ႏ်ဴကလီးယား သေဘာတူညီခ်က္ လက္မွတ္ထိုးရန္ အသင့္ဟု ျမန္မာဆို

လင္းသန္႔

ျမန္မာအစုိးရက အျပည္ျပည္ဆုိင္ရာ ႏ်ဴကလီယား သေဘာတူ စာခ်ဳပ္တြင္ လက္မွတ္ထုိးရန္ အဆင္သင့္jဖစ္ေၾကာင္း ေျပာၾကားလုိက္ သည္။

အေမရိကန္ သမၼတ ဘားရက္ အုိဘားမား၏ ႏိုဝင္ဘာ ၁၉ ရက္ေန႔ သမုိင္း၀င္ ျမန္မာခရီးစဥ္ ညေနပိုင္းက ႏိုင္ငံတကာ အဏုျမဴစြမ္းအင္ ေအ ဂ်င္စီ (IAEA) ႏွင့္ ေနာက္ထပ္ သေဘာတူစာခ်ဳပ္ လက္မွတ္ေရးထုိးမည္ဟု ျမန္မာအစုိးရက ေၾကညာခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။

အဆုိပါ ႏ်ဴကလီးယား သေဘာတူ စာခ်ဳပ္တြင္ ျမန္မာအစုိးရက ႏ်ဴကလီးယားဆုိင္ရာ ဆက္စပ္ပစၥည္း အသံုးအေဆာင္မ်ား အားလံုးကို ေၾက ညာရမည္ျဖစ္ေၾကာင္း ယေန႔ေန႔စြဲျဖင့္ The Business Times သတင္းတပုဒ္တြင္ ေဖာ္ျပထားသည္။

ျမန္မာႏိုင္ငံအေနျဖင့္ ႏ်ဴကလီယား စီမံကိန္းတြင္ ႐ုရွားႏိုင္ငံႏွင့္ အဆင္မေျပ ျဖစ္ၿပီးေနာက္ပိုင္း ေျမာက္ကုိရီယားႏွင့္ လွ်ဳိ႕၀ွက္ဆက္ဆံ မႈမ်ား ရွိသည္ဟု အေမရိကန္ အပါအဝင္ ႏုိင္ငံမ်ားက သံသယရွိေနၿပီး ၎တို႔၏ စိုးရိမ္မႈမ်ားကို စဥ္ဆက္မျပတ္ ထုတ္ေဖာ္ ေျပာဆုိခဲ့သည္။

ျမန္မာအစိုးရႏွင့္ သေဘာတူညီမႈတြင္ အႀကံျပဳထားသည့္ ကုလသမဂၢ ႏ်ဴကလီးယား စံုစမ္းစစ္ေဆးေရးမႉးမ်ားကို ပိုမုိလြတ္လပ္စြာ ခြင့္ျပဳ ေရး လည္း ပါ၀င္သည္ဟု The Business Times တြင္ ေဖာ္ျပသည္။

အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု ၀ါရွင္တန္ အေျခစိုက္ လက္နက္မျပန္႔ပြားေရး အုပ္စုတခုျဖစ္သည့္ Institute for Science and International Security မွ David Albright ႏွင့္ Andrea Stricker တုိ႔က ျမန္မာ၏ ယခု ဆံုးျဖတ္ခ်က္အေပၚ သမုိင္း၀င္ ဆံုးျဖတ္ခ်က္အျဖစ္ မွတ္ခ်က္ ေပး ေျပာၾကားေၾကာင္းလည္း အဆုိပါ သတင္းတြင္ ေဖာ္ျပထားသည္။

ျမန္မာအစိုးရ၏ ယခုေနာက္ဆံုး လုပ္ေဆာင္ခ်က္သည္ ႏိုင္ငံတကာ အသုိင္းအ၀ိုင္းႏွင့္ ပြင့္လင္းျမင္သာမႈရွိရွိယံုၾကည္မႈ တည္ေဆာက္ျခင္း အတြက္ ႏ်ဴကလီးယားကိစၥကို အခုိင္အမာ ေရွ႕တိုးေဆာင္ရြက္ၿပီး ဖြင့္ထုတ္ေဖာ္ျပျခင္းအား အလြန္ ေကာင္းမြန္သည့္ အေပါင္းလကၡဏာ အျဖစ္ ရႈျမင္ေၾကာင္း ၎တုိ႔က ေျပာဆိုခဲ့သည္။

စုိးရိမ္ပူပန္ေနရသည့္ ျမန္မာ-ေျမာက္ကိုရီယား ဆက္ဆံေရး၊ ျမန္မာ၏ ႏ်ဴကလီးယား ရည္မွန္းခ်က္ဆုိင္ရာ ကိစၥမ်ားႏွင့္ပတ္သက္၍ ျမန္ မာ ဘက္မွ ခုိင္မာသည့္ ကတိရခဲ့၍သာ အေမရိကန္သမၼတ အုိဘားမား ျမန္မာႏိုင္ငံသုိ႔ လာေရာက္ျခင္းျဖစ္ေၾကာင္းလည္း သံုးသပ္ေ၀ဖန္ သူမ်ား ကလည္း ဆုိသည္။

ျမန္မာအစုိးရက သမၼတ အုိဘားမား ျမန္မာႏိုင္ငံသို႔ မလာေရာက္မီ နာရီပုိင္းအလိုတြင္ သေဘာထား ေၾကညာခ်က္ တေစာင္ကို ထုတ္ျပန္ ခဲ့ၿပီး အထူးသျဖင့္ ႏ်ဴကလီးယားဆုိင္ရာ ကိစၥကိုလည္း အေလးအနက္ ေဖာ္ျပထားခဲ့ေၾကာင္း သိရသည္။

“အဏုျမဴ မျပန္႔ပြားေရး ျပည္ေထာင္စု အစိုးရအေနႏွင့္ ႏိုင္ငံတကာ အဏုျမဴစြမ္းအင္ေအဂ်င္စီ International Atomic Energy Agency ၏ ေနာက္တိုး လိုက္နာရန္ အခ်က္အလက္မ်ား (Additional Protocol) ကို လက္မွတ္ေရးထိုး ႏိုင္ရန္ ႏွင့္ ၁၉၉၅ ခု Small Quantities Protocol ၏ ထပ္မံျပင္ဆင္ခ်က္ကို လက္ခံႏိုင္ရန္ ႏိုင္ငံေတာ္သမၼတႀကီးက အတည္ ျပဳၿပီးျဖစ္ရာ လႊတ္ေတာ္သို႔ တင္ျပ ေဆာင္ရြက္သြားမည္ ျဖစ္ပါ သည္” ဟု ထုတ္ျပန္ခ်က္တြင္ ေဖာ္ျပထားသည္။

ထို႔အျပင္ “ျမန္မာႏိုင္ငံအေနျဖင့္ IAEA စတင္ ဖဲြ႕စည္းသည့္ ၁၉၅၇ ခုႏွစ္တည္းက အဖဲြ႔ဝင္အျဖစ္ ပါ ဝင္ခဲ့ၿပီး ၁၉၉၂ ခုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာတြင္ အဏု ျမဴလက္နက္ မျပန္႔ပြားေရးဆိုင္ရာစာခ်ဳပ္ (Non-Proliferation Treaty, NPT) ကို လည္း ေကာင္း၊ ၁၉၉၅ ခုႏွစ္တြင္ NPT ၏ ေနာက္တိုး သ ေဘာတူညီခ်က္ ျဖစ္သည့္ Small Quantities Protocol ေစာင့္ၾကည့္ထိန္းသိမ္းေရး စာခ်ဳပ္ႏွင့္ အေရွ႕ေတာင္အာရွွ အဏုျမဴလက္နက္ကင္း စင္ေရးစာခ်ဳပ္ (Southeast Asian Nuclear-Weapon-Free Zone Treaty) မ်ားကိုလည္းေကာင္း၊ ၁၉၉၆ ခုႏွစ္ တြင္ ႏ်ဴကလီးယား စမ္းသပ္မႈ တားဆီးေရး သေဘာတူညီခ်က္ (Comprehensive Nuclear Test Ban Treaty) တို႔ကိုလည္းေကာင္း လက္မွတ္ေရးထိုး ထားၿပီး ျဖစ္ပါသည္” ဟု ဆိုထားသည္။

ဆက္လက္၍ “ျပည္ေထာင္စုအစိုးရအေနႏွင့္ ကုလသမဂၢအဖြဲ႔ဝင္ ႏိုင္ငံတႏိုင္ငံျဖစ္သည္ႏွင့္အညီ ကုလသမဂၢ လုံၿခံဳေရး ေကာင္စီ ဆုံး ျဖတ္ ခ်က္အမွတ္ ၁၈၇၄ ကို လုိက္နာေဆာင္ရြက္ရန္လည္း အခုိင္အမာ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ခ်ထားၿပီး ျဖစ္ပါသည္” ဟု ေဖာ္ျပထားသည္။

ႏ်ဴကလီးယားဆုိင္ရာ သံသယျဖစ္မႈမ်ား ရွင္းလင္းသြားေစေရး အေမရိကန္ဘက္က လုိလားခ်က္သည္ အေမရိကန္ သမၼတ အုိဘားမား ႏွင့္ သမၼတ ဦးသိန္းစိန္တုိ႔ ေတြ႔ဆံုေဆြးေႏြးမႈက ထင္ဟပ္သည္။

သမၼတ အုိဘားမားက သမၼတ ဦးသိန္းစိန္ႏွင့္ ေတြ႔ဆံုစဥ္ “ေနာက္တခ်က္မွာ သမၼတႀကီးတို႔အေန ျဖင့္ ဆုပ္ဆုပ္ပိုင္ပိုင္ လုပ္ခဲ့တဲ့ကိစၥတခုျဖစ္ သည့္ လူအမ်ားကို ေသေၾက ပ်က္စီးေစနိုင္သည့္ လက္နက္ႀကီးမ်ား မျပန္႔ပြားေအာင္ လုပ္ ေဆာင္ႏုိင္ျခင္းမွာ အလြန္ေကာင္းမြန္ပါေၾကာင္း” ဟု ေျပာၾကားခဲ့သည္။

သမၼတ အုိဘားမား၏ ရန္ကုန္တကၠသုိလ္ ဘြဲ႔ႏွင္းသဘင္ မိန္႔ခြန္းတြင္လည္း ေျမာက္ကိုရီယားကို အမည္တပ္က အသိေပးသြားခဲ့သည္။

ယင္းမိန္႔ခြန္းတြင္ “ေျမာက္ကုိရီယား ေခါင္းေဆာင္ေတြကို ေရြးခ်ယ္စရာ ကမ္းလွမ္းခ်င္ပါတယ္။ ႏ်ဴ ကလီးယား လက္နက္ေတြကို စြန္႔လႊတ္ၿပီး ၿငိမ္းခ်မ္းမႈနဲ႔ တုိးတက္မႈ လမ္းေၾကာင္းေပၚ တက္လွမ္းခဲ့ပါ။ အေမရိကန္ဘက္က လက္ကမ္း ႀကိဳဆုိမွာပါ” ဟု သမၼတ အုိဘား မားက ဆုိသည္။

အေမရိကန္က ေဒၚလာ သန္း ၁၇၀ အား ပညာေရးႏွင့္ က်န္းမာေရးဆုိင္ရာအတြက္ USAID အကူအညီအျဖစ္ ေပးအပ္မည္ဟုလည္း က တိျပဳခဲ့သည္။

ထုိ႔အျပင္ စီမံကိန္းလုပ္ငန္းအတြက္ အေျခခံအေဆာက္အအံုႏွင့္ ပတ္သက္၍လည္းေကာင္း၊ တျခား နည္းပညာ အကူအညီမ်ားကို လည္း ေကာင္း အေမရိကန္က ဆက္လက္ ေထာက္ပ့ံကူညီသြားမည္ ျဖစ္ေၾကာင္း ေျပာၾကားခဲ့သည္ဟု ေနျပည္ေတာ္မွ အမည္မေဖာ္လုိသူ အ ရာရွိတဦးက ဆုိသည္။

ယခင္ႏွစ္က အေမရိကန္ ႏိုင္ငံျခားေရး ၀န္ႀကီး ဟီလာရီ ကလင္တန္ ျမန္မာျပည္လာစဥ္ကလည္း ႏ်ဴကလီးယား ကိစၥကို အေလးေပး ေျပာ ၾကားခဲ့သည္။ ထုိ႔အတူ အေမရိကန္အမတ္မ်ား၊ တျခားေသာ အေမရိကန္ အရာရွိမ်ား၏ ျမန္မာ ခရီးစဥ္မ်ားတြင္လည္း အဆုိပါကိစၥ ကို အ ေလးေပးေျပာဆုိခဲ့ၾကသည္။

ျမန္မာဘက္က ႏ်ဴကလီးယားလက္နက္ ပိုင္ဆုိင္ရန္ ႀကိဳးစားေနသည္ဆုိေသာ ကိစၥႏွင့္ပတ္သက္၍ အစဥ္တစုိက္ ျငင္းဆုိခဲ့သည္။