“ျမန္မာမြတ္စလင္တပ္” တကယ္ ရွိရဲ့လား

ကားေလာ့စ္ ဆာဒီနာ ဂလခ်ီႏွင့္ ဗာ႐ိုနီကာ ပီဒ႐ိုဆာ

တရားခံ ေရွ႕ေနမ်ားႏွင့္ လံုၿခံဳေရးကၽြမ္းက်င္သူမ်ားက အမွန္တကယ္ရွိမေနေၾကာင္း ေျပာၾကသည့္ အၾကမ္းဖက္ အဖြဲ႔ အစည္း တခုႏွင့္ ဆက္သြယ္သည္ဆိုသည့္ အေၾကာင္းျပခ်က္ျဖင့္ အစိုးရ၏ ဖမ္းဆီးခံရသူ အနည္းဆံုး ၁ ဒါဇင္ခန္႔ ရွိခဲ့ပါသည္။

“ျမန္မာမြတ္စလင္တပ္ (Myanmar Muslim Army)” အမွန္တကယ္ရွိေနၾကာင္း ေဖာ္ျပႏိုင္သည့္ သက္ေသ အေထာက္အထားမ်ားကို ေဖာ္ထုတ္ျပသရန္ ဦးသိန္းစိန္ အစိုးရက ျငင္းပယ္ခဲ့သည့္အတြက္ ကာလရွည္ၾကာစြာ မြတ္စလင္မ်ားအေပၚ ဖိႏွိပ္ကန္႔သတ္ခဲ့သည့္ အစိုးရက အၾကမ္းဖက္ၿခိမ္းေျခာက္မႈတခုကို တီထြင္၍ ေရွ႕တန္းတင္ေနသည္ဟူေသာ အလားအလာက ျဖစ္ႏိုင္ေခ် ပိုမ်ားေနသည္။

ဖမ္းဆီးခံထားရသူ အေရအတြက္ကို သဲသဲကြဲကြဲ မသိရေသာ္လည္း The Intercept အြန္လိုင္း သတင္းဌာနက ရရွိခဲ့သည့္ အေထာက္အထားမ်ားႏွင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံမွ အမႈ ၃ ခုႏွင့္ ပတ္သက္၍ ေတြ႔ဆံုေမးျမန္းခဲ့ျခင္းမ်ားအရ ပထမအမႈတြင္ အၾကမ္းဖက္ အဖြဲ႔အစည္းႏွင့္ ဆက္သြယ္မႈျဖင့္ ဖမ္းဆီးခံထားရသူ ၁၂ ဦး၊ ဒုတိယ အမႈတြင္ တိုင္းျပည္ေနရာ အႏွံ႔အျပား တြင္ ဗံုးေဖာက္ခြဲရန္ ႀကံစည္ရာ၌ ပါ၀င္ပတ္သက္မႈျဖင့္ ဖမ္းဆီးခံထားရသူ ၅ ဦးႏွင့္ တတိယေျမာက္မွာ အၾကမ္းဖက္အဖြဲ႔ ကို ေငြေၾကးေထာက္ပံ့သည့္ အမႈျဖင့္ ဖမ္းဆီးခံထားရသူ တဦးတို႔ ျဖစ္သည္။ ၎တို႔ကို စက္တင္ဘာႏွင့္ ႏို၀င္ဘာလမ်ား အတြင္းတြင္ ဖမ္းဆီးခဲ့ျခင္း ျဖစ္ပါသည္။ (ျပီးခဲ့သည့္အပတ္ တနလၤာေန႕က မႏၲေလးတြင္ မြတ္စလင္ ၁၂ ဦးကို ေထာင္ဒဏ္ ၅ ႏွစ္ အျပစ္ေပးခဲ့သည္)

“စြဲဆိုျခင္းခံရသူမ်ားသည္ တရားမ၀င္လႈပ္ရွားေနသည့္ ျမန္မာမြတ္စလင္တပ္၏ စခန္းမ်ားတြင္ ေလ့က်င့္သင္တန္း တက္ခဲ့ၾကသည္”ဟု The Intercept မွရရွိသည့္ တရား႐ံုးမွ စာရြက္စာတန္းတခုတြင္ ေဖာ္ျပထားသည္ကို ေတြ႔ရသည္။

တရား၀င္ထုတ္ျပန္ခ်က္မ်ားအရ ျမန္မာႏိုင္ငံ လူဦးေရ၏ ၄ ရာခိုင္ႏႈန္းသည္ မြတ္စလင္မ်ား ျဖစ္ေသာ္လည္း အမွန္တကယ္ တြင္ ၎ထက္ အေရအတြက္မ်ားမည္ဟု ယူဆရၿပီး ၁၀ ရာခိုင္ႏႈန္းခန္႔ အထိရွိႏိုင္ပါသည္။ လူဦးေရ အမ်ားဆံုး ျဖစ္သည့္ ႐ိုဟင္ဂ်ာ မြတ္စလင္မ်ားမွာ ရခိုင္ျပည္နယ္တြင္ အဓိကေနထိုင္ၾကၿပီး အျခားမြတ္စလင္္မ်ားမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံ ေနရာ အႏွံ႔အျပားတြင္ ရွိေနၾကသည္။ အစိုးရက ႐ိုဟင္ဂ်ာမ်ားကို ႏိုင္ငံသားအျဖစ္သတ္မွတ္ေပးရန္ ညင္းပယ္ခဲ့သည္မွာ ဆယ္စုႏွစ္မ်ားစြာ ရွိခဲ့ၿပီ ျဖစ္ၿပီး သူတို႔သည္ ရည္ရြယ္ခ်က္ရွိရွိျပဳလုပ္သည့္ လူမ်ိဳးေရးတိုက္ခိုက္မႈမ်ား၏ ပစ္မွတ္ျဖစ္ခဲ့ရသည္ဟု လူ႔အခြင့္အေရး အဖြဲ႔အစည္းမ်ားက ဆိုသည္။ ပင္လယ္ျပင္ကို ျဖတ္ေက်ာ္ ထြက္ေျပးရင္း ေသဆံုးသူ အေရအတြက္မွာ ယခုႏွစ္ ပထမ ၄ လ အတြင္းတြင္ ၃၀၀ ခန္႔ ရွိမည္ဟု ခန္႔မွန္းရေၾကာင္း ကုလသမဂၢ ဒုကၡသည္မ်ားဆိုင္ရာ မဟာမင္းႀကီး႐ံုးက ဆိုသည္။

႐ိုဟင္ဂ်ာ မဟုတ္သည့္ မြတ္စလင္မ်ားမွာလည္း ျမန္မာႏိုင္ငံသားမ်ား ျဖစ္ေသာ္လည္း ခြဲျခားဆက္ဆံမႈမ်ားႏွင့္ ရင္ဆိုင္ေန ၾကရသည္။ ၿပီးခဲ့သည့္ ႏွစ္မ်ား အတြင္းတြင္ ရခိုင္ျပည္နယ္ ျပင္ပတြင္လည္း မြတ္စလင္ဆန္႔က်င္ေရး အဓိက႐ုဏ္းမ်ား ျဖစ္ ေပၚခဲ့သည္။ ျမန္မာမြတ္စလင္တပ္ႏွင့္ အဆက္အသြယ္ရွိသည္ သို႔မဟုတ္ အၾကမ္းဖက္တိုက္ခိုက္ရန္ ႀကံစည္သည္ ဆိုသည့္ စြဲခ်က္ႏွင့္ ဖမ္းဆီးခံရသူမ်ားမွာ အမ်ားအားျဖင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံ အလယ္ပိုင္းႏွင့္ ေျမာက္ပိုင္းမွ ျဖစ္ၾကသည္။

စစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရး လက္ေအာက္တြင္ ဆယ္စုႏွစ္ ၅ ခုၾကာျမင့္ခဲ့ၿပီးေနာက္ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္တြင္ စစ္ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးမ်ားက “စည္းကမ္း ျပည့္၀ေသာ ဒီမိုကေရစီ” ဟု ေခၚသည့္ ႏိုင္ငံေရး အသြင္ကူးေျပာင္းမႈတခု ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ေပၚေပါက္လာခဲ့သည္။ စစ္ဗိုလ္ ခ်ဳပ္ ေဟာင္းမ်ားပါ၀င္သည့္ အရပ္သားတပိုင္းအစိုးရကို ဖြဲ႔စည္းခဲ့သည္။ ရာႏွင့္ ခ်ီေသာ ႏိုင္ငံေရး အက်ဥ္းသားမ်ားကို လြတ္ ၿငိမ္းခ်မ္းသာခြင့္ ေပးခဲ့သည္။ ေနအိမ္အက်ယ္ခ်ဳပ္ႏွင့္ ၁၅ ႏွစ္ေက်ာ္ ေနထိုင္ခဲ့ရသည့္ အတိုက္အခံေခါင္းေဆာင္ ေဒၚ ေအာင္ဆန္းစုၾကည္လည္း ၂၀၁၂ ခုႏွစ္တြင္ က်င္းပသည့္ ၾကားျဖတ္ေရြးေကာက္ပြဲတြင္ အႏိုင္ရရွိၿပီး လႊတ္ေတာ္တြင္းသို႔ ေရာက္ရွိလာခဲ့သည္။

ထိုသို႔ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈမ်ား ျပဳလုပ္ခဲ့သည့္ အတြက္ အစိုးရအေနျဖင့္လည္း လြန္ခဲ့ေသာ ႏွစ္အနည္းငယ္ကဆိုလွ်င္ စဥ္းစား၍ ပင္မရႏိုင္သည့္ ႏိုင္ငံတကာ၏ အသိအမွတ္ျပဳလက္ခံမႈမ်ား အေတာ္အသင့္ျပန္လည္ ရရွိလာခဲ့သည္။ ၂၀၀၅ ခုႏွစ္တြင္ အေမရိကန္ႏိုင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ေနေသာ ကြန္ဒိုလီဇာ႐ိုက္စ္က ျမန္မာႏိုင္ငံကို အာဏာရွင္ မ်ား၏ ေရွ႕တန္း စခန္းမ်ားထဲမွ တခုအျဖစ္ အထက္လႊတ္ေတာ္ၾကားနာမႈတခုတြင္ စာရင္းသြင္း ထြက္ဆိုခဲ့သည္။ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္ ေရာက္သည့္အခါ ဘားရတ္အိုဘားမားက ျမန္မာႏိုင္ငံသို႔ လာေရာက္သည့္ ပထမဆံုးေသာ အေမရိကန္ သမၼတ ျဖစ္လာၿပီး ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးကို ဂုဏ္ျပဳခဲ့ပါသည္။ သူ၏ ႏိုင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး ဟီလာရီကလင္တန္လည္း ျမန္မာႏိုင္ငံသို႔ လာေရာက္လည္ပတ္ခဲ့ၿပီး ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ တိုးတက္မႈေၾကာင့္ အသက္ရွဴပင္မွားခဲ့ရသည္ဟု ၂၀၁၄ ခုႏွစ္တြင္ ျပန္လည္ေျပာျပခဲ့သည္။ ျမန္မာအစိုးရက ၎တို႔၏ ပံုရိပ္ကို ျမွင့္တင္ႏိုင္ရန္ အတြက္ ဂြၽန္ပိုဒက္စတာ တည္ေထာင္သည့္ ၀ါဒ ျဖန္႔ခ်ီေရး ပြဲစားကုမၸဏီ တခုျဖစ္သည့္ Podesta Group ကို ငွားရမ္းခဲ့သည္။ ဂြၽန္ပိုဒက္စတာသည္ ကလင္တန္၏ မဲဆြယ္ လႈပ္ရွားမႈအဖြဲ႔ ဥကၠဌ ျဖစ္ပါသည္။

တိုင္းျပည္၏ လူမ်ားစု ဗုဒၶဘာသာ၀င္မ်ား ႏိုင္ငံေရး လြတ္လပ္ခြင့္ တိုးတက္ ေကာင္းမြန္လာေသာ္လည္း မြတ္စလင္မ်ား၏ အေျခအေန ဆိုးရြားလာသည္။

ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ မြတ္စလင္မ်ားကို လူမ်ားစု ဗုဒၶဘာသာ၀င္မ်ားက ႏိုင္ငံျခားသားမ်ားအျဖစ္ သေဘာထားခဲ့ၾကသည္။ ၎တို႔ကို အစိုးရ တာ၀န္ရွိသူမ်ားႏွင့္ အမ်ိဳးသားေရး အစြန္းေရာက္သူမ်ားက အျပင္လူမ်ား၊ ရန္သူမ်ား အျဖစ္ ပံုေဖာ္ ေနခဲ့ၾကသည္။ စစ္အာဏာရွင္မ်ားက ႏိုင္ငံေရး ပဋိပကၡမ်ားမွ အာ႐ံုေျပာင္းလဲေစရန္ အတြက္ ထိုသို႔ ျပဳလုပ္ခဲ့သည္မွာ ၾကာျမင့္ခဲ့ၿပီ ျဖစ္သည္ဟု ေ၀ဖန္သူမ်ားက ဆိုသည္။

၂၀၀၁ ခုႏွစ္တြင္ သမၼတ ေဂ်ာ့ဘုရွ္၏ အေမရိကန္ အစိုးရက အၾကမ္းဖက္မႈဆန္႕က်င္ေရးစစ္ပြဲ စတင္ဆင္ႏြဲသည့္ အခ်ိန္တြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံမွ မြတ္စလင္မ်ားကို အၾကမ္းဖက္ၿခိမ္းေျခာက္မႈျဖစ္လာႏိုင္သည့္ အလားအလာတခု အျဖစ္ စတင္ပံု ေဖာ္ခဲ့သည္။ သို႔ေသာ္လည္း အေမရိကန္ အစိုးရက စစ္အစိုးရကို အထီးက်န္ျဖစ္ေစရန္ ႀကိဳးစားေနသည့္ ကာလ ျဖစ္သည့္ အတြက္ ႏိုင္ငံတကာ၏ အေလးေပးမႈ အနည္းငယ္သာ ရရွိခဲ့သည္။ စစ္အစိုးရက မြတ္စလင္မ်ားကို အၾကမ္းဖက္သမားမ်ားအျဖစ္ ပံုေဖာ္ခဲ့ေသာ္လည္း ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ၿပီးခဲ့သည့္ ႏွစ္မ်ားအတြင္း ္ မြတ္စလင္မ်ား၏ အၾကမ္းဖက္တိုက္ခိုက္မႈ မွတ္တမ္း မရွိခဲ့ပါ။

ယခုအခ်ိန္တြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံသည္ အေမရိကန္ႏွင့္ အျခား ရန္သူေဟာင္းမ်ားက ေထာက္ခံအားေပးသည့္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး ကာလအတြင္း ရွိေနၿပီး အေရးပါသည့္ ေရြးေကာက္ပြဲတခုကိုလည္း ႏို၀င္ဘာလတြင္ က်င္းပခဲ့သည္။ ျမန္မာအစိုးရအဖြဲ႔မွ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေဟာင္းမ်ား အေနျဖင့္ ၎တို႔၏ အာဏာထိန္းခ်ဳပ္မႈကို ႏိုင္ငံတကာမွာေရာ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ လူမ်ားစုမဲဆႏၵရွင္မ်ား အတြင္းတြင္ပါ ယခင္ကထက္ပို၍ တရား၀င္ျဖစ္ေစရန္ ပိုမို ၾကိဳးပမ္းခဲ့သည္။ အၾကမ္းဖက္ ၿခိမ္းေျခာက္မႈ အသစ္တခု ျပန္လည္ေပၚထြက္လာျခင္းက စစ္တပ္အေနျဖင့္ စည္းကမ္းျပည့္၀ေသာ ဒီမိုကေရစီ စနစ္တြင္ သူတို႔သည္သာ လံုၿခံဳေရးကို အာမခံခ်က္ေပးႏိုင္သူမ်ား ျဖစ္သည္ဟု ဆက္လက္၍ ေျပာႏိုင္ပါလိမ့္မည္။

စိုးမိုးေအာင္၏ မိသားစု တခုလံုး အိပ္ေပ်ာ္ေနသည့္ ႏို၀င္ဘာလ ၁၇ ရက္ေန႔ ညနက္ပိုင္းတြင္ မႏၲေလးၿမိဳ႕ရွိ သူတို႔ အိမ္ အတြင္းသို႔ ရဲ အဖြဲ႔၀င္ ၈ ဦးခန္႔ ၀င္ေရာက္လာခဲ့သည္။ ရဲအဖြဲ႔က အသက္ ၂၄ ႏွစ္အရြယ္ သားျဖစ္သူကို သူတို႔လက္သို႔ အပ္ရန္ မိသားစုကို ေတာင္းဆိုခဲ့သည္ဟု ယခုႏွစ္ အေစာပိုင္းက ျပဳလုပ္ခဲ့သည့္ အင္တာဗ်ဳးတြင္ သူ၏ မိခင္ ေဒၚႏြယ္နီ ေအာင္က ျပန္ေျပာျပသည္။ ရဲအဖြဲ႔၀င္မ်ားေရာ အိမ္ကို ၀ိုင္းရံထားသည့္ စစ္သားမ်ားပါ ဖမ္းဆီးရန္ ၀ရမ္းျပႏိုင္ျခင္းမရွိဟု သူက ေျပာသည္။ သားျဖစ္သူကို ေဒၚႏြယ္နီေအာင္ ၁၀ ရက္ခန္႔ မျမင္ခဲ့ရပါ။ သူ႔ကို ရဲစခန္းတြင္ ခ်ဳပ္ထားၿပီး ေရွ႕ေနႏွင့္လည္း ေတြဆံုခြင့္ မရခဲ့ပါ။ ႐ံုးတင္စစ္ေဆးသည့္ အခါက်မွ “ျမန္မာမြတ္စလင္တပ္”ႏွင့္ ပတ္သက္ေနသည့္ အတြက္ ဖမ္းဆီးျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း သိခဲ့ရသည္။

“သူက စစ္စခန္းတခုမွာ သင္တန္းတက္ခဲ့တယ္လို႔ သူတို႔ က စြပ္စြဲတယ္။ ဒါေပမယ့္ မျဖစ္ႏိုင္ဘူးေလ။ သူက ေနမေကာင္း ျဖစ္ေနတယ္။ အဆစ္အျမစ္ေယာင္တဲ့ ေရာဂါျဖစ္ေနတယ္။ ဒါေၾကာင့္ သူက ဘယ္လ္ိုလုပ္ၿပီး သင္တန္း တက္ႏိုင္မွာလဲ” ဟု ေဒၚႏြယ္နီေအာင္က ေျပာသည္။

စိုးမိုးေအာင္၏ ေရွ႕ေနျဖစ္သူ ေဒၚနႏၵာျမင့္သိန္းက ၎အမႈမွ အျခား သံသယရွိသူ ၄ ဦးအတြက္လည္း လိုက္ပါေဆာင္ရြက္ ေပးေနသူျဖစ္သည္။ “ျမန္မာမြတ္စလင္တပ္”ႏွင့္ ပတ္သက္သည့္ အတြက္ ႐ံုးတင္စစ္ေဆးျခင္းခံရသူ စုစုေပါင္း ၁၂ ဦး ရွိသည္ဟု The Intercept မွ ရရွိသည့္ စာရြက္စာတမ္းမ်ားအရ သိရသည္။ ၎တို႔ကို ၁၉၅၀ ခုႏွစ္ အေရးေပၚ စီမံမႈ အက္ဥပေဒအရ ဖမ္းဆီးျခင္း ျဖစ္သည္။ အတိုက္အခံမ်ား၊ ႏိုင္ငံေရးအရ သေဘာထား မတူညီသူမ်ားကို ဖမ္းဆီးရန္အတြက္ ထို ပုဒ္မကို အသံုးျပဳေလ့ရွိသည္ဟု ႏိုင္ငံေရး အက်ဥ္းသားမ်ား ကူညီေစာင့္ေရွာက္ေရး အသင္း(AAPP) ၏ အဆိုအရ သိရသည္။

တရားစြဲဆိုမႈတြင္ စစ္မွန္ေသာ သက္ေသအေထာက္အထား တင္ျပႏိုင္ျခင္း မရွိဘဲ ဖမ္းဆီးခ်ဳပ္ေႏွာင္ထားစဥ္ ႏွိပ္စက္ ညွဥ္းပမ္း၍ လက္မွတ္ေရးထိုးခိုင္းထားေသာ ထြက္ဆိုခ်က္မ်ားအရသာ စြပ္စြဲျခင္း ျဖစ္သည္ဟု ေဒၚနႏၵာျမင့္သိ္န္းက ေျပာသည္။ ဖမ္းဆီးခံရသူ အမ်ားစုမွာ တရား႐ံုးမေရာက္မီက တေယာက္ႏွင့္ တေယာက္ မသိခဲ့ဟု သူက ဆိုသည္။

“အစိုးရဘက္က သက္ေသေတြ (သတင္းတပ္ဖြဲ႔၀င္မ်ား) ကို ျမန္မာမြတ္စလင္တပ္နဲ႔ ပတ္သက္လို႔ သက္ေသ အ ေထာက္ အထားျပဖို႔ က်မကေမးတဲ့ အခါ တရား႐ံုးမေရာက္ခင္ သူတို႔ မေျပာႏိုင္ဘူးလို႔ ေျဖတယ္။ အဲဒီ အခ်က္အလက္ ေတြက အထက္ကေနေရာက္လာတာ” ဟု ေဒၚနႏၵာျမင့္သိန္းက ေျပာသည္။

ယခု ေဆာင္းပါးအတြက္ ျပဳလုပ္ခဲ့သည့္ အင္တာဗ်ဴးတြင္ သမၼတ႐ံုးမွ ညႊန္ၾကားေရးမွဴး ဦးေဇာ္ေဌးက အစိုးရ၏ အေန အထားကို ကာကြယ္သြားခဲ့သည္။ “ဒီကိစၥေတြနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ျပည္ထဲေရး ၀န္ႀကီးဌာနမွာ သက္ေသ အေထာက္အထားေတြ အားလံုးရွိပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အမ်ားျပည္သူသိေအာင္ေတာ့ က်ေနာ္တို႔ ေၾကညာလို႔ မရပါဘူး။ ဘာေၾကာင့္လဲဆို ေတာ့ အမ်ိဳးသားလံုၿခံဳေရးနဲ႔ ဆိုင္တဲ့ ကိစၥျဖစ္ေနလို႔ပါ” ဟု သူက ေျပာသည္။ တရားခြင္တြင္ သက္ေသ အေထာက္အထားမ်ား ျပသႏိုင္ျခင္း မရွိသည့္ အတြက္ ဖမ္းဆီးခံထားရသူမ်ား အေနျဖင့္ မွ်တေသာ စစ္ေဆးမႈကို မည္ကဲ့သို ေမွ်ာ္လင့္ ႏိုင္မည္နည္းဟု ေမးသည့္အခါ ဦးေဇာ္ေဌးက “သူတို႔ အေနနဲ႔ အထက္႐ံုးေတြကို အယူခံ၀င္ႏိုင္တဲ့ အခြင့္အေရး ရွိပါတယ္” ဟု ေျဖသည္။

အဆိုပါ “ျမန္မာမြတ္စလင္တပ္”တြင္ အဖြဲ႔၀င္မည္မွ် ပါ၀င္သည္ဆိုသည့္ အခ်က္ကို ေျဖဆိုရန္ ဦးေဇာ္ေဌးက ျငင္းပယ္ခဲ့သည္။ အမ်ိဳးသား လံုၿခံဳေရး အေျခအေနေၾကာင့္ သတင္းအခ်က္အလက္မ်ား ထုတ္ေဖာ္ေျပာဆိုႏိုင္ျခင္း မရွိဟု ဆိုသည္။ သို႔ေသာ္လည္း “ တိုင္းျပည္ ျပင္ပမွာေတာ့ လႈပ္ရွားမႈေတြ အမ်ားႀကီး ရွိပါတယ္။ သူတို႔က ျပည္တြင္းက တခ်ိဳ႕နဲ႔ ေပါင္းၿပီးေတာ့ အၾကမ္းဖက္ တိုက္ခိုက္မႈေတြ လုပ္ခ်င္ၾကတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အခု က်ေနာ္တို႔က ျဖစ္လာႏိုင္တဲ့ တိုက္ခိုက္မႈ မွန္သမွ်ကို ကာကြယ္ႏိုင္ဖို႔ လုပ္ေဆာင္ ေနပါတယ္” ဟု ဦးေဇာ္ေဌးက ေျပာသည္။ အရပ္ဘက္ အဖြဲ႔အစည္းတခု ျဖစ္သည့္ Legal Aid Documentation Team ၏ အဆိုအရ ယခုႏွစ္ ေဖေဖာ္၀ါရီလ အထိ အၾကမ္းဖက္မႈႏွင့္ ဆက္ႏြယ္၍ ဖမ္းဆီးခံခဲ့ရသည့္ မြတ္စလင္ ဘာသာ၀င္ ၁၀၀ ၀န္းက်င္ခန္႕ ရွိသည္ဟု ဆိုသည္။

“ျမန္မာမြတ္စလင္တပ္”၏ တည္ရွိမႈႏွင့္ ပတ္သက္၍ အၾကမ္းဖက္မႈ ကၽြမ္းက်င္သူမ်ား၊ လူ႕အခြင့္ အေရးအဖြဲ႔အစည္းမ်ားႏွင့္ အေမရိကန္ ႏိုင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီးဌာနမွ အတည္ျပဳႏိုင္ျခင္း မရွိေသးေပ။ စင္ကာပူအေျခစိုက္ International Centre for Political Violence and Terrorism Research ၏ အႀကီးအကဲျဖစ္ေသာ Rohan Gunaratna တဦးသာလွ်င္ ရည္ ညႊန္းေျပာဆိုမႈ ရွိခဲ့သည္။ သူလတ္ေလာေရးသားခဲ့သည့္ အစီရင္ခံစာ တေစာင္တြင္ “(“ျမန္မာမြတ္စလင္တပ္”) Myanmar Muslim Army (MMA) အမည္ရွိ အဖြဲ႔သစ္တခု ေပၚေပါက္လာေၾကာင္း အတည္မျပဳႏိုင္ေသးေသာ သတင္းမ်ား ရရွိခဲ့သည္။ ၎တို႔က ျမန္မာ မြတ္စလင္မ်ားကို ထိုင္းႏိုင္ငံ ပိုင္နက္အတြင္း ေလ့က်င့္သင္တန္းေပးေနသည္ဟု သိရသည္” ဟု ေဖာ္ျပခဲ့သည္။

အေမရိကန္ ႏိုင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီးဌာနမွ ေျပာေရးဆိုခြင့္ရွိသူ တဦးႏွင့္ ေတြ႔ဆံုခဲ့ရာတြင္ အေမရိကန္ အစိုးရအေနျဖင့္ Rohan Gunaratna ၏ ေျပာဆိုမႈအျပင္ အျခားသတင္းအခ်က္အလက္မ်ား မရရွိေသးဟု သူက ေျပာခဲ့ပါသည္။ အေရွ႕ ေတာင္ အာရွေဒသဆိုင္ရာ လံုၿခံဳေရးႏွင့္ ႏိုင္ငံေရး ကၽြမ္းက်င္သူတဦး ျဖစ္ေသာ Zachary Abuza က Myanmar Muslim Army ကို မၾကားဖူးေၾကာင္းေျပာသည္။ “က်ေနာ့္ အတြက္ေတာ့ အဲဒါက စိတ္ကူးယဥ္ ဖန္တီးမႈ သက္သက္ပါပဲ။ အစိုးရ ကို တိုက္ခိုက္ေနတဲ့ အဖြဲ႔အစည္းတခုက စစ္အစိုးရက တရား၀င္သတ္မွတ္ထားတဲ့ ‘Myanmar’ ဆိုတဲ့ စကားလံုးကို သံုးပါ မလားလို႔ က်ေနာ္ သံသယျဖစ္မိတယ္” ဟု သူကဆိုသည္။ ‘Myanmar’ ဆိုသည့္ ႏိုင္ငံ အမည္ကို စစ္အစိုးရက ၁၉၈၉ ခု ႏွစ္တြင္ Burma ဆိုသည့္ အမည္ေနရာတြင္ အစားထိုးသံုးစြဲခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။ “နာမည္နဲ႔ တပ္မေတာ္ရဲ႕ သမိုင္းမွတ္တမ္း ေတြရဆိုရင္ သူတို႔ရဲ႕ ေျဖာင့္ခ်က္ဆိုတာ ႏွိပ္စက္ၿပီး ရယူခဲ့တာ ျဖစ္ဖို႔ မ်ားပါတယ္” ဟု Zachary Abuza က ေျပာသည္။

Yusuf ဟု သိၾကသည့္ ကိုခင္ေမာင္ေရႊမွာမူ “ျမန္မာမြတ္စလင္တပ္”ကို ကူညီခဲ့သည္ဆိုေသာ စြပ္စြဲခ်က္ျဖင့္ ဖမ္းဆီးခံရ ျခင္းျဖစ္သည္။ အသက္ ၄၄ ႏွစ္ အရြယ္ စီးပြားေရးသမားတေယာက္ျဖစ္ေသာ သူ႔ကို မႏၲေလးၿမိဳ႕တြင္ ေအာက္တိုဘာလ အတြင္းက ဖမ္းဆီးခဲ့သည္။ သို႔ေသာ္လည္း သူ၏ ေရွ႕ေနျဖစ္ေသာ ဦးေအာင္ႏိုင္စိုး က အျခားဖမ္းဆီးထိန္းသိမ္းခံထားရသူ မ်ားက အမႈစစ္ေဆးသူမ်ားကို Yusuf ဆိုသည့္ နာမည္ကို ေျပာလိုက္႐ံု တခုထဲျဖင့္ အဖမ္းခံရျခင္း ျဖစ္သည္ကို ေတြ႔ရွိရ ေၾကာင္း၊ အျခား အေထာက္အထား မေတြ႔ရွိရေၾကာင္း ေျပာသည္။

အဆိုပါ အမႈမ်ားကို ျပည္ထဲေရး၀န္ႀကီးဌာနက အေရးေပၚစီမံမႈ အက္ဥပေဒျဖင့္ တရားစြဲဆိုျခင္း ျဖစ္သည္။ ကိုခင္ေမာင္ေရႊ ၏ အမႈႏွင့္ ပတ္သက္၍ ၀န္ႀကီးလက္မွတ္ထိုးထားေသာ ခြင့္ျပဳခ်က္တေစာင္ကို The Intercept က ရရွိခဲ့သည္။ မႏၲေလးမွ အျခားအမႈမ်ား အတြက္လည္း ၀န္ႀကီးက အလားတူ လက္မွတ္ထိုး အတည္ျပဳေပးခဲ့သည္ဟု တရားခံေရွ႕ေနမ်ားက ေျပာသည္။ ဓာတ္ေျမၾသဇာျဖင့္ ဗုံးလုပ္ရန္ စီစဥ္ခဲ့သည္ဟု စြပ္စြဲဖမ္းဆီး ခံရသူ ၅ ဦး၏ အမႈတြင္လည္း ၀န္ႀကီး၏ ခြင့္ျပဳခ်က္ စာကို The Intercept က ရရွိခဲ့ပါသည္။ “စြပ္စြဲခံရတဲ့သူေတြအတြက္ တကယ္ကို ခက္ခဲပါတယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ တရား႐ံုးက ၀န္ႀကီးကိုယ္တိုင္က ေပးတဲ့ အမိန္႔ေတြကို မလိုက္နာဘဲ မေနရဲလို႔ပါ” ဟု ဦးေအာင္ႏိုင္စိုး ကေျပာသည္။

ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ တရားစီရင္ေရး စနစ္တြင္ ျပည္ထဲေရး၀န္ႀကီးက တိုက္႐ိုက္ပါ၀င္ပတ္သက္ေနျခင္းက လ်စ္လ်ဴ႐ႈထား၍ မရသည့္ ကိစၥတခု ျဖစ္ပါသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ အေျခအေန အရပ္ရပ္တြင္ စစ္တပ္က ဆက္လက္ၾသဇာလႊမ္းမိုးေနသည္ကို ေဖာ္ျပျခင္းလည္း ျဖစ္ပါသည္။ အေျခခံဥပေဒအရ ျပည္ထဲေရး၀န္ႀကီးသည္ ကာကြယ္ေရး ဦးစီးခ်ဳပ္က အမည္စာရင္းတင္ သြင္းသည့္ စစ္ဘက္ အရာရွိျဖစ္ရန္ လိုအပ္ပါသည္။ International Commission of Jurists က ၂၀၁၃ ခုႏွစ္က ထုတ္ေ၀ခဲ့ေသာ အစီရင္ခံစာ တေစာင္တြင္ “တရားသူႀကီးမ်ားအေပၚ ႏိုင္ငံေရးႏွင့္ စစ္ဘက္ဆိုင္ရာ လႊမ္းမိုးမႈမ်ား ရွိေနျခင္းက ေရွ႕ေနမ်ားအတြက္ အဓိက အတားအဆီးတခုအျဖစ္ ဆက္လက္တည္ရွိေနသည္။ အမႈ၏ အေျခအေနကို လိုက္၍ တရားသူႀကီးမ်ားက အစိုးရႏွင့္ စစ္ဘက္တာ၀န္ရွိသူမ်ားက ေပးလာသည့္ အမိန္႔မ်ားေပၚတြင္ မူတည္၍ ဆံုးျဖတ္ခ်က္မ်ား ခ်မွတ္ေနၾကရသည္” ဟု ေဖာ္ျပထားသည္။

International Commission of Jurists ၏ အာရွႏွင့္ ပစိဖိတ္ေဒသဆိုင္ရာ ဒါ႐ိုက္တာ Sam Zarifi က “တရားစြဲဆိုခံရသူေတြအေနနဲ႔ မွ်တတဲ့ တရားစီရင္မႈကို ရရွိႏိုင္မယ့္ အခြင့္အေရး အတြက္ စိုးရိမ္စရာ အေၾကာင္းေတြ ရွိေနပါတယ္။ လြတ္လပ္တဲတရားစီရင္ေရးဆိုတာကလည္း အုပ္ခ်ဳပ္ေရးပိုင္းရဲ႕ မလိုလားအပ္တဲ့ ၾသဇာလႊမ္းမိုးမႈနဲ႔ စြက္ဖက္မႈေတြေၾကာင့္ အားနည္းခဲ့ရတယ္။ အထူးသျဖင့္ ႏိုင္ငံေရးအရ ထိရွလြယ္တဲ့ မႈေတြမွာ ျဖစ္ပါတယ္” ဟု ရွင္းျပသည္။

ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ အႀကီးဆံုး ၿမိဳ႕ျဖစ္သည့္ ရန္ကုန္မွ ေနာက္ထပ္အမႈတခုမွာ လက္နက္ကိုင္ေတာ္လွန္ရန္ စီစဥ္သည့္ အမႈျဖစ္သည္။ ၿပီးခဲ့သည့္ စက္တင္ဘာလအတြင္းတြင္ ဓာတ္ေျမၾသဇာမ်ား ေမွာင္ခိုသယ္ယူသည္ဆိုေသာ စြပ္စြဲမႈျဖင့္ မြတ္စလင္္ ၅ ဦး ဖမ္းဆီးျခင္း ခံခဲ့ရသည္။ ဓာတ္ေျမၾသဇာမ်ားမွ ဗံုးမ်ားျပဳလုပ္ၿပီး ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္းတြင္ ေဖာက္ခြဲရန္ ျဖစ္သည္ဟု တာ၀န္ရွိသူမ်ားက အေၾကာင္းျပခဲ့သည္။ စြပ္စြဲခံရသူ တဦးမွာ ဓာတ္ေျမၾသဇာ ၀ယ္ယူခဲ့သည့္ ဆိုင္ရွင္ တဦးျဖစ္သည္ဟု သူ၏ ေရွ႕ေနက ေျပာသည္။

သံသယရွိသူမ်ားကို စစ္တပ္က ၃ လၾကာေအာင္ ဖမ္းဆီး ႏွိပ္စက္၍ ေျဖာင့္ခ်က္ရယူခဲ့သည္ဟု ေရွ႕ေန ဦးေရာဘတ္စန္းေအာင္ကေျပာသည္။ ယခုေဆာင္းပါး အတြက္ ေတြ႔ဆံု ေမးျမန္းခဲ့ေသာ အျခားေရွ႕ေနမ်ားကဲ့သို႔ပင္ ဓာတ္ေျမၾသဇာမ်ားႏွင့္ ထြက္ဆိုခ်က္မ်ားအျပင္ အၾကမ္းဖက္မႈက်ဴးလြန္မည့္ အျခားအေထာက္အထား မေတြ႔ရွိရဟု သူက ေျပာသည္။ သူ၏ ထင္ျမင္ခ်က္ကို ေမးသည့္အခါ ဦးေရာဘတ္စန္းေအာင္က “ဒီအမႈမွာ က်ေနာ္ ႏိုင္မွာ မဟုတ္ဘူး။ တကယ္လုိ႕ တရားသူႀကီးက ဥပေဒအတိုင္းလုပ္မယ္ ဆိုရင္ေတာ့ က်ေနာ္ႏိုင္လိမ့္မယ္။ ဒါေပမယ့္ ဥပေဒအတိုင္း လုပ္မွာ မဟုတ္ဘူး” ဟု ေျဖသည္။