စစ္ပြဲေတြၾကားက ကိုးကန္႔ ေဒသ

ေက်ာ္ခ

ရွမ္းျပည္နယ္ေျမာက္ပိုင္း၊ ကိုးကန္႔ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ရေဒသကို သမၼတ ဦးသိန္းစိန္က အေရးေပၚ အေျခအေန အျဖစ္ ရက္ ၉၀ ထပ္မံတိုးျမႇင့္ လိုက္တဲ့ အတြက္ ကိုးကန္႔ေဒသဟာ ၾသဂုတ္လလယ္ပိုင္းထိ စစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးေအာက္မွာ ထပ္မံ ရွိေနဦးမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

ကိုးကန္႔ေဒသမွာ ျမန္မာ အမ်ိဳးသား ဒီမိုကေရစီ မဟာမိတ္ တပ္မေတာ္ (MNDAA) ေခၚ ကိုးကန္႔တပ္ဖြဲ႔နဲ႔ တပ္မေတာ္တို႔အၾကား တိုက္ပြဲေတြကလည္းဆက္တိုက္ျဖစ္ပြားေနတဲ့ အေျခအေနေတြမို႔ အိုးအိမ္စြန္ခြာၿပီး တိုက္ပြဲေတြနဲ႔ေဝးရာမွာ သြားေရာက္ ခိုလႈံ ေနၾကရတဲ့ ေသာင္းနဲ႔ခ်ီတဲ့ ေဒသခံဒုကၡသည္ေတြရဲ႕ ေရွ႕ေရးဟာလည္း ရင္ေလးစရာပါ။

ေဒသမတည္မၿငိမ္ျဖစ္ၿပီး စစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးေအာက္ကိုေရာက္ေနရတဲ့ ကိုးကန္႔ေဒသခံေတြမွာေတာ့ ႏိုင္ငံေရး၊ စီးပြားေရး၊ ပညာေရး၊ က်န္းမာေရးနဲ႔ လူမႈေရး က႑ေတြမွာ အဖက္ဖက္က ဆံုး႐ႈံးနစ္နာမႈေတြ ျဖစ္ေနရပါတယ္။ တည္ၿငိမ္ေအးခ်မ္းမႈ မရွိတဲ့ ကာလေတြ သက္တမ္းရွည္လာတာနဲ႔ အမွ် ဒီဒဏ္ေတြကို ခါးစည္းခံစားၾကရမယ့္သူေတြဟာ အျပစ္မဲ့ေဒသခံမ်ားပါ။

ကိုးကန္႔ေဒသမွာ တိုက္ပြဲေတြ စတင္ျဖစ္ပြားလာခဲ့တဲ့ ေဖေဖာ္ဝါရီလထဲက စၿပီး ေဒသခံေတြဟာ ကံၾကမၼာဆိုးနဲ႔ ရင္ဆိုင္ခဲ့ရတယ္ လို႔ ကိုးကန္႔ယဥ္ေက်းမႈ အဖြဲ႕နာယက လည္းျဖစ္ ကြမ္လံုၿမိဳ႕နယ္ ျပည္ေထာင္စုႀကံ့ခိုင္ေရးႏွင့္ဖြံ႔ခိုင္ဖြံ႔ၿဖိဳးေရးပါတီ ျပည္သူ႔ လႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္ လည္းျဖစ္တဲ့ ဦးေဟာ္ေရွာက္ခ်မ္း က ဆိုပါတယ္။

“ေဒသခံေတြ တအားနစ္နာတယ္။ က်ေနာ့္သက္တမ္းမွာ ဒီေလာက္နစ္နာမႈ တခါမွ မေတြ႔ဖူးေသးဘူး။ က်ေနာ္တို႔ ရွိတာေတြ အကုန္ပ်က္စီးတယ္။ စိုက္ပ်ဳိးထားတဲ့ ႀကံေတာင္မခုတ္ႏိုင္ေတာ့ဘူး။ စီးပြားေရးဆို ဘာမွလုပ္လို႔မရေတာ့ဘူးေလကြာ” လို႔ ဆိုပါတယ္။

ကိုးကန္႔ေဒသထဲက ေလာက္ကိုင္ၿမိဳ႕နယ္ဟာ စစ္ပြဲေတြရဲ႕ ဇုန္ထဲမွာ က်ေရာက္ခဲ့တယ္။ ၿမိဳ႕ေပၚမွာပါ MNDAA ၿမိဳ႕ျပ ေျပာက္က်ား တပ္ေတြနဲ႔ တပ္မေတာ္တို႔အၾကားမွာ တိုက္ပြဲေတြျပင္းထန္ခဲ့လို႔ ၿမိဳ႕ခံေတြ မွားၿပီး အပစ္ခံရတာ။ ဖမ္းဆီး႐ိုက္ႏွက္ခံရတာေတြ ရွိခဲ့တယ္လို႔ ေလာက္ကိုင္ၿမိဳ႕ခံလုပ္ငန္းရွင္ တခ်ဳိ႕ကေျပာပါတယ္။

ၿမိဳ႕ေပၚတိုက္ပြဲေတြ အရွိန္ျပင္းလာလို႔ ၿမိဳ႕ခံေတြက အိုးအိမ္စြန္႔ခြာၿပီး အသက္ေဘးလြတ္ရာကို ထြက္ေျပးခဲ့ၾကေတာ့ ေလာက္ကိုင္ တၿမိဳ႕လံုးလည္း ခါလီျဖစ္သြားခဲ့ရတယ္။ စစ္ေျပးဒုကၡသည္ဘဝ ေရာက္သြားရရွာတဲ့ ၿမိဳ႕ခံေတြဟာ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံဘက္အျခမ္းမွာ သြားေရာက္ခိုလႈံေနၾကရဆဲပါ။

တိုက္ပြဲေတြမျဖစ္ခင္ကာလက ကိုးကန္႔ေဒသမွာ ေဒသတြင္း ကုန္သြယ္မႈ၊ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံနဲ႔ သြင္းကုန္၊ ထုတ္ကုန္ လည္ပတ္မႈေတြ ေၾကာင့္ စီးပြားေရး ေျပလည္ခဲ့ေပမယ့္လည္း တိုက္ပြဲေတြျဖစ္ၿပီးတဲ့ေနာက္ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံနဲ႔ ကုန္သြယ္ေရးေတြလည္း ရပ္ဆိုင္း ခဲ့ရသလို ေဒသတြင္း ကုန္သြယ္မႈေတြရပ္ဆိုင္းလိုက္ရလို႔ ေဒသခံေတြရဲ႕ ေရရွည္ရပ္တည္ေရး အတြက္ အထူးစိုးရိမ္ေနရတယ္လို႔ ဦးေဟာ္ေရွာက္ခ်မ္း က ေျပာပါတယ္။

ေလာက္ကိုင္ၿမိဳ႕ေပၚမွာ စာသင္ေက်ာင္းေတြ အကန္႔အသတ္မရွိပိတ္ထားသလို ေစ်းဆိုင္ေတြလည္း ျပန္မဖြင့္ႏိုင္ၾကေသးပါဘူး။ အရင္လို တအိမ္နဲ႔ တအိမ္ကူးသန္းသြားလာဖို႔ ကလည္း အေၾကာက္တရားေတြ လႊမ္းမိုးေနၾကလို႔ တိတ္ဆိတ္ေနတယ္လို႔ ဆိုၾကပါတယ္။

ဒီလိုအေျခအေနေတြက ေလာက္ကိုင္နဲ႔ ကုန္းၾကမ္းၿမိဳ႕နယ္ေတြမွာတင္မကဘဲ ခ်င္းေရႊေဟာ္နဲ႔ စစ္ေရးလႈပ္ရွားမႈေတြရွိေနတဲ့ ေဒသေတြမွာလည္း ႐ိုက္ခတ္မႈေတြရွိေနတယ္လို႔ဆိုပါတယ္။

စစ္ပြဲျဖစ္ပြားရာေနရာအနီးက ေက်းရြာေတြဆိုရင္ တရြာနဲ႔ တရြာ ကူးသန္းသြားလာမႈေတြ မလုပ္ရဲ ၾကေတာ့ သလို ေတာင္ယာ လုပ္ငန္းေတြကိုလည္း ရိတ္သိမ္း၊ ထြန္ယက္တာေတြ ထြက္မလုပ္ျဖစ္တဲ့ အေျခအေနေတြနဲ႔ ရင္ဆိုင္ ျဖတ္သန္း ေနၾက ရတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။

တ႐ုတ္-ျမန္မာနယ္စပ္မွာ ရွိေနတဲ့ ကိုးကန္႔ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ရေဒသကို တည္ၿငိမ္ ေအးခ်မ္းမႈ မရွိေသးတဲ့ အတြက္ အေရးေပၚကာလတိုးျမႇင့္ေၾကာင္း သမၼတဦးသိန္းစိန္က ၂၀၁၅ ခုႏွစ္ ေမလ ၁၈ ရက္ေန႔ ေန႔စြဲနဲ႔ အမိန္႔ထုတ္ျပန္ လိုက္ပါတယ္။

MNDAA နဲ႔ အစုိးရ တပ္မေတာ္တို႔ အၾကား ဒီႏွစ္ေဖေဖာ္ဝါရီလ ၉ ရက္ေန႔က စၿပီး တိုက္ပြဲေတြျဖစ္ပြားခဲ့လို႔ ေဖေဖာ္ဝါရီ ၁၇ ရက္ ေန႔မွာ ကိုးကန္႔ေဒသကို အေရးေပၚ အေျခအေနအျဖစ္ ဦးသိန္းစိန္က ပထမအႀကိမ္ ေၾကညာထားတာျဖစ္ပါတယ္။

ပထမ ေၾကညာထားတဲ့ အေရးေပၚကာလဟာ မတ္လ ၁၇ ရက္ေန႔မွာ ရက္ေပါင္း ၉၀ ျပည့္ၿပီ ျဖစ္ေပမယ့္ ကိုးကန္႔ေဒသရဲ႕ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး၊ ရပ္ရြာေအးခ်မ္းသာယာေရးနဲ႔ တရားဥပေဒ စိုးမိုးေရး စတဲ့ အေျခအေနေတြဟာ မူလအေျခအေနကို ျပန္မေရာက္ေသးတဲ့ အတြက္ အေရးေပၚအေျခအေနကို တိုးျမႇင့္သတ္မွတ္လိုက္တာျဖစ္တယ္လို႔ဆိုထားပါတယ္။

ေဒသမတည္မၿငိမ္ျဖစ္ေနတဲ့ ကိုးကန္႔ေဒသကို သမၼတ ဦးသိန္းစိန္က အေရးေပၚအေျခအေန တိုးျမႇင့္လိုက္တာဟာ မွန္ကန္တဲ့ လုပ္ေဆာင္မႈ ျဖစ္တယ္လို႔ ဦးေဟာ္ေရွာက္ခ်မ္း က ေထာက္ခံေျပာဆိုလိုက္ပါတယ္။

“စစ္တပ္က မအုပ္ခ်ဳပ္လို႔လည္း မရဘူး။ အစိုးရက ဘာမွလုပ္လို႔မွ မရေသးတာ။ ၿမိဳ႕ေပၚမွာေရာ ေက်းရြာေတြဘက္မွာ ပါတည္ၿငိမ္မႈက မရေသးဘူး။ ေခ်ာက္ခ်ားေနရတဲ့ အေျခအေနမွာပဲ ရွိေနေသးတယ္” လို႔ ဦးေဟာ္ေရွာက္ခ်မ္းက ဆိုပါတယ္။

တည္ၿငိမ္ေအးခ်မ္းမႈကင္းမဲ့ေနတဲ့ အေျခအေနေတြေၾကာင့္ ပါတီစည္း႐ုံးေရး လုပ္ငန္းစဥ္ေတြ လုပ္ေဆာင္လို႔ မရေတာ့တဲ့ အျပင္ ေဒသတြင္း သြားေရးလာေရးေတြမွာလည္း စစ္ျဖစ္ေနတဲ့ ကာလအတြင္းမွာ ေျခာက္ျခားမႈေတြ ရွိေနတုန္းပဲလို႔ သူက ဆိုပါတယ္။

ဒုကၡသည္ေတြကို အာဏာပိုင္ေတြဘက္က ေနရပ္ရင္းျပန္လာၾကဖို႔ ေျပာဆိုေနတာေတြရွိေပမယ့္ ျပန္လာသူေတြရွိသလို စိုးရိမ္စိတ္ေတြနဲ႔ ဒုကၡသည္စခန္းေတြဘက္ကို လွည့္ျပန္သြားၾကသူေတြလည္း ႀကံဳေနရတယ္လို႔ ကြင္းဆင္းမွတ္တမ္းယူေနတဲ့ ပေလာင္(တအာင္း) ေက်ာင္းသားႏွင့္လူငယ္မ်ား အစည္းအ႐ုံး(TSYO)ရဲ႕ အေထြေထြအတြင္းေရးမႉး မိုင္းမ်ဳိးေအာင္ က ေျပာပါတယ္။

ဒုကၡသည္စခန္းမွာ သြားေရာက္ခိုလႈံေနၾကရတဲ့ ေဒသခံေတြကို ေနရပ္ရင္းျပန္လာေနၾကဖို႔ အာဏာပိုင္ေတြက ဖိအားေပးလို႔ တခ်ဳိ႕ျပန္လာခဲ့ၾကေပမယ့္ ေရာင္းဝယ္ေဖာက္ကားမႈေတြ အသက္မဲ့ေနၿပီး အိမ္အျပင္ထြက္ သြားလာဖို႔ရာလည္း က်ီးလန္႔စာစား အေနအထားျဖစ္ေနတယ္လို႔ ကြင္းဆင္းမွတ္တမ္းယူေနၾကတဲ့ လြတ္လပ္တဲ့ေဒသခံ အဖြဲ႔အစည္းတခ်ဳိ႕ကေျပာပါတယ္။

ျမန္မာႏိုင္ငံၾကက္ေျခနီအသင္း ျပန္ၾကားေရးႏွင့္ ႏိုင္ငံတကာဆက္ဆံေရးဌာန ဌာနမႉး ေဒၚေရႊစင္ျမင့္ ကေတာ့ ေလာက္ကိုင္ ၿမိဳ႕နယ္ အပါအဝင္ ကိုးကန္႔ေဒသတြင္းက ၿမိဳ႕နယ္တိုင္းမွာ က်န္မာေရးနဲ႔ ကယ္ဆယ္ေရး အကူအညီလိုအပ္ေနတဲ့ေဒသခံေတြကို အကူအညီေတြေပးေနတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ေဒသမတည္မၿငိမ္ျဖစ္ေနတဲ့ အေျခအေနနဲ႔ ဒုကၡသည္ေတြ ေတြ႔ႀကံဳေနရတဲ့ အေျခအေန အေသးစိတ္ကိုေတာ့ သူကမေျပာပါဘူး။

“က်မတို႔က ေလာေလာဆယ္ေတာ့ relief (ကယ္ဆယ္ေရး) နဲ႔ပတ္သက္ၿပီးအကူအညီေတြေပးပါတယ္။ အရင္တုန္းကေတာ့ သူတို႔ေနရပ္စြန္႔ခြာတဲ့ အခါမွာ သူတို႔လံုၿခံဳတဲ့ေနရာကိုေရာက္ဖို႔အတြက္ က်မတို႔က ကူညီပို႔ေဆာင္ေပးတာေပါ့ေနာ္။ အခုျပန္ဝင္လာေတာ့လည္း သူတို႔ျပန္လည္ထူေထာင္ဖို႔ကိစၥေတြမွာ က်မတို႔က ကယ္ဆယ္ေရးပစၥည္းေတြေပးတာေပါ့” လို႔ ေဒၚေရႊစင္ျမင့္ က ေျပာပါတယ္။

ၾကက္ေျခနီအဖြဲ႔ေတြရဲ႕ အကူအညီေတြဟာ ေလာက္ကိုင္နဲ႔ တျခားၿမိဳ႕ျပေတြေပၚမွာသာ ရရွိၿပီး ၿမိဳ႕နဲ႔ အလွမ္းေဝးတဲ့ ေနရာေတြကို ေရာက္ရွိဖို႔ခက္ခဲေနလို႔ ဒုကၡေရာက္ေနတဲ့ ေဒသခံေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားက အကူအညီေတြမရရွိၾကဘူးျဖစ္ေနတယ္လို႔ TSYO ရဲ႕ အေထြေထြအတြင္းေရးမႉး မိုင္းမ်ဳိးေအာင္ က ဆိုပါတယ္။

“ဒုကၡသည္က ၿမိဳ႕ေပၚမွာတင္မဟုတ္ဘူးဗ်။ နယ္ေတြမွာလည္းမ်ားတယ္။ နယ္ေျမလံုးၿခံဳေရး၊ လမ္းပန္းဆက္သြယ္ေရးအရ မေရာက္ႏိုင္တဲ့ ေနရာေတြအမ်ားႀကီးရွိတယ္။ အဲဒီဘက္ကလူေတြကေတာ့ ေဆးဝါးနဲ႔ ကယ္ဆယ္ေရးပစၥည္းေတြ မရၾကဘူး” လို႔ဆိုပါတယ္။

တ႐ုတ္ႏိုင္ငံထဲမွာ ခိုလႈံေနၾကတဲ့ ဒုကၡသည္ေတြကေတာ့ တ႐ုတ္အစိုးရရဲ႕ အကူအညီေတြ အျပည့္အဝ ရရွိတဲ့ အတြက္ အခက္အခဲ ႀကီးႀကီးမားမား မရွိေပမယ့္ နယ္ေျမမတည္ၿငိမ္ေသးဘဲ ေနရပ္ရင္းျပန္လာတဲ့ ဒုကၡသည္ေတြရဲ႕ ေရရွည္ ေနထိုင္ စားေသာက္ေရး အတြက္ေတာ့ စိုးရိမ္တယ္လို႔ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္အမတ္ ဦးေဟာ္ေရွာက္ခ်မ္းက ေျပာပါတယ္။

“ဟိုဘက္မွာက အကူအညီေကာင္းေကာင္းရေနေတာ့ အဆင္ေျပတာေပါ့။ ဒီဘက္မွာက ဘာအလုပ္မွ လုပ္လို႔မွ မရတဲ့ အေျခ အေနပဲ ရွိေသးေတာ့ က်န္းမာေရး မေျပာနဲ႔ ကိုယ့္ကိုယ္ကို ျပန္ေစာင့္ေလွ်ာက္ဖို႔ေတာင္မလြယ္ေတာ့ဘူးေလ” လို႔ ဆိုပါတယ္။

စစ္ပြဲေတြရက္ဆက္ျဖစ္ေနတဲ့ ကိုးကန္႔ေဒသမွာ ေျခာက္ျခားမႈေတြနဲ႔ က်ီးလန္႔စာစားအေျခအေနေတြရွိေနဆဲျဖစ္ၿပီး ဒုကၡသည္ေတြ ေနရပ္ရင္းျပန္ႏိုင္ေရး၊ ကိုးကန္႔ေဒသ ျပန္လည္ထူေထာင္ေရး အေျခအေနေတြကေတာ့ ႏွစ္ဘက္တိုက္ပြဲေတြ ရပ္စဲၿပီး ၿငိမ္းခ်မ္းေရး အတြက္ စားပြဲဝိုင္းေပၚမွာ ႏိုင္ငံေရး အရ ေဆြးေႏြး သေဘာတူညီခ်က္ေတြရရွိဖို႔က အေရးႀကီးေနပါတယ္။

လက္ရွိအေျခအေနမွာေတာ့ ကိုးကန္႔ေဒသအတြင္းမွာ ကိုးကန္႔တပ္ဖြဲ႔ MNDAA နဲ႔ အတူ တေအာင္း (ပေလာင္) အမ်ိဳးသား လြတ္ေျမာက္ေရး တပ္မေတာ္ (TNLA) ႏွင့္ ရကိၡဳင့္တပ္မေတာ္ (AA) တို႔က မဟာမိတ္အျဖစ္ပူးေပါင္းၿပီး အစိုးရ တပ္မေတာ္နဲ႔ တိုက္ပြဲေတြ အျပင္းအထန္ ျဖစ္ပြားေနဆဲျဖစ္ပါတယ္။

ကိုးကန္႔ေဒသမွာ MNDAA နဲ႔ အစိုးရ တပ္မေတာ္တို႔ ျဖစ္ပြားေနတဲ့ တိုက္ပြဲေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ ေဆြးေႏြးအေျဖရွာဖို႔ တ႐ုတ္သမၼတ ရွီက်င့္ဖ်င္က သမၼတ ဦးသိန္းစိန္ကို အင္ဒိုနီးရွားႏိုင္ငံ ဂ်ကာတာၿမိဳ႕မွာ က်င္းပတဲ့ အာရွအာဖရိက ထိပ္သီး ညီလာခံ တက္ေရာက္ေနခ်ိန္ သီးျခားေတြ႔ဆံုစဥ္မွာ တိုက္တြန္းခဲ့ေသးေပမယ့္ ခုခ်ိန္ထိ ထူးျခားမလာေသးဘဲ တိုက္ပြဲေတြတာ ဆက္ေနခဲ့တာပါ။

ကရင္အမ်ဳိးသားအစည္း အ႐ုံး (KNU) ထိန္းခ်ဳပ္နယ္ေျမ ေလာ္ခီးလာေဒသမွာ ဇြန္လ ၂ ရက္ေန႔မွ ၆ ရက္ေန႔အထိ တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္တပ္ဖြဲ႔မ်ား ထိပ္သီးညီလာခံကို က်င္းပသြားဖို႔ရွိၿပီး အဲဒီညီလာခံမွာ MNDAA၊ TNLAနဲ႔ AA တို႔သံုးဖြဲ႔ကို အပစ္အခတ္ ရပ္စဲေရး ေဆြးေႏြးဖို႔ အစိုးရကို တိုက္တြန္းေရး ထည့္သြင္း ေဆြးေႏြးသြားဖို႔ရွိေနေပမယ့္ အစိုးရဘက္က မူလေတြ႔ဆံုထားတဲ့ ၁၆ ဖြဲ႔နဲ႔ပဲ ကနဦး လက္မွတ္ထိုးဖို႔ ျပင္ဆင္ေနတဲ့အတြက္ အေျခအေနေတြက မေရမရာမွာပဲရွိေနပါေသးတယ္။

လက္ရွိအေျခအေနမွာေတာ့ ကိုးကန္႔ေဒသမွာ တပ္မေတာ္နဲ႔ MNDAA မဟာမိတ္ပူးေပါင္းတပ္ဖြဲ႔ တိုက္ခိုက္ေနၾကတဲ့ ႏွစ္ဘက္အဖြဲ႔ေတြကလည္း ႏိုင္ငံေရးနည္းလမ္းအရ စာပြဲဝိုင္းေပၚမွာ ေဆြးေႏြးဖို႔ကို ေက်ာခိုင္းၿပီး လက္နက္နဲ႔ ေျဖရွင္းေနၾကတဲ့ အတြက္ ေဒသတည္ၿငိမ္ေအးခ်မ္းေရး အေျခအေနဟာလည္း အလွမ္းေဝးေနရဦးမယ့္ အေျခအေနေၾကာင့္ ေဒသခံေတြအတြက္ အရင္လိုအခ်ိန္ေတြျပန္လည္အသက္ဝင္လာဖို႔ ဒုကၡေတြၾကားက ေမွ်ာ္လင့္ေန႐ုံမွတပါး …။