မာန္ယုေက်ာ္ (ေရႊဝေျမ)
ေျမာက္ဦးေ႐ွ႕ေဟာင္းယဥ္ေက်းမႈအေမြအႏွစ္မ်ား ထိန္းသိမ္းေစာင့္ေ႐ွာက္ေရးအဖြဲ႔အား ျပည္နယ္ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္၏လမ္းညႊန္မႈျဖင့္ ယေန႔ ေျမာက္ဦးတြင္ ျပန္လည္ဖြဲ႕စည္းခဲ့ေၾကာင္း အဖြဲ႕၏ဥကၠ႒ ေဒၚခင္သိန္းက ေျပာသည္။
“ဒီအဖြဲ႕ကုိ ပထမဖြဲ႕တဲ့အခ်ိိန္က ၿပီးခဲ့တဲ့ႏွစ္က ရထားလမ္းကိစၥေပၚတဲ့အခါ အေလာတႀကီးနဲ႔ဖြဲ႕ခဲ့ရတယ္ေလ။ အခုေတာ့ ရခုိင္ျပည္နယ္အစိုးရကလည္း အသိအမွတ္ျပဳဖုိ႔အတြက္ ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ကေန ေျမာက္ဦးၿမိဳ႕မွာ ေရွးေဟာင္းယဥ္ေက်းမႈထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္ေရးအဖြဲ႕ကုိ တရားဝင္ျဖစ္ေအာင္အတြက္၊ ခိုင္ခုိင္မာမာဖဲြဲ႕ဖို႔အတြက္ေျပာလို႔ ကၽြန္မတုိ႔ျပန္ဖြဲ႕လိုက္တာပါ”ဟု ယင္းက နိရဥၥရာသို႔ေျပာသည္။
အဆုိပါအဖြဲ႕ကုိ ေဖေဖာ္ဝါရီလ ၂၂ ရက္ေန႔၊ ေန႔လယ္ ၁ နာရီအခ်ိန္က ေျမာက္ဦးၿမိဳ႕ရွိ နန္းသားကန္ဘုန္းေတာ္ႀကီးေက်ာင္းတြင္ ၿမိဳ႕ေပၚမွ သံဃာေတာ္မ်ားႏွင့္ လူထုပရိသတ္ ၇ဝ ခန္႔ျဖင့္ ျပန္လည္ဖြဲ႕စည္းခဲ့ျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း တက္ေရာက္ခဲ့သူမ်ားက ဆုိသည္။
ယင္းအဖြဲ႕အေနျဖင့္ ယခု ျပည္နယ္အစုိးရ၏အသိအမွတ္ျဖင့္ တရားဝင္ျပန္လည္ဖြဲ႕စည္းၿပီးေနာက္ပိုင္း ၿမိဳ႕၏ေရွးေဟာင္းယဥ္ေက်းမႈထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္ေရးလုပ္ငန္းမ်ား ေဆာင္ရြက္ရာတြင္ ယခင္ကထက္ ပုိမိုလုပ္ေဆာင္လာႏိုင္မည္ဟု ေမွ်ာ္လင့္ေၾကာင္း ေဒၚခင္သိန္းက ထပ္ေျပာသည္။
“ဒီအဖြဲ႕ကုိ အရင္သူတုိ႔အသိအမွတ္မျပဳခင္လည္း ကၽြန္မတုိ႔ အၿမဲတမ္းလုပ္ေနတာပဲေလ။ အခုအသိအမွတ္ျပဳၿပီးတဲ့ေနာက္ပိုင္းမွာလည္း ပိုၿပီးေတာ့ အဆင္ေျပလာမယ္၊ အစိုးရအဖြဲ႕ေတြနဲ႔ ထဲထဲဝင္ဝင္ဆက္သြယ္ၿပီးေတာ့ လုပ္ရတာပုိေကာင္းလာမယ္လို႔ထင္တယ္”ဟု ယင္းက ဆိုသည္။
ယခုအဖြဲ႕အားျပန္လည္ဖြဲ႕စည္းရာတြင္ ဥကၠ႒အျဖစ္ ေဒၚခင္သန္း၊ ဒုတိယဥကၠ႒ (၂) ဦးျဖစ္ေသာ ဦးသန္းျမင့္ႏွင့္ ဦးေမာင္ညြန္႔စိန္ႏွင့္ အတြင္းေရးမွဴး ဦးေမာင္သိန္းလႈိင္တုိ႔မွာ ယခင္ကဖြဲ႕စည္းထားသည့္အတုိင္း အေျပာင္းအလဲမရွိခဲ့ေသာ္လည္း အခမ္းအနားသို႔တက္ေရာက္ႏုိင္ျခင္းမရွိခဲ့သူမ်ား အဖြဲ႕တြင္ ပါဝင္လာျခင္းမရွိခဲ့ေၾကာင္းလည္း ဆုိသည္။
“ေျမာက္ဦးၿမိဳ႕မွာ လက္႐ွိ ရင္ဆိုင္ေနရတဲ့ ေရွးေဟာင္းယဥ္ေက်းမႈလက္ရာေတြ၊ ႐ွ႕ေဟာင္းသမိုင္း၀င္ တံတိုင္းေတြနဲ႔ ပုထိုးေတာ္ ဖ်က္စီးျခင္းခံေနရတာေတြကုိ ဘယ္လုိတားဆီးကာကြယ္ၾကမယ္ဆုိတာေတြလည္း ဒီကေန႔ ေဆြးေႏြးခဲ့ၾကပါတယ္”ဟု အခမ္းအနားသို႔ တက္ေရာက္ခဲ့သူတစ္ဦးက ေျပာသည္။
အဆုိပါအဖြဲ႕သည္ ေျမာက္ဦးၿမိဳ႕အျပင္ ရခိုင္ျပည္နယ္အတြင္းရွိ မည္သည့္ေနရာတြင္မဆုိ ေရွးေဟာင္းယဥ္ေက်းမႈႏွင့္ပတ္သက္ၿပီး ျဒပ္ရွိယဥ္ေက်းမႈႏွင့္ ျဒပ္မဲ့ယဥ္ေက်းမႈအားလံုးကုိ တတ္ႏိုင္သေလာက္ ကူညီေဆာင္ရြက္ေပးသြားမည္ဟုလည္း ေဒၚခင္သန္းက ေျပာသည္။
Saturday, February 28, 2015
Facebookမွာ တပ္မေတာ္ သေရာ္ပံုတင္မိတဲ့ ဓာတ္ပံုဆရာတဦး အဖမ္းခံရ
ေက်ာ္ခ
လူမႈ ဆက္သြယ္ေရး ကြန္ရက္ Facebook စာမ်က္ႏွာမွာ တပ္မေတာ္ကို သေရာ္ထားတဲ့ ျဖတ္ညႇပ္ကပ္ ျပဳျပင္ထားတဲ့ ဓာတ္ပံု တခု ကို တင္မိလို႔ မံုရြာၿမိဳ႕ခံ ဓာတ္ပံုဆရာ ကိုေအာင္ေနမ်ိဳးကို အေရးေပၚ စီမံမႈ အက္ဥပေဒနဲ႔ မံုရြာၿမိဳ႕မ ရဲစခန္းက အေရးယူလိုက္ တယ္ လို႔ သတင္း ရရွိပါတယ္။
မံုရြာၿမိဳ႕နယ္ ရဲသတင္းတပ္ဖြဲ႕မွ ရဲမႉး ျမင့္လြင္က Facebook မွာ ပံုတင္တဲ့ ကိုေအာင္ေနမ်ဳိးနဲ႔ အေပါင္းအပါ ေတြကို ၁၉၅၀ ျပည့္ႏွစ္ အေရးေပၚ စီမံမႈ အက္ဥပေဒ ပုဒ္မ ၅ (က)/(င) တို႔အရ အမႈဖြင့္ အေရးယူေပးဖို႔ မံုရြာ ၿမိဳ႕မ ရဲစခန္းကို တင္ျပခဲ့တာ ျဖစ္တယ္လို႔ တိုင္ၾကားစာမွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။
ဒီေန႔ ေဖေဖာ္၀ါရီလ နံနက္ ၁ နာရီေလာက္မွာ အရပ္ဝတ္ေတြနဲ႔ ရဲတပ္ဖြဲ႔ဝင္ အေယာက္ ၂၀ ေလာက္ဟာ ကိုေအာင္ေနမ်ဳိး ဖြင့္ထား တဲ့ မံုရြာၿမိဳ႕က FOTO စားေသာက္ဆိုင္ကို ေရာက္ရွိလာၾကၿပီး မူးယစ္ေဆးဝါး ေရာင္းဝယ္မႈရွိတယ္လို႔ တိုင္ၾကားသူရွိတဲ့အတြက္ လာေရာက္ စစ္ေဆးျခင္းျဖစ္တယ္လို႔ ေျပာဆိုၿပီး ဖမ္းဆီးသြားတာလို႔ မိသားစုဝင္ေတြက ဧရာ၀တီကို ေျပာပါတယ္။
ကိုေအာင္ေနမ်ဳိး ရဲ႕ မိခင္ ေဒၚခင္ဆင့္က “မူးယစ္ေဆးဝါးနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး တိုင္တဲ့လူရွိတဲ့ အတြက္ လာစစ္တာ ဆိုၿပီး တဆိုင္လုံး ေမႊေႏွာက္သြားတယ္။ မူးယစ္ေဆးနဲ႔ ပတ္သက္တာဆိုလို႔ ဘာမွလည္း မေတြ႔ဘူး”လို႔ ဧရာဝတီကို ေျပာပါတယ္။
ရဲတပ္ဖြဲ႕ တံဆိပ္ခတ္ႏွိပ္ထားၿပီး Facebook မွာ ပ်ံ႕ႏွံ႔လာတဲ့ ရဲမႉး ျမင့္လြင္ ကိုယ္တိုင္ လက္မွတ္ထိုး တိုင္ၾကားထားတဲ့ တိုင္စာထဲမွာေတာ့ Aung Nay Myo Facebook အင္တာနက္ စာမ်က္ႏွာမွာ စီစဥ္သူ – ဦးသိန္းစိန္ ၊ ဝတၳဳ – သန္းေရႊ၊ ဇာတ္ညႊန္း – ႀကိဳင္ႀကိဳင္၊ ကာကြယ္ေရး ဦးစီးခ်ဳပ္႐ုံးမွ စီစဥ္သည့္ မိုးလံုးျပည့္ ဝါဒမႈိင္းတိုက္ေသာ ဇာတ္ၾကမ္း ကြန္ဒံု ရက္ ၄၀ ဆိုတဲ့ ဓာတ္ပံု Photoshop လုပ္ ထားတဲ့ ပံုေၾကာင့္ အေရးယူေပးဖို႔ တိုင္ၾကားခဲ့တာလို႔ ပါရွိပါတယ္။
အခုလို ေဖာ္ထားျခင္းဟာ ျပည္ေထာင္စု ျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္ အစိုးရကို ေမတၱာပ်က္ေစရန္၊ စည္းကမ္း ဖီဆန္ရန္၊ အစိုးရရဲ႕ ဝတၱရား ေဆာင္ရြက္မႈကို ယုတ္ေလ်ာ့ေစရန္၊ ထိခိုက္ေစရန္၊ တားျမစ္ေစရန္၊ အေႏွာင့္အယွက္ျပဳေစရန္၊ ပ်က္စီးေစရန္၊ မမွန္ေၾကာင္းသိရဲ႕နဲ႔ မမွန္သတင္းလႊင့္ရန္ ႀကံရြယ္ၿပီး Facebook စာမ်က္ႏွာမွာ တင္ထားတာလို႔လည္း စြပ္စြဲထားပါတယ္။
တကယ္ေတာ့ ၁၉၇၁ ခုႏွစ္အတြင္းမွာ တပ္မေတာ္နဲ႔ ဗမာျပည္ ကြန္ျမဴနစ္ပါတီရဲ႕ တပ္ေတြအၾကား ရက္ ၄၀ အၾကာ တိုက္ခဲ့ရတဲ့ ကြမ္းလံု တိုက္ပြဲကို သမိုင္းဝင္ တိုက္ပြဲအျဖစ္ ဂုဏ္ျပဳၿပီး ႐ိုက္ကူးထားတဲ့ “ကြမ္းလံု ရက္ ၄၀” ဆိုတဲ့ ႐ုပ္ရွင္ ဇာတ္ကား ကို “ကြန္ဒုံ ရက္ ၄၀” ဆိုၿပီး ဟာသ ဓာတ္ပံု ျဖတ္ညႇပ္ကပ္ ပညာရွင္တဦးရဲ႕ ဖန္တီးမႈက ၂၀၁၅ ႏွစ္ဆန္းပိုင္းကတည္းက Facebook စာမ်က္ႏွာေတြဆီမွာ ပ်ံ႕ႏွံ႔ေနတာပါ။
အဲဒီလို ျဖတ္ညႇပ္ကပ္ လုပ္ထားတဲ့ ဓာတ္ပုံထဲမွာ ကာကြယ္ေရး ဦးစီးခ်ဳပ္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္မႉးႀကီး မင္းေအာင္လႈိင္၊ ျပည္ေထာင္စု လႊတ္ ေတာ္ နာယက သူရ ဦးေရႊမန္း၊ ျပန္ၾကားေရးဝန္ႀကီး ဦးရဲထြဋ္၊ ျပည္သူ႔ လႊတ္ေတာ္ အမတ္ ဦးလွေဆြ၊ ေရြးေကာက္ပြဲ ေကာ္မရွင္ ဥကၠ႒ ဦးတင္ေအး၊ Facebook စာမ်က္ႏွာတြင္ အစိုးရနဲ႔ စစ္တပ္ဘက္က ဝါဒျဖန္႔ စာေတြေရးသားေနတဲ့ ေရာင္နီဦး၊ ရဲမိုး တို႔နဲ႔ အတူ မႏၱေလးက မစိုးရိမ္တိုက္သစ္ ဆရာေတာ္ အရွင္ ဝီရသူ လည္း ပါဝင္ပါတယ္။
အဲဒါေၾကာင့္လည္း ဖမ္းဆီးေခၚေဆာင္သြားစဥ္မွာ ကိုေအာင္ေနမ်ဳိး အသံုးျပဳေနတဲ့ ကြန္ပ်ဴတာ၊ ဟန္းဖုန္းနဲ႔ ဆိုင္အတြင္း တပ္ဆင္ ထားတဲ့ CCTV မွတ္တမ္းေတြကိုပါ ျဖဳတ္ယူသြားတယ္လို႔ သိရပါတယ္။
ဒီကေန႔ မြန္းလြဲပိုင္းအခ်ိန္ထိ ကိုေအာင္ေနမ်ဳိး အသံုးျပဳတဲ့ လူမႈကြန္ရက္ Facebook စာမ်က္ႏွာဟာ အြန္လိုင္း ပြင့္ေနတဲ့အတြက္ ဖမ္းဆီးေခၚေဆာင္သြားတဲ့ အာဏာပိုင္ေတြက ေမႊေႏွာက္ေနဖြယ္ ရွိတယ္လို႔လည္း သူ႔ရဲ႕ မိတ္ေဆြေတြက ဧရာ၀တီကို ေျပာပါတယ္။
ကိုေအာင္ေနမ်ဳိး ကိုဖမ္းဆီးမႈနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ဧရာဝတီက ဆက္သြယ္ ေမးျမန္းၾကည့္ရာမွာေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံ သတင္း ရဲ တပ္ဖြဲ႔ ကျဖစ္တယ္လို႔ မံုရြာၿမိဳ႕ေပၚက ရဲစခန္းေတြက ေျပာေပမယ့္ ၿမိဳ႕ေပၚရွိ သတင္းရဲတပ္ဖြဲ႔က သူတို႔ ဖမ္းတာမဟုတ္ဘူးလို႔ ျငင္းပါေသး တယ္။
အဖမ္းမခံရမီ ၂ ရက္ေလာက္ကတည္းက ကိုေအာင္ေနမ်ဳိးရဲ႕ဆိုင္ကို စစ္ဘက္ေရးရာ လံုၿခံဳေရး အဖြဲ႔ (စရဖ) အရာရွိတေယာက္ ေရာက္လာၿပီး သူ႔အေၾကာင္းေတြကို စံုစမ္းေမးျမန္းသလို ကိုေအာင္ေနမ်ဳိးရဲ႕ မိတ္ေဆြေတြထံမွာလည္း တဆင့္ ေမးျမန္းမႈေတြ ရွိေၾကာင္း အဖမ္းမခံရမီ နာရီပိုင္းအလုိ ဧရာဝတီ ကို ကိုေအာင္ေနမ်ဳိးက ေျပာဆိုခဲ့ပါေသးတယ္။
“သူတို႔က က်ေနာ့္ကို မ်က္စိ ဆံပင္ေမြးစူးေနတာ ထင္တယ္။ Facebook ေပၚက ကိစၥေလာက္နဲ႔ေတာ့ က်ေနာ့္ကို မလုပ္ေလာက္ ဘူး။ က်ေနာ္က ဒီမွာ ပညာေရး သပိတ္ေမွာက္ ေက်ာင္းသားေတြကို ဆိုင္မွာ ထမင္းေတြ ဘာေတြ ေကြ်းတာေတြရွိတယ္”လို႔ အဖမ္းမခံရခင္ နာရီပိုင္း အလိုမွာ ဧရာဝတီကို ေျပာဆိုခဲ့ပါတယ္။
လူမႈ ဆက္သြယ္ေရး ကြန္ရက္ Facebook စာမ်က္ႏွာမွာ တပ္မေတာ္ကို သေရာ္ထားတဲ့ ျဖတ္ညႇပ္ကပ္ ျပဳျပင္ထားတဲ့ ဓာတ္ပံု တခု ကို တင္မိလို႔ မံုရြာၿမိဳ႕ခံ ဓာတ္ပံုဆရာ ကိုေအာင္ေနမ်ိဳးကို အေရးေပၚ စီမံမႈ အက္ဥပေဒနဲ႔ မံုရြာၿမိဳ႕မ ရဲစခန္းက အေရးယူလိုက္ တယ္ လို႔ သတင္း ရရွိပါတယ္။
မံုရြာၿမိဳ႕နယ္ ရဲသတင္းတပ္ဖြဲ႕မွ ရဲမႉး ျမင့္လြင္က Facebook မွာ ပံုတင္တဲ့ ကိုေအာင္ေနမ်ဳိးနဲ႔ အေပါင္းအပါ ေတြကို ၁၉၅၀ ျပည့္ႏွစ္ အေရးေပၚ စီမံမႈ အက္ဥပေဒ ပုဒ္မ ၅ (က)/(င) တို႔အရ အမႈဖြင့္ အေရးယူေပးဖို႔ မံုရြာ ၿမိဳ႕မ ရဲစခန္းကို တင္ျပခဲ့တာ ျဖစ္တယ္လို႔ တိုင္ၾကားစာမွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။
ဒီေန႔ ေဖေဖာ္၀ါရီလ နံနက္ ၁ နာရီေလာက္မွာ အရပ္ဝတ္ေတြနဲ႔ ရဲတပ္ဖြဲ႔ဝင္ အေယာက္ ၂၀ ေလာက္ဟာ ကိုေအာင္ေနမ်ဳိး ဖြင့္ထား တဲ့ မံုရြာၿမိဳ႕က FOTO စားေသာက္ဆိုင္ကို ေရာက္ရွိလာၾကၿပီး မူးယစ္ေဆးဝါး ေရာင္းဝယ္မႈရွိတယ္လို႔ တိုင္ၾကားသူရွိတဲ့အတြက္ လာေရာက္ စစ္ေဆးျခင္းျဖစ္တယ္လို႔ ေျပာဆိုၿပီး ဖမ္းဆီးသြားတာလို႔ မိသားစုဝင္ေတြက ဧရာ၀တီကို ေျပာပါတယ္။
ကိုေအာင္ေနမ်ဳိး ရဲ႕ မိခင္ ေဒၚခင္ဆင့္က “မူးယစ္ေဆးဝါးနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး တိုင္တဲ့လူရွိတဲ့ အတြက္ လာစစ္တာ ဆိုၿပီး တဆိုင္လုံး ေမႊေႏွာက္သြားတယ္။ မူးယစ္ေဆးနဲ႔ ပတ္သက္တာဆိုလို႔ ဘာမွလည္း မေတြ႔ဘူး”လို႔ ဧရာဝတီကို ေျပာပါတယ္။
ရဲတပ္ဖြဲ႕ တံဆိပ္ခတ္ႏွိပ္ထားၿပီး Facebook မွာ ပ်ံ႕ႏွံ႔လာတဲ့ ရဲမႉး ျမင့္လြင္ ကိုယ္တိုင္ လက္မွတ္ထိုး တိုင္ၾကားထားတဲ့ တိုင္စာထဲမွာေတာ့ Aung Nay Myo Facebook အင္တာနက္ စာမ်က္ႏွာမွာ စီစဥ္သူ – ဦးသိန္းစိန္ ၊ ဝတၳဳ – သန္းေရႊ၊ ဇာတ္ညႊန္း – ႀကိဳင္ႀကိဳင္၊ ကာကြယ္ေရး ဦးစီးခ်ဳပ္႐ုံးမွ စီစဥ္သည့္ မိုးလံုးျပည့္ ဝါဒမႈိင္းတိုက္ေသာ ဇာတ္ၾကမ္း ကြန္ဒံု ရက္ ၄၀ ဆိုတဲ့ ဓာတ္ပံု Photoshop လုပ္ ထားတဲ့ ပံုေၾကာင့္ အေရးယူေပးဖို႔ တိုင္ၾကားခဲ့တာလို႔ ပါရွိပါတယ္။
အခုလို ေဖာ္ထားျခင္းဟာ ျပည္ေထာင္စု ျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္ အစိုးရကို ေမတၱာပ်က္ေစရန္၊ စည္းကမ္း ဖီဆန္ရန္၊ အစိုးရရဲ႕ ဝတၱရား ေဆာင္ရြက္မႈကို ယုတ္ေလ်ာ့ေစရန္၊ ထိခိုက္ေစရန္၊ တားျမစ္ေစရန္၊ အေႏွာင့္အယွက္ျပဳေစရန္၊ ပ်က္စီးေစရန္၊ မမွန္ေၾကာင္းသိရဲ႕နဲ႔ မမွန္သတင္းလႊင့္ရန္ ႀကံရြယ္ၿပီး Facebook စာမ်က္ႏွာမွာ တင္ထားတာလို႔လည္း စြပ္စြဲထားပါတယ္။
တကယ္ေတာ့ ၁၉၇၁ ခုႏွစ္အတြင္းမွာ တပ္မေတာ္နဲ႔ ဗမာျပည္ ကြန္ျမဴနစ္ပါတီရဲ႕ တပ္ေတြအၾကား ရက္ ၄၀ အၾကာ တိုက္ခဲ့ရတဲ့ ကြမ္းလံု တိုက္ပြဲကို သမိုင္းဝင္ တိုက္ပြဲအျဖစ္ ဂုဏ္ျပဳၿပီး ႐ိုက္ကူးထားတဲ့ “ကြမ္းလံု ရက္ ၄၀” ဆိုတဲ့ ႐ုပ္ရွင္ ဇာတ္ကား ကို “ကြန္ဒုံ ရက္ ၄၀” ဆိုၿပီး ဟာသ ဓာတ္ပံု ျဖတ္ညႇပ္ကပ္ ပညာရွင္တဦးရဲ႕ ဖန္တီးမႈက ၂၀၁၅ ႏွစ္ဆန္းပိုင္းကတည္းက Facebook စာမ်က္ႏွာေတြဆီမွာ ပ်ံ႕ႏွံ႔ေနတာပါ။
အဲဒီလို ျဖတ္ညႇပ္ကပ္ လုပ္ထားတဲ့ ဓာတ္ပုံထဲမွာ ကာကြယ္ေရး ဦးစီးခ်ဳပ္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္မႉးႀကီး မင္းေအာင္လႈိင္၊ ျပည္ေထာင္စု လႊတ္ ေတာ္ နာယက သူရ ဦးေရႊမန္း၊ ျပန္ၾကားေရးဝန္ႀကီး ဦးရဲထြဋ္၊ ျပည္သူ႔ လႊတ္ေတာ္ အမတ္ ဦးလွေဆြ၊ ေရြးေကာက္ပြဲ ေကာ္မရွင္ ဥကၠ႒ ဦးတင္ေအး၊ Facebook စာမ်က္ႏွာတြင္ အစိုးရနဲ႔ စစ္တပ္ဘက္က ဝါဒျဖန္႔ စာေတြေရးသားေနတဲ့ ေရာင္နီဦး၊ ရဲမိုး တို႔နဲ႔ အတူ မႏၱေလးက မစိုးရိမ္တိုက္သစ္ ဆရာေတာ္ အရွင္ ဝီရသူ လည္း ပါဝင္ပါတယ္။
အဲဒါေၾကာင့္လည္း ဖမ္းဆီးေခၚေဆာင္သြားစဥ္မွာ ကိုေအာင္ေနမ်ဳိး အသံုးျပဳေနတဲ့ ကြန္ပ်ဴတာ၊ ဟန္းဖုန္းနဲ႔ ဆိုင္အတြင္း တပ္ဆင္ ထားတဲ့ CCTV မွတ္တမ္းေတြကိုပါ ျဖဳတ္ယူသြားတယ္လို႔ သိရပါတယ္။
ဒီကေန႔ မြန္းလြဲပိုင္းအခ်ိန္ထိ ကိုေအာင္ေနမ်ဳိး အသံုးျပဳတဲ့ လူမႈကြန္ရက္ Facebook စာမ်က္ႏွာဟာ အြန္လိုင္း ပြင့္ေနတဲ့အတြက္ ဖမ္းဆီးေခၚေဆာင္သြားတဲ့ အာဏာပိုင္ေတြက ေမႊေႏွာက္ေနဖြယ္ ရွိတယ္လို႔လည္း သူ႔ရဲ႕ မိတ္ေဆြေတြက ဧရာ၀တီကို ေျပာပါတယ္။
ကိုေအာင္ေနမ်ဳိး ကိုဖမ္းဆီးမႈနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ဧရာဝတီက ဆက္သြယ္ ေမးျမန္းၾကည့္ရာမွာေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံ သတင္း ရဲ တပ္ဖြဲ႔ ကျဖစ္တယ္လို႔ မံုရြာၿမိဳ႕ေပၚက ရဲစခန္းေတြက ေျပာေပမယ့္ ၿမိဳ႕ေပၚရွိ သတင္းရဲတပ္ဖြဲ႔က သူတို႔ ဖမ္းတာမဟုတ္ဘူးလို႔ ျငင္းပါေသး တယ္။
အဖမ္းမခံရမီ ၂ ရက္ေလာက္ကတည္းက ကိုေအာင္ေနမ်ဳိးရဲ႕ဆိုင္ကို စစ္ဘက္ေရးရာ လံုၿခံဳေရး အဖြဲ႔ (စရဖ) အရာရွိတေယာက္ ေရာက္လာၿပီး သူ႔အေၾကာင္းေတြကို စံုစမ္းေမးျမန္းသလို ကိုေအာင္ေနမ်ဳိးရဲ႕ မိတ္ေဆြေတြထံမွာလည္း တဆင့္ ေမးျမန္းမႈေတြ ရွိေၾကာင္း အဖမ္းမခံရမီ နာရီပိုင္းအလုိ ဧရာဝတီ ကို ကိုေအာင္ေနမ်ဳိးက ေျပာဆိုခဲ့ပါေသးတယ္။
“သူတို႔က က်ေနာ့္ကို မ်က္စိ ဆံပင္ေမြးစူးေနတာ ထင္တယ္။ Facebook ေပၚက ကိစၥေလာက္နဲ႔ေတာ့ က်ေနာ့္ကို မလုပ္ေလာက္ ဘူး။ က်ေနာ္က ဒီမွာ ပညာေရး သပိတ္ေမွာက္ ေက်ာင္းသားေတြကို ဆိုင္မွာ ထမင္းေတြ ဘာေတြ ေကြ်းတာေတြရွိတယ္”လို႔ အဖမ္းမခံရခင္ နာရီပိုင္း အလိုမွာ ဧရာဝတီကို ေျပာဆိုခဲ့ပါတယ္။
သေရေခတၱရာ ေရွးေဟာင္းဇုန္တြင္ ႀကံစိုက္ရန္ ေျမထြန္ရာမွ ေရွးေဟာင္း ကုန္းေတာ္ ခုနစ္ခု ပ်က္စီးခဲ့ရဟု ဆို
ေရခဲ (ျပည္)
ျပည္ၿမိဳ႕၊ သေရေခတၱရာ ေရွးေဟာင္းဇုန္အတြင္း စီးပြားေရး လုပ္ငန္းရွင္ တစ္ဦး၏ ႀကံစိုက္ရန္ ေျမထြန္ယက္ျခင္းေၾကာင့္ ေရွးေဟာင္းကုန္းေတာ္ ခုနစ္ခု ပ်က္စီးခဲ့ေၾကာင္း ေရွးေဟာင္းသုေတသန ဦးစီးဌာနလက္ေထာက္ၫႊန္ၾကားေရးမွဴး ဦးေက်ာ္မ်ဳိးဝင္းက ေျပာသည္။
''ေနာက္ထပ္ အသစ္စိုက္ဖို႔ေျမကို တိုးခ်ဲ႕ၿပီးထြန္တာ။ ကြၽန္ေတာ္တို႔ရဲ႕ ေရွးေဟာင္းပ်ဴတိုက္ထဲမွာ ကုန္းေလးေတြ အမ်ားႀကီးရွိတယ္။ အဲဒီထဲက ခုႏွစ္ကုန္းေလာက္ သူတို႔က ထြန္ထားတယ္။ ဒီကုန္း ခုႏွစ္ကုန္းက အေပၚယံပ်က္စီးၿပီး အုတ္ေတြထြက္လာတယ္။ ေအာက္က ပႏၷက္ေတြ ေတာ့မထိေသးဘူး'' ဟု ၎က ေျပာသည္။
ေဖေဖာ္ဝါရီ ၂၂ ရက္က ျပည္ၿမိဳ႕ ေတာင္ေခြးရဲေက်းရြာအုပ္စု၊ သေရေခတၱရာ ေရွးေဟာင္းဇုန္၊ ေတာင္ျဖဴ တိုက္အတြင္းရွိ လုပ္ငန္းရွင္ ဦးထိုင္ထိုင္ ပိုင္ယာေျမမ်ားကို ႀကံစိုက္ပ်ိဳးရန္ ထြန္ယက္ခဲ့သျဖင့္ ေဒသခံမ်ား၏ သတင္းေပးခ်က္အရ ေဖေဖာ္ဝါရီ ၂၃ ရက္တြင္ ေရွးေဟာင္းသုေတသနက သြားေရာက္စစ္ေဆးခဲ့ရာ ေရွးေဟာင္းကုန္းခုနစ္ခု ပ်က္စီးခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။
ဦးထိုင္ထိုင္ က ''ႀကံစိုက္ဖို႔လုပ္တုန္း ကုန္းေတြပ်က္တယ္ဆိုတာ မဟုတ္ပါဘူး။ ႀကံခင္းေတြ မီးေလာင္မွာ ဆိုးလို႔ မီးတားဖို႔ ေမာင္းရင္းနဲ႔ အဲဒီ ဧရိယာအစပ္ကို ေရာက္သြားတာပါ။ ေရွးေဟာင္းက လာတားေတာ့ရပ္ လိုက္ပါတယ္''ဟု ေျပာသည္။
အဆိုပါ ေရွးေဟာင္းကုန္းေတာ္ ပ်က္စီးခဲ့ျခင္းႏွင့္ ပတ္သက္ၿပီး ျဖစ္စဥ္ကို အေရးယူေဆာင္ရြက္ရန္ ေျမပံုၾကမ္းေရးဆြဲကာ ၿမိဳ႕နယ္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမွဴးထံမွ တစ္ဆင့္ ခ႐ိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမွဴးထံ တင္ျပထားသည္ဟု လည္း ဦးေက်ာ္မ်ဳိးဝင္းက ေျပာသည္။
ႀကံစိုက္ပ်ဳိးရန္ ေျမထြန္ခဲ့ျခင္းေၾကာင့္ ပ်ဴတိုက္၏ ေထာင့္တစ္ခုမွ ေက်ာက္အ႐ိုးအိုး သံုးပိုင္းေတြ႔ရွိသည္ဟု ၎က ေျပာသည္။
ျပည္ၿမိဳ႕၊ သေရေခတၱရာ ေရွးေဟာင္းဇုန္အတြင္း စီးပြားေရး လုပ္ငန္းရွင္ တစ္ဦး၏ ႀကံစိုက္ရန္ ေျမထြန္ယက္ျခင္းေၾကာင့္ ေရွးေဟာင္းကုန္းေတာ္ ခုနစ္ခု ပ်က္စီးခဲ့ေၾကာင္း ေရွးေဟာင္းသုေတသန ဦးစီးဌာနလက္ေထာက္ၫႊန္ၾကားေရးမွဴး ဦးေက်ာ္မ်ဳိးဝင္းက ေျပာသည္။
''ေနာက္ထပ္ အသစ္စိုက္ဖို႔ေျမကို တိုးခ်ဲ႕ၿပီးထြန္တာ။ ကြၽန္ေတာ္တို႔ရဲ႕ ေရွးေဟာင္းပ်ဴတိုက္ထဲမွာ ကုန္းေလးေတြ အမ်ားႀကီးရွိတယ္။ အဲဒီထဲက ခုႏွစ္ကုန္းေလာက္ သူတို႔က ထြန္ထားတယ္။ ဒီကုန္း ခုႏွစ္ကုန္းက အေပၚယံပ်က္စီးၿပီး အုတ္ေတြထြက္လာတယ္။ ေအာက္က ပႏၷက္ေတြ ေတာ့မထိေသးဘူး'' ဟု ၎က ေျပာသည္။
ေဖေဖာ္ဝါရီ ၂၂ ရက္က ျပည္ၿမိဳ႕ ေတာင္ေခြးရဲေက်းရြာအုပ္စု၊ သေရေခတၱရာ ေရွးေဟာင္းဇုန္၊ ေတာင္ျဖဴ တိုက္အတြင္းရွိ လုပ္ငန္းရွင္ ဦးထိုင္ထိုင္ ပိုင္ယာေျမမ်ားကို ႀကံစိုက္ပ်ိဳးရန္ ထြန္ယက္ခဲ့သျဖင့္ ေဒသခံမ်ား၏ သတင္းေပးခ်က္အရ ေဖေဖာ္ဝါရီ ၂၃ ရက္တြင္ ေရွးေဟာင္းသုေတသနက သြားေရာက္စစ္ေဆးခဲ့ရာ ေရွးေဟာင္းကုန္းခုနစ္ခု ပ်က္စီးခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။
ဦးထိုင္ထိုင္ က ''ႀကံစိုက္ဖို႔လုပ္တုန္း ကုန္းေတြပ်က္တယ္ဆိုတာ မဟုတ္ပါဘူး။ ႀကံခင္းေတြ မီးေလာင္မွာ ဆိုးလို႔ မီးတားဖို႔ ေမာင္းရင္းနဲ႔ အဲဒီ ဧရိယာအစပ္ကို ေရာက္သြားတာပါ။ ေရွးေဟာင္းက လာတားေတာ့ရပ္ လိုက္ပါတယ္''ဟု ေျပာသည္။
အဆိုပါ ေရွးေဟာင္းကုန္းေတာ္ ပ်က္စီးခဲ့ျခင္းႏွင့္ ပတ္သက္ၿပီး ျဖစ္စဥ္ကို အေရးယူေဆာင္ရြက္ရန္ ေျမပံုၾကမ္းေရးဆြဲကာ ၿမိဳ႕နယ္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမွဴးထံမွ တစ္ဆင့္ ခ႐ိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမွဴးထံ တင္ျပထားသည္ဟု လည္း ဦးေက်ာ္မ်ဳိးဝင္းက ေျပာသည္။
ႀကံစိုက္ပ်ဳိးရန္ ေျမထြန္ခဲ့ျခင္းေၾကာင့္ ပ်ဴတိုက္၏ ေထာင့္တစ္ခုမွ ေက်ာက္အ႐ိုးအိုး သံုးပိုင္းေတြ႔ရွိသည္ဟု ၎က ေျပာသည္။
မတ္လတြင္ မြန္ျပည္နယ္မဲဆႏၵရွင္စာရင္း ျပဳစုမည္
ကသီ
မြန္ျပည္နယ္အတြင္း လာမည့္ ၂၀၁၅ အေထြေထြေရြးေကာက္ပြဲအတြက္ အေျခခံမဲဆႏၵရွင္စာရင္းကို IFES (International Foundation of Electrical System) အဖြဲ႕၏ အကူအညီျဖင့္ လာမည့္မတ္လ ပထမပတ္မွ စာရင္း စတင္ျပဳစုသြားမည္ဟု သိရသည္။
ပည္နယ္ေရြးေကာက္ပြဲေကာ္မရွင္မွ အေျခခံမဲဆႏၵရွင္စာရင္း ျပဳစုျခင္းကို အေထြေထြအုပ္ခ်ဳပ္ေရးမွူး႐ုံး ေကာက္ယူထားသည့္ စာရင္းကို အေျခခံၿပီး မတ္လ ၃ ရက္ေန႔မွ စတင္ျပဳစုမည္ဟု မြန္ျပည္နယ္ ေရြးေကာက္ပြဲေကာ္မရွင္ အဖြဲ႕ခြဲမွ ဒုတိယညြန္ၾကားေရးမွူး ဦးဟိဏ္းလင္းထက္က ၿပီးခဲ့သည့္ ရက္သတၱပတ္က လြတ္လပ္ေသာမြန္သတင္းေအဂ်င္စီ IMNA ကို ေျပာသည္။
“လူဦးေရစာရင္းက update ျဖစ္မွ မဲစာရင္းသြင္းလို႔ရမွာ၊ မဲစာရင္းသြင္းတဲ့ အခ်ိန္မွာလည္း အမ်ိဳးအစား (၄) မ်ိဳးခြဲထားတယ္၊ ဒါေပမဲ့ အခုေစာေစာပိုင္းမွာေတာ့ သုံးမ်ိဳးကို အရင္ျပဳစုသြားမယ္” ဟု ဦးဟိဏ္လင္းထက္က ေျပာသည္။
ပထမ အမ်ိဳးအစားသည္ ၿမိဳ႕နယ္အတြင္းေနထိုင္ၿပီး အိမ္ေထာင္စုစာရင္းရွိၿပီး သတ္မွတ္ခ်က္ ဥပေဒႏွင့္ ညီညြတ္၍ အသက္ ၁၈ ႏွစ္ျပည့္သူျဖစ္ရမည္၊ တတိယ အမ်ိဳးအစားမွာ မွတ္ပုံတင္ နိုင္ငံသားစိစစ္ေရးကဒ္ သုံးေခါက္ခ်ိဳးမ်ားရွိေသာ္လည္း မည္သည့္ေနရာမွ သန္းေခါင္စာရင္းမရွိသူ သို႔ေသာ္ ၁၈ ႏွစ္ျပည့္ၿပီး မဲထည့္ရန္ ဥပေဒႏွင့္ ညီညြတ္သူ၊ စတုတၱအမ်ိဳးစားမွာ မွတ္ပုံမရွိႏွင့္အျခား မည္သည့္ကဒ္မွမရွိသူ သို႔ေသာ္ ၁၈ ႏွစ္ျပည့္ၿပီး ဥပေဒႏွင့္ ညီညြတ္သူတို႔ကို ဦးစားေပး ျပဳစုသြားမည္ဟု ၎က ဆိုသည္။
ဒုတိယအမ်ိဳးအစားျဖစ္သည့္ မိမိေနထိုင္ရာၿမိဳ႕နယ္တြင္ တာဝန္မက်ဘဲ တျခားၿမိဳ႕နယ္တြင္ တာဝန္ထမ္းေဆာင္ေနသည့္ ဝန္ထမ္းတို႔၏ စာရင္းကို မျပဳစုေသးေၾကာင္း ဒုတိယအမ်ိဳးအစားကို ေရြးေကာက္ပြဲ ေၾကညာၿပီးမွသာ သီးသန႔္ စရင္းထည့္သြင္းျပဳစုသြားမည္ဟု ေကာ္မရွင္က ေျပာသည္။
ယခုအေစာပိုင္းတြင္ လဝက ပုံစံ ၆၆/၆ ႏွင့္ ၿမိဳ႕နယ္အေထြေထြအုပ္ခ်ဳပ္ေရးတို႔၏ လူဦးေရစာရင္းကို ျပန္လည္စီစစ္ ျပဳလုပ္လၽွက္ရွိေၾကာင္း သိရသည္။
မုဒုံၿမိဳ႕နယ္မွ ေက်းရြာအုပ္ခ်ဳပ္ေရးမွူးတစ္ဦးက “က်ေနာ္တို႔ရြာမွာေတာ့ မဲဆႏၵရွင္စာရင္းေကာက္ေနပါၿပီး၊ အၾကမ္းဖ်ဥ္းေတာ့ ၿပီးေနၿပီး၊ အခုအေခ်ာသတ္ေနၾကတယ္” ဟု ေျပာသည္။
အိမ္ေထာင္စုစရင္းအတြင္း အသက္ ၁၈ ႏွစ္ႏွင့္အထက္ရွိသူ မဲေပးနိုင္သည့္ လူဦးေရကို အဓိကထား ေကာက္ယူေနေၾကာင္း အဆိုပါေက်းရြာ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမွူးက ေျပာသည္။
အေျခခံမဲဆႏၵရွင္စာရင္းျပဳစုရန္ IFES အဖြဲ႕မွ ကြန္ပ်ဴတာ ၃၀ လုံး ပံ့ပိုးေပးခဲ့ၿပီး ေဖေဖာ္ဝါရီလ ၂၆ ရက္ေန႔တြင္ မြန္ျပည္နယ္ ေရြးေကာက္ပြဲေကာ္မရွင္ အဖြဲ႕ခြဲရွိ ၿမိဳ႕နယ္ ၂၀ ၿမိဳ႕နယ္မွ ေကာ္မရွင္အဖြဲ႕ဝင္ ၆၅ ဦးတို႔ကို သင္တန္းေပးသြားမည္ျဖစ္ေၾကာင္းႏွင့္ မတ္လ ၃ ရက္ေန႔မွ စတင္၍ စရင္းထည့္သြင္းျပဳစုသြားမည္ဟု ဦးဟိဏ္းလင္းထက္က ဆိုသည္။
IFES အဖြဲ႕မွ အဆိုပါသင္တန္းအတြက္ ကြန္ပ်ဴတာ ၃၀ လုံးကို ပထမအသုတ္ေပးသြားမည္ျဖစ္ၿပီး ဒုတိယအသုတ္တြင္ ကြန္ပ်ဴတာ ၁၁၆ ကို ထပ္မံပံ့ပိုးေပးသြားမည္ဟု သိရသည္။
တနိုင္ငံလုံး မဲဆႏၵရွင္စာရင္းျပဳစုျခင္း ပထမအဆင့္တြင္ ၂၀၁၄ ခုႏွစ္ နိုဝင္ဘာလမွ ဒီဇင္ဘာလအထိ၄င္း၊ ဒုတိယအဆင့္ကို ၂၀၁၄ ခုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာလမွ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္ ေဖေဖာ္ဝါရီလအထိ၄င္း၊ တတိယအဆင့္ကို ၂၀၁၅ ခုႏွစ္ ဇန္နဝါရီလမွ မတ္လအထိ၄င္း၊ စတုတၳအဆင့္ကို ေဖေဖာ္ဝါရီလမွ ဧၿပီလအထိ၄င္း ေဆာင္ရြက္ရန္ ျပည္ေထာင္စုေရြးေကာက္ပြဲေကာ္မရွင္မွ လ်ာထားသည္။
မြန္ျပည္နယ္အတြင္း ရရွိလာေသာ အေျခခံမဲဆႏၵရွင္စာရင္းမ်ားကို IFES မွမဲဆႏၵရွင္စာရင္ထည့္သြင္းမည့္ ေဆာဝဲလ္တြင္ စုစည္းၿပီး ေနျပည္ေတာ္ရွိ ျပည္ေထာင္စုေရြးေကာက္ပြဲ ေကာ္မရွင္႐ုံးခ်ဳပ္ရွိ ဆာဗာတြင္ သိမ္းဆည္းမည္ျဖစ္ၿပီး သက္ဆိုင္ရာၿမိဳ႕နယ္ေကာ္မရွင္ခြဲသို႔ ျပန္လည္ေပးပို႔မည္ျဖစ္ေၾကာင္း သိရသည္။
၂၀၁၅ ေရြးေကာက္ပြဲကို ယခုႏွစ္မကုန္ခင္ ေအာက္တိုဘာလ ေနာက္ဆုံးအပတ္ သို႔မဟုတ္ နိုဝင္ဘာလ ပထမအပတ္တြင္ က်င္းပျပဳလုပ္သြားမည္ျဖစ္ၿပီး ေရြးေကာက္ပြဲ က်င္းပမည့္ရက္ အတိအက်ကို ၂၀၁၅ ခုႏွစ္ ၾသဂုတ္လတြင္ ထုတ္ျပန္နိုင္ရန္ ေဆာင္ရြက္သြားမည္ျဖစ္ေၾကာင္း ျပည္ေထာင္စု ေရြးေကာက္ပြဲေကာ္မရွင္က ထုတ္ျပန္ထားသည္။
မြန္ျပည္နယ္အတြင္း လာမည့္ ၂၀၁၅ အေထြေထြေရြးေကာက္ပြဲအတြက္ အေျခခံမဲဆႏၵရွင္စာရင္းကို IFES (International Foundation of Electrical System) အဖြဲ႕၏ အကူအညီျဖင့္ လာမည့္မတ္လ ပထမပတ္မွ စာရင္း စတင္ျပဳစုသြားမည္ဟု သိရသည္။
ပည္နယ္ေရြးေကာက္ပြဲေကာ္မရွင္မွ အေျခခံမဲဆႏၵရွင္စာရင္း ျပဳစုျခင္းကို အေထြေထြအုပ္ခ်ဳပ္ေရးမွူး႐ုံး ေကာက္ယူထားသည့္ စာရင္းကို အေျခခံၿပီး မတ္လ ၃ ရက္ေန႔မွ စတင္ျပဳစုမည္ဟု မြန္ျပည္နယ္ ေရြးေကာက္ပြဲေကာ္မရွင္ အဖြဲ႕ခြဲမွ ဒုတိယညြန္ၾကားေရးမွူး ဦးဟိဏ္းလင္းထက္က ၿပီးခဲ့သည့္ ရက္သတၱပတ္က လြတ္လပ္ေသာမြန္သတင္းေအဂ်င္စီ IMNA ကို ေျပာသည္။
“လူဦးေရစာရင္းက update ျဖစ္မွ မဲစာရင္းသြင္းလို႔ရမွာ၊ မဲစာရင္းသြင္းတဲ့ အခ်ိန္မွာလည္း အမ်ိဳးအစား (၄) မ်ိဳးခြဲထားတယ္၊ ဒါေပမဲ့ အခုေစာေစာပိုင္းမွာေတာ့ သုံးမ်ိဳးကို အရင္ျပဳစုသြားမယ္” ဟု ဦးဟိဏ္လင္းထက္က ေျပာသည္။
ပထမ အမ်ိဳးအစားသည္ ၿမိဳ႕နယ္အတြင္းေနထိုင္ၿပီး အိမ္ေထာင္စုစာရင္းရွိၿပီး သတ္မွတ္ခ်က္ ဥပေဒႏွင့္ ညီညြတ္၍ အသက္ ၁၈ ႏွစ္ျပည့္သူျဖစ္ရမည္၊ တတိယ အမ်ိဳးအစားမွာ မွတ္ပုံတင္ နိုင္ငံသားစိစစ္ေရးကဒ္ သုံးေခါက္ခ်ိဳးမ်ားရွိေသာ္လည္း မည္သည့္ေနရာမွ သန္းေခါင္စာရင္းမရွိသူ သို႔ေသာ္ ၁၈ ႏွစ္ျပည့္ၿပီး မဲထည့္ရန္ ဥပေဒႏွင့္ ညီညြတ္သူ၊ စတုတၱအမ်ိဳးစားမွာ မွတ္ပုံမရွိႏွင့္အျခား မည္သည့္ကဒ္မွမရွိသူ သို႔ေသာ္ ၁၈ ႏွစ္ျပည့္ၿပီး ဥပေဒႏွင့္ ညီညြတ္သူတို႔ကို ဦးစားေပး ျပဳစုသြားမည္ဟု ၎က ဆိုသည္။
ဒုတိယအမ်ိဳးအစားျဖစ္သည့္ မိမိေနထိုင္ရာၿမိဳ႕နယ္တြင္ တာဝန္မက်ဘဲ တျခားၿမိဳ႕နယ္တြင္ တာဝန္ထမ္းေဆာင္ေနသည့္ ဝန္ထမ္းတို႔၏ စာရင္းကို မျပဳစုေသးေၾကာင္း ဒုတိယအမ်ိဳးအစားကို ေရြးေကာက္ပြဲ ေၾကညာၿပီးမွသာ သီးသန႔္ စရင္းထည့္သြင္းျပဳစုသြားမည္ဟု ေကာ္မရွင္က ေျပာသည္။
ယခုအေစာပိုင္းတြင္ လဝက ပုံစံ ၆၆/၆ ႏွင့္ ၿမိဳ႕နယ္အေထြေထြအုပ္ခ်ဳပ္ေရးတို႔၏ လူဦးေရစာရင္းကို ျပန္လည္စီစစ္ ျပဳလုပ္လၽွက္ရွိေၾကာင္း သိရသည္။
မုဒုံၿမိဳ႕နယ္မွ ေက်းရြာအုပ္ခ်ဳပ္ေရးမွူးတစ္ဦးက “က်ေနာ္တို႔ရြာမွာေတာ့ မဲဆႏၵရွင္စာရင္းေကာက္ေနပါၿပီး၊ အၾကမ္းဖ်ဥ္းေတာ့ ၿပီးေနၿပီး၊ အခုအေခ်ာသတ္ေနၾကတယ္” ဟု ေျပာသည္။
အိမ္ေထာင္စုစရင္းအတြင္း အသက္ ၁၈ ႏွစ္ႏွင့္အထက္ရွိသူ မဲေပးနိုင္သည့္ လူဦးေရကို အဓိကထား ေကာက္ယူေနေၾကာင္း အဆိုပါေက်းရြာ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမွူးက ေျပာသည္။
အေျခခံမဲဆႏၵရွင္စာရင္းျပဳစုရန္ IFES အဖြဲ႕မွ ကြန္ပ်ဴတာ ၃၀ လုံး ပံ့ပိုးေပးခဲ့ၿပီး ေဖေဖာ္ဝါရီလ ၂၆ ရက္ေန႔တြင္ မြန္ျပည္နယ္ ေရြးေကာက္ပြဲေကာ္မရွင္ အဖြဲ႕ခြဲရွိ ၿမိဳ႕နယ္ ၂၀ ၿမိဳ႕နယ္မွ ေကာ္မရွင္အဖြဲ႕ဝင္ ၆၅ ဦးတို႔ကို သင္တန္းေပးသြားမည္ျဖစ္ေၾကာင္းႏွင့္ မတ္လ ၃ ရက္ေန႔မွ စတင္၍ စရင္းထည့္သြင္းျပဳစုသြားမည္ဟု ဦးဟိဏ္းလင္းထက္က ဆိုသည္။
IFES အဖြဲ႕မွ အဆိုပါသင္တန္းအတြက္ ကြန္ပ်ဴတာ ၃၀ လုံးကို ပထမအသုတ္ေပးသြားမည္ျဖစ္ၿပီး ဒုတိယအသုတ္တြင္ ကြန္ပ်ဴတာ ၁၁၆ ကို ထပ္မံပံ့ပိုးေပးသြားမည္ဟု သိရသည္။
တနိုင္ငံလုံး မဲဆႏၵရွင္စာရင္းျပဳစုျခင္း ပထမအဆင့္တြင္ ၂၀၁၄ ခုႏွစ္ နိုဝင္ဘာလမွ ဒီဇင္ဘာလအထိ၄င္း၊ ဒုတိယအဆင့္ကို ၂၀၁၄ ခုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာလမွ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္ ေဖေဖာ္ဝါရီလအထိ၄င္း၊ တတိယအဆင့္ကို ၂၀၁၅ ခုႏွစ္ ဇန္နဝါရီလမွ မတ္လအထိ၄င္း၊ စတုတၳအဆင့္ကို ေဖေဖာ္ဝါရီလမွ ဧၿပီလအထိ၄င္း ေဆာင္ရြက္ရန္ ျပည္ေထာင္စုေရြးေကာက္ပြဲေကာ္မရွင္မွ လ်ာထားသည္။
မြန္ျပည္နယ္အတြင္း ရရွိလာေသာ အေျခခံမဲဆႏၵရွင္စာရင္းမ်ားကို IFES မွမဲဆႏၵရွင္စာရင္ထည့္သြင္းမည့္ ေဆာဝဲလ္တြင္ စုစည္းၿပီး ေနျပည္ေတာ္ရွိ ျပည္ေထာင္စုေရြးေကာက္ပြဲ ေကာ္မရွင္႐ုံးခ်ဳပ္ရွိ ဆာဗာတြင္ သိမ္းဆည္းမည္ျဖစ္ၿပီး သက္ဆိုင္ရာၿမိဳ႕နယ္ေကာ္မရွင္ခြဲသို႔ ျပန္လည္ေပးပို႔မည္ျဖစ္ေၾကာင္း သိရသည္။
၂၀၁၅ ေရြးေကာက္ပြဲကို ယခုႏွစ္မကုန္ခင္ ေအာက္တိုဘာလ ေနာက္ဆုံးအပတ္ သို႔မဟုတ္ နိုဝင္ဘာလ ပထမအပတ္တြင္ က်င္းပျပဳလုပ္သြားမည္ျဖစ္ၿပီး ေရြးေကာက္ပြဲ က်င္းပမည့္ရက္ အတိအက်ကို ၂၀၁၅ ခုႏွစ္ ၾသဂုတ္လတြင္ ထုတ္ျပန္နိုင္ရန္ ေဆာင္ရြက္သြားမည္ျဖစ္ေၾကာင္း ျပည္ေထာင္စု ေရြးေကာက္ပြဲေကာ္မရွင္က ထုတ္ျပန္ထားသည္။
မင္းအုပ္စိုး ေရွ႕ေန၏ ေမးခြန္းအခ်ိဳ႕ တရားခြင္တြင္ ပယ္ခ်ခံရ
ေက်ာ္စိုးမိုး
လူသတ္မႈျဖင့္ တရားစြဲဆိုခံထားရသည့္ သရုပ္ေဆာင္၊ ဒါရိုက္တာ မင္းအုပ္စိုး၏ အမႈအတြက္ တရားလိုကို စတင္စစ္ေဆးရာတြင္ တရားစြဲခံထားရသူ၏ ေရွ႕ေနေမးျမန္းသည့္ ေမးခြန္းအခ်ိဳ႕ကို တရားသူႀကီးက ေမးျမန္းခြင့္မျပဳခဲ့ေပ။
သရုပ္ေဆာင္၊ ဒါ႐ိုက္တာမင္းအုပ္စိုး၏ အမႈအတြက္ ပထမဆံုး႐ံုးထုတ္စစ္ေဆးျခင္းအျဖစ္ အမႈကိုတရားလိုျပဳ တိုင္တန္းထားသည့္ တရားလိုျဖစ္သူဒဂံုၿမိဳ႕မရဲစခန္းမွ ရဲအရာခံလင္းထြဋ္ကို ေဖေဖာ္၀ါရီ ၁၆ ရက္တြင္ အေနာက္ပိုင္းခ႐ိုင္တရား႐ံုး၊ တြဲဖက္ခ႐ိုင္တရားသူႀကီး (၂) ကစတင္စစ္ေဆးခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။
ရဲအရာခံ လင္းထြဋ္ကို ေမးခြန္းမ်ား ေမးျမန္းစစ္ေဆးခဲ့ရာ တရားစြဲခံထားရဘက္မွ ေရွ႕ေန၏ ေမးခြန္းျဖစ္သည့္ အခင္းျဖစ္ပြားခ်ိန္တြင္ အတူေနထိုင္သူမ်ားကို စစ္ေဆးပါက မင္းအုပ္စိုးက ေတးႏုရင္ကိုသတ္ခဲ့ျခင္း သို႔မဟုတ္ မေတာ္တဆျဖစ္ျခင္းကို အတိက် သိႏိုင္ပါသလားဟု ေမးျမန္းခဲ့ရာ တရားသူႀကီးက ယင္းေမးခြန္းစပ္လ်ဥ္း၍ ႐ံုးေတာ္မွ သက္ေသသည္ တရားလိုသာျဖစ္ၿပီး အမႈစစ္မဟုတ္ျခင္း၊ ေမးခြန္းမွာလည္း ထင္ျမင္ခ်က္ေမးခြန္းျဖစ္သျဖင့္ ေမးျမန္းျခင္းမျပဳရန္ အမိန္႔ခ်မွတ္လိုက္သည္။
ထပ္မံ၍ မင္းအုပ္စိုးသည္ ေတးႏုရင္ကိုထိုးႀကိတ္ျခင္း၊ ကန္ေက်ာက္ျခင္း၊ ကိုင္ေဆာင့္ျခင္းမ်ားျပဳလုပ္ခဲ့သျဖင့္ ေသဆံုးခဲ့သည္ဟု စခန္းတြင္ လာေရာက္၀န္ခံခဲ့ၿပီး စခန္းမွသြားေရာက္စစ္ေဆးခဲ့ရာ မင္းအုပ္စိုး၏ ထြက္ဆိုခ်က္ႏွင့္မွန္ကန္သျဖင့္ အမႈဖြင့္ခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္ဟု ဆိုလွ်င္ မည္သည့္အခ်က္မ်ား မွန္ကန္ေၾကာင္း ရွင္းလင္းေပးရန္ တရားစြဲခံထားရသူ၏ ေရွ႕ေနကေမးျမန္းခဲ့သည္။
တရားသူႀကီးက ႐ံုးေတာ္မွ အဆိုပါေမးခြန္းသည္ အျပန္အလွန္ေမးရာတြင္ တိုက္႐ိုက္ေမးျမန္းျခင္းမဟုတ္ဘဲ ရွင္းျပခိုင္းျခင္းျဖစ္ရာ သက္ေသမွ အဆိုပါေမးခြန္းႏွင့္ ပတ္သက္၍ ေျဖၾကားၿပီးျဖစ္သျဖင့္ ေမးျမန္းခြင့္မျပဳပါဟု ေျပာသည္။
မင္းအုပ္စိုးသည္ ေတးႏုရင္ကို ေသေစလိုသည့္ ရည္ရြယ္ခ်က္မရွိဘဲေပါ့ဆ၍သာ ေတးႏုရင္ေသဆံုး သြားျခင္းျဖစ္သည္ဟုဆိုလွ်င္ တရားလိုက မိမိသည္ မင္းအုပ္စိုး၏စိတ္အတြင္းသ႑န္ကိုမသိသျဖင့္ မေျပာႏိုင္ပါဟုထြက္ဆိုခဲ့သည္။
ေတးႏုရင္သည္ မင္းအုပ္စိုး၏ သရပါမဂၢဇင္းတိုက္တြင္ အျခားအမ်ဳိးသမီး ေလးဦးႏွင့္အတူ ေနထိုင္ျခင္းျဖစ္ ေသာ္လည္း အခင္းျဖစ္ပြားသည့္ေန႔တြင္ အမ်ဳိးသမီးတစ္ဦးမွာ ၎၏ ေနအိမ္သို႔ျပန္သြားသျဖင့္ အမ်ဳိးသမီးသံုးဦးသာရွိသည္ကို ဗဟန္းရဲစခန္းထံမွသိရၿပီး ယခု႐ံုးေရွ႕တြင္တရားစြဲခံထားရသူ၏ ေရွ႕ေနဘက္မွ အခ်က္အလက္ႏွင့္ကြဲျပားမႈမ်ားရွိေနသည္ဟု ေသဆံုးသူ၏ အစ္မ၀မ္းကြဲေတာ္စပ္သူ မသင္းသင္းမူကေျပာသည္။
" အမႈျဖစ္ၿပီးဗဟန္းရဲစခန္းကသိရတာက အဲ့ဒီေန႔ကေတးႏုရင္တို႔ေနတဲ့ အခန္းမွာ အခန္းေဖာ္ သံုးေယာက္ပဲရွိတယ္လို႔သိရပါတယ္၊ အခုတစ္ဖက္ ေရွ႕ေနရဲ႕ေျပာဆိုခ်က္ကေလး ေယာက္ျဖစ္ေနလို႔ ကြဲလြဲမႈေတြရွိေနတာကို တင္ျပသြားမွာပါ၊ အခင္းျဖစ္ရပ္ကို ေသဆံုးသူနဲ႔ျပဳ လုပ္တဲ့သူသာသိႏိုင္တဲ့ ကိစၥရပ္ပါ၊ တစ္ဖက္ေရွ႕ေနရဲ႕တစ္ဖက္သတ္ေျပာဆိုေမးျမန္းခ်က္ေတြကို လဲ အခုအခ်ိန္မွာဘာမွမေျပာခ်င္ပါဘူး၊ တရား႐ံုးက အမွန္တရားေပၚေပါက္ေအာင္ပဲ ေဆာင္ရြက္ေပးေစခ်င္ပါတယ္။ " ဟုေျပာသည္။
မႏုႏုရင္(ခ)ေတးႏုရင္သည္ သရပါမဂၢဇင္းတြင္ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ေနသည္မွာ ၇ ႏွစ္၀န္းက်င္ ခန္႔ရွိေနၿပီျဖစ္ၿပီး ၎အလုပ္လုပ္သည့္ သရပါမဂၢဇင္းတိုက္သည္ မင္းအုပ္စိုး၏ေနအိမ္ၿခံ၀င္းအတြင္းရွိကာ မဂၢဇင္းေဖာင္ပိတ္သည့္ရက္မ်ားတြင္ တိုက္၌ ပင္ညအိပ္ေလ့ရွိသူတစ္ဦးျဖစ္သည္။
အမႈျဖစ္စဥ္မွာၿပီးခဲ့သည့္ ဒီဇင္ဘာ ၂၅ ရက္၊ နံနက္ ၂ နာရီခြဲ၀န္းက်င္က ဗဟန္းၿမိဳ႕နယ္၊ဗိုလ္ခ်ိဳရပ္ကြက္၊ ဖိုးစိန္လမ္းတြင္ရွိသည့္ သရုပ္ေဆာင္မင္းအုပ္စိုး၏ေနအိမ္တြင္ သရပါမဂၢဇင္းအယ္ဒီတာ မႏုႏုရင္(ခ)ေတးႏုရင္ကို လူမႈေရးကိစၥေမးျမန္းရာမွ ေမးမရသျဖင့္ မင္းအုပ္စိုးထိုးႀကိတ္ ႐ိုက္ႏွက္ခဲ့ရာမွ မႏုႏုရင္ေသဆံုးခဲ့၍ ဗဟန္းၿမိဳ႕မရဲစခန္း ရဲအရာခံလင္းထြဋ္က တရားလိုျပဳ တိုင္တန္းခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။
အဆိုပါျဖစ္စဥ္ႏွင့္ ပက္သက္သည့္ လူေသဆံုးသည္အထိ႐ိုက္ႏွက္ခဲ့သည့္ သ႐ုပ္ေဆာင္မင္းအုပ္စုိးကို ဒီဇင္ဘာ ၂၅ ရက္တြင္ ဗဟန္းၿမိဳ႕မရဲစခန္းက (ပ)၅၁၉/၂၀၁၄၊ ျပစ္မႈပုဒ္မ ၃၀၂ ျဖင့္အမႈဖြင့္စစ္ေဆးခဲ့ျခင္း ျဖစ္ၿပီးလာမည့္ ေဖေဖာ္၀ါရီ ၂၅ ရက္တြင္ ႐ံုးခ်ိန္းထပ္မံစစ္ေဆးမည္ျဖစ္သည္။
လူသတ္မႈျဖင့္ တရားစြဲဆိုခံထားရသည့္ သရုပ္ေဆာင္၊ ဒါရိုက္တာ မင္းအုပ္စိုး၏ အမႈအတြက္ တရားလိုကို စတင္စစ္ေဆးရာတြင္ တရားစြဲခံထားရသူ၏ ေရွ႕ေနေမးျမန္းသည့္ ေမးခြန္းအခ်ိဳ႕ကို တရားသူႀကီးက ေမးျမန္းခြင့္မျပဳခဲ့ေပ။
သရုပ္ေဆာင္၊ ဒါ႐ိုက္တာမင္းအုပ္စိုး၏ အမႈအတြက္ ပထမဆံုး႐ံုးထုတ္စစ္ေဆးျခင္းအျဖစ္ အမႈကိုတရားလိုျပဳ တိုင္တန္းထားသည့္ တရားလိုျဖစ္သူဒဂံုၿမိဳ႕မရဲစခန္းမွ ရဲအရာခံလင္းထြဋ္ကို ေဖေဖာ္၀ါရီ ၁၆ ရက္တြင္ အေနာက္ပိုင္းခ႐ိုင္တရား႐ံုး၊ တြဲဖက္ခ႐ိုင္တရားသူႀကီး (၂) ကစတင္စစ္ေဆးခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။
ရဲအရာခံ လင္းထြဋ္ကို ေမးခြန္းမ်ား ေမးျမန္းစစ္ေဆးခဲ့ရာ တရားစြဲခံထားရဘက္မွ ေရွ႕ေန၏ ေမးခြန္းျဖစ္သည့္ အခင္းျဖစ္ပြားခ်ိန္တြင္ အတူေနထိုင္သူမ်ားကို စစ္ေဆးပါက မင္းအုပ္စိုးက ေတးႏုရင္ကိုသတ္ခဲ့ျခင္း သို႔မဟုတ္ မေတာ္တဆျဖစ္ျခင္းကို အတိက် သိႏိုင္ပါသလားဟု ေမးျမန္းခဲ့ရာ တရားသူႀကီးက ယင္းေမးခြန္းစပ္လ်ဥ္း၍ ႐ံုးေတာ္မွ သက္ေသသည္ တရားလိုသာျဖစ္ၿပီး အမႈစစ္မဟုတ္ျခင္း၊ ေမးခြန္းမွာလည္း ထင္ျမင္ခ်က္ေမးခြန္းျဖစ္သျဖင့္ ေမးျမန္းျခင္းမျပဳရန္ အမိန္႔ခ်မွတ္လိုက္သည္။
ထပ္မံ၍ မင္းအုပ္စိုးသည္ ေတးႏုရင္ကိုထိုးႀကိတ္ျခင္း၊ ကန္ေက်ာက္ျခင္း၊ ကိုင္ေဆာင့္ျခင္းမ်ားျပဳလုပ္ခဲ့သျဖင့္ ေသဆံုးခဲ့သည္ဟု စခန္းတြင္ လာေရာက္၀န္ခံခဲ့ၿပီး စခန္းမွသြားေရာက္စစ္ေဆးခဲ့ရာ မင္းအုပ္စိုး၏ ထြက္ဆိုခ်က္ႏွင့္မွန္ကန္သျဖင့္ အမႈဖြင့္ခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္ဟု ဆိုလွ်င္ မည္သည့္အခ်က္မ်ား မွန္ကန္ေၾကာင္း ရွင္းလင္းေပးရန္ တရားစြဲခံထားရသူ၏ ေရွ႕ေနကေမးျမန္းခဲ့သည္။
တရားသူႀကီးက ႐ံုးေတာ္မွ အဆိုပါေမးခြန္းသည္ အျပန္အလွန္ေမးရာတြင္ တိုက္႐ိုက္ေမးျမန္းျခင္းမဟုတ္ဘဲ ရွင္းျပခိုင္းျခင္းျဖစ္ရာ သက္ေသမွ အဆိုပါေမးခြန္းႏွင့္ ပတ္သက္၍ ေျဖၾကားၿပီးျဖစ္သျဖင့္ ေမးျမန္းခြင့္မျပဳပါဟု ေျပာသည္။
မင္းအုပ္စိုးသည္ ေတးႏုရင္ကို ေသေစလိုသည့္ ရည္ရြယ္ခ်က္မရွိဘဲေပါ့ဆ၍သာ ေတးႏုရင္ေသဆံုး သြားျခင္းျဖစ္သည္ဟုဆိုလွ်င္ တရားလိုက မိမိသည္ မင္းအုပ္စိုး၏စိတ္အတြင္းသ႑န္ကိုမသိသျဖင့္ မေျပာႏိုင္ပါဟုထြက္ဆိုခဲ့သည္။
ေတးႏုရင္သည္ မင္းအုပ္စိုး၏ သရပါမဂၢဇင္းတိုက္တြင္ အျခားအမ်ဳိးသမီး ေလးဦးႏွင့္အတူ ေနထိုင္ျခင္းျဖစ္ ေသာ္လည္း အခင္းျဖစ္ပြားသည့္ေန႔တြင္ အမ်ဳိးသမီးတစ္ဦးမွာ ၎၏ ေနအိမ္သို႔ျပန္သြားသျဖင့္ အမ်ဳိးသမီးသံုးဦးသာရွိသည္ကို ဗဟန္းရဲစခန္းထံမွသိရၿပီး ယခု႐ံုးေရွ႕တြင္တရားစြဲခံထားရသူ၏ ေရွ႕ေနဘက္မွ အခ်က္အလက္ႏွင့္ကြဲျပားမႈမ်ားရွိေနသည္ဟု ေသဆံုးသူ၏ အစ္မ၀မ္းကြဲေတာ္စပ္သူ မသင္းသင္းမူကေျပာသည္။
" အမႈျဖစ္ၿပီးဗဟန္းရဲစခန္းကသိရတာက အဲ့ဒီေန႔ကေတးႏုရင္တို႔ေနတဲ့ အခန္းမွာ အခန္းေဖာ္ သံုးေယာက္ပဲရွိတယ္လို႔သိရပါတယ္၊ အခုတစ္ဖက္ ေရွ႕ေနရဲ႕ေျပာဆိုခ်က္ကေလး ေယာက္ျဖစ္ေနလို႔ ကြဲလြဲမႈေတြရွိေနတာကို တင္ျပသြားမွာပါ၊ အခင္းျဖစ္ရပ္ကို ေသဆံုးသူနဲ႔ျပဳ လုပ္တဲ့သူသာသိႏိုင္တဲ့ ကိစၥရပ္ပါ၊ တစ္ဖက္ေရွ႕ေနရဲ႕တစ္ဖက္သတ္ေျပာဆိုေမးျမန္းခ်က္ေတြကို လဲ အခုအခ်ိန္မွာဘာမွမေျပာခ်င္ပါဘူး၊ တရား႐ံုးက အမွန္တရားေပၚေပါက္ေအာင္ပဲ ေဆာင္ရြက္ေပးေစခ်င္ပါတယ္။ " ဟုေျပာသည္။
မႏုႏုရင္(ခ)ေတးႏုရင္သည္ သရပါမဂၢဇင္းတြင္ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ေနသည္မွာ ၇ ႏွစ္၀န္းက်င္ ခန္႔ရွိေနၿပီျဖစ္ၿပီး ၎အလုပ္လုပ္သည့္ သရပါမဂၢဇင္းတိုက္သည္ မင္းအုပ္စိုး၏ေနအိမ္ၿခံ၀င္းအတြင္းရွိကာ မဂၢဇင္းေဖာင္ပိတ္သည့္ရက္မ်ားတြင္ တိုက္၌ ပင္ညအိပ္ေလ့ရွိသူတစ္ဦးျဖစ္သည္။
အမႈျဖစ္စဥ္မွာၿပီးခဲ့သည့္ ဒီဇင္ဘာ ၂၅ ရက္၊ နံနက္ ၂ နာရီခြဲ၀န္းက်င္က ဗဟန္းၿမိဳ႕နယ္၊ဗိုလ္ခ်ိဳရပ္ကြက္၊ ဖိုးစိန္လမ္းတြင္ရွိသည့္ သရုပ္ေဆာင္မင္းအုပ္စိုး၏ေနအိမ္တြင္ သရပါမဂၢဇင္းအယ္ဒီတာ မႏုႏုရင္(ခ)ေတးႏုရင္ကို လူမႈေရးကိစၥေမးျမန္းရာမွ ေမးမရသျဖင့္ မင္းအုပ္စိုးထိုးႀကိတ္ ႐ိုက္ႏွက္ခဲ့ရာမွ မႏုႏုရင္ေသဆံုးခဲ့၍ ဗဟန္းၿမိဳ႕မရဲစခန္း ရဲအရာခံလင္းထြဋ္က တရားလိုျပဳ တိုင္တန္းခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။
အဆိုပါျဖစ္စဥ္ႏွင့္ ပက္သက္သည့္ လူေသဆံုးသည္အထိ႐ိုက္ႏွက္ခဲ့သည့္ သ႐ုပ္ေဆာင္မင္းအုပ္စုိးကို ဒီဇင္ဘာ ၂၅ ရက္တြင္ ဗဟန္းၿမိဳ႕မရဲစခန္းက (ပ)၅၁၉/၂၀၁၄၊ ျပစ္မႈပုဒ္မ ၃၀၂ ျဖင့္အမႈဖြင့္စစ္ေဆးခဲ့ျခင္း ျဖစ္ၿပီးလာမည့္ ေဖေဖာ္၀ါရီ ၂၅ ရက္တြင္ ႐ံုးခ်ိန္းထပ္မံစစ္ေဆးမည္ျဖစ္သည္။
ထိုင္းေတာင္ပိုင္း ေကာ့စမြီတြင္ ျမန္မာ ၁ ဦး ထပ္မံအသတ္ခံရ
နန္းျမနဒီ
မၾကာခင္ရက္ပိုင္းက မြန္အမ်ိဳးသမီး ၁ ဦး အသတ္ခံခဲ့ရတဲ့ ထိုင္းေတာင္ပိုင္း ဆူရတ္ဌာနီခရိုင္ ေကာ့စမြီက်ြန္းမွာ ေဖေဖာ္၀ါရီ ၂၇ ရက္ေန႔ မနက္အေစာပုိင္းက အသက္ ၂၀ ေက်ာ္အရြယ္ ျမန္္မာအလုပ္သမား ၁ ဦး ထပ္မံ အသတ္ခံရတယ္လို႔ ထိုင္းေဒးလီးနယူးစ္သတင္းမွာ ေဖာ္ျပပါတယ္။
ေကာ့စမြီၿမိဳ႕ ေဘာ္ဖြတ္ရပ္ကြက္ နယ္ေျမ ၆ ထဲမွာ လူ ၁ ဦးရဲ႕အေလာင္း ေတြ႔ရွိေၾကာင္း ေဖေဖာ္၀ါရီ ၂၇ ရက္ မနက္မွာ သတင္းရရွိခ်က္အရ ကယ္ဆယ္ေရး၀န္ထမ္း၊ မႈခင္းဆရာ၀န္ေတြ နဲ႔အတူ သြားေရာက္စစ္ေဆးရာမွာ ဖူးခ်၀ုိင္စားေသာက္ဆုိင္ လမ္းေဘးမွာ အသက္ ၂၀ ရြယ္ လူရြယ္တဦး ေသဆံုးေနတာ ေတြ႔ရတယ္လို႔ ေကာ့စမြီအထူး စံုစမ္းစစ္ေဆးေရးအရာရွိက သတင္းေထာက္ေတြက္ို ေျပာပါတယ္။
စစ္ေဆးခ်က္အရ ေသဆံုးသူဟာ ဘန္ဒိုင္းစားေသာက္ဆိုင္မွာ အလုပ္လုပ္ေနတဲ့ ျမန္မာအလုပ္သမား ကိုသက္စိုး (အသက္ ၂၂ ႏွစ္) ျဖစ္ၿပီး ရင္ဘတ္မွာ ခၽြန္ထက္လက္နက္နဲ႔ထုိးထားတဲ့ ဒဏ္ရာႏွစ္ခ်က္၊ လည္ပင္းျပတ္လုနီးပါး ဓားဒဏ္ရာ၊ မ်က္ႏွာမွာ ထိုးႀကိတ္ထားတဲ့ ဒဏ္ရာေတြ ေတြ႔ရွိတယ္လို႔ စံုစမ္းေရးရဲအရာရွိက ေျပာပါတယ္။
ေသဆံုးသူနဲ႔နီးစပ္တဲ့ အေပါင္းအသင္းေတြ ေမးျမန္းရာမွာေတာ့ တဆိုင္တည္းမွာ အလုပ္လုပ္သူ ထုိင္းလူမ်ဳိး ႏိုင္းနတ္တ၀တ္က်န္ႀကိဳင္က ေသဆံုးသူဟာ အရက္မေသာက္၊ ေဆးလိပ္မေသာက္ဘဲ ရိုးသားႀကိဳးစားသူတဦးျဖစ္ေၾကာင္း၊ အခင္းျဖစ္တဲ့ညက မနက္ ၂ နာရီ (ေဖေဖာ္၀ါရီ ၂၇) ထိ အလုပ္ဆင္းၿပီး ဆိုင္ကယ္နဲ႔ ျပန္သြားတယ္လို႔ ေျပာပါတယ္။
အျခားမိန္းကေလးသူငယ္ခ်င္းျဖစ္သူ မယုေ၀ေ၀ရဲ႕ ေျပာျပခ်က္အရေတာ့ ေသဆံုးသူဟာ မနက္ ၂ နာရီ မိနစ္ ၂၀ မွာ သူ႔ကို ဖုန္းေခၚၿပီး အဖမ္းခံရတဲ့အေၾကာင္း အကူအညီေတာင္းေနစဥ္မွာ ဖုန္းခ်သြားတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။
ဒီအမႈမွာ အေလာင္းေဘးမွာ ေတြ႔ရတဲ့ ဖိနပ္ရာေတြ၊ ဆိုင္ကယ္ဘီးရာေတြကို ၾကည့္ျခင္းအားျဖင့္ လူသတ္သမားဟာ၂ ေယာက္ထက္ ပိုႏိုင္ေၾကာင္း၊ သူ႔ရဲ႕ အသိမိတ္ေဆြထဲက ျဖစ္ႏိုင္ၿပီး ႀကိဳတင္ခ်ိန္းခ်က္ထားဟန္လည္းရွိေၾကာင္း၊ ျပႆ နာတခုခုကို ညႇိႏႈိင္းမရတာနဲ႔ လက္စေဖ်ာက္လိုက္ဟန္ရွိေၾကာင္း ရဲတပ္ဖြဲ႔က ခန္႔မွန္းေျပာဆိုၿပီး တရားခံကို ဖမ္းဆီးအေရးယူႏိုင္ဖို႔ စံုစမ္းရွာေဖြေနတယ္လို႔ ရဲအရာရွိကို ကိုးကားျပီး ေဒးလီးနယူးစ္သတင္းမွာ ေဖာ္ျပပါတယ္။
ဒီကိစၥနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ေကာ့စမြီၿမိဳ႕ ရခိုင္လူမႈကူညီေရးအဖြဲ႔က ကိုသန္းေရႊကလည္း အသတ္ခံရ သူဟာ မြန္ျပည္နယ္ကလို႔ပဲ သိထားၿပီး ေနာက္ထပ္အေသးစိတ္သိရဖို႔ ေမးျမန္းေနဆဲပဲလို႔ ဆိုပါ တယ္။
ေကာ့စမြီၿမိဳ႔ ေဘာ္ဖြတ္ရပ္ကြက္ထဲမွာပဲ ၿပီးခဲ့တဲ့ ေဖေဖာ္၀ါရီလ ၂၂ ရက္ေန႔ကလည္း အသက္ ၂၂ ႏွစ္ရြယ္ မေခ်ာငယ္ငယ္ဆုိတဲ့ မြန္အမ်ိဳးသမီးတဦး အသတ္ခံခဲ့ရၿပီး သူ႔အေလာင္းကို ဒီကေန႔ မြန္းလြဲပိုင္းက ေကာ့စမြီၿမိဳ႕ ဘန္ရတ္ဘုန္းႀကီးေက်ာင္းမွာ မီးသၿဂႋဳဟ္ခဲ့ပါတယ္။
ဒီလူသတ္မႈ ႏွစ္ခုဟာ ဆက္ႏႊယ္မႈရွိမရွိဆိုတာကိုေတာ့ မသိရေသးပါဘူး။
မၾကာခင္ရက္ပိုင္းက မြန္အမ်ိဳးသမီး ၁ ဦး အသတ္ခံခဲ့ရတဲ့ ထိုင္းေတာင္ပိုင္း ဆူရတ္ဌာနီခရိုင္ ေကာ့စမြီက်ြန္းမွာ ေဖေဖာ္၀ါရီ ၂၇ ရက္ေန႔ မနက္အေစာပုိင္းက အသက္ ၂၀ ေက်ာ္အရြယ္ ျမန္္မာအလုပ္သမား ၁ ဦး ထပ္မံ အသတ္ခံရတယ္လို႔ ထိုင္းေဒးလီးနယူးစ္သတင္းမွာ ေဖာ္ျပပါတယ္။
ေကာ့စမြီၿမိဳ႕ ေဘာ္ဖြတ္ရပ္ကြက္ နယ္ေျမ ၆ ထဲမွာ လူ ၁ ဦးရဲ႕အေလာင္း ေတြ႔ရွိေၾကာင္း ေဖေဖာ္၀ါရီ ၂၇ ရက္ မနက္မွာ သတင္းရရွိခ်က္အရ ကယ္ဆယ္ေရး၀န္ထမ္း၊ မႈခင္းဆရာ၀န္ေတြ နဲ႔အတူ သြားေရာက္စစ္ေဆးရာမွာ ဖူးခ်၀ုိင္စားေသာက္ဆုိင္ လမ္းေဘးမွာ အသက္ ၂၀ ရြယ္ လူရြယ္တဦး ေသဆံုးေနတာ ေတြ႔ရတယ္လို႔ ေကာ့စမြီအထူး စံုစမ္းစစ္ေဆးေရးအရာရွိက သတင္းေထာက္ေတြက္ို ေျပာပါတယ္။
စစ္ေဆးခ်က္အရ ေသဆံုးသူဟာ ဘန္ဒိုင္းစားေသာက္ဆိုင္မွာ အလုပ္လုပ္ေနတဲ့ ျမန္မာအလုပ္သမား ကိုသက္စိုး (အသက္ ၂၂ ႏွစ္) ျဖစ္ၿပီး ရင္ဘတ္မွာ ခၽြန္ထက္လက္နက္နဲ႔ထုိးထားတဲ့ ဒဏ္ရာႏွစ္ခ်က္၊ လည္ပင္းျပတ္လုနီးပါး ဓားဒဏ္ရာ၊ မ်က္ႏွာမွာ ထိုးႀကိတ္ထားတဲ့ ဒဏ္ရာေတြ ေတြ႔ရွိတယ္လို႔ စံုစမ္းေရးရဲအရာရွိက ေျပာပါတယ္။
ေသဆံုးသူနဲ႔နီးစပ္တဲ့ အေပါင္းအသင္းေတြ ေမးျမန္းရာမွာေတာ့ တဆိုင္တည္းမွာ အလုပ္လုပ္သူ ထုိင္းလူမ်ဳိး ႏိုင္းနတ္တ၀တ္က်န္ႀကိဳင္က ေသဆံုးသူဟာ အရက္မေသာက္၊ ေဆးလိပ္မေသာက္ဘဲ ရိုးသားႀကိဳးစားသူတဦးျဖစ္ေၾကာင္း၊ အခင္းျဖစ္တဲ့ညက မနက္ ၂ နာရီ (ေဖေဖာ္၀ါရီ ၂၇) ထိ အလုပ္ဆင္းၿပီး ဆိုင္ကယ္နဲ႔ ျပန္သြားတယ္လို႔ ေျပာပါတယ္။
အျခားမိန္းကေလးသူငယ္ခ်င္းျဖစ္သူ မယုေ၀ေ၀ရဲ႕ ေျပာျပခ်က္အရေတာ့ ေသဆံုးသူဟာ မနက္ ၂ နာရီ မိနစ္ ၂၀ မွာ သူ႔ကို ဖုန္းေခၚၿပီး အဖမ္းခံရတဲ့အေၾကာင္း အကူအညီေတာင္းေနစဥ္မွာ ဖုန္းခ်သြားတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။
ဒီအမႈမွာ အေလာင္းေဘးမွာ ေတြ႔ရတဲ့ ဖိနပ္ရာေတြ၊ ဆိုင္ကယ္ဘီးရာေတြကို ၾကည့္ျခင္းအားျဖင့္ လူသတ္သမားဟာ၂ ေယာက္ထက္ ပိုႏိုင္ေၾကာင္း၊ သူ႔ရဲ႕ အသိမိတ္ေဆြထဲက ျဖစ္ႏိုင္ၿပီး ႀကိဳတင္ခ်ိန္းခ်က္ထားဟန္လည္းရွိေၾကာင္း၊ ျပႆ နာတခုခုကို ညႇိႏႈိင္းမရတာနဲ႔ လက္စေဖ်ာက္လိုက္ဟန္ရွိေၾကာင္း ရဲတပ္ဖြဲ႔က ခန္႔မွန္းေျပာဆိုၿပီး တရားခံကို ဖမ္းဆီးအေရးယူႏိုင္ဖို႔ စံုစမ္းရွာေဖြေနတယ္လို႔ ရဲအရာရွိကို ကိုးကားျပီး ေဒးလီးနယူးစ္သတင္းမွာ ေဖာ္ျပပါတယ္။
ဒီကိစၥနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ေကာ့စမြီၿမိဳ႕ ရခိုင္လူမႈကူညီေရးအဖြဲ႔က ကိုသန္းေရႊကလည္း အသတ္ခံရ သူဟာ မြန္ျပည္နယ္ကလို႔ပဲ သိထားၿပီး ေနာက္ထပ္အေသးစိတ္သိရဖို႔ ေမးျမန္းေနဆဲပဲလို႔ ဆိုပါ တယ္။
ေကာ့စမြီၿမိဳ႔ ေဘာ္ဖြတ္ရပ္ကြက္ထဲမွာပဲ ၿပီးခဲ့တဲ့ ေဖေဖာ္၀ါရီလ ၂၂ ရက္ေန႔ကလည္း အသက္ ၂၂ ႏွစ္ရြယ္ မေခ်ာငယ္ငယ္ဆုိတဲ့ မြန္အမ်ိဳးသမီးတဦး အသတ္ခံခဲ့ရၿပီး သူ႔အေလာင္းကို ဒီကေန႔ မြန္းလြဲပိုင္းက ေကာ့စမြီၿမိဳ႕ ဘန္ရတ္ဘုန္းႀကီးေက်ာင္းမွာ မီးသၿဂႋဳဟ္ခဲ့ပါတယ္။
ဒီလူသတ္မႈ ႏွစ္ခုဟာ ဆက္ႏႊယ္မႈရွိမရွိဆိုတာကိုေတာ့ မသိရေသးပါဘူး။
အျမန္လမ္းေပၚမွ အေ၀းေျပးကားကို ေလးခြႏွင့္ပစ္သူ ဖမ္းဆီးအေရးယူ
ေက်ာ္စိုးမိုး
ရန္ကုန္-မႏၲေလး အျမန္လမ္းေပၚတြင္ ေမာင္းႏွင္ေနသည့္ ခရီးသည္မွန္လံု အေဝးေျပးကား တစ္စီးကို ေလးခြႏွင့္ ပစ္ခတ္သည့္ အမ်ဳိးသား တစ္ဦးကို ဖမ္းဆီးအေရးယူထားသည့္ ျဖစ္စဥ္တစ္ခု ျဖစ္ပြားခဲ့သည္ဟု ေနျပည္ေတာ္ရဲတပ္ဖြဲ႔က ေဖေဖာ္ဝါရီ ၁၅ ရက္တြင္ သတင္းထုတ္ျပန္ထားသည္။
ျဖစ္စဥ္မွာ ေဖေဖာ္ဝါရီ ၁၁ ရက္၊ နံနက္ ၁ နာရီခြဲခန္႔က ပဲခူးတိုင္း၊ ေတာင္ငူၿမိဳ႕နယ္၊ ရန္ကုန္-မႏၱေလး အျမန္လမ္း၊ မိုင္တိုင္အမွတ္ ၁၅၈ အနီးတြင္ ရန္ကုန္မွ မႏၲေလးသို႔ ယာဥ္ေမာင္း ကိုသူရေမာင္းႏွင္လာ သည့္ ေဝၿဖိဳးေအာင္ ခရီးသည္မွန္လံုယာဥ္ကို လမ္းေဘးတြင္ရပ္ေနသည့္ လူတစ္ဦးက ေလးခြျဖင့္ပစ္ၿပီး ထြက္ေျပးခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ ထိုသို႔ ပစ္ခတ္ခဲ့သျဖင့္ ယာဥ္၏ယာဘက္ေဘးမွန္နားကို ထိမွန္ခဲ့ၿပီး ယာဥ္ေမာင္းက ေရတာရွည္ၿမိဳ႕နယ္၊ စမိုးရဲကင္းသို႔ အေၾကာင္းၾကားခဲ့သျဖင့္ ရဲကင္းစခန္းႏွင့္ဇီးပင္သာ အျမန္လမ္းရဲတပ္ဖြဲ႔ဝင္မ်ား ပူးေပါင္း စံုစမ္းခ်က္အရ ကားကို ေလးခြျဖင့္ပစ္ၿပီး ထြက္ေျပးခဲ့သူမွာ ေရတာရွည္ ၿမိဳ႕နယ္၊ ကရင္ေခ်ာင္းေက်းရြာတြင္ေန ထိုင္သည့္ အသက္ ၂၅ ႏွစ္အရြယ္ ေအာင္ထြန္းဝင္းဟု သိရွိခဲ့ရ သည္ဟု ရဲမွတ္တမ္းတြင္ ေဖာ္ျပထားသည္။
အဆိုပါျဖစ္စဥ္ႏွင့္စပ္လ်ဥ္း၍ ေအာင္ထြန္းဝင္းကို ဇီးပင္သာ အျမန္လမ္းမႀကီး ရဲစခန္းက (ပ) ၅။၂ဝ၁၅၊ ျပစ္မႈပုဒ္မ ၂၇၉-က ျဖင့္အမႈဖြင့္ စစ္ေဆးလ်က္ရွိသည္ဟု သတင္းထုတ္ျပန္ထားသည္။
ရန္ကုန္-မႏၲေလး အျမန္လမ္းေပၚတြင္ ေမာင္းႏွင္ေနသည့္ ခရီးသည္မွန္လံု အေဝးေျပးကား တစ္စီးကို ေလးခြႏွင့္ ပစ္ခတ္သည့္ အမ်ဳိးသား တစ္ဦးကို ဖမ္းဆီးအေရးယူထားသည့္ ျဖစ္စဥ္တစ္ခု ျဖစ္ပြားခဲ့သည္ဟု ေနျပည္ေတာ္ရဲတပ္ဖြဲ႔က ေဖေဖာ္ဝါရီ ၁၅ ရက္တြင္ သတင္းထုတ္ျပန္ထားသည္။
ျဖစ္စဥ္မွာ ေဖေဖာ္ဝါရီ ၁၁ ရက္၊ နံနက္ ၁ နာရီခြဲခန္႔က ပဲခူးတိုင္း၊ ေတာင္ငူၿမိဳ႕နယ္၊ ရန္ကုန္-မႏၱေလး အျမန္လမ္း၊ မိုင္တိုင္အမွတ္ ၁၅၈ အနီးတြင္ ရန္ကုန္မွ မႏၲေလးသို႔ ယာဥ္ေမာင္း ကိုသူရေမာင္းႏွင္လာ သည့္ ေဝၿဖိဳးေအာင္ ခရီးသည္မွန္လံုယာဥ္ကို လမ္းေဘးတြင္ရပ္ေနသည့္ လူတစ္ဦးက ေလးခြျဖင့္ပစ္ၿပီး ထြက္ေျပးခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ ထိုသို႔ ပစ္ခတ္ခဲ့သျဖင့္ ယာဥ္၏ယာဘက္ေဘးမွန္နားကို ထိမွန္ခဲ့ၿပီး ယာဥ္ေမာင္းက ေရတာရွည္ၿမိဳ႕နယ္၊ စမိုးရဲကင္းသို႔ အေၾကာင္းၾကားခဲ့သျဖင့္ ရဲကင္းစခန္းႏွင့္ဇီးပင္သာ အျမန္လမ္းရဲတပ္ဖြဲ႔ဝင္မ်ား ပူးေပါင္း စံုစမ္းခ်က္အရ ကားကို ေလးခြျဖင့္ပစ္ၿပီး ထြက္ေျပးခဲ့သူမွာ ေရတာရွည္ ၿမိဳ႕နယ္၊ ကရင္ေခ်ာင္းေက်းရြာတြင္ေန ထိုင္သည့္ အသက္ ၂၅ ႏွစ္အရြယ္ ေအာင္ထြန္းဝင္းဟု သိရွိခဲ့ရ သည္ဟု ရဲမွတ္တမ္းတြင္ ေဖာ္ျပထားသည္။
အဆိုပါျဖစ္စဥ္ႏွင့္စပ္လ်ဥ္း၍ ေအာင္ထြန္းဝင္းကို ဇီးပင္သာ အျမန္လမ္းမႀကီး ရဲစခန္းက (ပ) ၅။၂ဝ၁၅၊ ျပစ္မႈပုဒ္မ ၂၇၉-က ျဖင့္အမႈဖြင့္ စစ္ေဆးလ်က္ရွိသည္ဟု သတင္းထုတ္ျပန္ထားသည္။
အမဲနယ္ေျမ သတ္မွတ္စရာအေၾကာင္း မရွိေတာ့ဟု တစည ဆို
ကယားထဲ
၂၀၁၀ ေရြးေကာက္ပြဲက နယ္ေျမ မေအးခ်မ္း၍ မဲရုံေဆာက္ခြင့္မရသည့္ ေဒသမ်ားကို အမဲေရာင္နယ္ေျမအျဖစ္ ဆက္လက္သတ္ မွတ္ႏိုင္စရာအေၾကာင္းမရွိေတာ့ေၾကာင္း ျပည္နယ္ တိုင္းရင္းသား စည္းလုံးညီညြတ္ေရးပါတီ (တစည) ဥကၠဌ ဦးေအာင္လင္းက ေဖေဖာ္ဝါရီလ ၂၀ရက္ေန႕တြင္ ေျပာသည္။
“အမဲေရာင္နယ္ေျမဆိုတာေတြက မေျပာသင့္ေတာ့ဘူး။ မေျပာရဲေတာ့ဘူး။ ေျပာဖို႕ အခ်ိန္မဟုတ္ေတာ့ဘူး။ အမဲေရာင္နယ္ေျမ သတ္မွတ္တာမ်ိဳးေတြလည္း ရွိလာႏိုင္မယ္လို႕ေတာ့ မထင္ေတာ့ပါဘူး” ဟု ေျပာသည္။
ျပည္နယ္တြင္းတြင္ လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႕အစည္းမ်ားႏွင့္ အစိုးရတို႕က ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေဆြးေႏြးပြဲမ်ား က်င္းပၿပီး ဆက္ဆံေရး ရံုးမ်ား ထားရွိေန သည္ကို ေတြ႕ျမင္ေနရသည့္အတြက္ ယံုၾကည့္မႈရွိေနၿပီျဖစ္ေၾကာင္း ဦးေအာင္လင္းက ဆိုသည္။
တျပည္နယ္လုံး တြင္ ေက်းရြာအုပ္စု ၇၉ အုပ္စုရွိရာ လုံၿခံဳေရးကန္႕သတ္ခ်က္ ေၾကာင့္ ၂၀၁၀ ေရြးေကာက္ပြဲအတြင္း ေက်းရြာ အုပ္စု ၂၇ အုပ္စုတြင္ မဲရုံမဖြင့္ႏိုင္ခဲ့ေၾကာင္း ျပည္နယ္ေကာ္မရွင္ အရာရွိ ဦးေက်ာ္ဆန္းဝင္းက ေျပာသည္။
ဦးေက်ာ္ဆန္းဝင္းက “လာမည့္ ေရြးေကာက္ပြဲေတာ့ အခုေတာ့ ေအးေအးေဆးေဆး ၿငိမ္းၿငိမ္းခ်မ္းခ်မ္း ျဖစ္သြားတဲ့အတြက္ အကုန္လုံး က်င္းပသြားႏိုင္မယ္လို႕ ထင္ပါတယ္” ဟု ေျပာသည္။
တိုင္းရင္းသား စည္းလုံးညီညြတ္ေရးပါတီ (တစည) အေနျဖင့္ ကယားျပည္နယ္ လြတ္ေတာ္သုံးရပ္ေနရာမ်ားတြင္ ၿမိဳ႕နယ္တိုင္း ဝင္ေရာက္ ယွဥ္ၿပိဳင္သြားမည္ဟုလည္း ဗဟိုအလုပ္အမႈေဆာင္ ေကာ္မတီဝင္ ဦးသိန္းထြန္းက ေျပာသည္။
ဦးသိန္းထြန္းက “ျပည္နယ္မွာရွိတဲ့ ျပည္နယ္တိုင္းရင္းသားဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္မႈ တိုင္းရင္းသားဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္မႈ စီးပြားေရး ၊ လူမႈေရး ဖြံ႔ၿဖိဳးမႈေတြကို တတ္စြမ္းသလို ေဖာ္ထုတ္ပါမယ္”ဟု ေျပာသည္။
ေဖေဖာ္ဝါရီလ ၂၀ ရက္ေန႕တြင္ တစည ဗဟိုေကာ္မတီဌာနခ်ဳပ္ အလုပ္အမႈေဆာင္ ေကာ္မတီဝင္မ်ားႏွင့္ ၿမိဳ႕နယ္ ေကာ္မတီဝင္မ်ားက ပါတီႏိုင္ငံေရးလႈပ္ရွားေနမႈ အေျခအေနမ်ားႏွင့္ ပတ္သက္၍ ေတြ႕ဆုံေဆြးေႏြးပြဲတရပ္ကို ဒီးေမာ့ဆိုၿမိဳ႕ တစညရုံး၌ က်င္းပသြားခဲ့ၾကၿပီး ေနာက္ ယခုလို ေျပာၾကားသြားျခင္းျဖစ္သည္။
၂၀၁၀ ေရြးေကာက္ပြဲ၌ တျပည္နယ္လုံးတြင္ မဲရုံ ၂၅၅ ရုံစာရင္း ရွိေသာ္လည္း ၁၈၅ ရုုံသာ ဖြင့္လွစ္ႏိုင္ခဲ့ေၾကာင္း ျပည္နယ္ေကာ္မရွင္ရုံးမွ မွတ္တမ္းအခ်က္အလက္ရ သိရွိရသည္။
၂၀၁၀ ေရြးေကာက္ပြဲတြင္ မဲရုံမဖြင့္ႏိုင္ခဲ့သည့္ အမဲနယ္ေျမ ေက်းရြာအုပ္စုမ်ားမွာ လြိဳင္ေကာ္ၿမိဳ႕နယ္ တီးလုံ၊ ပါေလာင္း၊ ဒီးေမာ့ဆိုၿမိဳ႕နယ္တြင္ ေဒါဖု၊ ေဒါမႀကီး၊ ထီးဖိုးကလို၊ ေဒါေရာက္ခူ၊ ရွားေတာၿမိဳ႕နယ္ ေျမာက္ပိုင္း ေက်းရြာမ်ား၊ မဲစယ္ၿမိဳ႕နယ္တြင္ ဟိုဂ်စ္၊ ေဘာ္လခဲၿမိဳ႕နယ္တြင္ ဘူးခူ၊ ေစာလုံ အုပ္စုတို႕ျဖစ္ၾကသည္။
ၿမိဳ႕ေပၚႏွင့္ အနီးအနားတြင္သာ မဲရုံရွိခဲ့သည့္ၿမိဳ႕နယ္မ်ားမွာ ဖားေဆာင္းၿမိဳ႕နယ္ႏွင့္ ဖရူဆိုၿမိဳ႕နယ္ျဖစ္သည္။
ဖားေဆာင္းတြင္ အမဲနယ္ေျမအျဖစ္ သတ္မွတ္သည့္ အုပ္စုမ်ားမွာ ဝမ္ေအာင္း၊ ကြာခီး၊ ေကာ္သူဒိုး၊ မိုဆာခီး၊ ဘဟန္းေလာ့၊ ကရယ္ခီး ႏွင့္ ဖရူဆိုၿမိဳ႕နယ္တြင္ ေကေကာ၊ သိုသီးဖို၊ ေသာ္ခူ၊ ေရာ္ေဒၚေခါ၊ ဒိုမိုေစာ၊ ဟိုယာ၊ ဒိုးပရယ္၊ ဒိုးလာေစာ၊ ေကးလ်ား၊ ရာဧပရား၊ ၿမိဳ႕မ တို႕ပင္ျဖစ္ၾကသည္။
၂၀၁၀ ေရြးေကာက္ပြဲက နယ္ေျမ မေအးခ်မ္း၍ မဲရုံေဆာက္ခြင့္မရသည့္ ေဒသမ်ားကို အမဲေရာင္နယ္ေျမအျဖစ္ ဆက္လက္သတ္ မွတ္ႏိုင္စရာအေၾကာင္းမရွိေတာ့ေၾကာင္း ျပည္နယ္ တိုင္းရင္းသား စည္းလုံးညီညြတ္ေရးပါတီ (တစည) ဥကၠဌ ဦးေအာင္လင္းက ေဖေဖာ္ဝါရီလ ၂၀ရက္ေန႕တြင္ ေျပာသည္။
“အမဲေရာင္နယ္ေျမဆိုတာေတြက မေျပာသင့္ေတာ့ဘူး။ မေျပာရဲေတာ့ဘူး။ ေျပာဖို႕ အခ်ိန္မဟုတ္ေတာ့ဘူး။ အမဲေရာင္နယ္ေျမ သတ္မွတ္တာမ်ိဳးေတြလည္း ရွိလာႏိုင္မယ္လို႕ေတာ့ မထင္ေတာ့ပါဘူး” ဟု ေျပာသည္။
ျပည္နယ္တြင္းတြင္ လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႕အစည္းမ်ားႏွင့္ အစိုးရတို႕က ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေဆြးေႏြးပြဲမ်ား က်င္းပၿပီး ဆက္ဆံေရး ရံုးမ်ား ထားရွိေန သည္ကို ေတြ႕ျမင္ေနရသည့္အတြက္ ယံုၾကည့္မႈရွိေနၿပီျဖစ္ေၾကာင္း ဦးေအာင္လင္းက ဆိုသည္။
တျပည္နယ္လုံး တြင္ ေက်းရြာအုပ္စု ၇၉ အုပ္စုရွိရာ လုံၿခံဳေရးကန္႕သတ္ခ်က္ ေၾကာင့္ ၂၀၁၀ ေရြးေကာက္ပြဲအတြင္း ေက်းရြာ အုပ္စု ၂၇ အုပ္စုတြင္ မဲရုံမဖြင့္ႏိုင္ခဲ့ေၾကာင္း ျပည္နယ္ေကာ္မရွင္ အရာရွိ ဦးေက်ာ္ဆန္းဝင္းက ေျပာသည္။
ဦးေက်ာ္ဆန္းဝင္းက “လာမည့္ ေရြးေကာက္ပြဲေတာ့ အခုေတာ့ ေအးေအးေဆးေဆး ၿငိမ္းၿငိမ္းခ်မ္းခ်မ္း ျဖစ္သြားတဲ့အတြက္ အကုန္လုံး က်င္းပသြားႏိုင္မယ္လို႕ ထင္ပါတယ္” ဟု ေျပာသည္။
တိုင္းရင္းသား စည္းလုံးညီညြတ္ေရးပါတီ (တစည) အေနျဖင့္ ကယားျပည္နယ္ လြတ္ေတာ္သုံးရပ္ေနရာမ်ားတြင္ ၿမိဳ႕နယ္တိုင္း ဝင္ေရာက္ ယွဥ္ၿပိဳင္သြားမည္ဟုလည္း ဗဟိုအလုပ္အမႈေဆာင္ ေကာ္မတီဝင္ ဦးသိန္းထြန္းက ေျပာသည္။
ဦးသိန္းထြန္းက “ျပည္နယ္မွာရွိတဲ့ ျပည္နယ္တိုင္းရင္းသားဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္မႈ တိုင္းရင္းသားဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္မႈ စီးပြားေရး ၊ လူမႈေရး ဖြံ႔ၿဖိဳးမႈေတြကို တတ္စြမ္းသလို ေဖာ္ထုတ္ပါမယ္”ဟု ေျပာသည္။
ေဖေဖာ္ဝါရီလ ၂၀ ရက္ေန႕တြင္ တစည ဗဟိုေကာ္မတီဌာနခ်ဳပ္ အလုပ္အမႈေဆာင္ ေကာ္မတီဝင္မ်ားႏွင့္ ၿမိဳ႕နယ္ ေကာ္မတီဝင္မ်ားက ပါတီႏိုင္ငံေရးလႈပ္ရွားေနမႈ အေျခအေနမ်ားႏွင့္ ပတ္သက္၍ ေတြ႕ဆုံေဆြးေႏြးပြဲတရပ္ကို ဒီးေမာ့ဆိုၿမိဳ႕ တစညရုံး၌ က်င္းပသြားခဲ့ၾကၿပီး ေနာက္ ယခုလို ေျပာၾကားသြားျခင္းျဖစ္သည္။
၂၀၁၀ ေရြးေကာက္ပြဲ၌ တျပည္နယ္လုံးတြင္ မဲရုံ ၂၅၅ ရုံစာရင္း ရွိေသာ္လည္း ၁၈၅ ရုုံသာ ဖြင့္လွစ္ႏိုင္ခဲ့ေၾကာင္း ျပည္နယ္ေကာ္မရွင္ရုံးမွ မွတ္တမ္းအခ်က္အလက္ရ သိရွိရသည္။
၂၀၁၀ ေရြးေကာက္ပြဲတြင္ မဲရုံမဖြင့္ႏိုင္ခဲ့သည့္ အမဲနယ္ေျမ ေက်းရြာအုပ္စုမ်ားမွာ လြိဳင္ေကာ္ၿမိဳ႕နယ္ တီးလုံ၊ ပါေလာင္း၊ ဒီးေမာ့ဆိုၿမိဳ႕နယ္တြင္ ေဒါဖု၊ ေဒါမႀကီး၊ ထီးဖိုးကလို၊ ေဒါေရာက္ခူ၊ ရွားေတာၿမိဳ႕နယ္ ေျမာက္ပိုင္း ေက်းရြာမ်ား၊ မဲစယ္ၿမိဳ႕နယ္တြင္ ဟိုဂ်စ္၊ ေဘာ္လခဲၿမိဳ႕နယ္တြင္ ဘူးခူ၊ ေစာလုံ အုပ္စုတို႕ျဖစ္ၾကသည္။
ၿမိဳ႕ေပၚႏွင့္ အနီးအနားတြင္သာ မဲရုံရွိခဲ့သည့္ၿမိဳ႕နယ္မ်ားမွာ ဖားေဆာင္းၿမိဳ႕နယ္ႏွင့္ ဖရူဆိုၿမိဳ႕နယ္ျဖစ္သည္။
ဖားေဆာင္းတြင္ အမဲနယ္ေျမအျဖစ္ သတ္မွတ္သည့္ အုပ္စုမ်ားမွာ ဝမ္ေအာင္း၊ ကြာခီး၊ ေကာ္သူဒိုး၊ မိုဆာခီး၊ ဘဟန္းေလာ့၊ ကရယ္ခီး ႏွင့္ ဖရူဆိုၿမိဳ႕နယ္တြင္ ေကေကာ၊ သိုသီးဖို၊ ေသာ္ခူ၊ ေရာ္ေဒၚေခါ၊ ဒိုမိုေစာ၊ ဟိုယာ၊ ဒိုးပရယ္၊ ဒိုးလာေစာ၊ ေကးလ်ား၊ ရာဧပရား၊ ၿမိဳ႕မ တို႕ပင္ျဖစ္ၾကသည္။
ျပည္သူ႔စစ္မႈထမ္း ဥပေဒကို စတင္ အေကာင္အထည္ေဖာ္ရန္ ျပည္ေထာင္စုလႊတ္ေတာ္ကို တိုက္တြန္း
ေအာင္သူရထြန္း
အခ်ဳိ႕ေသာ ႏိုင္ငံမ်ားတြင္ အသက္ ၁၈ ႏွစ္ျပည့္ၿပီးပါက မျဖစ္မေန စစ္မႈထမ္းေဆာင္ရ သကဲ့သို႔ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္လည္း ျပည္သူ႔စစ္မႈထမ္း ဥပေဒကို စတင္ အေကာင္အထည္ေဖာ္ရန္ စဥ္းစားသံုးသပ္ႏိုင္ေရးကို ကရင္ျပည္နယ္ မဲဆႏၵနယ္ အမွတ္ (၂) မွ ျပည္ခိုင္ၿဖိဳး ပါတီအမတ္ အမ်ဳိးသားလႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္ ဦးမန္းကံၫြန္႔က ျပည္ေထာင္စုလႊတ္ေတာ္သို႔ တိုက္တြန္းေျပာၾကားလိုက္သည္။
ဦးမန္းကံၫြန္႔က ''ႏိုင္ငံသားတိုင္းသည္ ႏိုင္ငံေတာ္ကို ကာကြယ္ဖို႔ တာဝန္ရွိတဲ့အတိုင္း ျပည္သူ႔စစ္မႈထမ္း ဥပေဒကို အေကာင္အထည္ေဖာ္ဖို႔ လိုေနပါၿပီ'' ဟု ေျပာသည္။
ျပည္သူ႔စစ္မႈထမ္း ဥပေဒကို ၁၉၅၉ ခုႏွစ္တြင္ သမၼတ မန္းဝင္းေမာင္ လက္မွတ္ထိုး ထုတ္ျပန္ျပ႒ာန္းခဲ့ၿပီး ယင္းဥပေဒသည္ အရပ္ဘက္ ဆရာဝန္မ်ား စစ္မႈထမ္းျခင္းအတြက္သာ က်င့္သံုးမႈကလြဲ၍ က်န္ကိစၥမ်ားအတြက္ သံုးစြဲျခင္းမရွိဘဲ လက္ရွိေခတ္အေျခအေနႏွင့္ ကိုက္ညီေအာင္ ျပင္ဆင္ရန္ လိုအပ္အခ်က္မ်ားရွိေန သည္ဟုလည္း ကိုယ္စားလွယ္က ေျပာသည္။
၎က ''ျပည္ပရန္နဲ႔ႀကံဳလာမွ ျပည္သူေတြကို စစ္ထဲထည့္ၿပီး ႏိုင္ငံေတာ္ ကာကြယ္ေရးကို ေဆာင္ရြက္မယ္ ဆိုရင္ေတာ့ အခ်ိန္က အလြန္ေနာက္က်သြားပါမယ္။ ဒါေၾကာင့္ ျပည္သူ႔စစ္မႈထမ္း ဥပေဒကို စတင္ အေကာင္အထည္ေဖာ္ထားရပါမယ္'' ဟု ဆိုသည္။
ကာကြယ္ေရး ဝန္ႀကီးဌာန၏ မူဝါဒႏွင့္ ေရွ႕လုပ္ငန္းစဥ္မ်ား ေဆြးေႏြးရာတြင္ ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒ အခန္း (၇) ပုဒ္မ- ၃၄ဝ တြင္ ေဖာ္ျပထားသည့္အခ်က္တြင္ အပိုဒ္ခြဲငယ္ တစ္ခုအျဖစ္ ထပ္မံျဖည့္စြက္ေပးရန္ တိုက္တြန္းေဆြးေႏြးျခင္း ျဖစ္သည္။
ယင္း ပုဒ္မ-၃၄ဝ တြင္ ''တပ္မေတာ္သည္ အမ်ဳိးသားကာကြယ္ေရးႏွင့္ လံုၿခံဳေရးေကာင္စီ၏ သေဘာတူညီခ်က္ျဖင့္ ႏိုင္ငံေတာ္လံုၿခံဳေရးႏွင့္ ကာကြယ္ေရးတြင္ ျပည္သူတစ္ရပ္လံုး ပါဝင္ေရးအတြက္ စီမံေဆာင္ရြက္ခြင့္ရွိသည္။ တပ္မေတာ္၏ ဦးေဆာင္မႈျဖင့္ ျပည္သူ႔စစ္ မဟာဗ်ဴဟာကို စီမံေဆာင္ရြက္ခြင့္ ရွိသည္'' ဟု ေဖာ္ျပပါရွိသည္။
ထို႔အျပင္ တပ္မေတာ္တြင္ တိုင္းရင္းသားအားလံုး အတူတာဝန္ထမ္းေဆာင္ရင္းျဖင့္ တိုင္းရင္းသား လူမ်ိဳးမ်ား၏ ဓေလ့မ်ားႏွင့္ ဘာသာေပါင္းစံု ပါဝင္သည့္အတြက္ သူ႔ဘာသာေရး၊ ကိုယ့္ဘာသာေရးအေၾကာင္း နားလည္ေလးစားလာမည္ဟုလည္း လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္က ဆိုသည္။
''ႏိုင္ငံေတာ္အတြက္ အသက္စြန္႔၊ ကိုယ္လက္အဂၤါစြန္႔လႊတ္၊ လူမႈဘဝအားလံုး စြန္႔လႊတ္ၿပီး ကာကြယ္ေရး တာဝန္ထမ္းေဆာင္ရတဲ့ တာဝန္ကို နားလည္လာပါလိမ့္မယ္။ စာနာတတ္လာပါလိမ့္မယ္။ အဲ့ဒီ အခါမွာ ဖက္ဒရယ္ဆိုတဲ့ သေဘာတရားေတြကို နားလည္လာလိမ့္မယ္လို႔ ယူဆပါတယ္''ဟု ၎က ေျပာသည္။
အခ်ဳိ႕ေသာ ႏိုင္ငံမ်ားတြင္ အသက္ ၁၈ ႏွစ္ျပည့္ၿပီးပါက မျဖစ္မေန စစ္မႈထမ္းေဆာင္ရ သကဲ့သို႔ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္လည္း ျပည္သူ႔စစ္မႈထမ္း ဥပေဒကို စတင္ အေကာင္အထည္ေဖာ္ရန္ စဥ္းစားသံုးသပ္ႏိုင္ေရးကို ကရင္ျပည္နယ္ မဲဆႏၵနယ္ အမွတ္ (၂) မွ ျပည္ခိုင္ၿဖိဳး ပါတီအမတ္ အမ်ဳိးသားလႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္ ဦးမန္းကံၫြန္႔က ျပည္ေထာင္စုလႊတ္ေတာ္သို႔ တိုက္တြန္းေျပာၾကားလိုက္သည္။
ဦးမန္းကံၫြန္႔က ''ႏိုင္ငံသားတိုင္းသည္ ႏိုင္ငံေတာ္ကို ကာကြယ္ဖို႔ တာဝန္ရွိတဲ့အတိုင္း ျပည္သူ႔စစ္မႈထမ္း ဥပေဒကို အေကာင္အထည္ေဖာ္ဖို႔ လိုေနပါၿပီ'' ဟု ေျပာသည္။
ျပည္သူ႔စစ္မႈထမ္း ဥပေဒကို ၁၉၅၉ ခုႏွစ္တြင္ သမၼတ မန္းဝင္းေမာင္ လက္မွတ္ထိုး ထုတ္ျပန္ျပ႒ာန္းခဲ့ၿပီး ယင္းဥပေဒသည္ အရပ္ဘက္ ဆရာဝန္မ်ား စစ္မႈထမ္းျခင္းအတြက္သာ က်င့္သံုးမႈကလြဲ၍ က်န္ကိစၥမ်ားအတြက္ သံုးစြဲျခင္းမရွိဘဲ လက္ရွိေခတ္အေျခအေနႏွင့္ ကိုက္ညီေအာင္ ျပင္ဆင္ရန္ လိုအပ္အခ်က္မ်ားရွိေန သည္ဟုလည္း ကိုယ္စားလွယ္က ေျပာသည္။
၎က ''ျပည္ပရန္နဲ႔ႀကံဳလာမွ ျပည္သူေတြကို စစ္ထဲထည့္ၿပီး ႏိုင္ငံေတာ္ ကာကြယ္ေရးကို ေဆာင္ရြက္မယ္ ဆိုရင္ေတာ့ အခ်ိန္က အလြန္ေနာက္က်သြားပါမယ္။ ဒါေၾကာင့္ ျပည္သူ႔စစ္မႈထမ္း ဥပေဒကို စတင္ အေကာင္အထည္ေဖာ္ထားရပါမယ္'' ဟု ဆိုသည္။
ကာကြယ္ေရး ဝန္ႀကီးဌာန၏ မူဝါဒႏွင့္ ေရွ႕လုပ္ငန္းစဥ္မ်ား ေဆြးေႏြးရာတြင္ ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒ အခန္း (၇) ပုဒ္မ- ၃၄ဝ တြင္ ေဖာ္ျပထားသည့္အခ်က္တြင္ အပိုဒ္ခြဲငယ္ တစ္ခုအျဖစ္ ထပ္မံျဖည့္စြက္ေပးရန္ တိုက္တြန္းေဆြးေႏြးျခင္း ျဖစ္သည္။
ယင္း ပုဒ္မ-၃၄ဝ တြင္ ''တပ္မေတာ္သည္ အမ်ဳိးသားကာကြယ္ေရးႏွင့္ လံုၿခံဳေရးေကာင္စီ၏ သေဘာတူညီခ်က္ျဖင့္ ႏိုင္ငံေတာ္လံုၿခံဳေရးႏွင့္ ကာကြယ္ေရးတြင္ ျပည္သူတစ္ရပ္လံုး ပါဝင္ေရးအတြက္ စီမံေဆာင္ရြက္ခြင့္ရွိသည္။ တပ္မေတာ္၏ ဦးေဆာင္မႈျဖင့္ ျပည္သူ႔စစ္ မဟာဗ်ဴဟာကို စီမံေဆာင္ရြက္ခြင့္ ရွိသည္'' ဟု ေဖာ္ျပပါရွိသည္။
ထို႔အျပင္ တပ္မေတာ္တြင္ တိုင္းရင္းသားအားလံုး အတူတာဝန္ထမ္းေဆာင္ရင္းျဖင့္ တိုင္းရင္းသား လူမ်ိဳးမ်ား၏ ဓေလ့မ်ားႏွင့္ ဘာသာေပါင္းစံု ပါဝင္သည့္အတြက္ သူ႔ဘာသာေရး၊ ကိုယ့္ဘာသာေရးအေၾကာင္း နားလည္ေလးစားလာမည္ဟုလည္း လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္က ဆိုသည္။
''ႏိုင္ငံေတာ္အတြက္ အသက္စြန္႔၊ ကိုယ္လက္အဂၤါစြန္႔လႊတ္၊ လူမႈဘဝအားလံုး စြန္႔လႊတ္ၿပီး ကာကြယ္ေရး တာဝန္ထမ္းေဆာင္ရတဲ့ တာဝန္ကို နားလည္လာပါလိမ့္မယ္။ စာနာတတ္လာပါလိမ့္မယ္။ အဲ့ဒီ အခါမွာ ဖက္ဒရယ္ဆိုတဲ့ သေဘာတရားေတြကို နားလည္လာလိမ့္မယ္လို႔ ယူဆပါတယ္''ဟု ၎က ေျပာသည္။
သပိတ္ေမွာက္ေက်ာင္းသားေခါင္းေဆာင္မ်ားႏွင့္ ဥပေဒၾကမ္းေကာ္မတီေတြ႔ဆုံ
ေနာ္ႏိုရင္း
ပဲခူးတိုင္း လက္ပံတန္းၿမိဳ႕နယ္မွာ ေရာက္ရွိေနတဲ့ ေက်ာင္းသားသပိတ္ပင္မစစ္ေၾကာင္း က ဆႏၵျပအဖြဲ႔ေခါင္းေဆာင္ ၉ ဦးဟာ ဒီကေန႔ ေနျပည္ေတာ္ကို သြားေရာက္ၿပီး ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ ဥပေဒၾကမ္းေကာ္မတီနဲ႔ ေတြ႔ဆုံခဲ့ပါတယ္။
ေက်ာင္းသားသပိတ္ေခါင္းေဆာင္ေတြျဖစ္တဲ့ ကုိ္ေက်ာ္ကိုကို၊ မၿဖိဳးၿဖိဳးေအာင္၊ ကုိမငိးထက္ေန၊ ကုိမင္းေသြးသစ္၊ ကုိရဲရင့္ေက်ာ္၊ မဟန္နီဦး၊ ကုိေအာ္မႈိင္းဆန္း၊ နႏၵစစ္ေအာင္နဲ႔ ကုိေအာင္ေနပုိင္ တုိ႔ (၉) ဦးကုိ ဦးတီခြန္ျမတ္ ေခါင္းေဆာင္တဲ့ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ဥေပဒၾကမ္းေကာ္မတီက လက္ခံေတြ႔ဆုံၿပီး ဥပေဒျပဳေရး လုပ္ငန္းစဥ္ေတြနဲ႔ လုပ္ထုံးလုပ္နည္းေတြကုိ ရွင္းျပခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။
ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ ဥပေဒၾကမ္းေကာ္မတီ အတြင္းေရးမႉး ဦးေစာလွထြန္းက “အဓိကကေတာ့ က်ေနာ္တုိ႔ ဥပေဒျပဳေရးလုပ္ငန္းစဥ္ေပါ့။ အဲဒါေတြ သူတုိ႔ ေမးျမန္းတာပါ။ က်ေနာ္တုိ႔က သူတုိ႔ ေက်နပ္ေလာက္ေအာင္ ေျဖေပးလုိက္ပါတယ္။ ဒီပညာေရးဥပေဒၾကမ္းတင္ထားတဲ့ေပၚမွာ ဥပေဒနဲ႔ ညီမညီ၊ ဥပေဒနဲ႔အညီေရာက္ရွိလာတာဆုိလုိ႔ရွိရင္လည္း ဥပေဒျပဳေရးလုပ္ထုံးလုပ္နည္းအရ ဘယ္လုိေဆာင္ရြက္ရတယ္ဆုိတာေလးေတြေမးတာပါဗ်၊” လုိ႔ ဒီဗြီဘီကို ေျပာပါတယ္။
ေက်ာင္းသားေတြအေနနဲ႔ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ ဦးခုိင္ေမာင္ရည္ကေနဆင့္ ျပည္ေထာင္စုလႊတ္ေတာ္နာယက သူရဦးေရႊမန္းကုိ ေတြ႔ခြင့္ေတာင္းတဲ့အတြက္ သူတုိ႔ ရည္ရြယ္ခ်က္အထေျမာက္ေအာင္ ဥပေဒၾကမ္းေကာ္မတီကုိ တာ၀န္ေပးၿပီး ေတြ႔ခုိင္းတာျဖစ္တယ္လုိ႔ ေျပာပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ လႊတ္ေတာ္နာယက သူရဦးေရႊမန္းနဲ႔ ေက်ာင္းသားေတြ အခိ်န္အနည္းငယ္ပဲ ႏႈတ္ဆက္စကားေျပာခြင့္ရခဲ့တယ္လုိ႔ ဦးေစာလွထြန္းက ေျပာပါတယ္။
ဒီကေန႔ေတြ႔ဆုံရမွာပါ၀င္တဲ့ ကုိနႏၵစစ္ေအာင္ကေတာ့ သူတို႔ ေက်ာင္းသားေတြအေနနဲ႔ လက္ရွိ အစုိးရနဲ႔ ေက်ာင္းသားေတြအၾကား ျဖစ္ေပၚေနတဲ့ အက်ပ္အတည္းေတြ ေျဖရွင္းႏုိ္င္ဖုိ႔ သြားေရာက္ေဆြးေႏြးခဲ့တာလို႔ ေျပာပါတယ္။
“လႊတ္ေတာ္ထဲကုိ ဥပေဒမူၾကမ္းေရာက္တဲ့အခ်ိန္ကစၿပီးေတာ့ ပညာေရး၀န္ႀကီးဌာနကေန က်ေနာ္တုိ႔နဲ႔ တန္ျပန္လႈပ္ရွားမႈေတြ၊ ပညာေရး၀န္ႀကီးဌာနေအာက္ကေနၿပီး က်ေနာ္တုိ႔ကုိ တကၠသုိလ္ ပါေမာကၡခ်ဳပ္ေတြက ဦးေဆာင္တဲ့ တန္ျပန္လႈပ္ရွားမႈေတြ ေပၚလာတယ္ဗ်ာ။ အဲဒီတန္ျပန္လႈပ္ရွားမႈေတြ အရွိန္အဟုန္ အားေကာင္းေကာင္းနဲ႔ေပၚလာတယ္။ ဆုိေတာ့ လႊတ္ေတာ္က ၾကန္႔ၾကာခဲ့မယ္ဆုိရင္ ဒီျပႆ နာေတြ ပိုၿပီးႀကီးထြားလာႏုိင္တယ္ေပါ့ေနာ္။ လက္ရွိလုပ္ေနတဲ့ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာညႇိႏႈိင္းအေျဖရွာေရးကုိ ထိခုိက္လာႏုိင္တဲ့အတြက္ေၾကာင့္ က်ေနာ္တုိ႔နဲ႔ လႊတ္ေတာ္က ဒီတန္ျပန္လႈပ္ရွားမႈေတြရဲ့ ေနာက္မွာ ပိတ္မိေနတယ္လုိ႔ျမင္တယ္။ ဒါေၾကာင့္ ထြက္ေပါက္ဘယ္လုိရွာမလဲ၊ ေနာက္ က်ေနာ္တုိ႔ရဲ့ ႀကိဳတင္သတ္မွတ္ခ်က္ ၉ ခ်က္အေပၚ ပညာေရး၀န္ႀကီးဌာနက ခ်ဳိးေဖာက္မွႈေတြဟာ က်ေနာ္တုိ႔ ဘယ္လုိ ကုိင္တြယ္မလဲေပါ့။ အဲဒါကို လႊတ္ေတာ္ကုိ ေဆြးေႏြးခ်င္တဲ့သေဘာနဲ႔ လာေရာက္ေဆြးေႏြးတာျဖစ္ပါတယ္။”
ေက်ာင္းသားေတြရဲ့ ေဆြးေႏြးမႈကုိ ဥပေဒမူၾကမ္းေကာ္မတီက လႊတ္ေတာ္နာယကသိေအာင္ ျပန္လည္တင္ျပေပးပါမယ္ဆုိၿပီး ျပန္လည္ေျဖၾကားခဲ့တယ္လုိ႔ ေျပာပါတယ္။
ေက်ာင္းသားေတြကုိ ျပည္ေထာင္စုလႊတ္ေတာ္မွာ ေတြ႔ဆုံခဲ့တာျဖစ္ၿပီး သူတုိ႔ကိုလည္း ျပည္ေထာင္စုလႊတ္ေတာ္ က်င္းပေနပုံေတြနဲ႔ ဥပေဒျပဳလုပ္ငန္းစဥ္ေတြ လႊတ္ေတာ္ေတြရဲ့ ေဆာင္ရြက္ေနမႈေတြကုိ သိျမင္ခြင့္ရရွိေစခဲ့တယ္လုိ႔ ျပည္ေထာင္စုလႊတ္ေတာ္က သတင္းထုတ္ျပန္ထားပါတယ္။
ပဲခူးတိုင္း လက္ပံတန္းၿမိဳ႕နယ္မွာ ေရာက္ရွိေနတဲ့ ေက်ာင္းသားသပိတ္ပင္မစစ္ေၾကာင္း က ဆႏၵျပအဖြဲ႔ေခါင္းေဆာင္ ၉ ဦးဟာ ဒီကေန႔ ေနျပည္ေတာ္ကို သြားေရာက္ၿပီး ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ ဥပေဒၾကမ္းေကာ္မတီနဲ႔ ေတြ႔ဆုံခဲ့ပါတယ္။
ေက်ာင္းသားသပိတ္ေခါင္းေဆာင္ေတြျဖစ္တဲ့ ကုိ္ေက်ာ္ကိုကို၊ မၿဖိဳးၿဖိဳးေအာင္၊ ကုိမငိးထက္ေန၊ ကုိမင္းေသြးသစ္၊ ကုိရဲရင့္ေက်ာ္၊ မဟန္နီဦး၊ ကုိေအာ္မႈိင္းဆန္း၊ နႏၵစစ္ေအာင္နဲ႔ ကုိေအာင္ေနပုိင္ တုိ႔ (၉) ဦးကုိ ဦးတီခြန္ျမတ္ ေခါင္းေဆာင္တဲ့ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ဥေပဒၾကမ္းေကာ္မတီက လက္ခံေတြ႔ဆုံၿပီး ဥပေဒျပဳေရး လုပ္ငန္းစဥ္ေတြနဲ႔ လုပ္ထုံးလုပ္နည္းေတြကုိ ရွင္းျပခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။
ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ ဥပေဒၾကမ္းေကာ္မတီ အတြင္းေရးမႉး ဦးေစာလွထြန္းက “အဓိကကေတာ့ က်ေနာ္တုိ႔ ဥပေဒျပဳေရးလုပ္ငန္းစဥ္ေပါ့။ အဲဒါေတြ သူတုိ႔ ေမးျမန္းတာပါ။ က်ေနာ္တုိ႔က သူတုိ႔ ေက်နပ္ေလာက္ေအာင္ ေျဖေပးလုိက္ပါတယ္။ ဒီပညာေရးဥပေဒၾကမ္းတင္ထားတဲ့ေပၚမွာ ဥပေဒနဲ႔ ညီမညီ၊ ဥပေဒနဲ႔အညီေရာက္ရွိလာတာဆုိလုိ႔ရွိရင္လည္း ဥပေဒျပဳေရးလုပ္ထုံးလုပ္နည္းအရ ဘယ္လုိေဆာင္ရြက္ရတယ္ဆုိတာေလးေတြေမးတာပါဗ်၊” လုိ႔ ဒီဗြီဘီကို ေျပာပါတယ္။
ေက်ာင္းသားေတြအေနနဲ႔ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ ဦးခုိင္ေမာင္ရည္ကေနဆင့္ ျပည္ေထာင္စုလႊတ္ေတာ္နာယက သူရဦးေရႊမန္းကုိ ေတြ႔ခြင့္ေတာင္းတဲ့အတြက္ သူတုိ႔ ရည္ရြယ္ခ်က္အထေျမာက္ေအာင္ ဥပေဒၾကမ္းေကာ္မတီကုိ တာ၀န္ေပးၿပီး ေတြ႔ခုိင္းတာျဖစ္တယ္လုိ႔ ေျပာပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ လႊတ္ေတာ္နာယက သူရဦးေရႊမန္းနဲ႔ ေက်ာင္းသားေတြ အခိ်န္အနည္းငယ္ပဲ ႏႈတ္ဆက္စကားေျပာခြင့္ရခဲ့တယ္လုိ႔ ဦးေစာလွထြန္းက ေျပာပါတယ္။
ဒီကေန႔ေတြ႔ဆုံရမွာပါ၀င္တဲ့ ကုိနႏၵစစ္ေအာင္ကေတာ့ သူတို႔ ေက်ာင္းသားေတြအေနနဲ႔ လက္ရွိ အစုိးရနဲ႔ ေက်ာင္းသားေတြအၾကား ျဖစ္ေပၚေနတဲ့ အက်ပ္အတည္းေတြ ေျဖရွင္းႏုိ္င္ဖုိ႔ သြားေရာက္ေဆြးေႏြးခဲ့တာလို႔ ေျပာပါတယ္။
“လႊတ္ေတာ္ထဲကုိ ဥပေဒမူၾကမ္းေရာက္တဲ့အခ်ိန္ကစၿပီးေတာ့ ပညာေရး၀န္ႀကီးဌာနကေန က်ေနာ္တုိ႔နဲ႔ တန္ျပန္လႈပ္ရွားမႈေတြ၊ ပညာေရး၀န္ႀကီးဌာနေအာက္ကေနၿပီး က်ေနာ္တုိ႔ကုိ တကၠသုိလ္ ပါေမာကၡခ်ဳပ္ေတြက ဦးေဆာင္တဲ့ တန္ျပန္လႈပ္ရွားမႈေတြ ေပၚလာတယ္ဗ်ာ။ အဲဒီတန္ျပန္လႈပ္ရွားမႈေတြ အရွိန္အဟုန္ အားေကာင္းေကာင္းနဲ႔ေပၚလာတယ္။ ဆုိေတာ့ လႊတ္ေတာ္က ၾကန္႔ၾကာခဲ့မယ္ဆုိရင္ ဒီျပႆ နာေတြ ပိုၿပီးႀကီးထြားလာႏုိင္တယ္ေပါ့ေနာ္။ လက္ရွိလုပ္ေနတဲ့ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာညႇိႏႈိင္းအေျဖရွာေရးကုိ ထိခုိက္လာႏုိင္တဲ့အတြက္ေၾကာင့္ က်ေနာ္တုိ႔နဲ႔ လႊတ္ေတာ္က ဒီတန္ျပန္လႈပ္ရွားမႈေတြရဲ့ ေနာက္မွာ ပိတ္မိေနတယ္လုိ႔ျမင္တယ္။ ဒါေၾကာင့္ ထြက္ေပါက္ဘယ္လုိရွာမလဲ၊ ေနာက္ က်ေနာ္တုိ႔ရဲ့ ႀကိဳတင္သတ္မွတ္ခ်က္ ၉ ခ်က္အေပၚ ပညာေရး၀န္ႀကီးဌာနက ခ်ဳိးေဖာက္မွႈေတြဟာ က်ေနာ္တုိ႔ ဘယ္လုိ ကုိင္တြယ္မလဲေပါ့။ အဲဒါကို လႊတ္ေတာ္ကုိ ေဆြးေႏြးခ်င္တဲ့သေဘာနဲ႔ လာေရာက္ေဆြးေႏြးတာျဖစ္ပါတယ္။”
ေက်ာင္းသားေတြရဲ့ ေဆြးေႏြးမႈကုိ ဥပေဒမူၾကမ္းေကာ္မတီက လႊတ္ေတာ္နာယကသိေအာင္ ျပန္လည္တင္ျပေပးပါမယ္ဆုိၿပီး ျပန္လည္ေျဖၾကားခဲ့တယ္လုိ႔ ေျပာပါတယ္။
ေက်ာင္းသားေတြကုိ ျပည္ေထာင္စုလႊတ္ေတာ္မွာ ေတြ႔ဆုံခဲ့တာျဖစ္ၿပီး သူတုိ႔ကိုလည္း ျပည္ေထာင္စုလႊတ္ေတာ္ က်င္းပေနပုံေတြနဲ႔ ဥပေဒျပဳလုပ္ငန္းစဥ္ေတြ လႊတ္ေတာ္ေတြရဲ့ ေဆာင္ရြက္ေနမႈေတြကုိ သိျမင္ခြင့္ရရွိေစခဲ့တယ္လုိ႔ ျပည္ေထာင္စုလႊတ္ေတာ္က သတင္းထုတ္ျပန္ထားပါတယ္။
ပညာေရးဥပေဒကို ျပင္ဆင္သည့္ ဥပေဒၾကမ္းသည္ ကြန္ျမဴနစ္ ပညာေရးဝါဒကို ေျခကုပ္ယူဟု မွတ္ခ်က္ေပး
ဟိန္းကိုစိုး
ေလးပြင့္ဆိုင္ ေရးဆြဲခဲ့သည့္ အမ်ဳိးသား ပညာေရး ဥပေဒမူၾကမ္းသည္ ဒီမိုကေရစီ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးကို ထိပါးၿပီး ကြန္ျမဴနစ္ပညာေရး ဝါဒကို ေျခကုပ္ယူသည္ဟု ပညာေရးဝန္ႀကီးဌာနက အမ်ဳိးသားလႊတ္ေတာ္သို႔ ေဖေဖာ္ဝါရီ ေနာက္ဆံုးအပတ္အတြင္း မွတ္ခ်က္ျပဳထားသည္။
ပညာေရး ဝန္ႀကီးဌာနသည္ မူလျပ႒ာန္းခဲ့သည့္ ပညာေရး ဥပေဒၾကမ္းႏွင့္ ျပင္ဆင္ထားသည့္ ဥပေဒၾကမ္းတို႔ကို ယွဥ္တြဲကာ ျပင္ဆင္သည့္ အခ်က္မ်ားအေပၚ ဝန္ႀကီးဌာန၏ သံုးသပ္ခ်က္မ်ား ေရးထားသည့္ ၄၂ မ်က္ ႏွာပါ အႀကံျပဳစာကို ေပးပို႔ခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။
ယင္းမွတ္ခ်က္မ်ားအျပင္ အႏွစ္ခ်ဳပ္အားျဖင့္ အခ်က္ ၁ဝ ခ်က္ ကို ေဖာ္ျပထားသည္။ ယင္းတို႔မွာ (၁) မူလ အမ်ိဳးသား ပညာေရး ဥပေဒ၏ အႏွစ္သာရကို ဖ်က္ဆီးလိုက္သည္။ (၂) တည္ဆဲဥပေဒမ်ားကို ပယ္ဖ်က္သည္။ မလိုက္နာသည့္ ဥပေဒ ျဖစ္သည္။ (၃) အစိုးရ၏ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး ယႏၲရားကို ဤဥပေဒကို အေျချပဳၿပီး ဖ်က္ဆီးသည္။ (၄) ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒကို အႀကိမ္ႀကိမ္ ေက်ာ္လႊားခ်ဳိးေဖာက္သည္။ (၅) လက္ရိွ ဒီမိုကေရစီ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးစနစ္ကို ထိပါး၍ ကြန္ျမဴနစ္ဝါဒ ပညာေရးကို ေျခကုတ္ယူသည္။ (၆) ၁၉၂ဝ ျပည့္ႏွစ္ ကြန္ျမဴနစ္ အေျချပဳ ေက်ာင္းသား သမဂၢမ်ားကို ေက်ာင္းမ်ား၊ တကၠသိုလ္မ်ားတြင္ ျပန္လည္ရွင္သန္ရန္ တရားဝင္ရပ္တည္ႏိုင္ရန္ လက္ရိွေက်ာင္းသားမ်ားကို လႊမ္းမိုးႏိုင္ရန္၊ (၇) ပညာအရည္အေသြးျမႇင့္တင္မႈကို အေလးမထားပါ၊ (၈) ပညာရွင္ျပဳစု ပ်ဳိးေထာင္မႈ၊ ထူးခြၽန္သူအားေပးမႈ၊ ေဆာင္ရြက္မည့္ အစီအစဥ္အားလံုး ကို ပယ္ဖ်က္ထားသည္။ (၉) အကယ္၍ ဤျပ႒ာန္းခ်က္အတိုင္း အတည္ျဖစ္ပါက ပညာအရည္အေသြး က်ဆင္းျခင္း၊ ေက်ာင္းမ်ား တကၠသိုလ္မ်ား စနစ္တက်မရပ္တည္ ႏိုင္ျခင္း၊ ဝန္ထမ္းမ်ား ရပ္တည္ေရးအတြက္ မတည္မၿငိမ္၊ စိတ္မေအးဖြယ္ျဖစ္ျခင္း၊ (၁ဝ) နယ္ေဒသရိွတကၠသိုလ္မ်ား ဆရာ မရိွ၍ ရပ္တည္ရန္ ခက္ခဲ ျခင္းမ်ားေၾကာင့္ ႏိုင္ငံေတာ္ တည္ၿငိမ္မႈ/ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္မႈတို႔ကို ထိခိုက္ေစသည့္ အထိန္းအကြပ္မဲ့ ပညာေရးစနစ္ ျဖစ္လာႏိုင္သည္ဟု ပညာေရးဝန္ႀကီးဌာနက ျပည္ေထာင္စုလႊတ္ ေတာ္မွတစ္ဆင့္ အမ်ဳိးသားလႊတ္ေတာ္ ဥပေဒၾကမ္း ေကာ္မတီကို ေပးပို႔ထားသည္။
''ဒါက အႀကံျပဳစာေပးပို႔တာပါပဲ။ ဘာဖိအားမွမရိွဘူး လႊတ္ေတာ္က လုပ္ႏိုင္တာကို လုပ္မွာ၊ စဥ္းစားတဲ့ အထဲမွာ လိုအပ္ရင္ပါခ်င္ပါမယ္ မပါခ်င္မပါဘူး'' ဟု အမ်ဳိးသားလႊတ္ေတာ္ ဥပေဒၾကမ္း ေကာ္မတီဥကၠ႒ ဧရာဝတီတိုင္းေဒသႀကီး အမွတ္ ၆ ကိုယ္စားလွယ္ ဦးခင္ေမာင္ရီက ေဖေဖာ္ဝါရီ ၂၆ ရက္တြင္ ေျပာသည္။
ပညာေရး ဝန္ႀကီးဌာနက အႀကံျပဳစာကို ျပည္ေထာင္ စုလႊတ္ေတာ္မွ တစ္ဆင့္ ေပးပို႔ခဲ့ၿပီး ျပည္ေထာင္စု လႊတ္ေတာ္က အမ်ဳိးသားလႊတ္ေတာ္သို႔ ထပ္မံလႊဲေျပာင္း ေပးပို႔ခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။
အၾကံျပဳခ်က္ စတင္လက္ခံရရိွသည့္ ျပည္ေထာင္စုလႊတ္ေတာ္ ဒုတိယၫႊန္ ၾကားေရးမွဴး ဦးသန္းတိုးႏိုင္ကို မဇၩိမက အႀကံျပဳစာမည္သို႔ လက္ခံရရိွေၾကာင္း အေျခအေနကို ေမးျမန္းရာ ျပန္လည္ေျဖၾကားျခင္း မရိွဘဲ အဆိုပါကိစၥကို အမ်ဳိးသားလႊတ္ေတာ္ကသာ ေဆာင္ရြက္ျခင္း ျဖစ္သည္ဟု ျပန္လည္ေျဖၾကားသည္။
အႀကံျပဳစာေပးပို႔ထားသည့္ ပညာေရး ဝန္ႀကီးဌာနသို႔ ဆက္သြယ္ေမးျမန္းေသာ္လည္း ၫႊန္ၾကားေရးမွဴးခ်ဳပ္ အဆင့္ရိွသူမ်ားက အစည္းအေဝးမ်ား ျပဳလုပ္ေနသျဖင့္ ျပန္လည္ေျဖၾကားမေပးႏိုင္ခဲ့ေပ။
အမ်ဳိးသားလႊတ္ေတာ္သို႔ ျပင္ဆင္သည့္ ဥပေဒၾကမ္းႏွင့္ပတ္သက္ၿပီး ပညာေရးဝန္ႀကီးဌာန အပါအဝင္ အဖြဲ႔အစည္းမ်ဳိးစံုမွ အႀကံျပဳစာ အေစာင္ ၂ဝ နီးပါးကို ေပးပို႔ထားၿပီး ႏိုင္ငံေရး ပါတီမ်ား၊ ေက်ာင္းသားမ်ား၊ အမ်ဳိးသားပညာေရး ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး ကြန္ရက္၊ အရပ္ဘက္ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းတို႔ကို အမ်ဳိးသားလႊတ္ေတာ္ ဥပေဒၾကမ္းေကာ္မတီက မတ္လ ၅ ရက္မွ ၂ဝ ရက္ထိ ၾကားနာမႈမ်ားျပဳလုပ္ မည္ျဖစ္သည္။
ေလးပြင့္ဆိုင္ ေရးဆြဲခဲ့သည့္ အမ်ဳိးသား ပညာေရး ဥပေဒမူၾကမ္းသည္ ဒီမိုကေရစီ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးကို ထိပါးၿပီး ကြန္ျမဴနစ္ပညာေရး ဝါဒကို ေျခကုပ္ယူသည္ဟု ပညာေရးဝန္ႀကီးဌာနက အမ်ဳိးသားလႊတ္ေတာ္သို႔ ေဖေဖာ္ဝါရီ ေနာက္ဆံုးအပတ္အတြင္း မွတ္ခ်က္ျပဳထားသည္။
ပညာေရး ဝန္ႀကီးဌာနသည္ မူလျပ႒ာန္းခဲ့သည့္ ပညာေရး ဥပေဒၾကမ္းႏွင့္ ျပင္ဆင္ထားသည့္ ဥပေဒၾကမ္းတို႔ကို ယွဥ္တြဲကာ ျပင္ဆင္သည့္ အခ်က္မ်ားအေပၚ ဝန္ႀကီးဌာန၏ သံုးသပ္ခ်က္မ်ား ေရးထားသည့္ ၄၂ မ်က္ ႏွာပါ အႀကံျပဳစာကို ေပးပို႔ခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။
ယင္းမွတ္ခ်က္မ်ားအျပင္ အႏွစ္ခ်ဳပ္အားျဖင့္ အခ်က္ ၁ဝ ခ်က္ ကို ေဖာ္ျပထားသည္။ ယင္းတို႔မွာ (၁) မူလ အမ်ိဳးသား ပညာေရး ဥပေဒ၏ အႏွစ္သာရကို ဖ်က္ဆီးလိုက္သည္။ (၂) တည္ဆဲဥပေဒမ်ားကို ပယ္ဖ်က္သည္။ မလိုက္နာသည့္ ဥပေဒ ျဖစ္သည္။ (၃) အစိုးရ၏ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး ယႏၲရားကို ဤဥပေဒကို အေျချပဳၿပီး ဖ်က္ဆီးသည္။ (၄) ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒကို အႀကိမ္ႀကိမ္ ေက်ာ္လႊားခ်ဳိးေဖာက္သည္။ (၅) လက္ရိွ ဒီမိုကေရစီ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးစနစ္ကို ထိပါး၍ ကြန္ျမဴနစ္ဝါဒ ပညာေရးကို ေျခကုတ္ယူသည္။ (၆) ၁၉၂ဝ ျပည့္ႏွစ္ ကြန္ျမဴနစ္ အေျချပဳ ေက်ာင္းသား သမဂၢမ်ားကို ေက်ာင္းမ်ား၊ တကၠသိုလ္မ်ားတြင္ ျပန္လည္ရွင္သန္ရန္ တရားဝင္ရပ္တည္ႏိုင္ရန္ လက္ရိွေက်ာင္းသားမ်ားကို လႊမ္းမိုးႏိုင္ရန္၊ (၇) ပညာအရည္အေသြးျမႇင့္တင္မႈကို အေလးမထားပါ၊ (၈) ပညာရွင္ျပဳစု ပ်ဳိးေထာင္မႈ၊ ထူးခြၽန္သူအားေပးမႈ၊ ေဆာင္ရြက္မည့္ အစီအစဥ္အားလံုး ကို ပယ္ဖ်က္ထားသည္။ (၉) အကယ္၍ ဤျပ႒ာန္းခ်က္အတိုင္း အတည္ျဖစ္ပါက ပညာအရည္အေသြး က်ဆင္းျခင္း၊ ေက်ာင္းမ်ား တကၠသိုလ္မ်ား စနစ္တက်မရပ္တည္ ႏိုင္ျခင္း၊ ဝန္ထမ္းမ်ား ရပ္တည္ေရးအတြက္ မတည္မၿငိမ္၊ စိတ္မေအးဖြယ္ျဖစ္ျခင္း၊ (၁ဝ) နယ္ေဒသရိွတကၠသိုလ္မ်ား ဆရာ မရိွ၍ ရပ္တည္ရန္ ခက္ခဲ ျခင္းမ်ားေၾကာင့္ ႏိုင္ငံေတာ္ တည္ၿငိမ္မႈ/ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္မႈတို႔ကို ထိခိုက္ေစသည့္ အထိန္းအကြပ္မဲ့ ပညာေရးစနစ္ ျဖစ္လာႏိုင္သည္ဟု ပညာေရးဝန္ႀကီးဌာနက ျပည္ေထာင္စုလႊတ္ ေတာ္မွတစ္ဆင့္ အမ်ဳိးသားလႊတ္ေတာ္ ဥပေဒၾကမ္း ေကာ္မတီကို ေပးပို႔ထားသည္။
''ဒါက အႀကံျပဳစာေပးပို႔တာပါပဲ။ ဘာဖိအားမွမရိွဘူး လႊတ္ေတာ္က လုပ္ႏိုင္တာကို လုပ္မွာ၊ စဥ္းစားတဲ့ အထဲမွာ လိုအပ္ရင္ပါခ်င္ပါမယ္ မပါခ်င္မပါဘူး'' ဟု အမ်ဳိးသားလႊတ္ေတာ္ ဥပေဒၾကမ္း ေကာ္မတီဥကၠ႒ ဧရာဝတီတိုင္းေဒသႀကီး အမွတ္ ၆ ကိုယ္စားလွယ္ ဦးခင္ေမာင္ရီက ေဖေဖာ္ဝါရီ ၂၆ ရက္တြင္ ေျပာသည္။
ပညာေရး ဝန္ႀကီးဌာနက အႀကံျပဳစာကို ျပည္ေထာင္ စုလႊတ္ေတာ္မွ တစ္ဆင့္ ေပးပို႔ခဲ့ၿပီး ျပည္ေထာင္စု လႊတ္ေတာ္က အမ်ဳိးသားလႊတ္ေတာ္သို႔ ထပ္မံလႊဲေျပာင္း ေပးပို႔ခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။
အၾကံျပဳခ်က္ စတင္လက္ခံရရိွသည့္ ျပည္ေထာင္စုလႊတ္ေတာ္ ဒုတိယၫႊန္ ၾကားေရးမွဴး ဦးသန္းတိုးႏိုင္ကို မဇၩိမက အႀကံျပဳစာမည္သို႔ လက္ခံရရိွေၾကာင္း အေျခအေနကို ေမးျမန္းရာ ျပန္လည္ေျဖၾကားျခင္း မရိွဘဲ အဆိုပါကိစၥကို အမ်ဳိးသားလႊတ္ေတာ္ကသာ ေဆာင္ရြက္ျခင္း ျဖစ္သည္ဟု ျပန္လည္ေျဖၾကားသည္။
အႀကံျပဳစာေပးပို႔ထားသည့္ ပညာေရး ဝန္ႀကီးဌာနသို႔ ဆက္သြယ္ေမးျမန္းေသာ္လည္း ၫႊန္ၾကားေရးမွဴးခ်ဳပ္ အဆင့္ရိွသူမ်ားက အစည္းအေဝးမ်ား ျပဳလုပ္ေနသျဖင့္ ျပန္လည္ေျဖၾကားမေပးႏိုင္ခဲ့ေပ။
အမ်ဳိးသားလႊတ္ေတာ္သို႔ ျပင္ဆင္သည့္ ဥပေဒၾကမ္းႏွင့္ပတ္သက္ၿပီး ပညာေရးဝန္ႀကီးဌာန အပါအဝင္ အဖြဲ႔အစည္းမ်ဳိးစံုမွ အႀကံျပဳစာ အေစာင္ ၂ဝ နီးပါးကို ေပးပို႔ထားၿပီး ႏိုင္ငံေရး ပါတီမ်ား၊ ေက်ာင္းသားမ်ား၊ အမ်ဳိးသားပညာေရး ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး ကြန္ရက္၊ အရပ္ဘက္ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းတို႔ကို အမ်ဳိးသားလႊတ္ေတာ္ ဥပေဒၾကမ္းေကာ္မတီက မတ္လ ၅ ရက္မွ ၂ဝ ရက္ထိ ၾကားနာမႈမ်ားျပဳလုပ္ မည္ျဖစ္သည္။
ဖားအံအက်ဥ္းေထာင္မွ ၈၈မ်ဳိးဆက္ကရင္ေက်ာင္းသား ၄ဦး လြတ္ေျမာက္လာ
နန္းေခ်ာင္ေဖာ့
သိမ္းဆည္းခံလယ္ယာေျမမ်ား ျပန္လည္ရရွိေရးအတြက္ ဦးေဆာင္ေတာင္းဆုိဆႏၵျပ၍ ပုဒ္မ ၁၈ျဖင့္ တရားစြဲဆုိခံရၿပီး ဖားအံအ က်ဥ္းေထာင္တြင္ အက်ဥ္းက်ခံခဲ့ရသည့္ ၈၈မ်ဳိးဆက္ကရင္ေက်ာင္းသားမ်ား အစည္းအ႐ုံးမွ အဖြဲ႔ဝင္ ၄ဦးမွာ ေဖေဖာ္ဝါရီလ ၂၅ ရက္ေန႔က ျပန္လည္လြတ္ေျမာက္လာခဲ့သည္။
ၿပီးခဲ့သည့္ ၂၀၁၄ခုႏွစ္၊ ၾသဂုတ္ ၂၅ရက္ေန႔က ဖားအံၿမိဳ႕တြင္ သိမ္းဆည္းခံလယ္ေျမမ်ား ျပန္လည္ရရွိေရးအတြက္ ဦးေဆာင္၍ ဆႏၵထုတ္ေဖာ္ခဲ့သူ ၈၈မ်ဳိးဆက္ကရင္ေက်ာင္းသားမ်ားျဖစ္သည့္ ဦးညီညီထြန္း၊ ဦးဝင္းဗိုလ္၊ ဦးေဇာ္ထိုက္ႏွင့္ ေစာအယ္ေကာ္ခူး တို႔သည္ စုေ၀းခြင့္ႏွင့္ စီတန္းလွည့္လည္ခြင့္ဆိုင္ရာ ဥပေဒႏွင့္ နည္းဥပေဒ ပုဒ္မ ၁၈ ျဖင့္ ေအာက္တုိဘာ၂၉ရက္ေန႔က ေထာင္ ဒဏ္ ၄လစီ က်ခံခဲ့ရျခင္းျဖစ္သည္။
ဦးညီညီထြန္းက “က်ေနာ္တို႔ကုိ ပုဒ္မ ၁၈နဲ႔ ၿမိဳ႕နယ္ တရားသူႀကီးက ျပစ္ဒဏ္ ေလးလ ဆုိတဲ့ေနရာမွာ အလုပ္နဲ႔ ျပစ္ဒဏ္ပါတယ္။ ပုဒ္မ ၁၈ တိုင္းကုိ ျပစ္ဒဏ္ သုံးလသာ ခ်မွတ္တဲ့ေနရာမွာ က်ေနာ္တို႔ကုိ ေလးလ ခ်တယ္။ ေလးလခ်တဲ့ ေနရာမွာ က်ေနာ္တို႔ရဲ႕ အက်ဥ္းသားအခြင့္အေရးအျပည့္ မရဘူး။ ဆုိလိုတာက ျပစ္မႈ ျပစ္ဒဏ္ဟာ ေလ်ာ့ရက္ရွိတယ္။ က်ေနာ္တို႔ ေလ်ာ့ရက္ တစ္ရက္မွ မရဘူး။ ရက္ေပါင္း ၁၂၀တိတိ ေနခဲ့ရတယ္”ဟု ေကအုိင္စီသုိ႔ ေျပာသည္။
ထုိ႔အျပင္ ဖားအံအက်ဥ္းေထာင္မွ ျပန္လည္လြတ္ေျမာက္လာသည့္ ၈၈မ်ဳိးဆက္ကရင္ေက်ာင္းသား အစည္းအ႐ံုး အဖြဲ႔ဝင္ ၄ဦးကုိ ေဒသခံလယ္သမားမ်ားက လူဦးေရ ၁၀၀ ခန္႔ သြားေရာက္ႀကိဳဆုိခဲ့ေၾကာင္း သိရွိရသည္။
သြားေရာက္ႀကိဳဆိုခဲ့သည့္ ဖားအံၿမိဳ႕နယ္၊ ေကာ့စကလိုရြာမွ နန္းခ်မ္းငယ္က “က်မတို႔ကုိ ကူညီေပးတဲ့ သူတို႔ေတြကုိ အားကုိးအား ထားရတယ္။ စာေပမတတ္တဲ့ ရြာသားေတြက သူတို႔ကုိ အားကိုးတယ္။ ဒီလိုမ်ဳိးလြတ္လာတဲ့အခါက်ေတာ့ က်မတို႔အတြက္ အား ရွိတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဝမ္းေျမာက္ဝမ္းသာနဲ႔ လာႀကိဳဆုိၾကတာ ျဖစ္ပါတယ္”ဟု ေကအုိင္စီသုိ႔ ေျပာသည္။
သိမ္းဆည္းထားသည့္ လယ္ေျမမ်ား ျပန္လည္ရရွိရန္အတြက္ ဖားအံအေျခစိုက္ ၈၈မ်ဳိးဆက္ ကရင္ေက်ာင္းသားအစည္းအ႐ုံး သည္ ၂၀၁၄ခုႏွစ္၊ ၾသဂုတ္ ၂၅ရက္ေန႔က ကရင္ျပည္နယ္၊ ဖားအံၿမိဳ႕၌ လယ္သမားမ်ားဦးေရ ၁၀၀ေက်ာ္ႏွင့္အတူ ဆႏၵထုတ္ေဖာ္ ေတာင္းဆုိရာမွ ဦးေဆာင္သူ ေလးဦးကုိ သက္ဆိုရာအစုိးရအာဏာပိုင္မ်ားက ပုဒ္မ ၁၈ျဖင့္ ဖမ္းဆီးအေရးယူခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။
သိမ္းဆည္းခံလယ္ယာေျမမ်ား ျပန္လည္ရရွိေရးအတြက္ ဦးေဆာင္ေတာင္းဆုိဆႏၵျပ၍ ပုဒ္မ ၁၈ျဖင့္ တရားစြဲဆုိခံရၿပီး ဖားအံအ က်ဥ္းေထာင္တြင္ အက်ဥ္းက်ခံခဲ့ရသည့္ ၈၈မ်ဳိးဆက္ကရင္ေက်ာင္းသားမ်ား အစည္းအ႐ုံးမွ အဖြဲ႔ဝင္ ၄ဦးမွာ ေဖေဖာ္ဝါရီလ ၂၅ ရက္ေန႔က ျပန္လည္လြတ္ေျမာက္လာခဲ့သည္။
ၿပီးခဲ့သည့္ ၂၀၁၄ခုႏွစ္၊ ၾသဂုတ္ ၂၅ရက္ေန႔က ဖားအံၿမိဳ႕တြင္ သိမ္းဆည္းခံလယ္ေျမမ်ား ျပန္လည္ရရွိေရးအတြက္ ဦးေဆာင္၍ ဆႏၵထုတ္ေဖာ္ခဲ့သူ ၈၈မ်ဳိးဆက္ကရင္ေက်ာင္းသားမ်ားျဖစ္သည့္ ဦးညီညီထြန္း၊ ဦးဝင္းဗိုလ္၊ ဦးေဇာ္ထိုက္ႏွင့္ ေစာအယ္ေကာ္ခူး တို႔သည္ စုေ၀းခြင့္ႏွင့္ စီတန္းလွည့္လည္ခြင့္ဆိုင္ရာ ဥပေဒႏွင့္ နည္းဥပေဒ ပုဒ္မ ၁၈ ျဖင့္ ေအာက္တုိဘာ၂၉ရက္ေန႔က ေထာင္ ဒဏ္ ၄လစီ က်ခံခဲ့ရျခင္းျဖစ္သည္။
ဦးညီညီထြန္းက “က်ေနာ္တို႔ကုိ ပုဒ္မ ၁၈နဲ႔ ၿမိဳ႕နယ္ တရားသူႀကီးက ျပစ္ဒဏ္ ေလးလ ဆုိတဲ့ေနရာမွာ အလုပ္နဲ႔ ျပစ္ဒဏ္ပါတယ္။ ပုဒ္မ ၁၈ တိုင္းကုိ ျပစ္ဒဏ္ သုံးလသာ ခ်မွတ္တဲ့ေနရာမွာ က်ေနာ္တို႔ကုိ ေလးလ ခ်တယ္။ ေလးလခ်တဲ့ ေနရာမွာ က်ေနာ္တို႔ရဲ႕ အက်ဥ္းသားအခြင့္အေရးအျပည့္ မရဘူး။ ဆုိလိုတာက ျပစ္မႈ ျပစ္ဒဏ္ဟာ ေလ်ာ့ရက္ရွိတယ္။ က်ေနာ္တို႔ ေလ်ာ့ရက္ တစ္ရက္မွ မရဘူး။ ရက္ေပါင္း ၁၂၀တိတိ ေနခဲ့ရတယ္”ဟု ေကအုိင္စီသုိ႔ ေျပာသည္။
ထုိ႔အျပင္ ဖားအံအက်ဥ္းေထာင္မွ ျပန္လည္လြတ္ေျမာက္လာသည့္ ၈၈မ်ဳိးဆက္ကရင္ေက်ာင္းသား အစည္းအ႐ံုး အဖြဲ႔ဝင္ ၄ဦးကုိ ေဒသခံလယ္သမားမ်ားက လူဦးေရ ၁၀၀ ခန္႔ သြားေရာက္ႀကိဳဆုိခဲ့ေၾကာင္း သိရွိရသည္။
သြားေရာက္ႀကိဳဆိုခဲ့သည့္ ဖားအံၿမိဳ႕နယ္၊ ေကာ့စကလိုရြာမွ နန္းခ်မ္းငယ္က “က်မတို႔ကုိ ကူညီေပးတဲ့ သူတို႔ေတြကုိ အားကုိးအား ထားရတယ္။ စာေပမတတ္တဲ့ ရြာသားေတြက သူတို႔ကုိ အားကိုးတယ္။ ဒီလိုမ်ဳိးလြတ္လာတဲ့အခါက်ေတာ့ က်မတို႔အတြက္ အား ရွိတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဝမ္းေျမာက္ဝမ္းသာနဲ႔ လာႀကိဳဆုိၾကတာ ျဖစ္ပါတယ္”ဟု ေကအုိင္စီသုိ႔ ေျပာသည္။
သိမ္းဆည္းထားသည့္ လယ္ေျမမ်ား ျပန္လည္ရရွိရန္အတြက္ ဖားအံအေျခစိုက္ ၈၈မ်ဳိးဆက္ ကရင္ေက်ာင္းသားအစည္းအ႐ုံး သည္ ၂၀၁၄ခုႏွစ္၊ ၾသဂုတ္ ၂၅ရက္ေန႔က ကရင္ျပည္နယ္၊ ဖားအံၿမိဳ႕၌ လယ္သမားမ်ားဦးေရ ၁၀၀ေက်ာ္ႏွင့္အတူ ဆႏၵထုတ္ေဖာ္ ေတာင္းဆုိရာမွ ဦးေဆာင္သူ ေလးဦးကုိ သက္ဆိုရာအစုိးရအာဏာပိုင္မ်ားက ပုဒ္မ ၁၈ျဖင့္ ဖမ္းဆီးအေရးယူခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။
တပ္မေတာ္ႏွင့္ ကိုးကန္႔အဖြဲ႔ တုိက္ပြဲျဖစ္ တပ္မေတာ္ဘက္မွ ႏွစ္ဦး ဒဏ္ရာရ
တင္ဇာေအာင္
ေလာက္ကိုင္ေဒသတြင္ တပ္မေတာ္ႏွင့္ ဦးဖုန္ၾကားရွင္ဦးေဆာင္သည့္ ျမန္မာ အမ်ဳိးသား ဒီမုိကရက္တစ္ မဟာမိတ္ တပ္မေတာ္ (MNDAA) တို႔ တုိက္ပြဲမ်ား ျဖစ္ပြားေနရာ ေဖေဖာ္ဝါရီ ၂၄ ရက္က ထိေတြ႔ တုိက္ပြဲ မ်ား ထပ္မံျဖစ္ပြားၿပီး တပ္မေတာ္ဘက္မွ စစ္သည္ႏွစ္ဦး ဒဏ္ရာရရွိခဲ့သည္ဟု တပ္မေတာ္က သတင္း ထုတ္ျပန္သည္။
ေဖေဖာ္ဝါရီ ၂၄ ရက္က ကုန္ၾကမ္း - ေလာက္ကိုင္လမ္းရွိ ကားလမ္း မိုင္တိုင္ ၂၃ အနီးတြင္ နယ္ေျမရွင္းလင္းေရး ေဆာင္ရြက္ေနေသာ တပ္မေတာ္ႏွင့္ ကိုးကန္႔တပ္ဖြဲ႕မ်ား တုိက္ပြဲျဖစ္ပြားေနၿပီး တပ္မေတာ္ဘက္မွ ႏွစ္ဦး ဒဏ္ရာရရွိျခင္း ျဖစ္သည္။
ထိုအျပင္ ေလာက္ကိုင္ၿမိဳ႕၏ အေနာက္ေတာင္ဘက္ ႏွစ္မိုင္ခန္႔ အကြာတြင္လည္း ထိေတြ႔တုိက္ပြဲ ျဖစ္ပြားခဲ့ၿပီး တ႐ုတ္စက္ လတ္တစ္လက္၊ က်ည္မ်ား၊ ယမ္းေခ်ာင္းႏွင့္ တိုက္မုိင္းမ်ား သိမ္းဆည္းမိခဲ့သည္ဟုလည္း တပ္မေတာ္က သတင္းထုတ္ျပန္ထားသည္။
ထို႔အျပင္ ကိုးကန္႔အဖြဲ႕၏ အမာခံတစ္ဦးျဖစ္သူဟု ယူဆရသူတစ္ဦးကိုလည္း ဖမ္းဆီးမိခဲ့ၿပီး စိတ္ၾကြ႐ူးသြပ္ ေဆးျပားမ်ား သိမ္းဆည္းရမိခဲ့သည္။ ပါစင္ေက်ာ္ ေက်းရြာႏွင့္ ခ်င္းေရႊေဟာ္ၾကားတြင္လည္း မြန္းလြဲပိုင္းက ထိေတြ႔တုိက္ပြဲ ျဖစ္ခဲ့ေသးသည္။
ေဖေဖာ္ဝါရီ ၉ ရက္ကစၿပီး တပ္မေတာ္ ႏွင့္ ကိုးကန္႔အဖြဲ႕မ်ားၾကား တုိက္ပြဲမ်ား ျဖစ္ပြားခဲ့ၿပီး ဒုကၡသည္မ်ား လည္း အမ်ားအျပားရွိေနၿပီျဖစ္သည္။ ေဖေဖာ္ဝါရီ ၁၇ ရက္ကစၿပီး တိုက္ပြဲျဖစ္ပြားရာ ကိုးကန္႔ ကိုယ္ပိုင္အုပ္ ခ်ဳပ္ခြင့္ရေဒသကို သမၼတအမိန္႔ျဖင့္ တပ္မေတာ္သို႔ အာဏာလႊဲေပး ခဲ့သည္။
ေလာက္ကိုင္ေဒသတြင္ တပ္မေတာ္ႏွင့္ ဦးဖုန္ၾကားရွင္ဦးေဆာင္သည့္ ျမန္မာ အမ်ဳိးသား ဒီမုိကရက္တစ္ မဟာမိတ္ တပ္မေတာ္ (MNDAA) တို႔ တုိက္ပြဲမ်ား ျဖစ္ပြားေနရာ ေဖေဖာ္ဝါရီ ၂၄ ရက္က ထိေတြ႔ တုိက္ပြဲ မ်ား ထပ္မံျဖစ္ပြားၿပီး တပ္မေတာ္ဘက္မွ စစ္သည္ႏွစ္ဦး ဒဏ္ရာရရွိခဲ့သည္ဟု တပ္မေတာ္က သတင္း ထုတ္ျပန္သည္။
ေဖေဖာ္ဝါရီ ၂၄ ရက္က ကုန္ၾကမ္း - ေလာက္ကိုင္လမ္းရွိ ကားလမ္း မိုင္တိုင္ ၂၃ အနီးတြင္ နယ္ေျမရွင္းလင္းေရး ေဆာင္ရြက္ေနေသာ တပ္မေတာ္ႏွင့္ ကိုးကန္႔တပ္ဖြဲ႕မ်ား တုိက္ပြဲျဖစ္ပြားေနၿပီး တပ္မေတာ္ဘက္မွ ႏွစ္ဦး ဒဏ္ရာရရွိျခင္း ျဖစ္သည္။
ထိုအျပင္ ေလာက္ကိုင္ၿမိဳ႕၏ အေနာက္ေတာင္ဘက္ ႏွစ္မိုင္ခန္႔ အကြာတြင္လည္း ထိေတြ႔တုိက္ပြဲ ျဖစ္ပြားခဲ့ၿပီး တ႐ုတ္စက္ လတ္တစ္လက္၊ က်ည္မ်ား၊ ယမ္းေခ်ာင္းႏွင့္ တိုက္မုိင္းမ်ား သိမ္းဆည္းမိခဲ့သည္ဟုလည္း တပ္မေတာ္က သတင္းထုတ္ျပန္ထားသည္။
ထို႔အျပင္ ကိုးကန္႔အဖြဲ႕၏ အမာခံတစ္ဦးျဖစ္သူဟု ယူဆရသူတစ္ဦးကိုလည္း ဖမ္းဆီးမိခဲ့ၿပီး စိတ္ၾကြ႐ူးသြပ္ ေဆးျပားမ်ား သိမ္းဆည္းရမိခဲ့သည္။ ပါစင္ေက်ာ္ ေက်းရြာႏွင့္ ခ်င္းေရႊေဟာ္ၾကားတြင္လည္း မြန္းလြဲပိုင္းက ထိေတြ႔တုိက္ပြဲ ျဖစ္ခဲ့ေသးသည္။
ေဖေဖာ္ဝါရီ ၉ ရက္ကစၿပီး တပ္မေတာ္ ႏွင့္ ကိုးကန္႔အဖြဲ႕မ်ားၾကား တုိက္ပြဲမ်ား ျဖစ္ပြားခဲ့ၿပီး ဒုကၡသည္မ်ား လည္း အမ်ားအျပားရွိေနၿပီျဖစ္သည္။ ေဖေဖာ္ဝါရီ ၁၇ ရက္ကစၿပီး တိုက္ပြဲျဖစ္ပြားရာ ကိုးကန္႔ ကိုယ္ပိုင္အုပ္ ခ်ဳပ္ခြင့္ရေဒသကို သမၼတအမိန္႔ျဖင့္ တပ္မေတာ္သို႔ အာဏာလႊဲေပး ခဲ့သည္။
မုံရြာတြင္ ၾကက္ငွက္တုပ္ေကြးေရာဂါ ျဖစ္ပြားၿပီး ၾကက္၊ ငံုး ေသဆံုးမႈ ျမင့္မားေန
ဇူးဇူး
ၾကက္ငွက္တုပ္ေကြး ေရာဂါ ျဖစ္ပြားေနေသာ မံုရြာေမြးျမဴေရးဇုန္တြင္ ၾကက္၊ ငံုး ေသဆံုးမႈႏႈန္း ဆက္လက္ ျမင့္မားလ်က္ရွိၿပီး ဇုန္ထဲရွိ ၾကက္၊ ငံုးမ်ား ဇုန္ျပင္ပ မေရာက္ရွိေရးအတြက္ အထူးၾကပ္မတ္ ေဆာင္ရြက္ေနေၾကာင္း သိရသည္။
“ေသဆံုးမႈက ဆက္လက္ ျဖစ္ပြားေနတယ္။ ဒါေပမယ့္ စာရင္းဇယား အရေတာ့ ေသခ်ာ မသိေသးဘူး။ က်န္ရွိေနေသးတဲ့အေကာင္ အေရအတြက္နဲ႔ ဆုိရင္ေတာ့ ေသႏႈန္းက ျမင့္သြားတာေပါ့။ ျပန္ၿပီး ထူေထာင္လာႏုိင္စရာ အေၾကာင္းမရွိေတာ့ သုတ္သင္ ရွင္းလင္း တာလည္း ရွိတယ္”ဟု ေရႊဘိုခ႐ိုင္ တန္႔ဆည္ၿမဳိ႕ ေမြးျမဴေရးႏွင့္ ကုသေရး ဦးစီးဌာန ၿမဳိ႕နယ္ဦးစီးမႉး ေဒါက္တာ ေဇာ္ေဇာ္၀င္းက ဧရာ၀တီကို ေျပာသည္။
စစ္ကုိင္းတုိင္း ေဒသႀကီးအတြင္း အႀကီးဆံုး ေမြးျမဴေရးဇုန္ ျဖစ္သည့္ မံုရြာေမြးျမဴေရးဇုန္ အတြင္းရွိ ၾကက္၊ ငံုး ေမြးျမဴေရးၿခံမ်ားမွ ၾကက္၊ ငံုးမ်ားသည္ ၿပီးခဲ့သည့္ ေဖေဖာ္၀ါရီလ ၁၀ ရက္က စတင္ ေသဆံုးခဲ့ေသာေၾကာင့္ ေမြးျမဴေရးႏွင့္ ကုသေရး ဦးစီးဌာန ဓာတ္ခြဲခန္းမ်ားသို႔ ေပးပို႔စစ္ေဆးခဲ့ရာ H5N1 ၾကက္ငွက္တုပ္ေကြး ေရာဂါျဖစ္ပြားေနေၾကာင္း ၾကက္ငွက္တုပ္ေကြးေရာဂါ ထိန္းခ်ဳပ္ကာကြယ္ တားဆီးေရး အဖြဲ႔က ေဖေဖာ္၀ါရီလ ၂၄ ရက္က ထုတ္ျပန္ေၾကညာခဲ့သည္။
ထို႔အျပင္ ၾကက္ငွက္တုပ္ေကြးေရာဂါ ျဖစ္ပြားေနသည့္ မံုရြာေမြးျမဴေရးဇုန္ အတြင္းမွ ဥစားၾကက္အရွင္ အေကာင္ ၁၂၀ ႏွင့္ ၾကက္ အေသ ၁၀ ေကာင္၊ ငံုးအေသ အေကာင္ ၃၀၀၀ ႏွင့္ ငံုးအရွင္ ၁၀၀၀ တုိ႔ကို ေဖေဖာ္၀ါရီ ၂၅ ရက္က လုိက္ထရပ္ယာဥ္ တစီး၊ ဆုိင္ ကယ္ေလးစီးတုိ႔ျဖင့္ ဇုန္အတြင္း ၿခံသံုးၿခံမွ ၀ယ္ယူၿပီး ဇုန္ျပင္ပသုိ႔ သယ္ေဆာင္လာစဥ္ သက္ဆုိင္ရာက ထိန္းသိမ္းႏုိင္ခဲ့ေၾကာင္း သိရသည္။
ေသဆံုးၾကက္ႏွင့္ ငံုးမ်ားကို ေျမျမႇဳပ္ျခင္းလုပ္ငန္းအား ေဖေဖာ္၀ါရီ ၂၃ ရက္က စတင္လုပ္ေဆာင္ခဲ့ရာ ေဖေဖာ္၀ါရီလ ၂၅ ရက္အထိ အက်ယ္ ၁၀ ေပ ပတ္လည္ရွိၿပီး ၉ ေပနက္သည့္ က်င္းသံုးက်င္း ျပည့္သြားၿပီဟု ေျမျမႇဳပ္ျခင္း လုပ္ငန္းမ်ားကို ေဆာင္ရြက္ေနသူမ်ားက ေျပာျပသည္။
မံုရြာေမြးျမဴေရး စက္မႈဇုန္တြင္ လုပ္ကိုင္ေနသူ ကိုဖက္တီးက “ေလာေလာဆယ္ ထိန္းခ်ဳပ္ထားတဲ့ အေျခအေနမွာ ရွိပါတယ္။ ဇီ၀လံုၿခဳံမႈ အားနည္းလုိ႔ ျဖစ္တာလုိ႔ ယူဆတယ္”ဟု ေျပာသည္။
ယခုျဖစ္ပြားေနသည့္ ၾကက္ငွက္တုပ္ေကြး ေရာဂါသည္ လူကိုကူးစက္မႈ မရွိေသးေၾကာင္း၊ ကူးစက္လာပါကလည္း ကုသႏုိင္ရန္ မံုရြာၿမဳိ႕ ျပည္သူ႔ေဆး႐ုံႀကီး အတြင္း အေဆာင္တေဆာင္ သီးသန္႔အခန္းထား၍ လိုအပ္သည့္ ေဆး၀ါးႏွင့္ အကူပစၥည္းမ်ား ေဆာင္ရြက္ ထားေၾကာင္း သိရသည္။
“လူေတြကူးစက္မႈ မျဖစ္ေအာင္ ေစာင့္ၾကပ္ ၾကည့္႐ႈေနတယ္။ လက္ရွိေတာ့ ၾကက္ငွက္ေတြမွာပဲ ျဖစ္ပြားတဲ့ အေနအထားပဲ ရိွပါေသး တယ္။ ဒီေရာဂါ လူမွာ ကူးစက္တယ္လုိ႔ သံသယျဖစ္စရာ အခုခ်ိန္ထိ ဘာမွ မေတြ႔ရွိေသးပါဘူး”ဟု ဗဟုိ ကူးစက္ေရာဂါ တုိက္ဖ်က္ ေရးဌာန(ေနျပည္ေတာ္) မွ ေဒါက္တာ ေက်ာ္ကံေကာင္း က ေျပာသည္။
ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ ၂၀၀၆ ခုႏွစ္ အတြင္းက ၾကက္ငွက္တုပ္ေကြးေရာဂါ စတင္ ျဖစ္ပြားခဲ့ၿပီး ၂၀၀၇၊ ၂၀၁၁၊ ၂၀၁၂ တုိ႔တြင္ ျဖစ္ပြားခဲ့ေသာ္လည္း ေရာဂါျပန္႔ပြားမႈ မျဖစ္ရန္ ထိန္းခ်ဳပ္ႏုိင္ခဲ့ေၾကာင္း ျမန္မာႏုိင္ငံ တိရစၧာန္ ကုသေရး ဆရာ၀န္မ်ားအသင္း ဥကၠ႒ ေဒါက္တာ ေဒၚတင္တင္ၿမိဳင္ကလည္း ေျပာျပသည္။
မံုရြာၿမိဳ႕ ၾကက္၊ ငံုးေမြးျမဴေရး အထူးဇုန္ႀကီး၌ ယခုျဖစ္ပြားေသာ ၾကက္ငွက္တုပ္ေကြးေရာဂါ မ၀င္ခင္အထိ ဥစားၾကက္ၿခံ ၁၂၃ ၿခံ တြင္ ဥစားၾကက္ေကာင္ေရ ၂ သိန္းနီးပါးႏွင့္ ငံုးၿခံ ၅၁ ၿခံတြင္ ငံုးအေကာင္ေရ ငါးသိန္း ေမြးျမဴထားေၾကာင္း သိရသည္။
အဆုိပါ ေရာဂါေၾကာင့္ ေဖေဖာ္၀ါရီ ၂၆ ရက္ အထိ ၾကက္ ၃၂၄၁ ေကာင္၊ ငံုး ၁၃၆၁၉ ေကာင္ ေသဆုံးသြားၿပီး ျပင္ပၾကက္ၿခံမ်ား ကူးစက္ျခင္း မရွိေစရန္ အတြက္ ေမြးျမဴေရးဇုန္ အတြင္းသို႔ အ၀င္အထြက္မ်ား အထူးၾကပ္မတ္ျခင္း၊ ေရာဂါေၾကာင့္ ေသဆုံးၾကက္ႏွင့္ ငုံးမ်ားကို စနစ္တက် ျမႇဳပ္ႏွံျခင္း၊ ဇုန္အတြင္း ဇီ၀လုံၿခဳံေရး ျမႇင့္တင္ျခင္းကုိ စစ္ကုိင္းတုိင္း ေဒသႀကီး ၾကက္ငွက္တုတ္ေကြး ထိန္းခ်ဳပ္ ေရး အဖြဲ႔က ေဆာင္ရြက္ေနသည္ဟုလည္း ဆိုသည္။
ၾကက္ငွက္တုပ္ေကြးေရာဂါ ျဖစ္ပြားမႈအား တျခားေသာ တုိင္းေဒသႀကီး၊ ျပည္နယ္မ်ား၌ ၾကက္ငွက္မ်ားတြင္ သာမက လူသို႔ကူးစက္မႈ မရွိေစရန္ အတြက္ လုိက္နာေဆာင္ရြက္ၾကရမည့္ အခ်က္မ်ားကို ေမြးျမဴေရးႏွင့္ ကုသေရး ဦးစီးဌာန၊ ေမြးျမဴေရး၊ ေရလုပ္ငန္းႏွင့္ ေက်းလက္ေဒသ ဖြံ႔ၿဖဳိးေရး ၀န္ႀကီးဌာနမွ ထုတ္ျပန္ ေၾကညာထားသည္။
ၾကက္ငွက္တုပ္ေကြး ေရာဂါ ျဖစ္ပြားေနေသာ မံုရြာေမြးျမဴေရးဇုန္တြင္ ၾကက္၊ ငံုး ေသဆံုးမႈႏႈန္း ဆက္လက္ ျမင့္မားလ်က္ရွိၿပီး ဇုန္ထဲရွိ ၾကက္၊ ငံုးမ်ား ဇုန္ျပင္ပ မေရာက္ရွိေရးအတြက္ အထူးၾကပ္မတ္ ေဆာင္ရြက္ေနေၾကာင္း သိရသည္။
“ေသဆံုးမႈက ဆက္လက္ ျဖစ္ပြားေနတယ္။ ဒါေပမယ့္ စာရင္းဇယား အရေတာ့ ေသခ်ာ မသိေသးဘူး။ က်န္ရွိေနေသးတဲ့အေကာင္ အေရအတြက္နဲ႔ ဆုိရင္ေတာ့ ေသႏႈန္းက ျမင့္သြားတာေပါ့။ ျပန္ၿပီး ထူေထာင္လာႏုိင္စရာ အေၾကာင္းမရွိေတာ့ သုတ္သင္ ရွင္းလင္း တာလည္း ရွိတယ္”ဟု ေရႊဘိုခ႐ိုင္ တန္႔ဆည္ၿမဳိ႕ ေမြးျမဴေရးႏွင့္ ကုသေရး ဦးစီးဌာန ၿမဳိ႕နယ္ဦးစီးမႉး ေဒါက္တာ ေဇာ္ေဇာ္၀င္းက ဧရာ၀တီကို ေျပာသည္။
စစ္ကုိင္းတုိင္း ေဒသႀကီးအတြင္း အႀကီးဆံုး ေမြးျမဴေရးဇုန္ ျဖစ္သည့္ မံုရြာေမြးျမဴေရးဇုန္ အတြင္းရွိ ၾကက္၊ ငံုး ေမြးျမဴေရးၿခံမ်ားမွ ၾကက္၊ ငံုးမ်ားသည္ ၿပီးခဲ့သည့္ ေဖေဖာ္၀ါရီလ ၁၀ ရက္က စတင္ ေသဆံုးခဲ့ေသာေၾကာင့္ ေမြးျမဴေရးႏွင့္ ကုသေရး ဦးစီးဌာန ဓာတ္ခြဲခန္းမ်ားသို႔ ေပးပို႔စစ္ေဆးခဲ့ရာ H5N1 ၾကက္ငွက္တုပ္ေကြး ေရာဂါျဖစ္ပြားေနေၾကာင္း ၾကက္ငွက္တုပ္ေကြးေရာဂါ ထိန္းခ်ဳပ္ကာကြယ္ တားဆီးေရး အဖြဲ႔က ေဖေဖာ္၀ါရီလ ၂၄ ရက္က ထုတ္ျပန္ေၾကညာခဲ့သည္။
ထို႔အျပင္ ၾကက္ငွက္တုပ္ေကြးေရာဂါ ျဖစ္ပြားေနသည့္ မံုရြာေမြးျမဴေရးဇုန္ အတြင္းမွ ဥစားၾကက္အရွင္ အေကာင္ ၁၂၀ ႏွင့္ ၾကက္ အေသ ၁၀ ေကာင္၊ ငံုးအေသ အေကာင္ ၃၀၀၀ ႏွင့္ ငံုးအရွင္ ၁၀၀၀ တုိ႔ကို ေဖေဖာ္၀ါရီ ၂၅ ရက္က လုိက္ထရပ္ယာဥ္ တစီး၊ ဆုိင္ ကယ္ေလးစီးတုိ႔ျဖင့္ ဇုန္အတြင္း ၿခံသံုးၿခံမွ ၀ယ္ယူၿပီး ဇုန္ျပင္ပသုိ႔ သယ္ေဆာင္လာစဥ္ သက္ဆုိင္ရာက ထိန္းသိမ္းႏုိင္ခဲ့ေၾကာင္း သိရသည္။
ေသဆံုးၾကက္ႏွင့္ ငံုးမ်ားကို ေျမျမႇဳပ္ျခင္းလုပ္ငန္းအား ေဖေဖာ္၀ါရီ ၂၃ ရက္က စတင္လုပ္ေဆာင္ခဲ့ရာ ေဖေဖာ္၀ါရီလ ၂၅ ရက္အထိ အက်ယ္ ၁၀ ေပ ပတ္လည္ရွိၿပီး ၉ ေပနက္သည့္ က်င္းသံုးက်င္း ျပည့္သြားၿပီဟု ေျမျမႇဳပ္ျခင္း လုပ္ငန္းမ်ားကို ေဆာင္ရြက္ေနသူမ်ားက ေျပာျပသည္။
မံုရြာေမြးျမဴေရး စက္မႈဇုန္တြင္ လုပ္ကိုင္ေနသူ ကိုဖက္တီးက “ေလာေလာဆယ္ ထိန္းခ်ဳပ္ထားတဲ့ အေျခအေနမွာ ရွိပါတယ္။ ဇီ၀လံုၿခဳံမႈ အားနည္းလုိ႔ ျဖစ္တာလုိ႔ ယူဆတယ္”ဟု ေျပာသည္။
ယခုျဖစ္ပြားေနသည့္ ၾကက္ငွက္တုပ္ေကြး ေရာဂါသည္ လူကိုကူးစက္မႈ မရွိေသးေၾကာင္း၊ ကူးစက္လာပါကလည္း ကုသႏုိင္ရန္ မံုရြာၿမဳိ႕ ျပည္သူ႔ေဆး႐ုံႀကီး အတြင္း အေဆာင္တေဆာင္ သီးသန္႔အခန္းထား၍ လိုအပ္သည့္ ေဆး၀ါးႏွင့္ အကူပစၥည္းမ်ား ေဆာင္ရြက္ ထားေၾကာင္း သိရသည္။
“လူေတြကူးစက္မႈ မျဖစ္ေအာင္ ေစာင့္ၾကပ္ ၾကည့္႐ႈေနတယ္။ လက္ရွိေတာ့ ၾကက္ငွက္ေတြမွာပဲ ျဖစ္ပြားတဲ့ အေနအထားပဲ ရိွပါေသး တယ္။ ဒီေရာဂါ လူမွာ ကူးစက္တယ္လုိ႔ သံသယျဖစ္စရာ အခုခ်ိန္ထိ ဘာမွ မေတြ႔ရွိေသးပါဘူး”ဟု ဗဟုိ ကူးစက္ေရာဂါ တုိက္ဖ်က္ ေရးဌာန(ေနျပည္ေတာ္) မွ ေဒါက္တာ ေက်ာ္ကံေကာင္း က ေျပာသည္။
ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ ၂၀၀၆ ခုႏွစ္ အတြင္းက ၾကက္ငွက္တုပ္ေကြးေရာဂါ စတင္ ျဖစ္ပြားခဲ့ၿပီး ၂၀၀၇၊ ၂၀၁၁၊ ၂၀၁၂ တုိ႔တြင္ ျဖစ္ပြားခဲ့ေသာ္လည္း ေရာဂါျပန္႔ပြားမႈ မျဖစ္ရန္ ထိန္းခ်ဳပ္ႏုိင္ခဲ့ေၾကာင္း ျမန္မာႏုိင္ငံ တိရစၧာန္ ကုသေရး ဆရာ၀န္မ်ားအသင္း ဥကၠ႒ ေဒါက္တာ ေဒၚတင္တင္ၿမိဳင္ကလည္း ေျပာျပသည္။
မံုရြာၿမိဳ႕ ၾကက္၊ ငံုးေမြးျမဴေရး အထူးဇုန္ႀကီး၌ ယခုျဖစ္ပြားေသာ ၾကက္ငွက္တုပ္ေကြးေရာဂါ မ၀င္ခင္အထိ ဥစားၾကက္ၿခံ ၁၂၃ ၿခံ တြင္ ဥစားၾကက္ေကာင္ေရ ၂ သိန္းနီးပါးႏွင့္ ငံုးၿခံ ၅၁ ၿခံတြင္ ငံုးအေကာင္ေရ ငါးသိန္း ေမြးျမဴထားေၾကာင္း သိရသည္။
အဆုိပါ ေရာဂါေၾကာင့္ ေဖေဖာ္၀ါရီ ၂၆ ရက္ အထိ ၾကက္ ၃၂၄၁ ေကာင္၊ ငံုး ၁၃၆၁၉ ေကာင္ ေသဆုံးသြားၿပီး ျပင္ပၾကက္ၿခံမ်ား ကူးစက္ျခင္း မရွိေစရန္ အတြက္ ေမြးျမဴေရးဇုန္ အတြင္းသို႔ အ၀င္အထြက္မ်ား အထူးၾကပ္မတ္ျခင္း၊ ေရာဂါေၾကာင့္ ေသဆုံးၾကက္ႏွင့္ ငုံးမ်ားကို စနစ္တက် ျမႇဳပ္ႏွံျခင္း၊ ဇုန္အတြင္း ဇီ၀လုံၿခဳံေရး ျမႇင့္တင္ျခင္းကုိ စစ္ကုိင္းတုိင္း ေဒသႀကီး ၾကက္ငွက္တုတ္ေကြး ထိန္းခ်ဳပ္ ေရး အဖြဲ႔က ေဆာင္ရြက္ေနသည္ဟုလည္း ဆိုသည္။
ၾကက္ငွက္တုပ္ေကြးေရာဂါ ျဖစ္ပြားမႈအား တျခားေသာ တုိင္းေဒသႀကီး၊ ျပည္နယ္မ်ား၌ ၾကက္ငွက္မ်ားတြင္ သာမက လူသို႔ကူးစက္မႈ မရွိေစရန္ အတြက္ လုိက္နာေဆာင္ရြက္ၾကရမည့္ အခ်က္မ်ားကို ေမြးျမဴေရးႏွင့္ ကုသေရး ဦးစီးဌာန၊ ေမြးျမဴေရး၊ ေရလုပ္ငန္းႏွင့္ ေက်းလက္ေဒသ ဖြံ႔ၿဖဳိးေရး ၀န္ႀကီးဌာနမွ ထုတ္ျပန္ ေၾကညာထားသည္။
အရက္မူးကာ ႏြားစာေလွာင္တဲ မီး႐ိႈ႕ရာက ေနအိမ္ ၁၁ လံုးေလာင္ကြ်မ္း
ေရခဲ (ျပည္)
ပဲခူးတိုင္း ျပည္ခ႐ိုင္ ပန္းေတာင္းၿမိဳ႕တြင္ အရက္ေသစာ ေသာက္စားထားသူ တစ္ဦးက မီး႐ိႈ႕မႈေၾကာင့္ ေဖေဖာ္ဝါရီ ၁၄ ရက္ ညပိုင္းက ေနအိမ္ (၁၁) လံုး မီးေလာင္ကြ်မ္းခဲ့ေၾကာင္း ျပည္ခ႐ိုင္ မီးသတ္ဦးစီးမွဴး ဦးဝင္းညႊန္႔က မဇၥၽိမကို ေျပာသည္။
ထိုေန႔ည ၆ နာရီ အခိ်န္က ပန္းေတာင္းၿမိဳ႕နယ္ မက်ီးထံုးေက်းရြာအုပ္စု ဆင္ကူးေက်းရြာေန ကိုဖိုးထက္ ဆိုသူက အရက္ေသစာ ေသာက္စားမူးယစ္ၿပီး ၎၏ ေနအိမ္ႏွင့္ တြဲလွ်က္ရွိေသာ ႏြားစာေလွာင္တဲ သက္ကယ္မိုးအား ဂတ္စ္မီးျခစ္ျဖင့္ မီး႐ိႈ႕ရာမွ မီးေလာင္မႈ ျဖစ္ပြားခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။
မီးေလာင္မႈေၾကာင့္ သြပ္မိုး ပ်ဥ္ကာ ပ်ဥ္ခင္း ႏွစ္ထပ္အိမ္ (၁)လံုး ၊ သြပ္မိုး ပ်ဥ္ကာ ပ်ဥ္ခင္း တစ္ထပ္အိမ္ (၃)လံုး၊ ပ်ဥ္ကာပ်ဥ္ခင္း သက္ကယ္မိုး ေနအိမ္ (၂) လံုး၊ ထရံကာ သက္ကယ္မိုး ဝါးၾကမ္းခင္း ေနအိမ္ (၅) လံုး စုစုေပါင္းေနအိမ္ (၁၁) လံုး မီးေလာင္ကြ်မ္းခဲ့ရေၾကာင္း မီးသတ္ဦးစီးမွဴး ဦးဝင္းညႊန္႔က ေျပာသည္။
မီးေလာင္သည့္ ေနရာသို႔ မီးသတ္ယာဥ္ (၅) စီး၊ မီးသတ္တပ္ဖြဲ႔၀င္ (၃၉) ဦး၊ တပ္မေတာ္သား (၁၈) ဦး၊ ျပည္သူ (၂၀၀) ခန္႔က နာရီဝက္ၾကာ မီးၿငိမ္းသတ္ခဲ့ရသည္။ မီးေလာင္မႈေၾကာင့္ လူထိခုိက္ဒဏ္ရာရမႈ မရွိေသာ္လည္း အမ်ဳိးသား ၁၄ ဦး၊ အမ်ဳိးသမီး ၂၀ ဦး အုိးမဲ့အိမ္မဲ့ ျဖစ္ခဲ့ရသည္ဟု ျပည္ခ႐ိုင္ မီးသတ္တပ္ဖြဲ႔ မွတ္တမ္းတြင္ ေဖာ္ျပထားသည္။
မီးေလာင္မႈႏွင့္ ပတ္သတ္ၿပီး ကိုဖိုးထက္အား ပန္းေတာင္းၿမိဳ႕ မရဲစခန္းတြင္ ျပစ္မႈအမွတ္ ပ-၁၉/၂၀၁၅ ၊ ဥပေဒပုဒ္မ -၄၃၆ ျဖင့္ အမႈဖြင့္ အေရးယူထားသည္။
ပဲခူးတိုင္း ျပည္ခ႐ိုင္ ပန္းေတာင္းၿမိဳ႕တြင္ အရက္ေသစာ ေသာက္စားထားသူ တစ္ဦးက မီး႐ိႈ႕မႈေၾကာင့္ ေဖေဖာ္ဝါရီ ၁၄ ရက္ ညပိုင္းက ေနအိမ္ (၁၁) လံုး မီးေလာင္ကြ်မ္းခဲ့ေၾကာင္း ျပည္ခ႐ိုင္ မီးသတ္ဦးစီးမွဴး ဦးဝင္းညႊန္႔က မဇၥၽိမကို ေျပာသည္။
ထိုေန႔ည ၆ နာရီ အခိ်န္က ပန္းေတာင္းၿမိဳ႕နယ္ မက်ီးထံုးေက်းရြာအုပ္စု ဆင္ကူးေက်းရြာေန ကိုဖိုးထက္ ဆိုသူက အရက္ေသစာ ေသာက္စားမူးယစ္ၿပီး ၎၏ ေနအိမ္ႏွင့္ တြဲလွ်က္ရွိေသာ ႏြားစာေလွာင္တဲ သက္ကယ္မိုးအား ဂတ္စ္မီးျခစ္ျဖင့္ မီး႐ိႈ႕ရာမွ မီးေလာင္မႈ ျဖစ္ပြားခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။
မီးေလာင္မႈေၾကာင့္ သြပ္မိုး ပ်ဥ္ကာ ပ်ဥ္ခင္း ႏွစ္ထပ္အိမ္ (၁)လံုး ၊ သြပ္မိုး ပ်ဥ္ကာ ပ်ဥ္ခင္း တစ္ထပ္အိမ္ (၃)လံုး၊ ပ်ဥ္ကာပ်ဥ္ခင္း သက္ကယ္မိုး ေနအိမ္ (၂) လံုး၊ ထရံကာ သက္ကယ္မိုး ဝါးၾကမ္းခင္း ေနအိမ္ (၅) လံုး စုစုေပါင္းေနအိမ္ (၁၁) လံုး မီးေလာင္ကြ်မ္းခဲ့ရေၾကာင္း မီးသတ္ဦးစီးမွဴး ဦးဝင္းညႊန္႔က ေျပာသည္။
မီးေလာင္သည့္ ေနရာသို႔ မီးသတ္ယာဥ္ (၅) စီး၊ မီးသတ္တပ္ဖြဲ႔၀င္ (၃၉) ဦး၊ တပ္မေတာ္သား (၁၈) ဦး၊ ျပည္သူ (၂၀၀) ခန္႔က နာရီဝက္ၾကာ မီးၿငိမ္းသတ္ခဲ့ရသည္။ မီးေလာင္မႈေၾကာင့္ လူထိခုိက္ဒဏ္ရာရမႈ မရွိေသာ္လည္း အမ်ဳိးသား ၁၄ ဦး၊ အမ်ဳိးသမီး ၂၀ ဦး အုိးမဲ့အိမ္မဲ့ ျဖစ္ခဲ့ရသည္ဟု ျပည္ခ႐ိုင္ မီးသတ္တပ္ဖြဲ႔ မွတ္တမ္းတြင္ ေဖာ္ျပထားသည္။
မီးေလာင္မႈႏွင့္ ပတ္သတ္ၿပီး ကိုဖိုးထက္အား ပန္းေတာင္းၿမိဳ႕ မရဲစခန္းတြင္ ျပစ္မႈအမွတ္ ပ-၁၉/၂၀၁၅ ၊ ဥပေဒပုဒ္မ -၄၃၆ ျဖင့္ အမႈဖြင့္ အေရးယူထားသည္။
ကိုးကန႔္တိုက္ပြဲ ပါဝင္မွုစြပ္စြဲခ်က္ ႐ုပ္သိမ္းေပးရန္ သမၼတထံ SSPP ေတာင္းဆို
သၽွမ္းသံေတာ္ဆင့္
သၽွမ္းျပည္ ေျမာက္ပိုင္း ကိုးကန႔္ ကိုယ္ပိုင္ အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ရ ေဒသအတြင္း ျဖစ္ပြား ေနေသာ တိုက္ ပြဲတြင္ သၽွမ္းျပည္ တပ္မေတာ္ SSPP/SSA ပါဝင္ ပတ္သက္မွု ရွိသည္ ဆိုသည့္ အစိုးရ၏ စြပ္စြဲ ခ်က္သည္ မဟုတ္မွန္ ေသာေၾကာင့္ ႐ုပ္သိမ္း ေပးပါရန္ နိုင္ငံေတာ္ သမၼတထံ အိတ္ဖြင့္ေပး စာတေစာင္ ပို႔လိုက္ သည္။
ဖေဖၚဝါရီ ၂၃ ရက္ေန႔ ရက္စြဲျဖင့္ သၽွမ္းျပည္တိုးတက္ေရးပါတီ သၽွမ္းျပည္တပ္မေတာ္ SSPP/SSA မွ နိုင္ငံေတာ္ သမၼတ ဦးသိန္းစိန္ ထံသို႔ - ‘ကိုးကန႔္ ေဒသအတြင္း လက္နက္ကိုင္ ပဋိပကၡတြင္ ၎တို႔ ပါဝင္ ပတ္သက္ျခင္းမရွိေၾကာင္း၊ နိုင္ငံေရးျပႆနာကို စစ္ေရးနည္းလမ္းျဖင့္ ေျဖရွင္းျခင္းမျဖစ္သင့္ ေၾကာင္း၊ နိုင္ငံေရးနည္းလမ္းအရ တဦးေပၚ တဦး အျပန္အလွန္ အေလးေပး တန္ဖိုးထား၍ ေတြ႕ဆုံ ေဆြးေႏြးအေျဖရွာျခင္းသာတခုတည္းေသာနည္းလမ္းျဖစ္ေၾကာင္း” အစရွိပါဝင္ေသာ အခ်က္ ၅ ခ်က္ပါ အိတ္ဖြင့္ေပးစာတေစာင္ ေပးပို႔ခဲ့သည္။
“က်ေနာ္တို႔ ရရွိထားတဲ့ အပစ္ခတ္ရပ္စဲေရး မပ်က္ျပားေစေရးအတြက္ က်ေနာ္တို႔ အတတ္ နိုင္ဆုံး ႀကိဳးစားၿပီး ထိန္းသိမ္းေနပါတယ္။ ၿငိမ္းၿငိမ္းခ်မ္းခ်မ္းနဲ႔ အျမန္ဆုံး နိုင္ငံေရးေတြ႕ဆုံ ေဆြးေႏြးပြဲ ကိုပဲ ေမၽွာ္လင့္ေတာင့္တေနပါတယ္။ ဒီလိုအေျခအေနမ်ိဳးမွာ ဒီစြပ္စြဲခ်က္က မဟုတ္မွန္ပါဘူး။ လက္ ရွိအေန အထားရ အစိုးရတပ္ကို ကင္းပုန္းတိုက္ခိုက္တာေတြေတာင္မွ လုံး၀မရွိေစဖို႔၊ မလုပ္ဖို႔ က်ေနာ္ တို႔ တားျမစ္ထားတယ္။ ဒီစြပ္စြဲခ်က္ေတြ ျပန္႐ုပ္သိမ္းေပးပါလို႔ သမၼတထံ စာေပးပို႔ရတာပါ ” - ဟု ပါတီအေထြေထြ အတြင္းေရးမွူး စဝ္ခြန္ဆိုင္ က ေျပာသည္။
ေဖေဖၚဝါရီ ၂၁ ရက္ေန႔ ေနျပည္ေတာ္ သတင္းစာရွင္းလင္းပြဲတြင္ ကိုးကန႔္တိုက္ပြဲမွာ တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္တပ္ဖြဲ႕ေတြျဖစ္သည့္ ကခ်င္လြတ္လပ္ေရးတပ္မေတာ္ KIA ၊ သၽွမ္းျပည္တပ္မေတာ္ SSPP/SSA ၊ မိုင္းလားတပ္ဖြဲ႕အမည္ရ NDAA-ESS ၊ UWSA ဝ တပ္ဖြဲ႕ ႏွင့္ ပေလာင္တပ္ဖြဲ႕အမည္ရ TNLA တို႔ ပါဝင္ပတ္သက္ေနသည္ဟု ေနျပည္ေတာ္အစိုးရက ေျပာသည္။
အစိုးရမွ ယခုကဲ့သို႔ စြပ္စြဲေျပာဆိုသည့္ - ကိုးကန႔္ျပႆနာသည္ အခ်ဳပ္အျခာအာဏာကို ထိပါး လာေနသည္ဆိုသည့္ကိစၥ၊ ကိုးကန႔္ေဒသအား တပ္မေတာ္ထံ အာဏာလႊဲေပးသည့္ကိစၥရပ္မ်ား သည္ ေက်ာင္းသားဆႏၵေဖၚထုတ္မွု၊ ေျမယာျပႆနာ ႏွင့္ လက္ပံေတာင္းျပႆနာမ်ားမွ အာ႐ုံလႊဲလိုေသာ ေၾကာင့္ ဖန္တီးလာျခင္းျဖစ္နိုင္သည္ဟု ကိုယ္ေရးအျမင္ျဖင့္ စဝ္ခြန္ဆိုင္ က သုံးသပ္ပါသည္။
သၽွမ္းျပည္ ေျမာက္ပိုင္း ကိုးကန႔္ ကိုယ္ပိုင္ အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ရ ေဒသအတြင္း ျဖစ္ပြား ေနေသာ တိုက္ ပြဲတြင္ သၽွမ္းျပည္ တပ္မေတာ္ SSPP/SSA ပါဝင္ ပတ္သက္မွု ရွိသည္ ဆိုသည့္ အစိုးရ၏ စြပ္စြဲ ခ်က္သည္ မဟုတ္မွန္ ေသာေၾကာင့္ ႐ုပ္သိမ္း ေပးပါရန္ နိုင္ငံေတာ္ သမၼတထံ အိတ္ဖြင့္ေပး စာတေစာင္ ပို႔လိုက္ သည္။
ဖေဖၚဝါရီ ၂၃ ရက္ေန႔ ရက္စြဲျဖင့္ သၽွမ္းျပည္တိုးတက္ေရးပါတီ သၽွမ္းျပည္တပ္မေတာ္ SSPP/SSA မွ နိုင္ငံေတာ္ သမၼတ ဦးသိန္းစိန္ ထံသို႔ - ‘ကိုးကန႔္ ေဒသအတြင္း လက္နက္ကိုင္ ပဋိပကၡတြင္ ၎တို႔ ပါဝင္ ပတ္သက္ျခင္းမရွိေၾကာင္း၊ နိုင္ငံေရးျပႆနာကို စစ္ေရးနည္းလမ္းျဖင့္ ေျဖရွင္းျခင္းမျဖစ္သင့္ ေၾကာင္း၊ နိုင္ငံေရးနည္းလမ္းအရ တဦးေပၚ တဦး အျပန္အလွန္ အေလးေပး တန္ဖိုးထား၍ ေတြ႕ဆုံ ေဆြးေႏြးအေျဖရွာျခင္းသာတခုတည္းေသာနည္းလမ္းျဖစ္ေၾကာင္း” အစရွိပါဝင္ေသာ အခ်က္ ၅ ခ်က္ပါ အိတ္ဖြင့္ေပးစာတေစာင္ ေပးပို႔ခဲ့သည္။
“က်ေနာ္တို႔ ရရွိထားတဲ့ အပစ္ခတ္ရပ္စဲေရး မပ်က္ျပားေစေရးအတြက္ က်ေနာ္တို႔ အတတ္ နိုင္ဆုံး ႀကိဳးစားၿပီး ထိန္းသိမ္းေနပါတယ္။ ၿငိမ္းၿငိမ္းခ်မ္းခ်မ္းနဲ႔ အျမန္ဆုံး နိုင္ငံေရးေတြ႕ဆုံ ေဆြးေႏြးပြဲ ကိုပဲ ေမၽွာ္လင့္ေတာင့္တေနပါတယ္။ ဒီလိုအေျခအေနမ်ိဳးမွာ ဒီစြပ္စြဲခ်က္က မဟုတ္မွန္ပါဘူး။ လက္ ရွိအေန အထားရ အစိုးရတပ္ကို ကင္းပုန္းတိုက္ခိုက္တာေတြေတာင္မွ လုံး၀မရွိေစဖို႔၊ မလုပ္ဖို႔ က်ေနာ္ တို႔ တားျမစ္ထားတယ္။ ဒီစြပ္စြဲခ်က္ေတြ ျပန္႐ုပ္သိမ္းေပးပါလို႔ သမၼတထံ စာေပးပို႔ရတာပါ ” - ဟု ပါတီအေထြေထြ အတြင္းေရးမွူး စဝ္ခြန္ဆိုင္ က ေျပာသည္။
ေဖေဖၚဝါရီ ၂၁ ရက္ေန႔ ေနျပည္ေတာ္ သတင္းစာရွင္းလင္းပြဲတြင္ ကိုးကန႔္တိုက္ပြဲမွာ တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္တပ္ဖြဲ႕ေတြျဖစ္သည့္ ကခ်င္လြတ္လပ္ေရးတပ္မေတာ္ KIA ၊ သၽွမ္းျပည္တပ္မေတာ္ SSPP/SSA ၊ မိုင္းလားတပ္ဖြဲ႕အမည္ရ NDAA-ESS ၊ UWSA ဝ တပ္ဖြဲ႕ ႏွင့္ ပေလာင္တပ္ဖြဲ႕အမည္ရ TNLA တို႔ ပါဝင္ပတ္သက္ေနသည္ဟု ေနျပည္ေတာ္အစိုးရက ေျပာသည္။
အစိုးရမွ ယခုကဲ့သို႔ စြပ္စြဲေျပာဆိုသည့္ - ကိုးကန႔္ျပႆနာသည္ အခ်ဳပ္အျခာအာဏာကို ထိပါး လာေနသည္ဆိုသည့္ကိစၥ၊ ကိုးကန႔္ေဒသအား တပ္မေတာ္ထံ အာဏာလႊဲေပးသည့္ကိစၥရပ္မ်ား သည္ ေက်ာင္းသားဆႏၵေဖၚထုတ္မွု၊ ေျမယာျပႆနာ ႏွင့္ လက္ပံေတာင္းျပႆနာမ်ားမွ အာ႐ုံလႊဲလိုေသာ ေၾကာင့္ ဖန္တီးလာျခင္းျဖစ္နိုင္သည္ဟု ကိုယ္ေရးအျမင္ျဖင့္ စဝ္ခြန္ဆိုင္ က သုံးသပ္ပါသည္။
ဓာတ္ႀကိဳးေပါက္ တက္ဖာသူ ဓာတ္လိုက္ေသဆံုး
ေက်ာ္စိုးမိုး
သန္လ်င္ၿမိဳ႕နယ္တြင္ ဓာတ္ႀကိဳးမ်ားေပါက္ေန၍ တက္ဖာသည့္ အမ်ဳိးသားတစ္ဦး ဓာတ္လိုက္ေသဆံုးခဲ့သည့္ ျဖစ္စဥ္တစ္ခု ေဖေဖာ္ဝါရီ ၁ဝ ရက္၊ ညေန ၄ နာရီခန္႔က ျဖစ္ပြားခဲ့သည္ဟု ရန္ကုန္တိုင္း ရဲတပ္ဖြဲ႔႐ံုးက သတင္းထုတ္ျပန္ထားသည္။
ျဖစ္စဥ္မွာ သန္လ်င္ၿမိဳ႕နယ္၊ ငပေက်းရြာ၊ အမွတ္ (၁ဝ) သစ္စက္ဝင္းအတြင္း ေနထိုင္သည့္ အသက္ ၂ဝ အရြယ္ ကိုေဝလင္းေအာင္သည္ ဝင္းအတြင္း အျမင့္ ၁၅ ေပခန္႔တြင္ သြယ္တန္းထားသည့္ ဓာတ္ႀကိဳးမ်ား ေပါက္ေနသျဖင့္ အျခားအမ်ဳိးသားတစ္ဦးႏွင့္အတူ ဓာတ္ႀကိဳးမ်ားကို တက္ဖာေနခဲ့သည္။ ထိုသို႔ဖာေနစဥ္ ေပါက္ေနသည့္ ဓာတ္ႀကိဳးကိုကိုင္မိၿပီး ေျမျပင္ေပၚသို႔ ေမွာက္လ်က္ျပဳတ္က်ကာ ဝဲလက္မတြင္ ေပါက္ၿပဲဒဏ္ရာမွအပ အျခားျပင္ပ ဒဏ္ရာမရွိဘဲ ေသဆံုးသြားခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္ဟု ရဲမွတ္တမ္းမ်ားတြင္ ေဖာ္ျပထားသည္။
သန္လ်င္ၿမိဳ႕နယ္တြင္ ဓာတ္ႀကိဳးမ်ားေပါက္ေန၍ တက္ဖာသည့္ အမ်ဳိးသားတစ္ဦး ဓာတ္လိုက္ေသဆံုးခဲ့သည့္ ျဖစ္စဥ္တစ္ခု ေဖေဖာ္ဝါရီ ၁ဝ ရက္၊ ညေန ၄ နာရီခန္႔က ျဖစ္ပြားခဲ့သည္ဟု ရန္ကုန္တိုင္း ရဲတပ္ဖြဲ႔႐ံုးက သတင္းထုတ္ျပန္ထားသည္။
ျဖစ္စဥ္မွာ သန္လ်င္ၿမိဳ႕နယ္၊ ငပေက်းရြာ၊ အမွတ္ (၁ဝ) သစ္စက္ဝင္းအတြင္း ေနထိုင္သည့္ အသက္ ၂ဝ အရြယ္ ကိုေဝလင္းေအာင္သည္ ဝင္းအတြင္း အျမင့္ ၁၅ ေပခန္႔တြင္ သြယ္တန္းထားသည့္ ဓာတ္ႀကိဳးမ်ား ေပါက္ေနသျဖင့္ အျခားအမ်ဳိးသားတစ္ဦးႏွင့္အတူ ဓာတ္ႀကိဳးမ်ားကို တက္ဖာေနခဲ့သည္။ ထိုသို႔ဖာေနစဥ္ ေပါက္ေနသည့္ ဓာတ္ႀကိဳးကိုကိုင္မိၿပီး ေျမျပင္ေပၚသို႔ ေမွာက္လ်က္ျပဳတ္က်ကာ ဝဲလက္မတြင္ ေပါက္ၿပဲဒဏ္ရာမွအပ အျခားျပင္ပ ဒဏ္ရာမရွိဘဲ ေသဆံုးသြားခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္ဟု ရဲမွတ္တမ္းမ်ားတြင္ ေဖာ္ျပထားသည္။
အစုိးရေမတၱာပ်က္ေစရန္ ေဖ့စ္ဘြတ္ခ္ေပၚ ေရးတင္မႈျဖင့္ ဓာတ္ပံုသတင္းေထာက္ကို ဖမ္းဆီး
ေရႊေအာင္
မံုရြာၿမိဳ႕က ႏိုင္ငံေရးတက္ႂကြလႈပ္ရွားသူ အလြတ္တန္း ဓာတ္ပံုသတင္းေထာက္ ကုိေအာင္ေနမ်ိဳးကို ေဖ့စ္ဘြတ္ေပၚ အစိုးရေမတၱာပ်က္ေအာင္ ေရးတင္တာေၾကာင့္ သက္ဆိုင္ရာက ဖမ္းဆီးအမႈဖြင့္လိုက္ပါတယ္။
ေဖေဖာ္၀ါရီ ၂၇ ရက္မွာ သတင္းရဲတပ္ဖြဲ႔က ရဲမွဴးျမင့္လြင္က တရားလိုလုပ္ၿပီး မံုရြာရဲစခန္းမွာ အမႈဖြင့္ ဖမ္းဆီးခ်ဳပ္ေႏွာင္ထားပါတယ္။
အလြတ္တန္းသတင္းေထာက္ ကိုေအာင္ေနမ်ိဳးကို ေဖေဖာ္၀ါရီ မနက္ပိုင္းက လာေရာက္ဖမ္းဆီးသြားတာလို႔ မံုရြာ ၈၈ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးနဲ႔ ပြင့္လင္းလူ႔အဖြဲ႔အစည္းက ဦးေနမ်ိဳးက ေျပာပါတယ္။
“လာဆြဲတုန္းကေတာ့ မူးယစ္မႈလို႔ ေျပာတယ္ဗ်။ တကယ္တမ္း အခု က်ေနာ္တို႔ မိသားစုနဲ႔ လိုက္တဲ့အခါက်ေတာ့ မူးယစ္မႈ မဟုတ္ေတာ့ဘူး၊ ႏိုင္ငံေတာ္အၾကည္ညိဳပ်က္ေစမႈနဲ႔ ပုဒ္မ တပ္ထားတယ္ေျပာတယ္ဗ်။”
ေဖေဖာ္၀ါရီ ၂၇ ရက္ရက္စြဲနဲ႔ အြန္လိုင္းေပၚတက္လာတဲ့ အမႈဖြင့္တိုင္ၾကားစာမွာေတာ့ ကိုေအာင္ေနမ်ိဳးနဲ႔ အေပါင္းပါေတြဟာ ေဖေဖာ္၀ါရီ ၀၁း၀၀ ခ်ိန္ကေန ၀၂း၄၅ ခ်ိန္ထိ Aung Nay Myo facebook စာမ်က္ႏွာမွာ စီစဥ္သူ ဦးသိန္းစိန္၊ ၀တၳဳသန္းေရႊ၊ ဇာတ္ညႊန္းႀကိဳင္ႀကိဳင္ ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္ရံုးမွ စီစဥ္သည့္ မိုးလံုးျပည့္၀ါဒမႈိင္းတိုက္ေသာ ဇာတ္ၾကမ္း ‘ကြန္ဒံု ရက္ ၄၀’ လို႔ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။
ဒီလို ေရးသားေဖာ္ျပထားတာဟာ အစိုးရကို ေမတၱာပ်က္ေအာင္၊ အစိုးရရဲ႕ ၀တၱရားေဆာင္ရြက္ခ်က္ကို ယုတ္ေလ်ာ့ေအာင္၊ ပ်က္စီးေအာင္ မဟုတ္မွန္းသိလ်က္နဲ႔ မမွန္သတင္းလႊင့္ရန္ႀကံစည္ၿပီး ေဖ့စ္ဘြတ္ခ္စာမ်က္ႏွာေပၚ တင္ခဲ့ေၾကာင္း ေတြ႔ရွိရတယ္လို႔ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။
ကုိေအာင္ေနမ်ိဳးနဲ႔ အေပါင္းပါေတြကို ၁၉၅၀ ျပည့္ႏွစ္ အေရးေပၚစီမံမႈ အက္ဥပေဒပုဒ္မ ၅(က) (င) တို႔အရ အမႈဖြင့္ အေရးယူေဆာင္ရြက္ေပးဖို႔ တိုင္ၾကားခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။
ကိုေအာင္ေနမ်ိဳးဟာ အလြတ္တန္းသတင္းေထာက္တေယာက္ျဖစ္သလို ႏိုင္ငံေရးပါတီနဲ႔ ၈၈ ၿငိမ္းခ်မ္းပြင့္လင္းလူ႔အဖြဲ႔အစည္းတို႔ရဲ႕ လႈပ္ရွားမႈေတြမွာ အားတက္သေရာ ပူးေပါင္းကူညီလုပ္ေဆာင္ေပးေနသူတေယာက္လည္း ျဖစ္ပါတယ္။
ရန္ကုန္ၿမိဳ႕က လူ႔အခြင့္အေရးေရွေန႕ ဦးေရာဘတ္စန္းေအာင္ကေတာ့ အေရးေပၚစီမံမႈ အက္ဥပေဒပုဒ္မ ၅(က)(င) တို႔နဲ႔ အမႈဖြင့္တာ ျပင္းထန္လြန္းတယ္၊ စြပ္စြဲခံရသူ လြတ္လမ္း မရွိဘူးလို႔ သံုးသပ္ေျပာၾကားပါတယ္။
“ေျဖရွင္းရတဲ့လူအတြက္ မသက္သာဘူး၊ ဒီဥစၥာက ႏိုင္ငံေရးပုဒ္မ၊ အီလက္ထေရာနစ္ဥပေဒနဲ႔ဆိုရင္ေတာ့ ေျဖရွင္းရတဲ့ေနရာမွာ အခက္အခဲ မရွိနိုင္ဘူး။ ေနာက္ၿပီး ၅ ေလာကမွာေတာ့ ဒါကို ဒိုင္စားပုဒ္မလို႔ေခၚတယ္။ ဒိုင္စားပုဒ္မဆိုတာ တရာစြဲတဲ့သူဘက္ကပဲ အၿမဲ အသားစီးရၿပီး အႏိုင္ရတယ္။ က်ၿပီဆိုရင္ေတာ့ အနည္းဆံုး ၇ ႏွစ္ပဲ။”
ေဖေဖာ္၀ါရီ ၉ ရက္ကစလို႔ ရွမ္းျပည္အေရွ႕ေျမာက္ပိုင္း ေလာက္ကိုင္မွာ တပ္မေတာ္နဲ႔ ကိုးကန္႔တပ္ဖြဲ႔တို႔ တိုက္ပြဲျဖစ္ပြားခဲ့ခ်ိန္ကစၿပီး ေဖ့စ္ဘြတ္အင္တာနက္စာမ်က္ႏွာေပၚမွာ တပ္မေတာ္ဘက္က ေထာက္ခံသူေတြနဲ႔ ကန္႔ကြက္ေရးသားေနသူေတြ အျပန္အလွန္ တင္ဆက္ေနၾကတာ ျဖစ္ပါတယ္။
ေဖ့စ္ဘြတ္ခ္ေပၚေရးတင္သူတေယာက္ကို အစိုးရက အခုလို ဖမ္းဆီး အမႈဖြင့္လိုက္တာဟာ ပထမဆံုးျဖစ္ၿပီး လႊတ္ေတာ္ကို ေစာ္ကားေရးသားတယ္ဆိုတဲ့ ေဒါက္တာဆိတ္ဖြား ရွာပံုေတာ္ဖြင့္ခဲ့တာေတာ့ ျဖစ္ပြားခဲ့ဖူးပါတယ္။
မံုရြာၿမိဳ႕က ႏိုင္ငံေရးတက္ႂကြလႈပ္ရွားသူ အလြတ္တန္း ဓာတ္ပံုသတင္းေထာက္ ကုိေအာင္ေနမ်ိဳးကို ေဖ့စ္ဘြတ္ေပၚ အစိုးရေမတၱာပ်က္ေအာင္ ေရးတင္တာေၾကာင့္ သက္ဆိုင္ရာက ဖမ္းဆီးအမႈဖြင့္လိုက္ပါတယ္။
ေဖေဖာ္၀ါရီ ၂၇ ရက္မွာ သတင္းရဲတပ္ဖြဲ႔က ရဲမွဴးျမင့္လြင္က တရားလိုလုပ္ၿပီး မံုရြာရဲစခန္းမွာ အမႈဖြင့္ ဖမ္းဆီးခ်ဳပ္ေႏွာင္ထားပါတယ္။
အလြတ္တန္းသတင္းေထာက္ ကိုေအာင္ေနမ်ိဳးကို ေဖေဖာ္၀ါရီ မနက္ပိုင္းက လာေရာက္ဖမ္းဆီးသြားတာလို႔ မံုရြာ ၈၈ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးနဲ႔ ပြင့္လင္းလူ႔အဖြဲ႔အစည္းက ဦးေနမ်ိဳးက ေျပာပါတယ္။
“လာဆြဲတုန္းကေတာ့ မူးယစ္မႈလို႔ ေျပာတယ္ဗ်။ တကယ္တမ္း အခု က်ေနာ္တို႔ မိသားစုနဲ႔ လိုက္တဲ့အခါက်ေတာ့ မူးယစ္မႈ မဟုတ္ေတာ့ဘူး၊ ႏိုင္ငံေတာ္အၾကည္ညိဳပ်က္ေစမႈနဲ႔ ပုဒ္မ တပ္ထားတယ္ေျပာတယ္ဗ်။”
ေဖေဖာ္၀ါရီ ၂၇ ရက္ရက္စြဲနဲ႔ အြန္လိုင္းေပၚတက္လာတဲ့ အမႈဖြင့္တိုင္ၾကားစာမွာေတာ့ ကိုေအာင္ေနမ်ိဳးနဲ႔ အေပါင္းပါေတြဟာ ေဖေဖာ္၀ါရီ ၀၁း၀၀ ခ်ိန္ကေန ၀၂း၄၅ ခ်ိန္ထိ Aung Nay Myo facebook စာမ်က္ႏွာမွာ စီစဥ္သူ ဦးသိန္းစိန္၊ ၀တၳဳသန္းေရႊ၊ ဇာတ္ညႊန္းႀကိဳင္ႀကိဳင္ ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္ရံုးမွ စီစဥ္သည့္ မိုးလံုးျပည့္၀ါဒမႈိင္းတိုက္ေသာ ဇာတ္ၾကမ္း ‘ကြန္ဒံု ရက္ ၄၀’ လို႔ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။
ဒီလို ေရးသားေဖာ္ျပထားတာဟာ အစိုးရကို ေမတၱာပ်က္ေအာင္၊ အစိုးရရဲ႕ ၀တၱရားေဆာင္ရြက္ခ်က္ကို ယုတ္ေလ်ာ့ေအာင္၊ ပ်က္စီးေအာင္ မဟုတ္မွန္းသိလ်က္နဲ႔ မမွန္သတင္းလႊင့္ရန္ႀကံစည္ၿပီး ေဖ့စ္ဘြတ္ခ္စာမ်က္ႏွာေပၚ တင္ခဲ့ေၾကာင္း ေတြ႔ရွိရတယ္လို႔ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။
ကုိေအာင္ေနမ်ိဳးနဲ႔ အေပါင္းပါေတြကို ၁၉၅၀ ျပည့္ႏွစ္ အေရးေပၚစီမံမႈ အက္ဥပေဒပုဒ္မ ၅(က) (င) တို႔အရ အမႈဖြင့္ အေရးယူေဆာင္ရြက္ေပးဖို႔ တိုင္ၾကားခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။
ကိုေအာင္ေနမ်ိဳးဟာ အလြတ္တန္းသတင္းေထာက္တေယာက္ျဖစ္သလို ႏိုင္ငံေရးပါတီနဲ႔ ၈၈ ၿငိမ္းခ်မ္းပြင့္လင္းလူ႔အဖြဲ႔အစည္းတို႔ရဲ႕ လႈပ္ရွားမႈေတြမွာ အားတက္သေရာ ပူးေပါင္းကူညီလုပ္ေဆာင္ေပးေနသူတေယာက္လည္း ျဖစ္ပါတယ္။
ရန္ကုန္ၿမိဳ႕က လူ႔အခြင့္အေရးေရွေန႕ ဦးေရာဘတ္စန္းေအာင္ကေတာ့ အေရးေပၚစီမံမႈ အက္ဥပေဒပုဒ္မ ၅(က)(င) တို႔နဲ႔ အမႈဖြင့္တာ ျပင္းထန္လြန္းတယ္၊ စြပ္စြဲခံရသူ လြတ္လမ္း မရွိဘူးလို႔ သံုးသပ္ေျပာၾကားပါတယ္။
“ေျဖရွင္းရတဲ့လူအတြက္ မသက္သာဘူး၊ ဒီဥစၥာက ႏိုင္ငံေရးပုဒ္မ၊ အီလက္ထေရာနစ္ဥပေဒနဲ႔ဆိုရင္ေတာ့ ေျဖရွင္းရတဲ့ေနရာမွာ အခက္အခဲ မရွိနိုင္ဘူး။ ေနာက္ၿပီး ၅ ေလာကမွာေတာ့ ဒါကို ဒိုင္စားပုဒ္မလို႔ေခၚတယ္။ ဒိုင္စားပုဒ္မဆိုတာ တရာစြဲတဲ့သူဘက္ကပဲ အၿမဲ အသားစီးရၿပီး အႏိုင္ရတယ္။ က်ၿပီဆိုရင္ေတာ့ အနည္းဆံုး ၇ ႏွစ္ပဲ။”
ေဖေဖာ္၀ါရီ ၉ ရက္ကစလို႔ ရွမ္းျပည္အေရွ႕ေျမာက္ပိုင္း ေလာက္ကိုင္မွာ တပ္မေတာ္နဲ႔ ကိုးကန္႔တပ္ဖြဲ႔တို႔ တိုက္ပြဲျဖစ္ပြားခဲ့ခ်ိန္ကစၿပီး ေဖ့စ္ဘြတ္အင္တာနက္စာမ်က္ႏွာေပၚမွာ တပ္မေတာ္ဘက္က ေထာက္ခံသူေတြနဲ႔ ကန္႔ကြက္ေရးသားေနသူေတြ အျပန္အလွန္ တင္ဆက္ေနၾကတာ ျဖစ္ပါတယ္။
ေဖ့စ္ဘြတ္ခ္ေပၚေရးတင္သူတေယာက္ကို အစိုးရက အခုလို ဖမ္းဆီး အမႈဖြင့္လိုက္တာဟာ ပထမဆံုးျဖစ္ၿပီး လႊတ္ေတာ္ကို ေစာ္ကားေရးသားတယ္ဆိုတဲ့ ေဒါက္တာဆိတ္ဖြား ရွာပံုေတာ္ဖြင့္ခဲ့တာေတာ့ ျဖစ္ပြားခဲ့ဖူးပါတယ္။
ေလးလေက်ာ္ၾကာသည္အထိ လားရိႈးၿမိဳ႕မေစ်းတြင္း ေရႊဆိုင္ဓားျပတိုက္ခံရမႈ က်ဴးလြန္သူကိုမမိေသး
ေက်ာ္စိုးမိုး
ရွမ္းျပည္နယ္၊ လားရိႈးၿမိဳ႕၊ လားရိႈးၿမိဳ႕မေစ်းအတြင္း ဖြင့္လွစ္ထားသည့္ ေဝဟင္ေရႊဆိုင္တြင္ ၿပီးခဲ့သည့္ ၂၀၁၄၊ စက္တင္ဘာအတြင္းက ျဖစ္ပြားခဲ့သည့္ ဓားျပတိုက္ခံရမႈ၏ က်ဴးလြန္သူကို ဖမ္းဆီးရမိျခင္းမရွိေသးဟု လားရိႈးၿမိဳ႕မရဲစခန္းမွ ရဲအရာရွိတစ္ဦးက ေဖေဖာ္၀ါရီ ၁၂ ရက္တြင္ မဇၥၽိမ၏ ဆက္သြယ္ေမးျမန္းမႈကို ျပန္လည္ေျဖၾကားခဲ့သည္။
အမႈျဖစ္စဥ္မွာ ၿပီးခဲ့သည့္ စက္တင္ဘာ ၂၄ ရက္၊ မြန္းလြဲ ၂ နာရီခြဲခန္႔က လားရိႈးၿမိဳ႕မေစ်းႀကီး၊ ခ်ယ္ရီေဆာင္တြင္ ဖြင့္လွစ္ထားသည့္ ေ၀ဟင္ေရႊဆိုင္အတြင္းသို႔ မ်က္ႏွာဖံုးစြပ္ၿပီး၊ ဂ်ာကင္၀တ္ထားသည့္ လူတစ္ဦး၀င္ ေရာက္လာကာ ဂ်ာကင္အတြင္းမွ ေသနတ္ႏွင့္ခ်ိန္ၿပီး ေရႊထည္ပစၥည္းမ်ား ထုတ္ေပးရန္ ဓားျပတိုက္ခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ ယင္းသို႔ဓားျပတိုက္ခံရသျဖင့္ ေ၀ဟင္ေရႊဆိုင္မွ ေရႊထည္ပစၥည္းစုစုေပါင္း တန္ဖိုးသိန္း ၁၀၀ ခန္႔ပါရွိသြားခဲ့သည္။
လားရိႈးၿမိဳ႕မရဲစခန္းမွ ယာယီစခန္းမွဴး ရဲအုပ္ ေဇာ္၀င္းႏိုင္က "က်ဴးလြန္သူကို ဖမ္းမမိေသးပါဘူး၊ ဖမ္းမိဖို႔အတြက္ ဆက္လက္ေျခရာခံ စံုစမ္းစစ္ေဆးေနတုန္းပါပဲ" ဟုေျပာသည္။
အဆိုပါ ေ၀ဟင္ေရႊဆိုင္ ဓားျပတိုက္ခံရမႈအတြက္ အသက္ ၄၀ ခန္႔အရြယ္ရွိ အမ်ဳိးသားတစ္ဦးကို ေအာက္တိုဘာလလယ္ ပိုင္းက ေခၚယူစစ္ေဆးခဲ့ၿပီး ျပစ္မႈက်ဴးလြန္ခဲ့ျခင္း မရွိသျဖင့္ ႏို၀င္ဘာလဆန္းပိုင္းက ျပန္လည္ေစလႊတ္ေပးခဲ့သည္ဟု ယခင္ လားရိႈးၿမိဳ႕မရဲစခန္း၏ စခန္းမွဴးက ဒီဇင္ဘာလအတြင္း မဇၥၽိမကို ေျပာၾကားထားဖူးသည္။ အဆိုပါျဖစ္စဥ္ကို လားရိႈးၿမိဳ႕မရဲစခန္းက (ပ) ၃၀၂/၁၄၊ ျပစ္မႈပုဒ္မ ၃၈၆ ျဖင့္ ၂၀၁၄၊ စက္တင္ဘာ ၂၄ ရက္က အမႈဖြင့္ စစ္ေဆးေဆာင္ရြက္လ်က္ရွိျခင္းျဖစ္သည္။
ရွမ္းျပည္နယ္၊ လားရိႈးၿမိဳ႕၊ လားရိႈးၿမိဳ႕မေစ်းအတြင္း ဖြင့္လွစ္ထားသည့္ ေဝဟင္ေရႊဆိုင္တြင္ ၿပီးခဲ့သည့္ ၂၀၁၄၊ စက္တင္ဘာအတြင္းက ျဖစ္ပြားခဲ့သည့္ ဓားျပတိုက္ခံရမႈ၏ က်ဴးလြန္သူကို ဖမ္းဆီးရမိျခင္းမရွိေသးဟု လားရိႈးၿမိဳ႕မရဲစခန္းမွ ရဲအရာရွိတစ္ဦးက ေဖေဖာ္၀ါရီ ၁၂ ရက္တြင္ မဇၥၽိမ၏ ဆက္သြယ္ေမးျမန္းမႈကို ျပန္လည္ေျဖၾကားခဲ့သည္။
အမႈျဖစ္စဥ္မွာ ၿပီးခဲ့သည့္ စက္တင္ဘာ ၂၄ ရက္၊ မြန္းလြဲ ၂ နာရီခြဲခန္႔က လားရိႈးၿမိဳ႕မေစ်းႀကီး၊ ခ်ယ္ရီေဆာင္တြင္ ဖြင့္လွစ္ထားသည့္ ေ၀ဟင္ေရႊဆိုင္အတြင္းသို႔ မ်က္ႏွာဖံုးစြပ္ၿပီး၊ ဂ်ာကင္၀တ္ထားသည့္ လူတစ္ဦး၀င္ ေရာက္လာကာ ဂ်ာကင္အတြင္းမွ ေသနတ္ႏွင့္ခ်ိန္ၿပီး ေရႊထည္ပစၥည္းမ်ား ထုတ္ေပးရန္ ဓားျပတိုက္ခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ ယင္းသို႔ဓားျပတိုက္ခံရသျဖင့္ ေ၀ဟင္ေရႊဆိုင္မွ ေရႊထည္ပစၥည္းစုစုေပါင္း တန္ဖိုးသိန္း ၁၀၀ ခန္႔ပါရွိသြားခဲ့သည္။
လားရိႈးၿမိဳ႕မရဲစခန္းမွ ယာယီစခန္းမွဴး ရဲအုပ္ ေဇာ္၀င္းႏိုင္က "က်ဴးလြန္သူကို ဖမ္းမမိေသးပါဘူး၊ ဖမ္းမိဖို႔အတြက္ ဆက္လက္ေျခရာခံ စံုစမ္းစစ္ေဆးေနတုန္းပါပဲ" ဟုေျပာသည္။
အဆိုပါ ေ၀ဟင္ေရႊဆိုင္ ဓားျပတိုက္ခံရမႈအတြက္ အသက္ ၄၀ ခန္႔အရြယ္ရွိ အမ်ဳိးသားတစ္ဦးကို ေအာက္တိုဘာလလယ္ ပိုင္းက ေခၚယူစစ္ေဆးခဲ့ၿပီး ျပစ္မႈက်ဴးလြန္ခဲ့ျခင္း မရွိသျဖင့္ ႏို၀င္ဘာလဆန္းပိုင္းက ျပန္လည္ေစလႊတ္ေပးခဲ့သည္ဟု ယခင္ လားရိႈးၿမိဳ႕မရဲစခန္း၏ စခန္းမွဴးက ဒီဇင္ဘာလအတြင္း မဇၥၽိမကို ေျပာၾကားထားဖူးသည္။ အဆိုပါျဖစ္စဥ္ကို လားရိႈးၿမိဳ႕မရဲစခန္းက (ပ) ၃၀၂/၁၄၊ ျပစ္မႈပုဒ္မ ၃၈၆ ျဖင့္ ၂၀၁၄၊ စက္တင္ဘာ ၂၄ ရက္က အမႈဖြင့္ စစ္ေဆးေဆာင္ရြက္လ်က္ရွိျခင္းျဖစ္သည္။
ရခိုင္ျပည္နယ္၀န္ၾကီးခ်ဳပ္ လမ္းမႀကီး ႏိုင္လြန္ကတၱရားခင္းရာသုိ႕ ကိုယ္တိုင္ ကြင္းဆင္းစစ္ေဆး
စံေမာင္သန္း
ရခိုင္ျပည္နယ္ ၀န္ၾကီးခ်ဳပ္ ဦးေမာင္ေမာင္အုန္းသည္ စစ္ေတြျမိဳ႕ လမ္းမၾကီး တစ္ေလွ်ာက္ ပလက္ေဖါင္းမ်ားႏွင့္ ကတၱရာ လမ္းခင္းရာေနရာသို႕ ကိုယ္တိုင္လာေရာက္ျပီး ေဖေဖာ္၀ါရီလ ၁၉ ရက္ေန႕က ကြင္းဆင္းစစ္ေဆးခဲ့သည္ဟု သိရသည္။
ရခိုင္ျပည္နယ္ စစ္ေတြျမိဳ႕ လမ္းမၾကီးကို သိန္းေပါင္းေသာင္းခ်ီ အကုန္အက်ခံျပီး ယခင္ ေထာက္လွမ္းေရးေဟာင္းမ်ား ပိုင္ဆိုင္ေသာ ဆုထူးစံ ကုမၸဏီမွ ကန္ထရိုက္ယူ ကြန္ကရက္လမ္းအျဖစ္ အဆင့္တိုးျမွင့္ရာ လမ္းမွာ အရည္အခ်င္း မျပည့္မီ သျဖင့္ တႏွစ္မျပည့္မီ အကြက္လိုက္ ပ်က္စီးသြားခဲ့ရညမွ စစ္ေတြတြင္ ေ၀ဖန္မႈမ်ား အမ်ားအျပား ထြက္ေပၚခဲ့သည္။
သုိ႕အတြက္ ယခု တစ္ခါ ကြန္ကရက္လမ္းေပၚတြင္ ႏိုင္လြန္ကတၱရာ ထပ္ပိုးလႊာခင္းခဲ့ရသည္ဟု သိရသည္။
ယင္းႏိုင္လြန္ကတၱရာခင္းရာတြင္လည္း အရည္အေသြး မျပည့္မီသျဖင့္ လူထုအၾကား ေ၀ဖန္ေျပာဆိုသံမ်ားထြက္ေပၚ လာခဲ့သျဖင့္ ရခိုင္ျပည္နယ္ ၀န္ၾကီးခ်ဳပ္ကိုယ္တိုင္ လာေရာက္စစ္ေဆးခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။
“ႏိုင္လြန္ကတၱရာဆိုတာ ခင္းၿပီးတာနဲ႔ မသိသာေသးဘူး။ ကားေတြ အသြားမ်ားလာမွ သူ႔အေနအထား ပံုက်သြားတာ။ အမွန္က ႏိုင္လြန္ကတၱရာ ခင္းတယ္ဆိုရင္ ကတၱရာအဆံုးမွာ အနားကြပ္ ဘေလာက္ကေလးေတြ အယင္လုပ္ထားရတယ္။ Budget အေျခအေနအရ ဘေလာက္ကေလးေတြ မခင္းလိုက္ရေတာ့ အနားစက္ကေလးေတြ ပဲ့ထြက္ေနတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါ အရည္အေသြး မျပည့္မီလို႔ မဟုတ္ပါဘူး။ အခု ခင္းၿပီးသြားရင္ အေပၚက အေခ်ာခင္းတာ လာအုံးမွာပါ”ဟု ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္က ေျပာဆိုသည္။
လက္ရွိ စစ္ေတြၿမိဳ႕လမ္းမႀကီးကို ႏိုင္လြန္ကတၱရာအျဖင့္ ထပ္ပိုးလႊာခင္းရာ ဆုထူးစံ ကုမၸဏီက တာ၀န္ယူ လမ္းခင္းလ်က္ရွိေနသည္ဟု သိရသည္။ ယင္းျပင္ လမ္းေဘး လူသြားပလက္ေဖါင္းမ်ားကိုလည္း ထပ္မံ လုပ္ကိုင္လ်က္ရွိသည္။
“ဒီပလက္ေဖါင္းလုပ္တာ ႏွစ္ပတ္ခန္႔ရွိေနပါၿပီ။ ဆုထူးစံကုမၸဏီက ကၽြန္ေတာ္တို႔ ပန္းရံအဖြဲ႕ကို ေခၚယူ လုပ္ကိုင္ ေနတာပါ”ဟု ယင္းပလက္ေဖါင္းအလုပ္ကို ဦးစီးလုပ္ကိုင္ေနသူ အလုပ္သမားေခါင္းေဆာင္ ဦးေက်ာ္ၿငိမ္းက ေျပာသည္။
ပလက္ေဖါင္းလုပ္ၿပီးသြားလွ်င္ ႏိုင္လြန္ကတၱရာ အနားစက္မ်ားကို ကြန္ကရစ္ျဖင့္ညွိရန္ ရွိေသးသည္ဟု ယင္းအလုပ္သမား ေခါင္းေဆာင္က ေျပာသည္။
ယခုပလက္ေဖါင္းလုပ္ေနေသာ အဖြဲ႕သည္ ေတာင္ငူၿမိဳ႕မွ လာေရာက္လုပ္ကိုင္ေနေသာ အဖြဲ႕တစ္ဖြဲ႕ျဖစ္ၿပီး ပထမအျဖတ္ကို စစ္ေတြၿမိဳ႕ နာရီစင္အသစ္ အပိုင္းမွ ဘီလူးမ တံတား အစိတ္အပိုင္းထိျဖစ္ၿပီး က်န္ရွိေနေသာ ဘီလူးမ တံတားမွ သေဘၤာဆိပ္ထိ အပိုင္းကိုလည္း ဆက္လက္လုပ္ေဆာင္သြားမည္ဟု သိရသည္။
ရခိုင္ျပည္နယ္ ၀န္ၾကီးခ်ဳပ္ ဦးေမာင္ေမာင္အုန္းသည္ စစ္ေတြျမိဳ႕ လမ္းမၾကီး တစ္ေလွ်ာက္ ပလက္ေဖါင္းမ်ားႏွင့္ ကတၱရာ လမ္းခင္းရာေနရာသို႕ ကိုယ္တိုင္လာေရာက္ျပီး ေဖေဖာ္၀ါရီလ ၁၉ ရက္ေန႕က ကြင္းဆင္းစစ္ေဆးခဲ့သည္ဟု သိရသည္။
ရခိုင္ျပည္နယ္ စစ္ေတြျမိဳ႕ လမ္းမၾကီးကို သိန္းေပါင္းေသာင္းခ်ီ အကုန္အက်ခံျပီး ယခင္ ေထာက္လွမ္းေရးေဟာင္းမ်ား ပိုင္ဆိုင္ေသာ ဆုထူးစံ ကုမၸဏီမွ ကန္ထရိုက္ယူ ကြန္ကရက္လမ္းအျဖစ္ အဆင့္တိုးျမွင့္ရာ လမ္းမွာ အရည္အခ်င္း မျပည့္မီ သျဖင့္ တႏွစ္မျပည့္မီ အကြက္လိုက္ ပ်က္စီးသြားခဲ့ရညမွ စစ္ေတြတြင္ ေ၀ဖန္မႈမ်ား အမ်ားအျပား ထြက္ေပၚခဲ့သည္။
သုိ႕အတြက္ ယခု တစ္ခါ ကြန္ကရက္လမ္းေပၚတြင္ ႏိုင္လြန္ကတၱရာ ထပ္ပိုးလႊာခင္းခဲ့ရသည္ဟု သိရသည္။
ယင္းႏိုင္လြန္ကတၱရာခင္းရာတြင္လည္း အရည္အေသြး မျပည့္မီသျဖင့္ လူထုအၾကား ေ၀ဖန္ေျပာဆိုသံမ်ားထြက္ေပၚ လာခဲ့သျဖင့္ ရခိုင္ျပည္နယ္ ၀န္ၾကီးခ်ဳပ္ကိုယ္တိုင္ လာေရာက္စစ္ေဆးခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။
“ႏိုင္လြန္ကတၱရာဆိုတာ ခင္းၿပီးတာနဲ႔ မသိသာေသးဘူး။ ကားေတြ အသြားမ်ားလာမွ သူ႔အေနအထား ပံုက်သြားတာ။ အမွန္က ႏိုင္လြန္ကတၱရာ ခင္းတယ္ဆိုရင္ ကတၱရာအဆံုးမွာ အနားကြပ္ ဘေလာက္ကေလးေတြ အယင္လုပ္ထားရတယ္။ Budget အေျခအေနအရ ဘေလာက္ကေလးေတြ မခင္းလိုက္ရေတာ့ အနားစက္ကေလးေတြ ပဲ့ထြက္ေနတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါ အရည္အေသြး မျပည့္မီလို႔ မဟုတ္ပါဘူး။ အခု ခင္းၿပီးသြားရင္ အေပၚက အေခ်ာခင္းတာ လာအုံးမွာပါ”ဟု ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္က ေျပာဆိုသည္။
လက္ရွိ စစ္ေတြၿမိဳ႕လမ္းမႀကီးကို ႏိုင္လြန္ကတၱရာအျဖင့္ ထပ္ပိုးလႊာခင္းရာ ဆုထူးစံ ကုမၸဏီက တာ၀န္ယူ လမ္းခင္းလ်က္ရွိေနသည္ဟု သိရသည္။ ယင္းျပင္ လမ္းေဘး လူသြားပလက္ေဖါင္းမ်ားကိုလည္း ထပ္မံ လုပ္ကိုင္လ်က္ရွိသည္။
“ဒီပလက္ေဖါင္းလုပ္တာ ႏွစ္ပတ္ခန္႔ရွိေနပါၿပီ။ ဆုထူးစံကုမၸဏီက ကၽြန္ေတာ္တို႔ ပန္းရံအဖြဲ႕ကို ေခၚယူ လုပ္ကိုင္ ေနတာပါ”ဟု ယင္းပလက္ေဖါင္းအလုပ္ကို ဦးစီးလုပ္ကိုင္ေနသူ အလုပ္သမားေခါင္းေဆာင္ ဦးေက်ာ္ၿငိမ္းက ေျပာသည္။
ပလက္ေဖါင္းလုပ္ၿပီးသြားလွ်င္ ႏိုင္လြန္ကတၱရာ အနားစက္မ်ားကို ကြန္ကရစ္ျဖင့္ညွိရန္ ရွိေသးသည္ဟု ယင္းအလုပ္သမား ေခါင္းေဆာင္က ေျပာသည္။
ယခုပလက္ေဖါင္းလုပ္ေနေသာ အဖြဲ႕သည္ ေတာင္ငူၿမိဳ႕မွ လာေရာက္လုပ္ကိုင္ေနေသာ အဖြဲ႕တစ္ဖြဲ႕ျဖစ္ၿပီး ပထမအျဖတ္ကို စစ္ေတြၿမိဳ႕ နာရီစင္အသစ္ အပိုင္းမွ ဘီလူးမ တံတား အစိတ္အပိုင္းထိျဖစ္ၿပီး က်န္ရွိေနေသာ ဘီလူးမ တံတားမွ သေဘၤာဆိပ္ထိ အပိုင္းကိုလည္း ဆက္လက္လုပ္ေဆာင္သြားမည္ဟု သိရသည္။
ေလာက္ကိုင္ တိုက္ပြဲေၾကာင့္ မူဆယ္-မႏၲေလး အေဝးေျပး ကုန္ကားမ်ား ေျပးဆြဲခ်ိန္ ေျပာင္းလဲ
ႏိုင္ႏိုင္ေဇာ္
ေလာက္ကိုင္ တိုက္ပြဲေၾကာင့္ မူဆယ္-မႏၱေလး အေဝးေျပး ကုန္တင္ကားမ်ား ေျပးဆြဲခ်ိန္ ေျပာင္းလဲေနရေၾကာင္း ေဒသ အေျခစိုက္ လုပ္ငန္းရွင္မ်ားႏွင့္ ကုန္ကား လုပ္ငန္းရွင္မ်ားက ေျပာဆိုသည္။
ေဒသအေျခစိုက္ လက္နက္ကိုင္ အဖြဲ႔မ်ားက ခရီးသြားျပည္သူမ်ားႏွင့္ ကုန္ကားမ်ားကုိ ပစ္ခတ္မႈမ်ား၊ ေခတၱ ေခၚေဆာင္မႈမ်ားေၾကာင့္ ကားသမားႏွင့္ လုပ္ငန္းရွင္မ်ား စိုးရိမ္မႈမ်ားသည္ ညပိုင္ကားေျပးဆြဲမႈကို ေရွာင္ လာၾကသည္ဟု မူဆယ္-မႏၲေလး အေဝးေျပး ကုန္စည္ပို႔ေဆာင္ေရး ဝန္ေဆာင္မႈ လုပ္ငန္းရွင္အသင္း ဥကၠ႒ ဦးဝင္းေအာင္ခန္႔က ေျပာသည္။
''အရင္လေတြကတည္းက အဲဒီလမ္းပိုင္းမွာ ႀကိဳၾကားပစ္ခတ္မႈျဖစ္စဥ္ေလးေတြ ရွိဖူးေပမယ့္ အခုလိုေတာ့ မစိုးရိမ္ရဘူး။ မေန႔ကပဲ ၾကဴကုတ္-ပန္ဆိုင္းဘက္မွာ ဖရဲသီးကားကို လက္ပစ္ဗုံးထည့္တာ၊ ခ်ိန္ကိုက္ မိုင္း တပ္ေပးတာေတြအထိ ရွိလာေတာ့ ကားသမားေတြက ညဘက္မေမာင္းေတာ့ဘဲ ေန႔ဘက္ေတြမွာပဲ သြား ၾကေတာ့တယ္''ဟု ၄င္းက ေျပာသည္။
ယခင္ မႏၲေလး-မူဆယ္ေျပးဆြဲမႈတြင္ ညေန ၃ နာရီဝန္းက်င္တြင္ ကားဂိတ္မ်ားမွ ထြက္ခြာၿပီး တစ္ညလံုး ေမာင္းေလ့ရွိေသာ္လည္း ယခုရက္ပိုင္း ည ၁ဝ နာရီေက်ာ္တြင္ ေရာက္ရာအရပ္၌ ကားရပ္နားၿပီး နံနက္ အခ်ိန္မွသာ မူဆယ္ ၁ဝ၅ မိုင္သို႔ ဆက္လက္ထြက္ခြာသည္ဟုလည္း အေဝးေျပးဝန္ ေဆာင္မႈလုပ္ငန္းရွင္ အသင္းက ေျပာသည္။
ထိုျဖစ္စဥ္မ်ားေၾကာင့္ အဆိုပါ မႏၲေလး-မူဆယ္ ကုန္ကားသြားလာမႈမ်ား ယခင္က ထက္နည္းပါးလာၿပီး အေဝးေျပးကုန္ကား လုပ္ငန္းအခ်ဳိ႕ ခရီးစဥ္ဖ်က္သိမ္းမႈမ်ားအထိ ရွိလာေနသည္ဟုလည္း ေဒသအေျခစိုက္ လုပ္ငန္းရွင္မ်ားက ေျပာသည္။
လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႕မ်ားက ျပည္သူမ်ားကုိ ထိခိုက္ေစမည့္လုပ္ရပ္မ်ား ဆက္လက္လုပ္ေဆာင္ပါက တ႐ုတ္ႏွစ္သစ္ကူး ၿပီးသည့္အခ်ိန္ ကုန္စည္စီးဆင္းမႈအေပၚ ထိခိုက္မႈမ်ားရွိလာႏိုင္ေၾကာင္း ၁ဝ၅ မိုင္ကုန္သြယ္ေရးဇုန္ တာဝန္ရွိသူတစ္ဦးက ဆုိသည္။
ေလာက္ကိုင္အနီး တိုက္ပြဲမ်ားျဖစ္ေပၚေနျခင္းေၾကာင့္ အဆိုပါနယ္ေျမမ်ားသို႔ ျဖတ္သန္းသြားလာေနသည့္ အေဝးေျပးကုန္တင္ကားမ်ားကို သတိေပးမႈမ်ား ေဆာင္ရြက္ေနရေၾကာင္း ျမန္မာႏိုင္ငံ အေဝးေျပးကုန္စည္ႏွင့္ ဝန္ေဆာင္မႈ လုပ္ငန္းရွင္အသင္း ဥကၠ႒ ဦးလွဦးက ေျပာသည္။
ေလာက္ကိုင္ တိုက္ပြဲေၾကာင့္ မူဆယ္-မႏၱေလး အေဝးေျပး ကုန္တင္ကားမ်ား ေျပးဆြဲခ်ိန္ ေျပာင္းလဲေနရေၾကာင္း ေဒသ အေျခစိုက္ လုပ္ငန္းရွင္မ်ားႏွင့္ ကုန္ကား လုပ္ငန္းရွင္မ်ားက ေျပာဆိုသည္။
ေဒသအေျခစိုက္ လက္နက္ကိုင္ အဖြဲ႔မ်ားက ခရီးသြားျပည္သူမ်ားႏွင့္ ကုန္ကားမ်ားကုိ ပစ္ခတ္မႈမ်ား၊ ေခတၱ ေခၚေဆာင္မႈမ်ားေၾကာင့္ ကားသမားႏွင့္ လုပ္ငန္းရွင္မ်ား စိုးရိမ္မႈမ်ားသည္ ညပိုင္ကားေျပးဆြဲမႈကို ေရွာင္ လာၾကသည္ဟု မူဆယ္-မႏၲေလး အေဝးေျပး ကုန္စည္ပို႔ေဆာင္ေရး ဝန္ေဆာင္မႈ လုပ္ငန္းရွင္အသင္း ဥကၠ႒ ဦးဝင္းေအာင္ခန္႔က ေျပာသည္။
''အရင္လေတြကတည္းက အဲဒီလမ္းပိုင္းမွာ ႀကိဳၾကားပစ္ခတ္မႈျဖစ္စဥ္ေလးေတြ ရွိဖူးေပမယ့္ အခုလိုေတာ့ မစိုးရိမ္ရဘူး။ မေန႔ကပဲ ၾကဴကုတ္-ပန္ဆိုင္းဘက္မွာ ဖရဲသီးကားကို လက္ပစ္ဗုံးထည့္တာ၊ ခ်ိန္ကိုက္ မိုင္း တပ္ေပးတာေတြအထိ ရွိလာေတာ့ ကားသမားေတြက ညဘက္မေမာင္းေတာ့ဘဲ ေန႔ဘက္ေတြမွာပဲ သြား ၾကေတာ့တယ္''ဟု ၄င္းက ေျပာသည္။
ယခင္ မႏၲေလး-မူဆယ္ေျပးဆြဲမႈတြင္ ညေန ၃ နာရီဝန္းက်င္တြင္ ကားဂိတ္မ်ားမွ ထြက္ခြာၿပီး တစ္ညလံုး ေမာင္းေလ့ရွိေသာ္လည္း ယခုရက္ပိုင္း ည ၁ဝ နာရီေက်ာ္တြင္ ေရာက္ရာအရပ္၌ ကားရပ္နားၿပီး နံနက္ အခ်ိန္မွသာ မူဆယ္ ၁ဝ၅ မိုင္သို႔ ဆက္လက္ထြက္ခြာသည္ဟုလည္း အေဝးေျပးဝန္ ေဆာင္မႈလုပ္ငန္းရွင္ အသင္းက ေျပာသည္။
ထိုျဖစ္စဥ္မ်ားေၾကာင့္ အဆိုပါ မႏၲေလး-မူဆယ္ ကုန္ကားသြားလာမႈမ်ား ယခင္က ထက္နည္းပါးလာၿပီး အေဝးေျပးကုန္ကား လုပ္ငန္းအခ်ဳိ႕ ခရီးစဥ္ဖ်က္သိမ္းမႈမ်ားအထိ ရွိလာေနသည္ဟုလည္း ေဒသအေျခစိုက္ လုပ္ငန္းရွင္မ်ားက ေျပာသည္။
လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႕မ်ားက ျပည္သူမ်ားကုိ ထိခိုက္ေစမည့္လုပ္ရပ္မ်ား ဆက္လက္လုပ္ေဆာင္ပါက တ႐ုတ္ႏွစ္သစ္ကူး ၿပီးသည့္အခ်ိန္ ကုန္စည္စီးဆင္းမႈအေပၚ ထိခိုက္မႈမ်ားရွိလာႏိုင္ေၾကာင္း ၁ဝ၅ မိုင္ကုန္သြယ္ေရးဇုန္ တာဝန္ရွိသူတစ္ဦးက ဆုိသည္။
ေလာက္ကိုင္အနီး တိုက္ပြဲမ်ားျဖစ္ေပၚေနျခင္းေၾကာင့္ အဆိုပါနယ္ေျမမ်ားသို႔ ျဖတ္သန္းသြားလာေနသည့္ အေဝးေျပးကုန္တင္ကားမ်ားကို သတိေပးမႈမ်ား ေဆာင္ရြက္ေနရေၾကာင္း ျမန္မာႏိုင္ငံ အေဝးေျပးကုန္စည္ႏွင့္ ဝန္ေဆာင္မႈ လုပ္ငန္းရွင္အသင္း ဥကၠ႒ ဦးလွဦးက ေျပာသည္။
မဟာဗႏၶဳလ ပန္းၿခံေဘးရွိ မိေက်ာင္းကန္ သပိတ္စခန္း ၿဖိဳခြင္းဖယ္ရွားခံရ
စေနလင္း
ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ မဟာဗႏၶဳလ ပန္းၿခံေဘးတြင္ ဖြင့္လွစ္ထားသည့္ မိေက်ာင္းကန္ သပိတ္စခန္းကို ေဖေဖာ္၀ါရီ ၂၆ ရက္ နံနက္ပိုင္းက အာဏာပိုင္မ်ားက ၿဖိဳခြင္းဖယ္ရွားခဲ့ၿပီးေနာက္ သပိတ္စခန္း ဖြင့္လွစ္ေနထိုင္ၾကသူမ်ားကို အမႈဖြင့္ အေရးယူ လိုက္ေၾကာင္း သိရ သည္။
ထို သပိတ္စခန္းဖြင့္ ေနထိုင္သူမ်ားကို စီတန္းလွည့္လည္ျခင္း ပုဒ္မ ၁၈ ႏွင့္ စည္ပင္သာယာ ဥပေဒပုဒ္မ ၆၈ မ်ားျဖင့္ အမႈဖြင့္ စြဲဆို လိုက္ျခင္း ျဖစ္သည္။
ေဖေဖာ္၀ါရီ ၂၆ ရက္ နံနက္ ၃ နာရီခန္႔က လံုထိန္းမ်ားႏွင့္ စည္ပင္သာယာေရး ၀န္ထမ္းမ်ား၊ စည္ပင္ သာယာ ရဲတပ္ဖြဲ႔၀င္မ်ား က ၀င္ေရာက္ ရွင္းလင္းခဲ့ၿပီး သပိတ္စခန္း အတြင္းရွိ အမ်ိဳးသား ၇ ဦးႏွင့္ အမ်ိဳးသမီး ၇ ဦးတို႔ကို အထက္ပါ အမႈမ်ားျဖင့္ တရားစြဲ၍ လာ မည့္ မတ္လ ၁၁ ရက္၌ ႐ုံးခ်ိန္းလိုက္သည္ဟု ဆိုသည္။
“သူတို႔ေတြကုိ ႐ုံးခ်ိန္း ခ်ိန္းၿပီးေတာ့ ခံ၀န္ကတိနဲ႔ ျပန္လႊတ္လိုက္တယ္။ အမႈကိုေတာ့ ဆက္ရင္ဆိုင္ၾကရဦးမွာေပါ့။ ဖမ္းဆီး ခ်ဳပ္ေႏွာင္ ထားတာမ်ိဳးေတာ့ မလုပ္ေတာ့ဘူး။ ပုဒ္မ ၁၈ ေရာ၊ စည္ပင္ဥပေဒ ပုဒ္မ ၆၈ ေရာ အားလံုးကို ခံ၀န္နဲ႔ပဲ ၿပီးသြားတယ္”ဟု မိေက်ာင္း ကန္သပိတ္ သမားမ်ားဘက္မွ လိုက္ပါေဆာင္ရြက္ေပးေနသည့္ တရားလႊတ္ေတာ္ ေရွ႕ေန ဦးေရာဘတ္စန္းေအာင္က ေျပာသည္။
သပိတ္စခန္းကို ၀င္ေရာက္ရွင္းလင္းစဥ္က သပိတ္စခန္း အတြင္းရွိ အိပ္ေနသူ ၁၈ ဦးကို ေခၚေဆာင္သြားေသာ္လည္း သပိတ္ စခန္း ႏွင့္ မသက္ဆိုင္သည့္ လမ္းေဘးေစ်းသည္ ၄ ဦး ပါ၀င္ေနသည့္အတြက္ ၎တို႔ကို ျပန္လည္ လႊတ္ေပးခဲ့ေၾကာင္း သိရသည္။
“က်မတို႔ကို မနက္အေစာႀကီးေရွာင္တခင္ လာဖမ္းသြားတာ။ ဖမ္းေတာ့လည္း က်မတို႔ကို ဆံပင္ေတြဆြဲ၊ တုတ္ေတြနဲ႔႐ိုက္ၿပီး ဖမ္းေခၚသြားတာ။ က်မတို႔မွာတခ်ိဳ႕ဆို လက္ေတြပြန္း၊ နဖူးေတြ ေပါက္ကုန္တယ္။ က်မတို႔ကို ရန္ကင္းက ႐ုံးကိုေခၚသြားၿပီးေတာ့ အျပင္ ဘက္ က ဘယ္သူနဲ႔မွလည္း ေတြ႔ခြင့္မေပးဘူး”ဟု မိေက်ာင္းကန္ သပိတ္ကိစၥႏွင့္ တရားစြဲဆုိျခင္း ခံေနရသည့္ ေဒၚစိန္ခင္က ေျပာ သည္။
ယခုေနာက္ဆံုး ၿဖိဳခြင္းလိုက္ေသာ မဟာဗႏၶဳလ ပန္းၿခံလမ္း အတြင္းမွ သပိတ္စခန္းသည္ လက္ရွိအစိုးရ လက္ထက္တြင္ ရက္အရွည္ၾကာဆံုး သပိတ္စခန္း ျဖစ္ၿပီး သပိတ္ေမွာက္ခဲ့သည့္ ရက္ေပါင္း ၃၄၀ ေရာက္ၿပီးမွ ၿဖိဳခြင္းခံလိုက္ရျခင္း ျဖစ္သည္။
အလားတူ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ေတာ္ ခန္းမေရွ႕တြင္ သဃၤန္းကြ်န္းၿမိဳ႕နယ္ မိေက်ာင္းကန္ ေျမသိမ္းခံရမႈႏွင့္ ပတ္သက္ၿပီး ဦးေဆာင္ဆႏၵျပခဲ့ သူ ေဒၚခင္မာၾကဴ အပါအ၀င္ ၁၄ ဦးကို ရန္ကုန္တုိင္း ေဒသႀကီး အစုိးရက တရားစြဲဆို၍ ေက်ာက္တံတားၿမိဳ႕နယ္ တရားရုံးတြင္ ႐ုံးတင္ စစ္ေဆးခဲ့ၿပီးေနာက္ တရားမ၀င္ စီတန္း လွည့္လည္မႈ ဥပေဒ ပုဒ္မ ၁၈ ျဖင့္ ေထာင္ဒဏ္ ၁ လ၊ စည္ပင္သာယာ ဥပေဒ ပုဒ္မ ၁၄၃ ျဖင့္ ေထာင္ဒဏ္ ၃ လႏွင့္ စည္ပင္ ဥပေဒ ပုဒ္မ ၃၄၁ ျဖင့္ ေထာင္ဒဏ္ ၁ လ စုစုေပါင္း ေထာင္ဒဏ္ ၆ လ ကို ေဖေဖာ္၀ါရီ ၁၈ ရက္က ျပစ္ဒဏ္ ခ်မွတ္ခဲ့ေသးသည္။
ကာကြယ္ေရးဝန္ႀကီးဌာနက ၁၉၉၁ ခုႏွစ္က သိမ္းဆည္းခဲ့သည့္ သဃၤန္းကၽြန္းၿမိဳ႕နယ္ရွိ မိေက်ာင္းကန္ (၁) ရပ္ကြက္၊ (၂) ရပ္ကြက္ႏွင့္ (၃)ရပ္ကြက္ရွိ ေျမေနရာမ်ားကို တပ္ပိုင္ေျမအျဖစ္ သိမ္းဆည္းခ့ဲေၾကာင္း၊ အဆိုပါ ေျမေနရာမ်ားသည္ ဂရန္ေပါက္ေျမမ်ား မဟုတ္သည့္အတြက္ ယင္းေနရာတြင္ ေနထိုင္ခဲ့သူမ်ားအားလုံးကို တပတ္အတြင္း အၿပီးသတ္ ေျပာင္းေရႊ႔ခိုင္းခဲ့ေၾကာင္း၊ ေငြေၾကး တတ္ႏုိင္သူမ်ားကို ေျမကြက္ တကြက္လွ်င္ ၄၈၀၀ က်ပ္(၁၉၉၃ ခုႏွစ္ ေငြေၾကးေပါက္ေစ်း) ျဖင့္ ဒဂုံၿမိဳ႕သစ္ၿမိဳ႕နယ္မ်ားတြင္ ျပန္ လည္ ေရာင္းခ်ေပးခဲ့ ေၾကာင္း၊ ေငြေၾကး မတတ္ႏုိင္သူမ်ားကို ပဲခူးရိုးမ အစပ္ရွိ ေျမေနရာမ်ားႏွင့္ လိႈင္သာယာၿမိဳ႕နယ္ရွိ ေျမေနရာမ်ား တြင္ ေနရာခ်ေပးခဲ့ေၾကာင္း သိရသည္။
ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ မဟာဗႏၶဳလ ပန္းၿခံေဘးတြင္ ဖြင့္လွစ္ထားသည့္ မိေက်ာင္းကန္ သပိတ္စခန္းကို ေဖေဖာ္၀ါရီ ၂၆ ရက္ နံနက္ပိုင္းက အာဏာပိုင္မ်ားက ၿဖိဳခြင္းဖယ္ရွားခဲ့ၿပီးေနာက္ သပိတ္စခန္း ဖြင့္လွစ္ေနထိုင္ၾကသူမ်ားကို အမႈဖြင့္ အေရးယူ လိုက္ေၾကာင္း သိရ သည္။
ထို သပိတ္စခန္းဖြင့္ ေနထိုင္သူမ်ားကို စီတန္းလွည့္လည္ျခင္း ပုဒ္မ ၁၈ ႏွင့္ စည္ပင္သာယာ ဥပေဒပုဒ္မ ၆၈ မ်ားျဖင့္ အမႈဖြင့္ စြဲဆို လိုက္ျခင္း ျဖစ္သည္။
ေဖေဖာ္၀ါရီ ၂၆ ရက္ နံနက္ ၃ နာရီခန္႔က လံုထိန္းမ်ားႏွင့္ စည္ပင္သာယာေရး ၀န္ထမ္းမ်ား၊ စည္ပင္ သာယာ ရဲတပ္ဖြဲ႔၀င္မ်ား က ၀င္ေရာက္ ရွင္းလင္းခဲ့ၿပီး သပိတ္စခန္း အတြင္းရွိ အမ်ိဳးသား ၇ ဦးႏွင့္ အမ်ိဳးသမီး ၇ ဦးတို႔ကို အထက္ပါ အမႈမ်ားျဖင့္ တရားစြဲ၍ လာ မည့္ မတ္လ ၁၁ ရက္၌ ႐ုံးခ်ိန္းလိုက္သည္ဟု ဆိုသည္။
“သူတို႔ေတြကုိ ႐ုံးခ်ိန္း ခ်ိန္းၿပီးေတာ့ ခံ၀န္ကတိနဲ႔ ျပန္လႊတ္လိုက္တယ္။ အမႈကိုေတာ့ ဆက္ရင္ဆိုင္ၾကရဦးမွာေပါ့။ ဖမ္းဆီး ခ်ဳပ္ေႏွာင္ ထားတာမ်ိဳးေတာ့ မလုပ္ေတာ့ဘူး။ ပုဒ္မ ၁၈ ေရာ၊ စည္ပင္ဥပေဒ ပုဒ္မ ၆၈ ေရာ အားလံုးကို ခံ၀န္နဲ႔ပဲ ၿပီးသြားတယ္”ဟု မိေက်ာင္း ကန္သပိတ္ သမားမ်ားဘက္မွ လိုက္ပါေဆာင္ရြက္ေပးေနသည့္ တရားလႊတ္ေတာ္ ေရွ႕ေန ဦးေရာဘတ္စန္းေအာင္က ေျပာသည္။
သပိတ္စခန္းကို ၀င္ေရာက္ရွင္းလင္းစဥ္က သပိတ္စခန္း အတြင္းရွိ အိပ္ေနသူ ၁၈ ဦးကို ေခၚေဆာင္သြားေသာ္လည္း သပိတ္ စခန္း ႏွင့္ မသက္ဆိုင္သည့္ လမ္းေဘးေစ်းသည္ ၄ ဦး ပါ၀င္ေနသည့္အတြက္ ၎တို႔ကို ျပန္လည္ လႊတ္ေပးခဲ့ေၾကာင္း သိရသည္။
“က်မတို႔ကို မနက္အေစာႀကီးေရွာင္တခင္ လာဖမ္းသြားတာ။ ဖမ္းေတာ့လည္း က်မတို႔ကို ဆံပင္ေတြဆြဲ၊ တုတ္ေတြနဲ႔႐ိုက္ၿပီး ဖမ္းေခၚသြားတာ။ က်မတို႔မွာတခ်ိဳ႕ဆို လက္ေတြပြန္း၊ နဖူးေတြ ေပါက္ကုန္တယ္။ က်မတို႔ကို ရန္ကင္းက ႐ုံးကိုေခၚသြားၿပီးေတာ့ အျပင္ ဘက္ က ဘယ္သူနဲ႔မွလည္း ေတြ႔ခြင့္မေပးဘူး”ဟု မိေက်ာင္းကန္ သပိတ္ကိစၥႏွင့္ တရားစြဲဆုိျခင္း ခံေနရသည့္ ေဒၚစိန္ခင္က ေျပာ သည္။
ယခုေနာက္ဆံုး ၿဖိဳခြင္းလိုက္ေသာ မဟာဗႏၶဳလ ပန္းၿခံလမ္း အတြင္းမွ သပိတ္စခန္းသည္ လက္ရွိအစိုးရ လက္ထက္တြင္ ရက္အရွည္ၾကာဆံုး သပိတ္စခန္း ျဖစ္ၿပီး သပိတ္ေမွာက္ခဲ့သည့္ ရက္ေပါင္း ၃၄၀ ေရာက္ၿပီးမွ ၿဖိဳခြင္းခံလိုက္ရျခင္း ျဖစ္သည္။
အလားတူ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ေတာ္ ခန္းမေရွ႕တြင္ သဃၤန္းကြ်န္းၿမိဳ႕နယ္ မိေက်ာင္းကန္ ေျမသိမ္းခံရမႈႏွင့္ ပတ္သက္ၿပီး ဦးေဆာင္ဆႏၵျပခဲ့ သူ ေဒၚခင္မာၾကဴ အပါအ၀င္ ၁၄ ဦးကို ရန္ကုန္တုိင္း ေဒသႀကီး အစုိးရက တရားစြဲဆို၍ ေက်ာက္တံတားၿမိဳ႕နယ္ တရားရုံးတြင္ ႐ုံးတင္ စစ္ေဆးခဲ့ၿပီးေနာက္ တရားမ၀င္ စီတန္း လွည့္လည္မႈ ဥပေဒ ပုဒ္မ ၁၈ ျဖင့္ ေထာင္ဒဏ္ ၁ လ၊ စည္ပင္သာယာ ဥပေဒ ပုဒ္မ ၁၄၃ ျဖင့္ ေထာင္ဒဏ္ ၃ လႏွင့္ စည္ပင္ ဥပေဒ ပုဒ္မ ၃၄၁ ျဖင့္ ေထာင္ဒဏ္ ၁ လ စုစုေပါင္း ေထာင္ဒဏ္ ၆ လ ကို ေဖေဖာ္၀ါရီ ၁၈ ရက္က ျပစ္ဒဏ္ ခ်မွတ္ခဲ့ေသးသည္။
ကာကြယ္ေရးဝန္ႀကီးဌာနက ၁၉၉၁ ခုႏွစ္က သိမ္းဆည္းခဲ့သည့္ သဃၤန္းကၽြန္းၿမိဳ႕နယ္ရွိ မိေက်ာင္းကန္ (၁) ရပ္ကြက္၊ (၂) ရပ္ကြက္ႏွင့္ (၃)ရပ္ကြက္ရွိ ေျမေနရာမ်ားကို တပ္ပိုင္ေျမအျဖစ္ သိမ္းဆည္းခ့ဲေၾကာင္း၊ အဆိုပါ ေျမေနရာမ်ားသည္ ဂရန္ေပါက္ေျမမ်ား မဟုတ္သည့္အတြက္ ယင္းေနရာတြင္ ေနထိုင္ခဲ့သူမ်ားအားလုံးကို တပတ္အတြင္း အၿပီးသတ္ ေျပာင္းေရႊ႔ခိုင္းခဲ့ေၾကာင္း၊ ေငြေၾကး တတ္ႏုိင္သူမ်ားကို ေျမကြက္ တကြက္လွ်င္ ၄၈၀၀ က်ပ္(၁၉၉၃ ခုႏွစ္ ေငြေၾကးေပါက္ေစ်း) ျဖင့္ ဒဂုံၿမိဳ႕သစ္ၿမိဳ႕နယ္မ်ားတြင္ ျပန္ လည္ ေရာင္းခ်ေပးခဲ့ ေၾကာင္း၊ ေငြေၾကး မတတ္ႏုိင္သူမ်ားကို ပဲခူးရိုးမ အစပ္ရွိ ေျမေနရာမ်ားႏွင့္ လိႈင္သာယာၿမိဳ႕နယ္ရွိ ေျမေနရာမ်ား တြင္ ေနရာခ်ေပးခဲ့ေၾကာင္း သိရသည္။
ႏိုင္ငံေတာ္လံုၿခံဳေရးႏွင့္ ဒီမိုကေရစီျဖစ္စဥ္ ကြဲျပားဖို႔ လိုသည္
ဧရာဝတီ
တလခန္႔ ၾကာျမင့္ခဲ့ေသာ အမ်ိဳးသားပညာေရး ဥပေဒ သပိတ္ေမွာက္ပြဲသည္ တႏိုင္ငံလံုးခ်ီလႈႈပ္ရွားမႈ ျဖစ္ေသာ္လည္း တစံုတရာျပႆနာ မေပၚဘဲ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ လႈပ္ရွားေနခဲ့သည့္တိုင္ အစိုးရက တားျမစ္ရန္ ႀကိဳးစားရာတြင္ “ႏိုင္ငံေတာ္ လုံၿခဳံေရး” ဆိုေသာ အျမင္ျဖင့္ၾကည့္ေနသည္မွာ လံုးဝ ဆီေလ်ာ္မႈ မရွိေပ။
ေလာက္ကိုင္တြင္ ကိုးကန္႔တပ္မ်ားႏွင့္ ျဖစ္ပြားေသာ တိုက္ပြဲမ်ားသည္ “ႏိုင္ငံေတာ္ လံုၿခံဳေရး” (National Security) ေခါင္းစဥ္ေအာက္တြင္ အႀကံဳးဝင္ေသာ္လည္း သပိတ္ေမွာက္ေက်ာင္းသားမ်ား၏ လႈပ္ရွားမႈသည္ ဒီမိုကေရစီျဖစ္စဥ္ (Democratizing) တရပ္သာျဖစ္ၿပီး လက္သင့္ခံရမည့္ အရာျဖစ္သည္။ ေက်ာင္းသားမ်ား၏ လိုလားမႈကို ညွိႏိႈင္းေဆြးေႏြးမႈျဖင့္ အေျဖရွာရမည့္ ကိစၥသာျဖစ္သည္။
အမ်ိဳးသားပညာေရး ဥပေဒ ျပဌာန္းရန္ ႀကိဳးပမ္းစဥ္ကတည္း အစဥ္တစိုက္ ကန္႔ကြက္မႈ၊ အႀကံေပးတိုက္တြန္းမႈမ်ားကို နားမေထာင္ခဲ့ေသာ အစိုးရသည္ ေက်ာင္းသားမ်ားက သပိတ္စစ္ေၾကာင္း စဖြင့္လိုက္ခ်ိန္မွစ၍ ဆူပူမႈ၊ ေနာက္ကြယ္က ႀကိဳးကိုင္သူမ်ား၊ ႏိုင္ငံေရး အဖြဲ႔အစည္းမ်ား အားေပးအားေျမွာက္ျပဳျခင္း၊ ႏိုင္ငံေတာ္လံုၿခံဳေရး၊ တရားဥပေဒစိုးမိုးေရး စေသာ မဆီမဆိုင္သည့္ စကားမ်ားသံုးစြဲကာ ေက်ာင္းသားသပိတ္ကို ပံုေဖာ္ေနခဲ့သည္။
ေဆြးေႏြးညွိႏိႈင္းေရးကို လမ္းေၾကာင္းရမည့္အစား ရန္သူသဖြယ္ပစ္မွတ္ထားေနခဲ့ရာ ေက်ာင္းသားသပိတ္စစ္ေၾကာင္း ရန္ကုန္သို႔ နီးကပ္လာခ်ိန္တြင္ ပိုမိုသိသာ ထင္ရွားလာခဲ့သည္။ ေက်ာင္းသားမ်ား လိုလားခ်က္ ၁၁ ခ်က္ကို ဖုတ္ပူမီးတိုက္ သေဘာတူလိုက္ၿပီး ေက်ာင္းသားသပိတ္ ရန္ကုန္သို႔ မဝင္ေရးကို အစိုးရက အျပင္းအထန္ ေျပာဆိုေနခဲ့သည္။
ထို႔ထက္ပို၍ ဆိုးရြားသည္မွာ ရန္ကုန္တြင္ တန္ျပန္သပိတ္မ်ား ဖန္တီးျခင္း၊ ၄ ပြင့္ဆိုင္ ေတြ႕ဆံု ေဆြးေႏြးေရးတြင္ အစိုးရ ကိုယ္စားလွယ္ျဖစ္သူ ပညာေရး ဒု ၀န္ႀကီး ဗုိလ္မႉးႀကီးေဟာင္း ဦးသန္႔ရွင္းက ေက်ာင္းသားသပိတ္ ရန္ကုန္သုိ႔ ဝင္လာလွ်င္ သေဘာတူညီခ်က္ ၁၁ ခ်က္ ပ်က္ျပယ္မည္ဟု ရာဇသံေပးျခင္း၊ ေက်ာင္းသားသပိတ္ ရန္ကုန္သို႔ ဝင္လာရန္ ႀကိဳးပမ္းလာလွ်င္ အမွန္တကယ္ အင္အားသံုးတားဆီးမည့္ လကၡဏာရွိျခင္းတို႔က သမၼတဦးသိန္းစိန္ အစိုးရအေနျဖင့္ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ ဆႏၵျပမႈအေပၚ လြဲမွားစြာ ႐ႈျမင္ေနျခင္းကို ေဖာ္ျပေနသည္။
လူထုလႈပ္ရွားမႈမ်ား၊ ဆႏၵထုတ္ေဖာ္မႈမ်ားကို ႏိုင္ငံေတာ္လံုၿခံဳေရး ကိစၥမ်ားႏွင့္ တတန္းတည္းထားၿပီး ႐ႈျမင္ေနျခင္းမွာ ယခင္စစ္အစိုးရ လက္ထက္ ဖိႏွိပ္မႈလမ္းစဥ္ကို ျပန္လည္ ထင္ဟပ္သကဲ့သို႔ ရွိေနသည္။ သမၼတ ဦးသိန္းစိန္ အစိုးရအေနျဖင့္ ေနရာတိုင္းတြင္ လံုၿခံဳေရးအျမင္ျဖင့္ ေရွ႕တန္းတင္ၿပီး လြဲမွားစြာ ကိုင္တြယ္ေနျခင္းအားျဖင့္ ဒီမိုကေရစီတည္ေဆာက္ေရး ေလးဖင့္ေနမည္ျဖစ္သည္။ အမ်ိဳးသားရင္ၾကားေစ့ေရး အလွမ္းေဝးေနဦးမည္ျဖစ္ေတာ့သည္။
တလခန္႔ ၾကာျမင့္ခဲ့ေသာ အမ်ိဳးသားပညာေရး ဥပေဒ သပိတ္ေမွာက္ပြဲသည္ တႏိုင္ငံလံုးခ်ီလႈႈပ္ရွားမႈ ျဖစ္ေသာ္လည္း တစံုတရာျပႆနာ မေပၚဘဲ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ လႈပ္ရွားေနခဲ့သည့္တိုင္ အစိုးရက တားျမစ္ရန္ ႀကိဳးစားရာတြင္ “ႏိုင္ငံေတာ္ လုံၿခဳံေရး” ဆိုေသာ အျမင္ျဖင့္ၾကည့္ေနသည္မွာ လံုးဝ ဆီေလ်ာ္မႈ မရွိေပ။
ေလာက္ကိုင္တြင္ ကိုးကန္႔တပ္မ်ားႏွင့္ ျဖစ္ပြားေသာ တိုက္ပြဲမ်ားသည္ “ႏိုင္ငံေတာ္ လံုၿခံဳေရး” (National Security) ေခါင္းစဥ္ေအာက္တြင္ အႀကံဳးဝင္ေသာ္လည္း သပိတ္ေမွာက္ေက်ာင္းသားမ်ား၏ လႈပ္ရွားမႈသည္ ဒီမိုကေရစီျဖစ္စဥ္ (Democratizing) တရပ္သာျဖစ္ၿပီး လက္သင့္ခံရမည့္ အရာျဖစ္သည္။ ေက်ာင္းသားမ်ား၏ လိုလားမႈကို ညွိႏိႈင္းေဆြးေႏြးမႈျဖင့္ အေျဖရွာရမည့္ ကိစၥသာျဖစ္သည္။
အမ်ိဳးသားပညာေရး ဥပေဒ ျပဌာန္းရန္ ႀကိဳးပမ္းစဥ္ကတည္း အစဥ္တစိုက္ ကန္႔ကြက္မႈ၊ အႀကံေပးတိုက္တြန္းမႈမ်ားကို နားမေထာင္ခဲ့ေသာ အစိုးရသည္ ေက်ာင္းသားမ်ားက သပိတ္စစ္ေၾကာင္း စဖြင့္လိုက္ခ်ိန္မွစ၍ ဆူပူမႈ၊ ေနာက္ကြယ္က ႀကိဳးကိုင္သူမ်ား၊ ႏိုင္ငံေရး အဖြဲ႔အစည္းမ်ား အားေပးအားေျမွာက္ျပဳျခင္း၊ ႏိုင္ငံေတာ္လံုၿခံဳေရး၊ တရားဥပေဒစိုးမိုးေရး စေသာ မဆီမဆိုင္သည့္ စကားမ်ားသံုးစြဲကာ ေက်ာင္းသားသပိတ္ကို ပံုေဖာ္ေနခဲ့သည္။
ေဆြးေႏြးညွိႏိႈင္းေရးကို လမ္းေၾကာင္းရမည့္အစား ရန္သူသဖြယ္ပစ္မွတ္ထားေနခဲ့ရာ ေက်ာင္းသားသပိတ္စစ္ေၾကာင္း ရန္ကုန္သို႔ နီးကပ္လာခ်ိန္တြင္ ပိုမိုသိသာ ထင္ရွားလာခဲ့သည္။ ေက်ာင္းသားမ်ား လိုလားခ်က္ ၁၁ ခ်က္ကို ဖုတ္ပူမီးတိုက္ သေဘာတူလိုက္ၿပီး ေက်ာင္းသားသပိတ္ ရန္ကုန္သို႔ မဝင္ေရးကို အစိုးရက အျပင္းအထန္ ေျပာဆိုေနခဲ့သည္။
ထို႔ထက္ပို၍ ဆိုးရြားသည္မွာ ရန္ကုန္တြင္ တန္ျပန္သပိတ္မ်ား ဖန္တီးျခင္း၊ ၄ ပြင့္ဆိုင္ ေတြ႕ဆံု ေဆြးေႏြးေရးတြင္ အစိုးရ ကိုယ္စားလွယ္ျဖစ္သူ ပညာေရး ဒု ၀န္ႀကီး ဗုိလ္မႉးႀကီးေဟာင္း ဦးသန္႔ရွင္းက ေက်ာင္းသားသပိတ္ ရန္ကုန္သုိ႔ ဝင္လာလွ်င္ သေဘာတူညီခ်က္ ၁၁ ခ်က္ ပ်က္ျပယ္မည္ဟု ရာဇသံေပးျခင္း၊ ေက်ာင္းသားသပိတ္ ရန္ကုန္သို႔ ဝင္လာရန္ ႀကိဳးပမ္းလာလွ်င္ အမွန္တကယ္ အင္အားသံုးတားဆီးမည့္ လကၡဏာရွိျခင္းတို႔က သမၼတဦးသိန္းစိန္ အစိုးရအေနျဖင့္ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ ဆႏၵျပမႈအေပၚ လြဲမွားစြာ ႐ႈျမင္ေနျခင္းကို ေဖာ္ျပေနသည္။
လူထုလႈပ္ရွားမႈမ်ား၊ ဆႏၵထုတ္ေဖာ္မႈမ်ားကို ႏိုင္ငံေတာ္လံုၿခံဳေရး ကိစၥမ်ားႏွင့္ တတန္းတည္းထားၿပီး ႐ႈျမင္ေနျခင္းမွာ ယခင္စစ္အစိုးရ လက္ထက္ ဖိႏွိပ္မႈလမ္းစဥ္ကို ျပန္လည္ ထင္ဟပ္သကဲ့သို႔ ရွိေနသည္။ သမၼတ ဦးသိန္းစိန္ အစိုးရအေနျဖင့္ ေနရာတိုင္းတြင္ လံုၿခံဳေရးအျမင္ျဖင့္ ေရွ႕တန္းတင္ၿပီး လြဲမွားစြာ ကိုင္တြယ္ေနျခင္းအားျဖင့္ ဒီမိုကေရစီတည္ေဆာက္ေရး ေလးဖင့္ေနမည္ျဖစ္သည္။ အမ်ိဳးသားရင္ၾကားေစ့ေရး အလွမ္းေဝးေနဦးမည္ျဖစ္ေတာ့သည္။
ဌာနခ်ဳပ္လိုင္ဇာ အနီးသို႔ အစိုးရတပ္မ်ား လက္နက္ႀကီးမ်ား ပစ္ခတ္
KNG
ကခ်င္လြတ္ေျမာက္ေရးအဖြဲ႔ (KIO) ဌာနခ်ဳပ္ လုိင္ဇာအနီးရွိ ေရွ႕တန္းစခန္းမ်ားသုိ႔ အစုိးရ စစ္တပ္က လက္နက္ႀကီးမ်ားျဖင့္ ေန႔စဥ္ ပစ္ခတ္ေနသျဖင့္ ႏွစ္ဖက္ စစ္ေရးတင္းမာမႈ ရွိေနသည္ဟု KIO ေျပာေရးဆုိခြင့္ရွိသူ ဦးလာနန္က ေျပာသည္။
လုိင္ဇာဌာနခ်ဳပ္အနီးသို႔ အစုိးရ စစ္အင္အား တုိးျမင့္မႈမ်ား ရွိေနၿပီး ေဖေဖာ္ဝါရီလ ၁၂ ရက္ ညေန ၆ နာရီဝန္းက်င္တြင္ လုိင္ဇာ၏ အေနာက္ေတာင္ဘက္ရွိ ခရာဘြမ္ (Hka Ya Bum)၊ ဘြမ္ရယ္ဘြမ္ (Bum Re Bum) ႏွင့္ ဖုန္းပ်ဥ္ဘြမ္ (Hpun Pyen Bum) ရွိ အစုိးရ၏ စစ္တပ္က လက္နက္ႀကီးျဖင့္ အႀကိမ္ေပါင္း ၃၀ ခန္႔ပစ္ခတ္ခဲ့သျဖင့္ KIO ဘက္မွ ျပန္လည္ တံု႔ျပန္ပစ္ခတ္ပါက တုိက္ပြဲ ျပင္းျပင္းထန္ထန္ ျဖစ္လာႏုိင္ဖြယ္ရွိေနသည္ဟု သူက ေျပာသည္။
“အခုရက္ပုိင္းမွာက ဆက္တုိက္လုိ႔ ေျပာရမယ္။ ၁၁ ရက္ေန႔ မနက္ ၄ နာရီခြဲမွာလည္း အဲဒီ ခရာဘြမ္ (Hka Ya Bum) မွာရွိတဲ့ သူတုိ႔ (အစုိးရ စစ္တပ္) တပ္စခန္းကေနၿပီးေတာ့ ၈၁ မမ လုိ႔ ယူဆတဲ့ လက္နက္ ၅ ႀကိမ္ပစ္တယ္။ မေန႔က မနက္မွာေတာ့ ၃ ႀကိမ္ပစ္တယ္။ ည ၆ နာရီကေန ၆ နာရီခြဲထိေတာ့ အႀကိမ္ အလံုး ၃၀ ႀကိမ္ေလာက္ပစ္တယ္။ ဒီေန႔ေတာ့ ပစ္တာ မရွိေသးဘူး” ဟု ဦးလာနန္က ေျပာသည္။
အလားတူ ေဖေဖာ္ဝါရီလ ၁၂ ရက္ႏွင့္ ၁၁ ရက္ေန႔မ်ားတြင္လည္း ဖုန္းပ်ဥ္ဘြမ္ (Hpun Pyen Bum) ရွိ အစုိးရ၏ စစ္တပ္က လက္နက္ႀကီး အႀကိမ္ေပါင္း ၃ ႀကိမ္မွ ၅ ႀကိမ္ထိ ပစ္ခတ္မႈမ်ား ရွိခဲ့သည္ဟု သူက ေျပာသည္။
လက္ရွိ လုိင္ဇာၿမိဳ႕ခံမ်ား စုိးရိမ္မႈမ်ား ရွိေနသလုိ၊ အစုိးရ စစ္တပ္ ပစ္ခတ္ေနေသာ KIA ၏ ေရွ႕တန္းစခန္းမ်ား အနီး အလန္းဘြမ္ (Alen Bum) စစ္ေျပး ဒုကၡသည္ေက်ာင္းသားေပါင္း ၁၀၀၀ ခန္႔ ပညာသင္ၾကားေနၿပီး မၾကာမီ ရက္ပုိင္းအတြင္း စာေမးပြဲ ေျဖဆုိေတာ့မည္ ျဖစ္၍ ေက်ာင္းသားမ်ားအတြက္ စုိးရိမ္မႈမ်ား ရွိေနသည္ဟု သူက ဆုိသည္။
ေဖေဖာ္ဝါရီလ ၁၃ ရက္တြင္ ဗန္းေမာ္ႏွင့္ ျမစ္ႀကီးနားကားလမ္းဘက္မွ အစုိးရ၏ စစ္အင္အားမ်ား ထပ္မံ တုိးျမင့္မႈမ်ား ရွိေနသျဖင့္ တုိက္ပြဲ ျဖစ္ပြားမည့္ အေျခအေနတြင္ ရွိေနသည္ဟု ဦးလာနန္က ေျပာသည္။
“တုိက္ပြဲက ျပင္းျပင္းထန္ထန္ ျဖစ္လာႏုိင္တဲ့အေၾကာင္းအရာ ရွိပါတယ္။ သူတို႔အေၾကာင္းျပခ်က္ ကေနေတာ့ KIO ဟာ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး မလုိခ်င္တဲ့ အဖြဲ႔ျဖစ္ပါတယ္ဆုိတဲ့ အေၾကာင္းျပခ်က္ ျပန္ၿပီး ေျဖရွင္းခ်က္ေပးမွာပါ။ ဒါက အျမဲတမ္းလုပ္ေနက်ပါ။ က်ေနာ္တို႔ဘက္ကေန ခုထက္ထိ ျပန္တံု႔ျပန္တာ မရွိေသးဘူး။ တုံ႔ျပန္တာနဲ႔ေတာ့ တုိက္ပြဲက အႀကီးအက်ယ္ျဖစ္ေတာ့မယ္” ဟု သူက ေျပာသည္။
ၿပီးခဲ့သည့္ ၂၀၁၄ ခုႏွစ္ ႏုိဝင္ဘာလ ၁၉ ရက္ကလည္း လုိင္ဇာအနီး ဗုိလ္သင္တန္းေက်ာင္းသို႔ အစုိးရ စစ္တပ္၏ လက္နက္ႀကီး ပစ္ခတ္မႈေၾကာင့္ ဗုိလ္ေလာင္း ၂၃ ဦးေသဆံုးခဲ့သည္။
ၿငိမ္းခ်မ္းေရးတည္ေဆာက္ရန္အတြက္ တစ္ႏုိင္ငံလံုး အပစ္အခတ္ ရပ္စဲေရး ေအာင္ျမင္သည္အထိ တစ္ႏုိင္ငံလံုး အပစ္အခတ္ ရပ္စဲေရးညိႇႏႈိင္းေရးအဖြဲ႔ (NCCT) ႏွင့္အတူ ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္သြားရန္ ေဖေဖာ္ဝါရီလ ၁၂ ရက္ေန႔ က်ေရာက္ေသာ ၆၈ ႀကိမ္ေျမာက္ ျပည္ေထာင္စုေန႔တြင္ ေၾကျငာခ်က္ ထုတ္ျပန္ထားသည္။
KIO သည္ အစုိးရက ျပည္ေထာင္စုေန႔ အခမ္းအနား တက္ေရာက္ရန္ ဖိတ္ၾကားမႈကုိ ရရွိေသာ္လည္း ၿငိမ္းခ်မ္းေရးသေဘာတူညီခ်က္ စာခ်ဳပ္ ခ်ဳပ္ဆုိရမည္ဟူေသာ အဆုိျပဳခ်က္အား သေဘာမတူသျဖင့္ မတက္ေရာက္ခဲ့ေပ။
ကခ်င္လြတ္ေျမာက္ေရးအဖြဲ႔ (KIO) ဌာနခ်ဳပ္ လုိင္ဇာအနီးရွိ ေရွ႕တန္းစခန္းမ်ားသုိ႔ အစုိးရ စစ္တပ္က လက္နက္ႀကီးမ်ားျဖင့္ ေန႔စဥ္ ပစ္ခတ္ေနသျဖင့္ ႏွစ္ဖက္ စစ္ေရးတင္းမာမႈ ရွိေနသည္ဟု KIO ေျပာေရးဆုိခြင့္ရွိသူ ဦးလာနန္က ေျပာသည္။
လုိင္ဇာဌာနခ်ဳပ္အနီးသို႔ အစုိးရ စစ္အင္အား တုိးျမင့္မႈမ်ား ရွိေနၿပီး ေဖေဖာ္ဝါရီလ ၁၂ ရက္ ညေန ၆ နာရီဝန္းက်င္တြင္ လုိင္ဇာ၏ အေနာက္ေတာင္ဘက္ရွိ ခရာဘြမ္ (Hka Ya Bum)၊ ဘြမ္ရယ္ဘြမ္ (Bum Re Bum) ႏွင့္ ဖုန္းပ်ဥ္ဘြမ္ (Hpun Pyen Bum) ရွိ အစုိးရ၏ စစ္တပ္က လက္နက္ႀကီးျဖင့္ အႀကိမ္ေပါင္း ၃၀ ခန္႔ပစ္ခတ္ခဲ့သျဖင့္ KIO ဘက္မွ ျပန္လည္ တံု႔ျပန္ပစ္ခတ္ပါက တုိက္ပြဲ ျပင္းျပင္းထန္ထန္ ျဖစ္လာႏုိင္ဖြယ္ရွိေနသည္ဟု သူက ေျပာသည္။
“အခုရက္ပုိင္းမွာက ဆက္တုိက္လုိ႔ ေျပာရမယ္။ ၁၁ ရက္ေန႔ မနက္ ၄ နာရီခြဲမွာလည္း အဲဒီ ခရာဘြမ္ (Hka Ya Bum) မွာရွိတဲ့ သူတုိ႔ (အစုိးရ စစ္တပ္) တပ္စခန္းကေနၿပီးေတာ့ ၈၁ မမ လုိ႔ ယူဆတဲ့ လက္နက္ ၅ ႀကိမ္ပစ္တယ္။ မေန႔က မနက္မွာေတာ့ ၃ ႀကိမ္ပစ္တယ္။ ည ၆ နာရီကေန ၆ နာရီခြဲထိေတာ့ အႀကိမ္ အလံုး ၃၀ ႀကိမ္ေလာက္ပစ္တယ္။ ဒီေန႔ေတာ့ ပစ္တာ မရွိေသးဘူး” ဟု ဦးလာနန္က ေျပာသည္။
အလားတူ ေဖေဖာ္ဝါရီလ ၁၂ ရက္ႏွင့္ ၁၁ ရက္ေန႔မ်ားတြင္လည္း ဖုန္းပ်ဥ္ဘြမ္ (Hpun Pyen Bum) ရွိ အစုိးရ၏ စစ္တပ္က လက္နက္ႀကီး အႀကိမ္ေပါင္း ၃ ႀကိမ္မွ ၅ ႀကိမ္ထိ ပစ္ခတ္မႈမ်ား ရွိခဲ့သည္ဟု သူက ေျပာသည္။
လက္ရွိ လုိင္ဇာၿမိဳ႕ခံမ်ား စုိးရိမ္မႈမ်ား ရွိေနသလုိ၊ အစုိးရ စစ္တပ္ ပစ္ခတ္ေနေသာ KIA ၏ ေရွ႕တန္းစခန္းမ်ား အနီး အလန္းဘြမ္ (Alen Bum) စစ္ေျပး ဒုကၡသည္ေက်ာင္းသားေပါင္း ၁၀၀၀ ခန္႔ ပညာသင္ၾကားေနၿပီး မၾကာမီ ရက္ပုိင္းအတြင္း စာေမးပြဲ ေျဖဆုိေတာ့မည္ ျဖစ္၍ ေက်ာင္းသားမ်ားအတြက္ စုိးရိမ္မႈမ်ား ရွိေနသည္ဟု သူက ဆုိသည္။
ေဖေဖာ္ဝါရီလ ၁၃ ရက္တြင္ ဗန္းေမာ္ႏွင့္ ျမစ္ႀကီးနားကားလမ္းဘက္မွ အစုိးရ၏ စစ္အင္အားမ်ား ထပ္မံ တုိးျမင့္မႈမ်ား ရွိေနသျဖင့္ တုိက္ပြဲ ျဖစ္ပြားမည့္ အေျခအေနတြင္ ရွိေနသည္ဟု ဦးလာနန္က ေျပာသည္။
“တုိက္ပြဲက ျပင္းျပင္းထန္ထန္ ျဖစ္လာႏုိင္တဲ့အေၾကာင္းအရာ ရွိပါတယ္။ သူတို႔အေၾကာင္းျပခ်က္ ကေနေတာ့ KIO ဟာ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး မလုိခ်င္တဲ့ အဖြဲ႔ျဖစ္ပါတယ္ဆုိတဲ့ အေၾကာင္းျပခ်က္ ျပန္ၿပီး ေျဖရွင္းခ်က္ေပးမွာပါ။ ဒါက အျမဲတမ္းလုပ္ေနက်ပါ။ က်ေနာ္တို႔ဘက္ကေန ခုထက္ထိ ျပန္တံု႔ျပန္တာ မရွိေသးဘူး။ တုံ႔ျပန္တာနဲ႔ေတာ့ တုိက္ပြဲက အႀကီးအက်ယ္ျဖစ္ေတာ့မယ္” ဟု သူက ေျပာသည္။
ၿပီးခဲ့သည့္ ၂၀၁၄ ခုႏွစ္ ႏုိဝင္ဘာလ ၁၉ ရက္ကလည္း လုိင္ဇာအနီး ဗုိလ္သင္တန္းေက်ာင္းသို႔ အစုိးရ စစ္တပ္၏ လက္နက္ႀကီး ပစ္ခတ္မႈေၾကာင့္ ဗုိလ္ေလာင္း ၂၃ ဦးေသဆံုးခဲ့သည္။
ၿငိမ္းခ်မ္းေရးတည္ေဆာက္ရန္အတြက္ တစ္ႏုိင္ငံလံုး အပစ္အခတ္ ရပ္စဲေရး ေအာင္ျမင္သည္အထိ တစ္ႏုိင္ငံလံုး အပစ္အခတ္ ရပ္စဲေရးညိႇႏႈိင္းေရးအဖြဲ႔ (NCCT) ႏွင့္အတူ ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္သြားရန္ ေဖေဖာ္ဝါရီလ ၁၂ ရက္ေန႔ က်ေရာက္ေသာ ၆၈ ႀကိမ္ေျမာက္ ျပည္ေထာင္စုေန႔တြင္ ေၾကျငာခ်က္ ထုတ္ျပန္ထားသည္။
KIO သည္ အစုိးရက ျပည္ေထာင္စုေန႔ အခမ္းအနား တက္ေရာက္ရန္ ဖိတ္ၾကားမႈကုိ ရရွိေသာ္လည္း ၿငိမ္းခ်မ္းေရးသေဘာတူညီခ်က္ စာခ်ဳပ္ ခ်ဳပ္ဆုိရမည္ဟူေသာ အဆုိျပဳခ်က္အား သေဘာမတူသျဖင့္ မတက္ေရာက္ခဲ့ေပ။
ေက်ာင္းသား သပိတ္စစ္ေၾကာင္းမ်ား ရန္ကုန္သို႔ မဝင္ႏိုင္ရန္ လႊတ္ေတာ္က လုပ္ေနသကဲ့သို႔ ျဖစ္ေနဟု ဆို
ယုေဝ
အမ်ဳိးသား ပညာေရး ဥပေဒျပင္ဆင္ ခ်က္ဥပေဒၾကမ္းကို အမ်ဳိးသားလႊတ္ေတာ္ ဥပေဒၾကမ္းေကာ္မတီက ၾကားနာရန္ စီစဥ္ေဆာင္ရြက္ျခင္းသည္ ေက်ာင္းသားသပိတ္ စစ္ေၾကာင္းမ်ား ရန္ကုန္သို႔ မဝင္ေစရန္ လႊတ္ေတာ္က အေကာင္အထည္ေဖာ္ေနျခင္း ျဖစ္သည္ဟု ဒီမိုကေရစီ ဦးေဆာင္လႈပ္ ရွားသူမ်ားအဖြဲ႔ ဦးေဆာင္ ေကာ္မတီအဖြဲ႔ဝင္ ကိုနႏၵာစစ္ေအာင္က ေဝဖန္ေျပာၾကားလိုက္သည္။
ေဖေဖာ္ဝါရီ ၂၆ ရက္က ဗိုလ္ေအာင္ေက်ာ္လမ္းရွိ Home ခန္းမတြင္ျပဳလုပ္သည့္ ေလးပြင့္ဆုိင္ေတြ႔ဆံု ေဆြးေႏြးပြဲမွ သေဘာထူထားေသာ အမ်ဳိးသား ပညာေရး ဥပေဒကို ျပင္ဆင္သည့္ ဥပေဒၾကမ္းႏွင့္ စပ္လ်ဥ္း၍ အရပ္ဘက္ အဖြဲ႔အစည္းမ်ားႏွင့္ ေဆြးေႏြးပြဲတြင္ အထက္ပါအတိုင္း ေဝဖန္ေျပာၾကားခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။
ကုိနႏၵစစ္ေအာင္က ''အစုိးရက ရန္ကုန္မဝင္ေရး ဦးတည္ေတာင္းဆိုေနသလိုပဲ လႊတ္ေတာ္ကလည္း မဝင္လာေအာင္ တမင္တကာ လုပ္ေနသလား အေကာင္အထည္ ေဖာ္ေနသလားလုိ႔ သံုးသပ္ႏိုင္တယ္'' ဟု ေျပာသည္။
အမ်ဳိးသားလႊတ္ေတာ္ ဥပေဒၾကမ္း ေကာ္မတီက မတ္လ ၅ ရက္မွ ၁၅ ရက္ အထိ အမ်ဳိးသားပညာေရး ဥပေဒကိုျပင္ဆင္သည့္ ဥပေဒၾကမ္းကို အမ်ဳိးသားပညာေရးဥပေဒႏွင့္ သက္ဆိုင္သည့္ အဖြဲ႔အစည္းမ်ား၊ လူပုဂၢိဳလ္မ်ား၏ အႀကံျပဳေဆြးေႏြးခ်က္မ်ားကို ၾကားနာမည္ျဖစ္သည္။
ေဖေဖာ္ဝါရီလ ၂၅ ရက္ ရက္စြဲျဖင့္ ထုတ္ျပန္သည့္ ဒီမိုကေရစီ ပညာေရးလႈပ္ရွားမႈ ဦးေဆာင္ေကာ္မတီႏွင့္ ပညာေရးစနစ္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး ႏိုင္ငံလံုးဆုိင္ရာ ကြန္ရက္(NNER) တို႔၏ ေမတၱာရပ္ခံခ်က္တြင္ အမ်ဳိးသား ပညာေရးဥပေဒကို ျပင္ ဆင္သည့္ဥပေဒၾကမ္းကို အမ်ဳိးသားလႊတ္ေတာ္တြင္ ၾကားနာမည့္ အစီအစဥ္သည္ လႊတ္ေတာ္သမိုင္းတြင္ ထူးျခားသည့္ (ပံုမွန္ မဟုတ္ေသာ) အစီအစဥ္အျဖစ္ ေတြ႔ျမင္ရသည့္အျပင္ အခ်ိန္ဆြဲသည့္ အေနအထားမ်ဳိးျဖစ္သည္ဟု အမ်ားကယူဆႏိုင္ေသာေၾကာင့္ ကြၽႏု္ပ္တို႔အေနျဖင့္ မ်ားစြာစိုးရိမ္ မကင္းျဖစ္မိသည္ဟု ေဖာ္ျပထားသည္။
ေဆြးေႏြးပြဲသို႔ တက္ေရာက္လာသည့္ စာေရးဆရာခ်စ္ဦးညိဳကလည္း '' စာေရး ဆရာတစ္ေယာက္ ျပည္သူ တစ္ေယာက္အေနနဲ႔ ေျပာရရင္ၾကားနာမႈကို မတ္လ ၅ ရက္ကေန ၁၅ ၇က္အထိ ဘယ္အဖြဲ႔ဘယ္ အဖြဲ႔ဆို ခြဲထားတာရွိတယ္။ အဲ့တာက လႊတ္ေတာ္ လုပ္ထံုးလုပ္နည္းအရပဲ လုပ္ေနတာလား။ ဘယ္လိုလုပ္ေနတာလဲ ဆုိတာေသခ်ာ မသိဘူး''ဟု ေျပာသည္။
ယင္းကဲ့သို႔ ၾကားနာခ်ိန္က ၁ဝ ရက္ႏွင့္ ျပန္လည္ေဆြးေႏြးခ်ိန္၊ အမိန္႔ထုတ္ျပန္ခ်ိန္၊ ဥပေဒအတည္ျပဳခ်ိန္မ်ား ကို စဥ္းစားမိပါက အခ်ိန္ဆြဲသည္ဟု ခံစားရေၾကာင္း ၎က ဆက္လက္ ေျပာၾကားသည္။
ေဖေဖာ္ဝါရီ ၂၅ ရက္က ထုတ္ျပန္သည့္ ေမတၱာရပ္ခံခ်က္တြင္ အမ်ိဳးသား လႊတ္ေတာ္၏ ၾကားနာမည့္ အစီ အစဥ္မ်ားသည္ အစိုးရရပ္တည္ခ်က္ျဖစ္သည့္ ေက်ာင္းသား သပိတ္စစ္ေၾကာင္းမ်ား ရန္ကုန္သို႔ ဝင္မလာေစရန္ အေကာင္အထည္ေဖာ္ေပးသကဲ့ သို႔ျဖစ္ေနသည္ဟု ဆိုထားသည္။
အမ်ဳိးသားလႊတ္ေတာ္က ၁ဝ ရက္တာ ၾကားနာမည့္ အစီအစဥ္ကုိ ဒီမိုကေရစီပညာ ေရးလႈပ္ရွားမႈ ဦးေဆာင္ေကာ္မတီဝင္ ေက်ာင္းသားမ်ား၊ ႏိုင္ငံေရးပါတီ ၂ဝမွ ကိုယ္စားလွယ္မ်ား ဒီမိုကေရစီပညာေရး လႈပ္ရွားမႈဦးေဆာင္ေကာ္မတီႏွင့္ ပညာေရးစနစ္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး ႏိုင္ငံလံုးဆိုင္ရာ ကြန္ရက္ (NNER) ကိုယ္စားလွယ္မ်ား၊ အရပ္ ဘက္လူမႈအဖြဲ႔အစည္းမ်ားျဖင့္ ျပဳလုပ္သြားမည္ ျဖစ္သည္။
အမ်ဳိးသား ပညာေရး ဥပေဒျပင္ဆင္ ခ်က္ဥပေဒၾကမ္းကို အမ်ဳိးသားလႊတ္ေတာ္ ဥပေဒၾကမ္းေကာ္မတီက ၾကားနာရန္ စီစဥ္ေဆာင္ရြက္ျခင္းသည္ ေက်ာင္းသားသပိတ္ စစ္ေၾကာင္းမ်ား ရန္ကုန္သို႔ မဝင္ေစရန္ လႊတ္ေတာ္က အေကာင္အထည္ေဖာ္ေနျခင္း ျဖစ္သည္ဟု ဒီမိုကေရစီ ဦးေဆာင္လႈပ္ ရွားသူမ်ားအဖြဲ႔ ဦးေဆာင္ ေကာ္မတီအဖြဲ႔ဝင္ ကိုနႏၵာစစ္ေအာင္က ေဝဖန္ေျပာၾကားလိုက္သည္။
ေဖေဖာ္ဝါရီ ၂၆ ရက္က ဗိုလ္ေအာင္ေက်ာ္လမ္းရွိ Home ခန္းမတြင္ျပဳလုပ္သည့္ ေလးပြင့္ဆုိင္ေတြ႔ဆံု ေဆြးေႏြးပြဲမွ သေဘာထူထားေသာ အမ်ဳိးသား ပညာေရး ဥပေဒကို ျပင္ဆင္သည့္ ဥပေဒၾကမ္းႏွင့္ စပ္လ်ဥ္း၍ အရပ္ဘက္ အဖြဲ႔အစည္းမ်ားႏွင့္ ေဆြးေႏြးပြဲတြင္ အထက္ပါအတိုင္း ေဝဖန္ေျပာၾကားခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။
ကုိနႏၵစစ္ေအာင္က ''အစုိးရက ရန္ကုန္မဝင္ေရး ဦးတည္ေတာင္းဆိုေနသလိုပဲ လႊတ္ေတာ္ကလည္း မဝင္လာေအာင္ တမင္တကာ လုပ္ေနသလား အေကာင္အထည္ ေဖာ္ေနသလားလုိ႔ သံုးသပ္ႏိုင္တယ္'' ဟု ေျပာသည္။
အမ်ဳိးသားလႊတ္ေတာ္ ဥပေဒၾကမ္း ေကာ္မတီက မတ္လ ၅ ရက္မွ ၁၅ ရက္ အထိ အမ်ဳိးသားပညာေရး ဥပေဒကိုျပင္ဆင္သည့္ ဥပေဒၾကမ္းကို အမ်ဳိးသားပညာေရးဥပေဒႏွင့္ သက္ဆိုင္သည့္ အဖြဲ႔အစည္းမ်ား၊ လူပုဂၢိဳလ္မ်ား၏ အႀကံျပဳေဆြးေႏြးခ်က္မ်ားကို ၾကားနာမည္ျဖစ္သည္။
ေဖေဖာ္ဝါရီလ ၂၅ ရက္ ရက္စြဲျဖင့္ ထုတ္ျပန္သည့္ ဒီမိုကေရစီ ပညာေရးလႈပ္ရွားမႈ ဦးေဆာင္ေကာ္မတီႏွင့္ ပညာေရးစနစ္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး ႏိုင္ငံလံုးဆုိင္ရာ ကြန္ရက္(NNER) တို႔၏ ေမတၱာရပ္ခံခ်က္တြင္ အမ်ဳိးသား ပညာေရးဥပေဒကို ျပင္ ဆင္သည့္ဥပေဒၾကမ္းကို အမ်ဳိးသားလႊတ္ေတာ္တြင္ ၾကားနာမည့္ အစီအစဥ္သည္ လႊတ္ေတာ္သမိုင္းတြင္ ထူးျခားသည့္ (ပံုမွန္ မဟုတ္ေသာ) အစီအစဥ္အျဖစ္ ေတြ႔ျမင္ရသည့္အျပင္ အခ်ိန္ဆြဲသည့္ အေနအထားမ်ဳိးျဖစ္သည္ဟု အမ်ားကယူဆႏိုင္ေသာေၾကာင့္ ကြၽႏု္ပ္တို႔အေနျဖင့္ မ်ားစြာစိုးရိမ္ မကင္းျဖစ္မိသည္ဟု ေဖာ္ျပထားသည္။
ေဆြးေႏြးပြဲသို႔ တက္ေရာက္လာသည့္ စာေရးဆရာခ်စ္ဦးညိဳကလည္း '' စာေရး ဆရာတစ္ေယာက္ ျပည္သူ တစ္ေယာက္အေနနဲ႔ ေျပာရရင္ၾကားနာမႈကို မတ္လ ၅ ရက္ကေန ၁၅ ၇က္အထိ ဘယ္အဖြဲ႔ဘယ္ အဖြဲ႔ဆို ခြဲထားတာရွိတယ္။ အဲ့တာက လႊတ္ေတာ္ လုပ္ထံုးလုပ္နည္းအရပဲ လုပ္ေနတာလား။ ဘယ္လိုလုပ္ေနတာလဲ ဆုိတာေသခ်ာ မသိဘူး''ဟု ေျပာသည္။
ယင္းကဲ့သို႔ ၾကားနာခ်ိန္က ၁ဝ ရက္ႏွင့္ ျပန္လည္ေဆြးေႏြးခ်ိန္၊ အမိန္႔ထုတ္ျပန္ခ်ိန္၊ ဥပေဒအတည္ျပဳခ်ိန္မ်ား ကို စဥ္းစားမိပါက အခ်ိန္ဆြဲသည္ဟု ခံစားရေၾကာင္း ၎က ဆက္လက္ ေျပာၾကားသည္။
ေဖေဖာ္ဝါရီ ၂၅ ရက္က ထုတ္ျပန္သည့္ ေမတၱာရပ္ခံခ်က္တြင္ အမ်ိဳးသား လႊတ္ေတာ္၏ ၾကားနာမည့္ အစီ အစဥ္မ်ားသည္ အစိုးရရပ္တည္ခ်က္ျဖစ္သည့္ ေက်ာင္းသား သပိတ္စစ္ေၾကာင္းမ်ား ရန္ကုန္သို႔ ဝင္မလာေစရန္ အေကာင္အထည္ေဖာ္ေပးသကဲ့ သို႔ျဖစ္ေနသည္ဟု ဆိုထားသည္။
အမ်ဳိးသားလႊတ္ေတာ္က ၁ဝ ရက္တာ ၾကားနာမည့္ အစီအစဥ္ကုိ ဒီမိုကေရစီပညာ ေရးလႈပ္ရွားမႈ ဦးေဆာင္ေကာ္မတီဝင္ ေက်ာင္းသားမ်ား၊ ႏိုင္ငံေရးပါတီ ၂ဝမွ ကိုယ္စားလွယ္မ်ား ဒီမိုကေရစီပညာေရး လႈပ္ရွားမႈဦးေဆာင္ေကာ္မတီႏွင့္ ပညာေရးစနစ္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး ႏိုင္ငံလံုးဆိုင္ရာ ကြန္ရက္ (NNER) ကိုယ္စားလွယ္မ်ား၊ အရပ္ ဘက္လူမႈအဖြဲ႔အစည္းမ်ားျဖင့္ ျပဳလုပ္သြားမည္ ျဖစ္သည္။
၈၈ ေနာက္ပိုင္း လူ႔အခြင့္အေရးဆိုင္ရာ ခ်ိဳးေဖာက္ခံရမႈမ်ား တိုင္ၾကားႏိုင္
ေမစစ္ပိုင္
ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ ၁၉၈၈ ခုႏွစ္ ေနာက္ပိုင္း ကာလအတြင္း ျဖစ္ပြားခဲ့သည့္ လူ႔အခြင့္အေရးဆိုင္ရာ ခ်ိဳးေဖာက္ခံရမႈမ်ားႏွင့္ ပတ္သက္ ၿပီး လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈဆိုင္ရာ စုံစမ္းေဖာ္ထုတ္ေရး ေကာ္မတီသို႔ လာေရာက္ တိုင္ၾကားႏုိင္ေၾကာင္း သိရသည္။
လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္ခံရသူမ်ားသည္ ကုိယ္တိုင္လာေရာက္ တိုင္ၾကားျခင္း ျပဳရမည္ဟုလည္း ဆိုသည္။
“စုံစမ္းမႈေတြလုပ္ဖို႔ ျပင္ဆင္ေနရတဲ့ အပိုင္းေတြလည္း ရွိေတာ့ လာမယ့္ မတ္လဆန္းမွာ စၿပီးေတာ့ စုံစမ္းမႈေတြ လုပ္ေတာ့မယ္။ စုံ စမ္းမႈေတြ လုပ္တယ္ဆိုတာကလည္း အဲဒီတုန္းက အျဖစ္အပ်က္ေတြကုိ မွတ္တမ္းမွတ္ရာအျဖစ္ သိမ္းဆည္းထားဖို႔ ျဖစ္တယ္။ လုပ္ခဲ့တဲ့သူကို တရားစဲြဖို႔နဲ႔ အျပစ္တင္ဖို႔ မဟုတ္ပါဘူး”ဟု ထိုေကာ္မတီ အဖြဲ႔၀င္ ေဒါက္တာ ေဇာ္ျမင့္က ဧရာ၀တီကို ေျပာသည္။
လူ႔အခြင့္အေရးဆိုင္ရာ ခ်ိဳးေဖာက္ခံရမႈမ်ား မွတ္တမ္းျပဳစုႏုိင္ေရး အတြက္ သင္တန္းေပးျခင္း၊ အကူအညီေပးျခင္း စသည္မ်ားကို ႏုိင္ငံ တကာ အဖဲြ႔အစည္းမ်ားက ကူညီေထာက္ပံ့မည္ ျဖစ္ေၾကာင္း၊ စုံစမ္းေဖာ္ထုတ္ျခင္းႏွင့္ မွတ္တမ္းတင္ျခင္း မ်ား၌ တိက်မွန္ကန္မႈ ရွိေစရန္ ေကာ္မတီက အေလးထား ေဆာင္ရြက္မည္ ျဖစ္ေၾကာင္း သိရသည္။
ေဒါက္တာ ေဇာ္ျမင့္က“လာၿပီး တုိင္ၾကားတဲ့သူေတာ့ မရွိေသးဘူး။ သြားလာရ လြယ္ကူတဲ့ ဧရာဝတီတုိင္း၊ ပဲခူးတိုင္းတို႔လို ေနရာေတြက ကိစၥေတြကုိ ဦးစားေပးမယ္။ ေဝးလံတဲ့ ေနရာေတြက ခ်ိဳးေဖာက္ခံရတဲ့ ကိစၥေတြကိုေတာ့ ေကာ္မတီဝင္အင္အား မ်ားျပားလာတဲ့ အခါမွ ဆက္လုပ္သြားမယ္။ အဲဒီလို ေဝးလံတဲ့ ေဒသေတြကလည္း က်ေနာ္တုိ႔နဲ႔ လာၿပီး ခ်ိတ္ဆက္ထားတဲ့ ကိစၥမ်ိဳးေတြေတာ့ ရွိတယ္”ဟု ေျပာဆိုသည္။
၁၉၈၈ မွ ၂၀၁၀ ျပည့္ႏွစ္အတြင္း ျဖစ္ပြားခဲ့သည့္ လူ႔အခြင့္အေရးဆုိင္ရာ ခ်ိဳးေဖာက္ခံခဲ့ရသူမ်ား၊ ျဖစ္ရပ္မ်ားကို စုံစမ္းေဖာ္ထုတ္ရန္၊ မွတ္တမ္းတင္ သိမ္းဆည္းထားရန္ႏွင့္ ေနာက္ပိုင္းတြင္ အထိမ္းအမွတ္ ျပတိုက္အျဖစ္ ထားရွိႏိုင္ရန္အတြက္ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈဆုိင္ရာ စုံစမ္းေဖာ္ထုတ္ေရး ေကာ္မတီကုိ ဇန္နဝါရီလ ၁၆ ရက္က စတင္ဖဲြ႕စည္းခဲ့ျခင္း ျဖစ္ေၾကာင္း သိရသည္။
“တျခား လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈ ကိစၥေတြကို လုပ္ေဆာင္ေနတဲ့ အဖဲြ႔အစည္းေတြ အမ်ားအျပား ရွိေနတယ္ ဆိုေပမယ့္ ဒီလိုမ်ိဳး ၈၈ ေနာက္ပိုင္း ကိစၥေတြ စုံစမ္းေဖာ္ထုတ္ဖို႔ မရွိေသးေတာ့ လိုအပ္ေနတယ္လို႔ က်ေနာ္တို႔ ယူဆတယ္”ဟု ေဒါက္တာ ေဇာ္ျမင့္က ဆို သည္။
လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္ခံရမႈမ်ား စုံစမ္းေဖာ္ထုတ္ရာတြင္ နာမည္ေက်ာ္၊ နာမည္ရ သူရဲေကာင္းမ်ား၊ လူပုဂၢိဳလ္မ်ား သာမက လူ အမ်ား ေမ့ေလ်ာ့ေနၾကေသာ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဴိးေဖာက္ခံရသူမ်ားကိုပါ ရွာေဖြေဖာ္ထုတ္ မွတ္တမ္းတင္မည္ ျဖစ္ေၾကာင္း၊ ထိုကဲ့သို႔ မွတ္တမ္းတင္မွသာ ယင္းကာလမ်ားက အာဏာရွင္မ်ား၏ ရက္စက္မႈကို ေနာင္လာေနာက္သားမ်ား သိႏုိင္မည္ျဖစ္ေၾကာင္းလည္း အဆိုပါ ေကာ္မတီက ေျပာသည္။
လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈဆုိင္ရာ စုံစမ္းေဖာ္ထုတ္ေရး ေကာ္မတီကို ညီညြတ္ေသာ အမ်ိဳးသား ဒီမိုကေရစီအဖဲြ႔(UNDO)၊ လူ႔အခြင့္ အေရး ကာကြယ္ျမႇင့္တင္မႈမ်ား ကြန္ရက္၊ ႏုိင္ငံေရး အက်ဥ္းသားေဟာင္းမ်ား ကြန္ရက္၊ ၂၀၀၇ ေရႊဝါေရာင္ ေတာ္လွန္ေရး သံဃာ ေတာ္မ်ားႏွင့္ ျမန္မာႏုိင္ငံ အလုပ္သမားသမဂၢ အပါအဝင္ လြတ္လပ္ၿပီး လူမႈေရးလုပ္ငန္းမ်ား ေဆာင္ရြက္လ်က္ရွိသည့္ အဖဲြ႔အစည္း ေပါင္း ၂၀ ေက်ာ္ျဖင့္ ဖြဲ႔စည္းထားျခင္း ျဖစ္သည္။
အစိုးရ ကလည္း ႏုိင္ငံသားမ်ား၏ မူလအခြင့္အေရးမ်ား တိုးျမႇင့္ေရးႏွင့္ ကာကြယ္ေရး ကိစၥတို႔ကုိ ေဆာင္ရြက္ရန္ အတြက္ဟုဆိုၿပီး ျမန္မာႏိုင္ငံ အမ်ိဳးသား လူ႔အခြင့္အေရး ေကာ္မရွင္ကုိ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္က ဖဲြ႕စည္းခဲ့သည္။
ယင္း ေကာ္မရွင္သည္ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္ခံရမႈ တခ်ိဳ႕ကို စုံစမ္းေဖာ္ထုတ္၍ အစီရင္ခံစာေရးသားျခင္း ႏွင့္ လူ႔အခြင့္အေရး ျမွင့္ တင္ျခင္း လုပ္ငန္းမ်ား ေဆာင္ရြက္လ်က္ရွိသည္။
ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ ၁၉၈၈ ခုႏွစ္ ေနာက္ပိုင္း ကာလအတြင္း ျဖစ္ပြားခဲ့သည့္ လူ႔အခြင့္အေရးဆိုင္ရာ ခ်ိဳးေဖာက္ခံရမႈမ်ားႏွင့္ ပတ္သက္ ၿပီး လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈဆိုင္ရာ စုံစမ္းေဖာ္ထုတ္ေရး ေကာ္မတီသို႔ လာေရာက္ တိုင္ၾကားႏုိင္ေၾကာင္း သိရသည္။
လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္ခံရသူမ်ားသည္ ကုိယ္တိုင္လာေရာက္ တိုင္ၾကားျခင္း ျပဳရမည္ဟုလည္း ဆိုသည္။
“စုံစမ္းမႈေတြလုပ္ဖို႔ ျပင္ဆင္ေနရတဲ့ အပိုင္းေတြလည္း ရွိေတာ့ လာမယ့္ မတ္လဆန္းမွာ စၿပီးေတာ့ စုံစမ္းမႈေတြ လုပ္ေတာ့မယ္။ စုံ စမ္းမႈေတြ လုပ္တယ္ဆိုတာကလည္း အဲဒီတုန္းက အျဖစ္အပ်က္ေတြကုိ မွတ္တမ္းမွတ္ရာအျဖစ္ သိမ္းဆည္းထားဖို႔ ျဖစ္တယ္။ လုပ္ခဲ့တဲ့သူကို တရားစဲြဖို႔နဲ႔ အျပစ္တင္ဖို႔ မဟုတ္ပါဘူး”ဟု ထိုေကာ္မတီ အဖြဲ႔၀င္ ေဒါက္တာ ေဇာ္ျမင့္က ဧရာ၀တီကို ေျပာသည္။
လူ႔အခြင့္အေရးဆိုင္ရာ ခ်ိဳးေဖာက္ခံရမႈမ်ား မွတ္တမ္းျပဳစုႏုိင္ေရး အတြက္ သင္တန္းေပးျခင္း၊ အကူအညီေပးျခင္း စသည္မ်ားကို ႏုိင္ငံ တကာ အဖဲြ႔အစည္းမ်ားက ကူညီေထာက္ပံ့မည္ ျဖစ္ေၾကာင္း၊ စုံစမ္းေဖာ္ထုတ္ျခင္းႏွင့္ မွတ္တမ္းတင္ျခင္း မ်ား၌ တိက်မွန္ကန္မႈ ရွိေစရန္ ေကာ္မတီက အေလးထား ေဆာင္ရြက္မည္ ျဖစ္ေၾကာင္း သိရသည္။
ေဒါက္တာ ေဇာ္ျမင့္က“လာၿပီး တုိင္ၾကားတဲ့သူေတာ့ မရွိေသးဘူး။ သြားလာရ လြယ္ကူတဲ့ ဧရာဝတီတုိင္း၊ ပဲခူးတိုင္းတို႔လို ေနရာေတြက ကိစၥေတြကုိ ဦးစားေပးမယ္။ ေဝးလံတဲ့ ေနရာေတြက ခ်ိဳးေဖာက္ခံရတဲ့ ကိစၥေတြကိုေတာ့ ေကာ္မတီဝင္အင္အား မ်ားျပားလာတဲ့ အခါမွ ဆက္လုပ္သြားမယ္။ အဲဒီလို ေဝးလံတဲ့ ေဒသေတြကလည္း က်ေနာ္တုိ႔နဲ႔ လာၿပီး ခ်ိတ္ဆက္ထားတဲ့ ကိစၥမ်ိဳးေတြေတာ့ ရွိတယ္”ဟု ေျပာဆိုသည္။
၁၉၈၈ မွ ၂၀၁၀ ျပည့္ႏွစ္အတြင္း ျဖစ္ပြားခဲ့သည့္ လူ႔အခြင့္အေရးဆုိင္ရာ ခ်ိဳးေဖာက္ခံခဲ့ရသူမ်ား၊ ျဖစ္ရပ္မ်ားကို စုံစမ္းေဖာ္ထုတ္ရန္၊ မွတ္တမ္းတင္ သိမ္းဆည္းထားရန္ႏွင့္ ေနာက္ပိုင္းတြင္ အထိမ္းအမွတ္ ျပတိုက္အျဖစ္ ထားရွိႏိုင္ရန္အတြက္ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈဆုိင္ရာ စုံစမ္းေဖာ္ထုတ္ေရး ေကာ္မတီကုိ ဇန္နဝါရီလ ၁၆ ရက္က စတင္ဖဲြ႕စည္းခဲ့ျခင္း ျဖစ္ေၾကာင္း သိရသည္။
“တျခား လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈ ကိစၥေတြကို လုပ္ေဆာင္ေနတဲ့ အဖဲြ႔အစည္းေတြ အမ်ားအျပား ရွိေနတယ္ ဆိုေပမယ့္ ဒီလိုမ်ိဳး ၈၈ ေနာက္ပိုင္း ကိစၥေတြ စုံစမ္းေဖာ္ထုတ္ဖို႔ မရွိေသးေတာ့ လိုအပ္ေနတယ္လို႔ က်ေနာ္တို႔ ယူဆတယ္”ဟု ေဒါက္တာ ေဇာ္ျမင့္က ဆို သည္။
လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္ခံရမႈမ်ား စုံစမ္းေဖာ္ထုတ္ရာတြင္ နာမည္ေက်ာ္၊ နာမည္ရ သူရဲေကာင္းမ်ား၊ လူပုဂၢိဳလ္မ်ား သာမက လူ အမ်ား ေမ့ေလ်ာ့ေနၾကေသာ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဴိးေဖာက္ခံရသူမ်ားကိုပါ ရွာေဖြေဖာ္ထုတ္ မွတ္တမ္းတင္မည္ ျဖစ္ေၾကာင္း၊ ထိုကဲ့သို႔ မွတ္တမ္းတင္မွသာ ယင္းကာလမ်ားက အာဏာရွင္မ်ား၏ ရက္စက္မႈကို ေနာင္လာေနာက္သားမ်ား သိႏုိင္မည္ျဖစ္ေၾကာင္းလည္း အဆိုပါ ေကာ္မတီက ေျပာသည္။
လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈဆုိင္ရာ စုံစမ္းေဖာ္ထုတ္ေရး ေကာ္မတီကို ညီညြတ္ေသာ အမ်ိဳးသား ဒီမိုကေရစီအဖဲြ႔(UNDO)၊ လူ႔အခြင့္ အေရး ကာကြယ္ျမႇင့္တင္မႈမ်ား ကြန္ရက္၊ ႏုိင္ငံေရး အက်ဥ္းသားေဟာင္းမ်ား ကြန္ရက္၊ ၂၀၀၇ ေရႊဝါေရာင္ ေတာ္လွန္ေရး သံဃာ ေတာ္မ်ားႏွင့္ ျမန္မာႏုိင္ငံ အလုပ္သမားသမဂၢ အပါအဝင္ လြတ္လပ္ၿပီး လူမႈေရးလုပ္ငန္းမ်ား ေဆာင္ရြက္လ်က္ရွိသည့္ အဖဲြ႔အစည္း ေပါင္း ၂၀ ေက်ာ္ျဖင့္ ဖြဲ႔စည္းထားျခင္း ျဖစ္သည္။
အစိုးရ ကလည္း ႏုိင္ငံသားမ်ား၏ မူလအခြင့္အေရးမ်ား တိုးျမႇင့္ေရးႏွင့္ ကာကြယ္ေရး ကိစၥတို႔ကုိ ေဆာင္ရြက္ရန္ အတြက္ဟုဆိုၿပီး ျမန္မာႏိုင္ငံ အမ်ိဳးသား လူ႔အခြင့္အေရး ေကာ္မရွင္ကုိ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္က ဖဲြ႕စည္းခဲ့သည္။
ယင္း ေကာ္မရွင္သည္ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္ခံရမႈ တခ်ိဳ႕ကို စုံစမ္းေဖာ္ထုတ္၍ အစီရင္ခံစာေရးသားျခင္း ႏွင့္ လူ႔အခြင့္အေရး ျမွင့္ တင္ျခင္း လုပ္ငန္းမ်ား ေဆာင္ရြက္လ်က္ရွိသည္။
ပညာေရး လြတ္လပ္ခြင့္ကို စည္းကမ္းမဲ့ လမ္းေၾကာင္းအျဖစ္ ႏုိင္ငံေတာ္ ပရိယတၱိသာသနာ့ တကၠသိုလ္ ႐ႈျမင္
မင္းမင္း
ျမန္မာ့ ပညာေရးစနစ္ လြတ္လပ္ခြင့္ကို ေဖာ္ေဆာင္လြန္းပါက စည္းကမ္းမဲ့လြန္းသည့္ လမ္းေၾကာင္းကို ဦးတည္ေစသည္ဟု ႏုိင္ငံေတာ္ ပရိယတၱိသာသနာ့ တကၠသိုလ္၏ တကၠသိုလ္ ပညာသင္ၾကားေရးအဖြဲ႔မွ သံဃာေတာ္မ်ားက အႀကံျပဳလိုက္သည္။
“အမ်ိဳးသား ပညာေရး ဥပေဒကို ျပင္ဆင္သည့္ ဥပေဒၾကမ္း” ၏ အခန္း (၃)၊ ပုဒ္မ (၄)၊ ပုဒ္မခြဲ (ခ) ပါ “ပညာေရး လြတ္လပ္ခြင့္တြင္ ေက်ာင္းသားမ်ား လြတ္လပ္ခြင့္၊ ဆရာမ်ား လြတ္လပ္ခြင့္၊ သင္႐ိုးညႊန္းတမ္း လြတ္လပ္ခြင့္၊ ဘာသာစကား လြတ္လပ္ခြင့္၊အေတြးအေခၚလြတ္လပ္ခြင့္၊ ေဒသဆိုင္ရာ လြတ္လပ္ခြင့္၊ ေက်ာင္းမ်ား လြတ္လပ္ခြင့္ စသည္တုိ႔ ပါဝင္ေရး” ဟူသည့္အခ်က္ကို ရည္ညႊန္းကာ ႏိုင္ငံေတာ္ ပရိယတၱိတကၠသိုလ္က သံုးသပ္လိုက္ျခင္းျဖ စ္သည္။
အထက္ပါပုဒ္မခြဲကို ႏိုင္ငံေတာ္ ပရိယတၱိ တကၠသိုလ္က “ေက်ာင္းမ်ား၊ ဆရာမ်ား၊ ေက်ာင္းသားမ်ား၊ သင္႐ိုးညႊန္း တမ္းမ်ား၊ ဘာသာစကားမ်ား၊ အေတြးအေခၚမ်ားႏွင့္ ေဒသဆိုင္ရာအားလံုးတြင္ လြတ္လပ္မႈမ်ားေဖာင္ေဆာင္လြ န္းလွ်င္ စည္းကမ္းမဲ့လြန္းသည့္ လမ္းေၾကာင္းကို ဦးတည္ေနျခင္းေၾကာင့္ ပယ္ဖ်က္သင့္ေၾကာင္း” ေဖေဖာ္ဝါရီ ၂၆ ရက္ထုတ္ အစိုးရပိုင္ သတင္းစာမ်ားတြင္ ေဖာ္ျပထားသည္။
အစိုးရ၏ လုပ္ေဆာင္ခ်က္မ်ားကို သံုးသပ္အႀကံျပဳေလ့ မရွိသည့္ ႏိုင္ငံေတာ္ ပရိယတၱိတကၠသိုလ္ အေနျဖင့္ အဆိုပါ ပညာေရးကိစၥကို ႐ုတ္ခ်ည္း ေထာက္ျပလိုက္ျခင္းလည္ းျဖစ္သည္။ ႏုိင္ငံေတာ္ သံဃမဟာနာယကအဖြဲ႔ ကလည္း အမ်ိဳးသား ပညာေရး ဥပေဒကို ျပင္ဆင္သည့္ ဥပေဒၾကမ္းအေပၚ ေဖေဖာ္ဝါရီ ၂၅ ရက္က အလားတူပင္ အႀကံျပဳခဲ့ေသးသည္။
ထိုသို႔ ပညာေရးကိစၥတြင္ သံဃာေတာ္မ်ား ဝင္ေရာက္အႀကံျပဳမႈအေပၚ ဆရာေတာ္ အရွင္မိုးသု (မႏၲေလး) က “ေဝဖန္ ကန္႔ကြက္မယ္ဆိုလို႔ရွိရင္ ေျခေျချမစ္ျမစ္ဖတ္ၿပီးေတာ့ ေလးပြင့္ဆိုင္အဖြဲ႔ကိုေခၚၿပီး ဆရာေတာ္တို႔ သေဘာထားကေတာ့ ဒီလိုရွိတယ္ ေျပာသင့္တာေပါ့။ အခုက အျမင္မေကာင္းဘူး ျဖစ္တာေပါ့။ ေစတနာမွန္နဲ႔လုပ္တယ္ ဆိုရင္ေတာင္ ဆရာေတာ္ႀကီးေတြ အစိုးရနဲ႔ ေပါင္းလုပ္တယ္၊ အစိုးရ ဘုန္းႀကီးေတြဆိုတာက ပိုၿပီးခိုင္မာသြားေစတာေပါ့” ဟု ေဖေဖာ္ဝါရီ ၂၅ ရက္က မဇၩိမကို မိန္႔သည္။
ႏိုင္ငံေတာ္ ပရိယတၱိ တကၠသိုလ္၏ အႀကံျပဳခ်က္တြင္မူ ဆရာ၊ ဆရာမမ်ားအေနျဖင့္ “ႏွစ္သက္ရာ ပါတီသို႔ ဝင္ေရာက္ခြင့္ရွိသည္” ဟူသည့္ ျပင္ဆင္လိုက္သည့္ ဥပေဒမူၾကမ္းပါ အခန္း (၄) ပုဒ္မ ၅၊ ပုဒ္မခြဲ (ခ)၊ ပုဒ္မခြဲငယ္ (ဃဃ) ကို ပယ္ဖ်က္သင့္ေၾကာင္းလည္း သံုးသပ္ထားေသးသည္။
ဆရာ၊ ဆရာမမ်ားအေနျဖင့္ ႏိုင္ငံေရးပါတီမ်ားသို႔ဝင္ေရာက္ပါက “ပါတီစြဲ၊ ဂိုဏ္းဂဏစြဲမ်ား ျဖစ္ေပၚလာၿပီး သင္ၾကားအုပ္ခ်ဳပ္မႈမ်ားတြင္ ဆိုးက်ိဳးမ်ား မ်ားစြာ ေပၚေပါက္လာႏုိင္ျခင္းေၾကာင့္ ပယ္ဖ်က္သင့္ေၾကာင္း” ဟု အႀကံျပဳခ်က္တြင္ ပါရွိသည္။
ယင္းအႀကံျပဳခ်က္အေပၚ ျမန္မာႏုိင္ငံလံုးဆိုင္ရာ ဆရာ၊ ဆရာမမ်ား အဖြဲ႔ခ်ဳပ္မွ အေထြေထြ အတြင္းေရးမွဴးျဖစ္သူ ေဒါက္တာ အာကာမိုးသူက “ဝန္ထမ္းေတြ အကုန္လံုးက ကၽြန္မဟုတ္ဘူး။ သူယံုၾကည္ရာေတာ့ ယံုပေစ့ေလ။ သူ႔ယံုၾကည္ခြင့္ကို ခ်ိဳးေဖာက္တယ္ဆိုရင္ေတာ့ သူ႔ရဲ့ Human Right ကို ေတာ္ေတာ္ေလး ခ်ိဳးေဖာက္ရာက်တဲ့ အျမင္မ်ိဳးျဖစ္တယ္လို႔ သံုးသပ္တယ္” ဟု ေဖေဖာ္ဝါရီ ၂၂ ရက္က သတင္းစာရွင္းလင္းပြဲတြင္ ေျပာဆိုထားသည္။
ထို႔ျပင္ ဆရာ၊ ဆရာမမ်ား၏ သင္ၾကားမႈအေပၚ ေက်ာင္းသားမ်ားက အကဲျဖတ္မည့္ ျပင္ဆင္သည့္ ဥပေဒၾကမ္း ပါ ပုဒ္မ(၅)၊ ပုဒ္မခြဲ(က)၊ ပုဒ္မခြဲငယ္(စစ)ကိုလည္း “ျမန္မာ့ယဥ္ေက်းမႈႏွင့္ မကိုက္ညီျခင္းေၾကာင့္ ပယ္ဖ်က္သင့္ ေၾကာင္း” ႏိုင္ငံေတာ္ ပရိယတၱိ တကၠသိုလ္မွ သင္ၾကား/စီမံ ဆရာေတာ္မ်ား၏ အႀကံျပဳခ်က္တြင္ ေဖာ္ျပပါရွိသည္။
အလားတူပင္ “အျခား ဘာသားေရး အဖြဲ႔အစည္းမ်ားမွ ဖြင့္လွစ္ထားေသာ ပညာေရး ေက်ာင္းမ်ား” ဟူသည့္ ျပင္ဆင္သည့္ ဥပေဒၾကမ္း ပုဒ္မ ၃၆၊ ပုဒ္မခြဲ (ည) မွာလည္း တိုင္းျပည္ႏွင့္ လူမ်ိဳးအတြက္ ရတက္မေအးစရာ၊ ေက်ာခ်မ္းစရာမ်ားျဖစ္ေနျခင္းေၾကာင့္ လံုးဝပယ္ဖ်က္သင့္ေၾကာင္း သံုးသပ္ထားေသးသည္။
သို႔ေသာ္ ျမန္မာႏိုင္ငံ ပညာေရး ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး ႏုိင္ငံလံုးဆိုင္ရာကြန္ယက္ (NNER) ကမူ ယင္းပုဒ္မခြဲသည္ “ဘာသာေရးကို သီးသန္႔သင္ၾကားသည့္ ေက်ာင္းမ်ားကို ဆိုလိုျခင္းမဟုတ္” ဟု ေဖေဖာ္ဝါရီ ၂၆ရက္တြင္ ရွင္းလင္းခ်က္ ထုတ္ျပန္ခဲ့သည္။
“အမ်ိဳးသား ပညာေရး ဥပေဒကို ျပင္ဆင္သည့္ ဥပေဒၾကမ္း” ေပၚေပါက္လာပံု
လႊတ္ေတာ္က အတည္ျပဳလိုက္သည့္ အမ်ိဳးသား ပညာေရး ဥပေဒသည္ ဗဟိုခ်ဳပ္ကိုင္မႈ စနစ္မ်ားေနျခင္း၊ ေက်ာင္းသား သမဂၢမ်ား တရားဝင္ဖြဲ႔စည္းခြင့္ မရွိျခင္း စသည့္အခ်က္မ်ားေၾကာင့္ ျပင္ဆင္ေပးရန္ ေက်ာင္းသားမ်ားက ကနဦးတြင္ ဆႏၵထုတ္ေဖာ္ခဲ့ၿပီးေနာက္ ရက္ေပါင္းေျခာက္ဆယ္အတြင္း ေလးပြင့္ဆိုင္ ေဆြးေႏြးညွိႏႈိင္းရန္ ေတာင္းဆိုခဲ့သည္။
သို႔ေသာ္ ေက်ာင္းသားတို႔ ေတာင္းဆိုသည့္ ေလးပြင့္ဆိုင္ေဆြးေႏြးပြဲကို အစိုးရက လ်စ္လ်ဴ႐ႈခဲ့ၿပီး သပိတ္စစ္ေၾကာင္းမ်ား အရွိန္ျမွင့္လာမွသာ ေဆြးေႏြးပြဲကို လက္ခံခဲ့သည္။
ယင္းေဆြးေႏြးပြဲမ်ား၏ ရလာဒ္အျဖစ္ ေက်ာင္းသားတို႔ ေတာင္းဆိုသည့္ လက္ရွိက်င့္သံုးလ်က္ရွိသည့္ စာေမးပြဲစနစ္ႏွင့္ တကၠသိုလ္ဝင္ခြင့္ စနစ္မ်ားကို ျပင္ဆင္ရန္၊ ေဒသအလိုက္၊ ေက်ာင္းအလိုက္ လြတ္လပ္စြာ စီမံခန္႔ခြဲႏုိင္သည့္ ကိုယ္ပိုင္ျပဌာန္းခြင့္ ရရွိရန္၊ တုိင္းရင္းသား မ်ိဳးႏြယ္စုမ်ား၏ ဘာသာစကားလြတ္လပ္ခြင့္ႏွင့္ ဘာသာစကားအေျချပဳ ဘာသာစကားသံုး ပညာေရးစနစ္ကို ထည့္သြင္းရန္၊ ေက်ာင္းသားမ်ား လြတ္လပ္စြာေတြး ေခၚစဥ္းစားႏိုင္ၿပီး ကိုယ္တုိင္ေလ့လာစူးစမ္း သင္ယူႏုိင္မည့္ နစ္စနစ္မ်ား ေျပာင္းလဲရန္တို႔ ပါဝင္သည့္ စုစုေပါင္း (၁၁) ခ်က္ကို အစိုးရဘက္က မူအားျဖင့္ သေဘာတူခဲ့သည္။
ထို႔ေနာက္ အထက္ပါအခ်က္မ်ားကို အေျခခံေရးဆြဲထားသည့္ NNER ၏ ျပင္ဆင္သည့္ ဥပေဒၾကမ္းကို ေဖေဖာ္ဝါရီ ၁၆ ရက္တြင္ လႊတ္ေတာ္တင္ရန္ ေလးပြင့္ဆိုင္ ေဆြးေႏြးပြဲတြင္ သေဘာတူလိုက္ျခင္း ျဖစ္သည္။
ရန္ကုန္ၿမိဳ႕၊ မေကြးေက်ာင္းတိုက္ ဆရာေတာ္ျဖစ္သည့္ ဦးပါေမာကၡကမူ “ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕ ပညာေရးစနစ္ တိုးတက္ဖို႔ အတြက္ ညွိညွိႏႈိင္းႏႈိင္းနဲ႔ လုပ္ၾကေစခ်င္တယ္။ သေဘာထားေတြ မတင္းမာဘဲနဲ႔ေပါ့” ဟု ၎၏ အျမင္ကို မိန္႔သည္။
ျမန္မာ့ ပညာေရးစနစ္ လြတ္လပ္ခြင့္ကို ေဖာ္ေဆာင္လြန္းပါက စည္းကမ္းမဲ့လြန္းသည့္ လမ္းေၾကာင္းကို ဦးတည္ေစသည္ဟု ႏုိင္ငံေတာ္ ပရိယတၱိသာသနာ့ တကၠသိုလ္၏ တကၠသိုလ္ ပညာသင္ၾကားေရးအဖြဲ႔မွ သံဃာေတာ္မ်ားက အႀကံျပဳလိုက္သည္။
“အမ်ိဳးသား ပညာေရး ဥပေဒကို ျပင္ဆင္သည့္ ဥပေဒၾကမ္း” ၏ အခန္း (၃)၊ ပုဒ္မ (၄)၊ ပုဒ္မခြဲ (ခ) ပါ “ပညာေရး လြတ္လပ္ခြင့္တြင္ ေက်ာင္းသားမ်ား လြတ္လပ္ခြင့္၊ ဆရာမ်ား လြတ္လပ္ခြင့္၊ သင္႐ိုးညႊန္းတမ္း လြတ္လပ္ခြင့္၊ ဘာသာစကား လြတ္လပ္ခြင့္၊အေတြးအေခၚလြတ္လပ္ခြင့္၊ ေဒသဆိုင္ရာ လြတ္လပ္ခြင့္၊ ေက်ာင္းမ်ား လြတ္လပ္ခြင့္ စသည္တုိ႔ ပါဝင္ေရး” ဟူသည့္အခ်က္ကို ရည္ညႊန္းကာ ႏိုင္ငံေတာ္ ပရိယတၱိတကၠသိုလ္က သံုးသပ္လိုက္ျခင္းျဖ စ္သည္။
အထက္ပါပုဒ္မခြဲကို ႏိုင္ငံေတာ္ ပရိယတၱိ တကၠသိုလ္က “ေက်ာင္းမ်ား၊ ဆရာမ်ား၊ ေက်ာင္းသားမ်ား၊ သင္႐ိုးညႊန္း တမ္းမ်ား၊ ဘာသာစကားမ်ား၊ အေတြးအေခၚမ်ားႏွင့္ ေဒသဆိုင္ရာအားလံုးတြင္ လြတ္လပ္မႈမ်ားေဖာင္ေဆာင္လြ န္းလွ်င္ စည္းကမ္းမဲ့လြန္းသည့္ လမ္းေၾကာင္းကို ဦးတည္ေနျခင္းေၾကာင့္ ပယ္ဖ်က္သင့္ေၾကာင္း” ေဖေဖာ္ဝါရီ ၂၆ ရက္ထုတ္ အစိုးရပိုင္ သတင္းစာမ်ားတြင္ ေဖာ္ျပထားသည္။
အစိုးရ၏ လုပ္ေဆာင္ခ်က္မ်ားကို သံုးသပ္အႀကံျပဳေလ့ မရွိသည့္ ႏိုင္ငံေတာ္ ပရိယတၱိတကၠသိုလ္ အေနျဖင့္ အဆိုပါ ပညာေရးကိစၥကို ႐ုတ္ခ်ည္း ေထာက္ျပလိုက္ျခင္းလည္ းျဖစ္သည္။ ႏုိင္ငံေတာ္ သံဃမဟာနာယကအဖြဲ႔ ကလည္း အမ်ိဳးသား ပညာေရး ဥပေဒကို ျပင္ဆင္သည့္ ဥပေဒၾကမ္းအေပၚ ေဖေဖာ္ဝါရီ ၂၅ ရက္က အလားတူပင္ အႀကံျပဳခဲ့ေသးသည္။
ထိုသို႔ ပညာေရးကိစၥတြင္ သံဃာေတာ္မ်ား ဝင္ေရာက္အႀကံျပဳမႈအေပၚ ဆရာေတာ္ အရွင္မိုးသု (မႏၲေလး) က “ေဝဖန္ ကန္႔ကြက္မယ္ဆိုလို႔ရွိရင္ ေျခေျချမစ္ျမစ္ဖတ္ၿပီးေတာ့ ေလးပြင့္ဆိုင္အဖြဲ႔ကိုေခၚၿပီး ဆရာေတာ္တို႔ သေဘာထားကေတာ့ ဒီလိုရွိတယ္ ေျပာသင့္တာေပါ့။ အခုက အျမင္မေကာင္းဘူး ျဖစ္တာေပါ့။ ေစတနာမွန္နဲ႔လုပ္တယ္ ဆိုရင္ေတာင္ ဆရာေတာ္ႀကီးေတြ အစိုးရနဲ႔ ေပါင္းလုပ္တယ္၊ အစိုးရ ဘုန္းႀကီးေတြဆိုတာက ပိုၿပီးခိုင္မာသြားေစတာေပါ့” ဟု ေဖေဖာ္ဝါရီ ၂၅ ရက္က မဇၩိမကို မိန္႔သည္။
ႏိုင္ငံေတာ္ ပရိယတၱိ တကၠသိုလ္၏ အႀကံျပဳခ်က္တြင္မူ ဆရာ၊ ဆရာမမ်ားအေနျဖင့္ “ႏွစ္သက္ရာ ပါတီသို႔ ဝင္ေရာက္ခြင့္ရွိသည္” ဟူသည့္ ျပင္ဆင္လိုက္သည့္ ဥပေဒမူၾကမ္းပါ အခန္း (၄) ပုဒ္မ ၅၊ ပုဒ္မခြဲ (ခ)၊ ပုဒ္မခြဲငယ္ (ဃဃ) ကို ပယ္ဖ်က္သင့္ေၾကာင္းလည္း သံုးသပ္ထားေသးသည္။
ဆရာ၊ ဆရာမမ်ားအေနျဖင့္ ႏိုင္ငံေရးပါတီမ်ားသို႔ဝင္ေရာက္ပါက “ပါတီစြဲ၊ ဂိုဏ္းဂဏစြဲမ်ား ျဖစ္ေပၚလာၿပီး သင္ၾကားအုပ္ခ်ဳပ္မႈမ်ားတြင္ ဆိုးက်ိဳးမ်ား မ်ားစြာ ေပၚေပါက္လာႏုိင္ျခင္းေၾကာင့္ ပယ္ဖ်က္သင့္ေၾကာင္း” ဟု အႀကံျပဳခ်က္တြင္ ပါရွိသည္။
ယင္းအႀကံျပဳခ်က္အေပၚ ျမန္မာႏုိင္ငံလံုးဆိုင္ရာ ဆရာ၊ ဆရာမမ်ား အဖြဲ႔ခ်ဳပ္မွ အေထြေထြ အတြင္းေရးမွဴးျဖစ္သူ ေဒါက္တာ အာကာမိုးသူက “ဝန္ထမ္းေတြ အကုန္လံုးက ကၽြန္မဟုတ္ဘူး။ သူယံုၾကည္ရာေတာ့ ယံုပေစ့ေလ။ သူ႔ယံုၾကည္ခြင့္ကို ခ်ိဳးေဖာက္တယ္ဆိုရင္ေတာ့ သူ႔ရဲ့ Human Right ကို ေတာ္ေတာ္ေလး ခ်ိဳးေဖာက္ရာက်တဲ့ အျမင္မ်ိဳးျဖစ္တယ္လို႔ သံုးသပ္တယ္” ဟု ေဖေဖာ္ဝါရီ ၂၂ ရက္က သတင္းစာရွင္းလင္းပြဲတြင္ ေျပာဆိုထားသည္။
ထို႔ျပင္ ဆရာ၊ ဆရာမမ်ား၏ သင္ၾကားမႈအေပၚ ေက်ာင္းသားမ်ားက အကဲျဖတ္မည့္ ျပင္ဆင္သည့္ ဥပေဒၾကမ္း ပါ ပုဒ္မ(၅)၊ ပုဒ္မခြဲ(က)၊ ပုဒ္မခြဲငယ္(စစ)ကိုလည္း “ျမန္မာ့ယဥ္ေက်းမႈႏွင့္ မကိုက္ညီျခင္းေၾကာင့္ ပယ္ဖ်က္သင့္ ေၾကာင္း” ႏိုင္ငံေတာ္ ပရိယတၱိ တကၠသိုလ္မွ သင္ၾကား/စီမံ ဆရာေတာ္မ်ား၏ အႀကံျပဳခ်က္တြင္ ေဖာ္ျပပါရွိသည္။
အလားတူပင္ “အျခား ဘာသားေရး အဖြဲ႔အစည္းမ်ားမွ ဖြင့္လွစ္ထားေသာ ပညာေရး ေက်ာင္းမ်ား” ဟူသည့္ ျပင္ဆင္သည့္ ဥပေဒၾကမ္း ပုဒ္မ ၃၆၊ ပုဒ္မခြဲ (ည) မွာလည္း တိုင္းျပည္ႏွင့္ လူမ်ိဳးအတြက္ ရတက္မေအးစရာ၊ ေက်ာခ်မ္းစရာမ်ားျဖစ္ေနျခင္းေၾကာင့္ လံုးဝပယ္ဖ်က္သင့္ေၾကာင္း သံုးသပ္ထားေသးသည္။
သို႔ေသာ္ ျမန္မာႏိုင္ငံ ပညာေရး ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး ႏုိင္ငံလံုးဆိုင္ရာကြန္ယက္ (NNER) ကမူ ယင္းပုဒ္မခြဲသည္ “ဘာသာေရးကို သီးသန္႔သင္ၾကားသည့္ ေက်ာင္းမ်ားကို ဆိုလိုျခင္းမဟုတ္” ဟု ေဖေဖာ္ဝါရီ ၂၆ရက္တြင္ ရွင္းလင္းခ်က္ ထုတ္ျပန္ခဲ့သည္။
“အမ်ိဳးသား ပညာေရး ဥပေဒကို ျပင္ဆင္သည့္ ဥပေဒၾကမ္း” ေပၚေပါက္လာပံု
လႊတ္ေတာ္က အတည္ျပဳလိုက္သည့္ အမ်ိဳးသား ပညာေရး ဥပေဒသည္ ဗဟိုခ်ဳပ္ကိုင္မႈ စနစ္မ်ားေနျခင္း၊ ေက်ာင္းသား သမဂၢမ်ား တရားဝင္ဖြဲ႔စည္းခြင့္ မရွိျခင္း စသည့္အခ်က္မ်ားေၾကာင့္ ျပင္ဆင္ေပးရန္ ေက်ာင္းသားမ်ားက ကနဦးတြင္ ဆႏၵထုတ္ေဖာ္ခဲ့ၿပီးေနာက္ ရက္ေပါင္းေျခာက္ဆယ္အတြင္း ေလးပြင့္ဆိုင္ ေဆြးေႏြးညွိႏႈိင္းရန္ ေတာင္းဆိုခဲ့သည္။
သို႔ေသာ္ ေက်ာင္းသားတို႔ ေတာင္းဆိုသည့္ ေလးပြင့္ဆိုင္ေဆြးေႏြးပြဲကို အစိုးရက လ်စ္လ်ဴ႐ႈခဲ့ၿပီး သပိတ္စစ္ေၾကာင္းမ်ား အရွိန္ျမွင့္လာမွသာ ေဆြးေႏြးပြဲကို လက္ခံခဲ့သည္။
ယင္းေဆြးေႏြးပြဲမ်ား၏ ရလာဒ္အျဖစ္ ေက်ာင္းသားတို႔ ေတာင္းဆိုသည့္ လက္ရွိက်င့္သံုးလ်က္ရွိသည့္ စာေမးပြဲစနစ္ႏွင့္ တကၠသိုလ္ဝင္ခြင့္ စနစ္မ်ားကို ျပင္ဆင္ရန္၊ ေဒသအလိုက္၊ ေက်ာင္းအလိုက္ လြတ္လပ္စြာ စီမံခန္႔ခြဲႏုိင္သည့္ ကိုယ္ပိုင္ျပဌာန္းခြင့္ ရရွိရန္၊ တုိင္းရင္းသား မ်ိဳးႏြယ္စုမ်ား၏ ဘာသာစကားလြတ္လပ္ခြင့္ႏွင့္ ဘာသာစကားအေျချပဳ ဘာသာစကားသံုး ပညာေရးစနစ္ကို ထည့္သြင္းရန္၊ ေက်ာင္းသားမ်ား လြတ္လပ္စြာေတြး ေခၚစဥ္းစားႏိုင္ၿပီး ကိုယ္တုိင္ေလ့လာစူးစမ္း သင္ယူႏုိင္မည့္ နစ္စနစ္မ်ား ေျပာင္းလဲရန္တို႔ ပါဝင္သည့္ စုစုေပါင္း (၁၁) ခ်က္ကို အစိုးရဘက္က မူအားျဖင့္ သေဘာတူခဲ့သည္။
ထို႔ေနာက္ အထက္ပါအခ်က္မ်ားကို အေျခခံေရးဆြဲထားသည့္ NNER ၏ ျပင္ဆင္သည့္ ဥပေဒၾကမ္းကို ေဖေဖာ္ဝါရီ ၁၆ ရက္တြင္ လႊတ္ေတာ္တင္ရန္ ေလးပြင့္ဆိုင္ ေဆြးေႏြးပြဲတြင္ သေဘာတူလိုက္ျခင္း ျဖစ္သည္။
ရန္ကုန္ၿမိဳ႕၊ မေကြးေက်ာင္းတိုက္ ဆရာေတာ္ျဖစ္သည့္ ဦးပါေမာကၡကမူ “ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕ ပညာေရးစနစ္ တိုးတက္ဖို႔ အတြက္ ညွိညွိႏႈိင္းႏႈိင္းနဲ႔ လုပ္ၾကေစခ်င္တယ္။ သေဘာထားေတြ မတင္းမာဘဲနဲ႔ေပါ့” ဟု ၎၏ အျမင္ကို မိန္႔သည္။
ရင္ခြင္ေပ်ာက္သည့္ ရင္ေသြးမ်ား
ျမတ္စုမြန္
အသက္ ၅ ႏွစ္ အရြယ္ ကေလးငယ္သည္ အသက္ကို ခပ္ျမန္ျမန္႐ႉလိုက္သည္။ သူ၏ လက္ဖဝါး အိအိကေလးသည္ ေအးစက္လ်က္ ရွိေန၏။ ရင္ခုန္သံ ျမန္လြန္းသျဖင့္ သူ၏ရင္ဘတ္သည္ နိမ့္ခ်ည္ျမင့္ခ်ည္ ျဖစ္ေနသည္။ ဆြဲကိုင္ေခၚယူ လိုက္သည့္ သူ႔ေမြးစားမိခင္၏ ရင္ခြင္ထဲသို႔ အလိုက္သင့္ ပါလာေသာ္လည္း သူ႔ မ်က္လံုးမ်ားသည္ ရွက္စႏိုးဟန္ ျဖစ္ ေနသည္။ သူ႔ဘဝ အတြက္ မိခင္တေယာက္၏ ရင္ခြင္သို႔ ပထမဆံုးအႀကိမ္ ဝင္ထိုင္လိုက္ရသည့္ ခံစားခ်က္က မ်က္ႏွာ တြင္ ေပၚလြင္ေန၏။
သူသည္ လူမႈဝန္ထမ္း၊ ကယ္ဆယ္ေရးႏွင့္ ျပန္လည္ေနရာခ်ထားေရး ဝန္ႀကီးဌာန လက္ေအာက္ရွိ ကေလးသူငယ္ ျပဳစုေရး ေဂဟာမွ ခြဲခြာကာ ယခုမွ ျမင္ဖူးေသာ ေမြးစားမိဘမ်ားႏွင့္အတူ တႀကိမ္တခါမွ် မေရာက္ဖူးသည့္ အိမ္ဆီသို႔ သြားရေတာ့မည္။ လူမႈဝန္ထမ္း အမွတ္အသား ျဖစ္သည့္ အက်ႌအျဖဴႏွင့္ လံုခ်ည္အျပာႏုေရာင္ ယူနီေဖာင္းကို တြဲဖက္ ဝတ္ဆင္ထားသည့္ ေက်ာင္းအုပ္ဆရာမႀကီး၏ ေရွ႕တြင္ ပုဆစ္တုပ္ထိုင္ကာ ဦး ၃ ႀကိမ္ခ်၍ ကန္ေတာ့လိုက္၏။
“သား ေမေမတို႔ အိမ္ကို ေရာက္ရင္ မဆိုးရဘူးေနာ္။ လိမ္လိမ္မာမာေန ေနာ္။ စာလည္း ႀကိဳးစားရမယ္ေနာ္” ဆိုသည့္ ဆရာမႀကီး၏ ဆံုးမစကားကို ေခါင္းတြင္တြင္ ညိတ္သည္။ ထို႔ေနာက္ သူ႔ပိုင္ဆိုင္မႈ တခုျဖစ္သည့္ ေက်ာပိုးအိတ္ အေဟာင္းေလးကို ကိုင္လ်က္ သူ႔ေမြးစားမိခင္ဘက္သို႔ လွည့္လိုက္သည္။
“သား အက်ႌလဲမယ္ လာ။ ဒီအိတ္ကို ေက်ာင္းက သူငယ္ခ်င္းေတြ အတြက္ ထားခဲ့ေနာ္။ သားအတြက္ အိမ္မွာ ေက်ာပိုးအိတ္ အသစ္ေလး ရွိတယ္” ဟု ေမြးစားမိခင္ျဖစ္သူက အလြန္ေပ်ာ္ရႊင္ ၾကည္ႏူးေနေသာ ေလသံျဖင့္ ဆိုသည္။
အဝတ္အစား အသစ္မ်ားကို ဝတ္ဆင္လ်က္ ေမြးစားမိခင္၏ လက္ကိုဆြဲကာ ၿဖိဳးၿဖိဳး (အမည္လႊဲထား) သည္ သူေနထိုင္ ႀကီးျပင္းခဲ့ရသည့္ ေက်ာင္းကို ေက်ာခိုင္းထြက္လိုက္သည္။ သူ႔ေနာက္တြင္ အေဖာ္ျဖစ္ခဲ့သည့္ ကေလးမ်ား၏ ႏႈတ္ဆက္ သံႏွင့္ ေက်ာင္းကို ျပန္လာလည္ရန္ ဖိတ္ေခၚသံမ်ား တစာစာႏွင့္ မညီမညာ ထြက္ေပၚလာသည္။ ႏႈတ္ဆက္ေနေသာ ကေလးမ်ားတြင္ အားက်စိတ္၊ ဝမ္းနည္း သိမ္ငယ္စိတ္မ်ား ျဖစ္ေပၚေနဟန္ တူသည္။
ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈ၊ ကိုယ္က်င့္တရား၊ လူမႈေရးႏွင့္ ယဥ္ေက်းမႈ စံႏႈန္းမ်ားကို ခ်ိဳးေဖာက္ျခင္း တို႔၏ ေနာက္ဆက္တြဲ အျဖစ္ မိဘမ်ား ကိုယ္တိုင္ စြန္႔ပစ္ၾကသျဖင့္ ထိုကေလးငယ္မ်ားသည္ မိဘမဲ့မ်ား ျဖစ္ၾကရကာ ေဂဟာမ်ား၊ သင္တန္းေက်ာင္း မ်ားသို႔ ေရာက္ရွိလာၾကသည္။ ထို႔အျပင္ ျပည္တြင္းစစ္၊ သဘာဝ ေဘးအႏၲရာယ္မ်ား ကလည္း မိဘမဲ့ကေလး အေရအတြက္ကို တိုးပြားေစသည္။
မႏၲေလးၿမိဳ႕ရွိ ကေလးျပဳစုေရး ဌာနမွ ဦးစီးအရာရွိ ေဒၚေအးေအးျမင့္က “ရပ္ကြက္ ေက်းရြာေတြက မိဘမဲ့ ကေလးေတြ ေရာက္လာတာ ရွိသလို၊ မိဘအက်ဥ္းက်ေနလို႔ ယာယီ ေစာင့္ေရွာက္ထားဖို႔ ေရာက္လာတဲ့ ကေလးေတြလည္း ရွိတယ္။ ေဆး႐ံုတက္ၿပီး စြန္႔ပစ္ထားခဲ့လို႔ ေရာက္လာတဲ့ ကေလးေတြ မ်ားတယ္” ဟု ေျပာသည္။
မိဘမဲ့ ကေလးငယ္မ်ားကို ေစာင့္ေရွာက္ေပးသည့္ ဌာနတခု ျဖစ္သည့္ ေရႊဂံုတိုင္ ကေလးျပဳစုေရး ဌာနတြင္ ၆ ႏွစ္ၾကာ တာဝန္ထမ္းေဆာင္ခဲ့ေသာ ေက်ာင္းအုပ္ႀကီးေဟာင္း ေဒၚခင္မာေအးက “ကေလးေတြက စြန္႔ပစ္ခံရလို႔ ေရာက္လာတာ မ်ားတယ္။ မိဘ ကြယ္လြန္သြားလို႔ ျပဳစုေစာင့္ေရွာက္မယ့္သူ မရွိလို႔ ေရာက္လာတာ နည္းတယ္။ တခ်ိဳ႕ကေလးေတြက မိဘရွိေပမယ့္ သူတို႔ရဲ႕ ျပႆနာကို အလြယ္တကူ ေျဖရွင္းဖို႔ အတြက္ ကေလးေတြကို စြန္႔ပစ္ထားခဲ့ၾကတာ” ဟု ရွင္းျပသည္။
လက္ရွိတြင္ ဧရာဝတီတိုင္း၊ ဖ်ာပံုခ႐ိုင္ လူမႈဝန္ထမ္း ဦးစီးမႉး တဦးလည္း ျဖစ္သည့္ သူက ဆက္လက္၍ “ဆရာမ တာဝန္ယူ ခဲ့တဲ့ ၆ ႏွစ္အတြင္းမွာ ကေလးေတြနဲ႔ သင့္ေလ်ာ္တဲ့ မိဘေတြက ေစာင့္ေရွာက္ႏိုင္ေအာင္ တႏွစ္ကို အေယာက္ ၂၀ ေလာက္ထိ ကူညီေပးႏိုင္ခဲ့တယ္။ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား အဆင္ေျပၾကတယ္။ ေက်ာင္းေကာင္းေကာင္း ထားေပးတယ္ ဆိုတာ ျပန္သိရေတာ့ ဝမ္းသာရတယ္။ အဆင္မေျပလို႔ ျပန္လာအပ္တာ ရွားပါတယ္” ဟု ရွင္းျပသည္။
သူတာဝန္ ထမ္းေဆာင္ခဲ့စဥ္ ကာလအတြင္း မိဘမဲ့ကေလးမ်ား၏ ၈၀ ရာခိုင္ႏႈန္းခန္႔မွာ မိဘမ်ား၏ စြန္႔ပစ္မႈေၾကာင့္ ကေလးျပဳစုေရး ေဂဟာသို႔ ေရာက္ရွိလာသူမ်ား ျဖစ္ကာ၊ အမ်ားစုမွာ ကေလးေဆး႐ံုမ်ားတြင္ စြန္႔ပစ္ထားခဲ့သည့္ ကေလးမ်ား ျဖစ္ေၾကာင္း သိရသည္။
ၿဖိဳးၿဖိဳး ဆိုေသာ ထိုကေလးသည္လည္း အေၾကာင္းအမ်ိဳးမ်ိဳး ေၾကာင့္ မိဘမဲ့ ျဖစ္ခဲ့ရသည့္ ကေလးငယ္မ်ား အနက္ တဦးပင္ ျဖစ္ၿပီး လူမႈဝန္ထမ္း ဦးစီးဌာန လက္ေအာက္ရွိ ကေလးသူငယ္ ျပဳစုေရး သင္တန္းေက်ာင္းမ်ားတြင္ ႀကီးျပင္းခဲ့ရသူ တဦးလည္း ျဖစ္သည္။
“ၿဖိဳးၿဖိဳးက ညအိပ္ရာဝင္ခါနီးတိုင္း ဆရာမေတြကို ေျပာေလ့ရွိတယ္။ သူ႔အေမနဲ႔ အေဖ သူ႔ကို ျပန္လာေခၚမွာ ဆိုၿပီး ေတာ့” ဟု ထိုကေလးငယ္ကို အနီးကပ္ ျပဳစုေပးခဲ့သည့္ ဆရာမတဦးက က႐ုဏာသက္ေသာ မ်က္ႏွာအမူအရာ ျဖင့္ ေျပာျပသည္။
ေမြးကင္းစ အရြယ္အတည္းက ျပဳစုေစာင့္ေရွာက္ခဲ့ရသည့္ ၿဖိဳးၿဖိဳးတေယာက္ မိဘအသစ္၏ ရင္ခြင္သို႔ ခိုလံႈခြင့္ ရသြားသျဖင့္ ဝမ္းနည္းဝမ္းသာ ျဖစ္ေနေၾကာင္း မ်က္ရည္ဝဲေနသည့္ ထိုဆရာမ၏ မ်က္လံုးမ်ားက ေဖာ္ျပေန၏။
ျမန္မာႏိုင္ငံသည္ ၁၉၉၁ ခုႏွစ္တြင္ ကေလးသူငယ္ အခြင့္အေရးဆိုင္ရာ သေဘာတူစာခ်ဳပ္ကို လက္မွတ္ ေရးထိုးခဲ့ သည္။ ယင္းစာခ်ဳပ္ပါ အပိုဒ္ ၂၀ တြင္ မိဘမ်ားႏွင့္ တသီးတျခား ျဖစ္ေနေသာ ကေလးငယ္မ်ား အတြက္ ေနာက္ထပ္ ေျဖရွင္းစရာ နည္းလမ္း လံုးဝမရွိေတာ့သည့္ အခါတြင္မွသာ သင္တန္းေက်ာင္းမ်ားသို႔ ပို႔ေဆာင္အပ္ႏွံျခင္း ျပဳရမည္ ဆိုသည့္ အခ်က္ကို ျပ႒ာန္းထားသည္။
မိသားစု မရွိေတာ့ေသာ ကေလးမ်ားအား တာဝန္ယူ ေစာင့္ေရွာက္မည့္ မိသားစုထံ ယာယီအပ္ႏွံေပးျခင္း (သို႔မဟုတ္) ေမြးစားေစျခင္း တို႔ကဲ့သို႔ ဦးစားေပး နည္းလမ္းမ်ား မရွိေတာ့မွသာလွ်င္ ကေလးျပဳစုေရး ေဂဟာမ်ား၊ သင္တန္းေက်ာင္း မ်ားသို႔ ပို႔ရမည္ဟု ဆိုလိုျခင္း ျဖစ္သည္။
တာဝန္ယူ ေစာင့္ေရွာက္မည့္ မိသားစုထံ ယာယီအပ္ႏွံေပးျခင္း ဆိုသည္မွာ ကိုယ္ပိုင္ကေလးမ်ား ရွိၿပီး ထိုမိဘမဲ့ ကေလးကို တာဝန္ယူ ထိန္းေက်ာင္း ျပဳျပင္ေပးရန္ သေဘာတူေသာ မိသားစုတစုကို ဆိုလိုသည္။ ေမြးစားျခင္း ဆိုသည္မွာ ထိုကေလးငယ္သည္ မိသားစုသစ္တခုတြင္ ထာဝရ မိသားစုဝင္ အျဖစ္ ေနထိုင္သြားျခင္း ျဖစ္ေၾကာင္း ကေလးအခြင့္အေရးဆိုင္ရာ သေဘာတူစာခ်ဳပ္က အဓိပၸာယ္ဖြင့္ဆိုထားသည္။
ေဂဟာႏွင့္ သင္တန္းေက်ာင္းမ်ားသည္ မိဘမဲ့ကေလးမ်ား ထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္မႈ ပံုစံတြင္ ေနာက္ဆံုးအဆင့္ အျဖစ္ က်င့္သံုးသင့္ေသာ စနစ္သာ ျဖစ္သည္။ မိဘမဲ့ ျဖစ္သြားသည့္ ကေလးငယ္အား ေဂဟာစနစ္ျဖင့္ ထိန္းသိမ္း ေစာင့္ေရွာက္မႈမ်ား မျပဳလုပ္မီ ေဆြမ်ိဳးအသိုင္းအဝိုင္းက ေသာ္လည္းေကာင္း၊ ၎ေမြးဖြားရာ ပတ္ဝန္းက်င္၌ ေသာ္လည္းေကာင္း၊ သို႔မဟုတ္ လူမႈအသိုင္းအဝိုင္း၌ ေသာ္လည္းေကာင္း (တျခားေသာ သူမ်ားကို ေမြးစားေစျခင္း) ထားေပးရမည္ ျဖစ္သည္။ ယင္းကဲ့သို႔ ေဆာင္ရြက္ေပးႏိုင္ျခင္း မျပဳႏိုင္မွသာလွ်င္ မိဘမဲ့ ကေလးထိန္းသိမ္း ေစာင့္ေရွာက္ေရး ေဂဟာမ်ား၌ ထားရွိရမည္ ျဖစ္သည္။
သို႔ေသာ္ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ေနာက္ဆံုး ေျဖရွင္းနည္း ျဖစ္သည့္ ေဂဟာ၊ သင္တန္းေက်ာင္းမ်ားတြင္ ထိန္းသိမ္းသည့္ စနစ္ကို အဓိက က်င့္သံုးၿပီး၊ သတ္မွတ္ စည္းမ်ဥ္းမ်ားႏွင့္ ကိုက္ညီသည့္ မိသားစုမ်ားက တရားဝင္ စာခ်ဳပ္စာတမ္းျဖင့္ ေမြးစားေစသည့္ နည္းကိုသာ က်င့္သံုးႏိုင္ဆဲ ျဖစ္သည္။
ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ စီးပြားေရးႏွင့္ လူမႈေရး အေျခအေန၊ အသိပညာ နည္းပါးမႈ၊ လူမႈေရး အခက္အခဲမ်ား ရွိျခင္းေၾကာင့္ စြန္႔ပစ္ကေလး ဦးေရ မ်ားျပားလာၿပီး ေစာင့္ေရွာက္မႈ လိုအပ္ေသာ ကေလးဦးေရလည္း တိုးလာေၾကာင္း လူမႈဝန္ထမ္း၊ ကယ္ဆယ္ေရး ႏွင့္ ျပန္လည္ေနရာခ်ထားေရး ဝန္ႀကီးဌာန၊ လူမႈဝန္ထမ္း ဦးစီးဌာနက ဆိုထားသည္။
၂၀၁၁ ခုႏွစ္ ကုလသမဂၢ ကေလးမ်ား ရန္ပံုေငြ အဖြဲ႔ (UNICEF) ၏ ကိန္းဂဏန္းမ်ားအရ ကမၻာေပၚတြင္ မိဘ တဦးမဲ့ သည့္ ကေလးငယ္ေပါင္း ၁၅၃ သန္းရွိၿပီး၊ မိဘ ၂ ဦးလံုး မရွိေတာ့သည့္ ကေလးငယ္ေပါင္း ၁၈ သန္းခန္႔ ရွိကာ ထိုကေလးမ်ားသည္ မိဘမဲ့ ေဂဟာမ်ား၌ ျဖစ္ေစ၊ လမ္းေပၚတြင္ျဖစ္ေစ ေနထိုင္လ်က္ရွိေၾကာင္း သိရသည္။
UNICEF ၏ ထုတ္ျပန္ခ်က္ အရ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ၂၀ဝ၆ ခုႏွစ္ႏွင့္ ၂၀၁၀ ခုႏွစ္အတြင္း မိဘမဲ့ ကေလးေဂဟာ ေပါင္း ၄၀ ေက်ာ္ ဖြင့္ခဲ့ၿပီး ကေလးေပါင္း ၁၉၁၂ ေယာက္သည္ မိသားစုအသိုင္းအဝိုင္း၏ အျပင္တြင္ ေနထိုင္ၾကရေၾကာင္း သိရသည္။
ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ အုပ္ထိန္းသူမဲ့ ကေလးသူငယ္မ်ားအား အစိုးရက ေစာင့္ေရွာက္ေပးလ်က္ ရွိသည့္ ကေလးျပဳစုေရး ဌာနေပါင္း ၅ ခုရွိသည္။ ရန္ကုန္၊ မႏၲေလး၊ မေကြး၊ ေမာ္လၿမိဳင္ႏွင့္ က်ိဳင္းတံုၿမိဳ႕ တို႔တြင္ လူမႈဝန္ထမ္း ဦးစီးဌာနက ဖြင့္လွစ္ထားသည့္ ကေလးျပဳစုေရး ဌာနမ်ားတြင္ အေၾကာင္းအမ်ိဳးမ်ိဳးေၾကာင့္ လူမႈေရးခ်ိဳ႕တဲ့ေနသည့္ ကေလးမ်ားႏွင့္ ျပဳစုေစာင့္ေရွာက္မည့္သူ မရွိေသာ ကေလးမ်ားအား ေမြးစမွ အသက္ ၈ ႏွစ္အရြယ္အထိ ေစာင့္ေရွာက္ေပးလ်က္သည္။
အစိုးရသည္ ေမြးကင္းစ အရြယ္မွ အသက္ ၈ ႏွစ္အရြယ္ မိဘမဲ့ကေလးငယ္မ်ားကို ေရႊဂံုတိုင္ ကေလးျပဳစုေရး ေဂဟာတြင္ လည္းေကာင္း၊ အသက္ ၈ ႏွစ္ႏွင့္အထက္ ေယာက္်ားကေလးမ်ားကို လူငယ္သင္တန္းေက်ာင္း (က်ိဳက္ဝိုင္း) ၌ လည္းေကာင္း၊ မိန္းကေလးမ်ားကို အမ်ိဳးသမီးကေလးမ်ား သင္တန္းေက်ာင္း (မလိခ) ၌ လည္းေကာင္း၊ စြန္႔ပစ္ခံ မသန္စြမ္း ကေလးငယ္မ်ားကို မသန္စြမ္း ကေလးမ်ား ျပဳစုေစာင့္ေရွာက္ေရးေဂဟာ (က်ိဳက္ဝိုင္း) ၌ လည္းေကာင္း အသီးသီး ေစာင့္ေရွာက္ထားသည္။
၂၀၁၄ ခုႏွစ္၊ ေဖာ္ေဖာ္ဝါရီလတြင္ ရန္ကုန္တိုင္း ေဒသႀကီး လူမႈဝန္ထမ္း ဦးစီးဌာနမွ သိရသည့္ ကိန္းဂဏန္းမ်ား အရ ေရြဂံုတိုင္ ကေလးျပဳစုေရး ဌာနတြင္ ကေလးငယ္ေပါင္း ၈၅ ဦး၊ လူငယ္သင္တန္းေက်ာင္း (က်ိဳက္ဝိုင္း) တြင္ ၁၂၀ ဦး၊ အမ်ိဳးသမီးကေလးမ်ား သင္တန္းေက်ာင္း (မလိခ) တြင္ ၁၃၁ ဦး၊ မသန္စြမ္း ကေလးမ်ားျပဳစုေစာင့္ေရွာက္ေရး ေဂဟာ (က်ိဳက္ဝိုင္း) တြင္ ၆၅ ဦး စုစုေပါင္း ၄၀၁ ဦး ရွိသည္။
ျမန္မာႏိုင္ငံရွိ မိဘမဲ့ ေဂဟာမ်ား တြင္ ေနထိုင္သည့္ ကေလးငယ္မ်ား၏ ၇၃ ရာခိုင္ႏႈန္းသည္ မိဘအရင္း တဦး (သို႔မဟုတ္) ႏွစ္ဦးစလံုး ရွိၾကသည္။ ယင္း ကေလးမ်ားသည္ မိဘတို႔၏ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈ၊ အရည္အေသြးမီ ပညာေရး မရရွိမႈ၊ တရားဥပေဒႏွင့္ ရင္ဆိုင္ေနရမႈ အျပင္၊ စြန္႔ပစ္ခံရမႈမ်ားေၾကာင့္ မလိုအပ္ဘဲ မိဘမဲ့ ေဂဟာမ်ားတြင္ ေနထိုင္ၾကရသည္ ဟု UNICEF ၏ ကိန္းဂဏန္းမ်ားအရ သိရသည္။
လူမႈဝန္ထမ္း ဦးစီးဌာနသည္ အသက္ ၅ ႏွစ္ေအာက္ ကေလးငယ္မ်ားကို သားသမီး အျဖစ္ေမြးလိုသည့္ ဆႏၵရွိသူမ်ား အား အသက္ ၅၀ ႏွစ္ေအာက္ ဇနီးေမာင္ႏွံမ်ား ျဖစ္ျခင္း၊ သားသမီးရတနာ မရႏိုင္ေၾကာင္း ဆရာဝန္၏ ေထာက္ခံခ်က္၊ ႏိုင္ငံသားျဖစ္ျခင္း စသည့္ အခ်က္မ်ားႏွင့္ ကိုက္ညီပါက စမ္းသပ္ ကာလ ၆ လႏွင့္ အဆင္ေျပပါက စာခ်ဳပ္စာတမ္းျဖင့္ ရာသက္ပန္ ေမြးစားခြင့္ ခြင့္ျပဳေပးလ်က္ ရွိသည္။
ကေလး၏ အသက္သည္ ၅ ႏွစ္ အထက္ျဖစ္ ပါက အဆိုပါ သင္တန္းေက်ာင္းမ်ား သို႔ အသီးသီး ေရာက္ရွိသြားကာ ႏိုင္ငံေတာ္က ေစာင့္ေရွာက္သည့္ ႏိုင္ငံပိုင္ ကေလးမ်ား ျဖစ္လာမည္ ျဖစ္သည္။
ကေလးသူငယ္ ျပဳစုေရးဌာနမ်ားသည္ မည္မွ်ပင္ ေကာင္းမြန္သည္ ဟု ဆိုေစကာမူ ေကာင္းမြန္ေသာ ပတ္ဝန္းက်င္၊ ေႏြးေထြးေသာ မိသားစုဘဝထက္ ပို၍ ကေလးဘဝ ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ေစရန္ သာလြန္ေကာင္း မြန္ျခင္း မရွိဟု ကေလး အခြင့္အေရး ဆိုင္ရာ သေဘာ တူစာခ်ဳပ္၌ ေဖာ္ျပထားသည္။
က်ိဳက္ဝိုင္း လူငယ္သင္တန္းေက်ာင္းမွ ေက်ာင္း အုပ္ႀကီး ဦးစိုးလြင္က “အမ်ားစနစ္နဲ႔ ေနရၿပီး၊ မိသားစုနဲ႔ ေနသလို ေနရတာ မဟုတ္ေတာ့ အခ်ိန္စနစ္နဲ႔ လုပ္ရတာျဖစ္လို႔ ကိုယ္ပိုင္ဆံုးျဖတ္ခ်က္ခ်တဲ့ အပိုင္းမွာ အားနည္းၾကတယ္။ ေပါင္းသင္းဆက္ဆံ ေရးပိုင္းမွာလည္း အားနည္းတယ္။ လူေတြက သူတို႔ ကို ႏွိမ္မလားလို႔ ေတြးတယ္” ဟု သင္တန္း ေက်ာင္းတြင္ ႀကီးျပင္းခဲ့ရသည့္ ကေလးငယ္မ်ား၏ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ အေျခအေနကို ရွင္းျပသည္။
သူကဆက္လက္၍ “ကေလးတေယာက္အတြက္ သင္တန္းေက်ာင္းကေတာ့ မေကာင္းတာ အမွန္ပဲ” ဟု ေျပာသည္။
မိဘရင္းခ်ာ မရွိေတာ့သည့္ ကေလးငယ္မ်ားကို ရပ္ရြာလူထု အေျချပဳကာ ယာယီထိန္းသိမ္း ေစာင့္ေရွာက္သည့္ Foster Care စနစ္ကို ဖြံ႔ၿဖိဳးၿပီး ႏိုင္ငံႀကီးမ်ားတြင္ က်င့္သံုးလ်က္ ရွိသည္။
အစၥလာမ္ႏိုင္ငံမ်ားတြင္ အစၥလာမ္ ဥပေဒအရ ကာဖလာ (Khafala) ဟု ေခၚသည့္ မိသားစုတစုက ကေလးအား တသက္လံုး ျပဳစုေစာင့္ေရွာက္သည့္ ပံုစံအစဥ္အလာကို က်င့္သံုးေလ့ရွိၿပီး ကေလးသူငယ္ အခြင့္အေရး စာခ်ဳပ္ အပိုဒ္ ၂၀ တြင္ ထိုကာဖလာ အစီအစဥ္ကို ကေလးအား ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ေသာ နည္းလမ္းတခု အျဖစ္ အသိအမွတ္ ျပဳထားသည္ကို ေတြ႔ရသည္။
အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စုတြင္ မိဘမဲ့ကေလးမ်ားကို အစိုးရက တာဝန္ယူလိုက္ၿပီ ဆိုလွ်င္ ၁၈ ႏွစ္မျပည့္ေသးသည့္ ထိုကေလးမ်ားကို ရာသက္ပန္ ေမြးစားမည့္ မိဘမ်ား မရွိေသးခင္ ကာလတြင္ လူမႈ အသိုင္းအဝိုင္း အတြင္းရွိ တျခားေသာ မိသားစု တခုခုတြင္ မိသားစုဝင္ ပံုစံျဖင့္ ယာယီေနထိုင္ခြင့္ ရရွိေစရန္ ဦးစြာ စီစဥ္ေပးၿပီး၊ ေနစရိတ္ႏွင့္ စားစရိတ္မ်ားကို အစိုးရက ပံ့ပိုးျခင္း၊ ပံုမွန္လာေရာက္စစ္ေဆး ျခင္းမ်ား ျပဳလုပ္ေပးေၾကာင္း သိရသည္။
“ယာယီ အိမ္ေတြမွာ ေနရတဲ့ ကေလးေတြက ေနေရးစားေရး ေျပလည္ေပမယ့္ ကေလးတေယာက္ အတြက္ လိုအပ္တဲ့ ခ်စ္ျခင္းေမတၲာ ေတြ၊ ပံ့ပိုးမႈေတြကို တကယ္ မရၾကဘူး။ ကေလးေတြရဲ႕ စိတ္ဓာတ္ ေရးရာ ျမႇင့္တင္ေပးဖို႔ အားနည္း တယ္။ ေႏြးေထြးမႈကို မရဘူး။ အဲဒီအိမ္ေတြကေန ထြက္ေျပးၿပီး လမ္းေပၚကို ေရာက္ၾကတဲ့ ကေလးေတြလည္း ရွိတယ္” ဟု အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စုတြင္ ေနထိုင္လ်က္ရွိသည့္ ေဒၚခင္ေမေဇာ္က ေျပာျပသည္။
အသက္ ၁၈ ႏွစ္ ျပည့္သြားပါက မိဘမဲ့ ကေလးမ်ားအား Foster Care အစီအစဥ္ ရပ္ဆိုင္းသြားၿပီး ထိုကေလးမ်ား၏ ၄၀ ရာခိုင္ႏႈန္းသည္ အိုးမဲ့အိမ္မဲ့မ်ား ျဖစ္ၾကကာ ၅၀ ရာခိုင္ႏႈန္းေက်ာ္က ရာဇဝတ္မႈမ်ား က်ဴးလြန္ေၾကာင္း အေမရိကန္ အစိုးရက ထုတ္ျပန္သည့္ ကိန္းဂဏန္းမ်ားအရ သိရသည္။ ထို ၄၀ ရာခိုင္ႏႈန္းေက်ာ္သည္ အလုပ္လက္မဲ့မ်ား ျဖစ္လာ ၿပီး အစိုးရ၏ ေထာက္ပံ့ေၾကးမ်ားျဖင့္ ဆက္လက္ေနထိုင္ ၾကရကာ ၅၀ ရာခိုင္ႏႈန္းေက်ာ္က မူးယစ္ေဆးစြဲသူမ်ား ျဖစ္လာေၾကာင္း သိရသည္။
ေဒၚခင္ေမေဇာ္က “ယာယီအိမ္ေတြကေန ႀကီးျပင္းလာ ေပမယ့္ ေအာင္ျမင္သြားတဲ့ သာဓကေတြကေတာ့ ရွိေနတယ္။ နာမည္ေက်ာ္ ဘတ္စကက္ေဘာ ကစားသမား Alonzo Mourning၊ ႐ုပ္ရွင္သ႐ုပ္ေဆာင္ Victoria Rowell တို႔ဟာ ယာယီ အိမ္ေတြမွာ ႀကီးျပင္းလာရတဲ့ မိဘမဲ့ေတြပါ။ အခုေတာ့ သူတို႔ က ယာယီအိမ္ေတြမွာ ေနေနရတဲ့ မိဘမဲ့ေတြကို အစိုးရက ဒီထက္ပိုၿပီး အကူအညီေပးဖို႔ စနစ္ရဲ႕ ခြ်တ္ယြင္းခ်က္ေတြကို ေထာက္ျပေနၾကပါတယ္” ဟု ဆက္လက္ေျပာသည္။
မိဘမဲ့ ကေလးငယ္မ်ားကို ထိန္းသိမ္း ေစာင့္ေရွာက္မည့္ အေကာင္းဆံုးနည္းလမ္းကို အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စုကဲ့သို႔ ကမၻာ့ထိပ္တန္း ႏိုင္ငံႀကီးတခု၌ ပင္လွ်င္ မက်င့္သံုးႏိုင္ေသးဘဲ ေဝဖန္ခံရမႈမ်ား ရွိေနသည္။ အေမရိကန္ရွိ လူမႈေရး အဖြဲ႔အစည္းမ်ားက မိသားစု မၿပိဳကြဲေရး၊ မူးယစ္ေဆးဝါးျဖတ္ရန္၊ မိသားစုမ်ားကို ပိုမိုပံ့ပိုးၿပီး ကေလးငယ္မ်ားကို မိဘမဲ့ မျဖစ္ေအာင္ ကာကြယ္ေရးမ်ား တြင္ အစိုးရက ပိုမိုအာ႐ံု စိုက္သင့္သည္ ဟု ေျပာဆိုၾကေၾကာင္း ေဒၚခင္ေမေဇာ္က ေျပာျပသည္။
ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈ ျမင့္မားေနဆဲ ႏိုင္ငံတခုျဖစ္သည့္ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ရပ္ရြာလူထု အေျချပဳ ေစာင့္ေရွာက္သည့္ စနစ္ကို အေကာင္အထည္ ေဖာ္ႏိုင္ရန္ အတြက္ပင္ အတားအဆီးႏွင့္ လိုအပ္ခ်က္မ်ားစြာ ရွိေနဆဲ ျဖစ္သည္။
လူ႔အဖြဲ႔အစည္း၏ အသိပညာ၊ ေငြေၾကးႏွင့္ ကြ်မ္းက်င္ေသာ ဝန္ထမ္းအင္အား စသည့္ လိုအပ္ခ်က္မ်ား ရွိေနဆဲ ျဖစ္ေၾကာင္း က်ိဳက္ဝိုင္း လူငယ္ သင္တန္းေက်ာင္းမွ ေက်ာင္းအုပ္ႀကီး ဦးစိုးလြင္က ေထာက္ျပသည္။
ဦးစိုးလြင္က “အဲဒီ စနစ္က လုပ္ႏိုင္မယ္ ဆိုရင္ ေကာင္းမယ္။ ဒါေပမယ့္ ေငြကုန္ေၾကးက် မ်ားတယ္။ မိသားစုေတြ ၾကားထဲမွာ သြားေနႏိုင္ဖို႔ အတြက္ ရပ္ရြာလူထု အဖြဲ႔အစည္း ကိုယ္တိုင္က အသိပညာ လိုေနတုန္းပဲ။ ဒါေၾကာင့္ အခုခ်ိန္ထိ မလုပ္ႏိုင္ေသး ဘူး။ ကေလးေတြရဲ႕ လုပ္အားကို အသံုးခ်ဖို႔အတြက္ လာေခၚတဲ့သူပဲ မ်ားတယ္” ဟု ေျပာသည္။
ရပ္ရြာလူထုက ဝိုင္းဝန္းတာဝန္ယူ ေစာင့္ ေရွာက္သည့္ စနစ္မ်ား အေကာင္အထည္ ေဖာ္ႏိုင္ရန္ အတြက္ အဓိက အခက္အခဲ တခုမွာ လူထု၏ စီးပြားေရး အေျခအေနျဖစ္ၿပီး ဌာနအေနႏွင့္လည္း ျပည္နယ္ႏွင့္တိုင္း အႏွံ႔ သြားေရာက္ကာ ေနာက္ဆက္တြဲ ေလ့လာမႈမ်ား ျပဳလုပ္ရန္ ဝန္ထမ္းအင္အား အခက္အခဲလည္း ရွိေနသည္။ လုပ္ေဆာင္ေနရသည့္ လုပ္ငန္းမ်ားႏွင့္ ဝန္ထမ္းအင္အား မမွ်တမႈမ်ား ရွိေနသည္ကိုလည္း ေတြ႔ရသည္။
“ရပ္ရြာထဲမွာ အသိပညာေပးမႈေတြ အမ်ားႀကီး လုပ္ဖို႔ လိုအပ္ေနတယ္။ အခုက မိဘေတြ ကိုယ္တိုင္က သင္တန္းေက်ာင္းမွာ လာအပ္ပါရေစ ဆိုတာက မ်ားေနတုန္းပဲ” ဟု ဦးစိုးလြင္က ေျပာသည္။
လူမႈဝန္ထမ္း ဦးစီးဌာနႏွင့္ UNICEF တို႔ ပူးေပါင္း၍ သင္တန္းေက်ာင္းေန ကေလးသူငယ္မ်ား အား လူ႔အဖြဲ႔အစည္း အတြင္း၌ မိသားစုျဖင့္ ေနထိုင္ရသည့္စနစ္ (Home Stay System) ကို စမ္းသပ္ ဖူးခဲ့ေသာ္လည္း အားနည္းခ်က္မ်ား ေၾကာင့္ ေအာင္ျမင္မႈ မရရွိခဲ့ေၾကာင္း သိရသည္။
ထို႔အျပင္ လူမႈဝန္ထမ္း ဦးစီးဌာန အေနႏွင့္လည္း ကေလးသူငယ္ အခြင့္အေရး ဆိုင္ရာ အေၾကာင္းအရာမ်ားႏွင့္ ပတ္သက္၍ လူထု အသိပညာေပးေရး လုပ္ငန္းမ်ားကို စတင္လုပ္ေဆာင္ေနၿပီ ျဖစ္ေၾကာင္း သိရသည္။
လူမႈဝန္ထမ္း ဦးစီးဌာနမွ ေစာင့္ေရွာက္ထားသည့္ ကေလးငယ္မ်ားအား အသက္ ၁၈ ႏွစ္ မျပည့္ခင္ ကာလတြင္ ေနာက္ေၾကာင္း ရာဇဝင္ကို စံုစမ္းၿပီး အဆက္အသြယ္ ရပါက မိဘအုပ္ထိန္းသူထံ ျပန္အပ္ျခင္း၊ အဆက္အသြယ္ မရပါက သင့္ေလ်ာ္ေသာ အလုပ္အကိုင္မ်ား ရွာေဖြေပးကာ ရပ္တည္ေနႏိုင္ ပါက ၎တို႔၏ ကိုယ္တိုင္ဘဝကို ထိန္းေက်ာင္း ေစေၾကာင္း က်ိဳက္ဝိုင္း လူငယ္သင္တန္းေက်ာင္းမွ ေက်ာင္းအုပ္ႀကီးက ေျပာသည္။
“၇၅ ရာခိုင္ႏႈန္းေလာက္က မိဘ ျပန္မေတြ႔ဘူး။ ၂၅ ရာခိုင္ႏႈန္းေလာက္ေတာ့ ျပန္ေတြ႔တယ္။ ျပန္ေတြ႔ရင္ ျပန္အပ္ၿပီး လမ္းေပၚ ျပန္ေရာက္မသြားေအာင္ ေစာင့္ေရွာက္ဖို႔နဲ႔ ေက်ာင္းဆက္ထားဖို႔ Follow Up ျပန္လုပ္ရတယ္” ဟု ေက်ာင္းအုပ္ႀကီး ဦးစိုးလြင္က ေျပာျပသည္။
မိဘအရင္းႏွင့္ ျပန္ဆံုေတြ႔ခြင့္ ရသြားသည့္ ၂၅ ရာခိုင္ႏႈန္းေသာ ကေလးငယ္တို႔၏ မိသားစုမ်ားကို လူမႈဝန္ထမ္း ကယ္ဆယ္ေရးႏွင့္ ျပန္လည္ ေနရာခ်ထားေရး ဝန္ႀကီးဌာနႏွင့္ သေဘာတူစာခ်ဳပ္ လက္မွတ္ထိုးထားေသာ NGO မ်ားက စီးပြားေရး လုပ္ငန္းငယ္မ်ား ေထာက္ပံ့ကူညီေပးသည့္ အစီ အစဥ္မ်ားလည္း ရွိေၾကာင္း သိရသည္။
က်ိဳက္ဝိုင္း လူငယ္သင္တန္းေက်ာင္းတြင္ ျပဳစုေစာင့္ေရွာက္ထားသည့္ ကေလးငယ္မ်ား အတြက္ ႏိုင္ငံေတာ္က တေန႔လွ်င္ ျမန္မာက်ပ္ေငြျဖင့္ စားစရိတ္ ၄၃၂ က်ပ္ ၁၀ ျပားႏႈန္းျဖင့္ လည္းေကာင္း၊ ပုဂၢလိက အလႉရွင္ ကုမၸဏီ တခုက ကေလးတဦးလွ်င္ ကုလားပဲ ၂ က်ပ္သားႏႈန္းႏွင့္ တပတ္လွ်င္ ၾကက္ဥ ၂ လံုး ျဖည့္စြက္ ေကြ်းေမြးလ်က္ ရွိေၾကာင္း သိရသည္။
လူမႈဝန္ထမ္း ဦးစီးဌာန၏ အသိအမွတ္ျပဳ လက္မွတ္ ရရွိထားသည့္ ပုဂၢလိက မိဘမဲ့ကေလး ေဂဟာမ်ားသည္လည္း အစိုးရ၏ သတ္မွတ္ႏႈန္းထား အတိုင္း ကေလးတဦးအား တေန႔လွ်င္ ေငြက်ပ္ ရာဂဏန္းရွိ စားစရိတ္ ေထာက္ပံ့ေၾကး ရရွိၾကၿပီး အသံုးစရိတ္ အမ်ားစုမွာ ပုဂၢလိက အလႉရွင္မ်ား၏ ေထာက္ပံ့ လႉဒါန္းမႈမ်ားျဖင့္ ရပ္တည္ ေနၾကရေၾကာင္း သိရသည္။
အလားတူ လူမႈဝန္ထမ္း အသိအမွတ္ ျပဳမထားေသာ၊ အစိုးရ၏ ေထာက္ပံ့ကူညီမႈ မရရွိေသာ ဗုဒၶဘာသာ ဘုန္းေတာ္ႀကီး ေက်ာင္းမ်ား၊ ခရစ္ယာန္ မိဘမဲ့ ေဂဟာမ်ားလည္း ရွိေနေသးသည္။
“အေဖ မေခၚႏိုင္တဲ့ ကေလး ေမြးလာေတာ့ စြန္႔ပစ္ခဲ့တာေတြ ျဖစ္တယ္။ ဦးပၪၥင္းတို႔ ေက်ာင္းေရွ႕မွာ ကေလးေတြ လာစြန္႔ပစ္ခဲ့တာေတြ ရွိဖူးတယ္။ တခ်ိဳ႕ကေလးေတြဆိုရင္ ပုရြက္ဆိတ္ေတြေတာင္ အံုေနတယ္။ ဦးပၪၥင္းတို႔ ေက်ာင္းမွာ ဒီကေလးေတြကို တရားေဟာလို႔ ရလာတဲ့အလႉေငြနဲ႔ ေကြ်းေမြးေစာင့္ ေရွာက္တယ္” ဟု အသက္ ၁၃ လသား အရြယ္မွ တကၠသိုလ္ ေက်ာင္းသားအရြယ္ မိဘမဲ့ ကေလး ငယ္ေပါင္း ၁၆၈ ဦးကို ေကြ်းေမြးေစာင့္ေရွာက္ ထား သည့္ ဓမၼလကၤာရ ဘုန္းေတာ္ႀကီးေက်ာင္း (တြံေတး) မွ ေက်ာင္းထိုင္ ဆရာေတာ္ အရွင္ေရဝတက မိန္႔ၾကားသည္။
ဆရာေတာ္၏ ေက်ာင္းတြင္ ေစာင့္ေရွာက္ထား သည့္ ကေလးငယ္မ်ား၏ အေရအတြက္ ထက္ဝက္ ခန္႔သည္ ၂၀ဝ၈ ခုႏွစ္က တိုက္ခတ္ခဲ့သည့္ နာဂစ္ ဆိုင္ကလုန္း မုန္တိုင္းေၾကာင့္ မိဘမ်ား ဆံုးပါးခဲ့ၾကသည့္ သဘာဝ ေဘးဒဏ္ခံ ကေလးငယ္မ်ား ျဖစ္သည္။
“စစ္မက္ေတြ၊ သဘာဝေဘးေတြနဲ႔ ငတ္မြတ္ ေခါင္းပါးမႈေတြေၾကာင့္ မိဘမဲ့ေတြ ျဖစ္လာတယ္။ ဒါေတြမျဖစ္ေအာင္ ဝိုင္းဝန္း လုပ္ကိုင္ၾကဖို႔ လိုပါ တယ္” ဟု ဆရာေတာ္က ဆက္လက္မိန္႔သည္။
သင္တန္းေက်ာင္းမ်ားတြင္ ႀကီးျပင္း ရွင္သန္ခဲ့ရသည့္ ၿဖိဳးၿဖိဳးတေယာက္ အသက္ ၅ ႏွစ္အရြယ္တြင္ မိဘအသစ္မ်ားႏွင့္ ေတြ႔ဆံုခြင့္ ရခဲ့သည္။
“အိမ္ကို ေရာက္ေတာ့ ေဖေဖနဲ႔ ေမေမက သားကို ဘာလို႔ အဲဒီေက်ာင္းမွာ ထားခဲ့တာလဲလို႔ အၿမဲတမ္း ေမးတယ္။ သူက ကေလးတပိုင္း၊ လူႀကီးတပိုင္း ျဖစ္ေနတယ္။ သိလည္း သိတတ္တယ္။ မိဘေတြနဲ႔ အခုမွ ေနရေတာ့ ခြ်ဲတာကလည္း လြန္ေရာ” ဟု ၿဖိဳးၿဖိဳး၏ ေမြးစားမိခင္က ေျပာသည္။
လူမႈဝန္ထမ္း ဦးစီးဌာန၏ လက္ေအာက္ရွိ ေရႊဂံုတိုင္ ကေလးျပဳစုေရး ဌာနတြင္ စတင္ဖြင့္လွစ္ ခ်ိန္မွ ယခုတိုင္ေအာင္ ၿဖိဳးၿဖိဳးကဲ့သို႔ မိဘအသစ္မ်ား ႏွင့္ ထပ္မံေတြ႔ဆံုခြင့္ရသည့္ ကေလးငယ္ေပါင္း ၃၀ဝ ေက်ာ္ခန္႔ရွိခဲ့ၿပီ ျဖစ္ေၾကာင္း ယခင္ ေက်ာင္းအုပ္ ႀကီးေဟာင္း ေဒၚခင္မာေအးထံမွ သိရသည္။
သားသမီးရင္းခ်ာ မရႏိုင္ေတာ့သည့္ အရြယ္လြန္ ေမြးစားမိဘမ်ားသည္ ၿဖိဳးၿဖိဳးကို အတိုးခ်၍ ခ်စ္ၾကသည္။ လူသစ္ ကေလးတေယာက္ အိမ္သို႔ ေရာက္ခါစ ကာလမ်ားက ထိန္းရခက္ခဲေလမလားဟု စိတ္ပူပင္မိေသာ္လည္း ယခုေတာ့ အဆင္ေျပသည္ ဟု ဆိုသည္။ ေရာက္ခါစ ကာလမ်ားက မိဘမ်ားကို မ်က္စိေအာက္က အေပ်ာက္မခံသည့္ ၿဖိဳးၿဖိဳး သည္ ယခုေတာ့ ေနသားတက် ရွိေနၿပီျဖစ္ေလသည္။ ။
အသက္ ၅ ႏွစ္ အရြယ္ ကေလးငယ္သည္ အသက္ကို ခပ္ျမန္ျမန္႐ႉလိုက္သည္။ သူ၏ လက္ဖဝါး အိအိကေလးသည္ ေအးစက္လ်က္ ရွိေန၏။ ရင္ခုန္သံ ျမန္လြန္းသျဖင့္ သူ၏ရင္ဘတ္သည္ နိမ့္ခ်ည္ျမင့္ခ်ည္ ျဖစ္ေနသည္။ ဆြဲကိုင္ေခၚယူ လိုက္သည့္ သူ႔ေမြးစားမိခင္၏ ရင္ခြင္ထဲသို႔ အလိုက္သင့္ ပါလာေသာ္လည္း သူ႔ မ်က္လံုးမ်ားသည္ ရွက္စႏိုးဟန္ ျဖစ္ ေနသည္။ သူ႔ဘဝ အတြက္ မိခင္တေယာက္၏ ရင္ခြင္သို႔ ပထမဆံုးအႀကိမ္ ဝင္ထိုင္လိုက္ရသည့္ ခံစားခ်က္က မ်က္ႏွာ တြင္ ေပၚလြင္ေန၏။
သူသည္ လူမႈဝန္ထမ္း၊ ကယ္ဆယ္ေရးႏွင့္ ျပန္လည္ေနရာခ်ထားေရး ဝန္ႀကီးဌာန လက္ေအာက္ရွိ ကေလးသူငယ္ ျပဳစုေရး ေဂဟာမွ ခြဲခြာကာ ယခုမွ ျမင္ဖူးေသာ ေမြးစားမိဘမ်ားႏွင့္အတူ တႀကိမ္တခါမွ် မေရာက္ဖူးသည့္ အိမ္ဆီသို႔ သြားရေတာ့မည္။ လူမႈဝန္ထမ္း အမွတ္အသား ျဖစ္သည့္ အက်ႌအျဖဴႏွင့္ လံုခ်ည္အျပာႏုေရာင္ ယူနီေဖာင္းကို တြဲဖက္ ဝတ္ဆင္ထားသည့္ ေက်ာင္းအုပ္ဆရာမႀကီး၏ ေရွ႕တြင္ ပုဆစ္တုပ္ထိုင္ကာ ဦး ၃ ႀကိမ္ခ်၍ ကန္ေတာ့လိုက္၏။
“သား ေမေမတို႔ အိမ္ကို ေရာက္ရင္ မဆိုးရဘူးေနာ္။ လိမ္လိမ္မာမာေန ေနာ္။ စာလည္း ႀကိဳးစားရမယ္ေနာ္” ဆိုသည့္ ဆရာမႀကီး၏ ဆံုးမစကားကို ေခါင္းတြင္တြင္ ညိတ္သည္။ ထို႔ေနာက္ သူ႔ပိုင္ဆိုင္မႈ တခုျဖစ္သည့္ ေက်ာပိုးအိတ္ အေဟာင္းေလးကို ကိုင္လ်က္ သူ႔ေမြးစားမိခင္ဘက္သို႔ လွည့္လိုက္သည္။
“သား အက်ႌလဲမယ္ လာ။ ဒီအိတ္ကို ေက်ာင္းက သူငယ္ခ်င္းေတြ အတြက္ ထားခဲ့ေနာ္။ သားအတြက္ အိမ္မွာ ေက်ာပိုးအိတ္ အသစ္ေလး ရွိတယ္” ဟု ေမြးစားမိခင္ျဖစ္သူက အလြန္ေပ်ာ္ရႊင္ ၾကည္ႏူးေနေသာ ေလသံျဖင့္ ဆိုသည္။
အဝတ္အစား အသစ္မ်ားကို ဝတ္ဆင္လ်က္ ေမြးစားမိခင္၏ လက္ကိုဆြဲကာ ၿဖိဳးၿဖိဳး (အမည္လႊဲထား) သည္ သူေနထိုင္ ႀကီးျပင္းခဲ့ရသည့္ ေက်ာင္းကို ေက်ာခိုင္းထြက္လိုက္သည္။ သူ႔ေနာက္တြင္ အေဖာ္ျဖစ္ခဲ့သည့္ ကေလးမ်ား၏ ႏႈတ္ဆက္ သံႏွင့္ ေက်ာင္းကို ျပန္လာလည္ရန္ ဖိတ္ေခၚသံမ်ား တစာစာႏွင့္ မညီမညာ ထြက္ေပၚလာသည္။ ႏႈတ္ဆက္ေနေသာ ကေလးမ်ားတြင္ အားက်စိတ္၊ ဝမ္းနည္း သိမ္ငယ္စိတ္မ်ား ျဖစ္ေပၚေနဟန္ တူသည္။
ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈ၊ ကိုယ္က်င့္တရား၊ လူမႈေရးႏွင့္ ယဥ္ေက်းမႈ စံႏႈန္းမ်ားကို ခ်ိဳးေဖာက္ျခင္း တို႔၏ ေနာက္ဆက္တြဲ အျဖစ္ မိဘမ်ား ကိုယ္တိုင္ စြန္႔ပစ္ၾကသျဖင့္ ထိုကေလးငယ္မ်ားသည္ မိဘမဲ့မ်ား ျဖစ္ၾကရကာ ေဂဟာမ်ား၊ သင္တန္းေက်ာင္း မ်ားသို႔ ေရာက္ရွိလာၾကသည္။ ထို႔အျပင္ ျပည္တြင္းစစ္၊ သဘာဝ ေဘးအႏၲရာယ္မ်ား ကလည္း မိဘမဲ့ကေလး အေရအတြက္ကို တိုးပြားေစသည္။
မႏၲေလးၿမိဳ႕ရွိ ကေလးျပဳစုေရး ဌာနမွ ဦးစီးအရာရွိ ေဒၚေအးေအးျမင့္က “ရပ္ကြက္ ေက်းရြာေတြက မိဘမဲ့ ကေလးေတြ ေရာက္လာတာ ရွိသလို၊ မိဘအက်ဥ္းက်ေနလို႔ ယာယီ ေစာင့္ေရွာက္ထားဖို႔ ေရာက္လာတဲ့ ကေလးေတြလည္း ရွိတယ္။ ေဆး႐ံုတက္ၿပီး စြန္႔ပစ္ထားခဲ့လို႔ ေရာက္လာတဲ့ ကေလးေတြ မ်ားတယ္” ဟု ေျပာသည္။
မိဘမဲ့ ကေလးငယ္မ်ားကို ေစာင့္ေရွာက္ေပးသည့္ ဌာနတခု ျဖစ္သည့္ ေရႊဂံုတိုင္ ကေလးျပဳစုေရး ဌာနတြင္ ၆ ႏွစ္ၾကာ တာဝန္ထမ္းေဆာင္ခဲ့ေသာ ေက်ာင္းအုပ္ႀကီးေဟာင္း ေဒၚခင္မာေအးက “ကေလးေတြက စြန္႔ပစ္ခံရလို႔ ေရာက္လာတာ မ်ားတယ္။ မိဘ ကြယ္လြန္သြားလို႔ ျပဳစုေစာင့္ေရွာက္မယ့္သူ မရွိလို႔ ေရာက္လာတာ နည္းတယ္။ တခ်ိဳ႕ကေလးေတြက မိဘရွိေပမယ့္ သူတို႔ရဲ႕ ျပႆနာကို အလြယ္တကူ ေျဖရွင္းဖို႔ အတြက္ ကေလးေတြကို စြန္႔ပစ္ထားခဲ့ၾကတာ” ဟု ရွင္းျပသည္။
လက္ရွိတြင္ ဧရာဝတီတိုင္း၊ ဖ်ာပံုခ႐ိုင္ လူမႈဝန္ထမ္း ဦးစီးမႉး တဦးလည္း ျဖစ္သည့္ သူက ဆက္လက္၍ “ဆရာမ တာဝန္ယူ ခဲ့တဲ့ ၆ ႏွစ္အတြင္းမွာ ကေလးေတြနဲ႔ သင့္ေလ်ာ္တဲ့ မိဘေတြက ေစာင့္ေရွာက္ႏိုင္ေအာင္ တႏွစ္ကို အေယာက္ ၂၀ ေလာက္ထိ ကူညီေပးႏိုင္ခဲ့တယ္။ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား အဆင္ေျပၾကတယ္။ ေက်ာင္းေကာင္းေကာင္း ထားေပးတယ္ ဆိုတာ ျပန္သိရေတာ့ ဝမ္းသာရတယ္။ အဆင္မေျပလို႔ ျပန္လာအပ္တာ ရွားပါတယ္” ဟု ရွင္းျပသည္။
သူတာဝန္ ထမ္းေဆာင္ခဲ့စဥ္ ကာလအတြင္း မိဘမဲ့ကေလးမ်ား၏ ၈၀ ရာခိုင္ႏႈန္းခန္႔မွာ မိဘမ်ား၏ စြန္႔ပစ္မႈေၾကာင့္ ကေလးျပဳစုေရး ေဂဟာသို႔ ေရာက္ရွိလာသူမ်ား ျဖစ္ကာ၊ အမ်ားစုမွာ ကေလးေဆး႐ံုမ်ားတြင္ စြန္႔ပစ္ထားခဲ့သည့္ ကေလးမ်ား ျဖစ္ေၾကာင္း သိရသည္။
ၿဖိဳးၿဖိဳး ဆိုေသာ ထိုကေလးသည္လည္း အေၾကာင္းအမ်ိဳးမ်ိဳး ေၾကာင့္ မိဘမဲ့ ျဖစ္ခဲ့ရသည့္ ကေလးငယ္မ်ား အနက္ တဦးပင္ ျဖစ္ၿပီး လူမႈဝန္ထမ္း ဦးစီးဌာန လက္ေအာက္ရွိ ကေလးသူငယ္ ျပဳစုေရး သင္တန္းေက်ာင္းမ်ားတြင္ ႀကီးျပင္းခဲ့ရသူ တဦးလည္း ျဖစ္သည္။
“ၿဖိဳးၿဖိဳးက ညအိပ္ရာဝင္ခါနီးတိုင္း ဆရာမေတြကို ေျပာေလ့ရွိတယ္။ သူ႔အေမနဲ႔ အေဖ သူ႔ကို ျပန္လာေခၚမွာ ဆိုၿပီး ေတာ့” ဟု ထိုကေလးငယ္ကို အနီးကပ္ ျပဳစုေပးခဲ့သည့္ ဆရာမတဦးက က႐ုဏာသက္ေသာ မ်က္ႏွာအမူအရာ ျဖင့္ ေျပာျပသည္။
ေမြးကင္းစ အရြယ္အတည္းက ျပဳစုေစာင့္ေရွာက္ခဲ့ရသည့္ ၿဖိဳးၿဖိဳးတေယာက္ မိဘအသစ္၏ ရင္ခြင္သို႔ ခိုလံႈခြင့္ ရသြားသျဖင့္ ဝမ္းနည္းဝမ္းသာ ျဖစ္ေနေၾကာင္း မ်က္ရည္ဝဲေနသည့္ ထိုဆရာမ၏ မ်က္လံုးမ်ားက ေဖာ္ျပေန၏။
ျမန္မာႏိုင္ငံသည္ ၁၉၉၁ ခုႏွစ္တြင္ ကေလးသူငယ္ အခြင့္အေရးဆိုင္ရာ သေဘာတူစာခ်ဳပ္ကို လက္မွတ္ ေရးထိုးခဲ့ သည္။ ယင္းစာခ်ဳပ္ပါ အပိုဒ္ ၂၀ တြင္ မိဘမ်ားႏွင့္ တသီးတျခား ျဖစ္ေနေသာ ကေလးငယ္မ်ား အတြက္ ေနာက္ထပ္ ေျဖရွင္းစရာ နည္းလမ္း လံုးဝမရွိေတာ့သည့္ အခါတြင္မွသာ သင္တန္းေက်ာင္းမ်ားသို႔ ပို႔ေဆာင္အပ္ႏွံျခင္း ျပဳရမည္ ဆိုသည့္ အခ်က္ကို ျပ႒ာန္းထားသည္။
မိသားစု မရွိေတာ့ေသာ ကေလးမ်ားအား တာဝန္ယူ ေစာင့္ေရွာက္မည့္ မိသားစုထံ ယာယီအပ္ႏွံေပးျခင္း (သို႔မဟုတ္) ေမြးစားေစျခင္း တို႔ကဲ့သို႔ ဦးစားေပး နည္းလမ္းမ်ား မရွိေတာ့မွသာလွ်င္ ကေလးျပဳစုေရး ေဂဟာမ်ား၊ သင္တန္းေက်ာင္း မ်ားသို႔ ပို႔ရမည္ဟု ဆိုလိုျခင္း ျဖစ္သည္။
တာဝန္ယူ ေစာင့္ေရွာက္မည့္ မိသားစုထံ ယာယီအပ္ႏွံေပးျခင္း ဆိုသည္မွာ ကိုယ္ပိုင္ကေလးမ်ား ရွိၿပီး ထိုမိဘမဲ့ ကေလးကို တာဝန္ယူ ထိန္းေက်ာင္း ျပဳျပင္ေပးရန္ သေဘာတူေသာ မိသားစုတစုကို ဆိုလိုသည္။ ေမြးစားျခင္း ဆိုသည္မွာ ထိုကေလးငယ္သည္ မိသားစုသစ္တခုတြင္ ထာဝရ မိသားစုဝင္ အျဖစ္ ေနထိုင္သြားျခင္း ျဖစ္ေၾကာင္း ကေလးအခြင့္အေရးဆိုင္ရာ သေဘာတူစာခ်ဳပ္က အဓိပၸာယ္ဖြင့္ဆိုထားသည္။
ေဂဟာႏွင့္ သင္တန္းေက်ာင္းမ်ားသည္ မိဘမဲ့ကေလးမ်ား ထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္မႈ ပံုစံတြင္ ေနာက္ဆံုးအဆင့္ အျဖစ္ က်င့္သံုးသင့္ေသာ စနစ္သာ ျဖစ္သည္။ မိဘမဲ့ ျဖစ္သြားသည့္ ကေလးငယ္အား ေဂဟာစနစ္ျဖင့္ ထိန္းသိမ္း ေစာင့္ေရွာက္မႈမ်ား မျပဳလုပ္မီ ေဆြမ်ိဳးအသိုင္းအဝိုင္းက ေသာ္လည္းေကာင္း၊ ၎ေမြးဖြားရာ ပတ္ဝန္းက်င္၌ ေသာ္လည္းေကာင္း၊ သို႔မဟုတ္ လူမႈအသိုင္းအဝိုင္း၌ ေသာ္လည္းေကာင္း (တျခားေသာ သူမ်ားကို ေမြးစားေစျခင္း) ထားေပးရမည္ ျဖစ္သည္။ ယင္းကဲ့သို႔ ေဆာင္ရြက္ေပးႏိုင္ျခင္း မျပဳႏိုင္မွသာလွ်င္ မိဘမဲ့ ကေလးထိန္းသိမ္း ေစာင့္ေရွာက္ေရး ေဂဟာမ်ား၌ ထားရွိရမည္ ျဖစ္သည္။
သို႔ေသာ္ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ေနာက္ဆံုး ေျဖရွင္းနည္း ျဖစ္သည့္ ေဂဟာ၊ သင္တန္းေက်ာင္းမ်ားတြင္ ထိန္းသိမ္းသည့္ စနစ္ကို အဓိက က်င့္သံုးၿပီး၊ သတ္မွတ္ စည္းမ်ဥ္းမ်ားႏွင့္ ကိုက္ညီသည့္ မိသားစုမ်ားက တရားဝင္ စာခ်ဳပ္စာတမ္းျဖင့္ ေမြးစားေစသည့္ နည္းကိုသာ က်င့္သံုးႏိုင္ဆဲ ျဖစ္သည္။
ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ စီးပြားေရးႏွင့္ လူမႈေရး အေျခအေန၊ အသိပညာ နည္းပါးမႈ၊ လူမႈေရး အခက္အခဲမ်ား ရွိျခင္းေၾကာင့္ စြန္႔ပစ္ကေလး ဦးေရ မ်ားျပားလာၿပီး ေစာင့္ေရွာက္မႈ လိုအပ္ေသာ ကေလးဦးေရလည္း တိုးလာေၾကာင္း လူမႈဝန္ထမ္း၊ ကယ္ဆယ္ေရး ႏွင့္ ျပန္လည္ေနရာခ်ထားေရး ဝန္ႀကီးဌာန၊ လူမႈဝန္ထမ္း ဦးစီးဌာနက ဆိုထားသည္။
၂၀၁၁ ခုႏွစ္ ကုလသမဂၢ ကေလးမ်ား ရန္ပံုေငြ အဖြဲ႔ (UNICEF) ၏ ကိန္းဂဏန္းမ်ားအရ ကမၻာေပၚတြင္ မိဘ တဦးမဲ့ သည့္ ကေလးငယ္ေပါင္း ၁၅၃ သန္းရွိၿပီး၊ မိဘ ၂ ဦးလံုး မရွိေတာ့သည့္ ကေလးငယ္ေပါင္း ၁၈ သန္းခန္႔ ရွိကာ ထိုကေလးမ်ားသည္ မိဘမဲ့ ေဂဟာမ်ား၌ ျဖစ္ေစ၊ လမ္းေပၚတြင္ျဖစ္ေစ ေနထိုင္လ်က္ရွိေၾကာင္း သိရသည္။
UNICEF ၏ ထုတ္ျပန္ခ်က္ အရ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ၂၀ဝ၆ ခုႏွစ္ႏွင့္ ၂၀၁၀ ခုႏွစ္အတြင္း မိဘမဲ့ ကေလးေဂဟာ ေပါင္း ၄၀ ေက်ာ္ ဖြင့္ခဲ့ၿပီး ကေလးေပါင္း ၁၉၁၂ ေယာက္သည္ မိသားစုအသိုင္းအဝိုင္း၏ အျပင္တြင္ ေနထိုင္ၾကရေၾကာင္း သိရသည္။
ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ အုပ္ထိန္းသူမဲ့ ကေလးသူငယ္မ်ားအား အစိုးရက ေစာင့္ေရွာက္ေပးလ်က္ ရွိသည့္ ကေလးျပဳစုေရး ဌာနေပါင္း ၅ ခုရွိသည္။ ရန္ကုန္၊ မႏၲေလး၊ မေကြး၊ ေမာ္လၿမိဳင္ႏွင့္ က်ိဳင္းတံုၿမိဳ႕ တို႔တြင္ လူမႈဝန္ထမ္း ဦးစီးဌာနက ဖြင့္လွစ္ထားသည့္ ကေလးျပဳစုေရး ဌာနမ်ားတြင္ အေၾကာင္းအမ်ိဳးမ်ိဳးေၾကာင့္ လူမႈေရးခ်ိဳ႕တဲ့ေနသည့္ ကေလးမ်ားႏွင့္ ျပဳစုေစာင့္ေရွာက္မည့္သူ မရွိေသာ ကေလးမ်ားအား ေမြးစမွ အသက္ ၈ ႏွစ္အရြယ္အထိ ေစာင့္ေရွာက္ေပးလ်က္သည္။
အစိုးရသည္ ေမြးကင္းစ အရြယ္မွ အသက္ ၈ ႏွစ္အရြယ္ မိဘမဲ့ကေလးငယ္မ်ားကို ေရႊဂံုတိုင္ ကေလးျပဳစုေရး ေဂဟာတြင္ လည္းေကာင္း၊ အသက္ ၈ ႏွစ္ႏွင့္အထက္ ေယာက္်ားကေလးမ်ားကို လူငယ္သင္တန္းေက်ာင္း (က်ိဳက္ဝိုင္း) ၌ လည္းေကာင္း၊ မိန္းကေလးမ်ားကို အမ်ိဳးသမီးကေလးမ်ား သင္တန္းေက်ာင္း (မလိခ) ၌ လည္းေကာင္း၊ စြန္႔ပစ္ခံ မသန္စြမ္း ကေလးငယ္မ်ားကို မသန္စြမ္း ကေလးမ်ား ျပဳစုေစာင့္ေရွာက္ေရးေဂဟာ (က်ိဳက္ဝိုင္း) ၌ လည္းေကာင္း အသီးသီး ေစာင့္ေရွာက္ထားသည္။
၂၀၁၄ ခုႏွစ္၊ ေဖာ္ေဖာ္ဝါရီလတြင္ ရန္ကုန္တိုင္း ေဒသႀကီး လူမႈဝန္ထမ္း ဦးစီးဌာနမွ သိရသည့္ ကိန္းဂဏန္းမ်ား အရ ေရြဂံုတိုင္ ကေလးျပဳစုေရး ဌာနတြင္ ကေလးငယ္ေပါင္း ၈၅ ဦး၊ လူငယ္သင္တန္းေက်ာင္း (က်ိဳက္ဝိုင္း) တြင္ ၁၂၀ ဦး၊ အမ်ိဳးသမီးကေလးမ်ား သင္တန္းေက်ာင္း (မလိခ) တြင္ ၁၃၁ ဦး၊ မသန္စြမ္း ကေလးမ်ားျပဳစုေစာင့္ေရွာက္ေရး ေဂဟာ (က်ိဳက္ဝိုင္း) တြင္ ၆၅ ဦး စုစုေပါင္း ၄၀၁ ဦး ရွိသည္။
ျမန္မာႏိုင္ငံရွိ မိဘမဲ့ ေဂဟာမ်ား တြင္ ေနထိုင္သည့္ ကေလးငယ္မ်ား၏ ၇၃ ရာခိုင္ႏႈန္းသည္ မိဘအရင္း တဦး (သို႔မဟုတ္) ႏွစ္ဦးစလံုး ရွိၾကသည္။ ယင္း ကေလးမ်ားသည္ မိဘတို႔၏ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈ၊ အရည္အေသြးမီ ပညာေရး မရရွိမႈ၊ တရားဥပေဒႏွင့္ ရင္ဆိုင္ေနရမႈ အျပင္၊ စြန္႔ပစ္ခံရမႈမ်ားေၾကာင့္ မလိုအပ္ဘဲ မိဘမဲ့ ေဂဟာမ်ားတြင္ ေနထိုင္ၾကရသည္ ဟု UNICEF ၏ ကိန္းဂဏန္းမ်ားအရ သိရသည္။
လူမႈဝန္ထမ္း ဦးစီးဌာနသည္ အသက္ ၅ ႏွစ္ေအာက္ ကေလးငယ္မ်ားကို သားသမီး အျဖစ္ေမြးလိုသည့္ ဆႏၵရွိသူမ်ား အား အသက္ ၅၀ ႏွစ္ေအာက္ ဇနီးေမာင္ႏွံမ်ား ျဖစ္ျခင္း၊ သားသမီးရတနာ မရႏိုင္ေၾကာင္း ဆရာဝန္၏ ေထာက္ခံခ်က္၊ ႏိုင္ငံသားျဖစ္ျခင္း စသည့္ အခ်က္မ်ားႏွင့္ ကိုက္ညီပါက စမ္းသပ္ ကာလ ၆ လႏွင့္ အဆင္ေျပပါက စာခ်ဳပ္စာတမ္းျဖင့္ ရာသက္ပန္ ေမြးစားခြင့္ ခြင့္ျပဳေပးလ်က္ ရွိသည္။
ကေလး၏ အသက္သည္ ၅ ႏွစ္ အထက္ျဖစ္ ပါက အဆိုပါ သင္တန္းေက်ာင္းမ်ား သို႔ အသီးသီး ေရာက္ရွိသြားကာ ႏိုင္ငံေတာ္က ေစာင့္ေရွာက္သည့္ ႏိုင္ငံပိုင္ ကေလးမ်ား ျဖစ္လာမည္ ျဖစ္သည္။
ကေလးသူငယ္ ျပဳစုေရးဌာနမ်ားသည္ မည္မွ်ပင္ ေကာင္းမြန္သည္ ဟု ဆိုေစကာမူ ေကာင္းမြန္ေသာ ပတ္ဝန္းက်င္၊ ေႏြးေထြးေသာ မိသားစုဘဝထက္ ပို၍ ကေလးဘဝ ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ေစရန္ သာလြန္ေကာင္း မြန္ျခင္း မရွိဟု ကေလး အခြင့္အေရး ဆိုင္ရာ သေဘာ တူစာခ်ဳပ္၌ ေဖာ္ျပထားသည္။
က်ိဳက္ဝိုင္း လူငယ္သင္တန္းေက်ာင္းမွ ေက်ာင္း အုပ္ႀကီး ဦးစိုးလြင္က “အမ်ားစနစ္နဲ႔ ေနရၿပီး၊ မိသားစုနဲ႔ ေနသလို ေနရတာ မဟုတ္ေတာ့ အခ်ိန္စနစ္နဲ႔ လုပ္ရတာျဖစ္လို႔ ကိုယ္ပိုင္ဆံုးျဖတ္ခ်က္ခ်တဲ့ အပိုင္းမွာ အားနည္းၾကတယ္။ ေပါင္းသင္းဆက္ဆံ ေရးပိုင္းမွာလည္း အားနည္းတယ္။ လူေတြက သူတို႔ ကို ႏွိမ္မလားလို႔ ေတြးတယ္” ဟု သင္တန္း ေက်ာင္းတြင္ ႀကီးျပင္းခဲ့ရသည့္ ကေလးငယ္မ်ား၏ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ အေျခအေနကို ရွင္းျပသည္။
သူကဆက္လက္၍ “ကေလးတေယာက္အတြက္ သင္တန္းေက်ာင္းကေတာ့ မေကာင္းတာ အမွန္ပဲ” ဟု ေျပာသည္။
မိဘရင္းခ်ာ မရွိေတာ့သည့္ ကေလးငယ္မ်ားကို ရပ္ရြာလူထု အေျချပဳကာ ယာယီထိန္းသိမ္း ေစာင့္ေရွာက္သည့္ Foster Care စနစ္ကို ဖြံ႔ၿဖိဳးၿပီး ႏိုင္ငံႀကီးမ်ားတြင္ က်င့္သံုးလ်က္ ရွိသည္။
အစၥလာမ္ႏိုင္ငံမ်ားတြင္ အစၥလာမ္ ဥပေဒအရ ကာဖလာ (Khafala) ဟု ေခၚသည့္ မိသားစုတစုက ကေလးအား တသက္လံုး ျပဳစုေစာင့္ေရွာက္သည့္ ပံုစံအစဥ္အလာကို က်င့္သံုးေလ့ရွိၿပီး ကေလးသူငယ္ အခြင့္အေရး စာခ်ဳပ္ အပိုဒ္ ၂၀ တြင္ ထိုကာဖလာ အစီအစဥ္ကို ကေလးအား ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ေသာ နည္းလမ္းတခု အျဖစ္ အသိအမွတ္ ျပဳထားသည္ကို ေတြ႔ရသည္။
အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စုတြင္ မိဘမဲ့ကေလးမ်ားကို အစိုးရက တာဝန္ယူလိုက္ၿပီ ဆိုလွ်င္ ၁၈ ႏွစ္မျပည့္ေသးသည့္ ထိုကေလးမ်ားကို ရာသက္ပန္ ေမြးစားမည့္ မိဘမ်ား မရွိေသးခင္ ကာလတြင္ လူမႈ အသိုင္းအဝိုင္း အတြင္းရွိ တျခားေသာ မိသားစု တခုခုတြင္ မိသားစုဝင္ ပံုစံျဖင့္ ယာယီေနထိုင္ခြင့္ ရရွိေစရန္ ဦးစြာ စီစဥ္ေပးၿပီး၊ ေနစရိတ္ႏွင့္ စားစရိတ္မ်ားကို အစိုးရက ပံ့ပိုးျခင္း၊ ပံုမွန္လာေရာက္စစ္ေဆး ျခင္းမ်ား ျပဳလုပ္ေပးေၾကာင္း သိရသည္။
“ယာယီ အိမ္ေတြမွာ ေနရတဲ့ ကေလးေတြက ေနေရးစားေရး ေျပလည္ေပမယ့္ ကေလးတေယာက္ အတြက္ လိုအပ္တဲ့ ခ်စ္ျခင္းေမတၲာ ေတြ၊ ပံ့ပိုးမႈေတြကို တကယ္ မရၾကဘူး။ ကေလးေတြရဲ႕ စိတ္ဓာတ္ ေရးရာ ျမႇင့္တင္ေပးဖို႔ အားနည္း တယ္။ ေႏြးေထြးမႈကို မရဘူး။ အဲဒီအိမ္ေတြကေန ထြက္ေျပးၿပီး လမ္းေပၚကို ေရာက္ၾကတဲ့ ကေလးေတြလည္း ရွိတယ္” ဟု အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စုတြင္ ေနထိုင္လ်က္ရွိသည့္ ေဒၚခင္ေမေဇာ္က ေျပာျပသည္။
အသက္ ၁၈ ႏွစ္ ျပည့္သြားပါက မိဘမဲ့ ကေလးမ်ားအား Foster Care အစီအစဥ္ ရပ္ဆိုင္းသြားၿပီး ထိုကေလးမ်ား၏ ၄၀ ရာခိုင္ႏႈန္းသည္ အိုးမဲ့အိမ္မဲ့မ်ား ျဖစ္ၾကကာ ၅၀ ရာခိုင္ႏႈန္းေက်ာ္က ရာဇဝတ္မႈမ်ား က်ဴးလြန္ေၾကာင္း အေမရိကန္ အစိုးရက ထုတ္ျပန္သည့္ ကိန္းဂဏန္းမ်ားအရ သိရသည္။ ထို ၄၀ ရာခိုင္ႏႈန္းေက်ာ္သည္ အလုပ္လက္မဲ့မ်ား ျဖစ္လာ ၿပီး အစိုးရ၏ ေထာက္ပံ့ေၾကးမ်ားျဖင့္ ဆက္လက္ေနထိုင္ ၾကရကာ ၅၀ ရာခိုင္ႏႈန္းေက်ာ္က မူးယစ္ေဆးစြဲသူမ်ား ျဖစ္လာေၾကာင္း သိရသည္။
ေဒၚခင္ေမေဇာ္က “ယာယီအိမ္ေတြကေန ႀကီးျပင္းလာ ေပမယ့္ ေအာင္ျမင္သြားတဲ့ သာဓကေတြကေတာ့ ရွိေနတယ္။ နာမည္ေက်ာ္ ဘတ္စကက္ေဘာ ကစားသမား Alonzo Mourning၊ ႐ုပ္ရွင္သ႐ုပ္ေဆာင္ Victoria Rowell တို႔ဟာ ယာယီ အိမ္ေတြမွာ ႀကီးျပင္းလာရတဲ့ မိဘမဲ့ေတြပါ။ အခုေတာ့ သူတို႔ က ယာယီအိမ္ေတြမွာ ေနေနရတဲ့ မိဘမဲ့ေတြကို အစိုးရက ဒီထက္ပိုၿပီး အကူအညီေပးဖို႔ စနစ္ရဲ႕ ခြ်တ္ယြင္းခ်က္ေတြကို ေထာက္ျပေနၾကပါတယ္” ဟု ဆက္လက္ေျပာသည္။
မိဘမဲ့ ကေလးငယ္မ်ားကို ထိန္းသိမ္း ေစာင့္ေရွာက္မည့္ အေကာင္းဆံုးနည္းလမ္းကို အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စုကဲ့သို႔ ကမၻာ့ထိပ္တန္း ႏိုင္ငံႀကီးတခု၌ ပင္လွ်င္ မက်င့္သံုးႏိုင္ေသးဘဲ ေဝဖန္ခံရမႈမ်ား ရွိေနသည္။ အေမရိကန္ရွိ လူမႈေရး အဖြဲ႔အစည္းမ်ားက မိသားစု မၿပိဳကြဲေရး၊ မူးယစ္ေဆးဝါးျဖတ္ရန္၊ မိသားစုမ်ားကို ပိုမိုပံ့ပိုးၿပီး ကေလးငယ္မ်ားကို မိဘမဲ့ မျဖစ္ေအာင္ ကာကြယ္ေရးမ်ား တြင္ အစိုးရက ပိုမိုအာ႐ံု စိုက္သင့္သည္ ဟု ေျပာဆိုၾကေၾကာင္း ေဒၚခင္ေမေဇာ္က ေျပာျပသည္။
ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈ ျမင့္မားေနဆဲ ႏိုင္ငံတခုျဖစ္သည့္ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ရပ္ရြာလူထု အေျချပဳ ေစာင့္ေရွာက္သည့္ စနစ္ကို အေကာင္အထည္ ေဖာ္ႏိုင္ရန္ အတြက္ပင္ အတားအဆီးႏွင့္ လိုအပ္ခ်က္မ်ားစြာ ရွိေနဆဲ ျဖစ္သည္။
လူ႔အဖြဲ႔အစည္း၏ အသိပညာ၊ ေငြေၾကးႏွင့္ ကြ်မ္းက်င္ေသာ ဝန္ထမ္းအင္အား စသည့္ လိုအပ္ခ်က္မ်ား ရွိေနဆဲ ျဖစ္ေၾကာင္း က်ိဳက္ဝိုင္း လူငယ္ သင္တန္းေက်ာင္းမွ ေက်ာင္းအုပ္ႀကီး ဦးစိုးလြင္က ေထာက္ျပသည္။
ဦးစိုးလြင္က “အဲဒီ စနစ္က လုပ္ႏိုင္မယ္ ဆိုရင္ ေကာင္းမယ္။ ဒါေပမယ့္ ေငြကုန္ေၾကးက် မ်ားတယ္။ မိသားစုေတြ ၾကားထဲမွာ သြားေနႏိုင္ဖို႔ အတြက္ ရပ္ရြာလူထု အဖြဲ႔အစည္း ကိုယ္တိုင္က အသိပညာ လိုေနတုန္းပဲ။ ဒါေၾကာင့္ အခုခ်ိန္ထိ မလုပ္ႏိုင္ေသး ဘူး။ ကေလးေတြရဲ႕ လုပ္အားကို အသံုးခ်ဖို႔အတြက္ လာေခၚတဲ့သူပဲ မ်ားတယ္” ဟု ေျပာသည္။
ရပ္ရြာလူထုက ဝိုင္းဝန္းတာဝန္ယူ ေစာင့္ ေရွာက္သည့္ စနစ္မ်ား အေကာင္အထည္ ေဖာ္ႏိုင္ရန္ အတြက္ အဓိက အခက္အခဲ တခုမွာ လူထု၏ စီးပြားေရး အေျခအေနျဖစ္ၿပီး ဌာနအေနႏွင့္လည္း ျပည္နယ္ႏွင့္တိုင္း အႏွံ႔ သြားေရာက္ကာ ေနာက္ဆက္တြဲ ေလ့လာမႈမ်ား ျပဳလုပ္ရန္ ဝန္ထမ္းအင္အား အခက္အခဲလည္း ရွိေနသည္။ လုပ္ေဆာင္ေနရသည့္ လုပ္ငန္းမ်ားႏွင့္ ဝန္ထမ္းအင္အား မမွ်တမႈမ်ား ရွိေနသည္ကိုလည္း ေတြ႔ရသည္။
“ရပ္ရြာထဲမွာ အသိပညာေပးမႈေတြ အမ်ားႀကီး လုပ္ဖို႔ လိုအပ္ေနတယ္။ အခုက မိဘေတြ ကိုယ္တိုင္က သင္တန္းေက်ာင္းမွာ လာအပ္ပါရေစ ဆိုတာက မ်ားေနတုန္းပဲ” ဟု ဦးစိုးလြင္က ေျပာသည္။
လူမႈဝန္ထမ္း ဦးစီးဌာနႏွင့္ UNICEF တို႔ ပူးေပါင္း၍ သင္တန္းေက်ာင္းေန ကေလးသူငယ္မ်ား အား လူ႔အဖြဲ႔အစည္း အတြင္း၌ မိသားစုျဖင့္ ေနထိုင္ရသည့္စနစ္ (Home Stay System) ကို စမ္းသပ္ ဖူးခဲ့ေသာ္လည္း အားနည္းခ်က္မ်ား ေၾကာင့္ ေအာင္ျမင္မႈ မရရွိခဲ့ေၾကာင္း သိရသည္။
ထို႔အျပင္ လူမႈဝန္ထမ္း ဦးစီးဌာန အေနႏွင့္လည္း ကေလးသူငယ္ အခြင့္အေရး ဆိုင္ရာ အေၾကာင္းအရာမ်ားႏွင့္ ပတ္သက္၍ လူထု အသိပညာေပးေရး လုပ္ငန္းမ်ားကို စတင္လုပ္ေဆာင္ေနၿပီ ျဖစ္ေၾကာင္း သိရသည္။
လူမႈဝန္ထမ္း ဦးစီးဌာနမွ ေစာင့္ေရွာက္ထားသည့္ ကေလးငယ္မ်ားအား အသက္ ၁၈ ႏွစ္ မျပည့္ခင္ ကာလတြင္ ေနာက္ေၾကာင္း ရာဇဝင္ကို စံုစမ္းၿပီး အဆက္အသြယ္ ရပါက မိဘအုပ္ထိန္းသူထံ ျပန္အပ္ျခင္း၊ အဆက္အသြယ္ မရပါက သင့္ေလ်ာ္ေသာ အလုပ္အကိုင္မ်ား ရွာေဖြေပးကာ ရပ္တည္ေနႏိုင္ ပါက ၎တို႔၏ ကိုယ္တိုင္ဘဝကို ထိန္းေက်ာင္း ေစေၾကာင္း က်ိဳက္ဝိုင္း လူငယ္သင္တန္းေက်ာင္းမွ ေက်ာင္းအုပ္ႀကီးက ေျပာသည္။
“၇၅ ရာခိုင္ႏႈန္းေလာက္က မိဘ ျပန္မေတြ႔ဘူး။ ၂၅ ရာခိုင္ႏႈန္းေလာက္ေတာ့ ျပန္ေတြ႔တယ္။ ျပန္ေတြ႔ရင္ ျပန္အပ္ၿပီး လမ္းေပၚ ျပန္ေရာက္မသြားေအာင္ ေစာင့္ေရွာက္ဖို႔နဲ႔ ေက်ာင္းဆက္ထားဖို႔ Follow Up ျပန္လုပ္ရတယ္” ဟု ေက်ာင္းအုပ္ႀကီး ဦးစိုးလြင္က ေျပာျပသည္။
မိဘအရင္းႏွင့္ ျပန္ဆံုေတြ႔ခြင့္ ရသြားသည့္ ၂၅ ရာခိုင္ႏႈန္းေသာ ကေလးငယ္တို႔၏ မိသားစုမ်ားကို လူမႈဝန္ထမ္း ကယ္ဆယ္ေရးႏွင့္ ျပန္လည္ ေနရာခ်ထားေရး ဝန္ႀကီးဌာနႏွင့္ သေဘာတူစာခ်ဳပ္ လက္မွတ္ထိုးထားေသာ NGO မ်ားက စီးပြားေရး လုပ္ငန္းငယ္မ်ား ေထာက္ပံ့ကူညီေပးသည့္ အစီ အစဥ္မ်ားလည္း ရွိေၾကာင္း သိရသည္။
က်ိဳက္ဝိုင္း လူငယ္သင္တန္းေက်ာင္းတြင္ ျပဳစုေစာင့္ေရွာက္ထားသည့္ ကေလးငယ္မ်ား အတြက္ ႏိုင္ငံေတာ္က တေန႔လွ်င္ ျမန္မာက်ပ္ေငြျဖင့္ စားစရိတ္ ၄၃၂ က်ပ္ ၁၀ ျပားႏႈန္းျဖင့္ လည္းေကာင္း၊ ပုဂၢလိက အလႉရွင္ ကုမၸဏီ တခုက ကေလးတဦးလွ်င္ ကုလားပဲ ၂ က်ပ္သားႏႈန္းႏွင့္ တပတ္လွ်င္ ၾကက္ဥ ၂ လံုး ျဖည့္စြက္ ေကြ်းေမြးလ်က္ ရွိေၾကာင္း သိရသည္။
လူမႈဝန္ထမ္း ဦးစီးဌာန၏ အသိအမွတ္ျပဳ လက္မွတ္ ရရွိထားသည့္ ပုဂၢလိက မိဘမဲ့ကေလး ေဂဟာမ်ားသည္လည္း အစိုးရ၏ သတ္မွတ္ႏႈန္းထား အတိုင္း ကေလးတဦးအား တေန႔လွ်င္ ေငြက်ပ္ ရာဂဏန္းရွိ စားစရိတ္ ေထာက္ပံ့ေၾကး ရရွိၾကၿပီး အသံုးစရိတ္ အမ်ားစုမွာ ပုဂၢလိက အလႉရွင္မ်ား၏ ေထာက္ပံ့ လႉဒါန္းမႈမ်ားျဖင့္ ရပ္တည္ ေနၾကရေၾကာင္း သိရသည္။
အလားတူ လူမႈဝန္ထမ္း အသိအမွတ္ ျပဳမထားေသာ၊ အစိုးရ၏ ေထာက္ပံ့ကူညီမႈ မရရွိေသာ ဗုဒၶဘာသာ ဘုန္းေတာ္ႀကီး ေက်ာင္းမ်ား၊ ခရစ္ယာန္ မိဘမဲ့ ေဂဟာမ်ားလည္း ရွိေနေသးသည္။
“အေဖ မေခၚႏိုင္တဲ့ ကေလး ေမြးလာေတာ့ စြန္႔ပစ္ခဲ့တာေတြ ျဖစ္တယ္။ ဦးပၪၥင္းတို႔ ေက်ာင္းေရွ႕မွာ ကေလးေတြ လာစြန္႔ပစ္ခဲ့တာေတြ ရွိဖူးတယ္။ တခ်ိဳ႕ကေလးေတြဆိုရင္ ပုရြက္ဆိတ္ေတြေတာင္ အံုေနတယ္။ ဦးပၪၥင္းတို႔ ေက်ာင္းမွာ ဒီကေလးေတြကို တရားေဟာလို႔ ရလာတဲ့အလႉေငြနဲ႔ ေကြ်းေမြးေစာင့္ ေရွာက္တယ္” ဟု အသက္ ၁၃ လသား အရြယ္မွ တကၠသိုလ္ ေက်ာင္းသားအရြယ္ မိဘမဲ့ ကေလး ငယ္ေပါင္း ၁၆၈ ဦးကို ေကြ်းေမြးေစာင့္ေရွာက္ ထား သည့္ ဓမၼလကၤာရ ဘုန္းေတာ္ႀကီးေက်ာင္း (တြံေတး) မွ ေက်ာင္းထိုင္ ဆရာေတာ္ အရွင္ေရဝတက မိန္႔ၾကားသည္။
ဆရာေတာ္၏ ေက်ာင္းတြင္ ေစာင့္ေရွာက္ထား သည့္ ကေလးငယ္မ်ား၏ အေရအတြက္ ထက္ဝက္ ခန္႔သည္ ၂၀ဝ၈ ခုႏွစ္က တိုက္ခတ္ခဲ့သည့္ နာဂစ္ ဆိုင္ကလုန္း မုန္တိုင္းေၾကာင့္ မိဘမ်ား ဆံုးပါးခဲ့ၾကသည့္ သဘာဝ ေဘးဒဏ္ခံ ကေလးငယ္မ်ား ျဖစ္သည္။
“စစ္မက္ေတြ၊ သဘာဝေဘးေတြနဲ႔ ငတ္မြတ္ ေခါင္းပါးမႈေတြေၾကာင့္ မိဘမဲ့ေတြ ျဖစ္လာတယ္။ ဒါေတြမျဖစ္ေအာင္ ဝိုင္းဝန္း လုပ္ကိုင္ၾကဖို႔ လိုပါ တယ္” ဟု ဆရာေတာ္က ဆက္လက္မိန္႔သည္။
သင္တန္းေက်ာင္းမ်ားတြင္ ႀကီးျပင္း ရွင္သန္ခဲ့ရသည့္ ၿဖိဳးၿဖိဳးတေယာက္ အသက္ ၅ ႏွစ္အရြယ္တြင္ မိဘအသစ္မ်ားႏွင့္ ေတြ႔ဆံုခြင့္ ရခဲ့သည္။
“အိမ္ကို ေရာက္ေတာ့ ေဖေဖနဲ႔ ေမေမက သားကို ဘာလို႔ အဲဒီေက်ာင္းမွာ ထားခဲ့တာလဲလို႔ အၿမဲတမ္း ေမးတယ္။ သူက ကေလးတပိုင္း၊ လူႀကီးတပိုင္း ျဖစ္ေနတယ္။ သိလည္း သိတတ္တယ္။ မိဘေတြနဲ႔ အခုမွ ေနရေတာ့ ခြ်ဲတာကလည္း လြန္ေရာ” ဟု ၿဖိဳးၿဖိဳး၏ ေမြးစားမိခင္က ေျပာသည္။
လူမႈဝန္ထမ္း ဦးစီးဌာန၏ လက္ေအာက္ရွိ ေရႊဂံုတိုင္ ကေလးျပဳစုေရး ဌာနတြင္ စတင္ဖြင့္လွစ္ ခ်ိန္မွ ယခုတိုင္ေအာင္ ၿဖိဳးၿဖိဳးကဲ့သို႔ မိဘအသစ္မ်ား ႏွင့္ ထပ္မံေတြ႔ဆံုခြင့္ရသည့္ ကေလးငယ္ေပါင္း ၃၀ဝ ေက်ာ္ခန္႔ရွိခဲ့ၿပီ ျဖစ္ေၾကာင္း ယခင္ ေက်ာင္းအုပ္ ႀကီးေဟာင္း ေဒၚခင္မာေအးထံမွ သိရသည္။
သားသမီးရင္းခ်ာ မရႏိုင္ေတာ့သည့္ အရြယ္လြန္ ေမြးစားမိဘမ်ားသည္ ၿဖိဳးၿဖိဳးကို အတိုးခ်၍ ခ်စ္ၾကသည္။ လူသစ္ ကေလးတေယာက္ အိမ္သို႔ ေရာက္ခါစ ကာလမ်ားက ထိန္းရခက္ခဲေလမလားဟု စိတ္ပူပင္မိေသာ္လည္း ယခုေတာ့ အဆင္ေျပသည္ ဟု ဆိုသည္။ ေရာက္ခါစ ကာလမ်ားက မိဘမ်ားကို မ်က္စိေအာက္က အေပ်ာက္မခံသည့္ ၿဖိဳးၿဖိဳး သည္ ယခုေတာ့ ေနသားတက် ရွိေနၿပီျဖစ္ေလသည္။ ။
ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ျဖစ္စဥ္ေႏွာင့္ေႏွးေနၿပီး လူ႔အခြင့္ေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈမ်ား ျပည္တြင္းတြင္ ဆက္လက္ ျဖစ္ပြားေနဟု အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ လြတ္ၿငိမ္းခ်မ္းသာခြင့္ အဖြဲ႔ထုတ္ျပန္
ေကဇူး
ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ျဖစ္စဥ္မ်ား ေႏွာင့္ေႏွးမႈ အပါအဝင္ ျမန္မာျပည္တြင္း လူ႔အခြင့္ေရး ခ်ဳိးေဖာက္ခံရမႈမ်ား ဆက္လက္ျဖစ္ပြားေနသည္ဟု အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ လြတ္ၿငိမ္းခ်မ္းသာခြင့္အဖြ႔ဲက ေဖေဖာ္ဝါရီ ၂၅ ရက္တြင္ သတင္းထုတ္ျပန္လိုက္သည္။
ေလးႏွစ္ၾကာ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေဆြးေႏြးမႈမွ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရးစာခ်ဳပ္တြင္ လက္မွတ္ေရးထိုးႏိုင္ျခင္း မရွိျခင္းေၾကာင့္ ဒုကၡသည္ ကိုးေသာင္းရွစ္ေထာင္ ေနရပ္မျပန္ႏိုင္ျခင္းကိုလည္း အစီရင္ခံစာတြင္ ေထာက္ျပထားသည္။
ထို႔ျပင္ ရခိုင္ျပည္နယ္ရွိ ပဋိပကၡျဖစ္ပြားရာ ေဒသမ်ားတြင္လည္း လူ႔အခြင့္ေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈမ်ား ဆက္လက္ျဖစ္ပြားခဲ့ၿပီး ပဋိပကၡျဖစ္ပြားၿပီး သံုးႏွစ္ေက်ာ္ၾကာ ဒုကၡသည္ တစ္သိန္းသံုးေသာင္းေက်ာ္ ေနရပ္ျပန္လာႏိုင္ျခင္း မရွိေသးျခင္းႏွင့္ ပတ္သက္၍ လူ႔အခြင့္ေရးက႑ တိုးတက္မႈမရွိျခင္းကို ေထာက္ျပထားသည္။
ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ ဆႏၵထုတ္ေဖာ္ခြင့္ သတင္းမီဒီယာလြတ္လပ္ခြင့္မ်ား၊ ႏိုင္ငံေရး အက်ဥ္းသားမ်ား လြတ္ၿငိမ္းခ်မ္းသာခြင့္မ်ား ဆံုးရွံုးေနမႈမ်ားကိုလည္း ထုတ္ျပန္ခ်က္တြင္ ေမးခြန္းထုတ္ထားသည္။
ေျမယာသိမ္းဆည္းခံရမႈတြင္ လယ္ယာေျမ စံုစမ္းစစ္ေဆးေရးေကာ္မရွင္၏ ေျဖရွင္းမႈမ်ားထိေရာက္မႈ အားနည္းျခင္း၊ လယ္ယာေျမ ျပန္လည္ရရွိေရးအတြက္ ဆႏၵထုတ္ေဖာ္ေသာ ေတာင္သူမ်ားကို အၾကမ္းဖက္ႏွိမ္ႏွင္းျခင္းမ်ားကို ထည့္သြင္းေရးသားထားသည္။
အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ လြတ္ၿငိမ္းခ်မ္းသာခြင့္ Amnesty International အစီရင္ခံစာသည္ ေဖေဖာ္၀ါရီ ၂၅ ရက္တြင္ ထုတ္ျပန္ခဲ့ျခင္းျဖစ္ၿပီး ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ လူ႔အခြင့္ေရးျမႇင့္တင္မႈမ်ား ေႏွာင့္ေႏွးေနျခင္းကို ေထာက္ျပထားျခင္း ျဖစ္သည္။
ႏိုင္ငံတကာ လြတ္ၿငိမ္းခ်မ္းသာခြင့္အဖြဲ႔သည္ ႏိုင္ငံေပါင္း ၁၆၀ ေက်ာ္တြင္ လူေပါင္း ခုနစ္သန္းေက်ာ္ ပါ၀င္လႈပ္ရွားေနသည့္ အဖြဲ႔အစည္း ျဖစ္သည္။ ယင္းအျပင္ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈမ်ားကို ေဖာ္ထုတ္တားဆီးမႈမ်ား လုပ္ေဆာင္ေနသည့္ အဖြဲ႔အစည္းလည္း ျဖစ္သည္။
ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ျဖစ္စဥ္မ်ား ေႏွာင့္ေႏွးမႈ အပါအဝင္ ျမန္မာျပည္တြင္း လူ႔အခြင့္ေရး ခ်ဳိးေဖာက္ခံရမႈမ်ား ဆက္လက္ျဖစ္ပြားေနသည္ဟု အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ လြတ္ၿငိမ္းခ်မ္းသာခြင့္အဖြ႔ဲက ေဖေဖာ္ဝါရီ ၂၅ ရက္တြင္ သတင္းထုတ္ျပန္လိုက္သည္။
ေလးႏွစ္ၾကာ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေဆြးေႏြးမႈမွ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရးစာခ်ဳပ္တြင္ လက္မွတ္ေရးထိုးႏိုင္ျခင္း မရွိျခင္းေၾကာင့္ ဒုကၡသည္ ကိုးေသာင္းရွစ္ေထာင္ ေနရပ္မျပန္ႏိုင္ျခင္းကိုလည္း အစီရင္ခံစာတြင္ ေထာက္ျပထားသည္။
ထို႔ျပင္ ရခိုင္ျပည္နယ္ရွိ ပဋိပကၡျဖစ္ပြားရာ ေဒသမ်ားတြင္လည္း လူ႔အခြင့္ေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈမ်ား ဆက္လက္ျဖစ္ပြားခဲ့ၿပီး ပဋိပကၡျဖစ္ပြားၿပီး သံုးႏွစ္ေက်ာ္ၾကာ ဒုကၡသည္ တစ္သိန္းသံုးေသာင္းေက်ာ္ ေနရပ္ျပန္လာႏိုင္ျခင္း မရွိေသးျခင္းႏွင့္ ပတ္သက္၍ လူ႔အခြင့္ေရးက႑ တိုးတက္မႈမရွိျခင္းကို ေထာက္ျပထားသည္။
ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ ဆႏၵထုတ္ေဖာ္ခြင့္ သတင္းမီဒီယာလြတ္လပ္ခြင့္မ်ား၊ ႏိုင္ငံေရး အက်ဥ္းသားမ်ား လြတ္ၿငိမ္းခ်မ္းသာခြင့္မ်ား ဆံုးရွံုးေနမႈမ်ားကိုလည္း ထုတ္ျပန္ခ်က္တြင္ ေမးခြန္းထုတ္ထားသည္။
ေျမယာသိမ္းဆည္းခံရမႈတြင္ လယ္ယာေျမ စံုစမ္းစစ္ေဆးေရးေကာ္မရွင္၏ ေျဖရွင္းမႈမ်ားထိေရာက္မႈ အားနည္းျခင္း၊ လယ္ယာေျမ ျပန္လည္ရရွိေရးအတြက္ ဆႏၵထုတ္ေဖာ္ေသာ ေတာင္သူမ်ားကို အၾကမ္းဖက္ႏွိမ္ႏွင္းျခင္းမ်ားကို ထည့္သြင္းေရးသားထားသည္။
အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ လြတ္ၿငိမ္းခ်မ္းသာခြင့္ Amnesty International အစီရင္ခံစာသည္ ေဖေဖာ္၀ါရီ ၂၅ ရက္တြင္ ထုတ္ျပန္ခဲ့ျခင္းျဖစ္ၿပီး ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ လူ႔အခြင့္ေရးျမႇင့္တင္မႈမ်ား ေႏွာင့္ေႏွးေနျခင္းကို ေထာက္ျပထားျခင္း ျဖစ္သည္။
ႏိုင္ငံတကာ လြတ္ၿငိမ္းခ်မ္းသာခြင့္အဖြဲ႔သည္ ႏိုင္ငံေပါင္း ၁၆၀ ေက်ာ္တြင္ လူေပါင္း ခုနစ္သန္းေက်ာ္ ပါ၀င္လႈပ္ရွားေနသည့္ အဖြဲ႔အစည္း ျဖစ္သည္။ ယင္းအျပင္ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈမ်ားကို ေဖာ္ထုတ္တားဆီးမႈမ်ား လုပ္ေဆာင္ေနသည့္ အဖြဲ႔အစည္းလည္း ျဖစ္သည္။