မဇၥ်ိမ
ျမန္မာ့မီဒီယာလုပ္ငန္း ဖြံ႔ၿဖိဳးေရးအတြက္ ၂၀၁၆ ခုႏွစ္ ေမလအတြင္းက က်င္းပခဲ့ေသာ မူ၀ါဒေဆြးေႏြးပြဲတြင္ ျပန္ၾကားေရး၀န္ႀကီး ဦးေဖျမင့္က အစိုးရ၏ အနာဂတ္မီဒီယာ အစီအစဥ္တရပ္ကိုခ်ျပခဲ့သည္။ သူက လြတ္လပ္ၿပီးအမွီခိုကင္းသည့္ မီဒီယာဆိုသည္မွာ တိုင္းျပည္၏ စတုတၳမ႑ိဳင္ျဖစ္ၿပီး စစ္မွန္ၿပီးရင့္က်က္သည့္ ဒီမိုကေရစီကိုညႊန္းဆိုသည့္ ညႊန္ကိန္းတခုျဖစ္ေၾကာင္း၊ ျမန္မာအစိုးရကလည္း ထိုရည္မွန္းခ်က္ပန္းတိုင္ ေရာက္ရွိေရးအတြက္ တာ၀န္ခံမႈရွိၿပီး ပြင့္လင္းျမင္သာသည့္ မူ၀ါဒတရပ္ျဖင့္ ႀကိဳးပမ္းေဆာင္ရြက္ေနေၾကာင္း ေျပာၾကားခဲ့သည္။
အမ်ဳိးသားဒီမိုကေရစီအဖြဲ႔ခ်ဳပ္ ဗဟိုျပန္ၾကားေရးေကာ္မတီမွ ဦးေအာင္ရွင္ကလည္း ၂၀၁၆ ခုႏွစ္ ေဖေဖာ္၀ါရီလက က်င္းပခဲ့သည့္ မီဒီယာဖြံ႕ျဖိဳးမွဳ မူ၀ါဒေဆြးေႏြးပြဲတြင္ မီဒီယာလြတ္လပ္ခြင့္ႏွင့္ တာ၀န္ခံမႈအေပၚထားရွိသည့္ ပါတီ၏ ကတိက၀တ္ႏွင့္သႏၷိဌာန္ကို ေထာက္ျပေဆြးေႏြးခဲ့သည္။ျမန္မာ့မီဒီယာသည္ ၂၀၁၅ခုႏွစ္ အေထြေထြေရြးေကာက္ပြဲတြင္ အဓိကအခန္းက႑မွ ပါ၀င္ႏိုင္ခဲ့ၿပီး ႏိုင္ငံတကာမွလည္း ထူးထူးျခားျခားျမင္ ေတြ႔ခြင့္ရခဲ့သည္။ တိုင္းျပည္၏ အသြင္ကူးေျပာင္းေရးႏွင့္ အေျပာင္းအလဲတြင္ တတပ္တအား ပါ၀င္ႏိုင္ခဲ့သည့္ အေတြ႔အႀကံဳတရပ္ကို ရရွိခဲ့သည္။
မည္သုိ႔ပင္ျဖစ္ေစ ထိုသို႔လြတ္လပ္မွ်တသည့္ မီဒီယာေခတ္သစ္သို႔ ေရာက္ရွိေရးအတြက္ သာမန္ျပည္သူလူထုႏွင့္ ကမၻာ့အသိုင္းအ၀ိုင္းက အမ်ိဳးသားဒီမုိကေရစီအဖြဲ႕ခ်ဳပ္အေပၚ အလြန္ႀကီးမားသည့္ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ ထားရွိေနၾကသည္။ မီဒီယာလုပ္ငန္း၊ အရပ္ဘက္အဖြဲ႔အစည္းမ်ား၊ ပညာရွင္မ်ား၊ ႏိုင္ငံတကာဖြ႔ံၿဖိဳးေရး အကူအညီေပးသည့္ အသိုင္းအ၀ိုင္းႏွင့္ အန္ဂ်ီအိုမ်ားမွ ကိုယ္စားလွယ္မ်ားသည္ ၂၀၁၆ခုႏွစ္ ေဖေဖာ္၀ါရီလႏွင့္ မတ္လအတြင္း ရန္ကုန္ တြင္ လာေရာက္စုေ၀းခဲ့ၾကၿပီး အစိုးရသစ္ကို အခ်က္အလက္မ်ားႏွင့္ အႀကံဉာဏ္မ်ားေပးႏို္င္ေရး၊ မီဒီယာ ဖြံ႔ျဖိဳးေရး စသည္တုိ႔အတြက္ အေၾကာင္းအရာမ်ဳိးစံုကို ၀ိုင္း၀န္းေဆြးေႏြးခဲ့ၾကသည္။ ျပည့္စံုက်ယ္ျပန္႔ေသာ မီဒီယာဖြံ႔ၿဖိဳးမႈ မူ၀ါဒ တစ္ရပ္ ေပၚေပါက္ေရးအတြက္ ေဆြးေႏြးခဲ့ၾကသည္။ စာနယ္ဇင္း ေကာင္စီ ေပၚေပါက္လာျခင္းကဲ့သုိ႔ေသာ အျပဳသေဘာ ေဆာင္သည့္ ကနဦးေျခလွမ္းမ်ား လွမ္းႏိုင္ခဲ့ေသာ္လည္း မူ၀ါဒေရးရာ လုပ္ငန္းစဥ္ေရးရာတြင္ လုပ္စရာမ်ား အမ်ားအျပား က်န္ေနပါေသးသည္။
မၾကာေသးမီ အခ်ိန္အထိ ဖိႏွိပ္ခ်ဳပ္ခ်ယ္ကန္႔သတ္မႈမ်ားကို ၾကံဳခဲ့ရေသာ ျမန္မာ့မီဒီယာေလာက၏ သမိုင္းကို ထည့္သြင္းစဥ္းစားလွ်င္ မီဒီယာဖြံ႔ၿဖိဳးေရးႏွင့္ပတ္သက္သည့္ ျပႆနာေပါင္းစံုကို ကိုင္တြင္ေျဖရွင္းရန္မွာ အစိုးရသစ္အတြက္ အလြန္ႀကီးမားေလးလံသည့္ တာ၀န္ႀကီးတစ္ရပ္ ျဖစ္ေပလိမ့္မည္။ ႀကိဳၿပီး ဆင္ဆာတင္ရသည္မွာ အတိတ္က အျဖစ္အပ်က္ ဆိုေသာ္လည္း ျမန္မာ့မီဒီယာသည္ လြန္စြာႀကီးမားေသာ အကန္႔အသတ္မ်ား ေအာက္တြင္ ရုန္းကန္ေနရဆဲျဖစ္သည္။
ထိုအေၾကာင္းေၾကာင့္ လက္ရွိ ျမန္မာ့မီဒီယာေလာက အေျခအေနက မီဒီယာေလာက ဖြံ႔ၿဖိဳးေရးအတြက္ အစိုးရသစ္က ဦးေဆာင္သည့္ ရွင္းလင္းျပတ္သားသည့္ မူ၀ါဒႏွင့္ လုပ္ငန္းစဥ္မ်ား ခ်မွတ္ေပးရန္ ေတာင္းဆိုေနပါသည္။
အဆိုပါလုပ္ငန္းစဥ္တြင္ ကြဲျပားျခားနားမႈမ်ား ပါ၀င္ေနရမည္ျဖစ္ၿပီး အစိုးရႏွင့္ ပုဂၢလိက က႑တို႔ ႏွင့္စပ္လ်ဥ္း၍လည္း တိက်ျပတ္သားမႈမ်ားရွိေအာင္ ခ်ိန္ညွိ လုပ္ေဆာင္ထားရပါမည္။ စီးပြါးေရးအရ အင္အားေတာင့္တင္းၿပီး လႊမ္းမိုးခ်ဳပ္ကိုင္ထားႏိုင္စြမ္းလည္းရွိသည့္ အစိုးရမီဒီယာႏွင့္ အင္အားခ်ည့္နဲ႔ေသာ ပုဂၢလိကမီဒီယာမ်ားအၾကား မညီမွ်မႈမ်ားကိုလည္း ညွိႏိႈင္းေျဖရွင္းထားၿပီးသားရလဒ္ ျဖစ္ေစရပါမည္။
ျမန္မာ့မီဒီယာဖြံ႔ၿဖိဳးေရးႏွင့္ စပ္လ်ဥ္းသည့္ ေခါင္းစဥ္မ်ားကို ေဆြးေႏြးၾကသည့္အခါ သက္ဆိုင္သူ ကာယကံရွင္မ်ားအၾကား စိတ္ခံစားမႈျဖင့္ တံု႔ျပန္မႈမ်ား ေပၚထြက္လာခဲ့သည္။ မီဒီယာႏွင့္ သတင္းအခ်က္အလက္အေပၚ ႏိုင္ငံေတာ္၏ တင္းၾကပ္စြာ ဖိႏွိပ္ခ်ဳပ္ခ်ယ္မႈေၾကာင့္ သတင္းဖတ္ရႈနားေထာင္သူမ်ား၊ သတင္းစာဆရာမ်ား၊ အယ္ဒီတာမ်ား၊ မီဒီယာလုပ္ငန္းပိုင္ရွင္မ်ား၊ အရပ္ဘက္အဖြဲ႔အစည္းမ်ား၊ ႏိုင္ငံေရးပါတီမ်ားႏွင့္ အျခားသူမ်ား အားလံုးတို႔သည္ တစ္သားတည္း သာမန္ႏိုင္ငံသူႏိုင္ငံသားမ်ား ျဖစ္သြားၾကသည္။ သတင္းေထာက္မ်ားကို ထင္သလိုဖမ္းဆီးျခင္း၊ လြတ္လပ္စြာထုတ္ေဖာ္ေျပာဆိုခြင့္အေပၚ ကန္႔သတ္ျခင္း၊ သတင္းရယူျခင္းႏွင့္ သတင္းရယူေရးတို႔အတြက္ လႈပ္ရွားသြားလာျခင္းတုိ႔အေပၚ မီဒီယာသမားမ်ားအား ကန္႔သတ္ခ်ဳပ္ခ်ယ္ျခင္းတို႔ကို မည္သည့္ ဒီမိုကေရစီတက္ႄကြလႈပ္ရွားသူကမွ် ျမင္ေတြ႔လိုမည္ မဟုတ္ပါ။ တစ္ခ်ိန္တည္းတြင္ မီဒီယာဆိုသည္မွာ ဒီမိုကေရစီအစိုးရ တစ္ရပ္၏ ပင္ကိုယ္ ေမြးရာပါအစိတ္အပိုင္း တစ္ရပ္ျဖစ္သည္။ ႏိုင္ငံသားမ်ားႏွင့္ အစိုးရတို႔အၾကား ပြင့္လင္းျမင္သာတာ၀န္ခံမႈရွိစြာ သတင္းမွ်ေ၀ေပးသည့္ ယာဥ္တစ္ခုလည္းျဖစ္သည္။ ထိုကဲ့သုိ႔ေသာ ယႏၱရားမ်ဳိးသည္ ၂ လမ္းသြား ျဖစ္သင့္သည္။ ႏိုင္ငံသားမ်ား၏ နစ္နာခ်က္မ်ားႏွင့္ ျပႆနာရပ္မ်ားကို မီဒီယာမွတစ္ဆင့္ အစိုးရက သတိျပဳမိေစလိမ့္မည္။ ဒီမိုကေရစီစနစ္ ခိုင္မာေရးအတြက္ တာ၀န္ခံမႈရွိေသာ မီဒီယာႏွင့္ ပြင့္လင္းျမင္သာေသာ အစိုးရအုပ္ခ်ဳပ္မႈတို႔ လက္ခ်င္းတြဲ၍ သြားရပါမည္။
ဤအေတြးအျမင္ ရႈေထာင့္မွ ၾကည့္လွ်င္ အထက္တြင္ေဖာ္ျပခဲ့သည့္ မီဒီယာေလာကဖြံ႔ၿဖိဳးေရး ေဆြးေႏြးပြဲမ်ားမွ၊ အစိုးရက ထည့္သြင္းစဥ္းစားႏိုင္ရန္ အႀကံျပဳခ်က္ တသီတတန္းႀကီး ထြက္ေပၚလာခဲ့သည္။ ထိုအႀကံျပဳခ်က္မ်ားကို ဘ႑ာေရးအရ ေရရွည္ရပ္တည္ႏိုင္မႈအပါအ၀င္ မ်က္ႏွာစာေပါင္းစံုမွ မီဒီယာ လုပ္ငန္းတိုးတက္ဖြံ႔ၿဖိဳးေရးရႈေထာင့္ျဖင့္ ရႈျမင္ဖို႔ လိုပါသည္။
ယခုေဖာ္ျပမည့္အခ်က္မ်ားမွာ ေဆြးေႏြးပြဲမ်ားမွ ရရွိခဲ့သည့္ အဓိကအခ်က္မ်ား ျဖစ္ပါသည္။ အေရးႀကီးသည္မွာ အစိုးရက ၿပီးျပည့္စံုေသာ မီဒီယာမူ၀ါဒတစ္ရပ္ ခ်မွတ္ေပးေရးျဖစ္သည္။ ယင္းတြင္ လႈပ္ရွားရွင္သန္ လြတ္လပ္၍
တာ၀န္ခံမႈရွိသည့္ မီဒီယာေပၚထြက္လာေရးအတြက္ ေရရွည္အျမင္ျဖင့္ ျပဳစုထားသည့္ မူ၀ါဒ ပါ၀င္ရပါမည္။ အဆိုပါ မူ၀ါဒစာတမ္းတြင္ လြတ္လပ္စြာထုတ္ေဖာ္ေျပာဆိုခြင့္ႏွင့္ စပ္လ်ဥ္းသည့္ မွ်တသည့္ ဥပေဒေရးရာ ယႏၱရားစနစ္တစ္ရပ္လည္း ပါ၀င္ရမည္ျဖစ္သည္။ မီဒီယာႏွင့္ အစိုးရတို႔အၾကား အျပန္အလွန္တာ၀န္ခံမႈကို အားေပးသည့္အခ်က္ကိုလည္း ထည့္သြင္း ေျဖရွင္းၿပီးသား ျဖစ္ရပါမည္။ မီဒီယာက႑အသီးသီး အစိတ္အပိုင္းအသီးသီးအတြက္ လြတ္လပ္ေသာ ကြပ္ကဲထိန္းခ်ဳပ္သည့္ အဖြဲ႔မ်ားလည္း ရွိရပါမည္။ ထုိအဖြဲ႔မ်ားကို လႊတ္ေတာ္မွ ၾကီးၾကပ္ထားရပါမည္။ အစိုးရထိန္းခ်ဳပ္ေသာ မီဒီယာမ်ား၏ လက္၀ါးႀကီးအုပ္မႈကို အဆံုးသတ္ေပးမည့္ ယွဥ္ၿပိဳင္မႈရွိေသာ၀န္းက်င္ အေျခအေနတစ္ရပ္ ေပၚေပါက္လာေရးကိုလည္း အားေပးရပါမည္။ ပုဂၢလိကက႑ မီဒီယာမ်ားအတြက္ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမႈ အေျခအေနေကာင္း တစ္ရပ္ ဖန္တီးေပးထားရပါမည္။ အထူးသျဖင့္ အေသးစားႏွင့္ အလတ္စား စီးပြားေရးလုပ္ငန္းရွင္မ်ားႏွင့္ တိုင္းရင္းသား မီဒီယာမ်ားအတြက္ ျဖစ္ပါသည္။ ေနာက္ဆံုးအခ်က္အေနျဖင့္ ဘ႑ာေရးအရ ေရရွည္ တည္တံ့ႏိုင္မႈႏွင့္ အလားအလာေကာင္းမ်ားရွိလာေစေရး လုပ္ေဆာင္ေပးရန္ ျဖစ္သည္။ ဤအခ်က္မ်ားကို ဘယ္ေနရာ ကေန ဘယ္လိုစတင္မည္ဆိုသည္မွာ စိန္ေခၚမႈတစ္ရပ္ပင္ ျဖစ္သည္။ ေရွ႕ဆက္လုပ္ေဆာင္ႏိုင္မည့္ နည္းလမ္းတစ္ရပ္မွာ ေရတို၊ အလယ္အလတ္ႏွင့္ ေရရွည္ရည္မွန္းခ်က္ႏွင့္ မူ၀ါဒမ်ား ရွာေဖြသတ္မွတ္ရန္ျဖစ္သည္။ သို႔မွသာ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ လြတ္လပ္ၿပီး၊ အက်ပ္အတည္းကုိ ျဖတ္သန္းႏိုင္မည့္ မီဒီယာလုပ္ငန္းတာ၀န္မ်ား ေပၚထြက္လာမည္ျဖစ္ၿပီး ဒီမိုကေရစီစနစ္ကိုလည္း ထိန္းသိမ္း ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ႏိုင္မည့္ အက်ဳိးစီးပြါးကို ရရွိေစလိမ့္မည္ျဖစ္သည္။
ေအာက္တြင္ေဖာ္ျပထားသည္မ်ားမွာ ထိုမီဒီယာဖြံ႕ျဖိဳးမွဳ ဆိုင္ရာမူဝါဒဆိုင္ရာ ညိွႏွဳိင္းေဆြးေႏြးမွဳမ်ားမွ ေပၚထြက္လာသည္႔ အထူးတလည္ အႀကံျပဳခ်က္မ်ားမွ အခ်ဳိ႕ျဖစ္သည္။
၁။ ျမန္မာ့မီဒီယာသည္ ဒီမိုကေရစီကို ထိန္းသိမ္းကာကြယ္ရာတြင္လည္းေကာင္း၊ အားလံုးပါ၀င္သည့္ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းတစ္ရပ္ ဖြ႔ံၿဖိဳးလာေစေရးတြင္ လည္းေကာင္း၊ ၿငိမ္းခ်မ္းတည္ၿငိမ္ေရးႏွင့္ ညီညြတ္ေရးဆိုင္ရာ ျပႆနာမ်ားကို ကိုင္တြယ္ ေျဖရွင္းရာတြင္လည္းေကာင္း ပဓာနက်ေသာ အခန္းမွ ပါ၀င္သည္။ လူ႔အခြင့္အေရး၊ ေက်းလက္ႏွင့္ၿမိဳ႕ျပဖြံ႔ၿဖိဳးေရး၊ မညီမွ်မႈမ်ား၊ မမွ်တမႈမ်ားႏွင့္ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းဘက္စံုဖြံ႔ၿဖိဳးေရးဆိုင္ရာ ကိစၥရပ္မ်ားတြင္လည္း မီဒီယာကို ပါ၀င္ေျဖရွင္းေဆာင္ရြက္ခြင့္ေပးသည့္ အခန္းက႑မွ ပါ၀င္ေစသင့္သည္။
၂။ လြတ္လပ္မွ်တသည့္ မူ၀ါဒ၀န္းက်င္ အေျခအေနတစ္ရပ္ေအာက္တြင္သာ လြတ္လပ္ျပီး တာ၀န္သိသည့္ မီဒီယာမ်ိဳး ျဖစ္ႏုိင္သည္။ အဆိုပါ မူ၀ါဒ ၀န္းက်င္အေျခအေနမွာ တရားဥပေဒစိုးမိုးမႈ၊ ဒီမုိကေရစီက်င့္စဥ္ႏွင့္ တရားမွ်တမႈ မူမ်ားေအာက္တြင္သာ အလုပ္ျဖစ္မည္ျဖစ္သည္။ မီဒီယာမူ၀ါဒကို လြတ္လပ္စြာ ထုတ္ေဖာ္ေျပာဆိုခြင့္ကို ခိုင္မာအားေကာင္းေစရန္၊ သတင္းႏွင့္ လူထုထင္ျမင္ခ်က္မ်ား လြတ္လပ္စြာ စီးဆင္းမႈရွိေစရန္အတြက္ ေရးဆြဲေပးဖို႔ လိုအပ္ပါသည္။ ျပည္သူလူထုအတြင္း လူမွႈ မီဒီယာခိုင္မာ အားေကာင္းေနျခင္းေၾကာင့္ ျမန္မာ့ဒီမုိကေရစီ၀န္းက်င္တြင္ ယင္း၏အခန္းက႑ကိုလည္း ထည့္သြင္း အသိအမွတ္ျပဳဖို႔ လိုအပ္ပါသည္။
၃။ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ လႊမ္းၿခံဳမွႈရွိသည့္ မီဒီယာမူ၀ါဒတစ္ရပ္ လုိအပ္ပါသည္။ ယင္းတြင္ လြတ္လပ္စြာ ထုတ္ေဖာ္ေျပာဆိုခြင့္ (ထုတ္လႊင့္မႈနည္းလမ္းသ႑န္ေပါင္းစံု) အတြက္ ဥပေဒေရးရာႏွင့္ ထိန္းခ်ဳပ္ႀကီးၾကပ္ကြပ္ကဲမႈ ယႏၱရားပါ၀င္ရမည္။မတူကြဲျပားေသာ မီဒီယာပံုစံေပါင္းစံုအတြက္ ဘ႑ာေရးအရေရရွည္တည္တံ့ႏိုင္ေရးႏွင့္ သတင္းသမားမ်ား၏ လုပ္ငန္းခြင္ကၽြမ္းက်င္မႈျမွင့္တင္ေရးလုပ္ငန္းမ်ား ထိုမူ၀ါဒတြင္ပါ၀င္ ရမည္။ တိုင္းျပည္၏ စီးပြါးေရးမူ၀ါဒႏွင့္အညီ ေရးဆြဲထားသည့္ ၿပီးျပည့္စံုေသာ မီဒီယာမူ၀ါဒက ထိုကဲ့သုိ႔ ေသာ လႊမ္းၿခံဳမွႈရွိသည့္ မူ၀ါဒမ်ဳိး ရရွိေစႏိုင္မည္ျဖစ္ၿပီး၊ ပံုႏွိပ္၊ အီလက္ထရြန္းနစ္ (အသံလႊင့္လုပ္ငန္းအပါအ၀င္) ႏွင့္ လူမွႈမီဒီယာတို႔ အားလံုးကို လႊမ္းၿခံဳႏိုင္မည္ျဖစ္သည္။ ထိုကဲ့သို႔ေသာ မူ၀ါဒစာတမ္္းတြင္ မီဒီယာႏွင့္ သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္အတြက္ ႏိုင္ငံတကာစံမ်ား၊ က်င့္စဥ္မ်ားကို ခိုင္မာအားေကာင္းေအာင္ လုပ္ေပးမည့္ ေရတို၊ အလယ္အလတ္ႏွင့္ ေရရွည္ရည္မွန္းခ်က္မ်ား၊လုပ္ငန္းမ်ား ပါ၀င္သင့္သည္။
၄။ အစိုးရအတြက္ အေရးတႀကီး လတ္တေလာလုပ္ရမည့္အလုပ္မွာ မီဒီယာႏွင့္ စပ္လ်ဥ္းေသာ လိုအပ္ သည့္ ဥပေဒအားလံုး (ႏွင့္အျခားဆက္စပ္သည့္ဥပေဒမ်ား) ကို လြတ္လပ္စြာ ထုတ္ေဖာ္ေျပာဆို ခြင့္ႏွင့္ လြတ္လပ္ေသာ မီဒီယာ ျဖစ္ေစရန္ အာမခံႏုိင္ေရးအတြက္ ျပန္လည္သံုးသပ္ၿပီး ျပင္ဆင္ေပးေရး ျဖစ္သည္။ ဤလမ္းေၾကာင္းတြင္ သတင္းေထာက္မ်ားအတြက္ လြတ္လပ္ၿပီး လံုၿခံဳစိတ္ခ်ရသည့္ လုပ္ငန္းခြင္ အေျခအေနတစ္ရပ္အတြက္ အာမခံႏုိင္ေရးသည္ ပထမ ေျခလွမ္း ျဖစ္လိမ့္မည္။ မီဒီယာလုပ္ငန္းတြင္ အဟန္႔အတား ျဖစ္ေနသည့္ ဥပေဒမ်ားကို ရွာေဖြေဖာ္ထုတ္ၿပီး လိုအပ္သလို ျပင္ဆင္ေပးေရးမွာ အစိုးရအတြက္ အေရးတႀကီး လုပ္ငန္းတာ၀န္တစ္ရပ္ ျဖစ္သင့္သည္။ လြတ္လပ္ေသာ သတင္းေလာက ခိုင္မာအားေကာင္းေစရန္ တရားေရးဆိုင္ရာ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈမ်ား လုပ္ဖို႔လည္းလိုသည္။
၅။ ႏိုင္ငံပိုင္မီဒီယာက လႊမ္းမိုးသည့္ အေနအထားတြင္ ရွိေနျခင္း၊ ယခုအခ်ိန္အထိ ကန္႔သတ္ခ်ဳပ္ခ်ယ္ သည့္ မီဒီယာ၀န္းက်င္အေျခအေနတစ္ရပ္ ရွိေနျခင္းတို႔ေၾကာင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ မီဒီယာေလာကဖြံ႔ၿဖိဳးေရးအတြက္ ထူးျခားေသာ အဂၤါရပ္အမ်ားအျပားကို ေပၚထြက္လာေစခဲ့သည္။ ယင္းေၾကာင့္ လြတ္လပ္ေသာ မီဒီယာဖြံ႔ၿဖိဳးလာေရးမွာ အညြန္႔ခ်ဳိးခံရသည္။ သို႔ျဖစ္၍ မီဒီယာလုပ္ငန္း ဖြံ႔ၿဖိဳးေရးတြင္ အားလံုးတန္းတူညီ မွ်ပါ၀င္ႏိုင္သည့္ အေျခအေနတရပ္ဖန္တီးေပးဖို႔ လိုပါသည္။
၆။ ျပည္သူ႔မီဒီယာ (ပံုႏွိပ္ႏွင့္အသံလႊင့္) အေပၚ အစိုးရက ထိန္းခ်ဳပ္မႈေလ်ာ့ပါးေရး အစိုးရ၏ ကတိက၀တ္ျပဳမႈႏွင့္ (အယ္ဒီတာ့ အာေဘာ္ ႏွင့္ စီမံခန္႔ခြဲေရး) တို႔တြင္ လြတ္လပ္သည့္ ယႏၱရားတစ္ရပ္ ေပၚေပါက္လာေရးတို႔ကို ႏိုင္ငံပိုင္မီဒီယာအား လြတ္လပ္သည့္ စီမံခန္႔ခြဲေရးဆိုင္ရာ ဘုတ္အဖြဲ႔ႏွင့္ အမ်ားပိုင္လိမိတက္ကုမၸဏီအျဖစ္ ေျပာင္းလဲေရးႏွင့္ လြတ္လပ္သည့္သတင္းစာမူ၀ါဒ ခ်မွတ္ခြင့္ေပးျခင္းတု႔ိျဖင့္ လုပ္ေဆာင္ရပါမည္။ သို႔မွသာ က်ယ္ျပန္႔သည့္ အမ်ားပိုင္လုပ္ငန္းျဖစ္လာမည္။ အစိုးရပိုင္ မီဒီယာ၏ လက္၀ါးႀကီးအုပ္မႈကို ေလွ်ာ့ခ်ရန္အတြက္ အစိုးရပိုင္မီဒီယာကို ပုဂၢလိကပိုင္အျဖစ္ ေျပာင္းလဲျခင္းသည္ တစ္ခုတည္းေသာအေျဖ မဟုတ္သည္ကုိ သတိျပဳရန္ လိုပါသည္။
၇။ ျပည္သူ႔မီဒီယာကို လႊတ္ေတာ္မွ ႀကီးၾကပ္ကြပ္ကဲ ထိန္းေက်ာင္းေပးျခင္းသည္ ပြင့္လင္းျမင္သာမႈႏွင့္ တာ၀န္ခံမႈရွိေစေရးအား အာမခံႏုိင္သည္ဆိုျခင္းကုိ အသိအမွတ္ျပဳဖို႔ အေရးႀကီးပါသည္။
၈။ စာနယ္ဇင္းေကာင္စီ ႏွင့္ Broadcast Council တို႔ကဲ့သုိ႔ေသာ မီဒီယာ စည္းကမ္းထိန္းသိမ္းေရး အဖြဲ႕အစည္းမ်ား ႏွင့္ အျခား သက္ဆုိင္ရာ စည္းကမ္းထိန္းသိမ္းေရး ယႏၱရားမ်ားမွာ လႊတ္ေတာ္၏ ၾကီးၾကပ္မွႈေအာက္တြင္ ရွိသင့္ကာ၊ လႊတ္ေတာ္ ေကာ္မတီခြဲမ်ားက ပံုမွန္ ဆန္းစစ္သံုးသပ္သင့္သည္။
၉။ တိုင္းရင္းသား မီဒီယာမ်ား ဖြံ႕ျဖိဳးေရး၊ မီဒီယာမ်ား ဘ႑ာေရးအရ ေရရွည္ၾကံ႕ၾကံ႕ခံႏုိင္ေရး တို႔အျပင္ မီဒီယာက႑ဆိုင္ရာ စီမံခန္႔ခြဲေရးပိုင္း ႏွင့္ ပညာရပ္ပိုင္းဆိုင္ရာ အရည္အေသြးမ်ား တည္ေဆာက္ေရး စသည့္ ရွႈေထာင့္အျမင္မ်ားျဖင့္ ပုဂၢလိက မီဒီယာ ဖြံ႕ျဖိဳးေရးကုိ ေဖာ္ေဆာင္ႏုိင္ရန္ နည္းလမ္းမ်ား ရွာေဖြရပါမည္။ ပုဂၢလိက မီဒီယာ၊ ျပည္သူ႔ ရုပ္သံလႊင့္ဌာနမ်ား ႏွင့္ community ရုပ္သံလႊင့္ဌာနမ်ား ပါဝင္သည့္၊ ေကာင္းမြန္သည့္ မီဒီယာဝန္းက်င္ တစ္ရပ္ ျဖစ္ထြန္းေရးမွာ မီဒီယာဆုိင္ရာ ပုဂၢလိက က႑ ဖြံ႕ျဖိဳးေရးအတြက္ ေရရွည္ ရည္မွန္းခ်က္ ျဖစ္သင့္သည္။
၁၀။ မီဒီယာက႑တြင္ အုပ္စုဖြဲ႕၍ အျမတ္ထုတ္ရန္ ၾကံစည္ျခင္း၊ လက္ဝါးၾကီးအုပ္ျခင္း၊ ေသးငယ္ေသာ မီဒီယာမ်ား ႏွင့္ တုိင္းရင္းသား မီဒီယာမ်ားကုိ လႊမ္းမိုးဝါးျမိဳျခင္း စသည္တုိ႔ကုိလည္း မူဝါဒျဖင့္ တိုက္ဖ်က္သြားရန္ လိုအပ္ပါသည္။ ထို႔ျပင္ ပံုႏွိပ္ ႏွင့္ ရုပ္သံလႊင္ မီဒီယာမ်ား အေနျဖင့္ ကုမၸဏီ တစ္ခုထက္ပုိ၍ ပိုင္ဆုိင္လိုလွ်င္ အစုိးရထံမွ ၾကိဳတင္ခြင့္ျပဳခ်က္ ယူရသလို၊ ရုပ္သံလႊင့္ ဥပေဒထဲတြင္ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမွႈ ကန္႔သတ္ခ်က္ ကုိ ေဖာ္ျပထားရာ၊ မီဒီယာ ဟန္ခ်က္ညီညီ ဖြံ႕ျဖိဳးေရးအတြက္ ထိုမူဝါဒမ်ားကုိ ရံဖန္ရံခါ ျပန္လည္သံုးသပ္ရန္ လိုအပ္ပါသည္။
၁၁။ အျခား အေရးၾကီးေသာ အခ်က္တစ္ခုမွာ မီဒီယာမဟုတ္ေသာ စီးပြားေရးအက်ိဳးစီးပြားမ်ား ႏွင့္ မီဒီယာဆိုင္ရာ corporate (စီးပြားေရးေကာ္ပိုေရးရွင္းမ်ား) အက်ိဳးစီးပြားမ်ားအား၊ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမွႈဆုိင္ရာ စည္းကမ္းထိန္းသိမ္းေရး နည္းလမ္းမ်ားျဖင့္ ကိုင္တြယ္ေဆာင္ရြက္ရန္ လိုအပ္ပါသည္။ မၾကာေသးခင္က ျပဌာန္းခဲ့ေသာ ရုပ္သံလႊင့္ ဥပေဒတြင္ ဤကိစၥရပ္ အခ်ိဳ႕ကုိ ကုိင္တြယ္ေျဖရွင္းေပးႏုိင္မည့္ အခြင့္အလမ္းမ်ား ပါရွိပါသည္။ သုိ႔ရာတြင္ ဥပေဒ၊ စည္းမ်ဥ္းစည္းကမ္းမ်ားအား က်င့္သံုးရာတြင္ ပြင့္လင္းျမင္သာမွႈ ရွိရန္ ႏွင့္ တစ္သမတ္တည္းျဖစ္ရန္ အေရးၾကီးပါသည္။ မီဒီယာလိုင္စင္၊ မီဒီယာပုိင္ဆိုင္မွႈ စသည္တုိ႔ႏွင့္ ဆက္ႏြယ္ေနေသာ သတင္းအခ်က္အလက္မ်ားအား မွ်ေဝရန္အတြက္ နည္းလမ္းမ်ားမွာလည္း အေရးၾကီးေသာ ေျခလွမ္းတစ္ရပ္ ျဖစ္ပါလိမ့္မည္။
၁၂။ မီဒီယာက႑တြင္ စြန္႔ဦးတီထြင္ စြမ္းေဆာင္မွႈသစ္မ်ားကုိ ျမွင့္တင္အားေပးႏုိင္ရန္အတြက္၊ မီဒီယာက႑အတြင္း အေသးစား ႏွင့္ အလတ္စား လုပ္ငန္းမ်ားကုိ တက္ၾကြစြာ အားေပးရန္ လိုအပ္ပါသည္။ မီဒီယာက႑တြင္ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံေရးအတြက္ ခြင့္ျပဳလိုက္ေလ်ာရာတြင္ ေဒသတြင္း ႏွင့္ တိုင္းရင္းသား မီဒီယာ ဖြံ႕ျဖိဳးေရးကုိ သာမက ေက်းလက္ေဒသ၊ ေဝးလံေသာ ေဒသမ်ားပါ အက်ံဳးဝင္မည့္ ရွႈေထာင့္မ်ားျဖင့္ ၾကည့္ျမင္ရန္ လိုအပ္ပါသည္။ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမွႈဆိုင္ရာ လိုက္ေလ်ာခြင့္ျပဳခ်က္မ်ား ႏွင့္ အခြန္ဆုိင္ရာ လိုက္ေလ်ာခြင့္ျပဳခ်က္မ်ား စသည္တုိ႔ကုိ အျခားေသာ စီးပြားေရးက႑မ်ားတြင္ ေဖာ္ေဆာင္သကဲ့သုိ႔ပင္ မီဒီယာက႑တြင္လည္း တိုးခ်ဲ႕ေဖာ္ေဆာင္ရမည္ ျဖစ္ျပီး၊ သုိ႔မွသာ မီဒီယာက႑တြင္လည္း ဘ႑ာေရး တည္ျငိမ္မွႈ ရရွိမည္ျဖစ္သည္။ ေၾကာ္ျငာမ်ားႏွင့္ ပတ္သတ္၍ အစုိးရ မီဒီယာမ်ားက လက္ဝါးၾကီးအုပ္ထားမွႈကုိ တုိက္ဖ်က္ကာ၊ မီဒီယာ ေၾကာ္ျငာမ်ား ရရွိေရး အစိုးရလုပ္ငန္းစဥ္တြင္ မွ်တ၍ ပြင့္လင္းျမင္သာမည့္ စနစ္တစ္ခုကုိ ဖန္တီးႏုိင္မည္ဆိုလွ်င္ အေသးစား ႏွင့္ အလတ္စား စြန္႔ဦးလုပ္ငန္းရွင္မ်ားအတြက္ အျမတ္အစြန္းမ်ား ထြက္လာေစႏုိင္ပါသည္။
၁၃။ တိုင္းရင္းသားမီဒီယာမ်ားအတြက္ အထူးနည္းလမ္းမ်ား ခ်မွတ္ကာ ၄င္းတို႔၏ ဘ႑ာေရး အလားအလာ ေကာင္းလာေအာင္ ေဆာင္ရြက္ေပးသင့္ပါသည္။ အထူးသျဖင့္ တိုင္းရင္းသားေဒသမ်ားတြင္ ပုဂၢလိကက႑ မီဒီယာဖြံ႕ျဖိဳးေရးကုိ အားေပးျမွင့္တင္ႏုိင္ရန္ အတြက္ (Telecom ၊ လွ်ပ္စစ္မီး၊ အင္တာနက္) စသည့္ အေျခခံ အေဆာက္အအံုမ်ား တုိးတက္လာရန္ ႏွင့္ အခြန္ဆုိင္ရာ ေလွ်ာ့ေပါ့ေပးျခင္းမ်ား ျပဳလုပ္ရန္ လိုအပ္ပါသည္။
၁၄။ မီဒီယာ က႑တြင္ ကၽြမ္းက်င္မွႈ ခ်ိဳ႕တဲ့ေနျခင္းကိုလည္း ထိေရာက္တက္ၾကြသည့္ အစိုးရ မူဝါဒတစ္ရပ္ ခ်မွတ္ကာ ကုိင္တြယ္ေျဖရွင္းေပးရန္ လိုအပ္ပါသည္။ ထိုသုိ႔ေဆာင္ရြက္ရာတြင္ ပါဝင္ႏုိင္သည္မ်ားမွာ၊ ပညာျပည့္ဝေသာ ဂ်ာနယ္လစ္မ်ား ေမြးထုတ္ေပးေရးလုပ္ငန္းစဥ္ ၌ ပုဂၢလိက က႑ ပါဝင္လာေအာင္ အားေပးျခင္း၊ လက္ေတြ႕ လုပ္ငန္းခြင္ သင္ၾကားပုိ႔ခ်မွႈ အစီအစဥ္မ်ား ေဆာင္ရြက္ျခင္း၊ အျခား ဖြံ႕ျဖိဳးေရး မိတ္ဘက္မ်ားႏွင့္ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ျခင္း၊ ေဒသဆိုင္ရာ စာနယ္ဇင္းပညာ ႏွင့္ ရုပ္သံလႊင္မီဒီယာ စသည္တို႔ ကဲ့သုိ႔ေသာ လုပ္ငန္းမ်ားကုိ ျမွင့္တင္ေပးျခင္းမ်ား ပါဝင္ႏုိင္သည္။
၁၅။ မီဒီယာဖြံ႕ျဖိဳးေရးကို ေဖာ္ေဆာင္ရာတြင္ မီဒီယာေလာကအတြင္းမွ ဝန္ထမ္းမ်ား၏ အက်ိဳးစီးပြားမ်ား (ဂ်ာနယ္လစ္မ်ား ႏွင့္၊ ဂ်ာနယ္လစ္ မဟုတ္သည့္ မီဒီယာဝန္ထမ္းမ်ား၏ အက်ိဳးစီးပြားမ်ား) ကုိ အကာအကြယ္ေပးေရးမွာ အဓိက က်လွပါသည္။ အစုိးရမီဒီယာမ်ားမွ ဝန္ထမ္း အမ်ားအျပားအား အစုိးရ၏ ဥပေဒမ်ားျဖင့္ အကာအကြယ္ေပးထားသကဲ့သုိ႔ပင္၊ မီဒီယာက႑တြင္ ပညာျပည့္ဝမွႈ ျဖစ္ထြန္းလာေစေရးအတြက္၊ ပုဂၢလိက မီဒီယာမ်ားတြင္ တစ္ေန႔တျခား မ်ားျပားလာေသာ ဝန္ထမ္းမ်ား၏ အေျခအေနမ်ားကုိလည္း ဥပေဒမ်ားျဖင့္ ကိုင္တြယ္ေျဖရွင္းေပးရန္ လိုအပ္ပါသည္။ မီဒီယာေလာက အတြင္းမွ ဝန္ထမ္းမ်ားအေနျဖင့္ ႏိုင္ငံသားမ်ား၏ အခြင့္အေရးမ်ားကို ျမွင့္တင္ေပးႏုိင္ရန္ ႏွင့္ ကာကြယ္ေပးႏုိင္ရန္အတြက္ တာဝန္ဝတၱရားမ်ားကို တာဝန္ခံမွႈရွိရွိ လုပ္ေဆာင္ေပးႏုိင္ခြင့္ကုိလည္း အသိအမွတ္ျပဳ ေလးစားေပးရန္ လိုအပ္ပါသည္။
No comments:
Post a Comment