“တစ္၊ ႏွစ္၊ သံုး၊ ေလး” ဟု အက်ဥ္းသားတစ္ဦးက ေနပူပူ ေတာင္ေျခစိုက္ခင္းတြင္ စတင္ ေအာ္ဟစ္ ေရတြက္လိုက္သည္။ ေရတြက္သံ ထြက္လာသည္ႏွင့္ သူ႔ေရွ႕မွ အက်ဥ္းသား ၁ဝဝ ခန္႔က ေပါက္တူးကိုင္ၿပီး အဆက္မျပတ္ ျမက္ရွင္းၾကေလသည္။
အမွတ္စဥ္ ေရတြက္သူက ကိုင္ထားသည့္ ဝါးတံပိုးျဖင့္ အက်ဥ္းသားတခ်ဳိ႕ကုိ လွမ္းရိုက္လိုက္သည္။ ထိုသူမွာ ေထာင္ဝန္ထမ္းမ်ားကို ကူညီရေသာ အုပ္ခ်ဳပ္မွႈအကူ ေခၚ တုတ္ကုိင္ျဖစ္သည္။ ေသနတ္လြယ္ထားေသာ ကာကီေရာင္ ယူနီေဖာင္းဝတ္ ဝန္ထမ္းတဦး ရပ္ၾကည့္ေနၿပီး ရံဖန္ရံခါ သူကိုယ္တိုင္ ဝင္ရိုက္သည္။
တုတ္ကုိင္ ၄ ဦးခန္႔ရိွၿပီး အက်ဥ္းဦးစီးဌာနမွ ဝန္ထမ္း ၄ ဦးလည္း ရိွေနသည္။ အက်ဥ္းသားအားလံုး ညစ္ႏြမ္းေသာ အျပာေရာင္ရွပ္အကၤ်ီလက္တို၊ ပုဆိုးတို႔ကို ဝတ္ဆင္ထားၾကၿပီး တခ်ဳိ႕က သံေျခက်င္း ခတ္ခံထားရသည္။
ထိုေနရာသည္ ရွမ္းျပည္နယ္ ေနာင္ခ်ဳိၿမိဳ႕အျပင္ဘက္တြင္ ျဖစ္သည္။ ညေနဘက္ လုပ္ငန္းသိမ္းခ်ိန္တြင္ အက်ဥ္းသားမ်ား တန္းစီၿပီး ေကာင္းမႈအက်ဥ္းစခန္းသို႔ လမ္းေလွ်ာက္ျပန္သြားၾကသည္။
“အုပ္ခ်ဳပ္တဲ့ အက်ဥ္းသားေတြက သေဘာမက်ရင္ မက်သလို ဝင္ရိုက္တယ္။ ေရွ႕ကသြား၊ ေနာက္ကရိုက္။ ႀကံပင္ေတြၾကား ေပါင္းရွင္းတဲ့အခါ မွႈိ႕ပင္ေလး တပင္က်န္တာနဲ႕ ဝင္ရိုက္တယ္၊ ဝန္ထမ္းေတြလည္း ဝင္ရိုက္တယ္။ ေထာင္မွဴးေတြက ရိုက္ခိုင္းလို႔ ဝင္ရိုက္တာလည္း ရွိတယ္” ဟု ေကာင္းမွႈစခန္းမွ ဇြန္ ၃ ရက္ ေန႔က ျပန္လြတ္လာသူ ကိုေဇယ်ာလင္းက ဆိုသည္။
စစ္အာဏာရွင္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးေအာက္တြင္ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ရွိခဲ့ရာမွ ၂ဝ၁၁ မွ စတင္ေသာ ႏိုင္ငံေရး အေျပာင္းအလဲမ်ားေၾကာင့္ တိုင္းျပည္၏ က႑အမ်ားအျပားတြင္ အျပဳသေဘာ ျဖစ္ထြန္းမႈမ်ား ေပၚေပါက္လာသည္။ သို႔ေသာ္လည္း အက်ဥ္းစခန္းအမ်ားအျပားတြင္မူ ရက္စက္မွႈ၊ ညွင္းပန္းႏွိပ္စက္မွႈတို႔ ဆက္လက္မင္းမူေနသည္။
ျပစ္မွႈွႈေၾကြး ေခြ်းျဖင့္ဆပ္
ေထာင္၊ ရဲဘက္စခန္းတို႔တြင္ လူအခြင့္အေရးခ်ဳိးေဖာက္မွႈမ်ား ျဖစ္ေပၚေနသည္ဟု ႏိုင္ငံတကာက စြပ္စြဲေဝဖန္ေနခ်ိန္တြင္ ယခင္စစ္ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးမ်ားက အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာၾကက္ေျခနီေကာ္မတီ (ICRC) ကို ၁၉၉၉ ေမလမွစ၍ သြားေရာက္စစ္ေဆးခြင့္ျပဳလိုက္သည္။
လအနည္းငယ္ၾကာစစ္ေဆးၿပီးေနာက္ ကမၻာကစြပ္စြဲထားေသာ အခ်က္မ်ား မွန္ကန္ေၾကာင္း တိတ္တဆိတ္ ထုတ္ေဖာ္ေျပာၾကားခဲ့သူမွာ ICRC အဖြဲ႔အား ထိုစဥ္က ဦးေဆာင္သူ Mr. De Riedmatten Leon ျဖစ္သည္။
၎က ေထာင္မ်ားတြင္ ရိုက္ႏွက္၊ ၿခိမ္းေျခာက္မွႈမ်ား ရိွေနေၾကာင္း၊ အစားအေသာက္ ေကြ်းေမြးမႈ လြန္စြာ အဆင့္နိမ့္က်ေၾကာင္း၊ ေငြေၾကးတတ္ႏိုင္သူတို႔ ေကာင္းမြန္စြာေနထိုင္ရၿပီး၊ ဆင္းရဲသူတုိ႔မွာ ရဲဘက္စခန္းမ်ားသို႔ ပို႔ခံရပံုကို ထိုစဥ္က အက်ဥ္းဦးစီးဌာန ညႊန္ၾကားေရးမွဴးခ်ဳပ္ တာဝန္ယူထားသူ ဦးေက်ာ္ထြန္းႏွင့္ ၁၉၉၉ ႏိုဝင္ဘာတြင္ ေတြ႔ဆံုစဥ္ ေျပာဆိုခဲ့ေၾကာင္း ထိုဌာန၏ မွတ္တမ္းတစ္ခုတြင္ ေဖာ္ျပထားသည္။
ထိုအခ်ိန္မွစ၍ ေထာင္တြင္း အစားအေသာက္က႑ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမွႈ ျဖစ္ေပၚခဲ့ေသာ္လည္း ေငြေပးႏိုင္မွႈအေပၚ အေျခခံ၍ အက်ဥ္းသားတို႔ကို ခြဲျခားဆက္ဆံမွႈ၊ အဆင္းရဲဆံုးေသာ အက်ဥ္းသားတို႔ကို ေက်ာက္ထုတ္စခန္းမ်ား၊ ေဝးလံေသာ အက်ဥ္းစခန္းမ်ားသို႔ ပို႔ေဆာင္မႈတို႔က ဆက္လက္ တည္ရိွသည္။
ရဲဘက္စခန္းသို႔မေျပာင္းေရႊ႕ရဘဲ ေထာင္ထဲတြင္သာ ေနလိုသူ၊ ၿမိဳ႕ႏွင့္နီးေသာ စခန္းသို႔ သြားလိုသူ၊ ပင္ပန္းသည့္ေက်ာက္ထုတ္စခန္းကို ေရွာင္ရွားလိုသူတို႔ ထုတ္သံုးၾကရသည့္ ေငြပမာဏ မတူညီေၾကာင္း အက်ဥ္းဦးစီးဌာနတြင္ လုပ္သက္ ၂၅ ႏွစ္ ရိွခဲ့ၿပီး၊ ယခုဥပေဒအၾကံေပးအျဖစ္ ေဆာင္ရြက္ေနေသာ ဦးခင္ေမာင္ျမင့္က ဆိုသည္။
“ရဲဘက္ထြက္ရၿပီေဟ့ဆိုလည္း ေျခက်င္းခတ္ခံရေတာ့မယ္။ အဲ့ဒီမွာ ေျခက်င္းအမ်ဳိးမ်ဳိးထဲက ေပါ့ပါးၿပီး လွႈပ္ရွားလို႔ေကာင္းတဲ့ ေျခက်င္းခတ္ခံခ်င္လား၊ ေလးၿပီး လွႈပ္ရွားလို႔မလြယ္တဲ့ ေျခက်င္း မခတ္ခံခ်င္ဘူးလား၊ ဒါဆိုရင္ေငြဘယ္ေလာက္ ဆိုတာ စသည္ျဖင့္ ရွိတယ္” ဟု ေထာင္မွဴးႀကီးေဟာင္း ဦးခင္ေမာင္ျမင့္က ရွင္းျပသည္။
Myanmar Now က လႏွင့္ခ်ီ၍ ျပဳလုပ္ခဲ့ေသာ စံုစမ္းေဖာ္ထုတ္မွႈတြင္ အက်ဥ္းသား၊ အက်ဥ္းသားေဟာင္း၊ အက်ဥ္းဦးစီးအာဏာပိုင္တို႔ႏွင့္ ေတြ႔ဆံုေမးျမန္းမႈ အမ်ားအျပား ျပဳလုပ္ခဲ့သည္။ ႏွစ္ေပါင္း ၅ဝ ေက်ာ္အတြင္း ထုတ္ျပန္ခဲ့ေသာ အက်ဥ္းဦးစီးဌာန၏ ေထာင္ႏွင့္ခ်ီေသာ မွတ္တမ္းမ်ား၊ အစိုးရ၏ အမိန္႔ညႊန္ၾကားခ်က္မ်ားကိုလည္း ေလ့လာဆန္းစစ္မွႈ ျပဳလုပ္ခဲ့သည္။
ေခတ္အဆက္ဆက္ အာဏာပိုင္တို႔က အလုပ္စခန္းမ်ားတြင္ အက်ဥ္းသားလုပ္အားကို မွားယြင္းေသာ နည္းလမ္းမ်ဳိးစံုျဖင့္ သံုးစြဲမွႈ၊ အက်ဥ္းသားမ်ားအား ေငြထုတ္စက္မ်ားကဲ့သို႔ သေဘာထားၿပီး ဌာနအတြက္ တရားဝင္ ရံပံုေငြရွာေဖြမွႈ၊ ျခစားမွႈေျမာက္ေသာ တရားမဝင္ ေငြေၾကးရွာေဖြမွႈ စေသာ လူ႔အခြင့္အေရးခ်ဳိးေဖာက္မွႈမ်ား က်ဴးလြန္ေၾကာင္း ေတြ႔ရွိရသည္။
စစ္အစိုးရမ်ားႏွင့္ သမၼတေဟာင္း ဦးသိန္းစိန္အစုိးရလက္ထက္တြင္ လူ႔အခြင့္အေရးအဖြဲ႔မ်ားက သာမန္အက်ဥ္းသားတို႔၏ အေျခအေနထက္ ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသားအေရးကိုသာ အာရံုစိုက္ခဲ့သည္။
ကိုလိုနီေခတ္၊ ပါလီမန္ဒီမိုကေရစီအစိုးရေခတ္တို႔တြင္ အက်ဥ္းေထာင္စနစ္သည္ အမ်ားအားျဖင့္ လူ႔အဖြဲ႔အစည္း၏ လံုျခံဳေရးအတြက္သာ ျဖစ္ခဲ့ေသာ္လည္း ၁၉၆၂ စစ္တပ္အာဏာသိမ္းၿပီးေနာက္ပိုင္းတြင္ အုပ္ခ်ဳပ္သူတုိ႔က “ျပစ္မွႈေၾကြး ေခြ်းျဖင့္ဆပ္” ဟူေသာ ေဆာင္ပုဒ္ကုိ တီထြင္ကာ အက်ဥ္းသားလုပ္အားကို စတင္ သံုးစြဲခဲ့သည္။
မွတ္တမ္းတခုအရ ၁၉၉၃ ခုႏွစ္ အစည္းအေဝးတစ္ခုတြင္ ထိုစဥ္က ျပည္ထဲေရးဝန္ႀကီး ဒုဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးေဟာင္း ဘုန္းျမင့္က အက်ဥ္းသားရဲဘက္မ်ား၏ “အလဟႆ ေလလြင့္ျပဳန္းတီးေနေသာ” လုပ္အားကို ႏိုင္ငံေတာ္ စီမံကိန္းမ်ားတြင္ သံုးစြဲၿပီး ရည္မွန္းခ်က္ ၃ ရပ္ကို အေကာင္အထည္ေဖာ္မည္ဟု ေျပာၾကားခဲ့ေၾကာင္း သိရသည္။ ရည္မွန္းခ်က္မ်ားတြင္ လယ္ယာေျမသစ္ ေဖာ္ထုတ္ရန္၊ ႏိုင္ငံေတာ္စီမံကိန္းမ်ားတြင္ သံုးစြဲရန္၊ ႏိုင္ငံေတာ္က အခမဲ့ ေကြ်းေမြးထားရသည့္ ထိုအက်ဥ္းသားမ်ားကို ခိုင္းေစၿပီး ဝင္ေငြျပန္ရရွိေရး လုပ္ေဆာင္ရန္တို႔ ပါဝင္သည္။
၁၉၉၃ ေဖေဖာ္ဝါရီ ၂၃ ရက္စြဲတပ္ ထိုမွတ္တမ္းအရ ထိုအစည္းအေဝးကို ႏိုင္ငံေတာ္ျငိမ္ဝပ္ပိျပားမွႈ တည္ေဆာက္ေရးအဖြဲ႔ အတြင္းေရးမွဴး (၂) ဗိုလ္ခ်ဳပ္တင္ဦး၊ ထိုစဥ္က ထိပ္တန္းစစ္ဗိုလ္ခ်ဳပ္မ်ားျဖစ္ၾကသည့္ ဗိုလ္မွဴးခ်ဳပ္ေအဘယ္လ္၊ ဗိုလ္မွဴးခ်ဳပ္လြန္းေမာင္ အပါအဝင္ စစ္ဗိုလ္ခ်ဳပ္ တဒါဇင္ေက်ာ္ တက္ေရာက္ခဲ့သည္။
ထိုအစည္းအေဝးက အက်ဥ္းသားတို႔ကို စစ္ေျမျပင္ပို႔ၿပီး လက္နက္၊ ရိကၡာ သယ္ေဆာင္ေစရန္၊ အက်ဥ္းသား အင္အား ၅ဝဝ စီ ရွိေသာ “ဝန္ေဆာင္” တပ္ရင္းမ်ားကို ျမစ္ႀကီးနား၊ လြိဳင္ေကာ္၊ ၿမိတ္၊ သထံု၊ ဘားအံတို႔တြင္ ဖြဲ႔စည္းရန္ ဆံုးျဖတ္လိုက္သည္။
ဗိုလ္ခ်ဳပ္မွဴးႀကီးေဟာင္းသန္းေရႊကလည္း ၁၉၉၉ ဇန္နဝါရီ ၂၂ တြင္ ရန္ကုန္တိုင္း၊ တိုက္ႀကီးၿမိဳ႕နယ္ရွိ အမွတ္ (၂) ဘဝသစ္ စိုက္ပ်ဳိးထုတ္လုပ္မွႈစခန္းသို႔ သြားေရာက္ၿပီး အက်ဥ္းစခန္းမ်ားသည္ ႏိုင္ငံေတာ္၏ ကုန္ထုတ္လုပ္ေရးကို အေထာက္အကူျပဳသကဲ႔သို႔ အက်ဥ္းသားမ်ား စားေသာက္ေရးႏွင့္ပတ္သက္၍ “ႏိုင္ငံေတာ္အစိုးရအေပၚ မွီခုိေနမွႈအား အမွီအခုိကင္းေသာ ဘဝေရာက္ေအာင္” လုပ္ေဆာင္ရမည္ဟု ညႊန္ၾကားခဲ့ေၾကာင္း မွတ္တမ္းတခုတြင္ ေဖာ္ျပထားသည္။ ၄ ရက္အၾကာတြင္ ထိုညႊန္ၾကားခ်က္ကို လုပ္ငန္းလမ္းညႊန္အျဖစ္ ခံယူျပီး လုပ္ငန္းေအာင္ျမင္ေရး အေကာင္အထည္ေဖာ္ရမည္ဟု ညႊန္ၾကားေရးမွဴးမ်ားသို႔ ေပးပို႔ေသာစာတြင္ ေဖာ္ျပထားသည္။
မွတ္တမ္းမ်ားအရ ၁၉၈ဝ တြင္ အက်ဥ္းသား ၂၅ဝဝဝ ကို အလုပ္စခန္း ၂၂ ခု တြင္ ခိုင္းေစခဲ့သည္။
အစာေရစာ မလံုေလာက္၊ က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မွႈ ခ်ဳိ႕တဲ့၊ ညွဥ္းပန္းႏိွပ္စက္ျခင္းတို႔ေၾကာင့္ အက်ဥ္းစခန္းမ်ား၊ ႏိုင္ငံေတာ္ စီမံကိန္းလုပ္ကြက္မ်ားတြင္ အက်ဥ္းသား ေထာင္ႏွင့္ခ်ီ ေသဆံုးခဲ့သည္။ ၂ဝ၁၄ ခုႏွစ္ ျပည္ထဲေရး ဝန္ႀကီး ဌာန၏ ထုတ္ျပန္ခ်က္တြင္ ၁၉၇၈ မွ ၂ဝ၁၄ အတြင္း စခန္းမ်ားတြင္ ေသဆံုးသူ ၅ဝဝဝ ေက်ာ္ ရိွျပီး၊ အက်ဥ္းသားတို႔၏ “အလဟႆ ေလလြင့္ျပဳန္းတီးေနေသာ လုပ္အား” ကို ႏိုင္ငံေတာ္ႏွင့္ ျပည္သူအက်ဳိးအတြက္ အသံုးခ်ေရးအတြက္ အက်ဥ္းစခန္းမ်ား ဆက္လက္ရွိရန္ လိုအပ္ေၾကာင္း ေဖာ္ျပခဲ့သည္။
လြန္ခဲ့သည့္ ၁ဝ ႏွစ္ခန္႔မွ စတင္ၿပီး အက်ဥ္းစခန္းတြင္ ေသဆံုးႏွႈန္း ေလ်ာ့က်လာေသာ္လည္း အမ်ဳိးမ်ဳိးေသာ လူ႔အခြင့္အေရးခ်ဳိးေဖာက္မွႈမ်ားသည္ သမၼတ ဦးထင္ေက်ာ္ အစုိးရ လက္ထက္တိုင္ တည္ရွိေနသည္။
ယခုအခါ အလုပ္စခန္း ၄၈ ခုတြင္ အက်ဥ္းသားအေရအတြက္ ၂ဝဝဝဝ မွ ၃ဝဝဝဝ ၾကား ရွိေနသည္။ ၁၈ ခု မွာ ေက်ာက္ထုတ္လုပ္ေရး “ကုန္ထုတ္စခန္းမ်ား” ျဖစ္ၿပီး က်န္စခန္းမ်ားမွာ စိုက္ပ်ိဳးေမြးမ်ဳိးေရး “အတတ္သင္” စခန္းမ်ား ျဖစ္ၾကသည္။
ၿဗိတိသွ်တို႔ေရးဆြဲၿပီး ယေန႔တိုင္သံုးစဲြေနသည့္ ၁၈၉၄ အက်ဥ္းေထာင္လက္စြဲတြင္ ရဲဘက္စခန္းမ်ားဖြင့္ၿပီး ကုန္ထုတ္ရမည္ဟူ၍ မပါရွိေပ၊ ေထာင္ႏွင့္ ဆက္စပ္ေသာလုပ္ငန္းမ်ားတြင္ အဓိကထား ခုိုင္းေစရမည္ဟု ေဖာ္ျပထားသည္။
“ဒီအက်ဥ္းသားတေယာက္က သူ႔ျပစ္ဒဏ္အေလ်ာက္ ျပစ္ဒဏ္ခံခဲ့ရၿပီးၿပီ။ လူ႔အသိုင္းအဝုိင္းထဲကေန သူ႔ကို ကာလအကန္႔အသတ္တခုနဲ႔ ဖယ္ထုတ္လုိက္ၿပီးၿပီ။ ဒါကိုက ျပစ္ဒဏ္ပဲေလ။ အဲဒီထဲမွာမွ ေထာင္ထဲမွာ လုပ္ရမယ့္ လုပ္ငန္းကို ထပ္ၿပီး အက်ယ္ဖြင့္ဆုိၿပီး အက်ဥ္းေထာင္ အျပင္မွာပါ သူ႔လုပ္အားကို ထပ္သံုးေတာ့မယ္ ဆုိေတာ့ သူ႔ျပစ္ဒဏ္က ႏွစ္ဆတုိးသြားသလုိ ျဖစ္တယ္” ဟု ေထာင္မွဴးၾကီး ဦးခင္ေမာင္ျမင့္ကဆိုသည္။
က်ေနာ္တို႔ဟာ ကြ်န္ေတြပါ
ရဲစည္းကမ္းေဖာက္ဖ်က္မွႈျဖင့္ ေထာင္ ၂ ႏွစ္ က်ခဲ့ေသာ ရဲဝန္ထမ္းေဟာင္း ကိုေဇယ်ာလင္းသည္ မႏၱေလးေထာင္တြင္ လအနည္းငယ္ ေနခဲ့ရၿပီး ေနာင္ခ်ဳိၿမိဳ႕နယ္၊ ေကာင္းမွႈ အလုပ္စခန္းသို႔ ပို႔ေဆာင္ခံခဲ့ရသည္။
စိမ္းလန္းသည့္ စပါးခင္း၊ ၾကံစိုက္ခင္း၊ ေျပာင္းစိုက္ခင္းမ်ား ျမင္ကြင္းတဆံုးရွိသျဖင့္ ေအးခ်မ္းမွႈ၊ ၿငိမ္းခ်မ္းမွႈအသြင္ေဆာင္ေသာ ေတာင္ကုန္းအနီးတြင္ ငရဲခန္းတို႔ႏွင့္ ႏွႈိင္းယွဥ္ခံရေသာ အလုပ္စခန္းမ်ား တည္ရွိေနသည္။ စခန္းမွ အက်ဥ္းသား ၂ဝဝ နီးပါးသည္ အက်ဥ္းဦးစီးဌာန၏ ႀကံစိုက္ခင္း ဧက ၁၄ဝ၊ ပုဂၢလိကစိုက္ခင္းတို႔တြင္ လုပ္ကိုင္ရသည္ဟု သူက ရွင္းျပသည္။
မည္သည့္အသက္ေမြးဝမ္းေက်ာင္းပညာမွ သင္ၾကားျခင္း မျပဳေသာ အဆိုပါ အတတ္သင္စခန္းတြင္ အက်ဥ္းသားတို႔ရက္သတၱတပတ္လွ်င္ ၆ ရက္ လုပ္ကိုင္ရသည္ဟု ဆိုသည္။ သူ စခန္းသို႔ ေရာက္သည့္ ၂ဝ၁၅ ဇူလိုင္ ၅ ရက္ေန႔ကတည္းက အုပ္ခ်ဳပ္မွႈအကူအက်ဥ္းသားတို႔၏ ႏွိပ္စက္မွႈကို ခံရေၾကာင္း၊ ထိုအခ်ိန္က အုပ္ခ်ဳပ္သူမွာ ေထာင္ပိုင္ဦးေဇာ္ဦးျဖစ္ေၾကာင္း သူက ရွင္းျပသည္။
“ေက်ာကို ရိုက္တယ္။ တင္ပါးကိုရိုက္တယ္။ အေၾကာင္းျပခ်က္ကေတာ့ အလုပ္ေႏွးတယ္ေပါ့။ တေန႔ကို မရိုက္ခံရဘူးဆို အခ်က္ ၃ဝ ေလာက္ရွိတယ္” ဟု ကိုေဇယ်ာလင္းက ဆိုသည္။
မိခင္၊ ဇနီးတို႔ စခန္းလုိက္လာၿပီး ေထာင္မွဴးႀကီးကို ၅ သိန္း ေပးလိုက္မွ ရိုက္ႏွက္မႈမ်ား ရပ္သြားၿပီး ေထာင္ဝန္ထမ္းတို႔ကို ေရေႏြးက်ဳိ၊ ေကာ္ဖီေဖ်ာ္တိုက္ရသည့္ ရာထူး ရခဲ့သည္ဟု ဆိုသည္။ ေငြမေပးႏိုင္သည့္ ငယ္ရြယ္ေသာအက်ဥ္းသားမ်ားအနက္ တခ်ဳိ႕မွာ စခန္းအတြင္း လိင္ေပ်ာ္ေတာ္ဆက္သူမ်ား ျဖစ္သြားေၾကာင္း သူက ရွင္းျပသည္။
“ေငြရင္းမလား၊ လူရင္းမလား၊ ကြဲ်လိုႏြားလို အလုပ္လုပ္ၿပီး လုပ္အားရင္းရမလား။ က်န္တာ ေရြးခ်ယ္စရာမရွိဘူး။ တကယ့္ ကြ်န္ဘဝပါဗ်ာ” ဟု ကိုေဇယ်ာလင္းက အက်ဥ္းစခန္းမွ ျပန္လြတ္လာသည့္ေန႔တြင္ ဝမ္းနည္းတစ္ဆို႔စြာ ေျပာျပသည္။
အမည္မေဖာ္လိုသူ အက်ဥ္းသားတဦးကလည္း ထိုစခန္းတြင္ ရိုက္ႏွက္ခံေနရသည္မွာ တစ္ႏွစ္ေက်ာ္လာၿပီ ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ အက်ဥ္းေထာင္သို႔ ျပန္ပို႔ခံရေရးအတြက္ အေသအေက် ျပန္လည္တိုက္ခိုက္သည့္နည္းျဖင့္ အမႈ ဖန္တီးရန္ မၾကာခဏ စဥ္းစားမိသည္ဟု ဆိုသည္။ သားငယ္၊ သမီးငယ္တို႔၏မ်က္ႏွာကိုျမင္ေယာင္ၿပီး စိတ္ထိန္းထားရေၾကာင္း၊ မိသားစုက ေထာင္ဝင္စာ လာေတြ႔ျခင္း မရိွေသးေၾကာင္း ရိုက္ခံထားရေသာ ဒဏ္ရာမ်ားကို ျပၿပီး ေျပာျပသည္။
“က်ေနာ္က ေတာသူေတာင္သားဆိုေတာ့ ဒီအလုပ္ၾကမ္းကို လုပ္ႏိုင္ပါတယ္။ လုပ္ႏိုင္လည္း ရိုက္ခံေနရတာပဲ။ ဒီေန႔ တဧက ေပါင္းရွင္းနိုင္တယ္ဆို၊ နက္ဖန္ ႏွစ္ဧက ခုိင္းေတာ့ လူက ဘယ္လိုမွ မခံႏိုင္ဘူး” ဟု မ်က္ရည္ ဝိုင္းေနေသာ အဆိုပါ အက်ဥ္းသားက အက်ဥ္းစခန္းအနီး လုပ္ငန္းခြင္တြင္ ေခတၱေတြ႔ဆံုစဥ္ Myanmar Now ကို ေျပာျပသည္။
ရိုက္ႏွက္ရန္ ဖိအားေပးျခင္း
ေကာင္းမွႈစခန္းအျပင္ ေနာင္ခ်ဳိရိွ အက်ဥ္းဦးစီးဌာနပိုင္ ေကာ္ဖီၿခံ၊ ၾကံစိုက္ခင္းမ်ားရွိသည့္ ၾကဴအင္း၊ ဟုိခို၊ လြင္ႀကီး၊ ကုန္းစံ၊ ခဲမြန္ တို႔ကို စိုက္ပ်ဳိးေရးႏွင့္ ေမြးျမဴေရးအတတ္သင္စခန္းဟု အမည္ေပးထားသည္။ ဟိုခိုစခန္းမွ ၂ဝ၁၄ တြင္ လြတ္ေျမာက္လာသူ ဦးေအာင္စိုးက အက်ဥ္းသားအခ်င္းခ်င္း အုပ္ခ်ဳပ္သည့္ တုတ္ကိုင္ရာထူးရရိွရန္ သိန္းႏွင့္ခ်ီ လာဘ္ထိုးရသည္ဟု ေျပာျပသည္။
“ရိုက္မွ အက်ဥ္းသားေတြက အျမဲေၾကာက္ေနၿပီး ဝန္ထမ္းေတြကို ပိုက္ဆံေပးမယ္၊ ပစၥည္းေပးမယ္၊ ဒီဝန္ထမ္းေတြ ေရခ်ဳိးရင္ ဆပ္ျပာတို္က္ေပးမယ္၊ သူတို႔ကို ႏွိပ္နယ္ေပးမယ္၊ နည္းမ်ဳိးစံုနဲ႔ ကြ်န္ခံေပးမယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ရိုက္တာ” ဟု ဦးေအာင္စိုးက ဆိုသည္။
ဦးေအာင္စိုး အက်ဥ္းစခန္းတြင္ အရိုက္မခံရေစရန္ က်င့္သံုးခဲ့ေသာနည္းလမ္းမွာ အျခားအက်ဥ္းသားတို႔ႏွင့္ မတူေပ။ ၂ဝ၁၃ ခုႏွစ္က ဟိုခိုသို႔ ေရာက္သည္ႏွင့္ အက်ဥ္းသားသစ္မ်ားကို ရိုက္ႏွက္ၿပီး ႀကဳိဆိုစဥ္ ဦးေအာင္စိုးက သူ႔အား ရိုက္ႏွက္ပါက အသက္ႏွင့္ရင္းၿပီး ျပန္လည္တိုက္ခိုက္မည္ဟု ေျပာဆိုခဲ့သည္။
ေထာင္သက္ ၁၇ ႏွစ္၊ တုတ္ခိုင္ေသာ သူ၏ခႏၶာကိုယ္၊ စူးရွေသာ မ်က္လံုးအစံု၊ တင္းမာေသာ သူ၏ ေမးေၾကာတို႔က သူ၏ျခိမ္းေျခာက္မွႈကို အေထာက္အပံ့ေပးခဲ့သည္။ ရိုက္ႏွက္ျခင္းမခံရေသာ္လည္း သူလည္း အလုပ္ၾကမ္း လုပ္ရသည္။
အက်ဥ္းစခန္းမွ လြတ္ေျမာက္ၿပီး မၾကာမီတြင္ “အုတ္ရိုးအတြင္း သံဆူးႀကိဳးဝင္းမွ လူဆိုးမ်ား” ဟူေသာ စာအုပ္ကို အင္းစိန္ေအာင္စိုး ကေလာင္အမည္ျဖင့္ ေရးသားထုတ္ေဝလိုက္သည္။ လူဆိုးမ်ားထက္ဆိုးေသာသူတို႔မွာ အက်ဥ္းဦးစီးဝန္ထမ္းမ်ားျဖစ္ေၾကာင္း ထိုစာအုပ္တြင္ နိဒါန္းခ်ီထားသည္။ အက်ဥ္းသားမ်ား ႀကံခုတ္ၿပီး ႀကံဖတ္ခြာစဥ္ ရိုက္ႏွက္ခံရသည္ဟု ဆိုသည္။
“တေနကုန္ မၾကာခဏရိုက္တယ္။ ေထာင္မွဴး၊ ဝန္ထမ္းအၾကပ္ေတြက သူတို႔ေရွ႕မွာ ရိုက္ေနတာကို တခြန္းမွ ဝင္မေျပာဘူး။…တေယာက္မက်န္ အကုန္ရိုက္တယ္။က်ေနာ္ ့ကိုသာ မရိုက္တာပါ” ဟု သူက ထိုစာအုပ္တြင္ ေရးသားထားသည္။
မၾကာေသးမီက သူေနထိုင္ရာ ရန္ကုန္၊ အင္းစိန္ၿမိဳ႕နယ္တြင္ Myanmar Now ႏွင့္ ေတြ႔ဆံုစဥ္ ၾကံစည္းမ်ား ထမ္းပံုခဲ့ပံုရပံုကို ျပန္ေျပာျပၿပီး “က်ေနာ္ အခု ၾကံပင္ကိုေတြ႔ရင္ သိပ္မုန္းတယ္” ဟု ဦးေအာင္စိုးက ဆိုသည္။
၂ဝ၁၄ ခုႏွစ္က ေနာင္ခ်ဳိရွိ အက်ဥ္းစခန္းမ်ားကို အဓိကကြပ္ကဲခဲ့သူ ဦးေဌးလြင္ထြန္းက ေကာင္းမွႈစခန္း ရိုက္ႏွက္မႈမ်ားႏွင့္ ပတ္သက္၍ တာဝန္ရွိသူ ေထာင္မွဴးႀကီး ဦးေဇာ္ျမင့္ဦးကို သတိေပးခဲ့ၿပီးျဖစ္သည္ဟု ဆိုသည္။
“ဒါက လူေသေလာက္တဲ့ ကိစၥလည္း မဟုတ္ဘူး၊ သာမန္ပဲဆိုေတာ့ ႏွႈတ္နဲ႔ပဲ သတိေပးခဲ့တယ္။ တျခား အေရးယူတာမ်ဳိးေတာ့ မရွိဘူး” ဟု မႏၱေလးၿမိဳ႕ ထံုးဘိုေက်ာက္ထုတ္စခန္း (အမ်ဳိးသား) တြင္ တာဝန္က်ေနေသာ လက္ေထာက္ညႊန္ၾကားေရးမွဴး ဦးေဌးလြင္ထြန္းက ေျပာသည္။
စည္းကမ္းေဘာင္အတြင္း ေနထိုင္သူကို သတ္မွတ္ကာလမတုိင္ခင္ ေလွ်ာ့ရက္ေပးၿပီး ျပန္လႊတ္ေလ့ ရိွရာ စည္းကမ္းတခုခုေဖာက္မိေသာ အက်ဥ္းသားက ေလွ်ာ့ရက္ မရမည္ကို စိုးရိမ္ၿပီး အရိုက္ခံရျခင္းကိုသာ လိုလားသည့္ အေျခအေနမ်ဳိးလည္း ရိွတတ္သည္ဟု သူက ဆိုသည္။
Myanmar Now က သြားေရာက္ေလ့လာခဲ့သည့္ အက်ဥ္းစခန္းမ်ားအနက္ စစ္ကိုင္းတိုင္းေဒသႀကီး၊ ကေလးၿမိဳ႕နယ္ရိွ ရာဇၿဂိဳဟ္ အမွတ္ ၂ သည္ အဖိႏွိပ္ဆံုးစခန္းမ်ားတြင္ ပါဝင္သည္။ ထိုစခန္းတြင္ အက်ဥ္းက်ခဲ့သူ ကိုထန္းသည္ ဘုတ္ကိုင္ ေခၚ တုတ္ကိုင္ရာထူး ရရန္ ေငြလမ္းခင္း ႀကဳိးပမ္းၿပီးေနာက္ ဘဝတူအက်ဥ္းသားမ်ားကို ကိုင္တြယ္အုပ္ခ်ဳပ္ရသူတစ္ဦး ျဖစ္လာသည္။
“က်ေနာ္က မေမာင္းရင္ က်ေနာ့္ကို အထက္အရာရွိေတြက ဖိအားေပးတယ္။ မင္းတို႔ေကာင္ေတြ ဒီေန႔ ဘာလို႔ ဒီေလာက္ပဲၿပီးတာလဲလို႔ က်ေနာ့္ကိုေျပာေတာ့ က်ေနာ္ကလည္း က်ေနာ့္ေအာက္က လူေတြကို ဖိရတာေပါ့” ဟု ယမန္ႏွစ္ ၾသဂုတ္လတြင္ လြတ္ေျမာက္လာေသာ ကိုထန္းက Myanmar Now ကို ေျပာျပသည္။
ေရာင္းစားခံရေသာ လုပ္အား
ကုလသမဂၢက ၁၉၅၅ တြင္ခ်မွတ္ထားေသာ “အက်ဥ္းသားမ်ားဆက္ဆံရာတြင္ အနိမ့္ဆံုး ထားရွိရမည့္ စည္းမ်ဥ္းစည္းကမ္းမ်ား” တြင္ အက်ဥ္းသားတို႔ကို အႏၱရာယ္သေဘာေဆာင္သည့္ ခိုင္းေစမွႈ မျပဳရ၊ လုပ္ငန္းတခုခုမွ စီးပြားေရးအက်ဳိးအျမတ္ရရန္ ရည္ရြယ္၍ ခိုင္းေစျခင္းမျပဳရဟု ေဖာ္ျပထားသည္။
ျမန္မာႏိုင္ငံက လက္မွတ္ေရးထိုးထားေသာ အဓမၼခိုင္းေစမွႈဆိုင္ရာ ကုလသမဂၢပဋိဉာဥ္ အခန္း ၂ တြင္လည္း တရားရံုးက ျပစ္ဒဏ္ ခ်မွတ္လိုက္သူသည္ ပုဂၢလိက ကုမၸဏီ၊ အသင္းအဖြဲ႔မ်ား၏ အသံုးခ်ခံမျဖစ္ေစရဟု ျပ႒ာန္းထားသည္။
Myanmar Now က သြားေရာက္ေလ့လာခဲ့ေသာ မြန္၊ ရွမ္း၊ မႏၱေလး၊ စစ္ကိုင္း စသည့္ ေဒသမ်ားရိွ အက်ဥ္းစခန္းအခ်ဳိ႕တြင္ ေထာင္အာဏာပိုင္တို႔က အက်ဥ္းသားမ်ား၏ လုပ္အားကို ပုဂၢလိကအလုပ္မ်ားတြင္ အသံုးခ်လ်က္ရိွသည္။
ေနာင္ခ်ဳိ၊ ေကာင္းမွႈစခန္းမွ လြတ္လာေသာ ကိုေဇယ်ာလင္းက ေငြရည္ပုလဲကုမၸဏီပိုင္ ၾကံစိုက္ခင္း၊ စခန္းတဝိုက္ရွိ ရြာသားတို႔၏ စပါးခင္း၊ ေျပာင္းခင္းမ်ားတြင္ သြားေရာက္လုပ္ကိုင္ခဲ့ရေၾကာင္း ေျပာသည္။
“က်ေနာ့္ေရွ႕မွာတင္ ေထာင္မွဴးကို လုပ္ငန္းရွင္ေတြက အက်ဥ္းသား ၁ဝဝ ကို တေန႔ (လုပ္အားခ တစ္ေယာက္) ၃,ဝဝဝ နဲ႔ တြက္ၿပီး ပိုက္ဆံရွင္းတာ ေတြ႔တယ္၊ က်ေနာ္တို႔ အက်ဥ္းသားကေတာ့ ဘာမွမရဘူး” ဟု သူက ဆိုသည္။
အက်ဥ္းဦးစီးဌာနတြင္ ၂ဝဝ၄ မွ ၂ဝ၁၂ အထိ ညႊန္ၾကားေရးမွဴးခ်ဳပ္ တာဝန္ထမ္းေဆာင္ခဲ့ျပီး လက္ရွိတြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံ လူ႔အခြင့္အေရးေကာ္မရွင္အဖြဲ႔ဝင္တစ္ဦးျဖစ္သူ ဦးေဇာ္ဝင္းက ေငြရည္ပုလဲႏွင့္ အက်ဥ္းဦးစီးဌာနတို႔ ႀကံစိုက္ခင္း ဧက ၈ဝဝ ခန္႔ ေနာင္ခ်ဳိတြင္ လုပ္ကိုင္ရန္ စာခ်ဳပ္ခ်ဳပ္ထားခဲ့ေၾကာင္း ေျပာျပသည္။ ဌာနက ေျမ ႏွင့္ အက်ဥ္းသားလုပ္အား ထည့္ဝင္ျပီး ကုမၸဏီက မ်ဳိးေစ့၊ ေျမၾသဇာ ထည့္ဝင္ေၾကာင္း သူက ဆိုသည္။
“က်ေနာ္တို႔ ရိတ္သိမ္းေပးျပီး၊ သူတို႔က သူတို႔ကားနဲ႔လာတင္တာရွိသလို၊ က်ေနာ္တို႔ကားနဲ႔ သြားတင္ျပီး သူတို႔သၾကားစက္ကို သြားပို႔လို႔ရေတာ့ ေစ်းကြက္အတြက္လည္း ပူစရာမရွိေတာ့ဘူး။ ဒီလို အက်ဳိးတူ ဖက္စပ္လုပ္ကိုင္ခြင့္ရွိတာ ဒါက်ေနာ့္လက္ထက္မွာ အၾကီးမားဆံုးပဲ” ဟု သူက ရွင္းျပသည္။
ေနာင္ခ်ဳိ အက်ဥ္းစခန္းမ်ားကို ကြပ္ကဲခဲ့သူ ဦးေဌးလြင္ထြန္းက အက်ဥ္းသားမ်ား၊ ဝန္ထမ္းမ်ား၏ စားဝတ္ေနေရးအတြက္ စခန္းတာဝန္ခံတို႔က အဆင္ေျပသလိုရွာေဖြရေၾကာင္း၊ အက်ဳိးအျမတ္ကို မွ်မွ်တတ ခြဲေဝသံုးစြဲလွ်င္ တိုင္တန္းမွႈ ရိွမည္မဟုတ္ေၾကာင္း ေျပာျပသည္။
ေနာင္ခ်ဳိ အက်ဥ္းစခန္းမ်ားတြင္ ျဖစ္ေပၚေနေသာ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈမ်ားမွာ အက်ဥ္းစခန္း အမ်ားစုတြင္လည္း ျဖစ္ပ်က္ေနသည္။ ထိုကဲ့သို႔ ပုဂၢလိကအလုပ္မ်ားတြင္ သြားေရာက္လုပ္ကိုင္ရသည္ကို ေထာင္အာဏာပိုင္မ်ားက လုပ္အားေပးဟု အမည္တပ္ေၾကာင္း အက်ဥ္းသားမ်ား၊ ျပန္လြတ္လာသူမ်ားက အတည္ျပဳသည္။
ရာဇၿဂိဳဟ္ ၂ အနီးရွိ ရာဇၿဂိဳဟ္ရြာ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမွဴး ကိုေခ်ာေအာင္ကလည္း ရြာသားတို႔က ေထာင္အာဏာပိုိင္တို႔ကို အခေၾကးေငြေပးၿပီး အက်ဥ္းသားတို႔၏လုပ္အား ရယူေၾကာင္း ေျပာသည္။
မြန္ျပည္နယ္ က်ဳိက္ထိုၿမိဳ႕နယ္ရွိ မုပၸလင္ေက်ာက္ထုတ္စခန္းမွ ရာႏွင့္ခ်ီေသာအက်ဥ္းသားမ်ားသည္ ပုဂၢလိကပိုင္ စပါးခင္း၊ ေရာ္ဘာျခံမ်ားတြင္ လုပ္ကိုင္ရေၾကာင္း ေဒသခံတဦးျဖစ္သူ အမ်ဳိးသား ဒီမိုကေရစီအဖြဲ႔ခ်ဳပ္အဖြဲ႔ဝင္ ဦးေရႊထြန္းက Myanmar Now ကို ေျပာသည္။ ဇူလိုင္ ၃ဝ ရက္ေန႔က အရပ္ဝတ္ အက်ဥ္းသား ၅ဝ ခန္႔ သူ႔အိမ္အနီးရွိ ပုဂၢလိက လယ္ကြင္းတြင္ အလုပ္လုပ္ေနရသည္ကို ေတြ႔ရွိေၾကာင္း သူက ဆက္ေျပာသည္။
“အက်ဥ္းသားေတြကို အျပင္မွ ာတရားဝင္ခုိင္းခြင့္မရွိတာလည္း တေၾကာင္း၊ လုပ္ရတာကလည္း မုပၸလင္ၿမိဳ႕အဝင္ လမ္းမႀကီးေဘးမွာ ဆိုတာကလည္း တေၾကာင္းမို႔ အက်ဥ္းသားဝတ္စံုျပာေတြနဲ႔ဆိုရင္ အမ်ားအျမင္မွာ မေကာင္းဘူး ထင္တယ္၊ ဒါ့ေၾကာင့္မို႔လို႔ အက်ဥ္းသားေတြကို အရပ္ဝတ္နဲ႔ခိုင္းတာ” ဟု သူက မွတ္ခ်က္ျပဳသည္။
စခန္းတာဝန္ခံမ်ား အလြယ္တကူ ခ်မ္းသာလာေၾကာင္း သူက ဆက္ေျပာသည္။ “ေထာင္ပိုင္ေတြ ဒီကိုေရာက္လာၿပီး ၁ ႏွစ္မျပည့္ဘူး၊ အိမ္ေတြ၊ ျခံေတြ အကုန္ပိုင္ဆိုင္သြားတာပဲ” ဟု သူက ဆိုသည္။
အက်ဥ္းဦးစီးဌာန ေျပာေရးဆိုခြင့္ရွိသူ ဒုတိယညႊန္ၾကားေရးမွဴး ဦးမင္းထြန္းစိုးကို အက်ဥ္းစခန္းမ်ား၏ ဆုိးဝါးေသာ အေျခအေနမ်ားအေၾကာင္း ေမးျမန္းရာ သူက အေသးစိတ္ ရွင္းလင္းျခင္း မရိွေသာ္လည္း တုိးတက္ျဖစ္ထြန္းမႈမ်ား ရိွသည္ဟု ဆိုသည္။
“ဒါေတြက ရွိေကာင္းရွိႏိုင္ပါတယ္။ ယခင္ကေလာက္ေတာ့ မဆိုးေတာ့ပါဘူး” ဟု ဦးမင္းထြန္းစိုးက ဆိုသည္။
ႏိုင္ငံတကာ အလုပ္သမားအဖြဲ႔ (ILO) ၏ ျမန္မာႏိုင္ငံရံုးတာဝန္ခံ Piyamal Pichaiwongse က အက်ဥ္းစခန္းမ်ားရိွ အလုပ္သည္ ပုဂၢလိက ကုမၸဏီတို႔၏ အက်ဳိးစီးပြားႏွင့္ ဆက္စပ္ေနပါက ကုလသမဂၢ အဓမၼခိုင္းေစမွႈ ပဋိဥာဥ္အရ အဓမၼခိုင္းေစမွႈေျမာက္ေၾကာင္း ေျပာသည္။
“အက်ဥ္းသားေတြကိုခိုင္းေစတဲ့အလုပ္ဆိုတာ ေထာင္ရဲ႕ေဘာင္ထဲမွာပါၿပီး၊ ေထာင္ရဲ႕ အေကာင္းဆံုးေသာ အက်ဳိးစီးပြားကိုသာ ဦးတည္ရမွာျဖစ္ပါတယ္။ ဥပမာ ေထာင္ထဲမွာ အက်ဥ္းသားေတြ ထင္းခြဲမယ္၊ ထမင္းဟင္း ခ်က္မယ္၊ အခန္းေတြကို သန္႔ရွင္းေရးလုပ္မယ္၊ ဒါဆိုရင္ေတာ့ အဓမၼခိုင္းေစတာ မေျမာက္ဘူးေပါ့” ဟု ILO အရာရိွက ဆိုသည္။
သူကိုယ္တိုင္ မႏၱေလးၿမိဳ႕အနီး ရထားခရီးစဥ္တစ္ခုတြင္ အက်ဥ္းဦးစီး အလုပ္စခန္းတစ္ခုမွ အက်ဥ္းသားမ်ားကို လွမ္းေတြ႔ဖူးေၾကာင္း ေျပာသည္။
“က်မ အက်ဥ္းသားေတြကို လွမ္းျမင္လိုက္ေတာ့ အို…ဘယ္လိုေျပာရမလဲ၊ သူတို႔က ကြ်န္ေတြနဲ႔ တူလိုက္တာ။ ဒါေပမဲ့ ဒီကိစၥကို ဘယ္သူမွ က်မတို႔ဆီ လာမတိုင္ၾကဘူး” ဟု သူက ေျပာျပသည္။
No comments:
Post a Comment