“ဒီဇုိင္နာေတြက သူေဌးေတြ မဟုတ္ဘူး”

မစပ္စု

ကခ်င္တိုင္းရင္းသူ ဒီဇိုင္နာ ဆန္းေဘာက္ရာဟာ ၂၀၀၅ ခုႏွစ္ကတည္းက စတင္ၿပီး Shayi အမည္နဲ႔ လက္ျဖစ္ အမ်ိဳးသမီး အဝတ္အထည္ ေတြကို ဖန္တီး ေရာင္းခ်ေနသူ ျဖစ္ပါတယ္။ Shayi ဆိုတာ ကခ်င္ဘာသာစကားအရ “မိန္းကေလး” လို႔ အဓိပၸာယ္ ရတဲ့အတြက္ အဲဒီတံဆိပ္နဲ႔ အမ်ိဳးသမီး ဝတ္စံုေတြကိုသာ ထုတ္လုပ္ ေရာင္းခ်တယ္လို႔ သိရပါတယ္။ သူ ဒီဇိုင္း ထုတ္လုပ္ ေရာင္းခ်တဲ့ဝတ္စံုေတြဟာ ရိုးရာ ဒီဇိုင္းကို အေျခခံၿပီး ဆန္းသစ္ ထုတ္လုပ္ထားတာျဖစ္လို႔ လူႀကိဳက္မ်ားၾကၿပီး သံုးစြဲထားတဲ့ ပိတ္စနဲ႔ Accessories ေတြအေပၚ လိုက္လို႔ တန္ဖိုးအားျဖင့္ က်ပ္ေသာင္းဂဏန္းကေန သိန္းဂဏန္း အထိ ရွိတယ္လို႔လည္း သိရပါတယ္။ ျပည္တြင္းေစ်းကြက္မွာ ေနရာတေနရာ ခိုင္မာေနၿပီျဖစ္တဲ့ Shayi ရဲ႕ ဦးေဆာင္သူ ဒီဇိုင္နာ မဆန္းေဘာက္ရာကို လတ္တေလာ ေခတ္စားေနတဲ့ ကခ်င္ရိုးရာအထည္ ဖက္ရွင္ေရစီး အေၾကာင္းနဲ႔ ျမန္မာႏိုင္ငံကေန ႏိုင္ငံတကာမွာ သြားေရာက္ယွဥ္ၿပိဳင္ခဲ့တဲ့ Miss ၿပိဳင္ပြဲေတြမွာ ပရိသတ္ ေဝဖန္မႈရွိခဲ့တဲ့ ႏိုင္ငံ ကိုယ္စားျပဳ အမ်ိဳးသားဝတ္စံု ဒီဇိုင္းေတြအေၾကာင္း၊ ကခ်င္တုိင္းရင္းသူတဦး ျဖစ္တဲ့အတြက္ စစ္ေဘးဒဏ္သင့္ ေဒသေတြက သူတို႔ ကခ်င္ တုိင္းရင္းသား ေတြနဲ႔ပတ္သက္လို႔ ဧရာဝတီက ေမးျမန္းထားပါတယ္။

ေမး။ ။ လတ္တေလာမွာ အႏုပညာရွင္ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားကုိ ၾကည့္လုိက္ရင္ ျပန္လည္ဆန္းသစ္ထားတဲ့ ကခ်င္ ၀တ္စုံေလးေတြကုိ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ၀တ္လာၾကတာေတြ႔ေနရတယ္။ ဒါဟာ အႏုပညာရွင္ေတြ အေနနဲ႔ ကခ်င္၀တ္စုံေတြအေပၚ စိတ္၀င္စားမႈ ပုိလာတယ္လုိ႔ ေျပာလုိ႔ရမလား။

ေျဖ။ ။ ရပါတယ္။ အခု ၀တ္ေနၾကတာပဲေလ။ အႏုပညာသမား Customer ေတြ က်မဆိုင္မွာ ရွိေနၾကတာပဲ။ အခု Miss ၿပိဳင္ပြဲေတြမွာ ဆုိလည္း ကခ်င္ထည္ေတြ ၀တ္ဖုိ႔ဆုိၿပီး ဂုဏ္ရည္ေအးေက်ာ္ ဆုိလည္း သူ Miss International သြားၿပိဳင္ဖုိ႔ အတြက္ လုပ္ေပးရဖို႔ ရွိတယ္ေပ့ါ။ ေနာက္ ၿပီးခဲ့တဲ့ နန္းခင္ေဇယ်ာတုိ႔ ပြဲလုပ္တုန္းက၊ တျခား Miss ေတြ ျမန္မာျပည္ကို လာတုန္းက သူလည္း ကခ်င္၀တ္စုံ ၀တ္တာပဲေပ့ါ။ ကခ်င္၀တ္စုံက တျခားတုိင္းရင္းသား ၀တ္စုံေတြနဲ႔ တန္းစီလုိက္ရင္ေတာင္ ထင္းကနဲလင္းကနဲ ျဖစ္ေစတာေပ့ါ။ အရမ္း အေရာင္စုံ ျဖစ္တာတခုရယ္၊ ေနာက္ၿပီး အရမ္းတန္ဖုိးရွိတယ္။ ၾကည့္လုိက္ရင္ ေငြထည္ေတြ ပါမယ္၊ ဟန္းမိတ္ေတြ အမ်ားႀကီးပါမယ္၊ ၿပီးရင္ ပိတ္စေတြကအစ ဂ်ပ္ခုပ္ထည္ေတြ ျဖစ္တယ္ဆုိေတာ့ ဒါက ဒီဇုိင္းေတြ ထူးၿပီး မထြင္ထားဘူး ဆုိရင္ေတာင္မွ ဒီပစၥည္းေတြနဲ႔တင္ ေစ်းႀကီးတဲ့ အရည္အေသြးက သူ႔ဘာသာသူ ထြက္ေနတာပဲ။ အဲဒါေၾကာင့္လည္း လူေတြစိတ္၀င္စားမႈ ပုိမ်ားလာတယ္လုိ႔ ျမင္တယ္။

ေမး။ ။ သာမန္လူတန္းစားေတြအေနနဲ႔ ကခ်င္၀တ္စုံေတြအေပၚ စိတ္၀င္စားမႈ အေနအထားကေရာ။

ေျဖ။ ။ က်မရဲ႕ Customer က အေယာက္ ၁၀၀ ရွိရင္ ၉၉ ေယာက္က သာမန္လူေတြပဲေလ။ တေယာက္ေလာက္သာ အႏုပညာရွင္ ျဖစ္မယ္။ ၉၉ ေယာက္ေတာင္ ေျပာလုိ႔မရပါဘူး၊ ၁ ေထာင္မွာ ၉၉၉ ေယာက္က သာမန္လူေတြ ခ်ည္းပါပဲ။ က်မရဲ႕ Shayi တံဆိပ္ကုိ စိတ္၀င္တစားနဲ႔ အားေပးၿပီး ၀ယ္ယူေနၾကတဲ့သူ အကုန္လုံးကေတာ့ ဒီကခ်င္ရုိးရာရဲ႕အရသာကို ႀကိဳက္ၾကလုိ႔သာ အားေပးေနၾကတယ္ ဆုိေတာ့ တလကုိ က်မ အက်ႌ တေသာင္း ေရာင္းရတယ္ဆုိရင္၊ ဒါက လူအေယာက္တေသာင္းက ဒါကုိ စိတ္၀င္စားလုိ႔ေပ့ါ။ က်မ ဆုိင္ကလည္း ေရာင္းေနရတာပဲ ၀တ္ေနၾကတာပဲ ဆုိေတာ့ သာမန္လူေတြ စိတ္၀င္စား လုိ႔သာ ဒီေစ်းကြက္ႀကီးက ရွိေနတာပါ။ ေနာက္ က်မအထင္ကေတာ့ ဒီ ကခ်င္ထည္ေတြကို တျခားတုိင္းရင္းသားလူမ်ဳိးေတြရဲ႕ အထည္ေတြထက္ ပုိၿပီး ၀တ္လာၾကတာ၊ လူေတြအျမင္မွာ ဒီဇုိင္းလွတယ္လို႔ ျမင္ၿပီး ပုိ၀တ္ခ်င္လာတာဟာ ဒီဇုိင္နာေတြေၾကာင့္ ျဖစ္လိမ့္မယ္လုိ႔ ထင္ပါတယ္။ က်မတုိ႔ တုိင္းရင္းသား မ်ိဳးႏြယ္စုေတြထဲမွာ ဒီဇုိင္နာေတြ ရယ္လုိ႔ ထြက္လာတာ မရွိဘူး။ က်မတုိ႔ ကခ်င္မွာဆုိရင္ က်မ အပါအ၀င္ တျခားကေလးေတြလည္း ရွိေသးတယ္ဆုိေတာ့ က်မတုိ႔က မီဒီယာေတြမွာပဲ ျဖစ္ျဖစ္၊ မဂၢဇင္းေတြမွာပဲျဖစ္ျဖစ္ ကခ်င္ထည္ေတြကုိ မ်ားမ်ား ဒီဇုိင္းထြင္ၿပီး မ်ားမ်ားခ်ဳပ္ျပေလေလ၊ လွတယ္လုိ႔ ျမင္လာၿပီး လူေတြက လုိက္၀တ္ခ်င္ ေလေလ ျဖစ္မွာပဲ။ အဲဒီအတြက္ ဒီဇုိင္နာေတြက ေတာ္ေတာ္ကုိ တာ၀န္ ရွိတယ္လုိ႔ ထင္ပါတယ္။ ဒီေစ်းကြက္ႀကီး ျဖစ္လာဖုိ႔၊ မျဖစ္လာဖုိ႔ဆုိတာေပ့ါ။ ဥပမာ – ခ်င္း ထည္ေတြဆုိလည္း ေတာ္ေတာ္ လွတာေတြ ရွိပါတယ္။ ဟန္းမိတ္ေတြမွာဆုိလည္း လွတာေတြ ရွိတာပဲ။ ဒါေပမယ့္ အဲဒီ ခ်င္းထည္အတြက္ကုိ သီးသန္႔ ဒီဇုိင္နာရယ္လုိ႔ မရွိပါဘူး။ က်မဆုိရင္ ႏုိင္ငံတကာ ပြဲေတြမွာ ဒီ ကခ်င္ထည္ကုိ အဓိကထား ျပေပးတယ္ဆုိေတာ့ ေစ်းကြက္ ကေန က်မဆီကုိ Customer ေတြ မလာခဲ့ရင္ေတာင္မွ နီးစပ္ရာတုိင္းမွာ ဒီကခ်င္ထည္ေတြ ခ်ဳပ္၀တ္ၾကတယ္။ ဥပမာ – ေစ်းထဲမွာဆုိ ကခ်င္ထည္ေတြ၊ ပိတ္စေတြ ပုိၿပီး ေရာင္းေကာင္း လာတယ္ ဆိုတာမ်ိဳးေပ့ါ။ က်မ ခ်ဳပ္ေပးလုိက္ရတာမ်ိဳး မဟုတ္ဘဲ က်မလုပ္ထားတဲ့ ဒီဇုိင္းကို လူေတြျမင္ၿပီး ၀တ္ခ်င္လာတယ္။ က်မကေတာ့ အဲဒီလုိမ်ိဳး ျမင္မိတယ္။

ေမး။ ။ အခုလို ကခ်င္၀တ္စုံေတြကုိ စိတ္၀င္တစားနဲ႔ အေလးထား ၀တ္ဆင္လာမႈအေပၚ ကခ်င္တုိင္းရင္းသူ တေယာက္ အေနနဲ႔ ဘယ္လုိခံစားရလဲ။

ေျဖ။ ။ က်မကေတာ့ ႏုိင္ငံျခားက ပစၥည္းေတြကုိ အားေပးေနမယ့္အစား၊ ကုိယ့္ျပည္တြင္းျဖစ္ကုိ အားေပးမယ္ဆုိရင္ ႏုိင္ငံ တခုလုံးရဲ႕ စီးပြားေရးနဲ႔ ယွဥ္ၾကည့္လုိက္ရင္ ဒါက အက်ိဳးရိွပါတယ္။ ေနာက္ လူမ်ိဳးအေနနဲ႔ ၾကည့္မယ္ဆုိရင္လည္း က်မတုိ႔ ကခ်င္ ၀တ္စုံကုိ လူတုိင္းလူတုိင္းက ၀တ္ၾကတယ္ဆုိရင္ ကခ်င္ဆုိတာကုိ မၾကားဘူး၊ မသိဖူးတဲ့သူေတာင္ ဒါကုိေတြ႔ရင္ ဒါကဘာ၀တ္စုံလဲ၊ လွတယ္ဆုိၿပီး သိသြားတာေပ့ါ။ အဲဒီအတြက္ ကခ်င္လူမ်ိဳးတေယာက္အေနနဲ႔လည္း ဂုဏ္ယူတယ္။ တႏုိင္ငံလုံးရဲ႕ စီးပြားေရးအျမင္နဲ႔ၾကည့္မယ္ဆုိရင္လည္း သူမ်ားႏုိင္ငံကုိ ပုိက္ဆံေရာက္သြားမယ့္အစား ကုိယ့္ႏုိင္ငံမွာပဲ ျပည္ တြင္းေစ်းကြက္ႀကီး ႀကီးလာတယ္ဆုိတာက ႏုိင္ငံရဲ႕ စီးပြားေရးအေနနဲ႔လည္း ေကာင္းတယ္။ ျပည္တြင္းမွာ ေစ်းကြက္ ႀကီးလာေလ၊ ျပည္တြင္းကလူေတြ၊ ၀န္ထမ္းေတြ အလုပ္ရေလေပ့ါ။ အဲဒီလုိမ်ိဳး ဆုိေတာ့ အကုန္လုံးအတြက္ အက်ိဳးရွိတဲ့ အရာေတြ အမ်ားႀကီးပါပဲ။ ႏုိင္ငံတခုလုံး အတြက္လည္း အက်ိဳးရွိတယ္၊ လူမိ်ဳးတခုလုံး အတြက္လည္း အက်ိဳးရွိပါတယ္။ က်မက ကခ်င္ တုိင္းရင္းသူလည္း ျဖစ္တဲ့အတြက္ေၾကာင့္ ကခ်င္၀တ္စုံကုိ လူေတြ၀တ္ေလ က်မကေတာ့ ၾကည့္ၿပီး ဂုဏ္ယူေလပါပဲ။ အဲဒီအတြက္ေၾကာင့္ က်မ ႏုိင္ငံျခားပြဲေတြမွာပဲ ျဖစ္ျဖစ္ ျပည္တြင္း ရိႈးမွာပဲျဖစ္ျဖစ္၊ ဒီ ကခ်င္ထည္ကုိ ထည့္ျဖစ္ေအာင္ ထည့္ဖုိ႔ ႀကိဳးစား ပါတယ္။ ဒါကို တန္ဖုိးတက္သထက္ တက္ေအာင္၊ လွသထက္လွေအာင္ အၿမဲႀကိဳးစားၿပီး လုပ္ေလ့ရွိပါတယ္။

ေမး။ ။ ဧရာဝတီအတြက္ သီးသန္႔ ဓာတ္ပံုရုိက္ထားတဲ့ ေမာ္ဒယ္လ္ ေဆာင္း၀တ္ရည္ေမရဲ႕ ၀တ္စုံကုိေကာ ဘယ္လုိစိတ္ကူးနဲ႔ လုပ္ျဖစ္တာပါလဲ။

ေျဖ။ ။ က်မ အၿမဲတမ္း လုပ္ေနက်ပုံစံ၊ ၾကည့္လုိက္ရင္ ရုိးရာရဲ႕ Taste လည္း မပ်က္ဘူး။ ၿပီးေတာ့ ဒါသည္ ပြဲလည္း တုိးလုိ႔ရတယ္။ ၾကည့္လုိက္ရင္ ဒါဟာ Handmade မို႔လုိ႔ ေစ်းႀကီးမွန္းလည္းသိတယ္။ က်မတုိ႔ရဲ႕ ရုိးရာပစၥည္းေတြက တန္ဖုိး အရမ္းရွိၿပီးေတာ့ လူေတြအျမင္မွာ ၀တ္လုိ႔မရတဲ့ ၀တ္စုံမ်ိိဳး မျဖစ္ခ်င္ဘူး။ ရုိးရာပုံစံလည္း မေပ်ာက္ရဘူး။ သူသည္ ထသြားထလာပဲ ၀တ္မလား၊ အဲဒီလုိပုံစံမ်ိဳးလည္း လုပ္ေပးလုိ႔ရတယ္။ ပြဲေနပြဲထုိင္ သြားမလား။ ပြဲေနပြဲထုိင္ဆုိတဲ့ ေနရာ မွာလည္း Dinner သြားမလား၊ မဂၤလာေဆာင္ပြဲပဲ သြားမလား။ ႏုိင္ငံေတာ္ပြဲပဲ သြားမလား၊ Miss ၿပိဳင္ပြဲႀကီးပဲ ၿပိဳင္မလား။ ဒီရုိးရာ ပုံစံေလးလည္း မပ်က္ေအာင္၊ သူ၀တ္ခ်င္တဲ့ ေနရာအေနအထားနဲ႔ အကုန္လုိ္က္ဖက္ေအာင္၊ တန္ဖုိး နည္းတာပဲျဖစ္ျဖစ္ တန္ဖုိး ႀကီးတာပဲ ျဖစ္ျဖစ္ ေနရာတုိင္းမွာ ရုိးရာပုံစံေလးေတြကုိ ၀တ္လုိ႔ရေအာင္ က်မလုပ္တဲ့ Shayi Brand က အၿမဲတမ္း အဲဒီလုိ ပုံစံမ်ိဳးပဲ သြားေလ့ရွိတယ္။ အခု သူ၀တ္ထားတဲ့ ဂါ၀န္ အတုိေလးဆုိရင္ ဟုိတယ္ပြဲဆုိလည္း တက္လုိ႔ရၿပီး ႏုိင္ငံေတာ္ပြဲရဲ႕ Dinner ပြဲ တခုခုမွာဆုိလည္း သူသြားလုိ႔ရၿပီ။ ၾကည့္လုိက္ရင္ ရုိးရာပုံစံလည္း မပ်က္ဘူး၊ ေခတ္လည္းမီတယ္။ တန္ဖုိးရွိရွိ လည္း ၀တ္လုိ႔ရတယ္။

ေမး။ ။ ၿပီးခဲ့တဲ့ Miss ၿပိဳင္ပြဲေတြမွာ ဒီဇုိင္နာေတြရဲ႕ အားနည္းမႈေတြ ရွိတယ္။ ႏိုင္ငံတကာနဲ႔ ယွဥ္ရတဲ့ Miss ေတြကုိ ဘယ္လုိ ဒီဇုိင္းမ်ိဳးေတြ ခ်ဳပ္ေပးလုိက္တာလဲ ဆုိတဲ့ ျပည္သူေတြရဲ႕ ေ၀ဖန္သံေတြ ညံသြားခ့ဲတာ အားလုံးလည္း အသိပါပဲ။ အထူးသျဖင့္ ႏုိင္ငံတႏုိင္ငံရဲ႕ ရိုးရာကုိ ခ်ျပရတဲ့ တကယ့္ အမ်ိဳးသား၀တ္စုံကုိ ဖန္တီးေပးမႈေတြအေပၚ အားရေက်နပ္မႈမရွိၾကဘူးေပါ့။ ဆုိေတာ့ … ဒါေတြက ဒီဇုိင္နာေတြရဲ႕ ဖန္တီးမႈအပုိင္း အားနည္းခ်က္ေတြလား။ ဒါမွမဟုတ္ ဘယ္လုိ အေၾကာင္းအရာေတြက ႏုိင္ငံရဲ႕ ရုိးရာ၀တ္စုံကုိ ႏုိင္ငံတကာက လူေတြအျမင္မွာ “ဟာ” ကနဲ ျဖစ္သြားေအာင္ မခ်ျပႏုိင္ရလဲဆုိတာ ဒီဇုိင္နာ တေယာက္ အေနနဲ႔ ဘယ္လုိ သုံးသပ္ခ်င္ပါလဲ။

ေျဖ။ ။ ျမန္မာလူမ်ိဳးေတြမွာ နည္းနည္း ေရွးရုိးစြဲတာေတြ၊ ေရွးရုိးဆန္တာေတြ ရွိတယ္ေပါ့။ ဆီးဂိမ္းနဲ႔ ပတ္သက္တာပဲ ျဖစ္ျဖစ္၊ က်မတုိ႔ တုိင္းရင္းသား ၀တ္စံုေတြကုိ လုပ္ရတယ္။ အဲဒီမွာ ၀တ္စုံတစုံ ဖန္တီးဖုိ႔ဆုိရင္ က်မတုိ႔မွာ အဆင့္ဆင့္ ၀န္ႀကီးကုိ အႀကိမ္ႀကိမ္ ျပရတယ္။ ၿပီးေတာ့ ကခ်င္ဆုိရင္လည္း ကခ်င္တုိင္းရင္းသား စာေပ ယဥ္ေက်းမႈေတြရွိတယ္။ တုိင္းရင္းသား စာေပယဥ္ေက်းမႈ ဘက္ကအစ အဆင့္ဆင့္စစ္ၿပီးေတာ့ ဒါဆုိရင္ ဘယ္လုိလုပ္ရမယ္၊ ဒါဆုိရင္ ဘယ္လုိဆုိတာမ်ိဳးေတြ ရွိတယ္။ က်မတုိ႔ဆီမွာ အဲဒီလုိမ်ိဳး ေရွးရုိးစြဲေနတဲ့ လူႀကီးေတြက ရွိေနတယ္ဆုိေတာ့ ျမန္မာ ၀တ္စုံေတြဆုိရင္ အဲဒီလုိမ်ိဳး မထြင္တာ ျဖစ္လိမ့္မယ္။ ဒါက က်မတုိ႔ ဆီးဂိမ္းမွာ ဒီဇုိင္နာေတြ အကုန္ ၀ုိင္းလုပ္ရတဲ့ပြဲမွာ အဲဒါမ်ိဳးႀကီးက အရမ္းႀကံဳရၿပီးေတာ့ ေရွ႕ကုိ မေရာက္ေတာ့ဘဲနဲ႔ တက္လုိက္ရတဲ့ အဆင့္ဆင့္ေတြ။ ဒီ၀တ္စုံ တခု ထြက္လာရဖုိ႔ အေရး အတြက္ကုိေလ။

က်မ ေျပာခ်င္တာက က်မတုိ႔ ကခ်င္၀တ္စုံကုိ ဆန္းသစ္ ေပးပါဆုိရင္ ဒါက ဆန္းသစ္ထားတဲ့ ၀တ္စုံေလ။ ရုိးရာအတုိင္း ခၽြတ္စြပ္လုိခ်င္ရင္ က်မတုိ႔ ဒီဇုိင္နာေတြ မလုိဘူးေလ။ အက်ႌခ်ဳပ္တဲ့ သူေတြကုိ အပ္လုိက္လုိ႔ရတယ္။ သူတုိ႔က ဒီဇုိင္နာရဲ႕ ဒီဇုိင္းလည္းပဲ လုိခ်င္ေသးတယ္။ ရုိးရာအတုိင္း ေခါင္းေပါင္းဆုိရင္ ဘယ္ဘက္ကုိ သြားရမယ္၊ အၿမိတ္ဆုိရင္ ဘယ္လုိခ်ရတယ္ ဆုိတာကအစ လုိက္ၿပီး ေျပာေနတဲ့ဟာေတြက အမ်ားႀကီးရွိၿပီး က်မတုိ႔ အရမ္းကုိ ရင္ဆိုင္ၿပီး လုပ္ရတဲ့ အပိုင္းေတြ မ်ားပါတယ္။ အဲလုိမ်ိဳးေတြ ရွိေနေသးတဲ့ အတြက္ေၾကာင့္မုိ႔လို႔၊ အဲဒီလုိ ႏိုင္ငံေတာ္ပြဲေတြမွာ က်မတုိ႔ ၀တ္စုံလုပ္ရရင္ အခက္အခဲေတြ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ရွိပါတယ္။

က်မဆုိရင္ ကခ်င္၀တ္စုံကုိ ေတာ္ေတာ္ ကြဲကြဲျပားျပား လုပ္ေလ့ရွိတယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲ ဆုိေတာ့ က်မတုိ႔ ကခ်င္၀တ္စုံက က်မတုိ႔ဆီမွာ မ်ိဳးႏြယ္စုက အမ်ားႀကီး ရွိတဲ့အတြက္ေၾကာင့္မုိ႔၊ ႏုိင္ငံေတာ္ လူႀကီးေတြက အဲဒီေလာက္ အမ်ားႀကီး ဘယ္သူမွ မသိႏုိင္တဲ့ အတြက္ေၾကာင့္မုိ႔ က်မကုိ ဘယ္သူမွ လက္ညႇိဳးမထုိးႏုိင္ဘူး။ ျမန္မာ၀တ္စုံဆုိရင္ Point ၀ုိင္းလုပ္မယ့္သူေတြ အမ်ားႀကီးပဲ။ ဒီဇုိင္နာေတြက အဲဒီေပၚမွာလည္း အမ်ားႀကီး မူတည္ပါတယ္။ လုပ္ရကုိင္ရတာ အရမ္းခက္ပါတယ္။

အခု ဆီးဂိမ္းဆုိရင္ ကြင္းထဲမွာ ကတဲ့သူေတြ အကုန္လုံးရဲ႕ ၀တ္စုံေတြကုိ က်မတုိ႔ ဒီဇုိင္နာေတြ အကုန္လုံးက ၀ုိင္းလုပ္ ေပးရတယ္။ အစကတည္းက ဒီဇုိင္နာေတြေခၚၿပီး လုပ္ခိုင္းတယ္ ဆုိကတည္းက သူတုိ႔က ဆန္းသစ္ခ်င္လုိ႔၊ ဒီဇုိင္း ဆန္းဆန္းေလး လုိခ်င္လုိ႔ လုိ႔ထင္တယ္။ ဒါေပမယ့္ က်မတုိ႔က ဒီဇုိင္းဆန္းလုိက္ရင္ လူႀကီးေတြက အကုန္ ျပန္ေ၀ဖန္ၿပီး အကုန္ျပန္ေျပာင္းခုိင္းတယ္။ ၀တ္စုံတစုံျဖစ္ဖုိ႔ကုိ ကခ်င္ဆုိ ကခ်င္က လူႀကီးေတြ ဆင္းလာတယ္။ ခ်င္းဆုိ ခ်င္းလူႀကီးေတြ အကုန္လုံး ရန္ကုန္မွာ အစည္းအေ၀း အႀကိမ္ႀကိမ္ထုိင္ ဆုံးျဖတ္ၿပီး ေနာက္ဆုံး သူတုိ႔ရုိးရာ ေဘာင္ထဲပဲ ျပန္၀င္သြားတာပဲ။ အဲဒီလုိမ်ိဳးေတြ အမ်ားႀကီးရွိတဲ့အခါမွာ ဒီဇုိင္နာေတြ လုုပ္ရတဲ့အပုိင္းေတြမွာ အခက္အခဲ အမ်ားႀကီးရွိပါတယ္။

ေနာက္တခုက Miss ၿပိဳင္ပြဲပဲျဖစ္ျဖစ္၊ ႏုိင္ငံေတာ္ပြဲ ဆီးဂိမ္းလိုဟာမ်ိဳးပဲ ျဖစ္ျဖစ္၊ အဲဒီအခ်ိန္မွာ က်မတုိ႔က ဘတ္ဂ်က္ ကန္႔သတ္ခ်က္ အရမ္းရွိတယ္။ ဥပမာ – ကခ်င္၀တ္စုံဆိုရင္ ေငြေမာင္းလည္း ပါရေသးတယ္၊ ကခ်င္ထမီလည္း ျဖစ္ရ ေသးတယ္၊ အက်ႌ၊ ေခါင္းေပါင္း ေျခစြပ္လည္း ပါရတယ္။ အဲဒါကုိ က်မတုိ႔ကုိ ဘတ္ဂ်က္ခ်ေပးတာ အရမ္းနည္းတယ္။ လုံး၀ မျဖစ္ႏုိင္တဲ့ ေစ်းမ်ိဳး ခ်ေပးတာဆုိေတာ့ က်မတုိ႔ ဒီဇုိင္နာေတြက သူေဌးေတြ မဟုတ္ဘူးေလ။ ေနာက္ ႏုိင္ငံေတာ္ပြဲ သြားၿပိဳင္ရတဲ့ Miss ေတြဆုိရင္ အကုန္လုံး စပြန္ဆာေပးရတာ။ သူမ်ားႏုိင္ငံမွာ အဲဒီလုိ စပြန္ဆာေပးရတယ္ဆုိတာ ရွိမယ္မထင္ဘူး။ သူတုိ႔ ႏုိင္ငံေတာ္က ပ့ံပုိး ေပးတာေလ။

က်မတုိ႔ဆုိရင္ ႏုိင္ငံတကာကုိ ရိႈးသြားျပတာပဲ ျဖစ္ျဖစ္၊ ဘာျဖစ္ျဖစ္ ႏုိင္ငံေတာ္က ေထာက္ပံ့ ေပးတယ္ဆုိတာ ဘယ္ေတာ့မွ မရွိဘူး။ ပုိက္ဆံဆုိ တျပားမွ ရတယ္ဆုိတာမရွိခဲ့ဘူး။ ၀တ္စုံတခု ေကာင္းဖုိ႔ဆုိတာ Creation ေကာင္းရုံ၊ Idea ေကာင္းရုံနဲ႔ မရပါဘူး။ ေထာက္ပံ့ေပးရတဲ့ အရာေတြ အမ်ားႀကီးရွိတယ္ဆုိေတာ့ က်မတုိ႔ဆီမွာ ေဘာင္က အရမ္း က်ဥ္းလြန္းတဲ့ အခါက်ေတာ့ လုပ္ရကုိင္ရတာ အရမ္းခက္တယ္။ အဲဒီအထဲကမွ က်မတုိ႔က ရေအာင္ ထုိးေဖာက္ရပါတယ္။

ေမး။ ။ ဒီလုိ ႏုိင္ငံတႏုိင္ငံရဲ႕ ရုိးရာေတြကုိ ႏုိင္ငံတကာသိဖုိ႔ ခ်ျပရတဲ့ ႏုိင္ငံတကာပြဲေတြ အတြက္ကုိေတာင္ က်မတုိ႔ ႏုိင္ငံေတာ္ အေနနဲ႔ ပံ့ပုိးမႈ မရိွတဲ့အေပၚ ဘာေျပာခ်င္ပါေသးလဲ။

ေျဖ။ ။ က်မတုိ႔က ရုိးေနၿပီမ႔ုိလုိ႔ ဘာမွ မေျပာခ်င္ေတာ့ပါဘူး။ က်မဆုိရင္ ႏုိင္ငံေတာ္ ပြဲေတြကုိ ၂၀၀၉ ကတည္းက သြားရပါတယ္။ ၂၀၀၉ မွာ ပထမဆုံး အာဆီယံပြဲကုိ ျမန္မာ ဒီဇုိင္နာေတြ စလႊတ္ကတည္းက အခု အခ်ိန္အထိ ေတာက္ေလွ်ာက္ ပါရတာေပ့ါ။ ပါရတာ၊ သြားရတာ မွန္တယ္၊ ဒါေပမယ့္ ဘယ္တုန္းကမွ ဘာမွမရဖူးဘူး။ အခုေနာက္ဆုံး ဂ်ပန္က အာဆီယံဖက္ရွင္ရိႈးပြဲဆုိရင္ က်မတုိ႔သြားရတယ္။ ဘာမွကုိ မရဘူး။ ထုိင္းကုိသြားရင္ ထိုင္းကလူေတြက ဟုိတယ္ေတြ ဘာေတြ ေပးတယ္ေပ့ါ။ ဂ်ပန္သြားရင္ ဂ်ပန္က လူေတြက စီစဥ္ေပးတယ္။ တခါမွ ျမန္မာျပည္က ဘာဆုိဘာမွ ေထာက္ပံ႔ေပးတယ္ ဆုိတာ မရွိဘူးလုိ႔ က်မတုိ႔က ရိုးေတာင္ ရိုးေနၿပီဆုိေတာ့ ဘာဆုိ ဘာမွကုိ မေျပာခ်င္ပါဘူး။ က်မတုိ႔ တေတြက ကုိယ့္ကခ်င္ ၀တ္စုံကုိ ႏုိင္ငံတကာက သိေစခ်င္လုိ႔ သြားတယ္။ ဒါမ်ိဳးေတြ လုပ္ရတာေပ့ါ။ အဲဒီမွာ ဘာျပန္ရလဲ ဆုိေတာ့ ကုိယ္ျဖစ္ေစခ်င္တဲ့ ဒီေစ်းကြက္ႀကီး ႀကီးလာတယ္။ ဒါကေတာ့ ပီတိကုိစား အားရွိ၏ေပ့ါ။ က်န္တာကေတာ့ က်မတုိ႔အတြက္ အက်ိဳးအျမတ္ဆုိတာ ဘယ္တုန္းကမွ ဘာမွကုိ မရခဲ့ပါဘူး။

ေမး။ ။ ကခ်င္ရုိးရာေတြကုိ ျပန္ၿပီး ဆန္းသစ္တဲ့ ေနရာမွာေရာ မဆန္းေဘာက္ရာ အေနနဲ႔ တာ၀န္ႀကီးတယ္လုိ႔ ခံစားမိလား။

ေျဖ။ ။ က်မကေတာ့ ဒီကခ်င္၀တ္စုံကုိပဲ စိတ္၀င္စားၿပီး ဒီဇုိင္းလုပ္္မယ္ ဆုိတဲ့အခါမွာ ဒီ ကခ်င္၀တ္စုံအေၾကာင္းကုိ ေသခ်ာ သိတဲ့သူ ျဖစ္တယ္ေပ့ါ။ ၿပီးေတာ့ က်မ ငယ္ငယ္ကတည္းက ထိေတြ႔လာတဲ့အရာ ျဖစ္တယ္ဆုိေတာ့ ဒါသည္ ပြဲတက္ရင္ ၀တ္ရတယ္၊ ဒါမ်ိဳးသည္ မဂၤလာေဆာင္မွာ ၀တ္ရတာျဖစ္တယ္၊ ဒါသည္ ေခါင္းမွာထားရတယ္၊ ဒါသည္ ေျခေထာက္မွာထားရတယ္ဆုိတာကုိ က်မကုိ သင္ေပးစရာမလုိဘဲ သိၿပီးသား ျဖစ္တဲ့အတြက္ေၾကာင့္မုိ႔လုိ႔ က်မအတြက္က ထူးၿပီး သတိထားစရာ မဟုတ္ဘူးေပ့ါ။ က်မအတြက္ကေတာ့ တာ၀န္မႀကီးပါဘူး။

ဒီလုိ ၀တ္စုံဒီဇုိင္းေတြကုိ လုပ္ရတာကိုေပ်ာ္တယ္။ ၿပီးေတာ့ ခုနကေျပာခဲ့သလုိပဲ ရုိးရာပုံစံ အစစ္ကိုလုိခ်င္ရင္ ရုိးရာပုံစံပဲယူေလ။ ဒါက ဒီဇုိင္နာရဲ႕ ဆန္းသစ္ထားတဲ့ အ၀တ္အစားျဖစ္လုိ႔ ေခါင္းမွာ ထားတဲ့အရာကုိ က်မက ေျခေထာက္မွာ သြားမတပ္လုိက္ရင္ ၿပီးေရာေပ့ါ။ က်မအတြက္က ဘယ္ေတာ့မွ ဒီဟာသည္ တာ၀န္ႀကီးတယ္လုိ႔ မခံစားရဘူး။ ဒီဇုိင္းလုပ္သမွ်ထဲမွာ ကခ်င္ဒီဇုိင္းလုပ္ရတာ အေပ်ာ္ဆုံးပါပဲ။

ေမး။ ။ ကခ်င္ဒီဇိုင္းေတြ ဆန္းသစ္တီထြင္မႈနဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔ ရုိးရာကုိ ဖ်က္ဆီးၿပီး ဆန္းသစ္တယ္လုိ႔ အထင္ခံရတာမ်ိဳး၊ အေျပာခံရတာမ်ိဳး ႀကံဳခဲ့ရတာမ်ိဳးေတြ ရွိခဲ့ဖူးလား။

ေျဖ။ ။ အဲဒီလုိမ်ိဳး မရွိခဲ့ဖူးဘူး။ က်မတုိ႔ ကခ်င္လူမ်ိဳးေတြက အခ်င္းခ်င္း ခ်စ္ၾကတယ္။ တေယာက္က ေအာင္ျမင္လာရင္ ေနာက္ တေယာက္က လုိက္ၿပီး အပုပ္ခ်တယ္ဆုိတာ မရွိသေလာက္ ရွားတဲ့အတြက္ေၾကာင့္ပါ။ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ကခ်င္လူမ်ိဳးက လူနည္းစုလည္း ျဖစ္တဲ့အတြက္ေၾကာင့္ တေယာက္က ထြန္းေပါက္လာၿပီ ဆုိရင္ တေယာက္က လုိက္ၿပီး Appreciate လုပ္ေပးဖုိ႔ပဲ ၀ုိင္းၿပီး စဥ္းစားၾကတာ။ အျပင္က လူေတြက်ေတာ့ ကခ်င္ဒီဇုိင္းကုိ ဒါက ရုိးရာနဲ႔ မကုိက္ညီဘူးလုိ႔ ေျပာရေအာင္ သူတုိ႔က ဒီရုိးရာအေၾကာင္း သိတာ မဟုတ္ဘူးေလ။ ကခ်င္လူမိ်ဳးေတြပဲ ရုိးရာအေၾကာင္းသိတယ္။ ခုနက က်မေျပာသလုိပဲ ေခါင္းမွာ တပ္ရမယ့္ကိစၥကုိ ေျခေထာက္မွာ မတပ္ဘူးေလ။ ဆုိေတာ့ … ေျပာစရာႀကီးလည္း အဲဒီေလာက္အထိ ရွိမေနပါဘူး။ က်မအထင္ေတာ့ က်မကုိယ္တုိင္ မၾကားခဲ့ရဖူးသလုိ၊ သူမ်ားေျပာတာလည္း မရွိဘူးလုိ႔ေတာ့ ထင္တာပဲ။ က်မ ေနာက္ကြယ္မွာ ေျပာၾကရင္ေတာ့ မသိဘူးေပ့ါ။

ေမး။ ။ လက္ရွိ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာလည္း ကခ်င္ျပည္နယ္က မၿပီးေသးတဲ့ စစ္မီးေတြနဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔ မဆန္းေဘာက္ရာရဲ႕ အျမင္ကုိ သိခ်င္ပါတယ္။

ေျဖ။ ။ က်မဆုိရင္ အခုေလာေလာလတ္လတ္ တင္ပဲ အဲဒီ ေဒသကေန ျပန္ေရာက္ ထားတာေလ။ စစ္ျဖစ္တဲ့ ေနရာတုိ႔ စစ္ေဘး ဒုကၡသည္စခန္းတုိ႔ကုိ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားကုိ က်မ အကုန္ေရာက္ခဲ့တယ္။ ၿပီးခဲ့တဲ့ ၁၀ ရက္ေန႔က ဆုိရင္ ရႈိးပြဲ သြားလုပ္တယ္ေပ့ါ။ ကခ်င္ရႈိးပြဲ သြားလုပ္ၿပီးေတာ့ ဒုကၡသည္စခန္းက ကေလးေတြအတြက္ ရံပုံေငြ ရွာေပးခဲ့ပါတယ္။ ၿပီးရင္ က်မ ရန္ကုန္မွာလည္း ရံပုံေငြရွာတဲ့ပြဲေလး ထပ္လုပ္ဖုိ႔ရွိတယ္ဆုိေတာ့ က်မတုိ႔က စစ္ျဖစ္တာနဲ႔ပတ္သက္လုိ႔ ႏုိင္ငံေရးကေတာ့ သိပ္နားမလည္ေပမယ့္ ကိုယ့္လူမ်ိဳးကုိ ထိရင္ေတာ့ ဘယ္သူမွ မႀကိဳက္ဘူး။ ဘယ္သူမွေတာ့ မခံခ်င္ဘူး။ စိတ္ဆင္းရဲရတာ မ်ိဳးေတာ့ ရွိတာေပ့ါ။ က်မကေတာ့ က်မတုိ႔ လူမိ်ဳးေတြ ဒုကၡေရာက္ေနတာကုိ ထုိင္ၿပီး လက္ပုိက္ ၾကည့္ေနမွာေတာ့ မဟုတ္ဘူး။ တတ္ႏုိင္သေလာက္ ကေတာ့ ကုိယ္က ရန္ပုံေငြ ရွာေပးတာပဲ ျဖစ္ျဖစ္၊ က်မတုိ႔ ကုိယ္တုိင္ ကုိယ္က် သြားၿပီးေတာ့ စိတ္ဓာတ္ ေရးရာ အားေပးခဲ့တာပဲ ျဖစ္ျဖစ္၊ က်မကေတာ့ စစ္ စျဖစ္ကတည္းက က်မတုိ႔ စၿပီးလုပ္ခဲ့တယ္။ အခုခ်ိန္ထိလည္းလုပ္တယ္။ ေနာက္လည္း လုပ္မွာပါပဲ။ ေသနတ္ မကုိင္ရုံတမယ္ပဲ။ က်န္တာေတာ့ က်မတို႔ အကုန္လုံး လုပ္မွာပါပဲ။

ေမး။ ။ ကခ်င္ တုိင္းရင္းသူ တေယာက္အေနနဲ႔ ဒုကၡသည္စခန္းက ကခ်င္တုိင္းရင္းသားေတြ ကုိယ္စား ဘာေျပာခ်င္ပါ သလဲ။

ေျဖ။ ။ က်မတုိ႔ ကခ်င္တုိင္းရင္းသားေတြက ဘုရားသခင္ကုိ ယုံၾကည္တဲ့ ခရစ္ယာန္ ဘာသာ၀င္ေတြ ျဖစ္တဲ့အတြက္ေၾကာင့္ မုိ႔လို႔ ဒီအခ်ိန္မွာေတာ့ အားလုံးကုိ သည္းခံ၊ ႀကိတ္မွိတ္ သည္းခံဆုိၿပီး က်မတို႔က အခ်င္းခ်င္း အားေပးေနၾကတယ္။ ဒီအခ်ိန္ မွာေတာ့ အားတင္း ထားဖုိ႔ေပ့ါ။ စစ္ေဘး ဒုကၡသည္စခန္းမွာ စစ္ေဘး ဒုကၡေရာက္ေနတဲ့ သူေတြ၊ သူတုိ႔ေတြပဲ ဒုကၡ ေရာက္ေနတာ မဟုတ္ဘူး။ သူတုုိ႔ ခံစားရသလုိပဲ က်မတုိ႔ ကမၻာအႏွံ႔မွာ ရွိေနတဲ့ ကခ်င္လူမ်ိဳးေတြ အကုန္လုံးရဲ႕ ခံစားခ်က္ကလည္း အတူတူပါပဲ။ သူတုိ႔ကုိ ႏွိပ္စက္ရင္ က်မတုိ႔ကုိ ႏွိပ္စက္သလုိပဲ ခံစားရတယ္။ အဲဒီအတြက္ေၾကာင့္မုိ႔လို႔ က်မတုိ႔က ဘယ္ေတာ့မွ ၿငိမ္ေနမွာ မဟုတ္ဘူး။ တကမၻာလုံးမွာ ရွိေနတဲ့ ကခ်င္ေတြလည္း ၿငိမ္ေနၾကမွာမဟုတ္ဘူး။ အကုန္လုံး ၀ုိင္းၿပီးေတာ့ အေကာင္းဆုံးျဖစ္ေအာင္ လုပ္ေနၾကတယ္ဆုိေတာ့ ဒုကၡသည္စခန္းက လူေတြကုိ ဘာမွ အားငယ္စရာမလုိဘူးလုိ႔ က်မက ေျပာခ်င္ပါတယ္။ တခ်ိန္ခ်ိန္မွာေတာ့ က်မတုိ႔ အလွည့္ေရာက္မွာေပ့ါ။