မဟာ ေသာ္တာလမင္း

ေဒါက္တာတင့္ေဆြ

တန္ေဆာင္မုန္းလျပည့္ေန႔မွာသာမယ့္ လမင္းႀကီးဟာ ႏွစ္ေပါင္း ၆၉ ႏွစ္အတြင္းမွာ အႀကီးဆံုးျဖစ္ပါမယ္။ က်ေနာ့္တသက္မွာ သည္တခါသာ။ လနဲ႔ ကမာၻႀကီးနဲ႔ အနီးဆံုးျဖစ္လို႔ပါ။

အေမရိကန္ အေရွ႕ပိုင္းစံေတာ္ခ်ိန္ ၁၄-၁၁-၂ဝ၁၆ ရက္ေန႔ မနက္ ၆ နာရီ ၁၅ မိနစ္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ မနက္ ၈ နာရီ ၅၂ မိနစ္မွာ အထြတ္အထိပ္ ေရာက္ပါမယ္။ ျမန္မာျပည္မွာ ည ၈ နာရီ၊ ၄၆ မိနစ္၊ ၃၅ စကၠန္႔လို႔ ကြန္မင့္ကေန ေျပာျပတာ ဖတ္ရပါတယ္။ ေက်းဇူး။

အဲဒီအခ်ိန္မွာ လဟာ ကမာၻႀကီးနဲ႔ ၂၂၁,၅၂၄ မိုင္ (၃၅၆,၅ဝ၈ ကီလိုမီတာ) အကြာမွာ ေရာက္ေနပါမယ္။ ၁၄-၁၁-၂ဝ၁၆ (ျမန္မာျပည္ ၁၅ ရက္) ေန႔မွာ ျမင္ရမယ့္လကို စူပါမြန္းေခၚတယ္။ (စူပါ-ဒူပါ-မြန္း) လို႔လည္း ေခၚၾကပါတယ္။ (ဘေရဗာ-မြန္း) လို႔လည္း ေခၚတယ္။

လဟာ ကမာၻရဲ႕ တခုတည္းေသာ အၿမဲတမ္း သဘာဝအရန္ၿဂိဳဟ္ ျဖစ္တယ္။ ကမာၻကေန ပ်မ္းမွ် ၂၃၈,၉ဝဝ မိုင္ (၃၈၄,၄ဝဝ ကီလိုမီတာ) ေဝးတယ္။ အလင္းစကၠန္႔ ၁ ဒသမ ၂၈ ေဝးတယ္။ လသက္တမ္း ခန္႔မွန္းႏွစ္ေပါင္း ၄ ဒသမ ၅ ဘီလီယံ ရွိမယ္။ လဟာ ကမာၻနဲ႔ အဆင္ေျပေျပ လည္လွည့္ေနတယ္။ ကမာၻႀကီးကို ၂၇႕၃ ရက္မွာ တပတ္ ပတ္ေနပါတယ္။ သူ႔မ်က္ႏွာျပင္ တခုတည္းကိုသာ ကမာၻကေန ျမင္ႏိုင္တယ္။ လကိုျမင္ႏိုင္တာ တရက္ထက္တရက္ မိနစ္ ၅ဝ ဝန္းက်င္ ေနာက္က်တယ္။ လဆြဲအားေၾကာင့္ ကမာၻေပၚမွာ ဒီေရအတက္အက် ျဖစ္ေစတယ္။ ေန႔တာကိုလည္း နည္းနည္းေလး ရွည္၊ တိုေစတယ္။ လဟာ ကမာၻကို ၂၇႕၃ ရက္ တပတ္ ပတ္ေနတယ္။ လမ်က္ႏွာကို ၂၉႕၅ ရက္ တခါ အျပည့္ျပန္ျမင္ႏိုင္တယ္။ 1.022 km/s ႏႈန္းနဲ႔ သြားေနတယ္။ 5.145° ေစာင္းေနတယ္။ လ အီေကြတာ အခ်င္းဝက္မ်ဥ္း 1738.1 km ရွည္တယ္။ ကမာၻရဲ႕ 0.273 သာ ရွိတယ္။ လမ်က္ႏွာျပင္ဧရိယာ 3.793×107 km2 ရွိတယ္။ ကမာၻရဲ႕ 0.074 သာ ရွိတယ္။ ထုထည္ 2.1958×1010 km3 ရွိတယ္။ ကမာၻရဲ႕ 0.020 သာ ရွိတယ္။ မ်က္ႏွာျပင္ဆြဲငင္အား 1.62 m/s2 ရွိတယ္။ လအပူခ်ိန္ အနည္းဆံုး 100 K ကေန 390 K ရွိတယ္။

၂ဝ၁၆ ခုႏွစ္ထဲမွာ စူပါ-မြန္း ၃ ခုကို ျမင္ရပါတယ္။ ၁၆-၁ဝ-၂ဝ၁၆ ေန႔က တခါနဲ႔ ၁၄-၁၂-၂ဝ၁၆ မွာ တခါ။ အခုႏွစ္ တန္ေဆာင္မုန္းလျပည့္ကေတာ့ အႀကီးဆံုးျဖစ္တယ္။ တန္ေဆာင္မုန္းလျပည့္ညမွာ သာမယ့္ လမင္းႀကီးဟာ ၃ဝ% ပိုၿပီး အလင္းေရာင္ ေတာက္ပေနပါမယ္။ အရြယ္အစား ၁၄% ပိုႀကီးပါမယ္။ ေနာက္တႀကိမ္ ၂ဝ၃၄ ခုႏွစ္ ႏိုဝင္ဘာလေရာက္မွသာ အဲလို နီးနီးကပ္ကပ္ ျပန္ေရာက္ႏိုင္ပါတယ္။

တန္ေဆာင္မုန္းလျပည့္ေန႔ လႉကထိန္သကၤန္းႏွင့္၊ မဂ္လမ္းတဲ့ ဆုပန္ရြယ္၊ ရာသီပြဲေတာ္ အဆံုးမွာ တန္ေဆာင္မုန္းလ ျပည့္ပါတယ္။ ေကာင္းကင္မွာ မုိးသားကင္းစင္ၿပီး နကၡတ္အေပါင္း စုံတဲ့ အခါသမယပါ။ ဆီးႏွင္းတၿပိဳက္ မိုးတလိုက္ဆိုေပမယ့္ ဆီးႏွင္းကလည္း ထူထဲျခင္းမရွိ၊ မိုးကလည္း သည္းထန္ျခင္း မရွိလွပါ။ ေျခခင္းလက္ခင္း သာယာလွတဲ့ လြန္ခဲ့တဲ့ တန္ေဆာင္မုန္း လျပည့္ဝန္းက်င္မွာ ပုဂံ၊ ေညာင္ဦး ဘုရားဖူးသြားခဲ့ဖူးပါတယ္။ ၁၉၈ဝ မတိုင္ခင္ကလို႔ ျပန္တြက္ယူရပါတယ္။

ခဝဲပြင့္တုန္း တန္ေဆာင္မုန္းလို႔ စာဆိုရွိပါတယ္။ ဒီလထဲမွာပဲ ၾကာ၊ ျပည္ပန္းညိဳ၊၊ မယ္ဇလီနဲ႔ ႏွင္းပန္းေတြလည္း ပြင့္ၾကတယ္။ လူငယ္ေတြက က်ီးမႏိုးပဲြနဲ႔ ေပ်ာ္ၾကမယ္။ ေစတနာ ထက္သန္သူ တို႔က ပံ့သကူအလႉလည္း လုပ္ၾကမယ္။

တန္ေဆာင္မုန္းလျပည့္ေန႔ဟာ ေဆးေပါင္းခတဲ့လ ျဖစ္လို႔ ဒီလမွာပြင့္တဲ့ မယ္ဇလီဖူး၊ မယ္ဇလီပြင့္ေတြကို စားရင္ ေရာဂါမ်ိဳး ၉၆ ပါးကင္းတယ္လို႔ ျမန္မာလူမ်ိဳးေတြက ယူဆၾကတယ္။ ယံုၾကည္စိတ္ကေန ေရာဂါေဝဒနာ ေပ်ာက္ကင္းေရးမွာ အေထာက္အကူျပဳမွာ အမွန္ပါ။ အခုေရာက္ေနတဲ့ အရပ္မွာေတာ့ မယ္ဇလီအပင္၊ အပြင့္၊ အဖူး၊ မူးလို႔ေတာင္ ႐ႉစရာမရွိပါ။ ေခါင္းမူးတတ္လို႔ ဘူးနဲ႔လာတာပဲ ဝယ္စားၾကပါမယ္။

ျမတ္စြာဘုရား သက္ရွိထင္ရွားရွိစဥ္ကာလက တန္ေဆာင္မုန္းလျပည့္ေန႔မွာ က်န္းမာေရးနဲ႔ ပတ္သက္တာ ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ ဒီေန႔မွာ သာမညဖလသုတ္ ေဟာခဲ့ရတဲ့အေၾကာင္းက အဇာတသတ္ မင္းသားပါ။ သူ႔မွာ ကံႀကီးထိုက္ၿပီး အိပ္မေပ်ာ္တဲ့ေဝဒနာ စြဲကပ္ေနပါတယ္။ သမားေတာ္ႀကီး ဇီဝက လႉထားတဲ့ ရာဇၿဂိဳဟ္ၿမိဳ႕အျပင္ သရက္ဥယ်ာဥ္မွာပဲ ရဟန္းျပဳျခင္းအက်ိဳးကို ျမတ္စြာဘုရားက ေဟာၾကားေတာ္မူခဲ့ပါတယ္။ ဇီဝကလို ေတာ္လွတဲ့ သမားေတာ္က ကုမရတဲ့ ေရာဂါကို တရားေတာ္နဲ႔ ေပ်ာက္ကင္းေစခဲ့တယ္။

ကေန႔ေခတ္မွာ ကုမရတဲ့၊ အကုရခက္တဲ့ ေရာဂါေတြက မ်ားလွတယ္။ ကုထံုးနည္းနာေတြ ရွိေပမယ့္လည္း ကုန္က်စရိတ္က မ်ားလြန္းတယ္။ ဆိုးဝါးျပင္းထန္တဲ့ ေရာဂါေတြအေၾကာင္း ေမးသူတိုင္းကို စိတ္ကို အျပဳသေဘာေဆာင္ပါ၊ ကံတရားလည္း အားကိုးပါလို႔ အေမး၊ အေျဖ အဆံုးမွာ ေရးေပးပါတယ္။ ျမန္မာျပည္သားေတြ ဘယ္မွာေနေန ေဆးေပါင္းခတဲ့ညမွာ ေဝဒနာေတြ ကင္းပၾကပါေစ။