ေဒၚေအာင္ဆန္းစုုၾကည္ ခရီးစဥ္အတြင္း အေမရိကန္စီးပြားေရးပိတ္ဆုုိ႔မႈ ရုုပ္သိမ္းေတာ့မလား

ဧရာ၀တီ

ျမန္မာအစုုိးရ ေခါင္းေဆာင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ယခုလအတြင္း အိမ္ျဖဴေတာ္သို႔ လာေရာက္သည့္ အခ်ိန္ဝန္းက်င္တြင္ ျမန္မာ ႏိုင္ငံ အေပၚခ်မွထားသည့္ စီးပြားေရး ဒဏ္ခတ္အေရးယူမႈမ်ားကို ေနာက္ထပ္ ေျဖေလွ်ာ့ေပးျခင္း သို႔ မဟုတ္ ရုုပ္ သိမ္း ပယ္ဖ်က္ေပးျခင္းမ်ား ျပဳ လုပ္ေပးရန္ အေမရိကန္ႏိုင္ငံက စဥ္းစားေနေၾကာင္း အေမရိကန္ အစိုးရ တာဝန္ရွိ သူမ်ားကုုိ ကုုိးကား၍ Reuters သတင္းဌာနက စက္တင္ဘာလ ၂ ရက္ေန႔တြင္ သတင္းေရးသားသည္။

ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္သည္ စက္တင္ဘာလ ၁၄ရက္ ႏွင့္ ၁၅ ရက္ေန႔မ်ားတြင္ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုု၊ ဝါရွင္တန္သို႔ လာေရာက္၍ သမၼတ အိုဘားမား၊ ဒုတိယ သမၼတ ဂ်ိဳး ဘိုင္ဒန္၊ အေမရိကန္ ကြန္ဂရက္ လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္မ်ား၊ စီးပြားေရး လုပ္ငန္း ရွင္မ်ားႏွင့္ ေတြ႔ဆံုမည္ ျဖစ္သည္။

ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ အာဏာျပည့္ဝေနေသးေသာ တပ္မေတာ္ အေပၚ အေမရိကန္ အစိုးရက တင္းက်ပ္မႈမ်ား မည္မွ် အထိ ေျဖေလွ်ာ့ေပးရန္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က အလိုရွိသည္ကုုိ အေမရိကန္ အစိုးရႏွင့္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္တို႔ ညွိ ႏိႈင္းေဆြးေႏြးမႈမ်ား ျပဳလုပ္ၿပီးခ်ိန္တြင္ စီးပြားေရးပိတ္ဆုုိ႔မႈ ေျဖေလ်ွာ့ျခင္း(သုုိ႔တည္းမဟုုတ္) ရုုပ္သိမ္းျခင္းကုုိ သမၼတ အိုဘားမားက ဆုုံးျဖတ္လိမ့္မည္ဟုု ေမ်ွာ္လင့္ရသည္။

ဒီမိုကေရစီ ပံုရိပ္တခု ျဖစ္သည့္ ႏိုဗဲလ္ၿငိမ္းခ်မ္းေရးဆုရွင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က အတိုက္အခံေခါင္းေဆာင္အေန ျဖင့္ ေနအိမ္ အက်ယ္ခ်ဳပ္က်ခံေနရသည့္ ကာလမ်ားအတြင္းတြင္ အေနာက္ႏိုင္ငံမ်ားက ျမန္မာႏိုင္ငံအေပၚ အေရးယူပိတ္ဆို႔မႈ မ်ား ျပဳလုပ္ျခင္းကို ေထာက္ခံခဲ့ေသာ္လည္း ယခုအခ်ိန္တြင္မူ သူက ျပည္သူမ်ားကို ဒီမိုကေရစီ အသြင္ကူးေျပာင္းေရး၏ စီးပြား ေရး အက်ိဳး ရလဒ္မ်ားကို ျပသျခင္းႏွင့္ အျခားေသာျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးမ်ားအတြက္ တိုင္းျပည္မွ စစ္ဗိုလ္ခ်ဳပ္ ႀကီးမ်ား အေပၚ ဖိအားေပးျခင္းမ်ားၾကားတြင္ ဟန္ခ်က္ညီမွ်ေအာင္ ႀကိဳးစားေနသည္။

ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ အရပ္သား ဦးေဆာင္သည့္ ေရြးေကာက္ခံ အစိုးရတခုအျဖစ္သို႔ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ အသြင္ကူးေျပာင္းခဲ့ၿပီး ေနာက္ ပိုင္းတြင္ က်င့္သံုးခဲ့ေသာ သမၼတ အိုဘားမား၏ သမိုင္း၀င္ တံခါးဖြင့္ မူဝါဒကို သူ၏ ႏိုင္ငံျခားေရးရာ မူဝါဒ၏ ေအာင္ျမင္ မႈမ်ားထဲမွ တခု အျဖစ္ျမင္ခဲ့ၾကသည္။ သို႔ေသာ္လည္း ရာထူးသက္တမ္းကုန္ဆံုးရန္ ၅လပင္ မလိုေတာ့သည့္ အခ်ိန္တြင္ သူ၏ အစိုးရအေနျဖင့္ စစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရး၏ အၾကြင္းအက်န္မ်ားကို ပယ္ဖ်က္ေရးအတြက္ တြန္းအားေပးမႈမ်ား အေပၚ လက္ေလွ်ာ့ရန္ သတိႀကီးႀကီးထားေနၾကဆဲျဖစ္သည္။
ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္၏ ဝါရွင္တန္ ခရီးစဥ္က ၂၀၁၅ ခုႏွစ္ ႏိုဝင္ဘာေရြးေကာက္ပြဲတြင္ သူ၏ အမ်ိဳးသား ဒီမိုကေရစီ အဖြဲ႔ ခ်ဳပ္(NLD) ပါတီက မဲအျပတ္အသတ္ျဖင့္ အႏိုင္ရ၍ အာဏာရရွိလာၿပီးေနာက္ပိုင္းတြင္ အေမရိကန္ႏိုင္ငံသို႔ ပထမဆံုး သြား ေရာက္သည့္ ခရီးစဥ္ ျဖစ္ပါသည္။

သမၼတ အိုဘားမား၏ အမ်ိဳးသားလံုၿခံဳေရး လက္ေထာက္အႀကံေပး Ben Rhodes က ယခုအပတ္အတြင္း၌ ကြန္ဂရက္ လႊတ္ေတာ္မွ ဝန္ထမ္းမ်ားႏွင့္ ေတြ႔ဆံုရာတြင္ သမၼတက အေရးယူ ဒဏ္ခတ္မႈမ်ားကို ေလွ်ာ့ခ်ရန္ သို႔မဟုတ္ ပယ္ဖ်က္ေပး ရန္ စဥ္းစားေနသည္ဟု ေျပာၾကားခဲ့ေၾကာင္း အေမရိကန္ အစိုးရ အရာရွိ အမ်ားအျပားကေျပာသည္။

Reuters သတင္းဌာနႏွင့္ စကားေျပာခဲ့ေသာ အေမရိကန္အရာရွိမ်ားက ၎တို႔၏ အမည္ကိုေဖာ္ျပျခင္း မျပဳရန္ ေတာင္းဆို ခဲ့ၿပီး သမၼတ အိမ္ျဖဴေတာ္သို႔ စီးပြားေရးပိတ္ဆုုိ႔မႈမ်ား ေျဖေလ်ွာ့ ရုုပ္သိမ္းဖြယ္ရွိသည့္သတင္းႏွင့္ပတ္သက္၍ မွတ္ခ်က္ ေတာင္းခံသည့္ အခါ ေျဖဆုုိရန္ ျငင္းပယ္ခဲ့သည္။

အေမရိကန္ အစိုးရက ျမန္မာႏိုင္ငံႏွင့္ ဆက္ဆံေရးကို တိုးခ်ဲ႕ရန္ ဆႏၵေစာေနျခင္းမွာ အာရွတြင္ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံ အင္အားႀကီး ထြားလာမႈကို တန္ျပန္ရန္ႏွင့္ ကမာၻေပၚတြင္ ေနာက္ဆံုးက်န္ေနသည့္ ဖြံ႔ၿဖိဳးဆဲေစ်းကြက္မ်ား( ဖြံ႔ၿဖိဳးမႈနည္းပါး ေသာ္လည္း အလွ်င္အျမန္ တိုးတက္လာေနသည့္သည့္ စီးပြား ေရးမ်ား)ထဲမွ တခုျဖစ္သည့္ ျမန္မာႏိုင္ငံက တံခါးဖြင့္ လာသည့္ အခ်ိန္ တြင္ အေမရိကန္ စီးပြားေရး လုပ္ငန္းမ်ားက အခြင့္အေရး ရယူႏိုင္ရန္ ျဖစ္သည္။

တပ္ပုုိင္စီးပြားေရးလုုပ္ငန္းမ်ား

က်န္ရွိေနေသးသည့္ အေမရိကန္ႏိုင္ငံ၏ အေရးယူပိတ္ဆို႔မႈ အမ်ားစုမွာ ျမန္မာစစ္တပ္က လုပ္ကိုင္ေနသည့္ စီးပြားေရး လုပ္ငန္းမ်ားႏွင့္ စီးပြားေရး မလုပ္ရန္ တားျမစ္ျခင္း ျဖစ္သည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံမွ ေက်ာက္စိမ္းႏွင့္ ေက်ာက္မ်က္ရတနာမ်ားတင္ သြင္းျခင္းကို တားျမစ္ျခင္း ႏွင့္ ကန္႔သတ္ထားသည့္ လူပုဂၢိဳလ္မ်ားေဖာ္ျပထားေသာ အမည္ပ်က္စာရင္း တို႔လည္း အပါ အဝင္ျဖစ္သည္။

သမၼတ အိုဘားမားအေနျဖင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံအေပၚတြင္ ခ်မွတ္ထားေသာ အေရးယူပိတ္ဆို႔မႈ အခ်ိဳ႕ကို အႀကိမ္ေတာ္ေတာ္မ်ား မ်ား ေျဖေလွ်ာ့ေပးခဲ့ၿပီး ျဖစ္သည္။ အဆိုပါ ေျဖေလွ်ာ့ေပးမႈမ်ားတြင္ ေမလအတြင္းက အစိုးရပိုင္ဘဏ္မ်ားကို နာမည္ပ်က္ စာရင္းမွ ပယ္ဖ်က္ေပးခဲ့ျခင္းႏွင့္ အေရးပါသည့္ အစိုးရပိုင္ သစ္ႏွင့္ သတၱဳတူးေဖာ္ေရး လုပ္ငန္းမ်ားကို ကန္႔သတ္မႈမ်ား ေျဖ ေလွ်ာ့ေပးခဲ့ျခင္းတို႔ ျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္လည္း ကန္႔သတ္မႈအမ်ားစုကိုမူ သက္တမ္း ၁ ႏွစ္ ထပ္တိုးခဲ့သည္။

“က်ေနာ္တို႔က ကုန္သြယ္ေရး၊ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမႈနဲ႔ ကူးသန္းေရာင္း၀ယ္ေရးနဲ႔ ဆိုင္တဲ့ ကိစၥေတြကို ၾကည့္ေနပါတယ္။ ျမန္မာ ႏိုင္ငံ က ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမႈ အေျခအေန တိုးတက္ေကာင္းမြန္လာေရးအတြက္ ဘာလုပ္ႏိုင္ မလဲဆိုတာကို သိႏိုင္ေအာင္လည္း ႀကိဳးစားေနပါတယ္။” ဟု အေမရိကန္ အစိုးရ သတင္းရင္းျမစ္တခုက ေျပာျပသည္။

အဆိုပါ အေျပာင္းအလဲမ်ားထဲတြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံကို ကုန္သြယ္ေရးဆိုင္ရာ အထူး အခြင့္အေရး (Generalized System of Preferences) ေပးသည့္ အစီအစဥ္ အတြင္းသို႔ ထည့္ သြင္းေရးလည္း ပါဝင္သည္ဟု အဆိုပါ သတင္းရင္းျမစ္က ေျပာ သည္။ ထိုအစီ အစဥ္မွာ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးသည့္ ဖြံ႔ၿဖိဳးဆဲ ႏိုင္ငံ မ်ားမွ ကုန္ပစၥည္းမ်ားအေပၚ အခြန္ကင္းလြတ္ခြင့္ ျပဳသည့္ အစီ အစဥ္ျဖစ္သည္။

အေရးပါသည့္ ေမးခြန္းမွာ ယခင္ စစ္အစိုးရ ေရးဆြဲခဲ့သည့္ အေျခခံ ဥပေဒအရ ႏုိင္ငံေရးတြင္ အခိုင္အမာဆုပ္ကိုင္ထားႏိုင္ ၿပီး စီးပြားေရး အင္အားအေျခခံလည္း ရွည့္ေနသည့္ တပ္မေတာ္အေပၚ အေမရိကန္၏ ဖိအားမ်ားကို မည္သည့္ အတိုင္း အ တာ အထိေျဖေလွ်ာ့ေပးရန္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က ဆႏၵ ရွိသနည္း ဆိုသည့္ ေမးခြန္းျဖစ္သည္။

အေမရိကန္ အစိုးရ၏ အေရးယူပိ္တ္ဆို႔မႈမ်ား ပယ္ဖ်က္ျခင္းႏွင့္ ပတ္သက္၍ ကြန္ဂရက္ လႊတ္ေတာ္က မည္သို႔ေဆာင္ရြက္ သြားမည္နည္းဟု ေမးျမန္းသည့္ အခါ “တကယ္လို႔ က်ေနာ္တို႔ အႀကီးအကဲေတြနဲ႔ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ေတြ႔တဲ့ အခ်ိန္ မွာ သူက အေရးယူပိတ္ဆို႔မႈေတြ အားလံုး ပယ္ဖ်က္ေပးေစခ်င္ပါတယ္လို႔ ေျပာလာမယ္ဆိုရင္ သူတို႔ အေနနဲ႔လည္း ျငင္း ဆန္ဖို႔ ခက္ခဲပါလိမ့္မယ္” ဟု ကြန္ဂရက္လႊတ္ေတာ္ သတင္းရင္းျမစ္တခု ကေျပာသည္။

ယခင္စစ္အစိုးရက ေရးဆြဲခဲ့ေသာ အေျခခံ ဥပေဒက ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကို သမၼတ တာဝန္ ထမ္းေဆာင္ျခင္း မျပဳ ႏိုင္ ေအာင္ တားျမစ္ထားသည္။ သူ၏ သား ၂ ဦးက ၿဗိတိန္ ႏို္င္ငံသားမ်ားျဖစ္ေနေသာေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစု ၾကည္က ႏိုင္ငံျခားေရး ဝန္ႀကီး ရာထူးကိုသာ ရယူထားေသာ္လည္း သူက ျမန္မာအစိုးရ၏ အျငင္းပြားဖြယ္ရာ မရွိေသာ ေခါင္းေဆာင္ ျဖစ္ပါသည္။

ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ႏွင့္ NLD ပါတီမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံမွ လူနည္းစု ႐ိုဟင္ဂ်ာ မြတ္စလင္မ်ားကို လံုေလာက္စြာ ကူညီ မႈမ်ား မျပဳလုပ္ခဲ့သည့္ အတြက္ ႏိုင္ငံတကာ၏ ေဝဖန္မႈကို ခံခဲ့ရသည္။

အေရးယူပိတ္ဆို႔မႈမ်ား ဖယ္ရွားေရးကို ေထာက္ခံသူ အခ်ိဳ႕က ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ႏိုင္ငံတကာႏွင့္ကင္းကြာေနသည့္ အထီး က်န္ အေျခအေနကို ပယ္ဖ်က္ေပးလိုက္ျခင္းက စီးပြားေရးတိုးတက္လာၿပီး လူ႔အခြင့္ အေရးကိစၥမ်ားလည္း ေကာင္းမြန္လာမည္ ဟု ဆိုၾကသည္။ သို႔ေသာ္လည္း Human Rights Watch အဖြဲ႕ကမူ ဒီမိုကေရစီ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးကို စစ္တပ္က လမ္း မေခ်ာ္ေစရန္အတြက္ အေရးယူပိတ္ဆို႔မႈမ်ားကို ဆက္လက္ထားရွိသင့္ေၾကာင္း စက္တင္ဘာလ ၂ ရက္ေန႔တြင္ အေမရိကန္ အစိုးရကို ေတာင္းဆိုခဲ့သည္။