ဘယ္လို ဖက္ဒရယ္ျပည္ေထာင္စုပံုစံမိ်ဳးလဲ

ရဲထြန္း (သီေပါ)

ျပည္ေထာင္စုၿငိမ္းခ်မ္းေရး ၂၁ ရာစုပင္လံုညိီလာခံကို ၾသဂုတ္လ ၃၁ ရက္ေန႔မွ စက္တင္ဘာ ၃ ရက္ေန႔အထိ ေနျပည္ေတာ္တြင္ က်င္းပၿပီးစီးခဲ့ပါၿပီ။ ဤၿငိမ္းခ်မ္းေရးညီလာခံမွာ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ဦးေဆာင္ေသာ အန္အယ္လ္ဒီ အစိုးရက ဦးစီးက်င္းပခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည့္အတြက္ ယခင္အစိုးရလက္ထက္က ၿငိမ္းခ်မ္းေရးအတြက္လာေရာက္ ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္ျခင္း မျပဳခဲ့ေသာ KIA အပါ အဝင္ NCA လက္မွတ္ေရးထိုးထားျခင္း မရိွေသးေသာ အျခားလက္နက္ကိုင္အဖဲြ႔မ်ားလည္း အစည္းအေဝးတက္ေရာက္ခဲ့သည္ကို ေတြ႔ရပါသည္။ ထို႔ျပင္ ျမန္မာနိုင္ငံ၏ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးႀကိဳးပမ္းမႈကို အသိအမွတ္ျပဳေသာအားျဖင့္ ကမာၻ႔ကုလသမဂၢအေထြေထြ အတြင္းေရးမႉးခ်ဳပ္ ဘန္စကီမြန္းလည္း တက္ေရာက္မိန္႔ခြန္းေျပာအားေပးခဲ့သည္ကို ေတြ႔ရသည္။

ညီလာခံ၏ ပထမႏွစ္ရက္အတြင္းမွာပင္ အင္အားႀကီးဆံုးတိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္အဖဲြ႔ ျဖစ္ေသာ UWSA ကတင္သြင္းမည့္ စာတမ္းကို ဖတ္ရသလို KIA၊ KNU၊ RCSS/SSA တို႔က ေျပာၾကားေသာ စာတမ္းမ်ားကိုလည္း ဖတ္ရပါသည္။ ထိုု႔ျပင္ေရြးေကာက္ပဲြ အႏိုင္ရတိုင္းရင္းသား ႏိုင္ငံေရးပါတီမ်ားကတင္သြင္း သည့္စာတမ္းမ်ားကိုလည္းနားေထာင္ရ၊ ဖတ္ရပါသည္။ ANP ႏွင့္ SNLD တုိ႔ကတင္သြင္းေသာ စာတမ္းမ်ားတြင္ ျပည္နယ္မ်ားကို လူမိ်ဳးအလိုက္ျဖင့္ဖဲြ႔စည္းသည့္ ဖက္ဒရယ္ပံုစံ၊ အာဏာခဲြေဝမႈတြင္ ဗဟိုအစိုးရကို ကန္႔သတ္အာဏာေပး၍ ႂကြင္းက်န္အာဏာကို ျပည္နယ္မ်ားက ရယူထားသည့္ စနစ္ကို အဆိုျပဳထားသည္။ အဆိုပါစာတမ္းမ်ား၏ေက်ာရိုး အေျခခံမွာ ထိုင္းႏိုင္ငံခ်င္းမိုင္ၿမိဳ႕တြင္ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္က ေရးဆဲြခဲ့ေသာ “ဖက္ဒရယ္ျပည္ေထာင္စု သမၼတ ျမန္မာႏိုင္ငံဖဲြ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒ (ဒုတိယမူၾကမ္း)” ပင္ျဖစ္သည္။ ANP ဥကၠ႒ ေဒါက္တာေအးေမာင္တင္သြင္းေသာ စာတမ္းက SNLD မွတင္သြင္းေသာ စာတမ္းထက္ ပိုမိုျပင္းထန္ၿပီး ဖက္ဒရယ္စနစ္ထက္ ကြန္ဖက္ဒရယ္စနစ္သို႔ဦးတည္ေနသည္ဟု သံုးသပ္မိသည္။

ဖက္ဒရယ္တခု မည္သို႔ ဖဲြ႔တည္လာပံု (သို႔မဟုတ္) အာဏာခဲြေဝပံု ရႈေထာင့္

ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေကာ္မရွင္ ဥကၠ႒ ေဒါက္တာတင္မိ်ဳးဝင္းက ဖက္ဒရယ္စနစ္ႏွစ္မိ်ဳးႏွစ္စား ရိွေၾကာင္း တင္ျပေဆြးေႏြးသည္။ အတူ ယွဥ္တဲြ ေနထိုင္ေရး ဖက္ဒရယ္ပံုစံ (Coming together federal) ႏွင့္ အတူေပါင္းစည္းေရးဖက္ဒရယ္ပံုစံ (Holding together federal) ျဖစ္သည္။ ဖက္ဒရယ္ ျပည္ေထာင္စုတခု မည္သုိ႔ဖဲြ႔တည္လာ၍ မည္သုိ႔အာဏာခဲြေဝသနည္း ဆုိသည့္ရႈေထာင့္မွ ၾကည့္၍ ဤသို႔ ႏွစ္မ်ိဳးရိွသည္ဟု ဆိုျခင္းျဖစ္ပါသည္။

(၁)အတူယွဥ္တဲြေနထိုင္ေရးဖက္ဒရယ္ပံုစံ (Coming together federal) မွာ မူလက လြတ္လပ္စြာတည္ရိွခဲ့ေသာ ႏိုင္ငံမ်ား (သို႔မဟုတ္) ယူနစ္မ်ားက စိတ္တူ ကိုယ္တူျဖင့္ တႏိုင္ငံတည္းအျဖစ္ေပါင္းစည္းၾကရန္ ရည္ရြယ္ၿပီး ဗဟိုအစိုးရကို အာဏာမည္မ်ွ အပ္ႏွင္းမည္နည္း ဆုိသည္႔သမိုင္း ဆိုင္ရာ အေျခခံမွ ေပၚေပါက္လာသည့္ ပံုစံျဖစ္ပါသည္။ အထင္ရွားဆံုးသာဓကမွာ အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စုျဖစ္ၿပီး ဆြစ္ဇာလန္၊ ၾသစေၾတးလ် တုိ႔လည္းပါဝင္သည္။

ေျမာက္အေမရိကတိုက္ရိွ ၿဗိတိန္နိုင္ငံ၏ ကိုလုိနီ ၁၃ ခုႏွင့္ ၿဗိတိန္အစိုးရတုိ႔အၾကား ၁၇၆၅ ခုႏွစ္မွစ၍ တံဆိပ္ေခါင္းဥပေဒ ( Stamp Act ) ႏွင့္ ပတ္သက္ကာ အခ်င္းမ်ားၾကရာမွ ၁၇၇၅ ခုႏွစ္တြင္ စစ္ပဲြျဖစ္ပြါးၿပီး ၁၇၇၆ ခုႏွစ္တြင္ လြတ္လပ္ေရးေၾကျငာခဲ့ သည္။ ဂရိတ္ၿဗိတိန္ လက္ေအာက္တြင္ ကိုလုိနီအျဖစ္ေနထိုင္လာခဲ့ၾကေသာအေတြ႔အၾကံဳအရ အဆုိပါ ၁၃ နယ္သည္ အား ေကာင္းေသာ ဗဟိုအစိုးရ ကိုမလိုလားၾကေခ်။ သို႔ျဖစ္၍ လြတ္လပ္ေရးေၾကျငာၿပီးေနာက္ ၁၇၈၁ ခုႏွစ္တြင္ ေလ်ာ့ရဲရဲရိွေသာ ျပည္ေထာင္စု တခုကို ( Articles of Confederation ) ဟုေခၚဆိုေသာ အေျခခံဥပေဒျဖင့္ ဖဲြ႔စည္းၾကသည္။ ဤအေျခခံဥပေဒျဖင့္ ျပည္နယ္မ်ားအၾကား ဗဟိုအစုိးရထက္ပိုမိုေသာအာဏာမ်ားကို အညိီအမ်ွခဲြေဝယူခဲ့ၾကသည္။ အကန္႔အသတ္ရိွေသာ အာဏာကိုသာ ေပးအပ္ထားသျဖင့္ အားနဲခိ်နဲ႔ေသာ ဗဟိုအစုိးရတရပ္ႏွင့္ ေလ်ာ့တိေလ်ာ့ရဲ ႏိုင္လွေသာ ကြန္ဖက္ဒေရးရွင္း တခုကိုသာ ေပၚထြန္းေစသည္။ ျပည္နယ္မ်ားခ်င္းခ်င္းအၾကား ရႈပ္ေထြး၍ ခက္ခဲေသာျပႆနာမ်ား ေျဖရွင္းရန္ႏွင့္ ျပည္ပအႏၲရာယ္ကို တြန္းလွန္ရန္ အားေကာင္းေသာဗဟုိအစိုးရလိုအပ္ေၾကာင္း သေဘာေပါက္လာသည့္ ၁၇၈၉ ခုႏွစ္ က်မွသာ ပိုမိုအား ေကာင္း ေသာ ဗဟိုအစုိးရကို ဖဲြ႔စည္းႏိုင္မည့္ အေျခခံဥပေဒ( Constitution of 1789) တရပ္ကို အတည္ျပဳႏုိင္ခဲ့ၾကသည္။

(၂) အတူေပါင္းစည္းေရးဖက္ဒရယ္ပံုစံ (Holding together) ဆိုသည္မွာ မူလဗဟိုကတစုတစည္းထဲခ်ဳပ္ကိုင္ထားေသာ တျပည္ေထာင္ႏိုင္ငံေရးစနစ္မွ လုိအပ္ခ်က္မ်ားအရ အာဏာမ်ားကို ဗဟိုႏွင့္ေအာက္အဆင့္မ်ားခဲြေဝက်င့္သံုးသည့္ပံုစံျဖစ္ပါသည္။

ဤသို႔ေသာႏိုင္ငံမ်ိဳးမွာ နယ္ခ်ဲ႕လက္ေအာက္မွလြတ္လပ္ေရးရသည့္အခိ်န္တြင္ျဖစ္ေစ၊ ျပည္တြင္းစစ္ေၾကာင့္ၿပိဳကဲြသြားမည္ကို စိုးရိမ္ေသာေၾကာင့္ျဖစ္ေစ၊ မူလက တျပည္ေထာင္စနစ္ကိုက်င့္သံုးခဲ့ရာမွ ဤဖက္ဒရယ္စနစ္ကိုေျပာင္းလဲက်င့္သံုးျခင္းျဖစ္သည္။ အထင္ရွားဆံုးသာဓကမွာ အိႏၵိယႏိုင္ငံျဖစ္ၿပီး၊ စပိန္ႏွင့္ ဘယ္လ္ဂ်ီယမ္တို႔ တြင္လည္းက်င့္သံုးသည္။ ဤစနစ္တြင္ မူလကတည္း က ဗဟိုအစိုးရက ပိုမိုႀကီးမားေသာ အာဏာကို ရယူထားေလ့ရိွၿပီး ႏိုင္ငံေရး၊ စီးပြါးေရးႏွင့္ တိုင္းရင္းသားစည္းလံုးညီညြတ္ေရး ဆိုင္ရာလိုအပ္ခ်က္မ်ားအရ ဗဟိုခ်ဳပ္ကိုင္မႈကို တျဖည္းျဖည္းေလ်ွာ့ခ်ေပးသည့္ စနစ္ကို က်င့္သံုးသည္။

ဆိုခဲ့ပါအတိုင္း ဖက္ဒရယ္စနစ္(၂)မိ်ဳးရိွသည္ဟု ေျပာျခင္းမွာ မည္သုိ႔ဖဲြ႔တည္လာသနည္း ဆုိသည့္ ရႈေထာင့္မွၾကည့္၍ေျပာျခင္း သာျဖစ္ၿပီး မည္သို႔ေပါင္းစပ္ဖဲြ႔စည္းၾကသနည္း ဆိုသည့္ရူေထာင့္မွၾကည့္လ်ွင္ တမိ်ဴးေတြ႔ရမည္ျဖစ္ပါသည္။

ဖက္ဒရယ္ယူနစ္မ်ားကို မည္သည့္အေျခခံျဖင့္ ဖဲြ႔စည္းသနည္း ႐ႈေထာင့္

ကမာၻေပၚတြင္ ဖက္ဒရယ္ျပည္ေထာင္စုစနစ္ကို မိမိတို႔ႏိုင္ငံ၏ သမိုင္းျဖတ္သန္းမႈမ်ား မတူကဲြျပားသည့္အေလ်ာက္ ျခားနားသည့္ ပံုစံအမိ်ဳးမိိ်ဳးျဖင့္ လက္ခံက်င့္သံုးလ်က္ရိွေနၾကပါသည္။ ကဲြျပားျခားနားသည့္ ပံုစံမ်ားမွာလည္း အမိ်ဳးအမည္တိတိက်က် စံသတ္မွတ္ရန္ ခက္ခဲေလာက္ ေအာင္ပင္ ရႈပ္ေထြးပါသည္။ ဖက္ဒရယ္ျပည္ေထာင္စုတြင္ ပါဝင္ဖဲြ႔စည္းေသာ ျပည္နယ္ (ယူနစ္) အမိ်ဳးအစားမ်ားကို အေျခခံ၍ေျပာရလ်ွင္ (၃) မိ်ဳးခဲြႏိုင္ပါလိမ့္မည္။

(က) လူမိ်ဳးအေျခခံ ျပည္နယ္မ်ားျဖင့္ဖဲြ႔စည္းေသာဖက္ဒရယ္ျပည္ေထာင္စု Ethnofederalism (ယခုအခါ..ၿပိဳကဲြသြားၿပီျဖစ္ေသာ ဆိုဗီယက္ယူနီယံ၊ ယူဂိုဆလားဗီးယား၊ ခ်က္ကိုဆလို ဗက္ကီးယားႏွင့္ ဘယ္လ္ဂ်ီယမ္ စသျဖင့္)

ဤဖက္ဒရယ္စနစ္ကို ဆုိဗီယက္ ျပည္ေထာင္စုတြင္ ၁၉၁၇ ခုႏွစ္ႏွင့္ ခ်က္ႏွင့္ယူဂိုဆလပ္တို႔တြင္ ဒုတိယကမာၻစစ္အၿပီး ၁၉၄၅ ခုႏွစ္ေနာက္ပိုင္း စတင္က်င့္သံုးခဲ့သည္။ ဤျပည္ေထာင္စုႏိုင္ငံမ်ား တြင္ ပါဝင္ဖဲြ႔စည္းေသာ ယူနစ္မ်ားမွာ လူမိ်ဳးကိုအေျခခံသည္။

ဥပမာ ဆုိရွယ္လစ္ ဖက္ဒရယ္ရီပတ္ဘလစ္ ယူဂိုဆလပ္ဗီးယားတြင္ ပါဝင္ခဲ့ေသာျပည္နယ္မ်ားမွာ .. ေဘာ့စနီးယား- ဟာဇီဂိုဗီးနား၊ ကရိုးရွား၊ မက္ဆီဒုိးနီးယား၊ မြန္တီနီးဂရိုး၊ ဆာဗီးယား၊ ဆလိုဗင္းနီးယား စသျဖင့္ လူမိ်ဳးကို အေျခခံ၍ ဖဲြ႔စည္းထားသည္။

ယူဂိုဆလပ္ဗီးယားတြင္ ေခါင္းေဆာင္ ဂိ်ဴးဇက္တီတိုး ကြယ္လြန္ေသာ ၁၉၈၀ ခုႏွစ္ေနာက္ပိုင္းမွစ၍ ျပည္ေထာင္စုအဖဲြ႔ဝင္ ရီပတ္ဘလစ္မ်ားမွ ေခါင္းေဆာင္မ်ားက တႏွစ္တႀကိမ္ အလွည့္က် သမၼတတာဝန္ယူေသာ စနစ္ျဖင့္အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့ေသာ္လည္း ၿပိဳကဲြျခင္းကို မတားဆီးႏိုင္ခဲ့ေပ။ ၁၉၉၁ မွစ၍ ျပည္တြင္းစစ္ ျဖစ္ပြါးၿပီး စတင္ၿပိဳကဲြခဲ့ရာ ၁၉၉၂ ခုႏွစ္၊ ၁၉၉၅ ခုႏွစ္ႏွင့္ ၁၉၉၉ ခုႏွစ္တုိ႔အတြင္း စစ္ပဲြေလးႀကိမ္ျဖစ္ပြါးၿပီး ႏိုင္ငံ (၆) ခုအျဖစ္ၿပိဳကဲြသြားေလသည္။

ထုိ႔နည္းတူ သမၼတႏိုင္ငံ ၁၅ ခုျဖင့္ ဖဲြ႔စည္းထားေသာ ဆုိဗီယက္ယူနီယံသည္ ၁၉၉၁ ခုႏွစ္တြင္၎၊ ခ်က္ႏွင့္ ဆလိုဗက္ ယူနစ္ႏွစ္ ခုျဖင့္ဖဲြ႔စည္းထားေသာ ခ်က္ကိုဆလိုဗက္ကီးယားသည္ ၁၉၉၃ ခုႏွစ္တြင္၎ ၿပိဳကဲြသြားခဲ့သည္။ အဆိုပါ ႏိုင္ငံ (၃) ခုလံုးမွာ တပါ တီစနစ္က်င့္သုံးေသာ ဆုိရွယ္လစ္ႏိုင္ငံမ်ားျဖစ္ၾကခဲ့ၾကၿပီး ဒီမိုကေရစီစနစ္ေျပာင္းလဲက်င့္သံုးသည့္ ကာလတြင္ ၿပိဳကဲြသြားၾကျခင္း ျဖစ္ေလရာ က်ေနာ္တို႔ ျမန္မာႏိုင္ငံ အေနျဖင့္ သတိႀကီးစြာထားသင့္လွေပသည္။

ဒီမိုကေရစီစနစ္ကိုက်င့္သံုးေသာ ဘယ္လ္ဂ်ီယမ္ ႏိုင္ငံမွာ ဥေရာပတိုက္ရိွ အေသးငယ္ဆံုး ႏိုင္ငံငယ္တခုျဖစ္ၿပီး ဒတ္ခ်္စကား ေျပာေသာ ( Flemings) ဖလန္းမင္းမ်ားႏွင့္ ျပင္သစ္စကားေျပာ ေသာ ဝလြန္း ( walloons ) ဘယ္လ္ဂ်ီယမ္မ်ားေနထိုင္ၾကသည္။ ဘယ္လ္ဂ်ီယမ္ ကို Flanders ဖလန္းဒါး၊ wallonia ဝလြန္းနီးယားႏွင့္ (ျပင္သစ္ဘာသာစကား ေျပာသူ မ်ားေရာ ဒတ္ခ်္ဘာသာ စကားေျပာသူမ်ားပါေနထိုင္သည့္) Brussels ဘရပ္ဆဲ ေဒသသံုးခုအျဖစ္ပိုင္းျခားထားၿပီး ေဒသ သံုးခုလံုး ကိုယ္ပိုင္ အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ရိွ သည္။ သို႔ေသာ္လည္း ဖလန္းမင္းမ်ားႏွင့္ ဝလြန္း တို႔အၾကား ပြတ္တိုက္မႈမ်ားမွာ ယေန႔ထက္တိုင္ေအာင္ရိွေနကာ မတည့္အတူ ေနဘဝက ရုန္းမထြက္ႏိုင္ၾက ေသးေခ်။

၂၁ ရာစုၿငိမ္းခ်မ္းေရးညီလာခံတြင္ေတြ႔ရေသာ စာတမ္းတခ်ိဳ႕တြင္ အဓိကအားျဖင့္ ျပည္နယ္မ်ားကို လူမိ်ဳးအလိုက္ဖဲြ႔စည္းရန္ အဆိုျပဳထားသည့္ အတြက္ ၎အမိ်ဳးအစားကို Wright State University မွ ႏိုင္ငံေရးသိပၸံ ပါေမာကၡ Liam Anderson သံုးႏံႈးသည့္ ေဝါဟာရအရ Ethnofederalism လူမိ်ဳးအေျချပဳ ဖက္ဒရယ္ဝါဒ ဟုသတ္မွတ္ရမည္ျဖစ္သည္။ ANP ၏စာတမ္းမွာ ၿပိဳကဲြသြားၿပီျဖစ္ေသာ ယူဂိုဆလပ္ပံုစံကုိယူထားျခင္းျဖစ္ၿပီး SNLD ၏ (၈) ျပည္နယ္မူ စာတမ္းမွာလည္း Ethnofederalism ပင္ ျဖစ္၍ က်ေနာ္တုိ႔ႏုိင္ငံတြင္ က်င့္သံုးရန္သင့္-မသင့္ စဥ္းစားၾကည့္သင့္ ေပသည္။

(ခ) နယ္ေျမေဒသကို အေျခခံ၍ဖဲြ႔စည္းေသာ territorial federalism ( အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စု၊ ဂ်ာမနီ၊ ၾသစေၾတးလ်၊ ဘရာဇီးလ္ စသျဖင့္)

ဤျပည္ေထာင္စုႏိုင္ငံမ်ားတြင္ ပါဝင္ဖဲြ႔စည္းေသာ ယူနစ္မ်ားမွာ လူမိ်ဳးအမည္မ်ားကို အေျခမခံဘဲ ေနထိုင္ၾကသည့္ နယ္ေျမ ေဒသမ်ားကိုသာ အေျခခံသည္။ ထင္ရွားသည့္ ဥပမာမွာ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုျဖစ္ၿပီး ကာလီဖိုးနီးယားျပည္နယ္၊ လူဝီဇီးယား နားျပည္နယ္၊ တကၠဆက္ ျပည္နယ္ ၊ ဟာဝိုင္အီျပည္နယ္ စသျဖင့္ အရြယ္ အစားအႀကီးအေသး မိ်ဳးစံုရိွေသာ ျပည္နယ္ (၅၀) ပါဝင္ၿပီး၊ ျပည္နယ္တခုခ်င္းစီသည္ မည္သည့္ လူမိ်ဳးကိုမ်ွ ကိုယ္စားမျပဳေခ်။

အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုမွာ ဒိီမိုကေရစီစနစ္က်င့္သံုးသည့္ ( territorial federalism ) နယ္ေျမေဒသကိုအေျခခံသည့္ အေစာဆံုးေသာ ဖက္ဒရယ္ျပည္ေထာင္စုႏိုင္ငံတႏိုင္ငံ ျဖစ္ကာ ဖံြ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ဆံုုးေသာကမာၻ႔စီးပြါးေရးအင္အားႀကီးႏိုင္ငံလည္းျဖစ္ ပါသည္။

(ဂ) မိိ်ဳးစပ္ ဖဲြ႔စည္းထားေသာ hybrid federalism (သို႔မဟုတ္) territorial-ethnic federalism ( ကေနဒါ၊ အိႏိၵယ၊ စပိန္၊ ဆြစ္ဇာလန္ )

ဤျပည္ေထာင္စုအမိ်ဳးအစားတြင္ ပါဝင္ဖဲြ႔စည္းထားေသာ ယူနစ္မ်ားမွာ လူမိ်ဳးကိုအေျခခံသည္ရိွသလို ၊ နယ္ေျမေဒသကိုသာ အေျခခံသည့္ ျပည္နယ္မ်ားလည္းရိွသည္။ ဥပမာ အိႏိၵယႏိုင္ငံတြင္ တမီးနာဒူး၊ ပန္ဂ်ပ္၊ မဏိပူ၊ မီဇိုရမ္၊ နာဂလန္း စသည့္ လူမိိ်ဳး ကိုယ္အစဲြျပဳသည့္ ျပည္နယ္မ်ားႏွင့္ အူတာပရာဒက္ရွ္ ၊ အရူနာခ်ယ္ပရာဒက္ရွ္၊ မီဂါလာယာ စသျဖင့္ ေဒသအမည္ကိုသာ အစဲြျပဳ ေခၚေဝၚသည့္ ျပည္နယ္ေပါင္း (၂၈) ခုႏွင့္ ျပည္ေထာင္စုနယ္ေျမ (၇) ခု အတူေပါင္းစပ္ဖဲြ႔စည္းထားသည္။

အဆုိပါႏိုင္ငံမ်ားရိွ ဖက္ဒရယ္စနစ္မွာလည္း ယေန႔ထက္တိုင္ ေအာင္ျမင္လ်က္ရိွသည္။

ဘယ္လို ဖက္ဒရယ္ျပည္ေထာင္စုပံုစံမိ်ဳးလဲ

သို႔ျဖစ္ေလရာ ျမန္မာႏိုင္ငံအေနျဖင့္ လူမ်ိဳးစဲြ၊ ေဒသစဲြမ်ား ပိိုမိုသဲသန္ျပင္းထန္ေစကာ ၊ ၿပိဳကဲြမႈကိုိပုိမိုတိမ္းညြတ္သည့္ Ethnofederalism အစား Territorial federalism ျဖစ္ေစ Hybrid federalism ျဖစ္ေစေရြးခ်ယ္ျခင္းက ပိုမိုသင့္ေတာ္သည္ဟု ထင္ျမင္မိပါသည္။

ထုိ႔ျပင္ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ မ်က္ေမွာက္အေျခအေနမွာ ျပည္ေထာင္စုတြင္ပါဝင္ၾကမည့္ ျပည္နယ္မ်ား (ယူနစ္မ်ား) က ၁၇၈၁ ခုႏွစ္ အေမရိကား၏ ၁၃ ျပည္နယ္လို ဗဟိုအစုိးရကို မည္၍မည္မ်ွသာ အာဏာေပးမည္ဟု ကန္႔သတ္ဆံုးျဖတ္ေပးႏိုင္ေသာ အေျခ အေန ( အင္အား) မရိွပါေခ်။ မ်က္ေမွာက္ ရင္ဆုိင္ ေနရေသာ အေျခအေနက Coming together ပံုစံထက္ Holding together ပံုစံ ကိုသာလက္ခံရမည့္အေနအထားျဖစ္သည္။ ဗဟိုမွခ်ဳပ္ကိုင္မႈ လြန္ကဲေနေသာ အာဏာအခိ်ဳ႕ကိုသာ စီးပြါးေရးဖံြ႔ၿဖိဳးတိုးတက္မႈ ႏွင့္ လူနဲစုတိုင္းရင္းသားလူမိ်ဳးမ်ား ကိုယ္ပိုင္ဆံုးျဖတ္ခြင့္တို႔ အတြက္ တည္ဆဲအေျခခံဥပေဒကို ျပင္ဆင္ျခင္းျဖင့္ ဗဟိုခ်ဳပ္ကိုင္မႈ ေလ်ွာ့ခ်ေရး ႀကိဳးစားသြားျခင္းသာလ်ွင္ လက္ေတြ႔က်လိမ့္မည္ဟု ယူဆေပသည္။

နိဂံုးခ်ဳပ္အေနျဖင့္ ဆုိရပါလ်ွင္ လက္ေတြ႔ျဖစ္ႏိုင္ေခ်ရိွသည့္ Holding together ကိုေက်ာ္၍ Coming together ကို မ်က္စိမွိတ္ကာ ဇြတ္ေတာင္းဆုိေနၾကပါလ်ွင္ Fighting forever အေျခအေနကိုသာေဆာင္ၾကဥ္းလာၿပီး ႏုိင္ငံႏွင့္ ႏိုင္ငံသားမ်ား ဆက္လက္ ဆင္းရဲဒုကၡေရာက္ေန လိမ့္မည္ျဖစ္ပါေၾကာင္း အသိေပးႏိႈးေဆာ္အပ္ေပသည္။