လႊတ္ေတာ္သစ္တြင္ ပံုဝင္ေဖာ္ၾကမည့္ အမ်ိဳးသမီး အမတ္မ်ား

ဇူးဇူး

ဝင္ေရာက္ယွဥ္ၿပိဳင္သည့္ အမ်ိဳးသမီး အမတ္ေလာင္း ၈၀၀ ခန္႔အနက္ ၂၀၁၅ ေရြးေကာက္ပြဲရလဒ္အရ ၁၅၀ ခန္႔ အႏိုုင္ရရွိခဲ့ရာ လာမည့္လႊတ္ေတာ္သစ္မ်ားတြင္ အမ်ိဳးသမီးကိုယ္စားလွယ္ဦးေရ ပုိမုိပါ၀င္လာၿပီ ျဖစ္သည္။

ယင္းရလဒ္က အနာဂတ္ ျမန္မာ့ႏုိင္ငံေရး ဦးေဆာင္ အခန္းက႑မ်ားတြင္ အမ်ိဳးသမီးမ်ား ပုိမုိပါ၀င္လာႏုိင္ေစရန္ ေရာင္နီပ်ိဳးလာျခင္းပင္ျဖစ္သည္ဟု အမ်ိဳးသမီးအေရး ေဆာင္ရြက္ေနသူမ်ားက သံုးသပ္ၾကသည္။

ယခုုႏွစ္ ႏုိ၀င္ဘာ ၈ ရက္တြင္ ျပဳလုပ္ခဲ့ေသာ ပါတီစံု အေထြေထြေရြး ေကာက္ပြဲတြင္ ကိုယ္စားလွယ္ေလာင္း စုစုေပါင္း ၆၀၃၉ ဦး ၀င္ေရာက္ယွဥ္ၿပိဳင္ခဲ့သည့္အနက္ အမ်ိဳးသမီးကိုယ္စားလွယ္ေလာင္းဦးေရ ၈၀၀ ၀န္းက်င္ ပါဝင္ခဲ့ၿပီး ၁၅၀ ခန္႔ အႏုိင္ရရွိခဲ့သည္ဟု ျပည္ေထာင္စု ေရြးေကာက္ပြဲေကာ္မရွင္ (UEC) ၏ စာရင္းမ်ားအရ သိရသည္။

လႊတ္ေတာ္ထဲသို႔ အမ်ိဳးသမီးကိုယ္စားလွယ္မ်ား ပိုမုိေရာက္ရွိလာျခင္းျဖင့္ ဥပေဒျပဳေရးမ႑ိဳင္တြင္ အမ်ိဳးသမီး အခြင့္အေရးႏွင့္ သက္ဆုိင္သည့္ ဥပေဒျပ႒ာန္းျခင္း၊ အမ်ိဳးသမီးႏွင့္ ကေလးသူငယ္မ်ား၏ ဘ၀လံုၿခံဳေရးႏွင့္ အကာအကြယ္ ျဖစ္ေစမည့္ အဆုိတင္သြင္းမႈမ်ား ပိုမုိျပဳလုပ္လာႏုိင္မည္ဟု အမ်ိဳးသမီးအေရး ေဆာင္ရြက္ေနသည့္ အဖြဲ႔အစည္းမ်ားက ေမွ်ာ္လင့္ၾကသည္။

ယခင္က အမ်ိဳးသမီး လႊတ္ေတာ္ ကုိယ္စားလွယ္နည္းသည့္အတြက္ လႊတ္ေတာ္တြင္း အမ်ိဳးသမီးအေရးကိစၥမ်ား ညွိႏႈိင္းျခင္း၊ ေဆြးေႏြးျခင္း၊ ဆံုးျဖတ္ျခင္း အဆုိေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားတြင္ ႐ႈံးနိမ့္ခဲ့ရေၾကာင္း၊ ရာထူးႀကီးႀကီး ေနရာမ်ားတြင္လည္း အမ်ိဳးသားမ်ားကသာ တာ၀န္ယူရသည့္အတြက္ အမ်ိဳးသမီးမ်ားက ဦးေဆာင္အခန္းက႑တြင္ ပါ၀င္ခြင့္ရရန္ အခြင့္အေရး အလြန္နည္းပါးခဲ့ေၾကာင္း လက္ရွိ အမ်ိဳးသမီးလႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္မ်ားက ေျပာသည္။

လက္ရွိ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္ ေဒၚျဖဴျဖဴသင္းက “အခုလာမယ့္ လႊတ္ေတာ္မွာ အမ်ိဳးသမီးေတြ မ်ားလာတယ္ဆုိေတာ့ ပိုၿပီးလည္း ၀မ္းသာတယ္။ ႀကိဳလည္းႀကိဳဆုိရမယ္။ ဒီထက္ပုိမ်ားဖုိ႔လည္း အစ္မတုိ႔ ထပ္ႀကိဳးစားရမယ္။ လုိအပ္ခ်က္ေတြ အမ်ားႀကီး ရွိေနေသးတယ္။ အမ်ိဳးသမီးေတြ ေရွ႕တန္းေရာက္ဖုိ႔ တကယ့္ကို ဦးေဆာင္ႏုိင္တဲ့ေနရာ ေရာက္ဖုိ႔ အမ်ားႀကီး လုပ္ၾကရဦးမယ္။ အခက္အခဲေတြကလည္း အမ်ားႀကီးရွိေနတုန္းေလ” ဟု ရွင္းျပသည္။

လႊတ္ေတာ္ထဲေရာက္မည့္ အမ်ိဳးသမီး ကိုယ္စားလွယ္မ်ားအေနျဖင့္ အမ်ိဳးသမီးႏွင့္ သက္ဆုိင္သည့္ အဆုိတင္သြင္းမႈ မ်ားသာမက ႏုိင္ငံေရးအရ ဆံုးျဖတ္ပုိင္ခြင့္ရွိသည့္ အခန္းက႑မ်ားတြင္လည္း ပုိမုိပါ၀င္လာေစခ်င္ေၾကာင္း က်ား၊ မ ေရးရာ တန္းတူညီမွ်ေရး ကြန္ရက္မွ ဒါ႐ုိက္တာ ေဒၚေမစပယ္ျဖဴက ေျပာသည္။
“အမ်ိဳးသမီးေတြ လႊတ္ေတာ္ထဲမွ မဟုတ္ဘူး ေခါင္းေဆာင္မႈနဲ႔ ဆံုးျဖတ္ခ်က္တဲ့ ေနရာေတြမွာ အမ်ိဳးသမီးေတြ ပိုမုိ ပါ၀င္လာျခင္းအားျဖင့္ က်မတုိ႔ႏုိင္ငံ အနာဂတ္ကို ဒီထက္ပိုၿပီး ေကာင္းမြန္တဲ့ အေျပာင္းအလဲေတြကို အမ်ိဳးသမီးေတြက ေျပာင္းလဲေပးႏုိင္မယ္လုိ႔ ယူဆလုိ႔ပါ” ဟု ယင္းက ဆုိသည္။

သို႔ေသာ္ အမ်ိဳးသားအမ်ားစု ႀကီးစုိးသည့္ လႊတ္ေတာ္ထဲသို႔ ေရာက္ရွိသြားမည့္ အမ်ိဳးသမီး ကိုယ္စားလွယ္မ်ားအေနျဖင့္ စိန္ေခၚမႈမ်ား ရွိမည္ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ အမ်ိဳးသားထက္ ပိုမုိႀကိဳးစားၾကရမည္ျဖစ္ၿပီး အရည္အေသြးပုိင္းတြင္ ပိုမုိ ျမင့္မားလာေစေရး အတြက္ကိုလည္း အမ်ိဳးသမီးအေရး ေဆာင္ရြက္ေနသည့္ အဖြဲ႔အစည္းမ်ားက လက္တြဲပူးေပါင္းကာ ကူညီရန္အသင့္ရွိေၾကာင္း ေဒၚေမစပယ္ျဖဴက ေျပာသည္။

ျမန္မာႏုိင္ငံသည္ အမ်ိဳးသမီးမ်ားအေပၚ နည္းမ်ိဳးစံုျဖင့္ ခြဲျခားႏွိမ့္ခ်ဆက္ဆံမႈမ်ား ဖယ္ရွားေရး သေဘာတူစာခ်ဳပ္ (CEDAW) တြင္ လက္မွတ္ေရးထုိးထားေသာ္လည္း ယင္းစာခ်ဳပ္ႏွင့္ ပတ္သက္ၿပီး သိရွိနားလည္မႈ နည္းေနဆဲျဖစ္ၿပီး အစုိးရကိုယ္တုိင္ကလည္း အမွန္တကယ္ လုိက္နာမႈ ရွိ မရွိဆုိသည္ကို ေမးခြန္းထုတ္စရာ အေျခအေန ျဖစ္ေနေသးသည္။

လက္ရွိအေျခအေနတြင္ အမ်ိဳးသမီးအခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္ခံရမႈမ်ား၊ သက္ငယ္ မုဒိမ္းမႈမ်ား ေလ်ာ့က်သြားျခင္း မရွိသည့္အျပင္ စစ္ပြဲမ်ားျဖစ္ပြားေနသည့္ ေဒသမ်ားတြင္မူ အမ်ိဳးသမီးမ်ားအေပၚ လိင္အၾကမ္းဖက္မႈ အပါအ၀င္ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မ်ား ပိုမုိမ်ားျပားလာၿပီး အေရးယူသည့္ အပုိင္းတြင္လည္း အားနည္းသည္ကို ေတြ႔ရေၾကာင္း အမ်ိဳးသမီးအဖြဲ႔ အစည္းမ်ားက ေထာက္ျပၾကသည္။

ထုိ႔ေၾကာင့္ အမ်ိဳးသမီးမ်ား အၾကမ္းဖက္ခံရသည့္အခါ၊ အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္ခံရသည့္အခါ စာရြက္ေပၚတြင္ မဟုတ္ဘဲ လက္ေတြ႔တြင္ ထိေရာက္စြာ အေရးယူႏုိင္မည့္ ဥပေဒတရပ္ ေပၚေပါက္လာေရးကို အေလးထား ေဆာင္ရြက္ေပးရန္ လုိအပ္ေၾကာင္း အမ်ိဳးသမီးအေရး ေဆာင္ရြက္ေနသူမ်ားက အႀကံျပဳသည္။

“တုိင္းျပည္ မတည္မၿငိမ္ျဖစ္မႈနဲ႔အတူ အမ်ိဳးသမီးေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ငယ္ငယ္ရြယ္ရြယ္ ကတည္းက Rape case ေတြျဖစ္တယ္။ အသက္အရြယ္ႀကီးရင့္သူ အမ်ိဳးသမီးေတြဘ၀က လံုၿခံဳမႈမရွိဘူး။ တရားဥပေဒစုုိးမုိးမႈ မရွိတာေတြေပါ့။ အဲဒီလုိ လံုၿခံဳမႈ မရွိတဲ့ေနာက္မွာပဲ အမ်ိဳးသမီးေတြရဲ႕ စြမ္းရည္ေတြက ေတာ္ေတာ္က်လာတယ္။ ဒါေတြကို ျမွင့္တင္ေပးဖုိ႔အတြက္ အမ်ိဳးသမီးေတြအားလံုး ေရွ႕တန္းေရာက္လာဖုိ႔ အတြက္ဆုိရင္ အဘက္ဘက္က ႀကိဳးစားဖုိ႔လုိတယ္” ဟု ေဒၚျဖဴျဖဴသင္းက ေျပာသည္။

၂၀၁၅ ေရြးေကာက္ပြဲရလဒ္အရ ေနရာအမ်ားဆံုး အႏုိင္ရရွိထားသည့္ NLD တြင္ အမ်ိဳးသမီး လႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္ ၁၃၃ ဦး အႏုိင္ရရွိထားသည့္အျပင္ အမ်ိဳးသမီးအခြင့္အေရး လႈပ္ရွားေဆာင္ရြက္ေနသူ တခ်ိဳ႕လည္း ပါ၀င္ေနေသာေၾကာင့္ ဥပေဒျပဳေရးမ႑ိဳင္တြင္ အမ်ိဳးသမီးမ်ားအတြက္ အသံက်ယ္က်ယ္ ေျပာဆုိေပးႏုိင္ေတာ့မည္ဟု အမ်ိဳးသမီးအဖြဲ႔မ်ားက ေမွ်ာ္လင့္ၾကသည္။

ၿပီးခဲ့သည့္ ၂၀၁၀ ေရြးေကာက္ပြဲတြင္ အမ်ိဳးသမီးကိုယ္စားလွယ္ေလာင္း ၁၂၇ ဦး ၀င္ေရာက္ယွဥ္ၿပိဳင္ခဲ့ၿပီး ၄၄ ဦး ေရြးခ်ယ္ခံခဲ့ရသည္။

၂၀၁၂ ၾကားျဖတ္ေရြးေကာက္ပြဲတြင္မူ အမ်ိဳးသမီး ကိုယ္စားလွယ္ေလာင္း ၂၄ ဦး ၀င္ၿပိဳင္ၿပီး ၁၃ ဦး ေရြးခ်ယ္ခံရသည့္ အတြက္ လက္ရွိလႊတ္ေတာ္တြင္ စုစုေပါင္း အမ်ိဳးသမီးအမတ္ဦးေရ ၅၇ ဦးသာရွိၿပီး အေရွ႕ေတာင္အာရွႏိုင္ငံမ်ားႏွင့္ ႏိႈင္းယွဥ္ပါက အနိမ့္ဆံုးျဖစ္ေနသည္။

အမ်ိဳးသမီးအေရး ေဆာင္ရြက္ေနသူမ်ားက အစဥ္တစုိက္ ေျပာဆုိလ်က္ရွိသည့္ ျမန္မာ့ႏိုင္ငံေရး အခင္းအက်င္းတြင္ အမ်ိဳးသမီးပမာဏ ၃၀ ရာခုိင္ႏႈန္းပါ၀င္ႏုိင္ရန္ဟူေသာ ပမာဏကို ယခုရရွိထားသည့္ အမ်ိဳးသမီးကိုယ္စားလွယ္ အေရအတြက္က မျပည့္မီေသးေသာ္လည္း ေနာက္လာမည့္ ေရြးေကာက္ပြဲမ်ားတြင္ ပုိမုိပါ၀င္လာမည္ဟု ယံုၾကည္ေနၾကသည္။

၂၀၁၅ ေရြးေကာက္ပြဲအႏုိင္ရ အမ်ိဳးသားဒီမုိကေရစီ အဖြဲ႔ခ်ဳပ္ (NLD) ရွားေတာၿမိဳ႕နယ္ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္ ေဒၚ၀င့္၀ါထြန္းက “က်မက အမ်ဳိးသမီးထုေတြကို အားေပးခ်င္တာက ေနရာဆိုတာက ရွိၿပီးသား၊ အဲဒီေနရာကို ေတာင္းစရာမလိုဘူး၊ ကိုယ္တိုင္ ႀကိဳးစားရင္ ေရာက္ပါတယ္ဆိုတဲ့ အခ်က္ကို ယံုၾကည္ေစခ်င္တယ္” ဟု ေျပာသည္။

ေဒၚ၀င့္၀ါထြန္းသည္ အသက္ ၃၀ အရြယ္ရွိၿပီျဖစ္ၿပီး ၆ လသားအရြယ္ ကုိယ္၀န္ကို လြယ္ထားလ်က္ႏွင့္ တရြာ၀င္ တရြာထြက္ တအိမ္တက္ဆင္း မဲဆြယ္ခဲ့ကာ ၿပိဳင္ဘက္ပါတီမွ ကိုယ္စားလွယ္ကို ၁၅၇၅ မဲ၊ ၇၅၄ မဲႏွင့္ မဲအျပတ္အသတ္ အႏုိင္ရရွိခဲ့သူျဖစ္သည္။

အမ်ိဳးသမီးမ်ားအေနျဖင့္ အိမ္မႈကိစၥမ်ားျဖင့္သာ အခ်ိန္ကုန္မေနဘဲ မိမိပတ္၀န္းက်င္၊ မိမိရပ္ရြာ၊ မိမိတုိင္းျပည္ ဖြံ႔ၿဖိဳးတုိးတက္ေရး အတြက္ကို တတ္ႏုိင္သေလာက္ ပါ၀င္ေဆာင္ရြက္ႏုိင္ေၾကာင္းကို ယင္းကိုယ္စားလွယ္ ေဒၚ၀င့္၀ါထြန္းက သက္ေသျပလုိက္ျခင္းပင္ ျဖစ္သည္။

“ဒီမိုကေရစီရဲ႕ အႏွစ္သာရအရ ကိုယ္လိုခ်င္တဲ့ အရာတခုကို ရဲရဲဝံ့ဝံ့နဲ႔ ျပတ္ျပတ္သားသား ေတာင္းဆိုႏိုင္ ကတည္းကိုက က်မတို႔ အမ်ဳိးသမီးထုေတြသည္ လံုးဝ မညံ့ဘူး။ အဲဒါေၾကာင့္ အမ်ဳိးသမီးထုေတြသည္ ၃၀ ရာခိုင္ႏႈန္း ေတာင္းဆိုစရာ မလိုပါဘူး။ ၅၀ ရာခိုင္ႏႈန္း ျဖစ္လာႏိုင္သလို၊ ၁၀၀ ရာခိုင္ႏႈန္းလည္း ျဖစ္လာႏိုင္တယ္ ဆိုတာကို က်မ ရဲရဲႀကီး အာမ ခံႏိုင္ပါတယ္” ဟု ေဒၚ၀င့္၀ါထြန္းက ေျပာသည္။

လႊတ္ေတာ္ထဲေရာက္ရွိသြားမည့္ အမ်ိဳးသမီး ကိုယ္စားလွယ္မ်ားသည္ အမ်ိဳးသားမ်ားႏွင့္ ရင္ေဘာင္တန္းကာ ယင္းတုိ႔ လုပ္ႏုိင္သည္ထက္ မေလ်ာ့ဘဲ အမ်ိဳးသားမ်ား အထင္မေသးႏုိင္ေအာင္ ႀကိဳးစားၿပီး လႊတ္ေတာ္ျပင္ပမွ အမ်ိဳးသမီးမ်ားကိုလည္း လက္တြဲ ေခၚေဆာင္ေပးေစလုိေၾကာင္း မြန္အမ်ိဳးသမီးပါတီဥကၠ႒ မိလယိုင္မြန္က ဆႏၵျပဳသည္။

ႏုိင္ငံအေျပာင္းအလဲႏွင့္အတူ အမ်ိဳးသမီးမ်ားဘ၀ တုိးတက္ျမင့္မားရန္အတြက္ လႊတ္ေတာ္ျပင္ပရွိ အမ်ိဳးသမီးအေရး ေဆာင္ရြက္ေနသူမ်ား၊ အမ်ိဳးသမီး အဖြဲ႔အစည္းမ်ားကလည္း လႊတ္ေတာ္တြင္း အမ်ိဳးသမီး ကိုယ္စားလွယ္မ်ားႏွင့္အတူ လက္တြဲညီညီ ခ်ိတ္ဆက္ေဆာင္ရြက္သြားရန္ အဆင္သင့္ရွိေၾကာင္း အမ်ိဳးသမီးအဖြဲ႔မ်ားက တညီတညြတ္တည္း ေျပာဆုိၾကသည္။

အႏုိင္ရရွိထားသည့္ အမ်ိဳးသမီး ကိုယ္စားလွယ္မ်ားကလည္း ႏုိင္ငံေရး၊ စီးပြားေရး၊ လူမႈေရးအစရွိသည့္ က႑ အသီးသီးႏွင့္ ႏုိင္ငံဖြံ႔ၿဖိဳးတုိးတက္ေရးအတြက္ ဆံုးျဖတ္ပိုင္ခြင့္ရွိသည့္ ေနရာမ်ားတြင္ ပမာဏ မည္မွ်ပါ၀င္လာသည္ အထိ စြမ္းေဆာင္ႏုိင္မည္ကိုမူ ေစာင့္ၾကည့္ၾကရမည္ျဖစ္ေပသည္။