ေလးစားအားက်ဖြယ္ ထက္ျမက္ေသာ အမ်ဳိးသမီးမ်ား (၂)

ဧရာ၀တီ

ၿပီးခဲ့သည့္ မတ္လ ၈ ရက္ေန႔တြင္ က်ေရာက္ေသာ ႏိုင္ငံတကာ အမ်ဳိးသမီးမ်ားေန႔ကို ကမာၻတဝွမ္းတြင္ အထိမ္းအမွတ္ အခမ္းအနားမ်ား က်င္းပ၍ ႀကဳိဆုိခဲ့ၾကၿပီး ကမာၻ႔လူဦးေရ၏ ထက္ဝက္ခန္႔႐ွိေသာ အမ်ဳိးသမီးမ်ား၏ ေအာင္ျမင္မႈမ်ားႏွင့္ ၎တုိ႔ ေတြ႔ႀကဳံရင္ဆုိင္ေနရသည့္ အခက္အခဲမ်ားကုိ အသိအမွတ္ျပဳခဲ့ၾကသည္။

ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္မူ အမ်ဳိးသမီးတေယာက္သည္ တျခားသူမ်ား အားလုံးထက္ အမ်ဳိးသားေရး အသိစိတ္အေပၚ လႊမ္းမုိးမႈ ႐ွိေနသည္မွာ ျငင္းစရာမလုိသည့္ အခ်က္ပင္ ျဖစ္သည္။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္သည္ ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ ျပည္သူ႔ ေခါင္းေဆာင္ အျဖစ္ အမ်ားက တညီတၫြတ္တည္း သတ္မွတ္ထားသလုိ ျပည္ပတြင္လည္း မ်ားစြာ ေလးစားျခင္း ခံရသူ ျဖစ္သည္။

ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္သည္ သူ႔ပါတီျဖစ္ေသာ အမ်ိဳးသား ဒီမိုကေရစီ အဖြဲ႔ခ်ဳပ္ (NLD) ႏွင့္ ႏုိင္ငံအား ႏုိင္ငံေရး နယ္ေျမသစ္ဆီသုိ႔ လမ္းျပ ေခၚေဆာင္သြားရန္ ျပင္ဆင္ေနသည့္ အေလ်ာက္ ၿပီးခဲ့သည့္ ၂၀၁၅ ႏုိဝင္ဘာ ေ႐ြးေကာက္ပြဲတြင္ NLD အား မဲေပးခဲ့ၾကသူ ျပည္သူမ်ား၏ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ကုိ ထမ္းပုိးထားသည္။

ေခတ္၏ စိန္ေခၚမႈမ်ားကုိ ရင္ဆုိင္ေျဖ႐ွင္းရင္း ႏုိင္ငံ၏ လူမူေရးႏွင့္ ႏုိင္ငံေရးဘဝမ်ား တုိးတက္ဖြံ႔ၿဖိဳးေရး ကူညီေဖာ္ေဆာင္ ေပးခဲ့သည့္ အမ်ဳိးသမီးမ်ား ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ ေခတ္အဆက္ဆက္ ေပၚေပါက္ခဲ့ေသာ္လည္း တခါတရံတြင္ ၎တုိ႔သည္ အေမ့ခံမ်ား ျဖစ္ခဲ့ၾကသည္။

၂၀ ရာစု အေစာပုိင္းတြင္ ျမန္မာႏုိင္ငံ ကုိလုိနီအုပ္ခ်ဳပ္ေရး လက္ေအာက္အတြင္း အမ်ဳိးသမီးမ်ားသည္ အမ်ဳိးသားေရး လႈပ္႐ွားမႈတြင္ တက္ႂကြစြာ ပါဝင္ခဲ့ၾကၿပီး ထုိလႈပ္႐ွားမႈ၏ ရလဒ္အျဖစ္ ၁၉၄၈ ခုႏွစ္တြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံသည္ လြတ္လပ္ေရး ရခဲ့သည္။ သိပ္မၾကာေသးခင္ ကာလတြင္လည္း လူတန္းစားအသီးသီးႏွင့္ တုိင္းရင္းသားလူမ်ဳိးစု အသီးသီးမွ အမ်ဳိးသမီးမ်ားသည္ ႏုိင္ငံ၏ ဒီမိုကေရစီ ေဖာ္ေဆာင္ေရးႏွင့္ လူမႈေရးညီမွ်ေရးဆုိင္ရာ ၾကဳိးပမ္းမႈမ်ားတြင္ အေရးပါေသာ အခန္းက႑မ်ားမွ ပါဝင္ခဲ့ၾကသည္။

အမ်ဳိးသမီး အမ်ားအျပားသည္ ႀကီးမားေသာ အတားအဆီးမ်ားကုိ ေက်ာ္လႊား၍ စီးပြားေရး၊ အႏုပညာ၊ ပညာေရး၊ ေဖ်ာ္ေျဖေရးစသည့္ နယ္ပယ္ အမ်ားအျပားတြင္ ဦးေဆာင္သူမ်ား ျဖစ္လာခဲ့ၾကသည္။

လြန္ခဲ့သည့္ ဆယ္စုႏွစ္ ၂ ခုအတြင္း ဧရာဝတီ သတင္းဌာန၏ မဂၢဇင္း၊ ဂ်ာနယ္ႏွင့္ အြန္လုိင္း မီဒီယာတုိ႔တြင္ ေဖာ္ျပခဲ့ဖူးၿပီး လက္႐ွိအခ်ိန္ထိလည္း ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ဒီမိုကေရစီ ေဖာ္ေဆာင္ေရးတြင္ အေရးပါေသာ အခန္းက႑မွ ဆက္လက္ ပါဝင္ေနသည့္ အမ်ဳိးသမီး တခ်ဳိ ႔ကို မွတ္တမ္းတင္ ေဖာ္ျပ လုိက္ပါသည္။

ေဒၚတင္အိ

၃၅ ႏွစ္တာ ေရွ႕ေနအျဖစ္ အသက္ေမြး၀မ္းေၾကာင္းခဲ့သည့္ မြန္ျပည္နယ္ သံျဖဴဇရပ္ၿမိဳ႕နယ္ ျပည္နယ္ လႊတ္ေတာ္အမတ္ ေဒၚတင္အိသည္ ျမန္မာႏုိင္ငံ မြန္ျပည္နယ္ လႊတ္ေတာ္တြင္ ပထမဆုံး အမ်ိဳးသမီး လႊတ္ေတာ္ဥကၠ႒ ျဖစ္လာခဲ့သည္။

ဒီမိုကေရစီ ရရွိေရး မဆုတ္မနစ္ ႀကိဳးပမ္းခဲ့ေသာ အသက္ ၇၀ အရြယ္ ေဒၚတင္အိက မြန္ျပည္နယ္တြင္ ဥပေဒေရးရာ ျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲေရးအတြက္ ၎တာ၀န္ကို အသံုးျပဳကာ အားေပးေထာက္ခံသြားမည္ဟု ေျပာသည္။ လက္ရွိတြင္လည္း ယခင္ ျပည္နယ္ လႊတ္ေတာ္က အတည္ျပဳခဲ့ေသာ ဥပေဒမ်ားနွင့္ အတည္မျပဳရေသးေသာ ဥပေဒမ်ားကုိ ျပန္လည္ သုံးသပ္လ်က္ရွိသည္။

“ဥပေဒက အုပ္ခ်ဳပ္သူေတြအတြက္ မဟုတ္ဘူး။ ျပည္သူလူထုရဲ႕ အခြင့္အေရးကုိ ကာကြယ္ေပးႏုိင္မယ့္ ဥပေဒမ်ဳိးေတြ၊ ျပည္နယ္ ေကာင္းစားေစဖို႔ လုပ္မယ္” ဟု ေဒၚတင္အိက ဧရာဝတီသုိ႔ ၿပီးခဲ့သည့္လက ေျပာသည္။

၁၉၈၈ ခုႏွစ္ကတည္းက အမ်ိဳးသားဒီမုိကေရစီ အဖြဲ႕ခ်ဳပ္ (NLD) အဖြဲ႔၀င္ တေယာက္ျဖစ္ေသာ ေဒၚတင္အိ၏ ပထမဆံုး အေတြ႔အႀကံဳက ၁၉၉၀ ခုႏွစ္ ေရြးေကာက္ပြဲတြင္ မြန္ျပည္နယ္မွ ၀င္ေရာက္ ယွဥ္ၿပိဳင္ခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။ သုိ႔ေသာ္ မြန္အမ်ဳိးသား ဒီမိုကရက္တစ္ တပ္ဦးမွ ၿပိဳင္ဘက္ကို ရႈံးနိမ့္ခဲ့သည္။

NLD အစုိးရသည္ အုပ္ခ်ဳပ္မႈစနစ္အျပင္ ျပည္သူလူထု၏ စိတ္ဓာတ္ကုိ ေျပာင္းလဲရန္ အခြင့္အေရး တရပ္ျဖစ္ေၾကာင္း ေဒၚတင္အိက ရႈျမင္သည္။

“က်မတို႔ရဲ႕ စိတ္ဓာတ္ေတြကို ေျပာင္းရပါမယ္။ ဒီမုိကေရစီစနစ္နဲ႔အညီ ေနထုိင္ရပါမယ္” ဟု ေဒၚတင္အိက ဆိုသည္။

ေဒၚဇင္မာေအာင္

ၿပီးခဲ့သည့္ႏွစ္ ေရြးေကာက္ပြဲတြင္ NLD ပါတီ၏ ေရြးေကာက္ခံ လႊတ္ေတာ္အမတ္ တေယာက္ ျဖစ္မလာခင္ကတည္းက ေဒၚဇင္မာေအာင္သည္ လူ႔အခြင့္အေရး တက္ၾကြလႈပ္ရွားသူ တေယာက္အေနျဖင့္ ေထာင္ ၁၁ ႏွစ္ က်ခံခဲ့ရသည့္အတြက္ လူသိမ်ားခဲ့သည္။

အသက္ ၄၀ အရြယ္ ေဒၚဇင္မာေအာင္သည္ လက္ရွိတြင္ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္၌ ရန္ကင္းၿမိဳ႕နယ္ ကုိယ္စားျပဳ တက္ေရာက္ေနၿပီး ျပည္သူ႔ေရးရာ စီမံခန္႔ခြဲမႈ ေကာ္မတီတြင္လည္း အဖြဲ႔၀င္တေယာက္အျဖစ္ တာ၀န္ ထမ္းေဆာင္ေနသည္။

လႊတ္ေတာ္တြင္း အေခ်အတင္ ေဆြးေႏြးမႈတခုတြင္ ေဒၚဇင္မာေအာင္က မူးယစ္ေဆး၀ါး အျမစ္ျပတ္ သုတ္သင္ရွင္းလင္းေရး အစီအစဥ္အား ျပန္လည္ ဆန္းစစ္ရန္ အစုိးရကုိ တုိက္တြန္းခဲ့သည္။ “ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ လွ်ပ္စစ္မီးမရဘူး။ ဒါေပမယ့္ မူးယစ္ ေဆး၀ါးေတြက လြယ္လြယ္ကူကူ ရေနတယ္” ဟု လည္း ေဒၚဇင္မာေအာင္က ေထာက္ျပခဲ့သည္။

ကုိးကြယ္ရာ ဘာသာမတူသူခ်င္း ထိမ္းျမားလက္ထပ္ျခင္းကုိ အဓိက တားျမစ္ထားေသာ အျငင္းပြားဖြယ္ရာ မ်ိဳးေစာင့္ဥပေဒကုိ ေ၀ဖန္ေျပာၾကားခဲ့သည့္အတြက္ အစြန္းေရာက္ အမိ်ဳးသားေရး အဖြဲ႔အစည္းမ်ားက ေဒၚဇင္မာေအာင္အား ဆဲေရးတုိင္းထြာေသာ အီးေမးလ္မ်ား ပုိ႔ျခင္းႏွင့္ အသက္အႏၱရာယ္ ၿခိမ္းေျခာက္ျခင္းမ်ား ျပဳလုပ္ခဲ့သည္။

“ဒီ ဥပေဒၾကမ္းကို လက္ခံႏုိင္ဖြယ္ရာ မရွိပါဘူး။ ဘာျဖစ္လုိ႔လဲဆုိေတာ့ ဒီဥပေဒၾကမ္းက အမ်ိဳးသားေရးနဲ႔ ဘာသာေရး အစြန္းေရာက္ ၀ါဒေတြအေပၚမွာ အေျခခံထားတယ္။ ၿပီးေတာ့ လူဦးတေယာက္ခ်င္းစီရဲ႕ လြတ္လပ္ခြင့္၊ အထူးသျဖင့္ အမ်ိဳးသမီးေတြရဲ႕ ကုိယ္ပုိင္ေရြးခ်ယ္ခြင့္ကုိ ၀င္စြက္ဖက္သလုိ ျဖစ္ေနတယ္” ဟု ေဒၚဇင္မာေအာင္က ေျပာသည္။

ေဒၚဇင္မာေအာင္သည္ ရန္ကုန္ ႏုိင္ငံေရးသိပၸံေက်ာင္းကုိ ပူးတြဲ တည္ေထာင္သူတဦး ျဖစ္သည္။ ထုိ႔အျပင္ ျမန္မာႏိုင္ငံ ဒီမုိကေရစီ စနစ္ဆီ ဦးတည္ေနခ်ိန္ အမ်ိဳးသမီးမ်ား ပါ၀င္ေရးကုိ အားေပးရန္အတြက္ Rainfall အဖြဲ႔အစည္းကုိလည္း တည္ေထာင္ခဲ့သည္။

လူ႔အခြင့္အေရးအတြက္ အခ်ိန္အေတာ္ၾကာ လႈပ္ရွားခဲ့သည့္အတြက္ ေဒၚဇင္မာေအာင္သည္ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္တြင္ ႏိုင္ငံတကာ အမ်ဳိးသမီးသတိၱရွင္ဆု (International Woman of Courage) ဆုကုိ ခ်ီးျမင့္ခံခဲ့ရၿပီး ၂၀၁၄ ခုႏွစ္ ကမၻာ့စီးပြားေရးဖိုရမ္၌ ကမာၻ႔လူငယ္ ေခါင္းေဆာင္အျဖစ္ ေရြးခ်ယ္ခံခဲ့ရသည္။

ေဒၚသႏၲာ

၂၀၁၄ ခုႏွစ္တြင္ တပ္မေတာ္မွ ထိန္းသိမ္းထားစဥ္အတြင္း ေသဆံုးခဲ့ေသာ သူ၏အမ်ဳိးသား ကုိပါႀကီးႏွင့္ ပတ္သက္၍ အမွန္တရားအတုိင္း ျဖစ္ေစရန္ ေတာင္းဆုိ ေဆာင္႐ြက္မႈမ်ားေၾကာင့္ ထင္ရွားလာသူ ေဒၚသႏၲာသည္ ယခင္ကတည္းကပင္ ႏုိင္ငံေရး တက္ႂကြလႈပ္႐ွားသူ တေယာက္ ျဖစ္သည္။

သူသည္ တရားမွ်တမႈ၊ အမ်ဳိးသမီး အခြင့္အေရးႏွင့္ လယ္ယာေျမ သိမ္းဆည္းမႈ ကိစၥမ်ားတြင္ တက္ႂကြစြာ ေဆာင္႐ြက္မႈမ်ားေၾကာင့္ ထင္႐ွားၿပီး အမ်ဳိးသမီးမ်ားႏွင့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ကြန္ရက္ကုိ ပူးတြဲတည္ေထာင္ခဲ့သူ တဦး ျဖစ္သည္။

၂၀၁၅ ခုႏွစ္ ႏို၀င္ဘာလ ေ႐ြးေကာက္ပြဲတြင္ အႏုိင္ရခဲ့ၿပီးေနာက္ ေဒၚသႏၲာသည္ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ အမတ္တေယာက္ ျဖစ္လာၿပီး ၿပီးခဲ့သည့္လတြင္ လႊတ္ေတာ္၏ ႏုိင္ငံသားမ်ား၏ မူလအခြင့္အေရး ေကာ္မတီ အဖြဲ႔ဝင္အျဖစ္ ခန္႔အပ္ျခင္း ခံရသည္။

“အခုေတာ့ အခြင့္အေရးေတြ ပုိရလာေတာ့မယ္လုိ႔ ထင္တယ္။ ႏုိင္ငံသား အခြင့္အေရးအတြက္ ျပည္ထဲေရးဝန္ႀကီးဌာနတုိ႔၊ တရားေရးတုိ႔နဲ႔ ပူးေပါင္း ေဆာင္႐ြက္တာမ်ဳိးေပါ့” ဟု လႊတ္ေတာ္ ႏုိင္ငံသားမ်ား၏ မူလအခြင့္အေရး ေကာ္မတီအဖြဲ႔ဝင္ အျဖစ္ ခန္႔အပ္ျခင္းခံရျခင္းႏွင့္ ပတ္သက္ၿပီး ေဒၚသႏၲာက ေျပာသည္။

ေဒၚသႏၲာ၏ အမ်ဳိးသား ေသဆုံးမႈႏွင့္ ပတ္သက္သည္ဟု ယူဆျခင္းခံရသည့္ စစ္သားႏွစ္ေယာက္အား စစ္ခုံ႐ုံးက လႊတ္ေပးခဲ့ေသာ္လည္း အမွန္တရားကုိ ေဖာ္ထုတ္ေပးရန္ သူ၏ ေတာင္းဆုိမႈမ်ားေၾကာင့္ ေနာက္ပုိင္းတြင္ သတင္းေထာက္ ကုိပါႀကီးမွာ တပ္မေတာ္မွ ထိန္းသိမ္းထားစဥ္အတြင္း ေသနတ္ျဖင့္ ပစ္ျခင္းခံခဲ့ရေၾကာင္း တပ္မေတာ္၏သမုိင္းတြင္ ပထမဆုံး အႀကိမ္အျဖစ္ ဝန္ခံခဲ့ရသည္။

“က်မ အမ်ဳိးသားအတြက္ တရားမွ်တမႈကုိ ႐ွာေဖြေပးႏုိင္မယ္ဆုိရင္၊ သူ႔လုိမ်ဳိး လူမသိသူမသိ အသတ္ခံလုိက္ရတဲ့ သူေတြအတြက္ အမွန္တရား ေပၚေပါက္လာမယ္ဆုိရင္ ဒီလုိအျဖစ္မ်ဳိးေတြ ေနာက္ထပ္မျဖစ္ေအာင္ က်မတုိ႔ ကာကြယ္ႏုိင္ပါလိမ့္မယ္” ဟုု ေဒၚသႏၲာက ေျပာခဲ့ဖူးသည္။