ခိုေတာင္ကြၽန္း လူသတ္မႈမွာ DNA စစ္ေဆးသူ ေဒါက္တာ ပြန္းထစ္႐ိုက်နာစူလန္ႏွင့္ …

ဧရာ၀တီ

နာမည္ေက်ာ္ ထိုင္းမႈခင္းေဆးပညာဆိုင္ရာ ကၽြမ္းက်င္သူ အမ်ိဳးသမီး ေဒါက္တာ ပြန္းထစ္႐ိုက်နာစူလန္သည္ ထိုင္းႏိုင္ငံ၏ တရားစီရင္ေရးစနစ္တြင္ DNA စစ္ေဆးျခင္းကို ကနဦး စတင္မိတ္ဆက္ေပးခဲ့သည့္ ဗဟိုမႈခင္းေဆးပညာသိပၸံ (Central Institute of Forensic Science – CIFS) ၏ အႀကီးအကဲျဖစ္သည္။ ယခုအခါတြင္ ခိုေတာင္ကၽြန္းတြင္ ၿဗိတိန္ႏို္င္ငံသူ ကမာၻလွည့္ ခရီးသည္ ၂ ဦး အသတ္ခံခဲ့ရသည့္ အမႈတြင္ DNA စစ္ေဆးျခင္းျဖင့္ သူက ပါ၀င္ေဆာင္ရြက္ေပးေနသည္။

ၿဗိတိန္ႏိုင္ငံသား ကမာၻလွည့္ ခရီးသည္ ၂ဦး ျဖစ္သည့္ ဟန္နာဝစ္သရစ္ဂ်္ (Hannah Witheridge) ႏွင့္ ၎၏ အေဖာ္ ေဒးဗစ္ေမလာ (David Miller) တို႔သည္ ၂၀၁၄ ခုႏွစ္ စက္ တင္ဘာလ ၁၅ ရက္ေန႔ညက အသတ္ခံခဲ့ၾကရျခင္း ျဖစ္ၿပီး ဟန္နာဝစ္သရစ္ဂ်္မွာ မတရားျပဳက်င့္ျခင္းလည္း ခံခဲ့ရသည္။

ထိုင္းရဲတပ္ဖြဲ႕က DNA စစ္ေဆးနည္းျဖင့္ အမႈကို ကိုင္တြယ္စစ္ေဆးခဲ့ၿပီး ျမန္မာႏိုင္ငံသား ေရႊ႕ေျပာင္းလုပ္သား ၂ ဦးျဖစ္ သည့္ ေဇာ္လင္းႏွင့္ ၀င္းေဇာ္ထြန္း တို႔ကို လူသတ္မႈ၊ မတရားျပဳက်င့္မႈတို႔ ျဖင့္ စြပ္စြဲဖမ္းဆီးခဲ့၏။ ယခုအခါ သူတို႔ကို တရား ႐ံုးတြင္ စစ္ေဆးမႈမ်ား ျပဳလုပ္ေနၿပီး စီရင္ခ်က္ မခ်မွတ္ရေသးပါ။ ရဲအဖြဲ႔က လူသတ္လက္နက္အျဖစ္ ေတြ႔ရွိခဲ့ရေသာ ဥယ်ာဥ္ လုပ္ငန္းသံုး ေပါက္ျပားေပၚတြင္ ေတြ႔ရွိရသည့္ DNA က စြပ္စြဲခံထားရသည့္ ျမန္မာ ေရႊ႕ေျပာင္းလုပ္သား ၂ ဦး၏ DNA ႏွင့္ ကိုက္ညီျခင္းမရွိဟု ေဒါက္တာ ပြန္းထစ္႐ိုက်နာစူလန္၏ မႈခင္းေဆးပညာအဖြဲ႕က ေျပာၾကားခဲ့သည္။

ဧရာ၀တီအဂၤလိပ္ပိုင္းမွ အၾကီးတန္းသတင္းေထာက္ ေစာရန္ႏိုင္က ေဒါက္တာ ပြန္းထစ္႐ိုက်နာစူလန္ကို သူ၏ DNA စစ္ေဆးေတြ႔ရွိမႈႏွင့္ ပတ္သက္၍ ေမးျမန္းထားပါသည္။

ေမး။ ။ ပထမဆံုး အေနနဲ႔ ေမးရရင္ ဒီအမႈထဲကို ေဒါက္တာ ဘယ္လိုပါ၀င္လာခဲ့ပါသလဲ။

ေျဖ။ ။ ပထမဆံုးအေနနဲ႔ ေျပာရရင္ စြပ္စြဲခံေနရသူေတြဘက္က ေရွ႕ေနေတြက က်မတို႔ ဌာနကို ေရာက္လာခဲ့ပါတယ္။ ၿပီးေတာ့ သိပၸံဆိုင္ရာ သက္ေသအေထာက္အထားေတြနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ရွင္းလင္းေျပာျပေပးဖို႔ အကူအညီေတာင္းပါတယ္။ ဒီအမႈကို အကူအညီေပးဖို႔လည္း က်မတို႔ကို ေတာင္းဆိုပါတယ္။ ဒုတိယ အေနနဲ႔ေတာ့ ဒီအမႈနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ သက္ေသခံ ပစၥည္းေတြကို DNA စစ္ေဆးဖို႔ ေမတၱာရပ္ခံပါတယ္။ ေနာက္ေတာ့ ႐ုတ္တရက္ ဆိုသလိုပဲ စြပ္စြဲခံေနရသူေတြကို ညွဥ္းပန္း ႏွိပ္စက္မႈရွိခဲ့တယ္ ဆိုတာနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ စစ္ေဆး ဆံုးျဖတ္ေပးဖို႔ အမ်ိဳးသား လူ႔အခြင့္အေရး ေကာ္မတီက ေတာင္းဆို လာပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ လုပ္စရာက ၃ ခု ရွိလာခဲ့ပါတယ္။

ေမး။ ။ ဒါဆိုရင္ DNA စစ္ေဆးမႈမွာ ဘာေတြ ေတြ႔ရွိခဲ့သလဲဆိုတာ ေျပာျပပါလား။

ေျဖ။ ။ က်မတို႔ အဖြဲ႕က ေတြ႔ရွိခဲ့တာကေတာ့ လူသတ္လက္နက္လို႔ ရဲတပ္ဖြဲ႕က ယံုၾကည္ထားတဲ့ ေပါက္ျပားေပၚမွာ ေတြ႔ရွိရတဲ့ DNA က စြပ္စြဲခံေနရသူ ၂ ဦးရဲ႕ DNA နဲ႔ မတူပါဘူး။ အမ်ိဳးအမည္ မသိ ေယာက္်ားတေယာက္ရဲ႕ DNA ျဖစ္ပါ တယ္။ တျခားသူေတြရဲ႕ DNA ေတြလည္း က်မတို႔ ရဖို႔လိုပါတယ္။ စြပ္စြဲခံေနရသူေတြ မဟုတ္တဲ့ ဘယ္သူမွန္း မသိတဲ့ အမ်ိဳးသားတေယာက္ရဲ႕ DNA ကိုပဲ က်မတို႔ ေတြ႔ခဲ့တာပါ။

ေမး။ ။ တျခားဘယ္သူေတြကိုလည္း DNA စစ္ေဆးမႈ လုပ္သင့္ပါသလဲ။

ေျဖ။ ။ အဲဒါက က်မတာ၀န္ မဟုတ္ပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ တျခားဘယ္သူေတြကို စစ္ေဆးဖို႔ လိုအပ္တယ္ဆိုတာကို က်မ မေျပာႏိုင္ပါဘူး။ ဒါက ရဲအဖြဲ႕ရဲ႕ အလုပ္ျဖစ္ပါတယ္။

ေမး။ ။ အေၾကာင္းရင္း ရွာေဖြမႈ အၿပီးသတ္ႏိုင္ဖို႔ တျခားဘာေတြ လုပ္ေဆာင္စရာ လိုအပ္ေသးသလဲ။

ေျဖ။ ။ ဒီအမႈမွာေတာ့ က်မ ဘာမွ မေျပာႏိုင္ပါဘူး။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ သက္ေသ အေထာက္အထား အားလံုးရဲ႕ DNA မွတ္တမ္းကို ၾကည့္႐ႈဖို႔ က်မ အခြင့္ အေရးမရခဲ့ပါဘူး။ ရဲတပ္ဖြဲ႕က က်မတို႔ဆီကို ပို႔ေပးခဲ့တဲ့ လက္နက္ေပၚက DNA ကိုပဲ က်မ ၾကည့္ခဲ့ရပါတယ္။ (ရွင္ေမးတာက) က်မ ေျပာမျပႏိုင္တဲ့ DNA မွတ္တမ္း အစီရင္ခံစာ ေတြပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ က်မတို႔ ေစာင့္ရပါမယ္။

ေမး။ ။ စြပ္စြဲခံရသူ ၂ ဦးေသာက္ခဲ့တဲ့ စီးကရက္တိုကေန ရရွိခဲ့တဲ့ DNA က ဟန္နာဝစ္သရစ္ဂ်္ရဲ႕ ကိုယ္ခႏၶာမွာ ေတြ႔ရွိခဲ့တဲ့ DNA နဲ႔ ကိုက္ညီမႈရွိတယ္လို႔ အရင္က သတင္းေတြမွာ ေဖာ္ျပခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီ သက္ေသခံပစၥည္းေတြကို စစ္ေဆးဖို႔ အခြင့္အေရး ရရွိခဲ့ပါသလား။

ေျဖ။ ။ မရခဲ့ပါဘူး။ ဘာျဖစ္လို႔လဲဆိုေတာ့ အဲဒီ သက္ေသခံပစၥည္း အားလံုးကို ဖ်က္ဆီးပစ္လိုက္ၿပီလို႔ ရဲအဖြဲ႕က ေျပာပါတယ္။ က်မတို႔ဌာနကို ေပးပို႔ဖို႔အတြက္ သက္ေသခံ ပစၥည္း မက်န္ေတာ့ဘူးလို႔ ရဲအဖြဲ႕က ေျပာပါတယ္။

ေမး။ ။ အခုအခ်ိန္က စၿပီးေတာ့ ေဒါက္တာတို႔ အဖြဲ႕က ဒီကိစၥမွာ ဘယ္လိုပါ၀င္သြားဖို႔ ရွိပါသလဲ။

ေျဖ။ ။ ေနာက္တႀကိမ္ (ေနာက္တပတ္ သို႔မဟုတ္ ၂ ပတ္အၾကာ) အမႈစစ္ေဆးတဲ့ အခါ ခ႐ိုင္တရား႐ံုးမွာ သိပၸံနည္းပညာဆိုင္ရာ ထြက္ဆိုခ်က္ ေပးရပါမယ္။ က်မတို႔ ဌာနက သိပၸံပညာရွင္ ၂ ေယာက္နဲ႔ ဆရာ၀န္တေယာက္ တရား႐ံုးမွာ သက္ေသခံထြက္ဆိုၾကမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

သိပၸံပညာရွင္ ၂ ေယာက္က DNA စစ္ေဆးမႈေတြ႔ရွိခ်က္နဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ထြက္ဆိုၾကမွာ ျဖစ္ၿပီးေတာ့ ဆရာ၀န္ကေတာ့ စြပ္စြဲခံရသူ ၂ ဦးရဲ႕ ႐ုပ္ပိုင္းဆိုင္ရာ စစ္ေဆးေတြ႔ရွိမႈကို ထြက္ဆိုမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ သူတို႔ (စြပ္စြဲခံရသူ မ်ား) က အမႈစံုစမ္း စစ္ေဆးစဥ္အတြင္းမွာ ရဲတပ္ဖြဲ႔က သူတို႔ကို ညွဥ္းပန္းႏွိပ္စက္ခဲ့တယ္လို႔ တရားသူႀကီးေတြနဲ႔ အမ်ိဳးသား လူ႔ အခြင့္အေရး ေကာ္မတီကို ေျပာျပခဲ့လို႔ ျဖစ္ပါသည္။ ဆရာ၀န္က စြပ္စြဲခံရသူ ၂ ဦးကို ေထာင္ထဲမွာ ႐ုပ္ပိုင္းဆိုင္ရာ စစ္ေဆးမႈေတြ ျပဳလုပ္ခဲ့ပါတယ္။ က်မတို႔ ဌာနက အဲဒါေတြကို တရား႐ံုးမွာ ထြက္ဆိုခ်က္ေပးမွာပါ။

ေမး။ ။ ေဒါက္တာက DNA စစ္ေဆးေရး စနစ္နဲ႔ ပတ္သက္လို႔ အမ်ားရဲ႕ေလးစားခံသူ ျဖစ္ပါတယ္။ မႈခင္းဆိုင္ရာ ေဆးပညာနည္းလမ္းေတြနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ အရင္က အားထုတ္ခဲ့တာေတြအတြက္လည္း ေထာက္ခံမႈေတြ ရခဲ့တယ္။ ဒါေၾကာင့္ ျမန္မာျပည္က စာဖတ္သူေတြကို ဘယ္လို သတင္းစကားေပးခ်င္ပါသလဲ။

ေျဖ။ ။ ထိုင္းႏိုင္ငံမွာ လူ႔အခြင့္အေရးဆိုင္ရာ ကိစၥေတြနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ အကူအညီ ေတာင္းႏိုင္တဲ့ အခြင့္အေရးတခု က်မတို႔မွာ ရွိပါတယ္။ ဆိုလိုတာက ထိခိုက္နစ္နာခဲ့ရတဲ့ ဓားစာခံေတြျဖစ္ေစ စြပ္စြဲခံရသူေတြျဖစ္ေစ မႈခင္းေဆးပညာအရ စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈ ဒုတိယအႀကိမ္လုပ္ေပးဖို႔ ေတာင္းဆိုႏိုင္တဲ့ အခြင့္အေရး ရွိပါတယ္။ တရားေရး၀န္ႀကီးဌာနရဲ႕ လက္ေအာက္မွာ ရွိတဲ့ က်မတို႔ ဗဟိုမႈခင္းေဆးပညာသိပၸံရဲ႕ တာ၀န္အရ ဒီအလုပ္ကို ဆက္လုပ္ပါလိမ့္မယ္။ ထိခိုက္နစ္နာခဲ့ရတဲ့သူေတြကိုျဖစ္ေစ စြပ္စြဲခံရသူေတြကိုျဖစ္ေစ က်မတို႔ ကူညီႏိုင္ပါတယ္။ တကယ္လို႔ သူတို႔မွာ ဒုတိယ အႀကိမ္ ေရြးခ်ယ္စရာရွိခဲ့ရင္ သူတို႔ ေတာင္းဆိုႏိုင္ပါတယ္။ က်မတို႔ကလည္း အေကာင္းဆံုး လုပ္ေပးပါမယ္။

(ဧရာဝတီ အဂၤလိပ္ပိုင္းတြင္ ေဖာ္ျပခဲ့ေသာ Dr Pornthip: ‘Victims or Suspects Have the Right to Ask For a Second Opinion’ ကို ဆီေလ်ာ္ေအာင္ ဘာသာျပန္သည္)