တရားဥပေဒ စိုးမိုးမႈ မရွိသျဖင့္ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္ခံရမႈမ်ား ရွိေနဆဲဟုဆို

ထက္ႏိုင္ေဇာ္

သမၼတ ဦးသိန္းစိန္ အစိုးရလက္ထက္ လူ႔အခြင့္အေရး အေျခအေနမွာ တိုးတက္မႈ ႐ွိလာေသာ္လည္း တရားဥပေဒစိုးမိုးမႈ မ႐ွိေသးေသာေၾကာင့္ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္ခံရမႈမ်ား ႐ွိေနဆဲ ျဖစ္ေၾကာင္း လူ႔အခြင့္အေရး ေဆာင္ရြက္ေနသူမ်ားက ဧရာ၀တီသို႔ ေျပာသည္။

စစ္တပ္မွ ကေလးစစ္သား အျဖစ္ စုေဆာင္းျခင္း၊ အသက္ျပည့္သူမ်ားကိုလည္း အတင္း အဓမၼ စစ္တပ္ထဲသို႔ ေခၚသြင္းျခင္း၊ အဓမၼ လုပ္အားေပး ခိုင္းေစျခင္း၊ ေငြ႐ွင္ေၾကး႐ွင္မ်ားက အာဏာပိုင္မ်ားႏွင့္ ပူးေပါင္း၍ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္ျခင္း၊ ဆင္းရဲမြဲေတမႈေၾကာင့္ လူကုန္ကူးခံရျခင္း စသည့္ ျပႆနာမ်ားစြာ ႐ွိေနေသးေၾကာင္း သိရသည္။

လက္နက္ကိုင္ ပဋိပကၡမ်ား ႐ွိရာေဒသမ်ားသည္ တျခားေနရာ ေဒသမ်ားထက္ လူ႔အခြင့္အေရး ပိုမိုခ်ိဳးေဖာက္ခံေနရေၾကာင္း ျမန္မာႏိုင္ငံ လူ႔အခြင့္အေရး ေကာ္မ႐ွင္ အတြင္းေရးမႉး ဦးစစ္ၿမိဳင္က ေျပာသည္။

“လက္နက္ကိုင္ အဖြဲ႕အစည္းအားလံုးဟာ ျပည္သူလူထုအေပၚမွာ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြ ႐ွိေနတုန္းပဲ။ အစိုးရ စစ္တပ္အပါအ၀င္ လက္နက္ကိုင္ အဖြဲ႕အစည္း အားလံုးပါတယ္” ဟု သူကဆိုသည္။

၂၀၁၂ ဇြန္လတြင္ စစ္တပ္မွ တပ္သားသစ္ စုေဆာင္းျခင္းႏွင့္ ပတ္သက္၍ ကခ်င္ႏွင့္ ႐ွမ္းျပည္သူမ်ား၏ တိုင္ၾကားခ်က္ေၾကာင့္ျမစ္ႀကီးနားၿမိဳ႕သို႔ ကြင္းဆင္းေဆးခဲ့ရာ စစ္ဘက္မွ ဗိုလ္မႉးတဦး အပါအဝင္ တုိင္ၾကားခ်က္အရ ပါ၀င္ပတ္သက္သူ အားလံုးကို စစ္ေဆးရာ လက္နက္ကိုင္ အဖြဲ႕အစည္းမ်ားသည္ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈမ်ား႐ွိေနသည္ကို ေတြ႕႐ွိခဲ့ရေၾကာင္း လူ႔အခြင့္အေရး ေကာ္မ႐ွင္က ဆိုသည္။

ကေလးစစ္သား ျပႆနာ ေလ်ာ့က်လာေသာ္လည္း ယေန႔အခ်ိန္ထိ စစ္တပ္မွ ကေလးစစ္သား အျဖစ္ စုေဆာင္းခံရျခင္း၊ အသက္ျပည့္သူ မ်ားကိုလည္း အတင္းအဓမၼ စစ္တပ္ထဲ ေခၚသြင္းေနျခင္း တို႔ကို လာေရာက္ တိုင္တန္းမႈမ်ား ႐ွိေန ေသာေၾကာင့္ ကမာၻ႕အလုပ္သမားအဖြဲ႕ (ILO) ႏွင့္ ဆက္သြယ္ ေဆာင္႐ြက္ ေပးေနရေၾကာင္း ILO ႏွင့္ ဆက္သြယ္ ေဆာင္႐ြက္သူမ်ား ကြန္ရက္မွ ဦးသက္ေ၀က ေျပာသည္။

“လိႈင္မွာေနတဲ့ ကေလးတေယာက္ ဆိုရင္ တပ္က ကေလးစစ္သားဆိုၿပီး ျပန္လႊတ္ေပးလိုက္ေပမယ့္ ဒီျပန္ေရာက္ေတာ့ HIV ေ၀ဒနာနဲ႔ ေသသြားတယ္။ က်ေနာ္ ေလ့လာၾကည့္လိုက္ေတာ့ တပ္ထဲမွာ ေဆးထိုးအပ္ တေခ်ာင္းထဲကို အမ်ား ၀ိုင္းသံုးရာ ကေန ကူးလာတာ။ သူတပ္ထဲ ပါသြားတုန္းက ၁၆ ႏွစ္ပဲ ႐ွိေသးတယ္။ ထြက္ေျပးေတာ့ အဖမ္းခံရၿပီး မုပၸလင္ ရဲဘက္စခန္းကို အပို႔ခံရတယ္။ အသက္၂၀ ေလာက္မွ ILO ရဲ႕ အကူအညီနဲ႔ ျပန္လြတ္လာတာ” ဟု သူက ဆိုသည္။

ျပည္တြင္း ဥပေဒမ်ားသည္ လူအခြင့္အေရး စံႏႈန္းမ်ားႏွင့္ ကိုက္ညီရန္ လိုအပ္ေၾကာင္း၊ ဥပမာ လြတ္လပ္စြာ ဆႏၵေဖာ္ထုတ္ခြင့္ ႏွင့္ ပတ္သက္၍ ခြင့္ျပဳခ်က္ ေတာင္းရန္ လိုအပ္ေသာ ပုဒ္မ ၁၈ ကို ျပန္လည္ သံုးသပ္သင့္ေၾကာင္း ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္ ဦးသိန္းညြန္႔က ေျပာသည္။

“လူ႔အခြင့္အေရးမွာ ေပးထားတဲ့ အခြင့္အေရးေတြ အားလံုးရဖို႔ကေတာ့ က်ေနာ္တို႔ ေတာ္ေတာ္ ႀကိဳးစားရဦးမွာပါ။ လူအခြင့္အေရး ေၾကညာစာတမ္းကို က်ေနာ္တို႔ ျပည္တြင္း ဥပေဒစံႏႈန္းအတိုင္း ေရာက္ေအာင္ေတာ့ ႀကိဳးပမ္းၾကဖို႔ အေရးႀကီးတာေပါ့” ဟု ၎က ဆက္ေျပာသည္။

အစိုးရအေနျဖင့္ လူ႔အခြင့္အေရး ေလးစာလိုက္နာရန္၏ လူ႔အခြင့္အေရး ေၾကညာစာတမ္းကို ဘာသာျပန္၍ အစိုးရ ႒ာနအဖြဲ႕အစည္းမ်ားသို႔ အုပ္ေရ ႏွစ္ေသာင္းခန္႔ ျဖန္႔ေ၀ထားေၾကာင္း ဦးစစ္ၿမိဳင္က ရွင္းျပသည္။

“လူ႔အခြင့္အေရး ေၾကညာစာတမ္းက ျဖန္႔ေနၿပီဗ်။ ျပည့္စံုေအာင္ ေျပာရရင္ ၁၉၅၈ ခုႏွစ္ေလာက္က ဘာသာျပန္တဲ့ စာမူ တခုလည္း ႐ွိပါတယ္။ အဲဒီမူကိုပဲ အရင္က သံုးေနၾကတာေပါ့။ အခု က်ေနာ္တို႔က အဓိပၸာယ္ ျပည့္စံုမွန္ကန္ေအာင္ ဘာသာျပန္ ထားတယ္။ အဲဒီ စာမူကို ေကာ္မ႐ွင္က အေျခခံၿပီးေတာ့ ၆ လေလာက္ ျပင္ၿပီး ဆြီဒင္က လူ႔အခြင့္အေရး ပညာေပးတဲ့ အဖြဲ႕က ကူညီတာ” ဟု သူက ဆုိသည္

အဆုိပါ လူ႔အခြင့္အေရး ပညာေပးအဖြဲ႕ ရန္ပံုေငြႏွင့္ အုပ္ေရ ၃ ေသာင္းကို အဂၤလိပ္ – ျမန္မာ ႏွစ္ဘာသာႏွင့္ ရိုက္ၿပီး ဇြန္လ ၁၈ ရက္ေန႔က ျဖန္႔ေ၀သည့္ အခမ္းအနား လုပ္ခဲ့ေၾကာင္း၊ ၀န္ႀကီး႒ာနမ်ားကို အုပ္ေရ ၂ ေသာင္းနီးပါးႏွင့္ လူမႈအဖြဲ႕အစည္းမ်ား အတြက္ အုပ္ေရ ၅ ေထာင္နီးပါး ျဖန္႔ေဝေပးခဲ့ေၾကာင္း သိရသည္။

ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ လူ႔အခြင့္အေရး ေၾကညာစာတမ္းကို ျဖန္႔ေ၀ေသာေၾကာင့္ အဖမ္းခံခဲ့ရေသာ အေျခအေနမွ အစိုးရ ဖြဲ႕စည္းေပးထားေသာ လူ႔အခြင့္အေရး ေကာ္မ႐ွင္က လူ႔အခြင့္အေရး ေၾကညာစာတမ္းကို ျဖန္႔ေ၀ႏိုင္ျခင္းသည္ တိုးတက္မႈပင္ ျဖစ္ေၾကာင္း ဦးသိန္းညြန္႔က ေျပာသည္။

“တခ်ိန္တုန္းက ကုလသမဂၢ လူ႔အခြင့္အေရး ေၾကညာစာတမ္းကို ျဖန္႔ေ၀လို႔ အဖမ္းခံရတာ႐ွိတယ္။ အဲဒီ အေျခအေနကေန အခု လူ႔အခြင့္အေရး ေကာ္မ႐ွင္ကေန ျဖန္႔ေ၀ႏိုင္တဲ့ အဆင့္ဟာ ျမန္မာႏုိင္ငံ အတြက္ေတာ့ ႀကီးမားတဲ့ ေျပာင္းလဲမႈပဲ။ သူမ်ားႏိုင္ငံမွာ လူ႔အခြင့္အေရး အေၾကာင္းကို ေက်ာင္းသင္ခန္းစာေတြမွာ သင္ေနတဲ့အခ်ိန္ က်ေနာ္တို႔ႏိုင္ငံမွာျဖန္႔ေ၀တဲ့ သူက ရာဇ၀တ္မႈနဲ႔ ေထာင္က်ခဲ့ပါတယ္” ဟု သူက ဆိုသည္။

ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ တရားဥပေဒစိုးမိုးေရး မ႐ွိသေရြ႕ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္ခံရသည့္ ျပႆနာမ်ား ႐ွိေနဦးမည္ ျဖစ္ေၾကာင္း၊ေငြ႐ွင္ေၾကး႐ွင္ မ်ားက အာဏာပိုင္မ်ားႏွင့္ ပူးေပါင္းကာ ၿခိမ္းေျခာက္ တရားစြဲထားေသာ ျဖစ္စဥ္မ်ား ႐ွိေနေၾကာင္း၊ဆင္းရဲမြဲေတ မႈေၾကာင့္ လူကုန္ကူးခံရျခင္း၊ ကေလးသူငယ္မ်ားကို အိမ္ေဖာ္အျဖစ္ ေစခိုင္းႏွိပ္စက္ၿပီး ပစၥည္းခိုးသည္ဟု ဆိုကာ တရာ႐ံုးတင္ စြပ္စြဲမႈမ်ား ႐ွိေနေၾကာင္း ဦးသက္ေ၀က ေျပာသည္။

ျမန္မာႏိုင္ငံ လူ႔အခြင့္အေရး ေကာ္မ႐ွင္ ဖြဲ႔ခဲ့ၿပီး ၉ လႏွင့္ တႏွစ္ အတြင္း လူ႔အခြင့္အေရးေကာ္မ႐ွင္သို႔ တုိင္ၾကားစာ ၃၀၀၀ ေက်ာ္ ေရာက္႐ွိလာခဲ့ေၾကာင္း၊ တိုင္ၾကားစာအားလံုးကို အမွတ္စဥ္အလိုက္ မွတ္တမ္းတင္ကာ ဥပေဒ ပညာ႐ွင္မ်ား ပါ၀င္ေသာ ေကာ္မ႐ွင္အဖြဲ႕က အစည္းေ၀းထိုင္ ေျဖ႐ွင္းေပးေနေၾကာင္း သိရသည္။

“လူ႔အခြင့္အေရး အေျခအေန တိုးတက္လာလားလို႔ ေမးရင္ တိုးတက္ဖို႔ အားလံုး၀ိုင္းလုပ္ေနတဲ့ အဆင့္ပဲ ႐ွိေသးတယ္။အစိုးရပိုင္းမွာလည္း တာ၀န္႐ွိတယ္၊ က်ေနာ္တို႔မွာလည္း တာ၀န္႐ွိသလို၊ Civil Society ေတြမွာလည္း တာ၀န္႐ွိတယ္။ အရင္ေခတ္ကနဲ႔ ႏိႈင္းယွဥ္ၾကည့္ရင္ တိုးတက္တယ္လို႔ ေျပာႏုိင္ေပမယ့္ ဘယ္ေလာက္ တိုးတက္သလဲ ဆိုတာေတာ့ ေျပာရခက္ပါတယ္။ တခ်ိဳ႕ တိုးတက္မႈေတြက ထင္သာျမင္သာ႐ွိေပမယ့္ မတိုးတက္ေသးတဲ့ အေျခအေန ေတြလည္း ႐ွိပါတယ္။ မျဖစ္မေန လုပ္ရမယ့္ အလုပ္ေတြကလည္း အမ်ားႀကီး ႐ွိပါေသးတယ္” ဟု ဦးစစ္ၿမိဳင္က ဆိုသည္။

လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္ခံေနရေၾကာင္း တိုင္ၾကားခံရလွ်င္ ဤျဖစ္စဥ္ကို မွန္ကန္မႈ ႐ွိ မ႐ွိ စံုစမ္းရၿပီး ျဖစ္စဥ္မွန္ကန္ ပါက မည္သူက က်ဴးလြန္သည္ကို ေဖာ္ထုတ္ရေၾကာင္း၊ ေဖာ္ထုတ္ၿပီးပါက မည္သို႔ ျဖစ္ပြားသည္ကို သံုးသပ္ခ်က္ ေရးရေၾကာင္း၊ ထုိ႔ေနာက္ အႀကံျပဳခ်က္၊ တိုက္တြန္းခ်က္ ေရးရေၾကာင္း ဦးစစ္ၿမိဳင္က လူ႔အခြင့္အေရး ေကာ္မရွင္၏ လုပ္ငန္းစဥ္ကို ရွင္းျပသည္။

လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္ခံရေၾကာင္း ေကာ္မ႐ွင္က စံုစမ္းေတြ႕႐ွိေသာအခါ သမၼတ႐ံုးသို႔ အေၾကာင္းၾကားစာ ေပးပို႔ တင္ျပရေၾကာင္း၊ သမၼတ႐ံုးကလည္း သက္ဆိုင္ရာ ၀န္ႀကီး႒ာနမ်ားသို႔ ဆက္လက္ ညႊန္ၾကားေပးေၾကာင္း၊ သို႔ေသာ္ ယင္း ၀န္ႀကီး႒ာနမ်ားမွာ ပူးေပါင္းေဆာင္႐ြက္မႈ အားနည္းေၾကာင္း ေကာ္မ႐ွင္၏ အဆိုအရ သိရသည္။

“အစိုးရ႒ာနေတြကို က်ေနာ္တို႔နဲ႔ ပူးေပါင္းလာေအာင္၊ တိုးတက္မႈေတြ ႐ွိလာေအာင္ နည္းမ်ိဳးစံုနဲ႔ လုပ္ရတာေပါ့။ေဆာင္႐ြက္ ေပးတာေတြလည္း အထိုက္အေလ်ာက္ ႐ွိေပမယ့္ ပူးေပါင္း ေဆာင္႐ြက္မႈကေတာ့ ေတာ္ေတာ္နည္းပါတယ္” ဟုေကာ္မ႐ွင္ အတြင္းေရးမႉးက ဆိုသည္။

အစိုးရသစ္ လက္ထက္တြင္ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္ခံေနရသည္ဟု တိုင္ၾကားခြင့္ ႐ွိေနျခင္းသည္ပင္ တိုးတက္မႈ ျဖစ္ေၾကာင္း၊ တိုင္ၾကားသူ မ်ားမွာလည္း သမၼတ႐ံုး၊ လႊတ္ေတာ္ ေကာ္မတီမ်ား၊ သက္ဆိုင္ရာ ၀န္ႀကီး႒ာနမ်ားႏွင့္ ေကာ္မ႐ွင္ အဖြဲ႕အစည္း အသီးသီးကိုပါ လိပ္မူ၍ အနည္းဆံုး လိပ္စာ ၅ ခုခန္႔အထိ တိုင္ၾကားမႈမ်ား ႐ွိလာသည္ကို ေတြ႕ရေၾကာင္း လူ႔အခြင့္အေရး ေကာ္မ႐ွင္က ေျပာသည္။