အေမရိကန္-တ႐ုတ္၊ ဗမာႏွင့္ထိုင္း ေလတပ္

ဘိုုဘိုုေက်ာ္ျငိမ္း


ကမၻာမွာ ၅ ဆက္ေျမာက္ စစ္ေလယာဥ္ 5th generation fighter ေခတ္ ေရာက္လာပါၿပီ။ ေလာေလာဆယ္ အေမရိကန္ထုတ္ F22 (Falcon) ပဲ စစ္မႈထမ္းႏုိင္တဲ့ အဆင့္၊ ထုတ္လုပ္ႏုိင္တဲ့ အဆင့္ ရွိပါတယ္။ အေမရိကန္ F35 နဲ႔ ႐ုရွား (အိႏၵိယ) တုိ႔ ပူးေပါင္း ထုတ္လုပ္တဲ့ စူကိြဳင္ယား တီ ၅ဝ Sukhoi T50 တို႔ဟာ စမ္းသပ္မႈ အဆင့္ပဲ ရွိပါေသးတယ္။ ထူးထူးျခားျခား စစ္ေလယာဥ္ ထုတ္လုပ္မႈမွာ ၁ဝ ႏွစ္ထက္မနည္း ေနာက္က်ေနေသးတဲ့ တ႐ုတ္က ၂ဝ၁ဝ အကုန္ေလာက္မွာ ေဂ် ၂ဝ (J20) ပ်ံသန္းမႈကို အင္တာနက္ကတဆင့္ ပ်ံ႕ႏွံ႔ခဲ့ရာ ကမၻာမွာ ေယာက္ယက္ခတ္ခဲ့ပါတယ္။

ကေန႔သတင္းေတြမွာ လူေတြ စိတ္ဝင္စားမႈ မ်ားေနတဲ့ လစ္ဗ်ားႏိုင္ငံမွာ ကုလသမဂၢ ဆံုးျဖတ္ခ်က္နဲ႔ အေနာက္ႏိုင္ငံ စစ္အင္အားတို႔ ျဖည့္ဆည္းေပးထားတဲ့ ေလယာဥ္မပ်ံရ No Fly Zone အမိန္႔ေၾကာင့္ ေလတပ္ရဲ႕ စြမ္းေဆာင္ႏုိင္ခ်က္ - အထူးသျဖင့္ အေမရိကန္ ေလတပ္ရဲ႕ စြမ္းအားနဲ႔ အင္အားကို သိလိုၾကလိမ့္မယ္လို႔ ထင္ျမင္မိတာေၾကာင့္ ဒီေဆာင္းပါးကို ေရးမိျခင္းပါ။

အေမရိကန္ေလတပ္ဟာ စဖြဲ႔ဖြဲ႔ခ်င္း ၾကည္းတပ္မေတာ္ေအာက္မွာ တည္ရွိပါတယ္။ ဒုတိယကမၻာစစ္ၾကီးအၿပီး ၁၉၄၇ ႏိုင္ငံေတာ္ လံုၿခံဳေရး အက္ဥပေဒအရ ၁၉၄၇ စက္တင္ဘာ ၁၈ မွာ အေမရိကန္ တပ္မေတာ္ရဲ႕ သီးျခား အစိတ္အပိုင္းတခု ျဖစ္လာရပါတယ္။

အေမရိကန္ ေရတပ္မေတာ္မွာ ေလယာဥ္တင္သေဘၤာ ၁၂ စင္းရွိၿပီး၊ ေရတပ္ရဲ႕ ေလတပ္အင္အားဟာ ႏုိင္ငံအမ်ားရဲ႕ ေလတပ္အင္အားထက္ ပိုၾကီးမားတာေၾကာင့္ အေမရိကန္ေလတပ္ရဲ႕ အခန္းက႑နဲ႔ အင္အားကို နားလည္မွားစရာ ရွိပါတယ္။ ဘယ္ေလတပ္မဆို ေလတပ္ရဲ႕ အဓိက အားနည္းခ်က္က စစ္ျဖစ္ပြားရာ ေဒသနဲ႔ အလွမ္းမီတဲ့ ေနရာမွာ ေလယာဥ္ကြင္း ရွိဖို႔နဲ႔ မိမိ ေလယာဥ္ေတြ အသံုးျပဳႏုိင္ဖို႔ လိုပါတယ္။

ဒါေၾကာင့္ ကမၻာၾကီးရဲ႕ ဘယ္အရပ္မွာပဲျဖစ္ျဖစ္ ျပႆနာျဖစ္ခဲ့ရင္ အဆင္သင့္ရွိေနေစဖို႔ အေမရိကန္လို စူပါပါဝါ ႏိုင္ငံၾကီးေတြဟာ ေလယာဥ္တင္သေဘာၤေတြ တည္ေဆာက္ၿပီး၊ ကမၻာတဝွန္း ကင္းလွည့္ေစခိုင္းၾကရပါတယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ ပင္လယ္ျပာ ေရတပ္လို႔ ေခၚၾကျခင္းပါ။ ဒါေပမဲ့ စစ္အင္အား အနည္းငယ္သာရွိတဲ့ ေလတပ္ေတြမွာေတာင္ ေလယာဥ္ကာကြယ္ေရး တပ္ဖြဲ႔ဆိုတာ ရွိၾကလို႔ ေျမျပင္ကေန ေလဟင္ပစ္ ဒံုးပ်ံေတြ ရွိတတ္ၾကပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ စစ္ပြဲမစခင္ ဒီဒံုးပ်ံေတြကို ႏွိမ္ႏွင္းဖ်က္ဆီးႏုိင္ေရးဟာ ေလတပ္ရဲ႕ ပထမဦးဆံုး တာဝန္ျဖစ္ပါတယ္။

ေလတပ္မွာ ေရဒါမျမင္ႏုိင္တဲ့၊ အဓိကက်တဲ့ ေလယာဥ္ ၂ မ်ဳိး ရွိပါတယ္။ အေဝးေျပး ဗံုးၾကဲေလယာဥ္ ဘီတူး (B2) နဲ႔ အက္ဖ္ ၁၁၇ (F117) လို႔ အမည္တြင္တဲ့ ဗံုးၾကဲတိုက္ ေလယာဥ္ေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ ေရဒါဆိုတာက ေရဒီယိုလႈိင္းေတြ လႊင့္ထုတ္တယ္၊ အဲဒီေရဒီယိုလႈိင္းေတြက ေလယာဥ္နဲ႔ ထိေတြ႔ၿပီး ျပန္လည္႐ိုက္ခတ္လာတဲ့ လႈိင္းေတြကို ဖတ္ၾကားပံုေဖာ္တာပါ။ ဒါေၾကာင့္ လႊင့္ထုတ္လိုက္တဲ့ လႈိင္းေတြ မျပန္ဘဲ တျခားဖက္ဆီ ဦးတည္ျပန္႔လြင့္ရင္ျဖစ္ျဖစ္၊ လႈိင္းေတြကို စုပ္ယူႏုိင္တဲ့ ဝတၳဳေတြနဲ႔ ေလယာဥ္ကို တည္ေဆာက္ထားရင္ျဖစ္ျဖစ္ အျပန္လႈိင္း မရွိလို႔ကေတာ့ ျပန္လည္ပံုေဖာ္စရာ မရွိ၊ ရန္သူ႔ေလယာဥ္ မိမိေလပိုင္နက္ထဲ ရွိမွန္းပင္ မသိလိုက္ရပါ။

ေျမျပင္ကေန ေလဟင္ပစ ္ဒံုးပ်ံတပ္ဖြဲ႔ေတြကို ေရဒါတပ္ဖြဲ႔ေတြက သတိေပးမွ ဒံုးပ်ံပါ ေရဒါေတြက ရန္သူ႔ေလယာဥ္ေတြကို ေရဒါနဲ႔ ဖမ္းယူတြက္ခ်က္ ပစ္ခ်ႏုိင္ပါမယ္။ ေလေၾကာင္း အသာရမႈ ရဖို႔အတြက္ ေရဒါစခန္းေတြ၊ ေျမျပင္ကေန ေလဟင္ပစ္ ဒံုးပ်ံတပ္ဖြဲ႔ေတြနဲ႔ Command and Control လို႔ ေခၚတဲ့ စစ္အမိန္႔ေပး ဌာနခ်ဳပ္ေတြကို အရင္ ဖ်က္ဆီးပစ္မွ ေလေၾကာင္း အသာရရွိႏုိင္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အီရတ္စစ္ပြဲ ၂ ခုစလံုးမွာ ေရဒါမျမင္ႏုိင္တဲ့ Stealth ေလယာဥ္ေတြက အထက္ေဖာ္ျပပါ ပစ္မွတ္ေတြကို အရင္ဆံုး ဖ်က္ဆီးခဲ့ပါတယ္။

ဘီတူး ဗံုးၾကဲ ေလယာဥ္ေတြဟာ တည္ေဆာက္ခနဲ႔ ထိန္းသိန္းခ ေစ်းၾကီးလြန္းတာေၾကာင့္ အေမရိကန္ ႏုိင္ငံေတာင္ ေလယာဥ္အုပ္စု တစုသာ ထိန္းသိမ္းႏုိင္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ဘီတူးေလယာဥ္ဟာ ေလထဲမွာ ဓာတ္ဆီ တခါထဲ့႐ံုနဲ႔ တကမၻာလံုးကို ပ်ံသန္းႏုိင္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေလထဲမွာ ဓာတ္ဆီ ထည့္ႏုိင္တဲ့ စြမ္းရည္ဟာ အေရးပါလာပါတယ္။ အီရတ္စစ္ ၂ ခုအၿပီးနဲ႔ ကုလသမဂၢ အမိန္႔နဲ႔ ဆဒမ္ၾကီးကို ေလယာဥ္မပ်ံရ အမိန္႔ ၁၂ ႏွစ္ၾကာေအာင္ ၾကပ္မတ္ခဲ့ၾကရာ အေရွ႕အလယ္ပိုင္းေဒသမွာ F117 တုိက္ေလယာဥ္ေတြ ရွိေနၾကၿပီး ျဖစ္ပါတယ္။

အဲဒီလုိ မိမိေလယာဥ္ေတြကို ပစ္ခ်ႏုိင္တဲ့ စြမ္းရည္မ်ဳိး ရန္သူ႔မွာ မရွိေတာ့မွ ဗံုးၾကဲတိုက္ေလယာဥ္ေတြက ပစ္မွတ္ေတြကို လြတ္လြတ္လပ္လပ္ ဖ်က္ဆီးႏုိင္ပါတယ္။ ေရတပ္မွ ေလယာဥ္ေတြဟာ ဗံုးၾကဲတိုက္ေလယာဥ္ေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ အေမရိကန္ အင္အားျပဖို႔ ေလယာဥ္တင္သေဘၤာကို ခ်က္ခ်င္း ေစလႊတ္ႏုိင္ေပမယ့္ အဓိကက်တဲ့ ပစ္မွတ္ေတြကို အဦးဆံုး ဖ်က္ဆီးႏုိင္ေအာင္ ေလတပ္ရဲ႕ စြမ္းအား လိုအပ္လာပါတယ္။

ဒုတိယ ကမၻာစစ္ကတည္းက ေလယာဥ္အခ်င္းခ်င္း ပစ္ခ်တဲ့ တိုက္ေလယာဥ္နဲ႔ ဗံုးၾကဲတုိက္ေလယာဥ္ဆိုၿပီး ရွိပါတယ္။ ကေန႔ေခတ္မွာ ဗံုးၾကဲတုိက္ေလယာဥ္ကို အမ်ဳိးမ်ဳိးသံုး တိုက္ေလယာဥ္ Multi-purpose တုိက္ေလယာဥ္လို႔ ေခၚပါတယ္။ လက္ရွိ ၅ ဆက္ေျမာက္ 5th generation တိုက္ေလယာဥ္ေတြမွာ ပထမဦးဆံုး ပ်ံသန္းႏိုင္တဲ့ F22 Falcon ေလယာဥ္ဟာ တိုက္ေလယာဥ္သက္သက္ fighter / interceptor ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီဇိုင္း ဆြဲကတည္းက တျခားေလယာဥ္ေတြကို ပစ္ခ်ႏိုင္စြမ္းရွိေအာင္ တီထြင္ခဲ့ျခင္းပါ။ ဥပမာ ႐ိုး႐ိုး လူစီးကားဟာ ေပၚရွာလို ၿပိဳင္ကား (Sports ကား) ကို မမီသလိုမ်ဳိး ျဖစ္ပါတယ္။

ဗီယက္နမ္စစ္အထိနဲ႔ စစ္ၿပီးကာလေတြအထိ စစ္ေလယာဥ္အခ်င္းခ်င္း တိုက္ခိုက္မႈ ရွိၾကပါေသးတယ္။ အခု ၅ ဆက္ေျမာက္ ေလယာဥ္ေခတ္မွာေတာ့ ျမင့္ျမင့္နဲ႔ ျမန္ျမန္ ပ်ံႏိုင္႐ံုမက ရန္သူက မိမိကို မျမင္ႏိုင္ခင္ မိမိက အရင္ဦးေအာင္ ျမင္ႏိုင္လို႔ ဒံုးပ်ံနဲ႔ ခ်ိန္ႏုိင္၊ ပစ္ခ်ႏိုင္တဲ့ ေခတ္ကို ေရာက္လာပါၿပီ။ ဒါေၾကာင့္ ေလယာဥ္ရဲ႕ စြမ္းအားသာမက လွ်ပ္စစ္ကိရိယာနဲ႔ ေရဒါ စြမ္းအားပါ ျမင့္မားဖို႔ လိုအပ္လာပါတယ္။

အခုမွမဟုတ္ ေရွးကတည္းက ေလေၾကာင္းတိုက္ပြဲဆိုတာ မိမိေလယာဥ္ေတြဘဲ မဟုတ္၊ ေျမျပင္ကေန ေရဒါသမားက ရန္သူေလယာဥ္ေတြကို ရွာေဖြၾကည့္ရႈ သတိေပးၾကရပါတယ္။ ေခတ္ပညာေတြ တိုးတက္လာတာနဲ႔အမွ် ရန္သူ႔ေရဒါေတြ အလုပ္မလုပ္ေအာင္ (သို႔) ရႈပ္ေထြးေစေအာင္ ျပဳလုပ္မႈ Radar Jamming ၊ ေရဒါဖ်က္ဆီးမႈေတြပါ ပါဝင္လာပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေရဒါေတြနဲ႔ ေရဒါဖ်က္ဆီးမႈ ကိရိယာေတြ တပ္ဆင္ထားတဲ့ ေလယာဥ္ကိုပါ တီထြင္လာတာေၾကာင့္ တိုက္ေလယာဥ္ေတြနဲ႔အတူ ပ်ံသန္းၿပီး ေနာက္တန္းမွ ၾကိဳတင္သတိေပးစနစ္အျဖစ္ ပါဝင္တုိက္ပြဲဝင္လာႏုိင္ၾကေပၿပီ။ အခုေခတ္မွာ ဘိုရင္း ၇၆၇ ေဘာ္ဒီေပၚမွာ လွ်ပ္စစ္ ပစၥည္းေတြ တင္ၿပီး ပ်ံသန္းၾကပါတယ္။ အခုလို ၾကိဳတင္သတိေပး ေလယာဥ္ကို AWAC (ေအဝက္) လို႔ ေခၚၿပီး၊ မိုင္ ၂၄ဝ ဝန္းက်င္အထိ ထိေရာက္ႏုိင္ပါတယ္။ ဒီေလယာဥ္ေတြဟာ ခံစစ္အတြက္သာမဟုတ္၊ တိုက္ေလယာဥ္ေတြရဲ႕ ပစ္မွတ္ေတြကိုပါ ထိန္းေၾကာင္းေပးႏုိင္တာေၾကာင့္ တိုက္စစ္အတြက္ပါ အသံုးဝင္ပါတယ္။

ဒါေၾကာင့္ ေခတ္ေပၚ ေလေၾကာင္းစစ္ပြဲေတြမွာ ဗံုးၾကဲတိုက္ေလယာဥ္ေတြက ေရွ႕က သြားၿပီး၊ လုိအပ္ပါက ေနာက္မွ တုိက္ေလယာဥ္ေတြက ေစာင့္ေရွာက္ေပးတယ္၊ ေနာက္မွ AWAC ေလယာဥ္ေတြက ထိန္းေၾကာင္းေပးတယ္။ ေရတပ္ AWAC ေတြကေတာ့ ေလယာဥ္တင္ သေဘၤာအေပၚ ဆင္းႏုိင္တက္ႏုိင္ေအာင္ လိုတာေၾကာင့္ ပိုေသးၿပီး ထိေရာက္မႈနယ္ပယ္ ပိုက်ဥ္းပါတယ္။

အေမရိကန္ ေလတပ္မွာ ၾကာၿပီျဖစ္ေသာ္လည္း တင့္ကားေတြကို ဖ်က္ဆီးရာမွာ လြန္စြာ ထိေရာက္တဲ့ A10 ဆိုတဲ့ ေလယာဥ္ေတြလည္း ရွိပါေသးတယ္။

အေမရိကန္ ေလတပ္မွာ ဘီတူးအျပင္ ဘီဝမ္းနဲ႔ ဘီ ၅၂ လို႔ ေခၚတဲ့ စက္ ၈ လံုးတပ္ ဗံုးၾကဲ ေလယာဥ္ၾကီးေတြ ရွိပါေသးတယ္။ ဘီ ၅၂ ဗံုးၾကဲေလယာဥ္ေတြဟာ ေလတပ္ရဲ႕ အသံုးအဝင္ဆံုး ဗံုးၾကဲ ေလယာဥ္လို႔ ဆိုႏုိင္ပါတယ္။ ၁၉၅၈ ခုႏွစ္ကတည္းက စစ္မႈထမ္းခဲ့ရာမွာ ၂ဝ၄ဝ ျပည့္ႏွစ္မွ ႐ုပ္သိမ္းဖို႔ အစီအစဥ္ ရွိပါတယ္။ ဗီယက္နမ္စစ္က ေကာ္ေဇာ ဗံုးၾကဲမႈ Carpet Bombing လို႔ ေခၚတဲ့ ေနရာလပ္မရွိေအာင္ ဗံုးၾကဲႏုိင္ၿပီး၊ အျမင့္ၾကီး ပ်ံႏိုင္စြမ္းရွိတာေၾကာင့္ ေတာ္႐ံုတန္႐ံု ေျပျမင္ကေန ဒံုးပ်ံေတြ အလွမ္းမမီႏုိင္ပါ။ အာဖဂန္မွာ ဘင္လာဒင္တို႔ တိုရာဘိုရာ ေတာင္တန္းမွာ ပိတ္မိေနစဥ္ ဘီ ၅၂ ေတြက ဗံုးမိုး ရြာခ်ႏုိင္ခဲ့ပါတယ္။ ဘီ ၅၂ ေလယာဥ္ အုပ္စုကို အဂၤလိပ္အပိုင္ အိႏၵိယ သမုဒၵရာထဲရွိ ဒီဂိုဂါးစီးရား ကၽြန္းမွာ အေျခစိုက္ထားရာ၊ အာဖဂန္စစ္မွာ ကေန႔အထိ တိုက္ပြဲဝင္ေနဆဲပါ။ ဘီ ၅၂ ဗံုးၾကဲေလယာာဥ္ၾကီးေတြမွာ ကိုယ္ထည္ကသာ အရင္ဒီဇိုင္း က်န္ေတာ့တယ္၊ လွ်ပ္စစ္နဲ႔ စစ္လက္နက္ အားလံုးကေတာ့ ေခတ္မီလက္နက္ေတြပါ။ စစ္ေအးတိုက္ပြဲကာလမွာ ဘီ ၅၂ ေတြဟာ အလြန္ထိေရာက္တဲ့၊ အႏုျမဴဗံုး သယ္ေဆာင္ႏုိင္တဲ့ ဗံုးၾကဲေလယာဥ္ ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။

ကေန႔ေခတ္မွာ ေဝဟင္ထက္ ဓာတ္ဆီထည့္ႏုိင္မွ ေလယာဥ္ေတြ ေဝးေဝးပ်ံၿပီး၊ တုိက္ပြဲဝင္ႏုိင္မွာျဖစ္လို႔ ဒီအခန္းက႑ဟာလည္း ေလတပ္မွာ အေရးပါလာပါတယ္။ အဲဒီနည္းတူစြာ Airlift Command ဆိုတဲ့ ေလေၾကာင္း သယ္ယူပို႔ေဆာင္ေရးတပ္ဖြဲ႔ ေလအုပ္စုဟာလည္း အေရးပါလွပါတယ္။ ဘယ္စစ္တပ္မဆို စစ္ပြဲျဖစ္တာနဲ႔ လက္နက္နဲ႔ စစ္ပစၥည္း ေထာက္ပံ့ေရး logistic ဟာ အေရးပါလာရပါတယ္။ အေမရိကန္ ေလတပ္ သယ္ယူပို႔ေဆာင္ေရး အုပ္စုဟာ တကမၻာလံုးဆီ စစ္ပစၥည္းနဲ႔ စစ္လက္နက္ေတြကို အေရာက္ပို႔ေပးႏုိင္စြမ္း ရိွပါတယ္။ စီ ၅ လို႔ ေခၚတဲ့ ကမၻာ့အၾကီးဆံုး သယ္ယူပို႔ေဆာင္ေရး ေလယာဥ္ၾကီးဟာ တင့္ကားေတြ၊ ကားေတြကိုေတာင္ တင္ႏုိင္႐ုံမက ရဟတ္ယာဥ္ေတြကိုပါ သယ္ေဆာင္ႏုိင္ပါတယ္။ စစ္ေျမျပင္မွာ တပ္မအလိုက္ တင့္ကားေတြပါ ေရႊ႔ရမယ္ဆိုရင္ ဒီဧရာမ ေလယာဥ္ၾကီးေတြဟာ မရွိမျဖစ္ပါပဲ။ ဒါ့အျပင္ အေမရိကန္ ေလတပ္မွာ ဘိုရင္း စီ ၁၇ လို ေလယာဥ္ၾကီးေတြနဲ႔ တျခား သယ္ယူပို႔ေဆာင္ေရး ေလယာဥ္ေပါင္းစံု ရွိပါေသးတယ္။

အာဖဂန္စစ္ပြဲကို ေနတုိးက ဦးေဆာင္တာဝန္ယူရတဲ့အခါ ဂ်ာမဏီ စစ္တပ္မွာ အေမရိကန္လို Airlift Command မျပည့္စံုလို႔ ဆိုဗီယက္ အရပ္သားကုမၸဏီကို ငွားသံုးရပါတယ္။ အေမရိကန္ေလတပ္ၿပီးရင္ စစ္ေအးၿပိဳင္ဆိုင္မႈေၾကာင့္ ဆိုဗီယက္ေလတပ္ပဲ သယ္ယူပို႔ေဆာင္ေရး ေလယာဥ္အၾကီးစားေတြ ရွိပါတယ္။

အေမရိကန္ေလတပ္ရဲ႕ အထိေရာက္ဆံုး တီထြင္မႈတခုကေတာ့ ေအစီ ၁၃ဝ လို႔ ေခၚတဲ့ ေလယာဥ္ပါ။ အေမရိကန္ေလတပ္ရဲ႕ ေခၚေဝၚမႈ စနစ္အရ (ေအ) ဆိုတာက ေဝဟင္ကေန ေျမျပင္ဆီ ေထာက္ပံ့မႈကို ဆိုလိုပါတယ္။ (စီ) ဆိုတာက သယ္ယူပို႔ေဆာင္ေရး ေလယာဥ္၊ စီ ၁၃ဝ ဆိုတာက တကယ္ေတာ့ သိပ္မၾကီး သိပ္မေသးလွတဲ့ သယ္ယူပို႔ေဆာင္ေရး ေလယာဥ္ပါ။ စစ္တပ္အေခၚအေဝၚအရ Gunship ဆိုတာနဲ႔ ဘလက္ေဟာ့ခ္ Blackhawk ၊ အပါခ်ီ Apache တို႔လို ဆိုဗီယက္လုပ္ အမ္အုိင္ ၂၄ ဟိုင္း (Mi24 Hind) တို႔လို ေသနတ္ေပါင္းစံု တင္ထားတဲ့ တုိက္ခိုက္ေရး ရဟတ္ယာဥ္ေတြကို မ်က္စိထဲ ျမင္မိၾကမွာပါ။ ဂန္းရွစ္ ဆိုတာက ေသနတ္ေပါင္းစံု တင္ထားတဲ့ ေဝဟင္ကေန ေျမျပင္ပစ္ ေလယာဥ္။ တိုက္ေလယဥ္နဲ႔ ကြာတာက တိုက္ေလယဥ္ဆိုတာက ေရွ႕က ပစ္မွတ္ကိုပဲ တုိက္ခိုက္ဗံုးၾကဲၿပီး ျပန္ေထာင္တက္၊ တခါျပန္လွည့္ ဗံုးၾကဲေပါ့။ ဂန္းရွစ္ကေတာ့ ေလေပၚမွာ ပ်ံဝဲ အဘက္ဘက္ကို လွည့္ၿပီး တရစပ္ စက္ေသနတ္နဲ႔ ဆြဲေမႊ႔ႏုိင္တယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဂန္းရွစ္ဆိုရင္ ရဟတ္ယာဥ္နဲ႔ ဆက္ႏြယ္ေနတာပါ။ ဒီဂန္းရွစ္ေတြက ေျမျပင္အေထာက္အကူ သက္သက္ျဖစ္တာေၾကာင့္ ၾကည္းတပ္ဖြဲ႔ေတြ ေအာက္္မွာ တိုက္႐ိုက္ထားပါတယ္။

စီ ၁၃ဝ လို သိပ္မၾကီး၊ သိပ္မေသးတဲ့ သယ္ယူပို႔ေဆာင္ေရး ေလယာဥ္ကို ေဘးတဖက္တခ်က္မွာ စက္ေသနတ္ေတြ တင္၊ ပတ္ဝန္းက်င္မွာ ဘာရွိလဲဆိုတာ သိႏုိင္စြမ္းရွိတဲ့ အာ႐ုံုခံ sensor ေတြ တပ္၊ ညအေမွာင္ထဲမွာ ျမင္ႏုိင္တဲ့ အနီေအာက္ေရာင္ျခည္အာ႐ုံုခံ Infrared sensors ေတြ ျဖည့္႐ံုမက ၁ဝ၅ မီီလီမီတာ ေဟာင္ဝီဇာ အေျမာက္ၾကီးပါ တင္ၿပီး ေဝဟင္ကေန လွမ္းထုေတာ့ ေအစီ ၁၃ဝ ဂန္းရွစ္ဟာ ကမၻာေပၚမွာ ေၾကာက္စရာ အေကာင္းဆံုး ဂန္းရွစ္ျဖစ္လာတာေပါ့။ ေလယာဥ္ေဘာ္ဒီကို သံခ်ပ္ကာျဖစ္ေအာင္ ျဖည့္စြက္လိုက္ေတာ့ ရန္သူကို ေလေပၚကေန တရေဟာ ႏွိပ္ကြပ္ႏုိင္႐ံုမက ရန္သူ႔နယ္ေျမကို ညအေမွာင္ထဲမွာ ဝင္/ထြက္ႏုိင္တာေၾကာင့္ Special Operation လို႔ေခၚတဲ့ ကြန္မန္ဒိုလို အထူးတပ္ေတြရဲ႕ သည္းေျခၾကိဳက္ ဂန္းရွစ္ လာျဖစ္တာေပါ့။ A/H/U ေအ-အိတ္ခ်္-ယူ ဆိုၿပီး မ်ဳိးကြဲ အမ်ဳိးမ်ဳိး ရွိျပန္တယ္။ လက္ရွိ အာဖဂန္ စစ္ပြဲမွာေတာင္ ဒီေလယာဥ္ အကူရဖို႔ ေျမျပင္က စစ္ဗိုလ္ေတြဟာ အလုအယက္ ေတာင္းဆိုၾကရတယ္။ အေမရိကန္လို ေလတပ္မွာေတာင္ ပိုပိုလ်ံလ်ံ မရွိပါဘူး။

အခုေခတ္မွာ တဟုန္ထိုး လူၾကိဳက္မ်ား အသံုးတည့္လာတာကေတာ့ ေမာင္းသူမဲ့ ေလယာဥ္ေတြပါ။ ယူေအဗီ (UAV - Unmanned Aerial Vehicle) လုိ႔ ေခၚၾကပါတယ္။ ေလယာဥ္ေတြ ေပၚခါစက ေကာင္းကင္ကေန သတင္းစံုစမ္းဖို႔၊ ေဝဟင္ကေန ဓာတ္ပံု႐ိုက္ဖို႔ သံုးရာကေန မုိးေပၚက ဗံုးၾကဲခ်ႏုိင္တယ္၊ စက္ေသနတ္တပ္ ပစ္ႏိုင္တယ္လည္း သိၾကေရာ ေထာက္လွမ္းေရး ေလယာဥ္ကေန စစ္ေလယာဥ္ေတြ ျဖစ္ကုန္ၾကရတယ္။ ထိုနည္းတူစြာပဲ ယူေအဗီေတြဟာ ပထမေတာ့ ကေလးကစားစရာသာသာ ဗီဒီယိုကင္မရာ တပ္ထားတဲ့ ေလယာဥ္ အေသးစားပါပဲ။ ယူေအဗီေတြရဲ႕ အားသာခ်က္က ေလေပၚမွာ နာရီေပါင္းမ်ားစြာ ျပန္ဝဲႏုိင္တယ္။ ေလယာဥ္မႉး မပါတဲ့အတြက္ အႏၲရာယ္ နည္းတယ္၊ ေပးဆပ္ရမႈ နည္းတယ္။

အစကေတာ့ ဘင္လာဒင္တုိ႔ကို ေလေပၚကေန ေစာင့္ၾကည့္ဖို႔ သံုးတာပါ။ ေနာက္ ရန္သူကို ေအာက္တည့္တည့္မွာ ေတြ႔ေနရၿပီ၊ ဘာလုပ္မလဲဆိုတဲ့ ေမးခြန္းေပၚလာေတာ့ စစ္သားအေတြးနဲ႔ေတြးရင္ သုတ္သင္ပစ္ရမွာေပါ့။ ဒါေၾကာင့္ sidewinder လို႔ေခၚတဲ့ ေျမျပင္ပစ္ ဒံုးပ်ံတပ္ေပးလိုက္ေတာ့ ယူေအဗီေတြဟာ ထိေရာက္တဲ့ လက္နက္ ျဖစ္လာရတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ပိုၾကီးတဲ့ ယူေအဗီေတြ ေပၚလာရၿပီ။ Global Hawk ဂလိုဖယ္ေဟာ့က္ လို႔ အမည္ေပးထားတဲ့ ယူေအဗီဆိုရင္ ေလယာဥ္ေတြေလာက္ ၾကီးတာပဲ။ ေရတပ္က စမ္းသပ္ေနတဲ့ X-47B ဆိုရင္ ေလယာဥ္တင္သေဘၤာမွာ အဆင္းအတက္ လုပ္ႏုိင္ၿပီး ေလထဲမွာပါ ဓာတ္ဆီျဖည့္ႏိုင္မယ္တဲ့။ ယူေအဗီေတြရဲ႕ အားသာခ်က္ ေနာက္တခုက ေလယာဥ္က ကမၻာၾကီးရဲ႕ တဖက္ျခမ္းမွာ၊ ေလယာဥ္ေမာင္းသူက သက္ေတာင့္သက္သာ ေလေအးအခန္းထဲမွာ ဇိမ္နဲ႔ ေမာင္းႏုိင္တယ္။ ညေန ကေလးေတြကို ေက်ာင္းၾကိဳၿပီး အိမ္ျပန္လို႔ ရတယ္။ မိသားစုနဲ႔ ခြဲစရာ မလိုေတာ့ဘူး။

လက္ရွိ ဘင္လာဒင္တို႔ အေၾကာက္ဆံုးနဲ႔ အထိေရာက္ဆံုးက ဒီ ယူေအဗီေတြပဲ။ မျမင္ရတဲ့ ေကာင္းကင္ကေန အခ်ိန္ျပည့္ ေစာင့္ၾကည့္ေနႏုိင္တယ္။ ထြက္လာတာနဲ႔ အေဝးက လွမ္းထုလုိက္တာ ဒံုးဆို အသံၾကားေတာ့ အသက္ေပ်ာက္ေနၿပီ။ မွားထုမိတာေတြလည္း ခဏခဏပါပဲ။ ဘင္တို႔ကိုေတာ့ စီအိုင္ေအက တိုက္႐ိုက္ ကိုင္တယ္။ တခ်ဳိ႕ တုိက္ခ်င္ခိုက္ခ်င္စိတ္ ျပင္းျပတဲ့ ေလသူရဲေတြက ေနာင္ဆို ေလယာဥ္ေပၚေမာင္းတဲ့ ေလယာဥ္မႉးေတြ မလိုေတာ့မွာ၊ ေလ်ာ့နည္းသြားမွာကို စိုးရိမ္ေနၾကတယ္။

အေမရိကန္ေလတပ္အတြက္ အေရးၾကီးတဲ့ က႑တခုက အာကာသ Space ပဲ။ ဆိုဗီယက္နဲ႔ ၿပိဳင္ရတဲ့ စစ္ေအးကာလမွာ အာကာသကို စစ္ခင္းဖို႔အသံုးမခ်ေရး ဆိုတာက္ို အေလးေပးခဲ့ၾကေပမယ့္ တ႐ုတ္နဲ႔ ၿပိဳင္ရတဲ့ ဒီဘက္ေခတ္မွာေတာ့ အာကာသဟာလည္း စစ္ကြင္းျဖစ္ရေတာ့မယ္။ အေမရိကန္ေတြက ေရငုပ္သေဘၤာကေန ဒံုးပ်ံနဲ႔ ေလဟာျပင္ရွိ ၿဂိၤဳဟ္တုကို ပစ္ခ်ျပလိုက္တယ္။ တ႐ုတ္ကလည္း အားက်မခံ သူ႔ရဲ႕ ၿဂိၤဳဟ္တုကို ပစ္ခ်ျပျပန္တယ္။ ျပႆနာက ပ်က္စီးသြားတဲ့ ၿဂိၤဳဟ္တု အပိုင္းအစေတြက ေျမျပင္ေပၚ ျပန္က်လာတာ မဟုတ္ဘူး။ ေလဟာျပင္မွာ အမႈိက္အေနနဲ႔ ကမၻာၾကီးကို ပတ္လ်က္ရွိတယ္။

ကမၻာ့ပတ္ဝန္းက်င္ Environment ကို ေလးစားသူေတြအဖို႔ စိတ္တိုစရာ သိပ္ေကာင္းတယ္။

ပထမနဲ႔ ဒုတိယ ကမၻာစစ္တုန္းက မွန္ဘီလူးနဲ႔ ၾကည့္ၾကၿပီး ေနာက္တန္းက ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေတြ အမိန္႔ေပးၾကရတာ။ အခုက ပစ္မွတ္ထိတာကို ဗီဒီယိုကတဆင့္ ခ်က္ခ်င္း ျမင္ေတြ႔ၾကရတာ။ Network Centric Warfare ဆိုတဲ့ ဆက္သြယ္ေရးကို အသားေပးတဲ့ စစ္ဆင္ေရး သေဘာတရားကို ၁၉၉၈ ခုႏွစ္ကစၿပီး အေမရိကန္တပ္မေတာ္က ေဖာ္ထုတ္ခဲ့ၿပီး Command & Control လို႔ ေခၚတဲ့ ထိန္းခ်ဳပ္ျခင္းနဲ႔ အမိန္႔ေပးျခင္း စနစ္ဟာ အခုေခတ္မွာေတာ့ C4ISR လို႔ ေခၚတဲ့ ဆက္သြယ္ေရး ေထာက္လွမ္းေရး ကြန္ျပဴတာ အားလံုးဟာ ေပါင္းစံုလာၾကတယ္။ ပစ္လိုက္တဲ့ ဗံုးေတြဟာလည္း ဂ်ီပီအက္စ္လို႔ ေခၚတဲ့ ၿဂိဳၤဟ္တုစနစ္က ထိန္းခ်ဳပ္ေပးတာေၾကာင့္ ၿဂိဳၤဟ္တုေတြဟာ စစ္ေရးမွာ အေရးပါလာၾကရတယ္။

ဒါေၾကာင့္ ဝမ္းနည္းစရာ ေကာင္းတာက စစ္ေရးဟာ အာကာသအထိ ေရာက္လာရၿပီ။ ၿဂိဳၤဟ္တု ၿဂိဳၤဟ္တု အခ်င္းခ်င္း ပစ္ခ်တဲ့အဆင့္ မေရာက္ေသးေပမယ့္ ေျမျပင္ကေန ပစ္ခ်ဖို႔နဲ႔ ၿဂိဳၤဟ္တုအခ်င္းခ်င္း ပစ္တိုက္ၿပီး ဖ်က္ဆီးဖို႔ ျပင္ဆင္ေနၾကၿပီ။ ကမၻာၾကီးကို အကာအကြယ္ေပးေနတဲ့ အုိဇုန္းလႊာသာ ပိုပ်က္စီးခဲ့ရင္ ေနက အႏုျမဴ ဓာတ္ေရာင္ျခည္ေတြ တိုက္႐ိုက္က်ေရာက္ၿပီး လူေတြ အေသအေပ်ာက္ မ်ားလာၾကလိမ့္မယ္။

နာဆာက စြန္႔လႊတ္လိုက္တဲ့ ေမာင္းသူမဲ့ အာကာသယာဥ္ X-37B ကို အေမရိကန္ေလတပ္က လက္ဆင့္ကမ္း လက္ခံလိုက္ၿပီး စမ္္းသပ္မႈေတြ လုပ္ေနေလရဲ႕။ ေလတပ္ရဲ႕ အာကာသဌာနခ်ဳပ္က အုိဟာ႐ိုးရွိ ပက္တာစင္ Patterson ေလတပ္စခန္းမွာ ထားပါတယ္။

အေမရိကန္ တပ္မေတာ္မွာ ဘာလုပ္လုပ္ ၾကည္း-ေရ-ေလ ၃ ခုစလံုးမွာ တပ္ဆင္ႏုိင္ဖို႔ ၾကိဳးစားတယ္။ ဥပမာ အႏုျမဴလက္နက္ေတြကို တပ္ဆင္ေတာ့လည္း ၾကည္း-ေရ-ေလက သံုးႏိုင္ဖို႔ စီစဥ္ခဲ့ၾကတယ္။ လြန္ခဲ့တဲ့ ၁ဝ ႏွစ္ေလာက္က ေလဆာလက္နက္ သုေတသန လုပ္ၾကေတာ့လည္း ထိုနည္းလည္းေကာင္းပါပဲ။ ေလဆာ ဆိုတာက လွ်ပ္စစ္ကပဲ ထုတ္ႏုိင္တာ မဟုတ္ပါ။ ဓာတုေဗဒနည္းအရလည္း ထုတ္လုပ္ႏိုင္ပါတယ္။ မိမိနယ္ေျမထဲ က်ဴးေက်ာ္လာတဲ့ ဒံုးပ်ံကို ေလဆာနဲ႔ ပစ္ခ်မယ္ေပါ့။ ျပႆနာက အရွိန္နဲ႔ ဝင္လာတဲ့ ဒံုးပ်ံကုိ မွန္ေအာင္၊ ထိေအာင္ ပစ္ရတာ လြယ္တဲ့ အလုပ္ေတာ့ မဟုတ္ပါ။ ဟာဝိုင္ယီမွာ စမ္းတာ အခ်က္တိုင္း ပစ္မခ်ႏုိင္ဘူး။ ကုန္းေပၚမွာ ေအာင္ျမင္မွ သေဘၤာေပၚ တင္လို႔ရမွာကိုး။ ဒါေပမဲ့ ဓာတုေဗဒ နည္းအရ ထုတ္လုပ္ႏုိင္တဲ့ ေလဆာကို ဘိုရင္း ၇၄၇ ေပၚ တင္ၿပီး ပစ္တာ ေအာင္ျမင္မႈရတယ္။ အားနည္းခ်က္က ေလယာဥ္ပ်ံက ဒံုးပ်ံမလႊတ္ခင္ အနီးအနားမွာ ရွိေနရမယ္။ အေဝးပစ္ ဒံုးပ်ံဆိုတာကလည္း ခ်က္ခ်င္း ထပစ္လို႔ ရတာမဟုတ္။ ဒံုးပ်ံလႊတ္ဖို႔ ျပင္ဆင္ရတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေျမာက္ကိုရီးယားက အေမရိကန္ကို ပစ္ဖို႔ ျပင္ဆင္တာနဲ႔ ေလဆာလက္နက္ တပ္ဆင္ထားတဲ့ ဘုိရင္း ၇၄၇ ကို ေလေပၚတင္္ ေလဆာနဲ႔ ပစ္ခ်႐ံုပဲ။ ဒါေၾကာင့္ ေျမာက္ကိုရီးယား အႏုျမဴ လက္နက္ေလာက္ေတာ့ အေမရိကန္ေလတပ္က ပ်င္းေတာင္ ပ်င္းေသးတယ္လို႔ ေျပာႏုိင္ပါတယ္။ ျမန္မာေတြကေတာ့ ေျမာက္ကိုရီးယားကို အတုယူၿပီး စိတ္ကူးယဥ္ အဆင့္ပဲ ရွိပါေသးတယ္။

စစ္ေအးတုိက္ပြဲ ကာလမွာ အေမရိကန္ေကာ၊ ဆိုဗီယက္တို႔ကပါ MAD (Mutual Assured Destruction) ဆိုတဲ့ နင္ေရာ ငါပါ ေသမယ္ဆိုတဲ့ မဟာဗ်ဴဟာကို က်င့္သံုးခဲ့ၾကတယ္။ ႏွစ္ဖက္စလံုး စိုးရိမ္ၾကတာက အလစ္ အတုိက္ခံရမွာပဲ။ MAD ဆိုတာက အလစ္အတိုက္ခံရသည့္တုိင္ ျပန္တိုက္ႏုိင္တယ္ဆိုတဲ့ ဒုတိယ တံု႔ျပန္မႈကို အာမခံေပးဖို႔ပဲ။ ဒါေၾကာင့္ အႏုျမဴေရငုပ္သေဘၤာေတြဟာ ကမၻာတဝွန္း ကင္းလွည့္ေနၾကၿပီး၊ အခ်ိန္မေရြး ျပန္တိုက္ႏုိင္ေအာင္ စီစဥ္ခဲ့ၾကတယ္။ ထိုနည္းတူ အေမရိကန္ေလတပ္ကလည္း ဘိီ ၅၂ ေလယာဥ္ေတြဟာ ၂၄ နာရီ ေလေပၚမွာ ရွိေနၾကၿပီး၊ ဗိုလ္မႉးခ်ဳပ္ ဦးစီးတဲ့ ဘိုရင္း ၇ဝ၇ တစီးဟာ ေလေပၚမွာ အၿမဲတမ္း အဆင္သင့္ ရွိေနတယ္။ တကယ္လို႔ ဝါရွင္တန္ၿမိဳ႕ေတာ္ၾကီး ျပာက်ၿပီး၊ သမၼတနဲ႔ ပင္တဂြန္ မရွိေတာ့ရင္ေတာင္ ဆိုဗီယက္ေတြကို ျပန္တုိက္ႏုိင္ေအာင္ စီစဥ္ထားတာပါ။ ဥေရာပဘက္နဲ႔ ပစိဖိတ္ဘက္မွာ ေလယာဥ္ေတြကုိ ေလေပၚမွာ ၂၄ နာရီ တင္ထားတယ္။

ေၾကာက္စရာေတာ့ ေကာင္းတယ္။ တေယာက္ေယာက္က ႐ူးၿပီး ဗံုးၾကဲလိုက္ရင္ တတိယ ကမၻာစစ္ ျဖစ္ႏုိင္တယ္။ ဒါေပမဲ့ တေယာက္ထဲ သေဘာနဲ႔ ဗံုးေတြကို မေဖာက္ႏုိင္ေအာင္ စီမံထားပါတယ္။ ေလတပ္ရဲ႕ မဟာဗ်ဴဟာေျမာက္ ေလတပ္ရဲ႕ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးဌနခ်ဳပ္ Strategic Air Command (SAC) က အေဝးပစ္ ဒံုးပ်ံေတြကိုလည္း တာဝန္ယူရပါတယ္။ ၁၉၉၂ ေနာက္ပိုင္းမွာ SAC ကို ဖ်က္ၿပီး၊ က်န္တဲ့ ဌာနေတြနဲ႔ေရာ ပစ္လိုက္ၿပီ။ စစ္ေအးကာလ SAC အတြက္ အသံုးစရိတ္ အားလံုးေပါင္း ေဒၚလာ ဘီလ်ံ ၁၅ဝဝဝ ေက်ာ္ေက်ာ္ (၁.၅ ႀတီလ်ံ) ကုန္ခဲ့ေပမယ့္ အႏုျမဴစစ္ကုိ တားႏိုင္ခဲ့တယ္။

ဒါ့အျပင္ ေရာ္ကီေတာင္တန္းအတြင္း လႈိဏ္ေခါင္းေတြေဖာက္ၿပီး ေျမာက္အေမရိကတိုက္ ေလေၾကာင္း ကာကြယ္ေရး စစ္ဌာနခ်ဳပ္ NORAD ကို ထူေထာင္ထားတယ္။ ကေနဒါေျမာက္ဘက္ဆံုးမွာ ေရဒါေတြ တပ္ဆင္ထားတယ္။ အခုေတာ့ ဘင္လာဒင္တို႔ ေသာင္းက်န္းအၿပီးမွာ ဖြဲ႔လိုက္တဲ့ ေျမာက္ပိုင္းစစ္တိုင္း ေအာက္မွာ NORAD ကို ထည့္လိုက္ၿပီ။

ေနာက္ဆံုး ေလတပ္-ေရတပ္မွာ အေရးအၾကီးဆံုးက Search and Rescue လို႔ ေခၚတဲ့ ေလယာဥ္ ပစ္ခ်ခံရရင္ ကယ္တင္ဖို႔ အထူးတပ္ဖြဲ႔ေတြ ရွိတယ္။ အရင္တပတ္က လစ္ဗ်ားမွာ F15 တစီး စက္ခ်ဳိ႕ယြင္းၿပီး ပ်က္က်ေတာ့ ခ်က္ခ်င္း ကယ္ဆယ္ေရးတပ္ဖြဲ႔ေတြ ေရာက္လာတယ္။ ထိုနည္းတူ စစ္ေလယာဥ္မႉးေတြဟာ ပစ္ခ်ခံရရင္ ဘယ္လို အသက္ရွင္ေအာင္ ေနရမယ္ဆိုတာကို ေကာင္းေကာင္း ေလ့က်င့္ၾကရတယ္။ ေဘာ့စ္နီးယား စစ္ပြဲအတြင္းက အေမရိကန္ေလယာဥ္ ပစ္ခ်ခံရတယ္။ ဆာ့ဘ္ Serb လူမ်ဳိးေတြက ႐ုရွားေတြနဲ႔ အမ်ဳိးႏြယ္တယ္။ လူၾကမ္းစစ္သားေတြ ျဖစ္တယ္။ Scott F O’Grady ဆိုတဲ့ ေလယာဥ္မႉးဟာ ၁၉၉၅ ခုႏွစ္က သူ႔ရဲ႕ အက္စ္ ၁၆ အပစ္ခ်ခံရေတာ့ ရန္သူ႔နယ္ေျမမွာ ၆ ရက္ ပုန္းေရွာင္ရင္း ေနာက္ဆံုး မရိန္း ကယ္ဆယ္ေရး တပ္ဖြဲ႔ေတြက ရန္သူ႔အေရွ႕မွာ ပစ္ခတ္ၾကရင္း ကယ္ႏုိင္ခဲ့တာေၾကာင့္ နာမည္ေက်ာ္ သူရဲေကာင္း ျဖစ္ခဲ့ရတယ္။ ဒီ ၆ ရက္မွာ မိုးေရကို ေသာက္၊ ပုရြက္ဆိတ္ေလးေတြကို စားရင္း ရွင္သန္ႏုိင္ခဲ့တာ ေလတပ္ ေလ့က်င့္ေရး ေက်ာင္းက သင္ေပးလုိက္လို႔ေပါ့။

သာမန္အားျဖင့္ ေလယာဥ္ကပစ္တဲ့ ဗံုးေတြဟာ ေပါင္ ၂ဝဝဝ ဗံုးေတြပါပဲ။ ဒါေပမဲ့ လိုအပ္လာရင္ အသံုးျပဳဖို႔ဆိုၿပီး ဧရာမဗံုးၾကီးေတြ ရွိပါေသးတယ္။ ဘင္လာဒင္တို႔ တိုရာဘိုရာ Tora Bora ေတာင္မွာ ပိတ္မိေနေတာ့ ဒီဧရာမဗံုးၾကီးေတြကို သံုးခဲ့ၾကပါတယ္။ ေျမာက္ကိုရီးယားက အႏုျမဴဗံုး စမ္းသပ္မႈေတြ တုိးတက္လုပ္လာရာ ကြန္ဂရက္က အၾကီးဆံုး ဗံုးထုတ္လုပ္မႈကို အလ်င္အျမန္ ထုတ္ႏိုင္ေအာင္ ဘတ္ဂ်က္သတ္မွတ္ေပးခဲ့ပါတယ္။ ဒီဗံုးေတြမွာ ေျမေအာက္လႈိဏ္ေခါင္းေတြကို ၿဖိဳဖ်က္ႏုိင္ဖို႔ မဟုတ္ပါလား။ အၾကီးဆံုး ဗံုးမွာ ေပါင္ ၁၅ဝဝဝ ရွိတာေၾကာင့္ ၿမိဳ႕ေတြမွာ ေတြ႔ရတဲ့ ဘေလာက္တခုစာကို အသာေလး ဖ်က္ဆီးႏုိင္ပါတယ္။ ဒီဗံုးမ်ဳိးေတြကို သာမန္ ေလယာဥ္ေတြနဲ႔ မသယ္ႏုိင္ပါဘူး။ စီ ၁၃ဝ သယ္ယူပို႔ေဆာင္ေရး ေလယာဥ္ၾကီးေတြေပၚကေန ၾကဲခ်ရပါတယ္။

မတ္လ ၂၈ ရက္ေန႔ထုတ္ နယူးေယာက္တုိင္းမ္ သတင္းစာမွာပါတဲ့ အဲရစ္မစ္တ္ Eric Schmitt ရဲ႕ ေဆာင္းပါးမွာ ကေန႔ လစ္ဗ်ားမွာ အေမရိကန္ေလတပ္ အေသပစ္မွတ္ေတြအျပင္ လႈပ္ရွားေနတဲ့ ရန္သူ႔ပစ္မွတ္ေတြကို တုိက္ခိုက္ပံုကို ေဖာ္ျပထားပံုဟာ စိတ္ဝင္စားစရာ အလြန္ေကာင္းပါတယ္။ ရန္သူရဲ႕ ဆက္သြယ္ေရးေတြကို နားေထာင္ေနတဲ့ ေလယာဥ္ေတြက လႈပ္ရွားေနတဲ့ ရန္သူေတြကို ၾကားျဖတ္စက္ေတြမွာ ၾကားရရင္ လစ္ဗ်ား ေကာင္းကင္ေပၚ ကင္းလွည့္ေနတဲ့ ေမာင္းသူမဲ့ ဂလိုဖယ္ ေဟာက္ဆီ သတင္းေပးလိုက္ပါတယ္။ ဂလိုဖယ္ ေဟာက္က လႈပ္ရွားေနတဲ့ ရန္သူ႔ ေမာ္ေတာ္ယာဥ္ေတြရဲ႕ ေျမျပင္ေနရာ အတိအက်ကို ေျမျပင္ထိန္းခ်ဳပ္သူဆီ ျပန္သတင္းပို႔ပို႔ခ်င္း ထိန္းခ်ဳပ္စခန္းကေန လစ္ဗ်ားပစ္မွတ္ေတြကို ေဖာ္ထုတ္ထိန္းခ်ဳပ္ေပးေနတဲ့ ထိန္းခ်ဳပ္ဌာနဆီ ခ်က္ခ်င္း သတင္းပို႔လိုက္ၾကပါတယ္။ ထိန္းခ်ဳပ္ဌာနက ေအဝက္ AWAC ေတြဆီ ပစ္မိန္႔ေပးလိုက္ရင္ ေအဝက္ေတြက ေရွ႕တန္း ဗံုးၾကဲတိုက္ေလယာဥ္ အက္စ္ ၁၆ ေတြဆီ အေၾကာင္းၾကားလိုက္တာနဲ႔ လႈပ္ရွားေနတဲ့ ကဒါဖီရဲ႕ စစ္သား၊ တင့္ကားနဲ႔ အကူတပ္ေတြ ေခ်မႈန္းခံၾကရပါတယ္။

ဒါေပမဲ့ ဒီေလာက္ ထိေရာက္တဲ့ ေလတပ္ကို အသံုးျပရရင္ ကုန္က်စရိတ္က မေသးလွပါဘူး။ လစ္ဗ်ားမွာ ေနတိုး မဟာမိတ္ေတြ ၆ ရက္ ဗံုးၾကဲမႈအတြက္ ကုန္က်စရိတ္ဟာ ေဒၚလာ သန္း ၆ဝဝ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ အေမရိကန္ ႏုိင္ငံရဲ႕ အက်ဳိးကို မထိခိုက္ဘဲ ဘယ္ အေမရိကန္သမၼတကမွ အေမရိကန္စစ္သား တေယာက္ရဲ႕ အသက္ကို မစေတးႏုိင္ပါဘူး။ လစ္ဗ်ားရဲ႕ ဒုတိယၿမိဳ႕ေတာ္ ဘင္ဇာလီမွာ ေသြးေခ်ာင္းစီးလု အေျခအေနကိုေရာက္မွ ျပင္သစ္နဲ႔ အဂၤလိပ္ရဲ႕ ေတာင္းဆိုခ်က္ေၾကာင့္ အေမရိကန္တပ္ေတြက ပါဝင္ဦးေဆာင္ ပစ္ခတ္ေပးေပမယ့္ အခု ေနတိုးကို တာဝန္လႊဲကာ အေမရိကန္သေဘၤာတခ်ဳိ႕ ဆုတ္ခြါသြားပါၿပီ။ ေရရွည္စစ္ကို ေရွာင္ရွားဖို႔ ျဖစ္ပါတယ္။ လစ္ဗ်ားမွာ ႏုိင္ငံျခားတပ္ေတြ ဝင္ေရာက္တုိက္ခုိက္ေနတာကို တီဗီေပၚ ေတြ႔ၾကရတာ စိတ္ၾကြ စိတ္ကူးယဥ္ေနၾကတဲ့ ျမန္မာေတြကို သိေစခ်င္ပါတယ္။

အေမရိကန္ ေလတပ္မွာ စစ္သားဦးေရ ၃၃ဝဝဝ ေက်ာ္ ရွိၿပီး၊ ေလယာဥ္ေပါင္း ၅၅ဝဝ ေက်ာ္ ရွိတာေၾကာင့္ ကမၻာ့ အၾကီးဆံုး ေလတပ္မေတာ္ ျဖစ္တယ္။ ေရတပ္ရဲ႕ ေလတပ္က ေရွ႕တန္း တုိက္ခိုက္ေရးကိုပဲ ဦးစားေပးၿပီး ေလတပ္ကေတာ့ ေလနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ တာဝန္ေတြကို အကုန္ယူရပါတယ္။

ဆက္လက္ၿပီး တ႐ုတ္ေတြရဲ႕ J20 နဲ႔ တ႐ုတ္ ေလတပ္အေၾကာင္း၊ ျမန္မာေလတပ္နဲ႔ ထိုင္းေလတပ္တို႔ကို ယွဥ္ၿပီး တင္ျပေဆြးေႏြးပါ့မယ္။

စစ္တပ္ဆိုတာက ရန္သူကို လွည့္ဖို႔ အၿမဲစဥ္းစားေနရတာ။ တခ်ိန္ထဲမွာ မိမိ အစိုးရဆီက ဘတ္ဂ်က္မ်ားမ်ားက်ဖို႔ လုပ္ရေသးတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အင္တာနက္ေပၚမွာ ေတြ႔တိုင္း အမွန္ လုိ႔ မယူဆႏုိင္တာေတြ ရွိတယ္။ ဥပမာ ဂူဂယ္မွာ မစ္ ၂၉ အေၾကာင္း ႐ိုက္ၾကည့္ပါ။ အိႏၵိယ ေလတပ္က မစ္ ၂၉ ေတြဟာ အေမရိကန္ အက္(ဖ္) ၁၅ ေတြနဲ႔ ယွဥ္တိုက္တဲ့အခါမွာ အိႏၵိယ စစ္ေလယာဥ္မႉးေတြက အႏုိင္ရေၾကာင္းနဲ႔ အိႏၵိယ ေလယာဥ္မႉးေတြဟာ အေမရိကန္ ေလယာဥ္မႉးေတြထက္ ေလ့က်င့္ေရး အခ်ိန္ကို ပိုေပးၾကေၾကာင္း ေရးထားတာ ေတြ႔ရပါလိမ့္မယ္။

က်ေနာ္ ဘဝင္မက်ခဲ့ပါ။ အေၾကာင္းက ႐ုရွားေလတပ္မေတာ္မွာေကာ၊ အိႏၵိယ ေလတပ္မေတာ္မွာပါ စူကြိဳင္းရာ Su တိုက္ေလယာဥ္ေတြဟာ မီကိုရမ္ MiG ေတြထက္ သာလြန္ၾကၿပီး စူကြိဳင္းရာ ေလယာဥ္ေတြက ပထမတန္းစား တုိက္ေလယာဥ္ေတြ ျဖစ္တယ္။ အေမရိကန္ေလတပ္ဟာ စစ္ရည္ ဝ’တယ္၊ အေတြ႔အၾကံဳ အရွိဆံုး ေလတပ္ျဖစ္တယ္။ အိႏၵိယ ေလတပ္ဟာ ကမၻာမွာ နာမည္မၾကီးပါဘူး။ အစၥေရး ေလယာဥ္မႉးေတြလို နာမည္ရွိရင္ ေျပာစရာ မရွိပါ။ ေနာက္မွ စစ္ေလယာဥ္ေတြအေၾကာင္း ေဆြးေႏြးတဲ့ ဖိုရမ္တခုမွာ ေလတပ္ဒုဗိုလ္မႉးၾကီးေဟာင္း တဦးက ဝင္ေဆြးေႏြးရာမွာ ၿပိဳင္စဥ္က ကန္႔သတ္ခ်က္ေတြရွိေၾကာင္း၊ အဲဒီအခ်ိန္တုန္းက F22 ေတြကို ဘတ္ဂ်က္အရ မ်ားမ်ား မမွာဖို႔ ေတာင္းဆိုေနၾကေၾကာင္းနဲ႔ အိႏၵိယ ေလတပ္ကိုေတာင္ မႏုိင္ႏုိင္ရင္ ခက္ရေျခရဲ႕ ဆိုၿပီး ပညာျပတာလို႔ သူက ယူဆေၾကာင္း ေဆြးေႏြးလာပါတယ္။ စစ္တပ္ဆိုတာက အခက္သားလား၊ ရန္သူကို ျပႏုိင္မွ ေငြမ်ားမ်ား ေတာင္းလို႔ ေကာင္းတာကိုး။ အခုေတာ့ တ႐ုတ္ေတြရဲ႕ J20 က အေမရိကန္ ေလတပ္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေတြအတြက္ ေက်းဇူးတင္စရာပါ။

ပိုရွင္းသြားေအာင္ ဒီေနရာမွာျဖတ္ၿပီး အေမရိကန္ရဲ႕ တပ္မေတာ္ ဖြဲ႔စည္းပံုကို အရင္တင္ျပပါရေစ။

အေမရိကန္ႏုိင္ငံကို တည္ေထာင္ခဲ့ၾကတဲ့ ေတာ္လွန္ေရးသမားၾကီးေတြဟာ အင္မတန္မွ အေျမာအျမင္ ၾကီးၾကပါတယ္။ စစ္သားဟာ အရပ္သားေအာက္ ရွိရမွာကို သိသာေအာင္ သမၼတဟာ စစ္ေသနာပတိခ်ဳပ္လည္း ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ စစ္တပ္ဟာ သမၼတအာဏာစက္ေအာက္ တည္ရွိပါတယ္။ ကာကြယ္ေရးဝန္ၾကီးဟာ စစ္တပ္ကို အုပ္ခ်ဳပ္ျပဳစုပ်ဳိးေထာင္ေပးရသူ မွန္ေပမယ့္လည္း ႏုိင္ငံေတာ္ ကာကြယ္ေရး ကိစၥေတြကို ကိုင္တြယ္ဖို႔ သမၼတရဲ႕ လံုၿခံဳေရးေကာင္စီ ရွိပါတယ္။ သမၼတရဲ႕ အိမ္ျဖဴေတာ္မွာ လံုၿခံဳေရးေကာင္စီ႐ံုး သပ္သပ္ရွိၿပီး၊ သမၼတရဲ႕ လံုၿခံဳေရးေကာင္စီ အတိုင္ပင္ခံပုဂၢိဳလ္ ရွိပါတယ္။ အဲဒီလံုၿခံဳေရးေကာင္စီမွာ ကာကြယ္ေရး၊ ႏုိင္ငံျခားေရး၊ တရားေရး၊ အခု ျပည္တြင္း လံုၿခံဳေရးဝန္ၾကီးေတြ ပါဝင္ၾကပါတယ္။ သက္ဆိုင္ရာ ဝန္ၾကီးဌာနေတြရဲ႕ ေပၚလစီ တင္ျပခ်က္ေတြကို ဘက္မလိုက္ဘဲ ျဖစ္သင့္ျဖစ္ထုိက္တဲ့ ေပၚလစီေတြကို ေဖာ္ထုတ္ကာ၊ သမၼတက ေရြးခ်ယ္ႏုိင္ေအာင္ ၿငိွႏႈိင္းတင္ျပရျခင္းဟာ သမၼတ လံုၿခံဳေရးေကာင္စီ အတိုင္ပင္ခံ အရာရွိရဲ႕ အဓိက တာဝန္ ျဖစ္ပါတယ္။

အေမရိကန္ တပ္မေတာ္မွာ ၾကည္းတပ္-ေရတပ္-ေလတပ္နဲ႔ မရိန္း (ကမ္းေျခတက္တပ္) ဆိုၿပီး အဂၤါ ၄ ပိုင္း ရွိပါတယ္။ ၾကည္း-ေရ-ေလမွာ စစ္ဦးစီးခ်ဳပ္ေတြက ဦးစီးၿပီး၊ မရိန္းကေတာ့ ေရတပ္နဲ႔ တြဲလ်က္တည္ရွိရလို႔ အၾကီးအကဲအဆင့္ Marine Commandant ကပဲ အုပ္ခ်ဳပ္ရပါတယ္။ ေရတပ္ဦးစီးခ်ဳပ္ကိုေတာ့ Chief of Naval Operation လို႔ ေခၚပါတယ္။ ဒီ စစ္ဦးစီးခ်ဳပ္ေတြပါတဲ့ စစ္ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေတြအဖြဲ႔ကို ပူးတြဲစစ္ဦးစီးခ်ဳပ္မ်ားအဖြဲ႔ Joint Chiefs of Staff (JCS) လို႔ ေခၚပါတယ္။ ဒီအဖြဲ႔ရဲ႕ ဥကၠ႒နဲ႔ ဒုဥကၠ႒ကို သမၼတက ေရြးခ်ယ္ၿပီး၊ အထက္လႊတ္ေတာ္ (ဆီးနိတ္) က အတည္ျပဳရပါတယ္။ ဒီ JCS မွာ ဥကၠ႒၊ ဒုဥကၠ႒၊ ၾကည္း-ေရ-ေလနဲ႔ မရိန္း အၾကီးအကဲတို႔ ပါဝင္ပါတယ္။ JCS ဥကၠ႒ ဟာ သမၼတရဲ႕ အျမင့္ဆံုး စစ္ဖက္ေရးရာ အၾကံေပးပုဂၢိဳလ္ပါ။

ျမန္မာစစ္တပ္မွာ တပ္မ၊ တပ္ရင္းအဆင့္ General Staff ကို အတိုေကာက္ ဂ်ီဝမ္း G1 ၊ ဂ်ီတူး G2 ေခၚသလုိမ်ဳိး ဒီအဆင့္ျမင့္ အဖြဲ႔မွာ တာဝန္ထမ္းေဆာင္ရတဲ့ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေတြကို ေဂ်ဝမ္း J1 ၊ ေဂ်တူး J2 လို႔ ေခၚၾကပါတယ္။

စာဖတ္သူမ်ား အထူးသတိျပဳေစလိုတာက - ပူးတြဲစစ္ဦးစီးခ်ဳပ္မ်ားအဖြဲ႔ရဲ႕ ဥကၠ႒ဟာ (ရာထူး) သာ ရွိေသာ္လည္း အာဏာ မရွိပါ။ စစ္တပ္ကို ခ်ဳပ္ကိုင္တဲ့၊ ေစခိုင္းတဲ့ အာဏာဟာ သမၼတဆီမွာသာ ရွိပါတယ္။ တပ္မႉးေတြကို ေစခိုင္းတဲ့ Command Power ဟာ သမၼတမွတဆင့္ ကာကြယ္ေရးဝန္ၾကီးမွာ ရွိပါတယ္။

ဒီ Command Power ဟာ စစ္တပ္ကို ကိုင္တြယ္ရာမွာ အေရးပါတာေၾကာင့္ အေသးစိတ္ ေဆြးေႏြးပါရေစ။

အေမရိကန္ စစ္တပ္ဖြဲ႔စည္းပံုမွာ အရပ္သား သမၼတဟာ စစ္ေသနာပတိ။ သူ႔ေအာက္မွာ သမၼတရဲ႕ လံုၿခံဳေရးေကာင္စီ ရွိပါတယ္။ တပ္မႉးေတြကို ေစခိုင္းတဲ့ Command Power ကို သမၼတက တိုက္႐ိုက္ေသာ္၎၊ ကာကြယ္ေရးဝန္ၾကီးကတဆင့္ေသာ္၎ ေစခိုင္းပါတယ္။

အေမရိကန္စစ္တပ္ဟာ တုိက္စစ္ Offensive ကုိ ဦးစားေပးတဲ့ စစ္တပ္ျဖစ္ပါတယ္။

ဒါေၾကာင့္ အေမရိကန္ စစ္တိုင္းေတြဟာ ကမၻာ့ပထဝီ အေနအထားအရ ဖြဲ႔စည္းထားပါတယ္။ ဥပမာ စစ္ေအးကာလက အေရးအၾကီးဆံုး စစ္ေျမျပင္ဟာ ဥေရာပတိုက္ပါ။ ဥေရာပစစ္တုိင္း European Command ဟာ အေရးအၾကီးဆံုး ျဖစ္ၿပီး၊ NATO ရဲ႕ စစ္ေသနာပတိလည္း ျဖစ္ပါတယ္။ ပစိဖိတ္စစ္ေဒသအတြက္ ပစိဖိတ္စစ္တိုင္း Pacific Command ရွိပါတယ္။ ဒီစစ္တုိင္းဟာ ဂ်ပန္မွာ ရွိပါတယ္။ လက္တင္ အေမရိကားအတြက္ ေတာင္ပိုင္းတိုင္း Southern Command ရွိၿပီး၊ ဖေရာ္ရီဒါျပည္နယ္ မာရာမီမွာ ရွိပါတယ္။ အေရွ႕အလယ္ပိုင္းအတြက္ အလယ္ပိုင္းစစ္တိုင္း Central Command ရွိပါတယ္။ ဒီဌာနခ်ဳပ္ကိုလည္း ဖေရာ္ရီဒါျပည္နယ္ တင္ပါ မက္ဒါလ္ ေလတပ္စခန္းမွာ ဖြင့္ထားပါတယ္။ အီရန္နဲ႔ ဆိုဗီယက္တို႔ အာဖဂန္ကို ဝင္သိမ္းအၿပီး ၁၉၈၃ ခုႏွစ္က်မွ ဖြဲ႔စည္းခဲ့တာပါ။ ၉-၁၁ ၿပီးမွ စစ္တိုင္း ၂ ခု တိုးလာတယ္။ အေမရိကန္ လံုၿခံဳေရးအတြက္ ေျမာက္ပိုင္းစစ္တိုင္း (ပက္တဆင္ ေလတပ္စခန္း) နဲ႔ အာဖရိက စစ္တိုင္း (စတူးဂတ္ - ဂ်ာမဏီ) တို႔ ျဖစ္ပါတယ္။

အေမရိကန္စစ္ တိုင္း ၆ ခုရွိရာ စစ္တိုင္းေတြဟာ သာမန္အားျဖင့္ ေဒသပိုင္ဆိုင္ခြင့္သာ ရွိပါတယ္၊ စစ္တပ္မရွိပါ။ ေျမာက္ပိုင္းစစ္တိုင္းဟာ အေမရိကန္ လံုၿခံဳေရးအတြက္ ျဖစ္ပါတယ္၊ ဖြဲ႔စည္းပံု ထူးျခားပါတယ္။ သာမန္အားျဖင့္ မိမိစစ္တုိင္းအတြင္း ျဖစ္ႏုိင္ေျခေတြကို စဥ္းစားကာ စစ္ပြဲစီမံကိန္း ျပင္ထားရပါတယ္။ ဥပမာ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ျပႆနာ ျဖစ္ခဲ့ေသာ္ စစ္ေရးအရ ဝင္ကူရေအာင္ သမၼတက ဆံုးျဖတ္ခဲ့ရင္ တိုက္ပြဲစီမံကိန္း ရွိေနရပါမယ္။ မိမိတပ္ေတြ ဘယ္မွာထားမယ္၊ မဟာမိတ္က ဘယ္သူ စသျဖင့္ အားလံုး အဆင္သင့္ ျဖစ္ေနရပါမယ္။ ဒါ ပစိဖိတ္စစ္တုိင္းရဲ႕ တာဝန္ပါ။ ဒါ့ေၾကာင့္ ႏွစ္စဥ္ႏွစ္တိုင္း ပစိဖိတ္စစ္တိုင္းက ဦးစီးၿပီး၊ Cobra စစ္ဆင္ေရးကို လုပ္တာပါ။

ဒီမွာျဖတ္ၿပီး အေမရိကန္ တပ္မေတာ္ ဖြဲ႔စည္းပံုကို သိဖို႔ လုိပါတယ္။

အေမရိကန္ တပ္မေတာ္မွာ အၿမဲတမ္းတပ္ Regular Army ရယ္၊ ေနရွင္နယ္ နယ္ေစာင့္တပ္ National Guard နဲ႔ အရံတပ္ရင္း Reserve ဆိုၿပီး ခြဲထားပါတယ္။