သမၼတၾကီး ဦးသိန္းစိန္ရဲ႕ ရခိုင္ အေရး ေနာက္ဆံုး ေဆာင္ရြက္ေနမူ အေပၚေ၀ဖန္ ေဆာင္းပါး စိတ္၀င္စားစရာေကာင္း

(ဟန္ေမာင္သိန္း)

ပီတာေဖး၊ ၀ီရသူ၊ ဦးသိန္းစိန္၊ ေက်ာတစ္ရာ ရင္တစ္ရာ နဲ႔ ေဒသခံတိုင္းရင္းသားမ်ား

(ဟန္ေမာင္သိန္း၊ စစ္ေတြ၊ ၂ စက္တင္ဘာ ၂၀၁၂၊ Coral Arakan News Agency)

မိုက္ကယ္ပီတာေဖး ဆိုတဲ့ အေမရိကန္ခ်ာတိတ္တစ္ေယာက္ စင္ကာပူမွာ သူမ်ား ကားေတြကို မႈတ္ေဆးေတြနဲ႔ ေလွ်ာက္မႈတ္ၿပီး ညစ္ ပတ္ ပ်က္ စီးေစတဲ့အတြက္စင္ကာပူတရားရံုးတစ္ရံုးက သူ႔ကို ၁၉၉၄-ခုႏွစ္ မတ္လ သံုးရက္ေန႔မွာ ေထာင္ဒဏ္ေလးလ၊ ဒဏ္ေငြ စင္ကာပူ ေဒၚလာ သံုးေထာင့္ငါးရာ နဲ႔ ႀကိမ္ဒဏ္ေျခာက္ခ်က္ က်ခံေစလို႔ အမိန္႔ ခ်မွတ္လိုက္ ပါတယ္။ အေမရိကန္သမၼတ၊ အေမရိကန္ ဆီးနိတ္ လႊတ္ေတာ္အ မတ္ေတြ နဲ႔ အေမရိကန္ျပည္သူ မ်ားစြာတို႔က ႀကိမ္ဒဏ္မေပးဖို႔ တညံညံ ကန္႔ကြက္ေနၾကတဲ့ၾကားထဲက စင္ကာပူ တရားစီ ရင္ေရး စနစ္ဟာ အေမရိကန္သား မိုက္ကယ္ေဖး ကို ႀကိမ္ဒဏ္ ေလးခ်က္ မျဖစ္မေနစီရင္ခဲ့ပါတယ္။

ကမၻာႀကီးရဲ႕ စၾကာ၀ေတးမင္းစံရာ အေမရိကန္ႏိုင္ငံကို အာခံၿပီးသကာလ စင္ကာပူႏိုင္ငံ ေသးေသး ေလးဟာ မိမိတို႔မူ၊ မိမိတို႔ ဥပေဒေတြ အ တိုင္း ေနထိုင္ေဆာင္ရြက္တာကို မည္သည့္ႏိုင္ငံက ၀င္ေရာက္ ဖိအားေပး စြက္ဖက္ ခိုင္းေစတာမ်ိဳးလုပ္လို႔႔ မရဘူးလို႔ စင္ကာပူက သက္ေသျပ ရပ္တည္သြားခဲ့ပါ တယ္။

“ဦးဇင္းက ႏိုင္ငံေတာ္ သမၼတႀကီး ဦးသိန္းစိန္ကို ျဖစ္ေစခ်င္တာက အဲဒီ စင္ကာပူနမူနာအတိုင္း ျဖစ္ေစခ်င္တာ” လို႔ မႏၱေလးၿမိဳ႕မစုိးရိမ္တုိက္ သစ္ ၊ ဓမၼသဟာယေက်ာင္းနာယက ဆရာေတာ္ဘဒၵ ႏၱဝိစိတၱာဘိဝံသ – ဝီရသူ (မစုိးရိမ္) က Coral Arakan သတင္းဌာနကို ေျပာ ျပသြား တာျဖစ္ပါတယ္။ “ဥပေဒအတိုင္းပဲ လုပ္သင့္တာေပါ့။ အျပစ္ရွိရင္ အျပစ္ရွိတဲ့အတိုင္း စီရင္ရမွာေပါ့” လို႔ ဆရာေတာ္က ေျပာပါတယ္။

ေနာက္တစ္ေန႔ စက္တင္ဘာလ ႏွစ္ရက္ေန႔ မနက္ ၁၀-နာရီနဲ႔ ၁၁-နာရီၾကား မႏၱေလးၿမိဳ႕မွာ ‘သမၼတႀကီး ဦးသိန္းစိန္ကို ေထာက္ခံဆႏၵျပ ပြဲ’ မ က်င္းပမီ တစ္ရက္က ညကိုးနာရီခြဲ အခ်ိန္မွာ Coral Arakan က ဆရာေတာ္ ၀ီရသူကို ေမးျမန္းေလွ်ာက္ထားတဲ့အခါ အခုလို ေျဖ ၾကားသြား တာျဖစ္ပါတယ္။

ညမထြက္ရအမိန္႔ကို ေဖါက္ဖ်က္ပါတယ္ဆိုပီးေတာ့ မၾကာေသးခင္က ေထာင္ဒဏ္ခ်လိုက္တဲ့ (၆၃) ေယာက္ထဲ မွာ အမ်ားစုဟာ တိုင္း ရင္း သား ရခိုင္တိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳးေတြျဖစ္ၾကတယ္။ ေနာက္ၿပီး ေတာ့ ဇြန္လကေနယခုအခ်ိန္အထိ ေက်ာက္ေတာ္ၿမိဳ႕နယ္အတြင္း မၿငိမ္ မသက္ မႈ ေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး စြပ္စြဲ ဖမ္းဆီးထားသူ ရခိုင္လူမ်ိဳးအေရအတြက္ဟာ စုစုေပါင္း (၃၁) ေယာက္ရွိပါတယ္။

ဒါေပမဲ့ ဆရာေတာ္ေျပာသလို အျပစ္ရွိရင္ ရွိသလို စီရင္ရဲ႕လားလို႔ တစ္ဘက္ကိုၾကည့္မယ္ဆိုရင္ အေရးအခင္းျဖစ္ေပၚေအာင္ လႈံ႕ေဆာ္ တယ္ လို႔ယူဆရတဲ႔ ဘဂၤါလီလူမ်ိဳး UN နဲ႔ iNGO ၀န္ထမ္းေတြကို အရႈိရိႈျပန္လႊတ္ေပးေနတာကို ေတြ႕ရတယ္။ အဲသလို ဖမ္းဆီးထားတဲ့ ဘဂၤါလီ ဆယ္ ေယာက္ထဲ က ခုနစ္ေယာက္ကို ၾသဂုတ္ ၁၆ ရက္ေန႔မွာ ျပန္လႊတ္ေပးခဲ့တယ္။

အဲသလို လႊတ္ေပးလိုက္တဲ့ INGO ၀န္ထမ္း ဘဂၤါလီေတြဟာ အေရးအခင္းမွာ အမွန္တကယ္ပါ၀င္ပတ္သက္ခဲ့တယ္ဆိုတဲ့ ခိုင္မာတဲ့ သက္ေသ အ ေထာက္အထားေတြ ရရွိထားၿပီးသားေတြ ျဖစ္တာေၾကာင့္ သူတို႔ကို ဥပေဒနဲ႔အညီ အေရးယူသြားမွာျဖစ္တယ္လို႔ ဒုတိယ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး သိန္း ေဌးက ဇူလိုင္ ၃၀ရက္ေန႔ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ ႏိုင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီးဌာ႐ုံးေဟာင္း ရွင္းလင္း ပြဲမွာ ခိုင္ခိုင္မာမာ ထုတ္ေဖၚေျပာ ဆိုခဲ့တဲ့ သူေတြျဖစ္ တယ္။

က်န္တဲ့သံုးေယာက္ျဖစ္တဲ့ ဦးခင္ေရႊ (WFP)၊ ဦးခင္ေမာင္ဟာ (UNHCR) နဲ႔ ေဒၚခ်ိဳေလးမာခါတုန္ (CSSEP)တို႔ကို ၾသဂုတ္လ ၂၄-ရက္ေန႔မွာ မ လြဲမေရွာင္သာ ျပစ္ဒဏ္ေတြခ်မွတ္ျပခဲ့ဲၿပီး၊ ခ်က္ခ်င္းဆိုသလို ႏိုင္ငံေတာ္သမၼတႀကီး ရဲ႕အမိန္႔အရ လႊတ္လိုက္ျပန္ပါတယ္။ ဒါဟာ မူဆလင္ ႏိုင္ ငံမ်ားအဖြဲ႕ (OIC) နဲ႔မူဆလင္ႏိုင္ငံေတြရဲ႕ဖိအားေၾကာင့္လို႔ တခ်ိဳ႕က ယူဆၾကပါ တယ္။

ဒီေတာ့ အခုလို ဘဂၤလီေတြကိုလႊတ္ၿပီး ရခိုင္ေတြကိုဖမ္းထားတဲ့အတြက္ သမၼတႀကီးကို ေထာက္ခံတာ ျဖစ္ပါသလားလို႔ Coral Arakan က ေမးေတာ့ “မဟုတ္ပါဘူး။ ဆန္ရင္းနာနာဖြတ္ ဆိုတဲ့ စကားပံုကို ဒီေနရာမွာက်င့္သံုးၿပီးေတာ့ ကိုယ့္လူကိုနာေစ ဟိုဘက္ကလူကိုသာေစ မလုပ္ သင့္ပါဘူး။ တကယ္ေတာ့ ဦးဇင္းတို႔ဆႏၵျပတာဟာ သမၼတ ဦးသိန္းစိန္က ကုလသမဂၢ ဒုကၡသည္မ်ားဆိုင္ရာ မဟာမင္းႀကီး နဲ႔ ေတြ႔ဆံုစဥ္တုန္း က က်ဴးေက်ာ္ခိုး၀င္သူ ဘဂၤလီေတြကို UNHCR အကူအညီနဲ႔ ဒုကၡသည္ေတြ အ ျဖစ္ စခန္းသြင္း ထားရွိဖို႔၊ ေနာက္ၿပီးေတာ့ တတိယႏိုင္ငံတ ခု ခုသို႔ ပို႔ေဆာင္ဖို႔ အစရွိသည္အားျဖင့္ ျပတ္ျပတ္သားသား ေျပာသြားတာေတြ ကို ေထာက္ခံတာျဖစ္ပါတယ္” လို႔ ေျဖဆိုပါတယ္။

ဒါ့အျပင္ ကုသမဂၢအထူးသံတမန္ ေသာမတ္ အိုေယး ကြင္တားနားက ျမန္မာႏိုင္ငံကို လာေရာက္ ေလ့လာၿပီးေနာက္ ျမန္မာ့ျပည္တြင္းေရး စြက္ ဖက္ေျပာဆိုတဲ့ စကားေတြကို ဒီဆႏၵထုတ္ေဖၚပြဲေတြက ရႈတ္ခ်သြားမွာျဖစ္တယ္လို႔ ဆရာေတာ္က ဆိုပါတယ္။

ရခိုင္ေရးရာ တက္ၾကြလႈပ္ရွားေဆာင္ရြက္သူတစ္ဦးျဖစ္သူ စစ္ေတြၿမိဳ႕ေန ခိုင္ေက်ာ္ေဇာကေတာ့ဘာပဲေျပာေျပာသမၼတႀကီးရဲ႕လုပ္ ေဆာင္ ခ်က္ ေတြက ဟိုမွာ သည္မွာ ေရွ႕ေနာက္တလြဲကေလးေတြ ရွိေနလို႔ သတိနဲ႔ စာင့္ၾကည့္ရဦးမွာ ျဖစ္တယ္ လို႔ဆိုပါတယ္။

ဥပမာအားျဖင့္ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ကို ၾသဂုတ္လ ၂၃-ရက္ေန႔မွာတင္သြင္းဖို႔လုပ္ၿပီးမွ မတင္သြင္းပဲ ေရြ႕ဆိုင္းလိုက္ရတဲ့ သမၼတရဲ႕ သ၀ဏ္ လႊာနဲ႔ ပူးတြဲထည့္ေပးလိုက္တဲ့ ရခိုင္ျပည္နယ္အေရးသံုးသပ္ခ်က္ပါ အခ်က္အလက္အလြဲေတြဟာ ပင္မအပိုင္း ျဖစ္တဲ့ သ၀ဏ္လႊာ အပိုင္း မဟုတ္ဘူး ပဲ ထားပါေတာ့၊ သံုးသပ္တဲ့အထဲမွာ ထည့္သြင္းစဥ္းစားဖို႔ လို မလို ဆိုတာကို ေတြးစရာ မလိုေလာက္ေအာင္ ရွင္းေနတဲ့ အပိုင္း ေတြ ျဖစ္တယ္။ ဒါမ်ိဳးကို ပူးတြဲပါသြားေအာင္ ထည့္ေပး ႏိုင္တဲ့သူေတြ သမၼတဆီေပါက္ေရာက္တယ္ဆိုေတာ့ သတိထားစရာပဲ လို႔ သူက ဆိုပါတယ္။

အဲသည္ ပဋိပကၡ သံုးသပ္ခ်က္မွတ္တမ္းမွာ ရခုိင္ျပည္အတြင္းျဖစ္ပြားခဲ့တဲ့ အၾကမ္းဖက္၊ ဆူပူမႈေတြဟာ RNDP နဲ႔ ရခိုင္မ်ဳိးခ်စ္ေခါင္း ေဆာင္ ေတြ၊ ဘာသာေရးေခါင္းေဆာင္ေတြရဲ႕ ေသြးထုိးလံႈေဆာ္မႈေတြ ေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚရတာဆိုတဲ့ သံုးသပ္ခ်က္ေတြပါသြားခဲ့တယ္။

ဒီလို ပါသြားတဲ့ လြဲမွားသံုးသပ္ခ်က္ ဆယ္ခ်က္ေလာက္မွာ ရခိုင္ပါတီေတြကို ယိုးမယ္ဖြဲ႔တာ၊ရဟန္းေတာ္ေတြကိုစြပ္စြဲတာေတြပါတယ္။ ေနာက္ ၿပီးေတာ့ လံုး၀မဟုတ္မွန္ေၾကာင္းကို လူအမ်ားက ၾကားတယ္ဆိုရံုနဲ႔ သိသာႏိုင္တဲ့အခ်က္တစ္ခ်က္ျဖစ္တဲ့ တိုင္းရင္းသား ကုန္ သည္ စီးပြားေရး သမားေတြက ဘဂၤလီေတြရဲ့ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းေတြကို အေခ်ာင္ရယူခ်င္လို႔ျဖစ္ရတာ ဆိုတဲ့ ျပစ္တင္စြပ္စြဲမႈေတြ ေရာ ေကာေသာေကာ ပါလာ ခဲ့တယ္။

ဒီေတာ့ ယံုၾကည္လို႔ ပံုအပ္တာကို မက်င့္သံုးပဲ သမၼတႀကီးကို သတိတရားနဲ႔သာ ေမတၱာထား ခ်င္သူေတြ ေျပာတာကေတာ့၊ ဟုတ္ပါၿပီ၊ တရား မွ်မွ်တတျဖစ္ေအာင္ တကယ္တမ္း ျပစ္မႈက်ဴးလြန္တဲ့ ႏိုင္ငံျခားသားေတြကို မုိက္ကယ္ေဖးလို ႀကိမ္ဒဏ္ေလးခ်က္ေပးတယ္ပဲထား ပါေတာ့၊ တိုင္းရင္းသား ေတြကိုေတာ့ ေက်ာတစ္ရာရင္တစ္ရာ ႀကိမ္ရိုက္ၿပီး ၿမိဳင္အရပ္ကို ႏွင္ေနရင္ေတာ့ ဒုကၡပါပဲ၊ သမၼတႀကီးကိုေတာ့ သတိတရားနဲ႔မွ ေမတၱာထားမွျဖစ္မယ္လို႔ ဆိုၾကပါတယ္။

ေသခ်ာတာကေတာ့ ေထာက္ခံပါတယ္လို႔ဆႏၵျပမွာကိုေတာင္ အုပ္ခ်ဳပ္သူေတြဘက္က စိုးရိမ္တႀကီးနဲ႔ ေစာင့္ၾကည့္ေနၾကတာျဖစ္တယ္။ ဆရာ ေတာ္၀ီရသူတို႔ ႀကိဳၿပီး တင္ျပထားတဲ့ လက္ကိုင္ဆိုင္းဘုတ္ စာသား ဆယ့္ငါးခုဟာ ပိတ္ပင္ခံရၿပီး၊ “သမၼတၾကီးကုိ ေထာက္ခံျခင္းျဖင့္ အမိျမန္ မာျပည္ကုိ ကယ္တင္ပါ” ဆိုတဲ့ဗီႏိုင္းနဲ႔ UNHCR မဟာမင္းႀကီးကို သမၼတႀကီး ကေျပာခဲ့တဲ့ အဓိကအခ်က္ သံုးခ်က္ပါ ဗီႏိုင္းတို႔ကိုပဲ ဆႏၵျပပြဲ မွာ ခြင့္ၿပဳထားတယ္လို႔ သိရတယ္။ မႏၱေလး အန္အယ္လ္ဒီရံုး နားကို မေရာက္ေအာင္ ဆႏၵျပစီတန္းလွည့္လည္ခြင့္ေပးတဲ့ နယ္ေျမကို လည္း ကန္႔သတ္ထားလိုက္တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။

“ေထာက္ခံဆႏၵျပမယ္ဆိုတာေတာင္ ဆႏၵျပမွာကိုသူတို႔ေၾကာက္ေနၾကသလားမသိဘူး” လို႔ ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသားေဟာင္းတစ္ဦးျဖစ္သူဆရာ ေတာ္ ၀ီရသူက မွတ္ခ်က္ျပဳပါတယ္။ “ဆရာေတာ္က ဟိုမွာ ဇြန္လ စျဖစ္တယ္ဆိုက တည္းက ထိန္းေပး လာတာပါ။ ကိုယ့္တကာ တကာမ ေတြကိုလည္း ထိန္းတယ္။ ဟိုဘက္က မူဆလင္ေတြကိုလည္း ထိန္းတယ္” လို႔ေျပာျပတယ္။

ဒါေပမဲ့ အေရးအခင္းမၿငိမ္သက္သြားခင္ေလးမွာ ထုတ္ျပန္တဲ့ “၀ီရသူသေဘာထား” ဆိုတဲ့ ဆရာေတာ္ ရဲ႕ေၾကျငာခ်က္ႀကီးကလည္း ဘဂၤါ လီ ေတြရဲ႕ အႏၱရယ္ကို ကြက္ကြက္ကြင္းကြင္း မီးေမာင္းထိုးျပခဲ့ တယ္။

တကယ္ေတာ့ အစိုးရဘက္ကအပါအ၀င္ ဗမာျပည္မဘက္က ေခါင္းေဆာင္ေတြ၊ တက္ႀကြ လႈပ္ရွားသူေတြ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားဟာ ဒီဘဂၤါ လီ ဆူပူမႈစျဖစ္တယ္ဆိုကတည္းက ဒါကို ျပည္မဘက္ကို ေရာက္မလာေအာင္ ထိန္းႏိုင္ဖို႔ ႀကိဳးစားခဲ့ၾကပါတယ္။ အခုလည္း ဆူပူမႈကို ကူး စက္ လာမွာကို စိုးရိမ္တဲ့အတြက္ အာဏာပိုင္ေတြဘက္က သတိနဲ႔ ကန္႔သတ္ထားပံုရပါတယ္။

ျပည္တြင္းက အင္တာနက္စာမ်က္ႏွာေပၚမွာကေတာ့ ျပည္တြင္းက ဗမာအပါအ၀င္ အျခား တိုင္းရင္းသားေတြ အားလံုးရဲ႕အျမင္မွာ ဒီအ ေရး အ ခင္းဟာ လူဦးေရအားျဖင့္နယ္ခ်ဲ႕ က်ဴးေက်ာ္မႈခံရတဲ့ သေဘာျဖစ္တယ္လို႔ေျပာဆိုေရးသားေနၾကတယ္။

ရွစ္ဆယ့္ရွစ္မ်ိဳးဆက္ ေက်ာင္းသားေခါင္းေဆာင္ ကိုကိုႀကီးဟာ ဒီအေရးအခင္းမွာ ရခိုင္တိုင္းရင္းသား မ်ားဘက္က ျပတ္ျပတ္သာသား မွန္မွန္ ကန္ကန္ ေတာက္ေလွ်ာက္ ရပ္တည္ေျပာဆိုခဲ့သူျဖစ္ေပမယ့္၊ေနာက္ေက်ာင္းသားေခါင္းေဆာင္ေဟာင္းတစ္ေယာက္ျဖစ္တဲ့ (မြန္-တရုတ္ကျပား တစ္ဦးျဖစ္သူ) မင္းကိုႏိုင္ဆီက ဒီအေရးနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ တိတိပပ ကိုးကားစရာစကား “quotable quote” ရယ္လို႔ မယ္မယ္ ရရ ဘာမွ ထြက္ မလာေသးဘူးလို႔ ရခိုင္အေရးေစာင့္ၾကည့္သူ ရန္ကုန္က ေက်ာင္းဆရာ တစ္ဦးက ဆိုပါတယ္။

ဒီကေန႔ မနက္ပိုင္း ဆယ္နာရီမွာ စေတာ့မယ့္ သမၼတႀကီးကိုေထာက္ခံပြဲမွာ ပါ၀င္ဆင္ႏႊဲၾကမယ့္ မႏၱေလး အန္အယ္ဒီလူငယ္မ်ားထဲက တစ္ဦး ျဖစ္ သူ မလွလွျမင့္က ညႀကီးမင္းႀကီး ဆယ္နာရီ ေလာက္မွာ ဖုန္းဆက္ေမးမလို႔ ႀကိဳးစားတဲ့ Coral Arakan ကိုေျပာတာကေတာ့၊ မနက္ဖန္ အလုပ္ေတြမ်ားမွာ မို႔လို႔အခုေစာေစာအိပ္ေနတာ လို႔ဆိုပါတယ္။ မနက္မွေမးပါလားလို႔ ဆိုပါတယ္။

ဒီေတာ့ အခ်ဳပ္အားျဖင့္ဆိုရရင္ ဒီေန႔မနက္မွာ လုပ္ၾကေတာ့မယ့္ ဆႏၵထုတ္ေဖၚပြဲရဲ႕ အက်ိဳးဆက္ေၾကာင့္ မလွလွျမင့္၊ ဆရာေတာ္၀ီရသူ နဲ႔ အျခား သံဃာေတာ္မ်ား၊ ဆႏၵေဖၚထုတ္ရာမွာ ပါ၀င္ၾကမယ့္ သူအားလံုး၊ျမန္မာႏိုင္ငံသား တိုင္းရင္းသားမ်ား အားလံုး တို႔ဟာ . . . ေဒသခံျဖစ္ရဲ႕ သားနဲ႔ ေက်ာတစ္ရာ ရင္တစ္ရာ ႀကိမ္ဒဏ္ခတ္ၿပီး ၿမိဳင္အရပ္ကို အႏွင္ခံရမယ့္ ေဘးကေန ေ၀းႏိုင္ၾကပါေစလို႔ ဆုေတာင္း ေမွ်ာ္လင့္မိတယ္။