တရုတ္နဲ႔ စင္ကာပူလိုမ်ိဳး အာဏာပိုင္စနစ္ က်င့္သံုးတဲ့ ႏုိင္ငံေတြက အလားတူ ေခတ္မီ ၀န္ေဆာင္မႈေတြကို ေပးအပ္ႏိုင္တာေၾကာင့့္ တျခား ကမာၻ႔ဒီမိုကေရစီ ႏုိင္ငံေတြနဲ႔ ႏႈိင္းယွဥ္လိုက္ရင္ သူတို႔ရဲ႕ဂုဏ္သိကၡာေတြ တိုးျမင့္လာပါတယ္။ ဒီျပႆနာကို ေဖာ္ျပေပးေနတဲ့ လတ္တေလာ ဥပမာေတြကို အာဖဂန္နစၥတန္နဲ႔ အီရတ္မွာ ေတြ႔ႏိုင္ပါတယ္။
အာဖဂန္နစၥတန္နဲ႔ အီရတ္ကို အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စုက ၂၀၀၁ ခုႏွစ္နဲ႔ ၂၀၀၃ ခုႏွစ္ေတြမွာ ၀င္ေရာက္တုိက္ခိုက္ သိမ္းပိုက္ၿပီး ႏုိင္ငံတကာ အကူအညီရယူကာ ဒီမိုကေရစီ ေရြးေကာက္ပြဲေတြကို က်င္းပေပးခဲ့ပါတယ္။ ႏွစ္ႏိုင္ငံလံုးမွာ အစိုးရသစ္ ေတြကို ေနရာခ်ထားေပးႏုိင္ခဲ့ပါတယ္။
ႏွစ္ႏိုင္ငံလံုး (အထူးသျဖင့္ေတာ့ အာဖဂန္နစၥတန္မွာ၊ အဲဒီမွာ ၂၀၀၉ နဲ႔ ၂၀၁၄ သမၼတ ေရြးေကာက္ပြဲေတြက လိမ္ညာမႈေတြ အႀကီးအက်ယ္ ရွိခဲ့တယ္လို႔ စြပ္စြဲခံခဲ့ရ) မွာ ရရွိထားတဲ့ ဒီမိုကေရစီအရည္အေသြး ကို လူေတာ္ေတာ္ မ်ားမ်ားက ေမးခြန္း ထုတ္ၾကပါတယ္။
ဒါေပမယ့္ တရားနည္းလမ္းက်မႈ ရွိတယ္လို႔ ေျပာႏုိင္တဲ့ ေခါင္းေဆာင္္မႈကို ေဖာ္ထုတ္ေပးႏိုင္တဲ့ ဒီမိုကေရစီ ျဖစ္စဥ္တခုေတာ့ ေပၚေပါက္လာခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီ ႏွစ္ေနရာလံုးမွာ မေပၚေပါက္လာတာကေတာ့ တိုင္းျပည္ရဲ႕ နယ္ေျမပိုုင္နက္ကို ျပည္တြင္း ျပည္ပရန္ေတြကေန ကာကြယ္ေပးႏုိင္တဲ့ ႏိုင္ငံေတာ္နဲ႔၊ အမ်ားျပည္သူအတြက္ ၀န္ေဆာင္မႈေတြကို ဘက္လိုက္ ခြဲျခားျခင္း မရွိဘဲ မွ်မွ်တတ ျဖန္႔ေ၀ေပးေနတဲ့ ႏိုင္ငံေတာ္ပါ။ ႏိုင္ငံႏွစ္ခုလံုးမွာ ျပည္တြင္း လက္နက္ကိုင္ ခုခံဆန္႔က်င္မႈေတြနဲ႔ ႀကံဳေတြ႔ေနရပါတယ္။
၂၀၁၄ ခုႏွစ္မွာေတာ့ အေမရိကန္ ေလ့က်င့္ေပးထားတဲ့ အီရတ္စစ္တပ္က IS အဖြဲ႔ တိုက္ခိုက္မႈနဲ႔ ေတြ႔ႀကံဳရလို႔ ႏိုင္ငံ ေျမာက္ပိုင္းမွာ ၿပိဳကြဲသြားပါတယ္။ ႏိုင္ငံႏွစ္ခုလံုးမွာ အက်င့္ပ်က္ ျခစားမႈႏႈန္းက အလြန္အမင္း မ်ားျပားေနကာ အဲဒါေၾကာင့္ ၀န္ေဆာင္မႈေတြကို ေထာက္ပံ့ေပးရမယ့္ အစိုးရ စြမ္းရည္ေတြ ေလ်ာ့နည္းသြားေစၿပီး အစိုးရ တရား၀င္မႈပါ ဖ်က္ဆီးခံလိုက္ ရပါတယ္။ ႏွစ္ေနရာလံုးမွာ ႏိုုင္ငံတည္ ေဆာက္ေရးအတြက္ အေမရိကန္နဲ႔ ညြန္႔ေပါင္း မဟာမိတ္ေတြရဲ႕ ပံုေအာၿပီး ရင္းႏွီး ျမွဳပ္္ႏွံမႈေတြမွာ အက်ိဳးသက္ေရာက္မႈက အကန္႔အသတ္န႔ဲပဲ ရွိေနပံုပါ။
ႏုိင္ငံတည္ေဆာက္ေရး က်ဆံုးမႈက ယူကရိန္းႏုိင္ငံ အျဖစ္အပ်က္ေတြမွာလည္း အဓိက အခန္းက႑မွာ ပါ၀င္ ပတ္သက္ေနပါတယ္။ လိေမၼာ္ေရာင္ ေတာ္လွန္ေရးေၾကာင့္ ၂၀၀၄ ခုႏွစ္ ယူကရိန္း သမၼတ ေရြးေကာက္ပြဲေတြကို မျဖစ္မေန က်င္းပေပးလိုက္ရၿပီး အာဏာရွင္၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ ဗစ္တာယာ ႏူကိုဗစ္ခ်္ကို ဗစ္တာယူရွင္ကိုက အႏုိင္ရသြားတဲ့အခါ အေနာက္ႏိုင္ငံ ဒီမိုကေရစီ ဘက္ေတာ္သားေတြက လက္ခုပ္ၾသဘာ တီးခဲ့ၾကပါတယ္။
ဒါေပမယ့္ လိေမၼာ္ေရာင္ ညြန္႔ေပါင္း အစိုးရသစ္က အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမွာ ဗရမ္းဗတာ ႏိုင္လွၿပီး အက်င့္ပ်က္ ျခစားခဲ့ပါတယ္။ တုိင္းျပည္ရဲ႕ အုပ္ခ်ဳပ္မႈ အရည္အေသြး တိုးတက္ ေကာင္းမြန္ေအာင္ မလုပ္ေဆာင္ခဲ့ပါ။ ရလဒ္ကေတာ့ ဗစ္တာယူရွင္ကို ကို ဗစ္တာယာ ႏူကိုဗစ္ခ်္က ၂၀၁၀ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ ျပန္ၿပီး အႏုိင္ရသြားခဲ့ပါတယ္။ ၂၀၁၀ ေရြးေကာက္ပြဲက လြတ္လပ္ တရားမွ် တပါတယ္လို႔ ေလ့လာသူအမ်ားစုက အမွတ္ေပးခဲ့ပါတယ္။
ယာႏူကိုဗစ္ခ်္ သမၼတ သက္တမ္းမွာလည္း ေခါင္းပံုျဖတ္ အျမတ္ထုတ္တဲ့ အမူအက်င့္ေတြ အက်င့္ပ်က္ ျခစားမႈေတြသာ ပိုမို မ်ားျပားလာခဲ့ပါတယ္။ ဥေရာပသမဂၢနဲ႔ မေပါင္္းဘဲ ဗလာဒီမာပူတင္ရဲ႕ ယူေရးရွားသမဂၢနဲ႔ ေပါင္းစည္းႏုိင္ေရး ႀကိဳးစားမယ္လို႔ ၂၀၁၃ ခုႏွစ္ေႏွာင္းပိုင္းမွာ ေၾကညာလိုက္ေတာ့ ၿမိဳ႕ေတာ္ ကီယက္ဗ္မွာ ဆႏၵျပပြဲေတြ ေနာက္တေက်ာ့ ေပၚေပါက္လာပါတယ္။
အဲဒီအခိ်န္မွာပဲဲ ပူတင္ရဲ႕ ရုရွားႏိုင္ငံအေပၚ အုပ္ခ်ဳပ္မႈက လြတ္လပ္မႈေတြကို တျဖည္းျဖည္းနဲ႔ ဆိတ္သုဥ္းလာေစပါတယ္။ ျပင္ပကမၻာနဲ႔ ဆက္ဆံမႈေတြကလည္း ပိုၿပီးေတာ့ တင္းမာျပင္းထန္လာၿပီး ၂၀၁၄ခုႏွစ္ ေဖေဖာ္၀ါရီမွာ ယာႏူကိုဗစ္ခ်္ကို ဖယ္ရွား လိုက္ခ်ိန္မွာေတာ့ ခရိုင္းမီးယားေဒသကို ပူတင္က ေျပာင္ေျပာင္တင္းတင္း သိမ္းပိုက္လိုက္ႏိုင္ပါတယ္။
ယူကရိန္း အစိုးရသစ္နဲ႔ သူ႔ကို ေထာက္ခံအားေပးတဲ့ အေနာက္ႏုိင္ငံေတြက တဖက္၊ ရုရွားႏိုုင္ငံက တဖက္ ျဖစ္ပြားေနတဲ့ လက္ရွိ ပဋိပကၡက ဒီမိုကေရစီအေရးနဲ႔ သိပ္ၿပီး သက္ဆိုင္တာ မဟုတ္ဘဲ ေခတ္သစ္ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းနဲ႔ ပတ္ထရာမိုနီရယ္ စနစ္သစ္တို႔ ထိပ္တိုက္ေတြ႔ၾကတဲ့ သေဘာပါပဲ။
ခရိုင္းမီးယားေဒသကို သိမ္းပိုက္လိုက္ၿပီး ေနာက္မွာေတာ့ ရုရွားမွာ ပူတင္ရဲ႕လူႀကိဳက္မ်ား ေရပန္းစားမႈေတြ ထိုးတက္သြားၿပီး ေရြးေကာက္ပြဲ အသစ္ေတြသာ က်င္းပရင္ သူပဲ အျပတ္အသတ္ အႏိုင္ရဦးမယ္ ဆိုတာလည္း ေမးခြန္းထုတ္စရာ မရွိပါ။
အဲဒီေဒသမွာ ေနထိုင္သူေတြ ရင္ဆိုင္ရတဲ့ ေရြးခ်ယ္စရာက တျခားေဒသေတြနဲ႔ ကြာျခားပါတယ္။ ပုဂၢိဳလ္ေရး အစြဲဲကင္းၿပီး အမ်ားျပည္သူ အက်ိဳးကို ထမ္းရြက္မယ့္ အစိုးရအဖြဲ႔ကို အေျခခံထားတဲ့ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းကို တည္ေဆာက္ရမလား ဒါမွမဟုတ္ ပုဂၢိဳလ္ေရး ၾကြယ္၀ခ်မ္းသာမႈ အတြက္ ႏိုင္ငံေတာ္ကို အသံုးခ်မယ့္ အက်င့္ပ်က္ျခစား အီလစ္ညြန္႔ေပါင္းႀကီး အုပ္ခ်ဳပ္တာကို ခံမလားဆိုၿပီး ေရြးခ်ယ္ရမွာပါ။
ကမာၻ႔ဒီမိုကေရစီ ႏိုင္ငံေတြမွာ တရား၀င္မႈ တရားနည္းလမ္းက်မႈက သူတို႔ရဲ႕ ဒီမိုကေရစီ အင္စတီက်ဴးရွင္းေတြ ဘယ္ေလာက္ နက္ရႈိင္း ခိုင္မာသလဲဆိုတာအေပၚ သိပ္ၿပီး မူမတည္ေတာ့ဘဲ အရည္အေသြးျမင့္ အုပ္ခ်ဳပ္မႈကို ေပးအပ္ႏုိင္စြမ္းရွိျခင္း အေပၚမွာကိုပဲ မူတည္ေနပါေတာ့တယ္္။
လိေမၼာ္ေရာင္ ေတာ္လွန္ေရးနဲ႔ ျဖဳတ္ခ်ခံခဲ့ရသူ အာဏာရွင္ေတြ က်င့္သံံုးခဲဲ့တဲ့ အက်င့္ပ်က္ျခစားမႈေတြကို မကိုင္တြယ္ မေျဖရွင္းႏုိင္ရင္ ယူကရိန္း ႏုိင္ငံသစ္က အသက္ဆက္ရွင္ႏုိင္မယ္ မဟုတ္ပါ။ လြန္ခဲ့တဲ့ မ်ိဳးဆက္တခု အတြင္းမွာေတာ့ ဒီမိုကေရစီက လက္တင္ အေမရိက ႏုိင္ငံအမ်ားစုမွာ အျမစ္တြယ္ ခိုင္မာခဲဲ့ပါတယ္။
ဒါေပမယ့္ အဲဒီႏိုင္ငံေတြျဖစ္တဲ့ ဘရာဇီးလ္၊ ကိုလံဘီယာ၊ မကၠဆီကိုႏိုင္ငံေတြမွာ ေပ်ာက္ကြယ္ေနတာက ပညာေရး၊ အေျခခံ အေဆာက္အအံုနဲ႔ ႏိုင္ငံသားလံုၿခံဳမႈလို အေျခခံက်တဲ့ အမ်ားျပည္သူ ၀န္ေဆာင္မႈေတြကို ေပးအပ္ႏိုင္တဲ့ စြမ္းရည္ပါ။ ကမာၻ႔အႀကီးဆံုး ဒီမိုကေရစီ ႏိုင္ငံႀကီးျဖစ္တဲ့ အိႏၵိယမွာလည္း အလားတူ ျဖစ္ပ်က္ေနပါတယ္။ ၎က အက်င့္ပ်က္ ျခစားမႈနဲ႔ ဆရာေမြး တပည့္ေမြးစနစ္ရဲ႕ ႏွိပ္စက္ဖ်က္ဆီးတာကို ခံစားေနရပါတယ္။
အိႏၵိယမွာ လြန္ခဲ့တဲ့ ဆယ္စုႏွစ္တခုလံုး ကြန္ဂရက္ပါတီ ဦးေဆာင္ ညြန္႔ေပါင္းအစိုးရက ဗရမ္းဗတာနဲ႔ အက်င့္ပ်က္ျခစား အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့ၿပီး ၎အစား ဘီေဂ်ပီပါတီေခါင္းေဆာင္္ နရင္ဒရာမိုဒီက ျပတ္ျပတ္သားသား ခိုင္ခိုင္မာမာ အုပ္ခ်ဳပ္ႏုိင္မယ္ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္နဲ႔ ၂၀၁၄ ခုႏွစ္မွာ မဲေပးေရြးခ်ယ္ခဲ့ပါတယ္။
ေခတ္မီႏိုင္ငံတခု ဘယ္လိုတည္ေဆာက္မလဲ
ဒီမိုကေရစီ အသြင္ကူးေျပာင္းမႈနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ျပဳစုေရးသားထားတဲ့ စာအုပ္စာေပေတြလည္း အခုဆိုရင္ အမ်ားႀကီးရွိေနၿပီး အဲဒီအထဲက အမ်ားျပားကို ဒီမိုကေရစီ ဂ်ာနယ္က ကနဦး ထုတ္ေ၀ခဲ့တာပါ။ လြန္ခဲ့တဲ့ ဆယ္စုႏွစ္ တခုခြဲအတြင္း ႏိုင္ငံတခ်ိဳ႕က ပတ္ထရာမိုနီရယ္ စနစ္သစ္ကေန ေခတ္မီႏိုင္ငံတခုအျဖစ္ ကူးေျပာင္းထားႏိုင္ေပမယ့္ ဘယ္လို ကူးေျပာင္းရမယ္ ဆိုတာကိုေတာ့ ျပဳစုေရးသားထားတဲ့ စာအုပ္စာေပေတြက နည္းပါေသးတယ္။
ဒါက ေအာက္ေျခမွာ တည္ရွိေနတဲ့ ျပႆနာရဲ႕ သေဘာသဘာ၀ကို ေသခ်ာ နားမလည္ျခင္းကေန ျဖစ္ေပၚလာတဲ့ ပညာရပ္ပုိင္းဆိုင္ရာ ခ်ိဳ႕ယြင္းအားနည္းခ်က္ပါ။ ဥပမာ၊ ႏုိင္ငံေခတ္မီျခင္းနဲ႔ အက်င့္ပ်က္ျခစားမႈ ကင္းမဲ့ျခင္းကို တြဲဖက္ ျမင္တတ္ၾကပါ တယ္။
အက်င့္ပ်က္ျခစားမႈက လူ႔အဖဲ႔ြအစည္းေတြမွာ ႀကီးမားတဲ့ ျပႆနာျဖစ္ေနၿပီး ၎အေၾကာင္းကို စာအုပ္စာတမ္းေတြ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ျပဳစု ေရးသားၿပီးၾကပါၿပီ။ အက်င့္ပ်က္ျခစားမႈ အတိုင္းအတာနဲ႔ ႏိုင္ငံစြမ္းေဆာင္ရည္ ညံ႔ဖ်င္းမႈတို႔ ၾကားမွာ ဆက္ႏြယ္ခ်က္ ခိုင္ခိုင္မာမာ ရွိေနေပမယ့္ သူတို႔ႏွစ္ခုက မတူပါ။
ႏိုင္ငံတခုမွာ အက်င့္ပ်က္ျခစားမႈေတြ အေတာ္ေလး နည္းပါးေနၿပီး တခ်ိန္တည္းမွာ အေျခခံက်တဲ့ ၀န္ေဆာင္မႈေတြ မေပးႏုိင္ေလာက္ေအာင္ စြမ္းေဆာင္ရည္ ကင္းမဲ့ေနတာကလည္း ျဖစ္ေနႏုိင္ပါတယ္။ ဆီရာယာလီယြန္ ဒါမွမဟုတ္ လိုင္ေဘးရီးယားႏိုင္ငံေတြက အီဘိုလာေရာဂါကို မကိုင္တြယ္ႏိုင္ ျဖစ္ေနတာက သူတို႔ေတြရဲ႕ ျပည္သူ႔ က်န္းမာေရးစနစ္မွာ အက်င့္ပ်က္ျခစားမႈေတြ တင္းၾကမ္း ျပည့္က်ပ္ေနလို႔ဆိုၿပီး ဘယ္သူမွ မေျပာႏိုင္ပါ။
တကယ့္ျပႆနာက ဆရာ၀န္၊ သူနာျပဳ၊ ေဆးရံု၊ လွ်ပ္စစ္မီး၊ သန္႔ရွင္းတဲ့ေရ စသျဖင့္ လူသားနဲ႔ ရုပ္၀တၳဳ အရင္းအျမစ္ေတြ မျပည့္စံု မလံုေလာက္တာပါ။ ဒါေၾကာင့္မို႔ ႏိုင္ငံေတာ္ေခတ္မီရျခင္း အဓိကအခ်က္ကို ေျပာမယ္ဆိုရင္ အက်င့္ပ်က္ျခစားမႈ ကင္းမဲ့ျခင္းကို ေျပာတာထက္ ႏုိင္ငံေတာ္စြမ္းရည္ကို ေျပာျခင္းက ပိုၿပီးနီးစပ္ပါတယ္။
ေခတ္မီႏုိင္ငံတခုက စီးပြားေရးနဲ႔ လူမႈေရး စာရင္းဇယားေတြကို ျပဳစုထိန္းသိမ္းျခင္းကေန၊ သဘာ၀ကပ္ေဘး ကူညီ ကယ္္ဆယ္ျခင္း၊ ရာသီဥတု ႀကိဳတင္ခန္႔မွန္းျခင္း၊ ေလယာဥ္ပ်ံသန္းမႈ လမ္းေၾကာင္းေတြ ထိန္းသိမ္းေပးျခင္းအထိ စိတ္ရႈပ္ေထြးစရာ ေကာင္းေလာက္ေအာင္ မ်ားျပားလွတဲ့ ၀န္ေဆာင္မႈေတြကို ေပးအပ္ၾကပါတယ္။
အဲဒီလို ၀န္ေဆာင္မႈမ်ိဳးေတြ ေပးႏုိင္ဖို႔ဆိုရင္ အစိုးရဌာနေတြ လည္ပတ္ေစႏိုင္မယ့္ လူသားအရင္းအျမစ္ လုပ္ငန္းေတြ၊ ရုပ္၀တၱဳ အေျခအေနေတြမွာ ႀကီးႀကီးမားမား ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ အက်င့္ပ်က္ ျခစားမႈ မရွိဘူးဆိုရံုနဲ႔ေတာ့ အဆိုပါ အရာေတြအားလံုး ေပၚေပါက္လာမယ္ မဟုတ္ပါ။ ဒါေပမယ့္ “ႏုိင္ငံေတာ္ စြမ္းေဆာင္ရည္” ဆိုတဲ့ စကားလံုးကေတာင္ သူ ထမ္းရြက္ရမယ့္ ရည္ရြယ္ခ်က္ေတြကို မဖမ္းဆုပ္ႏုိင္ပါ။
၎စြမ္းရည္ကို ဘယ္ေလာက္ အတိုင္းအတာအထိ ပုဂၢိဳလ္ေရး အစြဲကင္းကင္းနဲ႔ အသံုးခ်ေနတယ္ဆိုတာ မေဖာ္ျပႏိုင္ပါ။ ဒါ့အျပင္ ခိုင္မာအားေကာင္းတဲ့ ႏုိင္ငံေတာ္ စြမ္းေဆာင္ရည္ေတြကို အရင္တုန္းက ထုတ္ေဖာ္ႏိုင္ခဲ့တဲ့ နည္းလမ္းေတြ ကိုလည္း ရွင္းရွင္းလင္းလင္း ေဖာ္ျပႏိုင္ျခင္း မရွိေသးပါ။
ေကာင္းမြန္တဲ့ အုပ္ခ်ဳပ္မႈေတြကို ဘယ္ လိုေဖာ္ေဆာင္ရမယ္ဆိုတာနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ႏိုင္ငံတကာ အလွဴရွင္ အသိုက္အ၀န္းမွာ ဘံုသေဘာတူညီခ်က္ တစံုတရာ အခုေတာ့ ရွိလာပါၿပီ။ အဲဒီ သေဘာတူညီခ်က္ကို ပူးေပါင္းပါ၀င္ ဘတ္ဂ်က္ ေရးဆြဲျခင္း၊ အစိုးရမ်ား ပြင့္လင္းျမင္သာေရး လႈပ္ရွားမႈနဲ႔ အစိုးရလုပ္ငန္းမ်ား ပြင့္လင္းျမင္သာမႈွ ရွိေရး ႀကိဳးပမ္းေနၾကတဲ့ အဖြဲ႔အစည္းေတြရဲ႕လုပ္ငန္းေတြမွာ ထည့္သြင္း လုပ္ေဆာင္ထားၾကပါၿပီ။
ေကာင္းမြန္တဲ့ အုပ္ခ်ဳပ္မႈဆိုတာ ပိုမို ပြင့္လင္းျမင္သာမႈေတြ၊ တာ၀န္ခံမႈေတြကေန ေပါက္ဖြားလာတယ္ဆိုတဲ့ သီအိုရီက အေပၚက ေျပာခဲ့တဲ ခ်ည္းကပ္မႈေတြရဲ႕ အေျခခံပါပဲ။ အစိုးရရဲ႕ အက်င့္ပ်က္ျခစားမႈေတြနဲ႔ ဗရမ္းဗတာလုပ္ေဆာင္မႈေတြ အေၾကာင္း ပိုၿပီးသိလာေလ ႏုိင္ငံသားေတြက ပိုမိုေဒါသထြက္လာၿပီး ႏုိင္ငံေတာ္ စြမ္းေဆာင္ရည္ေတြ တိုးတက္လာဖို႔ ေတာင္းဆိုလာၾကမယ္။
အဲဒီကေနတဆင့္ အစိုးရေတြ ကိုယ္တိုင္က ၎တို႔ကို ၎တို႔ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲ လာၾကမယ္လို႔ အဆိုပါ ခ်ည္းကပ္နည္းေတြက ယူဆထားပါတယ္။ တနည္းေျပာရရင္ေတာ့ အရည္အေသြး ပိုေကာင္းတဲ့ ဒီမိုကေရစီက အက်င့္ပ်က္ျခစားမႈနဲ႔ ႏိုင္ငံေတာ္ စြမ္းရည္ အားနည္းေပ်ာ့ညံ႔မႈေတြကို ေျဖရွင္းႏုိင္မယ့္ အေျဖျဖစ္မယ္လို႔ ယူဆထားပါတယ္။
ဒီမဟာဗ်ဴဟာရဲ႕ တခုတည္းေသာ အားနည္းခ်က္က လက္ရွိမွာ အုပ္ခ်ဳပ္မႈ အရည္အေသြးျမင့္မားတဲ့ အစိုးရေတြကို အဲဒီ ခ်ည္းကပ္နည္း အတိုင္း တည္ေဆာက္ခ့ဲတာဆိုၿပီး ျပႏိုင္တဲ့ လက္ေတြ႔ အေထာက္အထားက မရွိသေလာက္ကို နည္းေနတာပါ။
သမိုင္းမွာပဲ ၾကည့္ၾကည့္ မ်က္ေမွာက္ေခတ္ကိုပဲ ၾကည့္ၾကည့္ အဲဒီလို တည္ေဆာက္ခဲ့တဲ့ ႏိုင္ငံမ်ိဳးကို မေတြ႔ရပါ။ ဒါေပမယ့္ ျပႆနာက တရုတ္၊ ဂ်ပန္၊ ဂ်ာမနီ၊ ျပင္သစ္နဲ႔ ဒိန္းမတ္တို႔လို စြမ္းေဆာင္ရည္ျမင့္မားတဲ့ အစိုးရေတြကို ပုိင္ဆိုင္ထားတဲ့ ႏုိင္ငံေတြက ေခတ္မီ “ေဗးဘာ” ဗ်ဴရိုကေရစီ ယႏၱရားေတြကို အာဏာပိုင္စနစ္ က်င့္သံုးေနတုန္း တည္ေဆာက္ခဲ့တာပါ။ ေနာက္ပိုင္းမွာ ဒီမိုကေရစီအျဖစ္ ေျပာင္းသြားႏုိင္တဲ့ ႏုိင္ငံေတြကလည္း ႏုိင္ငံေရး အသြင္ကူးေျပာင္းမႈကို ႀကံ့ႀကံ့ခံ ျဖတ္ေက်ာ္ႏုိင္ခဲ့တဲ့ အရည္အခ်င္း ဦးစားေပး ႏိုင္ငံေတာ္ ယႏၱရားကို အေမြဆက္ခံႏုိင္ခဲ့သူေတြပါ။
ေခတ္မီအစိုးရေတြအျဖစ္ ဖန္တီးတည္ေဆာက္ဖို႔ အေၾကာင္းတရားေတြက အၾကားအျမင္ျပည့္စံုၿပီး တက္ၾကြလႈပ္ရွားတဲ့ ႏုိင္ငံသားေတြက ေပးတဲ့ ေအာက္ေျခဖိအား မဟုတ္ဘဲ အီလစ္ေတြရဲ႕ ဖိအားျဖစ္ေနပါတယ္။ ႏုိင္ငံေတာ္လံုၿခံဳေရးေၾကာင့္ အီလစ္ေတြက အဲဒီလို ဖိအားေတြကို မၾကာခဏ ေပးတတ္ပါတယ္။
“စစ္ပြဲေၾကာင့္ ႏုိင္ငံေတြ ေပၚေပါက္လာၿပီး၊ ႏိုင္ငံေတြေၾကာင့္ပဲ စစ္ပြဲဲေတြ ေပၚေပါက္လာျပန္တယ္” လို႔ ေျပာခဲ့တဲ့ ခ်ားလ္စ္တီလီရဲ႕ နာမည္ေက်ာ္စကားက အေစာပုိင္း ေခတ္သစ္ဥေရာပ အေတြ႔အႀကံဳေတြကိုသာ အႏွစ္ခ်ဳပ္ေဖာ္ျပေနတာ မဟုတ္ဘဲ ေႏြဦး-ေဆာင္းဦးကာလ (၇၇၀-၄၇၆ ဘီစီ) နဲ႔ စစ္မက္ကာလ (၄၇၅-၂၂၁ ဘီစီ) အတြင္း တရုတ္ျပည္ အေၾကာင္းကိုပါ ေဖာ္ျပေနပါတယ္။ အဲဒီကာလေတြေၾကာင့္ပဲ ဘီစီအီး ၃ ရာစု “ကြင္” ေပါင္းစည္းေရးကာလအတြင္း ပုဂၢိဳလ္ေရး အစြဲကင္းတဲ့ ႏုိင္ငံေတာ္ ေပၚေပါက္လာတဲ့အထိ ဦးတည္သြားေစပါတယ္။
ပြင့္လင္းျမင္သာမႈေတြနဲ႔ တာ၀န္ခံမႈေတြ တိုးပြားလာေစျခင္းကေနတဆင့္ ေကာင္းမြန္တဲ့ အုပ္ခ်ဳပ္မႈေတြကို ျမွင့္တင္ေပးဖို႔ လက္ရွိ အလွဴရွင္ေတြနဲ႔ NGO ေတြရဲ႕ အားထုတ္ႀကိဳးပမ္းမႈေတြက ႏိုင္ငံေတြရဲ႕ စြမ္းေဆာင္မႈကို သိသိသာသာ တိုးတက္ ေကာင္းမြန္ လာေစတယ္ဆိုတာ ျပသႏိုင္တဲ့ သက္ေသ အေထာက္အထားေတြကလည္း မရွိသေလာက္ကို နည္းပါတယ္။
အစိုးရစြမ္းေဆာင္မႈအေၾကာင္း သတင္းအခ်က္အလက္ေတြ ပိုၿပီး ရရွိႏုိင္ျခင္းနဲဲ႔ အစိုးရလုပ္ေဆာင္မႈေတြရဲ႕ အရည္အေသြး ၾကားမွာ အျပန္အလွန္ ဆက္ႏြယ္မႈေတြ ရွိေနတယ္ဆိုတဲ့ သီအိုရီက ရဲတင္းလြန္းတဲဲ့ ယူဆခ်က္ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား အေပၚမွာ အေျခခံထားတာပါ။ အဲဒီယူဆခ်က္ေတြကေတာ့ ႏုိင္ငံသားေတြက (တိုင္းရင္းသား အုပ္စုခ်င္းတူလို႔ အစိုးရက ေျမွာက္စားေပမယ့္ ေက်နပ္မေနဘဲ) အစိုးရ စြမ္းေဆာင္ရည္ ညံ့ဖ်င္းမႈကို သတိထားေစာင့္ၾကည့္မယ္ ဆိုတဲ့ ရဲတင္းလြန္းတဲ့ ယူဆခ်က္ပါ။
အစိုးရကို ဖိအားေပးဖို႔ သူတို႔က ႏိုင္ငံေရးအရ စုစည္းလႈပ္ရွားႏုိင္ၾကတယ္ဆိုတဲ့ ရဲတင္းလြန္းတဲ့ ယူဆခ်က္ပါ။ တုိင္းျပည္ရဲ႕ ႏုိင္ငံေရး အင္စတီက်ဴးရွင္းေတြေၾကာင့္ ေအာက္ေျခ ျပည္သူေတြရဲ႕ခံစားမႈကို ႏုိင္ငံေရးသမားေတြဆီ ေရာက္ေအာင္ ပို႔ေဆာင္ေပးႏုိင္ၿပီး အဲဒီလို ပို႔ေဆာင္ေပးႏုိင္တာေၾကာင့္ ႏုိင္ငံေရးသမားေတြက တာ၀န္ခံလာရပါတယ္ဆိုတဲ့ ရဲတင္းလြန္းတဲ့ ယူဆခ်က္ပါ။ ႏုိင္ငံသားေတြ ေတာင္းဆိုတဲ့အတိုင္း လုပ္ေဆာင္ေပးဖို႔ အစိုးရေတြမွာ စြမ္းရည္ အမွန္တကယ္ ရွိပါတယ္ဆိုတဲ့ ယူဆခ်က္ေတြပါ။
ႏိုင္ငံေတာ္ ေခတ္မီျခင္းနဲ႔ ဒီမိုကေရစီတို႔ၾကား သမုိင္းနဲ႔ခ်ီတဲ့ ဆက္ႏြယ္ခ်က္က ေခတ္ၿပိဳင္ သီအိုရီေတြ ေျပာတာထက္ ပိုၿပီး ရႈပ္ေထြးေပြလီပါတယ္။ ဒီမိုကေရစီ (မဲေပးပိုင္ခြင့္နဲ႔ တိုင္းတာ) နဲ႔ ႏိုင္္ငံေတာ္ ေခတ္မီေရးေတြ ဆင့္ကဲဲျဖစ္ေပၚလာခဲ့တဲ့ မူေဘာင္ကို မာတင္ရွက္ဖ္တာ ခ်ျပခဲ့ပါတယ္။
အဲဒီလိုျဖစ္စဥ္အေပၚမွာ အစိုးရေတြရဲ႕ ေရရွည္အရည္အေသြးက အဆံုးအျဖတ္ေပးတယ္လို႔ က်ေနာ္ကလည္း ေျပာထား ဖူးပါတယ္။ မဲေပးပိုင္ခြင့္ကို မတိုးခ်ဲ႕ႏုိင္ခင္မွာ ေခတ္မီႏုိင္ငံေတာ္အျဖစ္ စုစည္းတည္ေဆာက္ႏုိင္ခဲ့တဲ့ တိုင္းျပည္ေတြက ယေန႔ မ်က္ေမွာက္အခ်ိန္အထိ ဆက္လက္ ရွင္သန္ရပ္တည္ႏိုင္တယ္ဆိုတာ ေတြ႔ရပါတယ္။
ႏိုင္ငံေတာ္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈထက္ ဒီမိုကေရစီ ပြင့္လင္းလြတ္လပ္မႈ အရင္ျဖစ္ေပၚလာတဲ့ တိုင္းျပည္ေတြမွာေတာ့ ဆရာေမြး တပည့္ေမြး၀ါဒ က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ ထြန္းကားလာတာ ေတြ႔ရပါတယ္။ လူျဖဴေယာက္်ားေတြအတြက္ မဲေပးခြင့္ကို ပထမဆံုး ဖြင့္လွစ္ေပးခဲ့တဲ့ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုမွာ အဲဒီအတိုင္း ျဖစ္ေပၚလာတာ ေတြ႔ရပါတယ္။
အဲဒီမွာ ကမၻာ့ပထမဆံုး ဆရာေမြး တပည့္ေမြး အုပ္စုဖြ႔ဲ ႏုိင္ငံေရးစနစ္ (အေမရိကန္သမိုင္းမွာ အက်ိဳးအျမတ္ ဒါမွမဟုတ္ ခ်ီးျမွင့္ေျမွာက္စား စနစ္လို႔သိၾက) ကို ဆက္ၿပီးေတာ့ ဖန္တီးခဲ့ပါတယ္။
(ဆက္လက္ေဖာ္ျပပါမည္။)
No comments:
Post a Comment