စစ္ကိုင္းတိုင္း ခိုေတာင္ေက်း႐ြာအနီးက ဧရာဝတီျမစ္ေၾကာင္းမွာ လင္းပိုင္မႀကီးတေကာင္ ေသဆုံးခဲ့မႈနဲ႕ ပတ္သက္ၿပီး သက္ဆိုင္ရာ အဖြဲ႕အစည္းေတြက ဘာေၾကာင့္ ေသဆုံးရတယ္ ဆိုတာကို တိက်တဲ့အေျဖ ထုတ္ေဖာ္ ေျပာဆိုၾကျခင္း မရွိေသးပါဘူး။
အလ်ား ၇ ေပေက်ာ္ေလာက္ ရွည္လ်ားတဲ့ လင္းပိုင္မႀကီး ျမစ္ေရထဲမွာ ေမ်ာေနတာကို ေဒသခံေတြက ဒီလ ၁၃ ရက္ ေန႕ မွာ ေတြ႕ ရွိၿပီး ဆယ္ယူခဲ့ၾကပါတယ္။
အဲဒီေနာက္ မႏၲေလးတိုင္း ငါးလုပ္ငန္း ဦးစီးဌာနကို ဆက္သြယ္လိုက္တဲ့ အတြက္ ငါးလုပ္ငန္း ဦးစီးဌာန တာဝန္ ရွိသူ ေတြ နဲ႕ သားငွက္ ထိန္းသိမ္းေရး အဖြဲ႕ (WCS) တို႔က တာဝန္ရွိသူေတြ ေရာက္ရွိလာၾကၿပီး စစ္ေဆးမႈေတြ ျပဳလုပ္ခဲ့ၾက ပါတယ္။
ဒဏ္ရာဒဏ္ခ်က္ေတြ မရွိဘဲ ေသဆုံးေနတဲ့ လင္းပိုင္မႀကီးကို ဗိုက္ခြဲ စစ္ေဆးလိုက္တဲ့ အခါမွာ ၁ ေပနဲ႕ ၉ လက္မ အ႐ြယ္ အစား ရွိတဲ့ သားေပါက္ေလးကို ထပ္မံ ေတြ႕ရွိခဲ့ၾကပါတယ္။
ေသဆုံးသြားတဲ့ လင္းပိုင္မႀကီးဟာ ျမစ္ေၾကာင္းအတြင္းရွိ အုပ္စုလိုက္ေနၾကတဲ့ လင္းပိုင္ေတြအနက္ ၄ ေကာင္ တအုပ္ စု ေနတဲ့အထဲက တေကာင္ျဖစ္တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။
တံငါသည္ေတြကေတာ့ သူတို႔နဲ႕အတူ ငါးဝိုင္းဖမ္းေပးတဲ့ လင္းပိုင္မႀကီးမို႔ ျမင္႐ုံနဲ႕ သိၾကတာ ျဖစ္ပါတယ္။
ေသဆုံးသြားတဲ့ လင္းပိုင္မႀကီးအပါအဝင္ ဧရာဝတီျမစ္ေၾကာင္းထဲမွာရွိတဲ့ အျခားလင္းပိုင္ေတြဟာ တံငါသည္ေတြ ငါးဖမ္း ရာမွာ အကူအညီ ေပးၾကတဲ့သူေတြ ျဖစ္ပါတယ္။
တံငါသည္ေတြဟာ လင္းပိုင္ေတြကို ေခၚခ်င္ရင္ ေလွနံရံကို တုတ္ေခ်ာင္းေလးနဲ႕ ေခါက္ၿပီး ေခၚလိုက္ပါတယ္။ ဒါကို သိတဲ့ လင္းပိုင္ေတြက ေရျပင္ေပၚထိ တိုးထြက္ လာတတ္ၾကပါတယ္။
အဲဒီေနာက္ ငါးရွိတဲ့ေနရာေတြကို ရွာၿပီး ေတြ႕တာနဲ႕ အၿမီးကေလးလႈပ္ အခ်က္ျပတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ လင္းပိုင္ေတြ အခ်က္ ျပတဲ့ ေနရာကို တံငါသည္ေတြက ပိုက္ကြန္ေတြတားၿပီး ငါးေတြကို ဖမ္းၾကပါတယ္။
အဲဒီအေၾကာင္းကို သိေနၾကတဲ့ တံငါသည္ေတြနဲ႕ ဧရာဝတီ လင္းပိုင္ေတြအေၾကာင္းကို သိသူေတြက ဒီလင္းပိုင္မႀကီး ေသဆုံးသြားမႈအေပၚ တိရစာၦန္ျဖစ္ေပမယ့္လည္း က႐ုဏာ သက္ခဲ့ၾကပါတယ္။
လင္းပိုင္မႀကီး ေသဆုံးတဲ့အေပၚ ေဒသခံေတြကေတာ့ အဆိပ္ခ် ငါးဖမ္းတာ၊ ေရွာ့တိုက္ ငါးဖမ္းတာနဲ႕ မိုင္းခြဲ ငါးဖမ္း တာေတြေၾကာင့္ ျဖစ္နိုင္တယ္ဆိုၿပီး ေျပာဆို ေနၾကပါတယ္။ တခ်ိဳ႕ကလည္း ေမြးဖြားစဥ္မွာ မေမြးနိုင္လို႔ ေသတယ္ဆိုၿပီး အမ်ိဳးမ်ိဳး ေျပာဆို ေနၾကပါတယ္။
လင္းပိုင္ ကေလးတေကာင္ဟာ ပုံမွန္အားျဖင့္ ၃ ေပရွိၿပီး ယခု လင္းပိုင္မႀကီးကို ဗိုက္ခြဲၿပီး ထုတ္လိုက္တဲ့ လင္းပိုင္ ေပါက္ေလးဟာ ၁ ေပနဲ႕ ၉ လက္မသာရွိတဲ့ အတြက္ ကေလးမေမြးနိုင္လို႔ ေသဆုံး တာမျဖစ္နိုင္ေၾကာင္း၊ လင္းပိုင္ မႀကီးဟာ ေရွာ့တိုက္ငါးဖမ္းမႈေၾကာင့္ ေသဆုံးျခင္းသာျဖစ္နိုင္ေျခ မ်ားေၾကာင္း WCS စီမံကိန္း မန္ေနဂ်ာ ဦးေက်ာ္လွသိန္း က ဆိုပါတယ္။
“ေသဆုံးသြားတဲ့ လင္းပိုင္မႀကီးရဲ႕ ကိုယ္မွာ ဘာဒဏ္ရာမွလည္း မေတြ႕ရဘူး။ ျဖစ္နိုင္ေျခ အရွိဆုံးကေတာ့ ေရွာ့တိုက္ ငါးဖမ္းဆီးတာေတြေၾကာင့္ လို႔ ယူဆရတာေပါ့”လို႔ ဦးေက်ာ္လွသိန္းက ေျပာဆိုပါတယ္။
ဧရာဝတီ လင္းပိုင္ေတြကို ထိန္းသိမ္းကာကြယ္ဖို႔ အသိပညာေပးလုပ္ငန္းေတြ လုပ္ေဆာင္မႈေတြ ျပဳလုပ္ေနေပမယ့္ လည္း တံငါသည္ တခ်ိဳ႕ဟာ စည္းကမ္းေတြကို မလိုက္နာဘဲ ေရွာ့တိုက္ ငါးဖမ္းမႈေတြ ရွိေနဆဲ ျဖစ္တာေၾကာင့္ လင္းပိုင္ေတြ အတြက္ လုံၿခဳံမႈ ကင္းမဲ့ေနေသးတယ္ လို႔လည္း ေျပာပါတယ္။
လင္းပိုင္မႀကီးဟာ ေရွာ့တိုက္ငါးဖမ္းမႈေၾကာင့္ ေသဆုံးတာျဖစ္နိုင္သလို ဧရာဝတီျမစ္ရဲ႕ ျမစ္ညာဘက္မွာ ေဆးျဖန္း စိုက္ ပ်ိဳးေရး ေတြက တဆင့္စီးဆင္းလာတဲ့ အဆိပ္ပါတဲ့ေရေတြ၊ ေ႐ႊတူးျခင္းေၾကာင့္ ညစ္ေထးတဲ့ ေရေတြက တဆင့္ ေၾကာင့္ လည္း ျဖစ္နိုင္တယ္ လို႔ သံသယဝင္မိေၾကာင္း မႏၲေလးတိုင္း ငါးလုပ္ငန္း ဦးစီးဌာနနဲ႕ သားငွက္ ထိန္းသိမ္းေရး ဌာန ေျပာခြင့္ရ ပုဂၢိဳလ္ ဦးဟန္ဝင္းက ဆိုပါတယ္။
“ျမစ္ညာဘက္မွာ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ေ႐ႊတူးလာတာေတြလည္း ရွိတယ္ေလ။ ေနာက္ၿပီး အထက္က စိုက္ပ်ိဳးေရးေတြမွာ ပိုးသတ္ေဆး၊ ေပါင္းသတ္ေဆးေတြ အသုံးျပဳတာေတြ မ်ားတာေၾကာင့္ ဒါရဲ႕ အက်ိဳးသက္ေရာက္မႈေတြေရာ ျဖစ္နိုင္ မလား လို႔လည္း စဥ္းစားမိပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ျမစ္ေရကို က်ေနာ္တို႔စစ္ေဆးဖို႔လိုေနတယ္လို႔လည္း သုံးသပ္မိပါတယ္” လို႔ ဦးဟန္ဝင္း က ေျပာပါတယ္။
ေရေနနို႔တိုက္ သတၱဝါျဖစ္တဲ့ ဧရာဝတီလင္းပိုင္ေတြဟာ ရွားပါးေရခ်ိဳသတၱဝါ အမ်ိဳးအစားျဖစ္ၿပီး အေရွ႕ေတာင္အာရွရဲ႕ ထင္ရွားတဲ့ ျပယုဂ္တခုလည္းျဖစ္ပါတယ္။
ဒီလို ရွားပါးတဲ့ ေရခ်ိဳလင္းပိုင္ေတြကို ၾကည့္ရႈဖို႔ ကမာၻလွည့္ခရီးသည္ေတြ ဧရာဝတီျမစ္ထဲကို တကူးတက လာေရာက္ ေလ့လာၾကတာေတြလည္း ရွိပါတယ္။
ကမာၻလွည့္ ခရီးသည္ေတြကို လင္းပိုင္ေတြ လိုက္ျပေနတဲ့ ဦးေမာင္ေလး က “ေသသြားတဲ့ လင္းပိုင္မႀကီးကို ေဒသခံ ေတြ က သားႀကီးမလို႔ ေခၚၾကတယ္။ ဒီလင္းပိုင္ေတြက ေရလုပ္သားေတြရဲ႕ မိဘေတြဆိုလည္း ဟုတ္တယ္ေလ။ ေက်းဇူးရွင္ ေတြလည္း ျဖစ္တဲ့အတြက္ သူေသသြားေတာ့ စိတ္မေကာင္းျဖစ္ၾကတာေပါ့ဗ်ာ”လို႔ ေျပာပါတယ္။
ဧရာဝတီျမစ္ေၾကာင္းမွာ လင္းပိုင္ ေသဆုံးမႈဟာ ဒီတေကာင္အပါအဝင္ ၂၀၁၆ ခုႏွစ္အတြင္း ၃ ေကာင္ရွိၿပီလို႔ သိရပါ တယ္။ အရင္ေသဆုံးသြားတဲ့ ႏွစ္ေကာင္မွာေတာ့ ပိုက္နဲ႕ညိၿပီး ေသတဲ့လကၡဏာနဲ႕ ေရွာ့တိုက္ခံရၿပီး ေသတဲ့ လကၡဏာ ေတြ ေတြ႕ရွိ ခဲ့ရတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။
သက္ဆိုင္ရာ အာဏာပိုင္ေတြနဲ႕ သားငွက္ ထိန္းသိမ္းေရး အဖြဲ႕ေတြဘက္က လင္းပိုင္ေတြကို ထိန္းသိမ္း ေစာင့္ေရွာက္ ၾကဖို႔ အသိပညာေပးလုပ္ငန္းေတြ၊ အေရးယူေဆာင္႐ြက္မႈေတြ ျပဳလုပ္ေနတယ္လို႔ ေျပာေနတဲ့ၾကားက လင္းပိုင္ေတြ မၾကာခဏ ေသဆုံးမႈေတြ ဆက္တိုက္ ျဖစ္ေပၚေနရတာဟာ သက္ဆိုင္ရာ တာဝန္ရွိသူေတြဘက္က လက္ေတြ႕မွာ ထိေရာက္တဲ့ ေစာင့္ေရွာက္မႈ၊ အေရးယူ ေဆာင္႐ြက္မႈေတြ လိုအပ္ေနတာကို ျပသေနတယ္လို႔ မႏၲေလးၿမိဳ႕ သဘာဝ စိမ္း အဖြဲ႕က ဦးေမာင္ဦး က ေျပာပါတယ္။
“ျမစ္ထဲမွာ ကန႔္သတ္ထားတဲ့ ေပ ၂၀၀ အထက္ မတိုက္ရဆိုတဲ့ ေမ်ာပိုက္ေတြ တိုက္လာတယ္။ ေမ်ာပိုက္ေတြနဲ႕ ညိရင္ လည္း လင္းပိုင္ေတြက ဒဏ္ရာရတယ္။ ၿပီးရင္ ေသဆုံးတဲ့ အထိကို ျဖစ္တတ္တယ္။ လွ်ပ္စစ္ ေရွာ့တိုက္တာကေတာ့ အႏၲရာယ္ အဆိုးဆုံးေပါ့။ ဒါေတြကို ျမစ္ေၾကာင္းအတြင္း လင္းပိုင္ထိန္းသိမ္းေရး ဧရိယာထဲကလူေတြ အကုန္သိတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒီေန႕ အခ်ိန္အထိ လွ်ပ္စစ္ ေရွာ့တိုက္ ဖမ္းေနတာေတြက တစက္ကေလးမွ ေလ်ာ့မသြားဘူး။ ပါးစပ္ အေျပာ ေတြနဲ႕ေတာ့ မရေတာ့ဘူး။ လက္ေတြ႕ ဥပေဒ အရ ျပင္းျပင္းထန္ထန္ ေဆာင္႐ြက္မွ ရေတာ့မယ္လို႔ ထင္ပါတယ္”လို႔ လည္း ဦးေမာင္ဦးက ဆိုပါတယ္။
ဧရာဝတီ ျမစ္ေၾကာင္းအတြင္းမွာ မႏၲေလးမွ ဗန္းေမာ္ၾကား ဧရာဝတီ လင္းပိုင္ စုစုေပါင္း ၆၅ ေကာင္ရွိေၾကာင္း WCS ရဲ႕ ၂၀၁၆ ခုႏွစ္ မွတ္တမ္း ေတြအရ သိရပါတယ္။
၂၀၀၆ ခုႏွစ္မွ ၂၀၁၀ ခုႏွစ္အတြင္း မႏၲေလး ကေန ဗန္းေမာ္ၾကားမွာ ရွိတဲ့ လင္းပိုင္ အေကာင္ အေရ အတြက္ဟာ ၈၇ ေကာင္ကေန ၉၀ အတြင္းရွိတယ္လို႔ မွတ္တမ္းေတြက ဆိုပါတယ္။
ဒီမွတ္တမ္းေတြကို ၾကည့္မယ္ဆိုရင္ ၆ ႏွစ္အတြင္းမွာ လင္းပိုင္အေကာင္ေရ ၂၀ ေက်ာ္ ေလ်ာ့က်သြားၿပီး ထပ္တိုးလာ တဲ့ အေရအတြက္လည္း ေပ်ာက္ဆုံးေနပါတယ္။
ဒီအေျခအေနဟာ လင္းပိုင္ေတြရဲ႕ လုံၿခဳံမႈနဲ႕ မ်ိဳးသုဥ္းမသြားေစေရး အတြက္ အထူးဂ႐ုစိုက္ဖို႔ လိုအပ္ေနတယ္ ဆိုတာကို ျပသေနပါတယ္။
သက္ဆိုင္ရာ တာဝန္ရွိသူေတြဘက္က ထိေရာက္တဲ့ ေစာင့္ေရွာက္မႈ၊ အေရးယူ ေဆာင္႐ြက္မႈေတြ မလုပ္နိုင္ဘူး ဆိုရင္ ေတာ့ ဧရာဝတီ လင္းပိုင္ေတြ မ်ိဳးသုဥ္းသြားနိုင္တဲ့အေျခအေန ကေနၿပီးေတာ့လည္း ကာကြယ္ေပးနိုင္မွာ မဟုတ္ပါဘူး။ ။
No comments:
Post a Comment