၂၀၁၅ မွာ မီဒီယာေတြ လံုၿခံဳစိတ္ခ်စြာ သတင္းယူႏိုင္ပါ့မလား

သူဇာ

၂၀၁၅ ေရြးေကာက္ပြဲ နီးလာသည္ႏွင့္အမွ် မီဒီယာမ်ားအေပၚ အစိုးရက တရားဥပေဒအရ ဖမ္းဆီး အေရးယူ ေထာင္ ခ်ျခင္း၊ အၾကမ္းဖက္ ႐ိုက္ႏွက္ျခင္း၊ တပ္မေတာ္က ကိုးကန္႔ အဖြဲ႕အေၾကာင္း သတင္းမေရးရန္ သတင္း မီဒီယာမ်ားကို ဖိအား ေပး ျခင္း အပါအဝင္ နည္းလမ္းမ်ိဳးစံု အသံုးျပဳ၍ ၿခိမ္းေျခာက္လာသည့္ အေျခအေနမ်ားေၾကာင့္ လာမည့္ေရြးေကာက္ပြဲတြင္ မီဒီယာ မ်ား အေနျဖင့္ လံုၿခံဳမႈရွိရွိႏွင့္ လြတ္လပ္စြာ သတင္းယူႏိုင္မလားဟု ျပည္တြင္းျပည္ပ ႏိုင္ငံေရး အသိုင္းအဝိုင္းက ေမးခြန္း ထုတ္လာၾကသည္။

ျမန္မာႏိုုင္ငံစာနယ္ဇင္းေကာင္စီ (ယာယီ)အဖြဲ႕ ဝင္ ဦးေဇာ္သက္ေထြးက “သတင္းသမားေတြအတြက္ အႏၱရာယ္ ရွိတဲ့ ပုဒ္မ ေတြ အမ်ားႀကီးပဲ။ ၅၀၅(ခ)လို ပုဒ္မ ၅၀ဝ လိုမ်ိဳး၊ ႏိုင္ငံေတာ္ လွ်ိဳ႕ဝွက္ခ်က္လိုမ်ိဳး ေတြ ရွိေနေတာ့ အခုအခ်ိန္မွာ သတင္း မီဒီယာ သမား ေတြအတြက္ အထူးသတိျပဳရမယ့္ အခ်ိန္ေရာက္ ေနတယ္လို႔ပဲ ေျပာခ်င္ ပါတယ္” ဟု ဧရာဝတီသို႔ ေျပာ သည္။

၂၀၁၅ ခုႏွစ္ ဝင္ေရာက္သည္ႏွင့္ သတင္း မီဒီယာသမားမ်ားကို ဖိႏွိပ္အၾကမ္းဖက္ေသာ ျဖစ္ စဥ္အမ်ားအျပား ေပၚေပါက္ လာခဲ့ရာ ယင္းျဖစ္စဥ္ မ်ားေၾကာင့္ ၂၀၁၅ ေရြးေကာက္ပြဲတြင္ မီဒီယာမ်ား ေဘးကင္းလံုၿခံဳစြာ သတင္းရယူႏိုင္ေရး ၿခိမ္း ေျခာက္ ခံေနရၿပီဟု သတင္းမီဒီယာသမားအမ်ားစုက ေျပာဆိုၾကသည္။

၂၀၁၅ ခုႏွစ္တြင္ သတင္းမီဒီယာသမားမ်ား စတင္ၿခိမ္းေျခာက္ခံရသည့္ ျဖစ္စဥ္မွာ မတ္လ ၄ ရက္ေန႔က ေရႊျပည္သာ စက္မႈဇုန္တြင္ အေျခခံ လုပ္ခလစာ တိုးျမႇင့္ေရးအတြက္ ဆႏၵျပ ေတာင္းဆို ေနသည့္ အလုပ္သမား သပိတ္ကို သတင္း ရယူခဲ့သည့္ 7 day ေန႔စဥ္ သတင္းစာမွ ဓာတ္ပံု သတင္းေထာက္ ကိုနစ္ကီႏွင့္DVB သတင္းဌာနမွ သတင္းေထာက္ ကိုမ်ိဳးေဇာ္လင္းတို႔ကို မီဒီယာမွန္း သိလ်က္ႏွင့္ အာဏာပိုင္မ်ားက ဖမ္းဆီး ေခၚေဆာင္ၿပီး ေခတၲထိန္းသိမ္းခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။

ထိုသို႔ ျဖစ္ပြားၿပီး ၂ ရက္အၾကာ မတ္လ ၆ ရက္ေန႔က လက္ပံတန္းၿမိဳ႕နယ္တြင္ အမ်ိဳးသား ပညာေရး ဥပေဒ ျပင္ဆင္ ေပးရန္ ဆႏၵျပေနသည့္ ေက်ာင္းသားမ်ားႏွင့္ ရဲတပ္ဖြဲ႕ဝင္မ်ား ထိပ္တိုက္ ေတြ႕ဆံုမႈ ျဖစ္စဥ္တြင္ သတင္း ဓာတ္ပံု ရယူ ေနသည့္ ဧရာဝတီ သတင္းဌာန၊ ဓာတ္ပံုသတင္းေထာက္ စိုင္း ေဇာ္ကို ရဲတပ္ဖြဲ႕ဝင္မ်ားက ဖမ္းဆီး ခ်ဳပ္ေႏွာင္ျခင္းႏွင့္ ကင္မရာ လုယူျခင္းမ်ား ျပဳလုပ္ခဲ့ၾကသည္။

မီဒီယာမ်ားကို အၾကမ္းဖက္မႈႏွင့္ ပတ္သက္၍ ပိုမိုသိသာထင္ရွားေစခဲ့သည့္ ျဖစ္ရပ္တခုမွာ မတ္လ ၁၀ ရက္ေန႔ က လက္ပံတန္းၿမိဳ႕တြင္ အာဏာပိုင္မ်ားက ေက်ာင္းသားသပိတ္ကို ၿဖိဳခြင္းရာ သတင္းရယူ ေနသည့္ မီဒီယာမ်ားကို အၾကမ္း ဖက္ ႐ိုက္ႏွက္ျခင္း မ်ား လုပ္ေဆာင္ခဲ့႐ံုသာမက သတင္းေထာက္ ၂ ဦး ကိုလည္း ၃ ရက္အထိ ဖမ္းဆီး ထိန္းသိမ္းခဲ့သည္။

သတင္းရယူေနသည့္ သတင္းမီဒီယာမ်ားမွာ မီဒီယာသမားမွန္း မသိ၍ ႐ိုက္ႏွက္ခံရျခင္းမ်ိဳး မဟုတ္ဘဲ သတင္း မီဒီယာ သမား ျဖစ္သျဖင့္ မွတ္သားေလာက္ေအာင္ ႐ိုက္ႏွက္ သတိေပးရန္ လိုအပ္ ေနသည္ ဆိုသည့္ ပံုစံမ်ိဳး အၿငိဳးရွိရွိ လုပ္ ေဆာင္မႈ မ်ားကို ေတြ႕ရေၾကာင္း ကိုယ္တိုင္ ႀကံဳေတြ႕ခဲ့သည့္ သတင္း မီဒီယာသမားတခ်ိဳ႕က ေျပာဆိုသည္။

လက္ပံတန္း ေက်ာင္းသားသပိတ္ ၿဖိဳခြင္းမႈတြင္ ဖမ္းဆီးခံခဲ့ရသည့္ ျမန္မာပို႔စ္ဂ်ာနယ္မွ သတင္း ေထာက္ ကိုဥာဏ္ လင္းထြန္း(အလင္းဒီ)က ၎အဖမ္း ခံရစဥ္ ရဲအရာရွိကို သတင္းမီဒီယာသမားတဦး ျဖစ္ေၾကာင္း မီဒီယာကတ္ ထုတ္ျပ ေသာ္လည္း လက္မခံခဲ့ဟု ေျပာဆိုသည္။

ကိုဥာဏ္လင္းထြန္းက “က်ေနာ္က မီဒီယာပါ ဆိုၿပီး ကတ္ထုတ္ျပတယ္။ ဒါေပမယ့္ မရဘူး။ ဒုရဲမွဴး နႏၵာဝင္း ကိုယ္တိုင္က မီဒီယာသမားလည္း ဖမ္းဖမ္း ဆိုၿပီး ေျပာတယ္။ က်ေနာ့္ကို မီဒီယာမို႔ ဦးတည္ၿပီးကို ႐ိုက္တယ္။ က်ေနာ့္ကို မင္းသတင္း ဘယ္ႏွစ္ပုဒ္ ရၿပီလဲ ဆိုၿပီး ေျပာၿပီး႐ိုက္တယ္။ မင္းတို႔ မီဒီယာ ေတြက ေရးေနတဲ့ အေကာင္ေတြမဟုတ္ဘူး ဖြေနတဲ့ အေကာင္ ေတြဆိုၿပီး အထပ္ထပ္ေျပာၿပီးလည္း ႐ိုက္ တယ္” ဟု ဆိုသည္။

ယင္းသို႔ မီဒီယာမ်ား အၾကမ္းဖက္ ၿဖိဳခြင္းမႈကို ကန္႔ကြက္႐ႈတ္ခ်သည့္အေနႏွင့္ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္၊ မတ္လ ၂၇ ရက္ေန႔မွ ၂၉ ရက္ ေန႔အထိ က်င္းပ ခဲ့သည့္ ႏိုင္ငံတကာ မီဒီယာ ႏွီးေႏွာဖလွယ္ပြဲကို ျပည္တြင္း မီဒီယာအခ်ိဳ႕ မတက္ေရာက္ဘဲသပိတ္ ေမွာက္ ျခင္း၊ အခမ္းအနားက်င္းပရာ ခ်က္ထရီရမ္ ဟိုတယ္အေရွ႕တြင္ ကန္႔ကြက္ ႐ႈတ္ခ်မႈ စာတန္းပါ ဗီႏိုင္းေထာင္ၿပီး ဆႏၵျပ ျခင္းမ်ားကို မီဒီယာသမား တခ်ိဳ႕က ဦးေဆာင္ ျပဳလုပ္ခဲ့သည္။

ေန႔စဥ္ သတင္းစာ၊ အပတ္စဥ္ ဂ်ာနယ္ အမ်ားစုတြင္ ေအာက္ခံ အနက္ေရာင္ေပၚတြင္ အျဖဴေရာင္ စာလံုးမ်ား ျဖင့္ မီဒီယာ ေပၚအၾကမ္းဖက္ လုပ္ေဆာင္မႈကို ကန္႔ကြက္႐ႈတ္ခ်ေၾကာင္း စာသားမ်ား ေရးသားေဖာ္ျပခဲ့ၾကသည္။

အလားတူ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕၊ ၿမိဳ႕ေတာ္ခန္းမေရွ႕တြင္ ဆႏၵျပခဲ့ၾကသူမ်ားကို အၾကမ္းဖက္ ႐ိုက္ႏွက္ခဲ့သည့္ လက္ပတ္နီ ဝတ္သူမ်ားအေၾကာင္း လိႈင္သာယာၿမိဳ႕နယ္သို႔ သြားေရာက္သတင္းယူခဲ့သည္ Popular News ဂ်ာနယ္မွ သတင္း ေထာက္တဦးကို အၾကမ္းဖက္ရာတြင္ ပါဝင္ခဲ့သည့္ လက္ပတ္နီ ဝတ္သူတခ်ိဳ႕ က ေခၚယူၿပီး ႐ိုက္ႏွက္၊ ပစၥည္းယူသည့္ ျဖစ္စဥ္တခု ၿပီးခဲ့သည့္ မတ္လ ၁၀ ရက္ေန႔က ျဖစ္ပြားခဲ့သည္။ ထိုအမႈမွာ ယေန႔အခ်ိန္ထိ တရားခံ ဖမ္းဆီးႏုိင္ျခင္းမရွိေသးေပ။

သတင္းမီဒီယာသမားမ်ားအေနျဖင့္ သတင္း ရယူရာတြင္ ၿခိမ္းေျခာက္မႈမ်ားစြာ ႀကံဳေတြ႕ေနရၿပီး သတင္း ေရးသား ရာတြင္ လည္း တရားစြဲဆို ခံရသည့္ အေျခအေနမ်ားႏွင့္ ထပ္မံႀကံဳေတြ႕လာႏိုင္ေၾကာင္း ျပည္သူ႔ေခတ္ ဂ်ာနယ္မွ တာဝန္ခံ အယ္ဒီတာကိုဥာဏ္လိႈင္လင္းက ေျပာသည္။

“အခုက ကိုယ္ထိလက္ေရာက္ က်ဴးလြန္တဲ့ အဆင့္ထိပါေရာက္လာၿပီ။ ဒီက်ဴးလြန္မႈေတြကို အခုထိ အေရးယူမႈ တခုမွ မရွိ ဘူး။ ဒါေတြကို ၾကည့္ ျခင္းအားျဖင့္ မီဒီယာဟာ ဒီ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္မွာ အဆိုး ဆံုး အေျခအေနနဲ႔ ရင္ဆိုင္ရ ႏိုင္တယ္” ဟု ကုိဥာဏ္ လိႈင္လင္းက ဆိုသည္။

ထိုကဲ့သို႔ မီဒီယာမ်ားအေပၚ အၾကမ္းဖက္ ႏွိမ္နင္းမႈမ်ားကို ၾကည့္ျခင္းအားျဖင့္ မၾကာခင္ က်င္းပမည့္ ၂၀၁၅ အေထြေထြ ေရြးေကာက္ပြဲတြင္ သတင္းသမားမ်ား လံုၿခံဳစိတ္ခ်စြာ သတင္းရယူ ႏိုင္ေရးမွာ ရင္ဆိုင္ရမည့္ စိန္ေခၚမႈတရပ္ ျဖစ္လာၿပီ ဟု ေမာ္ကြန္းမဂၢဇင္း တာဝန္ခံအယ္ဒီတာ ဦးေဇယ်ာလိႈင္က ေျပာသည္။

“မီဒီယာေတြအတြက္ ဒီ ၂၀၁၅ မွာ စိန္ေခၚမႈ ေတြ အမ်ားႀကီးနဲ႔ ရင္ဆိုင္ရႏိုင္တယ္။ အခု ျဖစ္စဥ္ေတြကို ၾကည့္ရင္ ဥပေဒနဲ႔တမ်ိဳး သတင္းသမားေတြကို ခ်ဳပ္ဖို႔ ႀကိဳးစားတယ္။ ေနာက္ၿပီး အၾကမ္းဖက္တာ ေတြနဲ႔ ဟန္႔တားဖို႔ ႀကိဳးစား ေနတာေတြ ေတြ႕ရတယ္။ ဒါေတြဟာ သတင္းသမားေတြအတြက္ အႀကီးအက်ယ္ စိန္ေခၚမႈပဲ” ဟု ဦးေဇယ်ာလိႈင္က ဆိုသည္။

၂၀၁၅ ေရြးေကာက္ပြဲ လြတ္လပ္ၿပီး တရားမွ်တ မႈ ရွိေစရန္အတြက္ မီဒီယာေလာက၏ ကူညီမႈ လိုအပ္ေၾကာင္း အမ်ိဳးသား ဒီမိုကေရစီ အဖြဲ႕ခ်ဳပ္ (NLD) ဥကၠ႒ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က ေမလ ၃ ရက္ေန႔က ေတာင္းဆို ထားသည္။

ထို႔ျပင္ ကာကြယ္ေရး ဦးစီးခ်ဳပ္႐ံုး လက္ေအာက္ ရွိ တပ္မေတာ္ သတင္းမွန္ ျပန္ၾကားေရးအဖြဲ႕၏ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္၊ ေမလ ၃ ရက္ေန႔ ထုတ္ျပန္ခ်က္တြင္ “ဝ” ကိုယ္ပိုင္ အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ရေဒသ ပန္ဆန္းၿမိဳ႕ရွိ တိုင္းရင္းသား လက္နက္ ကိုင္ အဖြဲ႕ အစည္း အေဝး တြင္ တက္ေရာက္ေနသည့္ ျမန္မာအမ်ိဳးသား ဒီမို ကရက္တစ္ မဟာမိတ္တပ္မေတာ္ (MNDAA) ၏ သတင္းမ်ားကို သတင္းမီဒီယာမ်ားက ေဖာ္ျပျခင္း မျပဳရန္ႏွင့္ သတင္းမီဒီယာမ်ားအေနျဖင့္ ႐ုပ္သံ ထုတ္လႊင့္ျခင္း၊ ပံုႏွိပ္ေဖာ္ျပျခင္းမ်ားကို ျပဳလုပ္ပါက တည္ဆဲဥပေဒမ်ားႏွင့္အညီ အေရးယူ ေဆာင္ရြက္ သြားမည္ ျဖစ္ေၾကာင္း ပါရွိသည္။

လတ္တေလာ သတင္းမီဒီယာမ်ားကို အစိုးရ က ဖမ္းဆီးေထာင္ခ်မႈမ်ား ျပဳလုပ္လ်က္ရွိရာ ၂၀၁၄ ခုႏွစ္အတြင္း က ယူနီတီ ဂ်ာနယ္ႏွင့္ Bi မြန္းတည့္ေန ဂ်ာနယ္အမႈမ်ားကို ျပစ္ဒဏ္ ခ်မွတ္ရာတြင္ အျမင့္ ဆံုး ျပစ္ဒဏ္မ်ား ခ်မွတ္ခဲ့ၿပီး လက္နက္ စက္႐ံုသတင္း ေရးသားသည္ဟုဆိုကာ ယူနီတီ ဂ်ာနယ္ သတင္း သမား ၅ ဦး တို႔သည္ အလုပ္ၾကမ္းႏွင့္ ေထာင္ဒဏ္ ၁၀ ႏွစ္ က်ခံေနရၿပီး Biမြန္းတည့္ေန ဂ်ာနယ္မွ သတင္း သမား ၅ ဦးမွာလည္း ႏိုင္ငံေတာ္ အၾကည္ ညိဳပ်က္ေစမႈ ပုဒ္မ ၅၀၅(ခ) ျဖင့္ ေထာင္ဒဏ္ ၂ ႏွစ္ က်ခံေနရသည္။

အရပ္သား အစိုးရ အမည္ခံ ဦးသိန္းစိန္ အစိုးရ တက္လာၿပီးေနာက္ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္မွစ၍ သတင္းမီဒီယာသမား မ်ားအား လြတ္လပ္စြာ သတင္းရယူခြင့္၊ သတင္းေရးသားခြင့္တို႔ကို အျပဳ သေဘာေဆာင္ ခြင့္ျပဳေပးခဲ့ေသာ္ လည္း ဥပေဒအရ အာမခံ သည့္ သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္မ်ိဳး မရရွိေသး ေၾကာင္း၊ လာမည့္ ၂၀၁၅ ေရြးေကာက္ပြဲတြင္ မီဒီယာမ်ား လြတ္လပ္စြာ သတင္း ရယူႏိုင္ခြင့္မွာ အာမခံႏိုင္ျခင္းမရွိေသးသည့္ အေျခအေနတြင္ ရွိေန သည္ဟု သတင္းသမားအမ်ားစုက သံုးသပ္ ေျပာဆို ၾကသည္။