိုင္ငံသားမ်ားစာရင္း (SDN) ကို ဆက္လက္ထားရွိဆဲျဖစ္သည္။ အမည္ပ်က္ စာရင္းဟု ဆို ႏိုင္သည့္ အဆိုပါစာရင္းတြင္ အေမရိကန္ႏိုင္ငံသားမ်ား သို႔မဟုတ္ ကုမၸဏီမ်ားႏွင့္ စီးပြားေရးလုပ္ကိုင္ခြင့္ တားျမစ္ျခင္းခံ ထားရသည့္ လူပုဂၢိဳလ္မ်ား၊ အဖြဲ႔အစည္းမ်ားစာရင္းကို ေဖာ္ျပထားသည္။

တိုင္းျပည္ကို စစ္တပ္က ထိန္းခ်ဳပ္ခဲ့သည့္ သမိုင္းေၾကာင္းႏွင့္ စီးပြားေရးေပၚတြင္ ဆက္လက္၍ လႊမ္းမိုးေနမႈမ်ား အျပင္ မူးယစ္ေဆး ကုန္သြယ္မႈလည္း ရွိေနေသးသည့္အတြက္ (SDN) စာရင္းတြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံသားမ်ား ႏွင့္ ကုမၸဏီမ်ား၏ အမည္ကို အေျမာက္အျမား ေတြ႔ျမင္ႏိုင္မည္ ျဖစ္သည္။

ျမန္မာျပည္ စီးပြားေရးႏွင့္ ပတ္သက္သည့္ ၀န္ႀကီး ဌာန ၁၁ ခုခန္႔ကို ႀကီးၾကပ္ေနရေသာ သမၼတ႐ုံးဝန္ၾကီး ဦးစိုးသိမ္းက “ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးေတြ ဆိုင္းငံ့ခံရတာထက္စာရင္ ေတာ္ေသးတာေပါ့။ ဒါေပမယ့္ က်ေနာ္တို႔ကေတာ့ ဒါေတြကို ပယ္ ဖ်က္လိုက္တာကို ပိုသေဘာက်တယ္” ဟု ႐ိုက္တာသတင္းဌာနသို႕ ေျပာဆိုသည္။

ေဆြးေႏြးပြဲတခုတြင္ ဦးစိုးသိန္း၏ ေဘး၌ ထိုင္ခဲ့ေသာ ေဂ်ာ့ခ်္ဆိုေရာ့စ္က လြန္ခဲ့ေသာ ႏွစ္ ၂၀က တည္ေထာင္ခဲ့ေသာ သူ၏ Open Society Foundation ၏ ျမန္မာႏိုင္ငံဆိုင္ရာ ႐ံုးကို ဆက္လက္လုပ္ေဆာင္သြားမည္ ဟုေျပာသည္။ “ၿပီးခဲ့ တဲ့ ႏွစ္၀က္ေလာက္ အထိ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး လုပ္ငန္းေတြက အံ့အားသင့္ဖြယ္ရာ အေတြ႔ အႀကံဳတခုပါပဲ” ဟု သူကဆို သည္။

“ခုခ်ိန္မွာေတာ့ အရာရာကေႏွးေကြးသြားတယ္။ ဘာျဖစ္လို႔လဲ ဆိုေတာ့ လုပ္ေဆာင္ခ်က္ေတြေပၚမွာ အရိပ္ထိုးေနလို႔ပါပဲ။ ေရြးေကာက္ပြဲၿပီး သြားရင္ေတာ့ ဒါေတြျပန္စမယ္လို႔ က်ေနာ္ေမွ်ာ္လင့္ပါတယ္” ဟုလည္း ေဂ်ာ့ခ်္ဆိုေရာ့စ္က ေျပာေၾကာင္း ႐ိုက္တာသတင္းက ဆိုသည္။

ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ေျမသိမ္းယူမႈမ်ားလည္း ရွိေနေသးၿပီး အေမရိကန္ကုမၸဏီမ်ား အေနျဖင့္ ႏိုင္ငံျခား ပိုင္ဆုိင္မႈ ထိန္းခ်ဳပ္ေရး႐ံုး (Office of Foreign Asset Control – OFAC)၏ ဥပေဒမ်ားႏွင့္ ညိစြန္းမႈမရွိေအာင္ ပိုင္ဆိုင္မႈမ်ား၏ မူလဇစ္ျမစ္ကို သတိထားဖို႔လိုအပ္သည္ဟု ေဂ်ာ့ခ်္ဆိုေရာ့စ္က ေျပာေသးသည္။

သို႔ေသာ္လည္း လာမည့္ ဧၿပီလတြင္ စတင္မည့္ ေနာက္ ဘ႑ာေရးႏွစ္ အတြင္း ႏိုင္ငံျခား တိုက္႐ိုတ္ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမႈ အေမရိကန္ေဒၚလာ ၅ ဘီလီယံေက်ာ္ အထိျမင့္တက္လာရန္ အစိုးရက ေမွ်ာ္လင့္ထားသည့္ ျမန္မာႏို္င္ငံအေပၚ ႏို္င္ငံတကာ ေကာ္ ပိုေရးရွင္းႀကီးမ်ားက ဥေပကၡာျပဳႏိုင္မည္မဟုတ္ဟု သူယံုၾကည္ေၾကာင္းလည္း ေျပာဆိုသည္။

ေငြေၾကးေရာင္းဝယ္မႈတြင္ နာမည္ၾကီးသူ အေမရိကန္သူေဌး ေဂ်ာ့ခ်္ဆိုေရာ့စ္အေနျဖင့္ ျမန္မာျပည္တြင္ SPA Group ၏ ဥကၠဌ Mr. Serge Pun ေခၚ ဦးသိမ္းေဝ ပိုင္ဆိုင္သည့္ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ားတြင္ အေမရိကန္ ေဒၚလာ သန္းေပါင္းမ်ားစြာ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံခဲ့ၿပီး ျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္လည္း တိုက္႐ိုက္ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံျခင္း မဟုတ္ဟု သူက ဆိုသည္။

“ဘဏ္လုပ္ငန္း၊ ေငြေၾကးနဲ႔ စိုက္ပ်ိဳးေရး က႑ေတြမွာ ပါ၀င္ဖို႔ စိတ္အားထက္သန္ပါတယ္။ ဒီႏိုင္ငံနဲ႔ ျပည္သူေတြ ဒီလိုရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမႈေတြကို အလိုအပ္ဆံုးျဖစ္တယ္လို႔ က်ေနာ္တို႔ ခံစားရပါတယ္” ဟု ေဂ်ာ့ခ်္ဆိုေရာ့စ္က ေျပာသည္။

ေဆြးေႏြးပဲြအတြင္း စီးပြားေရးႏွင့္ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈဆိုင္ရာ ေခါင္းစဥ္ငယ္ အသီးသီးျဖင့္ ေဆြးေႏြးခဲ့ၾကရာ ျမန္မာႏိုင္ငံ စီးပြားေရးလုပ္ငန္း အသီးသီးမွ ထိပ္တန္းပုဂၢိဳလ္ ၄၀ ခန္႕က ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈဆိုင္ရာ ကိစၥရပ္မ်ားအား ေဆြးေႏြးတင္ျပခဲ့ၾကျပီး အေမရိကန္ဘက္မွ ေဂ်ာ့ခ်္ဆိုေရာ့စ္ အပါအ၀င္ American Business Council မွ တာ၀န္ရိွသူမ်ား ပါ၀င္ေဆြးေႏြးၾကသည္။

ေဆြးေႏြးပြဲတြင္ သမၼတ႐ံုး ၀န္ႀကီး ဦးစိုးသိန္း၊ ဟုိတယ္ႏွင့္ ကမာၻလွည့္ ခရီးသြားလုပ္ငန္း ၀န္ႀကီး ဦးေဌးေအာင္၊ စြမ္း အင္ ၀န္ႀကီး ဦးေဇယ်ာေအာင္၊ ျမန္မာႏုိင္ငံ ဗဟိုဘဏ္ ဒုအုပ္ခ်ဳပ္ေရးမႉး ဦးဆက္ေအာင္၊ Directorate of Investment and Company Administration(DICA )မွ ဦးေအာင္ႏုိင္ဦးတုိ႔အျပင္္၊ လုပ္ငန္းရွင္မ်ားျဖစ္သည့္ MPRL E&P ကုမၸဏီအုပ္စုမွ ဦးမုိးျမင့္၊ SPA လုပ္ငန္းစုမွ မစၥတာ ဆာ့ခ်္ ပန္း ေခၚ ဦးသိမ္းေ၀၊ MAI ေလေၾကာင္းလိုင္း ဥကၠ႒ ဦးတင္ေမာင္ထြန္း၊ ကေမာၻဇဘဏ္မွာ ဦးသန္းလြင္ႏွင့္ အမႈေဆာင္ဒါ႐ုိက္တာ ေဒၚနန္းလန္ခမ္း၊ လက္၀ါး စီးပြားေရး လုပ္ငန္း အုပ္စုမွ ေဒါက္တာ ခင္ေမာင္ ေအး၊ စီးတီးမတ္အုပ္စုမွ ေဒၚ၀င္း၀င္းတင္တို႕က ေဆြးေႏြးတင္ျပခဲ့ၾကသည္။

ဖုိရမ္တြင္ တက္ေရာက္ၾက သည့္ ျမန္မာစီးပြားေရးလုပ္ငန္းရွင္မ်ားမွာ အေမရိကန္ႏုိင္ငံ၏ ပစ္မွတ္ထား ဒဏ္ခတ္ပိတ္ဆုိ႔မႈ နာမည္ပ်က္စာ ရင္းတြင္ ပါ၀င္ၾကသူမ်ား မဟုတ္ေပ။

အေမရိကန္-ျမန္မာ ဆက္ဆံေရး ထင္သေလာက္ မေကာင္းလာဘဲ ဒဏ္ခတ္ပိတ္ပင္မႈ လုံးဝ႐ုတ္သိမ္းသြားေရး မျဖစ္ႏိုင္ေသးရျခင္းမွာ ႏိုင္ငံေရး၊ စီးပြားေရး ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးမ်ား အရွိန္တန္႕သြားျပီဟု ယူဆစရာျဖစ္ေစသည့္ အေျခခံဥပေဒ မျပင္ျခင္း၊ ဘာသာေရး တင္းမာမႈမ်ားကို မရပ္တန္႕ႏိုင္ျခင္း၊ စာနယ္ဇင္း လြတ္လပ္ခြင့္ကို ျခိမ္းေျခာက္ျပီး သတင္းစာသမားမ်ားအား ေထာင္ႏွစ္ရွည္ခ်ျခင္း၊ ျပည္တြင္းစစ္ ရပ္စဲေရး မေဖာ္ေဆာင္ႏိုင္ျခင္း စသည္တို႕ေၾကာင့္ဟု အေၾကာင္းျပထားသည္။

ထို႕ျပင္ ျမန္မာျပည္တြင္ ေဒၚလာ ၅ သိန္းထက္မနည္း သို႕မဟုတ္ ေရနံႏွင့္ ဂတ္စ္လုပ္ငန္းတြင္ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံသူ အေမရိကန္ကုမၸဏီမ်ားအေနျဖင့္ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းႏွင့္ အစီအစဥ္မ်ားအား အေမရိကန္ ႏိုင္ငံျခားေရးဝန္ၾကီးဌာနသို႕ ပံုမွန္အစီရင္ခံရမည္ဟု အိုဘားမားအစိုးရက ျပဌာန္းထားသည္။