ဒီမိုကေရစီ နည္းမက်ေသာ အုပ္ခ်ဳပ္မႈစနစ္မ်ားက စီးပြားေရးဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္မႈကို ပို၍ ေကာင္းစြာ ျဖစ္ထြန္းေစႏိုင္သည္ဟူေသာ အေျပာအဆိုမ်ိဳးလည္း ရွိတတ္ပါသည္။ ဤယံုၾကည္မႈကို စင္ကာပူေခါင္းေဆာင္ ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ေဟာင္း လီကြမ္ယူ တင္သြင္းခဲ့ေသာေၾကာင့္ “လီ၏ အႏုမာန ယူဆခ်က္” ဟု အမည္တြင္ခဲ့သည္။ လီကြမ္ယူက (ေတာင္ ကိုရီးယား၊ စင္ကာပူႏွင့္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး ကာလလြန္ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံမ်ား ကဲ့သို႔ေသာ) အာဏာရွင္ဆန္ဆန္ စည္းကမ္းတင္းၾကပ္သည့္ ႏိုင္ငံမ်ားသည္ (အိႏိၵယ၊ ဂ်ေမကာႏွင့္ ကိုစတာရီကာ ႏိုင္ငံမ်ားကဲ့သို႔) တင္းၾကပ္မႈ ေလ်ာ့နည္းေသာ ႏိုင္ငံမ်ားထက္ ပို၍ လွ်င္ျမန္စြာ စီးပြားေရး တိုးတက္ခဲ့သည္ဟု ခိုင္ခိုင္မာမာ ေျပာဆိုခဲ့သည္။ သို႔ႏွင့္တိုင္ “လီ၏ အႏုမာန ယူဆခ်က္” သည္ ထံု႔ပိုင္းထံု႔ပိုင္း ရရွိခဲ့သည့္ ကိုယ္ေတြ႕ မ်က္ျမင္ အေျခစိုက္ ဒႆန၀ါဒအေပၚ အေျခခံထားျခင္း ျဖစ္သည္။ က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ အသင့္ရွိေနေသာ အခ်က္အလက္မ်ားကို စနစ္တက် တြက္ခ်က္စစ္ေဆးၿပီး ေပၚထြက္လာသည့္ မည္သို႔ေသာ စာရင္းဇယားမ်ိဳးကိုမွ အေျခခံထားျခင္း မဟုတ္ဘဲ အေသအခ်ာ သီးသန္႔ေရြးခ်ယ္ထားၿပီး အကန္႔အသတ္ျဖင့္ ရယူထားေသာ သတင္း အခ်က္အလက္မ်ားမွ ေကာက္ခ်က္ဆြဲယူခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။ ဤသို႔ေသာ ေကာက္ခ်က္မ်ိဳးဆိုသည္မွာ အေသအခ်ာ သီးသန္႔ေရြးခ်ယ္ထားသည့္ သက္ေသ အေထာက္အထားမ်ားအေပၚ အေျခခံၿပီး တည္ေဆာက္ယူ၍ မရႏိုင္ပါ။
ဥပမာအေနျဖင့္ ေျပာရလွ်င္ စင္ကာပူ သို႔မဟုတ္ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံ၏ ျမင့္္မားေသာ စီးပြားေရးတိုးတက္မႈကို ၾကည့္႐ံုျဖင့္ အာဏာရွင္၀ါဒသည္ စီးပြားေရးတိုးတက္ေအာင္ လုပ္ေဆာင္ရာတြင္ ပိုမိုေကာင္းမြန္ေၾကာင္း ခိုင္မာသည့္ သက္ေသ အေထာက္အထားအျဖစ္ ယူဆ၍မရႏိုင္ေပ။ ေဘာ့ဆြာနာႏိုင္ငံကို ၾကည့္၍ ဆန္႔က်င္ဘက္ အျမင္က ေကာက္ခ်က္ ဆြဲယူႏိုင္ေပေသးသည္။ ေဘာ့ဆြာနာႏိုင္ငံသည္ အာဖရိကတိုက္တြင္ ဒီမိုကေရစီ အိုေအစစ္တခု ျဖစ္ေနခဲ့သည္မွာ ဆယ္စုႏွစ္ႏွင့္ခ်ီ၍ ၾကာခဲ့ၿပီျဖစ္သည္။ အဆိုပါႏိုင္ငံသည္ အာဖရိကတိုက္၏ စီးပြားေရးတိုးတက္မႈ အေကာင္းဆံုး ႏိုင္ငံတခုျဖစ္ၿပီး တကမာၻလံုးတြင္ စီးပြားေရးတိုးတက္မႈ အေကာင္းဆံုး မွတ္တမ္း၀င္သည့္ ႏိုင္ငံမ်ားထဲမွ တခုျဖစ္ပါသည္။ က်ေနာ္တို႔အေနျဖင့္ အဆိုမ်ားႏွင့္ ဆန္႔က်င္ဘက္ အဆိုမ်ားကို ခြဲျခားေရြးထုတ္ဖို႔ရာ စနစ္က်ေသာ လက္ေတြ႕မ်က္ျမင္ကို အေျခခံသည့္ ေလ့လာမႈမ်ား ပိုမိုျပဳလုပ္ရန္ လိုအပ္ပါသည္။
တကယ္ေတာ့ အာဏာရွင္ဆန္သည့္ အုပ္ခ်ဳပ္မႈႏွင့္ ႏိုင္ငံေရးႏွင့္ အမ်ားျပည္သူ အခြင့္အေရးမ်ားအေပၚ ဖိႏွိပ္မႈမ်ားသည္ စီးပြားေရး တိုးတက္ဖြံ႕ၿဖိဳးမႈကို အက်ိဳးေက်းဇူး ျဖစ္ထြန္းေစေၾကာင္း ယံုၾကည္ေလာက္သည့္ သက္ေသ အေထာက္အထား မရွိေပ။ တကယ္စင္စစ္ အၾကမ္းဖ်င္း စာရင္းဇယား ပံုေဖာ္ထားမႈမ်ားသည္ ဤသို႔ ၿခံဳယူဆင္ျခင္ျခင္း တခုကိုမွ် ခြင့္ျပဳထားျခင္း မရွိေပ။ (ဥပမာအားျဖင့္ ေရာဘတ္ဘာ႐ိုႏွင့္ အဒမ္ပရက္ဇီ၀ါစကီးတို႔ လုပ္ခဲ့သည့့္) စနစ္က်၍ လက္ေတြ႕မ်က္ျမင္ အေျခခံေသာ ေလ့လာမႈမ်ားက စီးပြားေရးစြမ္းေဆာင္ႏိုင္မႈႏွင့္ ႏိုင္ငံေရး အခြင့္အေရးမ်ားၾကားတြင္ ေယဘုယ်အေနျဖင့္ ပဋိပကၡတရပ္႐ွိသည္ ဆိုျခင္းမ်ိဳး အမွန္တကယ္ ေထာက္ခံမႈ မေပးခဲ့ေပ။ လားရာတဖက္တည္းကို ဦးတည္ထားသည့္ ခ်ိတ္ဆက္မႈသည္ တျခားေသာ အေျခအေနအရပ္ရပ္ေပၚတြင္ မူတည္ေနသည္ဟု ထင္ရတတ္သည္။ တခ်ိဳ႕ေသာ ကိန္းဂဏန္း အခ်က္အလက္မ်ား၊ စာရင္းဇယားဆိုင္ရာ စူးစမ္းေလ့လာမႈမ်ားက အဖ်က္သေဘာ ဆက္ႏႊယ္မႈမ်ားကို သတိျပဳမိေစၿပီး တခ်ိဳ႕ကမူ ခိုင္မာသည့္ အျပဳသေဘာ ဆက္စပ္မႈမ်ားကို ေတြ႕ရွိေစသည္။ အကယ္၍ ႏိႈင္းယွဥ္ေလ့လာမႈအားလံုးကို အတူတကြ ႐ႈျမင္သံုးသပ္ၾကည့္မည္ ဆိုပါက ဒီမိုကေရစီႏွင့္ စီးပြားေရးတိုးတက္မႈ ႏွစ္ဖက္စြန္းၾကားတြင္ ရွင္းလင္းတိက်သည့္ ဆက္ႏႊယ္မႈ မရွိျခင္းဆိုသည့္ အႏုမာန မွန္းဆခ်က္ကသာ အလြန္အမင္း ျဖစ္ႏိုင္ေခ်ရွိသည္။ ဒီမိုကေရစီ ႏွင့္ ႏိုင္ငံေရး လြတ္လပ္မႈမ်ားအေနျဖင့္ ၄င္းတို႔ကိုယ္ႏိႈက္က အေရးပါေနျခင္းေၾကာင့္ ဤအေၾကာင္းအရာႏွင့္ စပ္လ်ဥ္းေသာ ရပ္တည္ခ်က္မ်ားသည္လည္း ေမွးမွိန္ ေပ်ာက္ကြယ္သြားဖြယ္ရာ မရွိေပ။
စီးပြားေရးဆိုင္ရာ သုေတသန နည္းလမ္းမ်ားႏွင့္ ပတ္သက္သည့္ အေျခခံျပႆနာသည္လည္း အဆိုပါ သံသယျဖစ္မႈတြင္ အက်ံဳး၀င္ပါသည္။ က်ေနာ္တို႔အေနျဖင့္ ကိန္းဂဏန္းဆိုင္ရာ အဆက္အစပ္မ်ားကို ၾကည့္႐ႈ႐ံုသာမကဘဲ စီးပြားေရးတိုးတက္မႈႏွင့္ ဖြံ႕ၿဖိဳးမႈဆိုင္ရာ ေၾကာင္းက်ိဳးဆက္ႏြယ္သည့္ လုပ္ငန္းစဥ္မ်ားကိုပါ ေစ့ေစ့စပ္စပ္ စူးစမ္းေလ့လာရမည္ ျဖစ္သည္။ အေရွ႕အာရွ ႏိုင္ငံမ်ား၏ စီးပြားေရးေအာင္ျမင္မႈဆီသို႔ ဦးတည္ေစခဲ့သည့္ စီးပြားေရးေပၚလစီမ်ားႏွင့္ စီးပြားေရး အေျခအေနမ်ားကို ယခုအခ်ိန္တြင္ အက်ိဳးသင့္အေၾကာင္းသင့္ ေကာင္းစြာ နားလည္ႏိုင္သေလာက္ ရွိၿပီျဖစ္သည္။
မတူညီသည့္ လက္ေတြ႕မ်က္ျမင္ ေလ့လာမႈမ်ားသည္ အေလးအနက္ထားမႈကိုလိုက္၍ ေျပာင္းလဲေနေသာ္လည္း၊ “အသံုးက်ေသာ ေပၚလစီ” မ်ားအေပၚ က်ယ္ျပန္႔ေသာ အမ်ားလက္ခံမႈကို ယခုအခ်ိန္အထိ ရတန္သေရြ႕ ရေနၿပီျဖစ္ပါသည္။ အဆိုပါ ေပၚလစီမ်ားတြင္ ပြင့္လင္းျမင္သာမႈရွိရွိ ယွဥ္ၿပိဳင္ေစျခင္း၊ ႏိုင္ငံတကာ ေစ်းကြက္မ်ားအား အသံုးခ်ႏိုင္မႈ၊ ပို႔ကုန္ႏွင့္ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမႈဆိုင္ရာ ဆြဲေဆာင္မႈမ်ားကို ႀကိဳတင္ စီမံထားႏိုင္ျခင္း၊ စာတတ္ေျမာက္မႈႏွင့္ ေက်ာင္းတက္ေရာက္မႈ ျမင့္မားျခင္း၊ ေအာင္ျမင္ေသာ ေျမယာ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈမ်ား၊ စီးပြားေရးခ်ဲ႕ထြင္မႈ လုပ္ငန္းစဥ္တြင္ က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ ပူးေပါင္ပါ၀င္ႏိုင္သည့္ တျခား လူမႈေရးဆိုင္ရာ အခြင့္အလမ္းမ်ား ပါ၀င္သည္။ ဆိုခဲ့သည့္ မည္သည့္ေပၚလစီမ်ားကမွ ဒီမိုကေရစီ သေဘာတရားမ်ား ပိုမိုက်ယ္ျပန္႔လာျခင္းႏွင့္ လိုက္ဖက္သင့္ေလ်ာ္မႈ မရွိဟု ယူဆဖြယ္ရာ အေၾကာင္းမရွိေပ။ ထို႔အျပင္ ေတာင္ ကိုရီးယား၊ စင္ကာပူ၊ တ႐ုတ္တို႔တြင္ က်င့္သံုးေနေသာ အာဏာရွင္၀ါဒ၏ အေျခခံ သေဘာတရားတြင္က အဆိုပါ ေပၚလစီမ်ားအေပၚ အတင္းအက်ပ္ အားျဖည့္ေထာက္ကူ ေပးသည္ဟုလည္း ယူဆရန္ အေၾကာင္းမရွိေပ။ တကယ္စင္စစ္ စီးပြားေရး တိုးတက္မႈကို ပိုမို လွ်င္ျမန္ေစေရးအတြက္ လိုအပ္ေသာအရာမွာ ၾကမ္းတမ္းရက္စက္သည့္ ႏိုင္ငံေရးစနစ္ထက္ ရင္းႏွီးေဖာ္ေရြေသာ စီးပြားေရး အခင္းအက်င္းတရပ္သာ ျဖစ္ေၾကာင္း သက္ေသျပဖို႔ရာ အေထာက္အထား ခိုင္ခိုင္လံုလံုရွိပါသည္။
ဤသို႔ေသာ စူးစမ္းေလ့လာမႈအေပၚ ျပည့္ျပည့္စံုစံု ျဖစ္ေစရန္ က်ေနာ့္အေနျဖင့္ စီးပြားေရးတိုးတက္မႈဆိုင္ရာ က်ဥ္းေျမာင္းေသာ အကန္႔အသတ္ ေဘာင္မွ ေက်ာ္လြန္ရမည္ျဖစ္ၿပီး စီးပြားေရးႏွင့္ လူမႈေရးလံုၿခံဳ စိတ္ခ်ရမႈ လိုအပ္ခ်က္ အပါအ၀င္ စီးပြားေရး ဖြံ႕ၿဖိဳးမႈဆိုင္ရာ ပိုမိုက်ယ္ျပန္႔သည့္ ေတာင္းဆိုမႈမ်ားကို ေစ့ေစ့စပ္စပ္ စူးစမ္းေလ့လာရမည္ ျဖစ္သည္။ ႏိုင္ငံေရးႏွင့္ အမ်ားျပည္သူဆိုင္ရာ အခြင့္အေရးမ်ားက ျပည္သူလူထု၏ အေထြေထြ လိုအပ္ခ်က္မ်ားအေပၚ အာ႐ံုစူးစိုက္ထားႏိုင္ေရးႏွင့္ သင့္တင့္ေလ်ာက္ပတ္ေသာ အမ်ားျပည္သူ လႈပ္ရွားမႈကို ေတာင္းဆိုႏိုင္ေရး အခြင့္အလမ္းမ်ားကို ရရွိေစပါသည္။ (မဲေပးခြင့္၊ ႏိုင္ငံသားျဖစ္ခြင့္၊ ဆႏၵျပခြင့္ႏွင့္ အလားတူ အခြင့္အေရးမ်ားျဖစ္ေသာ) ႏိုင္ငံေရးဆိုင္ရာ အခြင့္အေရးမ်ားကို လက္ကိုင္ျပဳ က်င့္သံုးျခင္းက အစိုးတရပ္အေပၚ အက်ိဳးသက္ေရာက္ေစသည့္ ႏိုင္ငံေရးဆိုင္ရာ ဆြဲေဆာင္မႈမ်ားႏွင့္ အမွန္တကယ္ ကြဲျပားျခားနားေစပါသည္။
ကမာၻႀကီးတြင္ ဆိုး၀ါးလွသည့္ ငတ္မြတ္မႈ ကပ္ေဘးႀကီးမ်ား ဆိုက္ေရာက္ခဲ့ရာတြင္ စာနယ္ဇင္း လြတ္လပ္မႈရွိၿပီး လြတ္လပ္သည့္ မည္သည့္ ဒီမိုကေရစီ ႏိုင္ငံမ်ားတြင္မဆို ႀကီးမားသည့္ ငတ္မြတ္မႈကပ္ေဘးႀကီးမ်ား မႀကံဳေတြ႕ခဲ့ရဖူးသည့္ အံ့ၾသဖြယ္ရာ အေၾကာင္းတရပ္ကို အျခားတေနရာတြင္ က်ေနာ္ ေဆြးေႏြးခဲ့ဖူးသည္။ မည္သည့္ ေနရာတြင္မဆို ယင္းအခ်က္ႏွင့္ ပတ္သက္သည့္ ျခြင္းခ်က္သေဘာကိုပင္ မေတြ႕ႏိုင္ခဲ့ပါ။ အီသီယိုးပီးယား၊ ဆုိမာလီယာႏွင့္ တျခားအာဏာရွင္ အစိုးရမ်ား အုပ္ခ်ဳပ္သည့္ တိုုင္းျပည္မ်ားတြင္ လတ္တေလာ ငတ္မြတ္မႈ ေဘးဒုကၡမ်ားႏွင့္ ႀကံဳေတြ႕ေနရသည္။ ထို႔အျပင္ ၁၉၃၀ ျပည့္ႏွစ္တြင္ ဆိုဗီယက္ ျပည္ေထာင္စု၏ ငတ္မြတ္မႈကပ္ေဘး၊ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံ၏ မဟာ ခုန္ပ်ံေက်ာ္လႊားေခတ္ႀကီး က်ဆံုးခ်ိန္ ၁၉၅၈-၆၁ ခုႏွစ္မ်ားတြင္ ႀကံဳေတြ႕ခဲ့ရေသာ ငတ္မြတ္မႈကပ္ေဘး၊ တိုင္းတပါးအုပ္စိုးမႈေအာက္မွ အိႏိၵယႏွင့္ အိုင္ယာလန္ႏိုင္ငံမ်ားတြင္ ျဖစ္ပြားခဲ့ေသာ ငတ္မြတ္မႈ ကပ္ေဘးႀကီးမ်ားကို ေတြ႕ႏိုင္ပါသည္။
တ႐ုတ္ႏိုင္ငံအေနျဖင့္ အိႏၵိယထက္ စီးပြားေရး အရာတြင္ နည္းလမ္းမ်ိဳးစံုျဖင့္ ပိုမိုေကာင္းမြန္ေအာင္ ေဆာင္ရြက္ႏိုင္ခဲ့ေသာ္လည္း အိႏၵိယႏွင့္ မတူသည့္အခ်က္မွာ ငတ္မြတ္မႈကပ္ေဘးႀကီးကို ကိုင္တြယ္ ေျဖရွင္းေနရဆဲျဖစ္ပါသည္။ အဆိုပါ ငတ္မြတ္မႈ ကပ္ေဘးႀကီးသည္ ကမာၻ႔သမိုင္းတြင္ အႀကီးမားဆံုး ကပ္ေဘးႀကီးအျဖစ္ မွတ္တမ္း၀င္္ခဲ့ၿပီး ၁၉၅၈ ခုႏွစ္မွ ၁၉၆၁ ခုႏွစ္အတြင္း လူေပါင္းသုံးသန္းခန္႔ ေသေၾကပ်က္စီးခဲ့ရသည္။ အစိုးရ၏ မွားယြင္းေသာ ေပၚလစီမ်ားကို သုံးႏွစ္ၾကာေအာင္ ျပန္လည္တည့္မတ္ျခင္း မျပဳခဲ့ေပ။ ပါလီမန္ထဲတြင္ အတိုက္အခံပါတီမ်ား မရွိျခင္း၊ စာနယ္ဇင္းလြတ္လပ္ခြင့္ မရွိျခင္း၊ ပါတီစံု ေရြးေကာက္ပြဲမ်ား မရွိျခင္းမ်ားေၾကာင့္ အဆိုပါ ေပၚလစီမ်ားအေပၚ ေ၀ဖန္ျပစ္တင္ျခင္းမ်ား မရွိခဲ့ေပ။ တကယ္စင္စစ္ ႏွစ္စဥ္ လူသန္းေပါင္းမ်ားစြာ ေသေၾကပ်က္စီးခဲ့ေသာ္လည္း အတြင္းက်က် ခ်ိဳ႕ယြင္းမႈမ်ား ရွိေနသည့္ ယင္းေပၚလစီမ်ားကို ဆက္လက္ ေဆာင္ရြက္ခြင့္ျပဳေနသည္မွာ ေ၀ဖန္ျပစ္တင္မႈမ်ား မရွိေသာေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။ ေျမာက္ကိုရီးယားႏွင့္ ဆူဒန္တြင္ ယခုလက္ရွိ ျဖစ္ပြားေနေသာ ကမာၻ႔ေခတ္ၿပိဳင္ ငတ္မြတ္မႈကပ္ေဘးႀကီး ႏွစ္ခုႏွင့္ ပတ္သက္၍လည္း အလားတူေျပာဆိုႏိုင္ပါသည္။
ငတ္မြတ္မႈကပ္ဆိုးႀကီးမ်ားကို သဘာ၀ ေဘးအႏၲရာယ္ က်ေရာက္မႈမ်ားႏွင့္ ေယဘုယ်အားျဖင့္ ဆက္စပ္ ေျပာဆိုၾကသည္။ တ႐ုတ္ျပည္တြင္ မဟာ ခုန္ပ်ံေက်ာ္လႊား စီမံခ်က္ႀကီး က်ဆံုးေနစဥ္ ကာလအတြင္း ေရႀကီးမႈမ်ား၊ အီသီယိုးပီးယားတြင္ မိုးေခါင္ေရရွားမႈမ်ား၊ ေျမာက္ကိုရီးယားတြင္ ေကာက္ပဲသီးႏွံ ပ်က္စီးမႈမ်ား စသည္တို႔ကို အေၾကာင္းျပ၍ ငတ္မြတ္မႈ ကပ္ေဘးႀကီးမ်ား က်ေရာက္သည့္အေပၚ ခပ္လြယ္လြယ္ ရွင္းျပေလ့ရွိရာ မ်က္ေမွာက္ေရးရာမ်ား ေဟာေျပာေရးသားသူတို႔အဖို႔ ေအာင့္သက္သက္ႏွင့္ပင္ လက္ခံရတတ္ပါသည္။ သို႔ေသာ္ တိုင္းျပည္ အမ်ားအျပားတြင္ အလားတူ သဘာ၀ေဘးအႏၲရာယ္မ်ိဳး ႀကံဳေတြ႕ရတတ္စၿမဲျဖစ္ၿပီး တခ်ိဳ႕ ေသာ ႏိုင္ငံမ်ားတြင္ ပို၍ပင္ ဆိုး၀ါးျပင္းထန္စြာ ႀကံဳေတြ႕ရတတ္ပါေသးသည္။ ငတ္မြတ္မႈ ကပ္ေဘးမွ ေလ်ာ့ပါး သက္သာေစေရးအတြက္ အစိုးရက မဆိုင္းမတြ တုံ႔ျပန္ေျဖရွင္းေပးေသာေၾကာင့္ အလားတူ ျပႆနာမ်ိဳးကို ေကာင္းစြာ ကိုင္တြယ္ေျဖရွင္းႏိုင္ျခင္း ျဖစ္သည္။
ငတ္မြတ္မႈကပ္ေဘး၏ ပထမအဆင့္ သားေကာင္မ်ားမွာ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးသူမ်ားျဖစ္သည္။ သို႔ျဖစ္၍ ၄င္းတို႔ကို ၀င္ေငြ၀င္လမ္း ျပန္လည္ ဖန္တီးေပးႏိုင္သည္ႏွင့္ အမွ် ေသေၾကပ်က္စီးမႈမ်ားကို တားဆီးႏိုင္မည္ျဖစ္သည္။ (ဥပမာ – အလုပ္အကိုင္ ရရွိေစေရး အစီအစဥ္မ်ားမွတဆင့္) ၀င္ေငြ၀င္လမ္း ရရွိျခင္းက ငတ္မြတ္မႈေဘးဒဏ္ ခံေနရသူမ်ားကို အစာေရစာ ရရွိေစလိမ့္မည္ ျဖစ္သည္။ ၁၉၇၃ ခုႏွစ္တြင္ အိႏၵိယ သို႔မဟုတ္ ၁၉၉၀ ျပည့္လြန္ အေစာပိုင္းကာလမ်ားတြင္ ဇင္ဘာေဘြႏွင့္ ေဘာ့ဆြာနာတို႔ကဲ့သို႔ မိုးေခါင္ေရရွားျခင္း၊ ေရႀကီးျခင္း၊ တျခားေသာ သဘာ၀ ေဘးအႏၲရာယ္မ်ားႏွင့္ ရင္ဆိုင္ခဲ့ရေသာ ကမာၻ႔ အဆင္းရဲဆံုး ႏိုင္ငံမ်ားသည္ပင္ ငတ္မြတ္မႈကပ္ေဘးမ်ား မႀကံဳေတြ႕ရဘဲ ၄င္းတို႔၏ ျပည္သူမ်ားကို ေကာင္းစြာ ေကၽြးေမြး ေစာင့္ေရွာက္ႏိုင္ခဲ့သည္။
ျပင္းျပင္းထန္ထန္ ႀကိဳးပမ္းအားထုတ္၍ တားဆီးမည္ဆိုပါက ငတ္မြတ္မႈကပ္ေဘးကို တားဆီးရန္ လြယ္ကူပါသည္။ အတိုက္အခံ ပါတီမ်ားႏွင့္ အမွီအခိုကင္းသည့္ လြတ္လပ္ေသာ သတင္းစာမ်ား၏ ေ၀ဖန္ျပစ္တင္မႈမ်ား၊ ေ႐ြးေကာက္ပြဲမ်ားႏွင့္ ရင္ဆိုင္ႀကံဳေတြ႕ေနရေသာ ဒီမိုကေရစီ အစိုးရတရပ္အေနျဖင့္ အကူအညီ မေပးႏိုင္သည့္တိုင္ ဆိုခဲ့ပါ အားထုတ္မႈမ်ိဳးကို ေဆာင္ရြက္ႏိုင္ၾကပါသည္။ ၿဗိတိသွ်အစိုးရ၏ အုပ္ခ်ဳပ္မႈေအာက္မွ လြတ္လပ္ေရးရန္ ႀကိဳးပမ္းေနစဥ္ကာလတြင္ အိႏၵိယအေနျဖင့္ ငတ္မြတ္မႈကပ္ေဘးမ်ားကို ဆက္တိုက္ဆိုသကဲ့သို႔ ႀကံဳေတြ႕ေနခဲ့ရသည္။ ေနာက္ဆံုးအႀကိမ္ဆိုလွ်င္ လြတ္လပ္ေရးမရခင္ ေလးႏွစ္အလို ၁၉၄၃ ခုႏွစ္တြင္ ျဖစ္ပြားခဲ့ၿပီး က်ေနာ္ကေလးဘ၀တြင္ မ်က္ျမင္ကိုယ္ေတြ႕ ႀကံဳေတြ႕ခဲ့ရျခင္း ျဖစ္သည္။ စာနယ္ဇင္းလြတ္လပ္ခြင့္ႏွင့္ ပါတီစံုဒီမိုကေရစီ အေဆာက္အအံု ခိုင္ခိုင္မာမာ တည္ေထာင္လာႏိုင္သည္ႏွင့္အမွ် အဆိုပါ ကပ္ေဘးႀကီးမ်ားမွာ ႐ုတ္ခ်ည္းဆိုသလို ၾကက္ေပ်ာက္ငွက္ေပ်ာက္ ေပ်ာက္ကြယ္သြားေတာ့သည္။
ငတ္မြတ္မႈ ကပ္ေဘးျပႆနာသည္ ဒီမိုကေရစီစနစ္ကို နည္းမ်ိဳးစံုျဖင့္ ပိုင္းျခားစိတ္ျဖာၾကည့္ဖို႔ရာ အလြယ္ကူဆံုး အေၾကာင္းအရာတရပ္ ျဖစ္သည့္အတိုင္ တခုတည္းေသာ ဥပမာကား မဟုတ္ေပ။ ေယဘုယ် အေနျဖင့္ ဆိုရလွ်င္ ႏိုင္ငံေရးႏွင့္ အမ်ားျပည္သူ အခြင့္အေရးမ်ား၏ အျပဳသေဘာေဆာင္ေသာ အခန္းက႑သည္ စီးပြားေရးႏွင့္ လူမႈေရး ကပ္ေဘးမ်ားကို အကာအကြယ္ေပးရာတြင္ အေထာက္အပံ့ ျဖစ္ေစပါသည္။ အေျခအေနမ်ားက ႏွစ္လိုဖြယ္ရာ သာသာယာယာရွိေနၿပီး အရာတိုင္းကလည္း ပံုမွန္အတိုင္း ေကာင္းမြန္ေနသည့္ အခါမ်ိဳးတြင္လည္း ဤသို႔ေသာ ဒီမိုကေရစီ၏ အေရးပါေသာ အခန္းက႑ကို ပစ္ပယ္မထားသင့္ေပ။ အေၾကာင္းတခုမဟုတ္တခုေၾကာင့္ ကေသာင္းကနင္း ျပႆနာမ်ား ျဖစ္ရသည့္အခါ ဒီမိုကေရစီနည္းက် အုပ္ခ်ဳပ္မႈကေပးေသာ ႏို္င္ငံေရးဆိုင္ရာ မက္လံုးမ်ားက လက္ေတြ႕တြင္ တန္ဖိုးၾကီးမားလာပါသည္။
ဤေနရာတြင္ အေရးႀကီးေသာ သင္ခန္းစာတခု ရရွိသည္ဟု က်ေနာ္ယံုၾကည္ပါသည္။ ေဘာဂေဗဒ တက္ခႏိုကရက္မ်ား အေနျဖင့္ ဒီမိုကေရစီစနစ္က အာမခံမႈေပးႏိုင္ေသာ ႏိုင္ငံေရးဆိုင္ရာ မက္လံုးမ်ားကို လ်စ္လ်ဴ႐ႈထားၿပီး ေစ်းကြက္စနစ္က ဖန္တီးေပးသည့္ စီးပြားေရး မက္လံုးမ်ား၏ အသံုး၀င္မႈအေပၚ အႀကံျပဳ ေထာက္ခံတတ္ၾကပါသည္။ ယင္းလုပ္ရပ္မွာ အလြန္တရာ တဖက္ေစာင္းနင္းက်ေသာ အေျခခံ အခင္းအက်င္း တရပ္ကို ေရြးခ်ယ္ဆံုးျဖတ္လိုက္ျခင္း ျဖစ္ပါသည္။ အစစ အဆင္ေျပ ေခ်ာေမြ႕ေနသည့္အခါ တိုင္းျပည္မွာ ျပင္းထန္ေသာ ေဘးဆိုးကပ္ဆိုးေတြ မႀကံဳရဘဲ ကံၾကမၼာက မ်က္ႏွာသာေပးေနသည့္ အခါမ်ိဳးေတြမွာလည္း ဒီမိုကေရစီစနစ္၏ အကာအကြယ္ေပးႏိုင္သည့္ ပါ၀ါကို ပစ္ပယ္မထားသင့္ပါ။ ေဒါင္ေဒါင္ျမည္ အေျခအေန ေကာင္းေနေသာ ႏိုင္ငံေတာ္၏ ေနာက္ကြယ္တြင္ပင္ ေဘးအႏၲရာယ္မ်ားက ပုန္းလွ်ိဳးကြယ္လွ်ိဳး ရွိေနႏိုင္သည္သာ ျဖစ္ပါသည္။ ေျပာင္းလဲသြားေသာ စီးပြားေရး အေနအထားမ်ားေၾကာင့္ျဖစ္ေစ၊ တျခား အေျခအေန မ်ားေၾကာင့္ျဖစ္ေစ၊ ေပၚလစီ အမွားမ်ားကို မျပဳျပင္လိုက္ႏိုင္ေသာေၾကာင့္ျဖစ္ေစ၊ မေသခ်ာမေရရာေသာ အႏၲရာယ္မ်ားက အခ်ိန္မေရြး ေပၚထြက္လာႏိုင္သည္သာ ျဖစ္ပါသည္။
အေရွ႕ႏွင့္ အေရွ႕ေတာင္အာရွ၏ လတ္တေလာ ျပႆနာမ်ားသည္ တျခားအရာမ်ားအနက္မွ ဒီမိုကေရစီ နည္းမက်ေသာ အုပ္ခ်ဳပ္မႈမ်ား၏ ဒုကၡသုကၡမ်ား ျဖစ္သည္ဆိုျခင္းကို ေပၚလြင္လာေစပါသည္။ ဤေနရာတြင္ အေလးဂ႐ုျပဳစရာ အခ်က္ႏွစ္ခ်က္ရွိသည္။ ပထမအခ်က္အေနျဖင့္ ေတာင္ကိုရီယား၊ ထိုင္း၊ အင္ဒိုနီးရွားႏိုင္ငံမ်ား အပါအ၀င္ အဆိုပါ စီးပြားေရးႏိုင္ငံအခ်ိဳ႕တြင္ ဘ႑ာေရး အၾကပ္အတည္း ေပၚေပါက္လာရျခင္းမွာ ဘ႑ာေရး လုပ္ထံုးလုပ္နည္းမ်ားကို ျပန္လည္ သံုးသပ္ရာတြင္ အမ်ားျပည္သူမ်ား ပူးေပါင္းပါ၀င္မႈမရွိျခင္း၊ စီးပြားေရး လုပ္ငန္းကိစၥမ်ားတြင္ ပြင့္လင္းျမင္သာမႈ မရွိျခင္းမ်ားႏွင့္ နီးနီးကပ္ကပ္ ဆက္ႏႊယ္ပတ္သက္ေနပါသည္။ ထိေရာက္ေသာ ဒီမိုကရက္တစ္ဖိုရမ္ မရွိျခင္းက ဤသို႔ ဆံုး႐ႈံးနိမ့္က်ရျခင္း၏ အရင္းခံအေၾကာင္းတရား ျဖစ္သည္။
ဒုတိယအခ်က္အေနျဖင့္ ဘ႑ာေရးအက်ပ္အတည္းမွ အေထြေထြ စီးပြားေရးဆုတ္ယုတ္ က်ဆင္းမႈဆီသို႔ ဦးတည္သြားေသာအခါ အင္ဒိုနီးရွားကဲ့သို႔ေသာ ႏိုင္ငံမ်ိဳးသည္ ဒီမိုကေရစီ၏ အကာအကြယ္ေပးႏိုင္စြမ္းကို ဆိုး၀ါးစြာပင္ လက္လြတ္ဆံုး႐ံႈးခံခဲ့ရသည္။ ဤေနရာတြင္ အကာအကြယ္ေပးႏိုင္စြမ္း ဆိုသည္မွာ ဒီမိုကေရစီႏိုင္ငံ မ်ားတြင္ငတ္မြတ္မႈ ကပ္ေဘး မက်ေရာက္ေအာင္ တားဆီးကာကြယ္ ေပးျခင္းမ်ိဳးႏွင့္ အတူတူပင္ျဖစ္ပါသည္ ။ ေနာက္ထပ္ ဆံုး႐ႈံးနစ္နာရသူမ်ား အေနျဖင့္သူတို႔၏ လိုအပ္ခ်က္မ်ားကို ထုတ္ေဖာ္ ျပသခြင့္မရရွိၾကျခင္း ျဖစ္သည္။
လြန္ခဲ့ေသာ ဆယ္စုႏွစ္ အနည္းငယ္အတြင္းတြင္ ႏွစ္စဥ္ႏွစ္တိုင္း စီးပြားေရး တိုးတက္မႈႏႈန္း ၅ ရာခိုင္ႏႈန္း သို႔မဟုတ္ ၁၀ ရာခိုင္ႏႈန္း မွန္မွန္ တိုးတက္ေနခဲ့ၿပီး ေနာက္ပိုင္းတြင္ စုစုေပါင္း တိုင္းျပည္ထုတ္ကုန္ အားလံုးေပါင္း ၁၀ ရာခိုင္ႏႈန္းခန္႔ က်ဆင္းျခင္းသည္ သိပ္မ်ားမ်ားစားစား ျဖစ္သည္ဟုေတာ့ မဆိုႏိုင္ေပ။ သို႔ႏွင့္တိုင္ ခံႏိုင္ရည္ အနည္းဆံုးျဖစ္သည့္ အလုပ္လက္မဲ့ ျဖစ္သြားသူမ်ား၊ ပိုလွ်ံ၀န္ထမ္းမ်ားအေပၚ က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ မွ်ေ၀ခံစား ေစျခင္းမျပဳလွ်င္၊ ထိုဆုတ္ယုတ္က်ဆင္းမႈက လူ႔အသက္ေပါင္းမ်ားစြာကို ေသေက်ပ်က္စီးေစႏိုင္ၿပီး သန္းေပါင္း မ်ားစြာေသာ ဘ၀မ်ားအေပၚ ကံဆိုးမိုးေမွာင္ က်ေစႏိုင္ပါသည္။ အင္ဒိုနီးရွားႏိုင္ငံတြင္ ခုခံႏိုင္စြမ္းနည္းပါးေသာ ေအာက္ေျခ လူတန္းစားမ်ားအဖို႔ ဒီမိုကေရစီ အခြင့္အေရးမ်ားကို လက္္လြတ္ ဆံုး႐ံႈးေနခဲ့ရပါသည္။ အစစ အရာရာ အေျခအေန ျပန္ေကာင္းလာသည့္တိုင္ ျဖစ္ပ်က္ခဲ့ေသာ အက်ပ္အတည္းကို မမွ်မတ ခံစားခဲ့ရေသာေၾကာင့္ ခုခံႏိုင္စြမ္း နည္းပါးေသာ ေအာက္ေျခ လူတန္းစားမ်ား၏ ဖြင့္ဟေဖာ္ထုတ္သံမ်ားကို အဆိုပါ ပ်က္ကြက္ခဲ့မႈက တိုးတိုးတိတ္တိတ္ ဖံုးအုပ္ထားခဲ့ပါသည္။ ဒီမိုကေရစီ၏ အကာအကြယ္ ေပးႏိုင္စြမ္းေသာ အခန္းက႑ကို အမ်ားဆံုး လိုအပ္ေနေသာ အခ်ိန္မွာပင္ အဆိုး၀ါးဆံုး လက္လြတ္ ဆံုး႐ႈံးခဲ့ရသည္။
(ဆက္လက္ ေဖာ္ျပပါမည္)
No comments:
Post a Comment