စီးပြားျဖစ္လာေသာ္လည္း ကေလးမ်ား အလုပ္လုပ္ေနရ

ႏွင္းရတနာေဇာ္ႏွင့္ စိုးေဇယ်ာထြန္း

ေက်ာက္စရစ္ခဲမ်ားတင္ေဆာင္လာေသာ ေလွတစီးသည္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ ဆိပ္ခံတံတားတစင္းသုိ႔ ဆုိက္ကပ္ခ်ိန္ အသက္ ၁၄ ႏွစ္အရြယ္ ေမာင္ေအာင္ထက္ျမတ္က အဆုိပါေက်ာက္စရစ္ခဲမ်ားအား ျခင္းေတာင္းတလုံးထဲသုိ႔ ထည့္ၿပီး ရန္ကုန္တခြင္ ေပၚထြက္လာေသာ ေဆာက္လုပ္ေရးလုပ္ငန္းခြင္မ်ားဆီသုိ႔ အလ်င္အျမန္ ပုိ႔ေဆာင္ရမည့္ ကုန္တင္ကားမ်ားေပၚသို႕ ထမ္းတင္လိုက္သည္။

ေျခင္းေတာင္းတလုံးစီတုိင္းအတြက္ အလုပ္သမားပြဲစားက တုတ္ေခ်ာင္းတေခ်ာင္းေပးေသာအခါ ေမာင္ေအာင္ထက္ျမတ္က ခါးပတ္တြင္ခ်ည္ထားေသာ ပလပ္စတစ္ပုလင္းထဲသုိ႔ ထည့္ထားလုိက္ပါသည္။ အလုပ္ခ်ိန္ ၂၄ နာရီအထိၾကာႏုိင္ေသာ ေက်ာက္စရစ္ထမ္းျခင္း ၿပီးခ်ိန္တြင္ အဆုိပါတုတ္ေခ်ာင္းမ်ားကုိ ေငြသားျဖင့္ လဲလွယ္ရယူပါသည္။ အႀကိမ္ ၁၀၀ ထမ္းျခင္းအတြက္ အေမရိကန္ေဒၚလာ ၂ ဒႆမ ၅၀ ႏွင့္ ညီမွ်ေသာ ျမန္မာက်ပ္ေငြ ၃ ေထာင္ကို ရရွိပါသည္။

“က်ေနာ္တေန႔လုံး ေက်ာက္စရစ္ခဲ သယ္ပါတယ္။ တကယ္လုိ႔ ေက်ာက္စရစ္ခဲေလွ ကုန္ခ်ဖုိ႔ မရွိရင္ ဘတ္စ္ကား စပယ္ယာလုပ္ပါတယ္ ”ဟု လြန္ခဲ့ေသာ ၂ ႏွစ္ကတည္းက အဆုိပါ ဆိပ္ခံတံတားတြင္ အလုပ္လုပ္ခဲ့ေသာ ေမာင္ေအာင္ထက္ျမတ္က ေျပာသည္။

အသက္ ၁၀ ႏွစ္မွ ၁၇ ႏွစ္ၾကား ကေလး ၅ ဦးလွ်င္ ၁ ဦးမွာ ပညာသင္ၾကားရမည့္အစား အလုပ္ခြင္၀င္ေနရေၾကာင္း ၿပီးခဲ့သည့္လက ထုတ္ျပန္ခဲ့သည့္ လုပ္သားႏွင့္ ပတ္သတ္ေသာ သန္းေခါင္စာရင္း အစီရင္ခံစာတခု အရ သိရၿပီး စီးပြားေရးပြင့္လင္းလာေသာ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္ကတည္းက အစပ်ိဳးခဲ့ေသာ လုပ္သားလုိအပ္မႈကလည္း ကေလးမ်ားအား လုပ္ငန္းခြင္သို႕ တြန္းပို႕ ခဲ့သည္။

စစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးေအာက္တြင္ ႏွစ္ ၅၀ နီးပါး လ်စ္လ်ဴရႈထားခံခဲ့ရျခင္းမွ ျပန္လည္ႏုိးထလာေသာ ရန္ကုန္ၿမဳိ႕သည္ က်ယ္ေျပာေသာ ေဆာက္လုပ္ေရးလုပ္ငန္းခြင္ႀကီးတခုအျဖစ္ ေျပာင္းလဲလာခဲ့သည္။

ေဒၚသန္းသန္း၀င္းသည္ ခင္ပြန္းျဖစ္သူ ကြယ္လြန္ၿပီးေနာက္ သူမ၏ ဆယ္ေက်ာ္သက္ သား ၂ ေယာက္ႏွင့္အတူ ေမာင္ေအာင္ထက္ျမတ္ အလုပ္လုပ္ေသာ ဆိပ္ခံတံတားတြင္ စတင္လုပ္ကုိင္ၾကပါသည္။ လက္ရွိတြင္ သူတုိ႔ မိသားစုသည္ အဆင္ေျပမွသာ ျပန္ဆပ္ရသည့္ ေငြေခ်းသူ အလုပ္သမား ပြဲစားတဦးေပၚတြင္ မွီခုိေနၿပီး ေလွတစင္း ဆုိက္ေသာအခါတိုင္း တရစပ္ အလုပ္လုပ္ရပါသည္။

“သူက က်မတုိ႔ မိသားစုကုိ ေနစရာ တေနရာေပးတယ္။ ၿပီးေတာ့ အလုပ္မရွိတဲ့အခ်ိန္ သူ႔ဆီက ပုိက္ဆံေခ်းလုိ႔လည္း ရတယ္။ က်မတုိ႔ ျပန္မဆပ္ႏုိင္ေတာ့ သူ ဘယ္အခ်ိန္ပဲ အလုပ္ခုိင္းခုိင္း က်မတုိ႔ မျငင္းႏုိင္ပါဘူး”ဟု ေဒၚသန္းသန္း၀င္းက ၎၏ အနီးတြင္ သား ၂ ေယာက္ ေက်ာက္စရစ္ခဲ ထမ္းေနခ်ိန္တြင္ ေျပာသည္။

စီးပြားေရး တုိးတက္လာေသာအခါ ေက်းလက္ေဒသမွ အစုလုိက္ အျပံဳလုိက္ ေရာက္ရွိလာသူမ်ားႏွင့္ ျပည့္ႏွက္ေနေသာ ရန္ကုန္၏ ဆင္းရဲသားမ်ားအၾကား သူတို႕၏ ဇာတ္လမ္းမွာ မထူးဆန္းေသာ ပုံမွန္ျဖစ္ရပ္မွ်သာ ျဖစ္ေၾကာင္း ရန္ကုန္အေျခစုိက္ ၿမိဳ႕ျပဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈ ေလ့လာသူတဦးျဖစ္ေသာ Michael Slingsby ကေျပာသည္။

“ေငြေခ်းစားတဲ့သူေတြဆီက လူေတြက ေငြေခ်းၾကတယ္။ ၿပီးေတာ့ သူတုိ႔ရဲ႕ အေၾကြးေတြကုိ ျပန္ဆပ္ဖုိ႔ ကေလးေတြကို အလုပ္ခြင္ ပုိ႔တယ္”ဟု Michael Slingsby က ေျပာသည္။

မၾကာမီက အာဏာလြဲေျပာင္းရယူခဲ့ေသာ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ဦးေဆာင္သည့္ အမ်ိဳးသား ဒီမုိကေရစီ အဖြဲ႔ခ်ဳပ္ပါတီမွ ေဒါက္တာေမ၀င္းျမင့္က ကေလးလုပ္သားကိစၥရပ္ကုိ ကုိင္တြယ္ေျဖရွင္းရန္မွာ ပါတီ၏ ရည္မွန္းခ်က္မ်ားအနက္မွ တခုျဖစ္ေၾကာင္း ေျပာသည္။

“က်မတုိ႔ ဒီျပႆနာကုိ မေျဖရွင္းႏုိင္ရင္ ႏုိင္ငံမွာ ဘာမွ ဖြ႔ံၿဖိဳးတုိးတက္လာမွာ မဟုတ္ဘူး။ ဘာလုိ႔လည္းဆုိေတာ့ အနာဂတ္မွာ ဒီကေလးေတြက တုိင္းျပည္ကုိ တာ၀န္ယူရမွာေလ။ အဲဒီအတြက္ သူတုိ႔ေတြ ပညာတက္ဖုိ႔ လုိအပ္ပါတယ္”ဟု ေဒါက္တာေမ၀င္းျမင့္က ေျပာသည္။

၁၉၆၀ ခုႏွစ္မ်ားကတည္းက ပထမဆုံး ေရြးေကာက္ခံျဖစ္လာေသာ အရပ္သားအစုိးရအေနျဖင့္ အစိတ္စိတ္အႁမႊာႁမႊာ ကြဲျပားေနၿပီး ျပဌာန္းထားသည့္အတုိင္း အက်ိဳးသက္ေရာက္မႈ မရွိသေလာက္ျဖစ္ေနေသာ အလုပ္သမား ဥပေဒကုိ အရင္ေျဖရွင္းရန္ လုိအပ္ေၾကာင္း ေလ့လာသူမ်ားက ေျပာၾကသည္။

ျမန္မာႏုိင္ငံ ဥပေဒတြင္ ေစ်းဆုိင္မ်ား သုိ႔မဟုတ္ စက္ရုံမ်ားတြင္ အသက္ ၁၃ ႏွစ္ေအာက္ကေလးမ်ား အလုပ္လုပ္ျခင္းကုိ တားျမစ္ထားၿပီး ဆယ္ေက်ာ္သက္အရြယ္ အသက္ ၁၃ ႏွစ္မွ ၁၅ ႏွစ္ၾကား ကေလးမ်ားသည္ တေန႔တြင္ အလုပ္ခ်ိန္ ၄ နာရီထက္ မပုိရဟု ေဖာ္ျပထားသည္။

“အသက္ ၁၈ ႏွစ္ေအာက္ ဘယ္သူမဆုိ ေလးလံတဲ့ ပစၥည္းေတြ မထမ္းသင့္ဘူး” ဟု လက္ရွိတြင္ ရန္ကုန္အေျခစုိက္ Myanmar Centre for Responsible Business ကုိ ေဆာင္ရြက္ေနေသာ ၿဗိတိန္သံအမတ္ေဟာင္း Vicky Bowman က ေျပာသည္။

ေဆာက္လုပ္ေရး လုပ္ငန္းခြင္ ျပင္ပတြင္လည္း ျမန္မာႏုိင္ငံ၏ ေနရာတကာေတြ႔ျမင္ႏုိင္ေသာ လက္ဖက္ရည္ဆုိင္မ်ား၌ စားပြဲထိုးေနေသာ ကေလးလုပ္သားမ်ားကုိ ေတြ႔ျမင္ႏိုင္သည္။ ထုိ႔ျပင္ ငါးေမြးျမဴေရးလုပ္ငန္းႏွင့္ ငါးထုတ္ကုန္ လုပ္ငန္းမ်ားတြင္လည္း သူတို႕ အလုပ္လုပ္ၾကပါသည္။

ႏုိင္ငံ၏ အႀကီးဆုံးျဖစ္ေသာ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ စံျပငါးေစ်းတြင္ ညအခ်ိန္ ၁၂ နာရီတြင္ သန္႕ရွင္းေရးလုပ္ျခင္း၊ ငါးလုပ္ငန္းႏွင့္ သက္ဆုိင္ေသာ အလုပ္မ်ား၊ သေဘၤာႏွင့္ ကုန္တင္ကားမ်ားမွ ကုန္တင္ကုန္ခ်ျခင္း စသည့္တို႔တြင္ လုပ္ကုိင္ေနေသာ အသက္ ၉ ႏွစ္အရြယ္ ေယာက်ာၤးေလး၊ မိန္းခေလးမ်ားကုိ ေတြ႔ခဲ့ရပါသည္။

“က်ေနာ့္သားကုိ ဒီလုိမ်ိဳး အလုပ္ၾကမ္းေတြ မလုပ္ေစခ်င္ပါဘူး” ဟု စံျပေစ်းတြင္ အလုပ္လုပ္ေနေသာ အသက္ ၁၅ ႏွစ္အရြယ္ သားတေယာက္၏ ဖခင္ ဦးလွျမင့္က ေျပာသည္။

ျမစ္ကမ္းေဘးအနီးတြင္ တည္ေဆာက္ထားေသာ ပ်က္စီးယုိယြင္းေနသည့္ ၀ါးတဲကေလးမွေန၍ စကားေျပာေနေသာ ဦးလွျမင့္သည္ ေဒၚေအာာင္ဆန္းစုၾကည္ အစုိးရအေပၚ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ျမင့္မားလ်က္ရွိေသာ ႏုိင္ငံသားအမ်ားစု၏ အျမင္ႏွင့္ မတူညီပါ။

“သူတုိ႔ ဘာလုပ္ေပးပါ့မယ္ေျပာေျပာ အဲဒါေတြက က်ေနာ္တုိ႔ဆီ ဘယ္ေတာ့မွ ေရာက္မလာခဲ့ပါဘူး။ ဘယ္အေျပာင္းအလဲကုိမဆုိ က်ေနာ္ မယုံပါဘူး”ဟု ဦးလွျမင့္က ေျပာသည္။