ေတာင္ကိုရီးယား ဖြံ႔ၿဖဳိးတိုးတက္မႈ ပံုစံက ျမန္မာအတြက္ အေျဖတစ္ခုမဟုတ္ေၾကာင္း အိႏၵိယ စီးပြားေရးပညာရွင္ ေျပာ

မဇၨ်ိမ

ႏိုင္ငံ ဖြံ႔ၿဖဳိးတုိးတက္ေရးအတြက္ မည္ကဲ့သို႔လုပ္ေဆာင္ရမည္ကို စဥ္းစားရာတြင္ ျမန္မာအစိုးရအတြက္ ေတာင္ကိုရီးယား၏ ဖြံ႔ၿဖဳိးမႈ ပံုစံက အေျဖတစ္ခု မဟုတ္ေၾကာင္း အိႏၵိယ ပညာရွင္က ေျပာသည္။ စိုက္ပ်ဳိးေရးႏိုင္ငံတစ္ႏိုင္ငံမွာ စက္မႈႏိုင္ငံအျဖစ္ အသြင္ကူးေျပာင္းေအာင္ျမင္ထားေသာ ေတာင္ကိုရီးယား၏ ဥပမာသည္ ျမန္မာအတြက္ အေျဖတစ္ခုမဟုတ္ႏိုင္ဟု ၎က ဆိုသည္။

ဖံြ႕ၿဖဳိးဆဲႏိုင္ငံမ်ားအတြက္ စီးပြားေရးတုိးတက္မႈလမ္းေၾကာင္းမ်ားႏွင့္ပတ္သက္၍ အစိုးရႏွင့္ သက္ဆုိင္ရာ တာ၀န္ရွိသူမ်ားႏွင့္ ေဆြးေႏြးရန္ ျမန္မာႏိုင္ငံသို႔ဖိတ္ၾကားထားေသာ အိႏၵိယပညာရွင္ႏွစ္ဦးအနက္ ပါေမာကၡ JayatiGhosh က အထက္ပါအတိုင္း သံုးသပ္ေျပာဆိုလုိက္ျခင္းျဖစ္သည္။

“ စီးပြားေရးတုိးတက္မႈ၊ ဖြံ႔ၿဖဳိးမႈႏွင့္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈ ေလွ်ာ့ခ်ေရး ဆိုင္ရာ စိန္ေခၚမႈမ်ားကို ကိုင္တြယ္ေျဖရွင္းေရး” ေခါင္းစဥ္ျဖင့္ က်င္းပေသာ ေဆြးေႏြးပြဲတြင္ အိႏၵိယ စီးပြားေရးပညာရွင္ႏွစ္ဦးက ေဆြးေႏြးေျပာဆိုသြားၾကသည္။

ယင္းေဆြးေႏြးပြဲကို Myanmar Economic Association ၊ မဇၨ်ိမ မီဒီယာ၊ Ranaissance Institute ႏွင့္ ActionAid တို႔က စီစဥ္က်င္းပေပးျခင္းျဖစ္ၿပီး ၾသဂုတ္လ ၂၇ ရက္က ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ ေတာ္၀င္ႏွင္းဆီစားေသာက္ဆိုင္တြင္ျပဳလုပ္ခဲ့သည္။ အရပ္ဘက္အဖြဲ႕အစည္းမ်ားႏွင့္ သက္ဆုိင္ရာနယ္ပယ္အသီးသီးမွ တတ္ကၽြမ္းပညာရွင္မ်ားလည္း တက္ေရာက္ခဲ့ၾကသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ စီးပြားေရးႏွင့္ လူမႈဆိုင္ရာ ဖြ႔ံၿဖဳိးတုိးတက္ေရးအတြက္ ႀကံဳေတြ႕ရမည့္ စိန္ေခၚမႈမ်ားႏွင့္ပတ္သက္၍ ေဆြးေႏြးဖလွယ္ႏိုင္ရန္ ယင္းပြဲကို က်င္းပျခင္းျဖစ္သည္။

ယခုေဆြးေႏြးပြဲက်င္းပရျခင္း၏ ရည္ရြယ္ခ်က္မွာ ေရြးေကာက္ခံအရပ္သားအစိုးရတစ္ရပ္ တက္လာၿပီးေနာက္ပိုင္း ႏိုင္ငံ၏ လူမႈစီးပြားဖြံ႕ၿဖိဳးတုိးတက္ႏိုင္ေရးအတြက္ အုိင္ဒီယာယူဆခ်က္မ်ားႏွင့္ပတ္သက္၍ ေဆြးေႏြးဖလွယ္ႏိုင္ၾကရန္ က်င္းပျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း Myanmar Economic Association ၏ ဥကၠဌ ပါေမာကၡ ေက်ာ္မင္းထြန္းက အဖြင့္အမွာစကားေျပာၾကားရာတြင္ ထည့္သြင္းေျပာၾကားသည္။

အိႏၵိယ ပညာရွင္မ်ားကလည္း ၎တို႔အေနျဖင့္ ျမန္မာအစိုးရအား မည္ကဲ့သို႔ ျပဳလုပ္ပါဟု ညႊန္ၾကားေျပာဆိုလိုသည့္ သေဘာမရွိပါေၾကာင္းႏွင့္ ဖြံ႔ၿဖဳိးၿပီးႏိုင္ငံမ်ား မည္ကဲ့သို႔ ေအာင္ျမင္ခဲ့သည္ႏွင့္ပတ္သက္၍ ၎တို႔ သိရွိထားခဲ့သမွ်ကို ေ၀မွ်ျခင္းျဖင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ဖြံ႔ၿဖဳိးေရးလမ္းေၾကာင္းဆီသို႔ ခ်ဥ္းကပ္ရာတြင္ အက်ဳိးအျပစ္မ်ားကို ရွာေဖြသိရွိေစႏိုင္ရန္ ေမွ်ာ္လင့္ေၾကာင္း ဆုိသည္။

ယင္းေဆြးေႏြးပြဲတြင္ တက္ေရာက္လာသူမ်ားက အစိုးရ၏ စီးပြားေရးမူ၀ါဒ ႏွင့္ပတ္သက္၍ အမ်ဳိးမ်ဳိးသံုးသပ္ေဆြးေႏြးသြားခဲ့ၾကသည္။

“ တကယ္လို႔ ခင္ဗ်ားတို႔ႏိုင္ငံမွာ ပို႔ကုန္စီးပြားေရးမ်ဳိး မရွိဘူးဆိုရင္ ျပည္တြင္းေစ်းကြက္ကုိ တည္ေဆာက္ရပါလိမ့္မယ္၊ အဲဒါမွ ခင္ဗ်ားတို႔ႏိုင္ငံမွ တစ္ဦးခ်င္း၀င္ေငြေတြ တုိးတက္လာမွာပါ” ဟု တက္ေရာက္သူတစ္ဦးက ေဆြးေႏြးသည္။ “၀င္ေငြနည္းပါးတဲ့ ေအာက္ေျချပည္သူလူထု ၀င္ေငြတုိးတက္ေစႏိုင္မယ့္ နည္းလမ္းကို သံုးၿပီး ထုတ္လုပ္မႈကေနရတဲ့ အက်ဳိးေက်းဇူးေတြကို ျဖန္႔ေ၀ရန္လုိအပ္ပါတယ္၊ ၀င္ေငြေတြကို ျပန္လည့္ျဖန္႔ေ၀ႏိုင္ဖို႔ လိုပါတယ္၊ ဘာလို႔လဲဆိုေတာ့ ခင္ဗ်ားတို႔ဆီမွာ လယ္ယာေျမျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈေတြ၊ လုံလံုၿခံဳၿခံဳ လုပ္ငန္းခြင္လုပ္ကုိင္ႏိုင္မႈ၊ အလုပ္အကုိင္အစီအစဥ္ေတြ ဒါမ်ဳိးေတြ ခ်မွတ္လုပ္ကိုင္ဖို႔လိုပါတယ္၊ ၀င္ေငြေတြတုိးတက္ေအာင္ ခင္ဗ်ားလုပ္ရပါလိမ့္မယ္၊ ဒါမွလည္း ဖြ႔ံၿဖဳိးတုိးတက္မႈကို ေရရွည္ထိန္းထားနိုင္မယ့္ ေစ်းကြက္တစ္ခုကို ရရွိႏိုင္ပါလိမ့္မယ္” ဟု အထက္ပါပုဂၢိဳလ္က ေဆြးေႏြးသည္။

တက္ေရာက္လာသူ အမ်ဳိးသမီးစီးပြားေရးပညာရွင္တစ္ဦးကလည္း သူမအေနျဖင့္ ႏိုင္ငံ၏ စီးပြားေရးမူ၀ါဒထုတ္ျပန္ခ်က္ကုိ ဖတ္ရႈၿပီး အစိုးရက မည္သည့္စီးပြားေရးမူ၀ါဒလမ္းစဥ္ေနာက္ လုိက္ေနသည္ကို ရွင္းလင္းျခင္းမရွိဟု ေျပာသည္။

တက္ေရာက္လာသူ အျခားတစ္ဦးကလည္း အိႏၵိယအစိုးရ ယင္း၏ မူ၀ါဒမ်ားကို မည္ကဲ့သို႔ ခ်မွတ္သည္ကို သိလိုေၾကာင္း ေျပာဆိုသြားသည္။

စံနမူနာ စီးပြားေရး ေမာ္ဒယ္ပံုစံ

အိႏၵိယ စီးပြားေရး ပညာရွင္ပါေမာကၡ JaytiGhosh က ေဆြးေနြးေျပာၾကားရာတြင္ ရာစု၀က္ေက်ာ္ကာလက စုိက္ပ်ဳိးေရးႏိုင္ငံအျဖစ္မွ စက္မႈႏိုင္ငံအျဖစ္သို႔ ေတာင္ကိုရီးယားႏိုင္ငံမည္ကဲ့သို႔ ေျပာင္းလဲလာသည္ဆုိသည့္ ဥပမာကို ေထာက္ျပေျပာဆိုသြားသည္။ သို႔ေသာ္ ယင္း ဥပမာအတိုင္း လုိက္လံလုပ္ေဆာင္ရန္ ျမန္မာႏိုင္ငံကဲ့သို႔ ႏိုင္ငံအတြက္ ျဖစ္ႏိုင္မည္မဟုတ္ေၾကာင္း ၎က ေျပာသည္။

“ ဖြံ႔ၿဖဳိးဆဲႏိုင္ငံေပါင္း ၁၈၀ ေလာက္ထဲက ေတာင္ကိုရီးယားႏိုင္ငံတစ္ႏိုင္ငံပဲ အဲဒီလိုလုပ္ၿပီး ေအာင္ျမင္ခဲ့တာပါ၊ တရုတ္ဆိုလည္း အဲဒီအတိုင္းလုိက္လုပ္ခဲ့ပါေသးတယ္၊ ဒါေပမယ့္လည္း မရခဲ့ပါဘူး၊ မေလးရွားလည္း စလုပ္ခဲ့ပါေသးတယ္၊ ဒါေပမယ့္လည္း ရပ္သြားပါတယ္၊ မကၠဆီကုိ၊ အိႏၵိယနဲ႔ အာဂ်င္တီးနား တို႔လို ႏိုင္ငံေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားလည္း အဲဒီအတုိင္း လုပ္ရင္း ရပ္သြားၾကပါတယ္” ဟု ၎က ေျပာသည္။

ေတာင္ကိုရီးယားပံုစံ စံနမူနာသည္ စံျပသဖြယ္ျဖစ္ခ်င္ျဖစ္ႏုိင္ေသာ္လည္း ယင္းသည္ လိုက္လံလုပ္ေဆာင္ရန္မလြယ္ကူေသာ အရာတစ္ခုဟုဆုိသည္။ “ ဒါေၾကာင့္မို႔ ခုခ်ိန္မွာ ေအာင္ျမင္ခ်င္တယ္ဆိုရင္ ဘယ္လိုနည္းလမ္းေတြ ရွာဖို႔လုိတယ္ဆိုတာ ေသခ်ာေစ့ေစ့စပ္စပ္ ၾကည့္ဖို႔လိုပါတယ္၊ အထက္ပါနည္းလမ္းနဲ႔ ႏိုင္ငံနည္းနည္းေလးပဲ ေအာင္ျမင္ခဲ့တယ္ဆိုတာ အသိအမွတ္ျပဳရပါမယ္၊ ဒါေၾကာင့္ ရွင္းလင္းေသခ်ာတဲ့ မဟာဗ်ဴဟာေတြ လိုပါတယ္” ဟု ၎က ဆိုသည္။

ဖြံ႔ၿဖဳိးတုိးတက္မႈကို မည္ကဲ့သို႔ အမ်ဳိးအစားသတ္မွတ္မည္နည္း

ဖြံ႔ၿဖဳိးတုိးတက္မႈကို အမ်ဳိးအမည္သတ္မွတ္ရန္ နည္းလမ္းမ်ားစြာ ရွိေၾကာင္း ပါေမာကၡ JayatiGhosh က ေျပာသည္။

အိႏၵိယ၊ တရုတ္၊ ဘရာဇီး သို႔မဟုတ္ျမန္မာႏိုင္ငံတို႔အတြက္မွာမူ တစ္ဦးခ်င္း ဂ်ီဒီပီကို အညႊန္းကိန္းတစ္ခုကဲ့သို႔ ၾကည့္ရႈတတ္သည့္သေဘာရိွေၾကာင္း ၎က ဆုိသည္။ “ ဒါေပမယ့္ တကယ္တမ္းဆိုရင္ အျခား နည္းလမ္းေတြအမ်ားႀကီး ရွိတယ္လို႔ ကၽြန္မတို႔ သိထားပါတယ္၊ အဲဒါကို ၾကည့္ဖို႔ ရႈေထာင့္အမ်ဳိးမ်ဳိးကေန ၾကည့္လို႔ရပါတယ္” ဟု ၎က ေျပာသည္။

“ ဒီေနရာမွာ ဖြံ႔ၿဖဳိးတုိးတက္မႈ ဆုိတာကို အထူးတိတိက်က် အဓိပၸါယ္ဖြင့္ပါမယ္၊ အေျခခံအားျဖင့္ေတာ့ အဲဒါဟာ အမ်ဳိးမ်ဳိး ေျပာင္းလဲထုတ္လုပ္မႈလို႔ ေျပာခ်င္ပါတယ္၊ ထုတ္လုပ္မႈေရာ၊ အလုပ္အကုိင္ခန္႔ထားမႈပိုင္းအရပါ တန္ဖိုးနည္း လုပ္ေဆာင္မႈေတြကေန တန္ဖုိးျမင့္ေပါင္းထည့္ထားတဲ့လုပ္ေဆာင္မႈေတြကို ေျပာင္းလဲလုပ္ေဆာင္ရပါလိမ့္မယ္လို႔ ေျပာခ်င္ပါတယ္” ဟု ေျပာသည္။

အလားတူ ဖြံ႔ၿဖဳိးတုိးတက္မႈဆုိသည္မွာ ထုတ္လုပ္မႈ အသြင္ကူးေျပာင္းျခင္းဟုလည္း ၎က ေျပာသည္။ ယင္းတို႔သည္ စိုက္ပ်ဳိးေရး၊ စက္မႈလုပ္ငန္း၊ ၀န္ေဆာင္မႈလုပ္ငန္းမ်ားတြင္ အမ်ဳိးမ်ဳိး ေျပာင္းလဲလုပ္ကုိင္ျခင္းျဖင့္ျဖစ္ႏိုင္သည္ဟု ဆုိသည္။ ယင္းသို႔လုပ္ေဆာင္ပါက စိုက္ပ်ဳိးေရးလုပ္ငန္းတြင္လည္း ပိုမိုထုတ္လုပ္ႏိုင္စြမ္းရွိလာေစမည္ျဖစ္ၿပီး လုပ္ငန္းက႑အားလံုးသည္ ယခင္ကထက္ ပိုမိုထုတ္လုပ္ႏိုင္စြမ္းရွိလာမည္ျဖစ္သည္။

ျပည္သူမ်ားအေနျဖင့္လည္း ၂၀ ရာစုႏွစ္လယ္ပိုင္းက ကိုရီးယားစစ္ပြဲအလြန္ ေတာင္ကုိရီးယားႏိုင္ငံ မည္ကဲ့သို႔ ဖြံ႔ၿဖိဳးတုိးတက္လာသည့္ ပံုစံကိုေတြးေတာေနၾကသည္ဟု ၎က ေျပာသည္။

ေတာင္ကုိရီးယားတြင္ စိုက္ပ်ဳိးေရးလုပ္ငန္းမွာ ၆၅ ရာခိုင္ႏႈန္းမွ ယခုအခါ ၁၀ ရာခိုင္ႏႈန္းေအာက္သို႔ ေလ်ာ့က်သြားခ်ိန္တြင္ ႏိုင္ငံသားတစ္ဦးခ်င္းစီ၏ ၀င္ေငြမွာ တုိးတက္လာခဲ့သည္ဟု ၎က ေထာက္ျပသည္။

“ တကယ့္ ဇာတ္ေၾကာင္းအမွန္က စုိက္ပ်ဳိးေရးလုပ္ငန္းမွာက လူေတြ နည္းနည္းပဲလုိလာပါတယ္၊ ဂ်ီဒီပီတိုးတက္လာေပမယ့္ အလုပ္အကိုင္ခန္႔ထားမႈပိုင္းမွာ နည္းပါးသြားခဲ့ပါတယ္” ဟု ေျပာသည္။

စုိက္ပ်ဳိးေရးလုပ္ငန္းတြင္ အလုပ္သမားမ်ားျဖင့္ ထုတ္လုပ္မႈ ျမင့္တက္ခဲ့ေသာ္လည္း ၁၉၉၀ ျပည့္ႏွစ္အလယ္ပိုင္းတြင္မူ ယင္းလုပ္ငန္းအတြင္း လုပ္သားမ်ား ခန္႔အပ္လုပ္ကိုင္မႈရာခုိင္ႏႈန္းမွာ က်ဆင္းသြားသည္ဟု ဆုိသည္။ အဘယ့္ေၾကာင့္ဆိုေသာ္ လုပ္ငန္းသည္ တစ္ျဖည္းျဖည္း ပိုမို၍ ထုတ္လုပ္မႈ အားေကာင္းလာျခင္းေၾကာင့္ဟု ဆုိသည္။

မတူညီေသာ မဟာဗ်ဴဟာမ်ားကို စဥ္းစားရမည္

ေတာင္ကိုရီးယား၏ပံုစံကုိ ပံုတူကူးခ်ရန္ မျဖစ္ႏိုင္ေၾကာင္း ပါေမာကၡ JayatiGhosh က ဆုိသည္။

ျမန္မာႏိုင္ငံကဲ့သို႔ ႏိုင္ငံတစ္ႏိုင္ငံအတြက္ မတူညီေသာ မဟာဗ်ဴဟာမ်ား အသံုးျပဳႏိုင္ရန္ စဥ္းစားႏိုင္ေၾကာင္း ၎က ေျပာသည္။ ေစ်းကြက္ေျဖေလ်ာ့ေပးေရး၊ FDI စသည့္တို႔ေနာက္လုိက္ရမည့္ မဟာဗ်ဴဟာတစ္ရပ္ရွိသည္ဟု ဆုိသည္။

“ ေတာင္ကုိရီးယားက အထက္ပါ ဗ်ဴဟာေတြ အသံုးမျပဳခဲ့ဘူးဆိုတာကို သတိရသင့္ပါတယ္၊ ေတာင္ကိုရီးယားဟာ ၿပီးခဲ့တဲ့ ကာလအနည္းကအထိ ေစ်းကြက္ေတြကို မဖြင့္ထားခဲ့ပါဘူး၊ ေတာင္ကိုရီးယားဟာ ႏိုင္ငံျခားတုိက္ရုိက္ရင္းႏွီးျမဳွပ္ႏွံမႈကို အားမျပဳခဲ့ပါဘူး၊ ၿပီးခဲ့တဲ့ ကာလအနည္းငယ္ကအထိ ေတာင္ကုိရီးယားဟာ ဘ႑ာေရးက႑ေတြမွာ ဖြင့္လွစ္ထားျခင္းမရွိခဲ့ပါဘူး၊ တကယ္ဆိုရင္ ယေန႔ေခတ္ကမၻာႀကီးမွာ အဆင္ေျပေအာင္ျမင္ေစရန္အတြက္ သင့္အေနျဖင့့္ အမ်ားႏွင့္မတူညီသည့္ နည္းလမ္းတစ္ခု ရွိထားရမွာျဖစ္ပါတယ္” ဟု ဆုိသည္။

စီမံကိန္းေရးဆြဲရန္ လိုအပ္ျခင္း

“ ဒါဆိုရင္ ဘာေတြလုိအပ္ပါသလဲ?” “စီမံကိန္းေရးဆြဲဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္” ဟု သူမ က ဆုိသည္။ စီမံကိန္းေရးဆြဲျခင္းဆုိသည္မွာ ဆုိးရြားသည့္ စီမံကိန္းမ်ဳိး ေတြ႕ႀကံဳထားရသည့္ ႏိုင္ငငံတစ္ႏိုင္ငံအတြက္ ေကာင္းမြန္လွသည့္ စကားလံုးတစ္လံုးမဟုတ္ဟု ဆုိသည္။

“ စီမံကိန္းေရးဆြဲမႈ နဲ႔ပတ္သက္ရင္ ကၽြန္မတို႔အေနနဲ႔ ဒီႏွစ္တင္မကဘဲ ေနာက္ငါးႏွစ္ ဒါမွမဟုတ္ ဆယ္ႏွစ္အတြက္ စဥ္းစားသင့္ပါတယ္၊ အဲဒီကာလထဲမွာ မဟာဗ်ဴဟာတစ္ရပ္လည္း ခ်ဖို႔လိုပါတယ္၊ ကုန္သြယ္မႈနဲ႔ စက္မႈ ဆုိင္ရာ မူ၀ါဒေတြလည္း လိုပါတယ္၊ ဘ႑ာေရးေငြေၾကး မူ၀ါဒေတြ လိုပါတယ္၊ လူမႈမူ၀ါဒလိုပါတယ္၊ လူမႈမူ၀ါဒမရွိဘဲ မေအာင္ျမင္ႏိုင္ပါဘူး” ဟု ၎က ေျပာသည္။

အထက္တန္းလႊာလူနည္းစုတစ္ခုအတြက္ မဟုတ္ပါဘူး

ျမန္မာႏိုင္ငံအတြက္ ယင္း၏ စီးပြားေရးကို မည္ကဲ့သုိ႔ ေမာင္းႏွင္မည္ႏွင့္ပတ္သက္၍ အေျပာင္းအလဲတစ္ခုလိုေၾကာင္း ပါေမာကၡ JayatiGhosh က ေျပာသည္။

“ ဒီလို ဒီမိုကေရစီႏိုင္ငံတစ္ႏိုင္ငံအတြက္ကေတာ့ ဟန္ခ်က္ညီၿပီး တက္ၾကြတဲ့ ၾကား၀င္ေျဖရွင္းမႈတစ္ခုရွိရပါမယ္၊ ပြင့္လင္းျမင္သာၿပီး လူမႈ တာ၀န္ခံမႈေတြ ရွိရပါမယ္၊ ဘာလို႔လဲဆိုေတာ့ ႏိုင္ငံအစိုးရမပါပဲ သင့္အေနန႔ဲ ဖြံ႔ၿဖဳိးတုိးတက္မႈကို ေဆာင္က်ဥ္းလို႔ မရႏိုင္ပါဘူး၊ အစိုးရဟာလည္း လူနည္းစုအထက္တန္းလႊာတစ္ခုရဲ႕အက်ဳိးထက္ ျပည္သူေတြရဲ႕အက်ဳိးစီးပြားတြက္ လုပ္ကုိင္ေပးေနဖို႔ အေရးႀကိီးပါတယ္” ဟု ဆုိသည္။

ကုန္သြယ္မႈႏွင့္ စက္မႈ မဟာဗ်ဴဟာဆုိင္ရာႏွင့္ပတ္သက္၍ ကိုရီးယား၊ ဂ်ပန္ ႏွင့္ စင္ကာပူတို႔သည္ နည္းလမ္းအားလံုးျဖင့္ စက္မႈ မူ၀ါဒမ်ားကို အသံုးျပဳခဲ့ၾကေၾကာင္း ၎က ဆုိသည္။ “ အဲဒီနည္းလမ္းေတြအားလံုးေတာ့ ကၽြန္မတို႔အတြက္ မရႏိုင္ပါဘူး၊ ခုခ်ိန္မွာက ကမၻာႀကီးဟာ အရင္ကနဲ႔မတူေတာ့ပါဘူး၊ ခု ၂၁ ရာစုမွ ကၽြန္မတို႔မွာ WTO ရွိလာၿပီ၊ ကုန္သြယ္ေရး သေဘာတူညီခ်က္ေတြရွိလာၿပီ၊ အာဆီယံ ကုန္သြယ္မႈ သေဘာတူညီခ်က္ေတြရွိလာၿပီ၊ အရင္ကလုပ္သလို အရာေတြအားလံုး ခုခ်ိန္မွာ လုပ္ႏုိင္မွာမဟုတ္ေတာ့ပါဘူး” ဟု ေျပာသည္။

ျပည္တြင္းက ပါ၀င္မႈ

ျပည္တြင္း ပါ၀င္မႈကလည္း အေရးႀကီးေၾကာင္း ၎က ေျပာသည္။ ကုန္ၾကမ္းတင္ပို႔သူ ႏိုင္ငံအျဖစ္ကေန ယင္းကုန္ၾကမ္းကိုပင္ ျပည္တြင္း၌ပင္ကုန္ေခ်ာအျဖစ္ ျပဳျပင္ထုတ္လုပ္ၿပီး တင္ပို႔ႏိုင္ရန္ အေရးႀကီးေၾကာင္း ေျပာသည္။ ကြန္ဂိုႏိုင္ငံဆိုလ်င္ ယခင္က ေၾကးနီကို အၾကမ္းထည္အတုိင္းတင္ပို႔ခဲ့ရာေကေန ယခုအခါ ျပဳျပင္ထုတ္လုပ္ၿပီး ေၾကးနီကုန္ေခ်ာကို ေျပာင္းလဲတင္ပို႔ေနႏိုင္ၿပီဟု ဆုိသည္။

ယခင္ႏ်စ္မ်ားက ကမၻာေၾကးနီကုန္ၾကမ္းေစ်းမွာ က်ဆင္းခဲ့ၿပီး ေစ်းကြက္မ်ား ၿပိဳလဲခဲ့သည္ဟု ဆိုသည္။ သို႔ေသာ္ ကုန္ေခ်ာေၾကးနီေစ်းႏႈန္းမွာ ယင္းအတုိင္း ၿပိဳပ်က္သြားခဲ့ျခင္းမရွိဘဲ ေစ်းကြက္မ်ား ဆက္ရွိေနဆဲဟု ဆုိသည္။ ယင္းအတြက္ေၾကာင့္ အၾကမ္းထည္ ေၾကးနီကို ထုတ္လုပ္ၿပီး အေခ်ာထည္ျဖစ္ရန္လုပ္ေဆာင္ျခင္းက အေရးပါခဲ့သည္ဟုဆုိသည္။

အလားတူ ကုမၸဏီႀကီးမ်ားႏွင့္ ႏိုင္ငံေပါင္းစံုအေျခစုိက္လုပ္ကုိင္သူမ်ားကိုလည္း အေလးထားေနၾကျခင္းႏွင့္ပတ္သက္၍ ၎ က ေမးခြန္းထုတ္သြားသည္။

“ တစ္ခါတစ္ခါက် ကၽြန္မစဥ္းစားမိပါတယ္၊ စက္မႈမူ၀ါဒေတြဟာ ႏိုင္ငံေပါင္းစံုအေျခစုိက္လုပ္ကုိင္သူေတြ၊ ျပည္တြင္းကုမၸဏီႀကီးေတြေပၚမွာပဲ အေလးထားေရးဆြဲထားတဲ့အေၾကာင္းကိုပါ၊ တကယ့္ေတာ့အဲဒီလိုမျဖစ္သင့္ပါဘူး၊ စက္မႈမူ၀ါဒေတြကုိ အေသးစားနဲ႔အလတ္စား လုပ္ငန္းရွင္ေတြအေပၚ အေလးထားၿပီး လုပ္သင့္ပါတယ္” ဟု ၎က ေျပာသည္။

LDC အဆင့္အေျခအေနျဖင့္ အသံုးခ်လုပ္ကိုင္ျခင္း

ဖြံ႔ၿဖဳိးမႈအနည္းဆံုးႏိုင္ငံ LDC ႏိုင္ငံအျဖစ္ သတ္မွတ္ခံထားရသည့္ျမန္မာႏိုင္ငံအေနျဖင့္ ယင္းအေျခအေနကို အသံုးခ်ကာ ႏိုင္ငံတကာႏွင့္ ေဒသတြင္းအဖြဲ႕မ်ားႏွင့္ ခ်ိတ္ဆက္ကာ ဖြံ႔ၿဖဳိးတုိးတက္မႈလမ္းေၾကာင္းကုိ ရွာနိုင္ေၾကာင္း ၎က ဆုိသည္။ ကမၻာ့ ကုန္သြယ္ေရးအဖြဲ႕ WTO ၊ အေရွ႕ေတာင္အာရွ ႏိုင္ငံမ်ားအသင္း ASEAN တို႔ႏွင့္ ခ်ိတ္ဆက္လုပ္ေဆာင္ႏိုင္သည္ဟု ဆုိသည္။

“ ျမန္မာမွာဆုိရင္ အခြင့္အလမ္းေကာင္းေတြ အမ်ားႀကီးရွိပါတယ္၊ စိုက္ပ်ဳိးေရးက႑မွာလည္း ေအာ္ဂင္းနစ္ စိုက္ပ်ဳိးေရးျဖစ္တယ္၊ ဓါတုပစၥည္းေတြအသံုးျပဳမႈ မရွိဘူး၊ ေအာ္ဂင္းနစ္ စုိက္ပ်ဳိးမႈကို တရား၀င္ေထာက္ခံခ်က္လက္မွတ္ေတြဘာေတြနဲ႔လုပ္ႏိုင္ရင္ ပံုမွန္တင္ပို႔တဲ့ေစ်းထက္သံုးဆေလာက္ပိုရႏိုင္ပါတယ္” ဟု ၎ကေျပာသည္။

စာခ်ဳပ္စာတမ္းမ်ားႏွင့္ပတ္သက္၍ သတိရွိျခင္း

စာခ်ဳပ္စာတမ္းမ်ားႏွင့္ပတ္သက္၍ သတိျပဳရမည္ျဖစ္ေၾကာင္း အဆိုပါ အိႏၵိယပညာရွင္က သတိေပးသြားသည္။

“ အေရးႀကီးတဲ့အခ်က္တစ္ခုက စာခ်ဳပ္စာတမ္းေတြနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး သတိထားလုပ္ဖို႔ပါ၊ ခုခ်ိန္မွာ အစုိးရအေနနဲ႔လည္း ႏိုင္ငံတကာ စာခ်ဳပ္စာတမ္းေတြ၊ ႏွစ္ႏိုင္ငံစာခ်ဳပ္ေတြ၊ လြတ္လပ္တဲ့ကုန္သြယ္မႈစာခ်ဳပ္ေတြ အမ်ားဆံုး ခ်ဳပ္ဆိုဖို႔လုပ္ေနတယ္လို႔ သိထားပါတယ္” ဟု ၎က ေျပာသည္။

ယင္းစာခ်ဳပ္မ်ားတြင္ ပါ၀င္လာမည့္ ကန္႔သတ္ခ်က္မ်ားကို သတိထားရမည္ျဖစ္ေၾကာင္း ၎က ေျပာသည္။ “ ညွိႏႈိင္းေဆြးေႏြးတဲ့အခါမွာ သတိရွိရပါမယ္” ဟု ဆုိသည္။

အလားတူ ကုမၸဏီမ်ားအေနျဖင့္ အစိုးရမ်ားႏွင့္ တရားရင္ဆိုင္မႈမ်ားရွိလာတတ္ၿပီး ေနာက္ဆံုးတြင္ ယင္းကုမၸဏီမ်ားဘက္က အႏိုင္ရသြားတတ္ေၾကာင္း ၎ကေျပာသည္။

ယခုေနာက္ပိုင္း ႏိုင္ငံေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားသည္ အေစာပိုင္းရင္းႏွီးျမဳွပ္ႏွံမႈစာခ်ဳပ္မ်ားကို ေဖာက္ဖ်က္လာေနၾကရေၾကာင္း ၎က ေျပာသည္။ လက္တင္အေမရဂိကန္က ႏိုင္ငံရွစ္ႏိုင္ငံ ႏွင့္အာဖရိက ေဒသက ငါးႏိုင္ငံဆိုလ်င္ ၎တို႔၏ အေစာပိုင္းစာခ်ဳပ္မ်ားကို ပယ္ဖ်က္ခဲ့ၾကသည္ဟု ဆုိသည္။ ယင္းေနာက္ ရင္းနွီးျမဳွပ္ႏွံသူအက်ဳိးထက္ ျပည္တြင္းလူ႔အခြင့္အေရးအက်ဳိးကို ပိုႏိုင္ရန္ ျပန္လည္ညွိႏႈိင္းမႈမ်ား လုပ္ေဆာင္ၾကသည္ဟု ေျပာသြားသည္။