ဖုန္းနဲ႔ ကြန္ျပဴတာေတြကို အစိုးရက ေဖာက္ထြင္းေနသလား

ဟန္နာဟင္းစထေရာင္း

ျပည္တြင္းတြင္ ေစာင့္ၾကည့္မႈမ်ား ျပဳလုပ္ရန္အတြက္ အီတလီႏိုင္ငံမွ spyware ထုတ္လုပ္သည့္ ကုမၸဏီတခုႏွင့္ ျမန္မာ အစိုးရတို႔ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္မွ စတင္၍ ေဆြးေႏြးေနခဲ့ေၾကာင္း WikiLeaks မွ ဇူလိုင္လ ၈ ရက္ေန႔တြင္ ထုတ္ေဖာ္ခဲ့သည့္ အီးေမးလ္မ်ားအရ သိရသည္။

ဧရာ၀တီမွ ေလ့လာခဲ့သည့္ WikiLeaks မွ အီးေမးလ္မ်ား အရ Hacking Team ကုမၸဏီက ျမန္မာ စစ္ေထာက္လွမ္းေရး အဖြဲ႔ကို “ဥပေဒႏွင့္အညီ ၾကားျဖတ္၀င္ေရာက္ျခင္း”ႏွင့္ “သတင္းအခ်က္အလက္ နည္းပညာဆိုင္ရာ က်ဴးေက်ာ္မႈမ်ား” ျပဳလုပ္ႏိုင္ရန္ ၀န္ေဆာင္မႈမ်ား ေပးမည္ဟု ၿပီးခဲ့သည့္ ႏွစ္ကုန္ပိုင္းေလာက္ အထိ ကမ္းလွမ္းမႈမ်ား ျပဳလုပ္ခဲ့ေၾကာင္း ေတြ႔ရွိရသည္။

“ျမန္မာစစ္ေထာက္လွမ္းေရးအတြက္ လံုၿခံဳေရးဆိုင္ရာနည္းပညာေတြ ေထာက္ပံ့ေပးေနတဲ့ ျမန္မာကုမၸဏီတခုကို ကမ္းလွမ္းမႈေတြ ျပဳလုပ္ခဲ့ပါတယ္” ဟု ၿပီးခဲ့သည့္ ႏွစ္ ႏို၀င္ဘာလ ၃ ရက္ေန႔ ရက္စြဲျဖင့္ အီးေမးလ္ တေစာင္တြင္ ေဖာ္ျပ ထားသည္။

သူတို႔၏ ကမ္းလွမ္းမႈက ေအာင္ျမင္မႈ မရခဲ့သည့္ အသြင္ရွိေသာ္လည္း ယခင္က စစ္အာဏာရွင္စနစ္ ျဖင့္ အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့စဥ္ စာနယ္ဇင္းသမားမ်ားႏွင့္ တက္ၾကြလႈပ္ရွားသူမ်ားကို ေစာင့္ၾကည့္မႈမ်ား ရွိခဲ့သည္ဟု သိထားၾကသည့္ ျမန္မာႏိုင္ငံမွ လူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈမ်ားတြင္ ႏိုင္ငံတကာ ကုမၸဏီမ်ား၏ အခန္းက႑ႏွင့္ ပတ္သက္၍ ေမးခြန္းမ်ား ျဖစ္ေပၚလာေစသည္။

ၿပီးခဲ့သည့္ ေအာက္တုိဘာလအတြင္းက ကာကြယ္ေရး၀န္ႀကီးဌာနကို ကိုယ္စားျပဳသည္ဟုဆိုေသာ ျမန္မာ ကုမၸဏီတခုက Hacking Team သို႔ ဆက္သြယ္လာၿပီး မိုဘိုင္း ဆက္သြယ္ေရး ပစၥည္းမ်ားအတြက္ ေစာင့္ၾကည့္ေရး စနစ္မ်ား တည္ေထာင္ ေပးရာတြင္ အကူအညီေပးရန္ ေတာင္းခံခဲ့ေၾကာင္း WikiLeaks မွ ေဖာ္ျပခဲ့သည့္ အီးေမးလ္ တေစာင္တြင္ ေတြ႔ရသည္။

“က်ေနာ္တို႔ ခင္ဗ်ားတို႔လိပ္စာကို ခ်က္ႏိုင္ငံမွာ ျပဳလုပ္ခဲ့တဲ့ ISS World Training( အီလက္ထေရာနစ္ ေစာင့္ၾကည့္ ထိန္းခ်ဳပ္ေရး ဆိုင္ရာ ႏိုင္ငံတကာ ကြန္ဖရင့္) က ရခဲ့ပါတယ္။ က်ေနာ္တို႔နဲ႔ အတူ ကာကြယ္ေရး ၀န္ႀကီးဌာနက ဗိုလ္မွဴးႀကီး ၂ ဦး လည္း တက္ေရာက္ခဲ့ပါတယ္” ဟု အဆိုပါ အီးေမးလ္တြင္ ေနျပည္ေတာ္ အေျခစိုက္ နည္းပညာ ကုမၸဏီတခု ျဖစ္ သည့္ Yoe Technologies မွ ဦးေအာင္လင္းေသြးက ေရးသားခဲ့သည္။ သူတို႔၏ ေဖာက္သည္မ်ားထဲတြင္ ကာကြယ္ေရး ၀န္ ႀကီးဌာန အျပင္ သမၼတ႐ံုး ႏွင့္ လႊတ္ေတာ္တို႔လည္း ပါ၀င္သည္ဟု ေဖာ္ျပထားသည္။

“ကာကြယ္ေရး ၀န္ႀကီးဌာနက ခင္ဗ်ားတို႔ရဲ႕ မိုဘိုင္းဖုန္းေတြနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ ေစာင့္ၾကည့္ေရးနည္းပညာကို စိတ္၀င္စားပါ တယ္။ သူတို႔ကိုယ္စား Hacking Team ကို ဆက္သြယ္ေပးဖို႔ က်ေနာ္တို႔ကို တာ၀န္ေပးထားပါတယ္” ဟု လည္း အဆိုပါ အီးေမးလ္တြင္ ေရးသားထားသည္ကို ေတြ႔ရသည္။

ဧရာ၀တီက ဆက္သြယ္သည့္ အခ်ိန္တြင္ ဦးေအာင္လင္းေသြးက အဆိုပါ နည္းပညာကို စိတ္၀င္စားျခင္းမရွိေၾကာင္း ျငင္းသည္။ သေဘာတူညီခ်က္ ရယူခဲ့ျခင္း မရွိဟုလည္း သူကထပ္ေျပာသည္။

သို႔ေသာ္လည္း WikiLeaks မွ ေဖာ္ျပခဲ့သည့္ သူ၏ အီးေမးလ္တြင္ ကုမၸဏီအခ်ိဳ႕ကလည္း ကာကြယ္ေရး ၀န္ႀကီးဌာနသို႔ ခ်ဥ္းကပ္ခဲ့ၾကေၾကာင္း ေတြ႔ရသည့္အတြက္ အျခားကုမၸဏီမ်ားက ျမန္မာအာဏာပိုင္မ်ားသို႔ အလားတူ ၀န္ေဆာင္မႈမ်ား ေပးေနသည္ဟု ယူဆႏိုင္ပါသည္။

“ေစာင့္ၾကည့္ေရးနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ စကၤာပူ အေျခစိုက္ ကုမၸဏီေတြက ျမန္မာလံုၿခံဳေရးအဖြဲ႔ေတြကို အကူအညီေပးေနတယ္ လို႔ သတင္းေတြထြက္ခဲ့တာ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာၾကာခဲ့ပါၿပီ” ဟု လူ႔အခြင့္အေရးေလ့လာေစာင့္ၾကည့္မႈအဖြဲ႔ (Human Rights Watch) မွ ျမန္မာႏိုင္ငံဆိုင္ရာ အႀကီးတန္းသုေတသီ David Mathieson ကေျပာသည္။ “ၿပီးခဲ့တဲ့ ႏွစ္အနည္းငယ္ အတြင္း ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ မိုဘိုင္းဖုန္းနဲ႔ အင္တာနက္ သံုးစြဲမႈ အႀကီးအက်ယ္ တိုးတက္မ်ားျပားလာတဲ့ အတြက္ စစ္ဖက္ဆိုင္ရာ လံုၿခံဳေရးအဖြဲ႔ အေနနဲ႔ ဒီနည္းပညာေတြကို ထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္ဖို႔နဲ႔ အတိုက္အခံကို ေစာင့္ၾကည့္ႏိုင္ဖို႔ ႀကိဳးစားရေတာ့မွာ ျဖစ္ပါတယ္။”

ဥေရာပ သမဂၢမွ အေရးယူ ပိတ္ဆို႔မႈမ်ား ရုပ္သိမ္းေပးလိုက္ၿပီး လအနည္းငယ္မွ်အၾကာ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္ ႏို၀င္ဘာလရက္စြဲျဖင့္ အေစာဆံုးေတြရွိရသည့္ အီးလ္ေမးလ္ တေစာင္တြင္ Hacking Team က ကာတာ၊ ျမန္မာ၊ ကေမာၻဒီးယား၊ လာအို၊ ဘ႐ူႏိုင္း ႏွင့္ အျခားႏိုင္ငံမ်ားမွ ေဖာက္သည္မ်ားႏွင့္ သေဘာတူညီခ်က္ရရွိႏိုင္သည့္ အလားအလာရွိေၾကာင္း ေျပာထား သည္။ Hacking Team ကုမၸဏီသည္ အစိုးရမ်ား၊ အစိုးရ လက္ေအာက္ခံ အဖြဲ႔အစည္းမ်ားႏွင့္သာ အလုပ္လုပ္ၿပီး သူတို႔၏ နည္းပညာကို လူ႔အခြင့္အေရးကို ခ်ိဳးေဖာက္သည့္ ကိစၥမ်ားတြင္ အသံုးျပဳမည္ဟု ယံုၾကည္စရာရွိခဲ့လွ်င္ ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္မည္ မဟုတ္ဟု ကုမၸဏီ၏ ၀က္ဘ္ဆိုက္တြင္ ေဖာ္ျပထားသည္ကို ေတြ႔ရသည္။ သူတို႔ႏွင့္ ျမန္မာအစိုးရ၏ ၫွိႏိႈင္းမႈႏွင့္ ပတ္သက္၍ မွတ္ခ်က္ေတာင္းခံသည္ကို Hacking Team က ျပန္လည္ တံု႔ျပန္ျခင္း မရွိပါ။

Hacking Team ကုမၸဏီသည္ ဇူလိုင္လ ၂ ရက္ေန႔တြင္ WikiLeaks က ေဖာ္ျပခဲ့သည့္ ေထာင္ေပါင္းမ်ားစြာေသာ အီးလ္ေမးမ်ား အရ အီဂ်စ္၊ ႐ုရွားႏွင့္ ေဆာ္ဒီအာေရးဗီးယားကဲ့သို႔ အာဏာရွင္ဆန္ေသာ အစိုးရမ်ားႏွင့္ ေငြေၾကးဆိုင္ရာ ဆက္သြယ္မႈမ်ား ရွိေနသည္ကို ေတြ႔ရသျဖင့္ အျငင္းပြားဖြယ္ရာ အေျခအေနမ်ားႏွင့္ ရင္ဆိုင္ေနရသည္။ Hacking Team ၏ အဓိက ကၽြမ္းက်င္မႈမွာ အေ၀းထိန္းစနစ္ (Remote Control System) ျဖစ္ၿပီး အစိုးရႏွင့္ ဥပေဒအရ ေဆာင္ရြက္သည့္ အဖြဲ႔အစည္းမ်ားအေနျဖင့္ ကြယ္၀ွက္ထားသည့္ နည္းပညာကို ေက်ာ္ျဖတ္၍ မိုဘိုင္းဖုန္းမ်ား၊ ကြန္ပ်ဴတာမ်ား အပါအ၀င္ ပစၥည္း အားလံုးကို ေစာင့္ၾကည့္ႏိုင္မည့္ malware ဟုေခၚသည့္ စနစ္တမ်ိဳး ျဖစ္သည္။

ယခုကဲ့သို႔ WikiLeaks ၏ ထုတ္ေဖာ္မႈက ၂၀၁၁ ခုႏွစ္ေနာက္ပိုင္းတြင္ ဒီမိုကေရစီ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး ေႏွးေကြးသြားျပီး ျမန္မာႏိုင္ငံ၌ ဆက္လက္ရွိေနေသာ ေစာင့္ၾကည့္မႈႏွင့္ ကိုယ္ေရးကိုယ္တာ ကိစၥမ်ားကို ေဖာက္ဖ်က္ ဝင္ေရာက္ ပတ္သက္မႈတို႔အတြက္ စိုးရိမ္ေနရမႈမ်ား ပိုမိုျမင့္တက္လာေစသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ စစ္တပ္က ၾသဇာဆက္လက္ လႊမ္းမိုးထားႏိုင္ဆဲ ျဖစ္သလို အမ်ားျပည္သူျမင္ကြင္းႏွင့္လည္း ကင္းလြတ္ေနသည္။ ႏိုင္ငံေရး အက်ဥ္းသားမ်ား ကူညီ ေစာင့္ေရွာက္ေရး အသင္း (AAPP) ၏ အဆိုအရ ႏိုင္ငံေရးေဆာင္ရြက္မႈေၾကာင့္ ေထာင္က်ေနသူ သို႔မဟုတ္ တရားရင္ဆိုင္ ေနရသူ ၆၀၀ ေက်ာ္ရွိသည္ဟု သိရသည္။

သမၼတဦးသိန္းစိန္ အာဏာရရွိလာၿပီးေနာက္ လြတ္လပ္စြာေျပာဆိုခြင့္ အနည္းငယ္ ပိုမိုရရွိလာေသာ္လည္း လူ႔အခြင့္အေရး တက္ၾကြလႈပ္ရွားသူမ်ား ႏွင့္ စာနယ္ဇင္းသမားမ်ားကို အစိုးရက ပံုမွန္ေစာင့္ၾကည့္သည့္ သတင္းမ်ား ရွိေနဆဲျဖစ္သည္။ ယခုႏွစ္ အေစာပိုင္းတြင္ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ ဆႏၵျပေတာင္းဆိုခဲ့သည့္ ေက်ာင္းသားမ်ားက ၎တို႔၏ တယ္လီဖုန္းႏွင့္ Facebook စာမ်က္ႏွာမ်ားကို ရဲအဖြဲ႔က ေဖာက္ထြင္း၀င္ေရာက္ခဲ့သည္ဟု ေျပာၾကသည္။ ၂၀၁၃ ခုႏွစ္တြင္ ျမန္မာ စာနယ္ဇင္းသမား အမ်ားအျပား၏ Gmail မ်ားကို ဦးတည္၍ “အစိုးရ အေထာက္အပံျဖင့္ တိုက္ခုိက္မႈ (state-sponsored attacks) မ်ား ျပဳလုပ္ခဲ့သည္ဟု အေမရိကန္ နည္းပညာ ကုမၸဏီႀကီး တခုျဖစ္သည့္ Google က သတိေပးခဲ့သည္။

“ေရြးေကာက္ပြဲက်င္းပမယ့္ ႏွစ္အတြင္းမွာ အစိုးရက ဒီမိုကေရစီ အေရးလႈပ္ရွားေနသူေတြကို ဖမ္းဆီးတာ၊ ေစာင့္ၾကည့္တာနဲ႔ ေႏွာက္ယွက္တာေတြ ဆက္လက္ျပဳလုပ္ေနတဲ့အတြက္ အေနာက္တိုင္း နည္းပညာကုမၸဏီေတြက ျမန္မာစစ္တပ္ကို spyware ေတြေပးေနတာက တကယ္ကို စိုးရိမ္စရာေကာင္းပါတယ္” ဟု David Mathieson က ေျပာသည္။ ယခုကဲ့သို႔ Hacking Team ၏ အေၾကာင္းေပၚေပါက္လာျခင္းက ႏိုင္ငံတကာ ကုမၸဏီမ်ားက လူ႔အခြင့္အေရးထက္ အျမတ္အစြန္းကို ပိုမို ဦးစားေပးေၾကာင္းျပသေနသည့္ စိတ္အေႏွာက္အယွက္ျဖစ္စရာ နမူနာတခုျဖစ္သည္ဟုလည္း သူက ရွင္းျပသည္။

“ႏိုင္ငံတကာက အေရးယူပိတ္ဆို႔မႈေတြက မွန္ကန္တဲ့ ဆံုးျဖတ္ခ်က္တခု ဆိုတာ ရွင္းေနပါတယ္။ အေရးယူပိတ္ဆို႔မႈေတြက အစိုးရ လံုၿခံဳေရးအဖြဲ႔ ေတြ အေနနဲ႔ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ ႏိုင္ငံေရးလႈပ္ရွားမႈေတြကို တားဆီးမႈလုပ္ႏိုင္တဲ့ နည္းပညာေတြ မရရွိႏိုင္ ေအာင္ ကန္႔သတ္ထား ခဲ့ပါတယ္” ဟု David Mathieson က ေျပာသည္။

သတင္းအခ်က္အလက္ႏွင့္ နည္းပညာဆိုင္ရာ လုပ္ငန္းက႑ ဖြ႔ံၿဖိဳးလာသည့္ အခ်ိန္တြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံ၌ အေျခခံ အခ်က္ အလက္ ကာကြယ္ျခင္းႏွင့္ ကိုယ္ေရးကိုယ္တာဆိုင္ရာ အကာအကြယ္ေပးသည့္ ယႏၲရားမ်ား (အဖြဲ႔အစည္း၊ နည္းပညာႏွင့္ ပစၥည္းမ်ား) ကင္းမဲ့ေနျခင္းေၾကာင့္ ျပည္သူမ်ားမွာ အစိုးရ၏ ေစာင့္ၾကည့္ထိန္းခ်ဳပ္မႈကို ကာကြယ္ႏိုင္ျခင္းမ်ား ပို၍ အား နည္းလာသည္ဟု NGO Privacy International က ယခုႏွစ္ မတ္လအတြင္း က ကုလသမဂၢသို႔ တင္သြင္းသည့္ အစီရင္ခံစာ တခုတြင္ သတိေပးခဲ့သည္။

“သတင္း အခ်က္အလက္ႏွင့္ နည္းပညာဆိုင္ရာ လုပ္ငန္းက႑ ပြင့္လင္းလာတာနဲ႔ အမွ် ေစာင့္ၾကည့္တဲ့နည္းပညာ အသံုး ျပဳျခင္းကို စီမံခန္႔ခြဲတဲ့ ဥပေဒမူေဘာင္ေတြက မဖြံ႔ၿဖိဳးေသးတဲ့ အေျခအေနမွာပဲ ရွိပါေသးတယ္” ဟု လန္ဒန္အေျခစိုက္ Privacy International မွ သုေတသန အရာရွိ Edin Omanovic ကေျပာသည္။ “တကယ္ေတာ့ အစိုးရက အဆင့္ ျမင္တဲ့ ေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာေရးဆိုင္ရာ နည္းပညာေတြကို ေစ်းကြက္မွာ ရွာေဖြေနတယ္ဆိုတာက လူတိုင္းစိုးရိမ္သင့္ပါတယ္။ သင့္ေတာ္ ထိေရာက္တဲ့ ဥပေဒအကာအကြယ္ေတြနဲ႔ မွန္ကန္စြာ အသံုးခ်မႈ ရွိမရွိကို မသိႏိုင္ရင္ ဒီနည္းပညာက လူတိုင္းကို ဦးတည္ၿပီး အသံုးခ်လို႔ရပါတယ္” ဟု လည္း သူက ဆိုသည္။

အဆိုပါ သတင္းႏွင့္ ပတ္သက္၍ ျမန္မာႏိုင္ငံမွ ျပန္ၾကားေရး၀န္ႀကီးဌာနသို႔ မွတ္ခ်က္ေတာင္းခံရန္ဆက္သြယ္ခဲ့ေသာ္လည္း ဆက္သြယ္၍ မရခဲ့ပါ။