ဌာေနေဟာင္းက ေမွ်ာ္လင့္မထား မိတဲ့ စိန္ေခၚမႈ

ကႏၱာရ၀တီတုိင္း(မ္)

သံလြင္ျမစ္ႀကီးဟာ ကရင္နီျပည္ ရွားေတာၿမိဳ႕နယ္ကို အေရွ႕ႏွင့္ အေနာက္ ႏွစ္ျခမ္းခြဲကာ ျဖတ္ဝင္စီးဆင္းေနတဲ့ ျမစ္တစင္း ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီျမစ္ ႀကီးရဲ့ ေဘးတစ္ဖက္တခ်က္ကို ၾကည့္လိုက္လွ်င္ေတာ့ သမရိုးက် ေနထိုင္လုပ္ကိုင္ စားေသာက္ေနၾကတဲ့ ကရင္နီတို႔ရဲ့ ေက်းလက္ ဘဝကို ေတြ႕ႏိုင္မွာပါ။

အရင္တုန္းက ရွားေတာၿမိဳ႕နယ္ထဲက ေထာင္၊ ေသာင္းခ်ီၿပီး ေနထုိင္ခဲ့ၾကရာမွာ လူေတြထဲမွာ ကရင္နီမ်ိဳးႏြယ္စုေတြ အမ်ားဆံုး ပါဝင္ေန တယ္ ဆိုတာကို အဲဒီေျမေပၚမွာ စိုက္ထူထားတဲ့ အုိမင္းေနၿပီျဖစ္တဲ့ တံခြန္တိုင္ေတြက သက္ေသျပေနပါလိမ့္မယ္။

အခုအခ်ိန္မွာ ရွားေတာၿမိဳ႕ကို အေပၚစီးကေန ၾကည့္လိုက္ရင္ ရြာေဟာင္း၊ ရြာပ်က္နဲ႔ စြန္႔ပစ္ထားတဲ့ ရြာေတြရဲ့ အရိပ္အေယာင္ေတြဟာ မ ထင္ မရွားနဲ႔ က်န္ရစ္ေနပါေတာ့တယ္။ အမွန္ေတာ့ ဒါေတြဟာ ေတာအုပ္ႀကီးတခုနဲ႔ အလားသ႑ာန္တူေနခဲ့ပါၿပီ။

တသြင္သြင္စီးေနတဲ့ သံလြင္ျမစ္ ႀကီးရဲ့ ေဘးတဖက္ တခ်က္မွာေတာ့ ထူေျပာ လွတဲ့ ေတာအုပ္ႀကီးကသာ အထီးက်န္စြာ တည္ရွိရင္း သူ႕ကို အေဖာ္ျပဳေပးမယ့္ ေတာလိုက္ မုဆိုးေတြကို ေစာင့္ေမွ်ာ္လို႔ ေနရွာ ပါတယ္။

အမွန္ေတာ့ ဒီလုိမ်ိဳးေတာေတာင္၊ ျမစ္ေခ်ာင္းေတြကို အထီးက်န္ေစခဲ့တာကေတာ့ ႏိုင္ငံေရး ပ႗ိပကၡေတြ အပါအ၀င္ ၁၉၉၆ ခုႏွစ္ကစၿပီး တိုး ျမင့္လာတဲ့ စစ္ေရးအရွိန္ အဟုန္ေတြေၾကာင့္လို႔ဘဲဆိုရမွာပါ။

ဆန္းၾကယ္လွတဲ့ သဘာဝ တရားနဲ႔ ေက်းလက္ေန ေတာသူေတာင္သားေတြဟာ အျပန္အလွန္ အမွီသဟဲျပဳ ေနထိုင္လာခဲ့တာဟာ လည္း ၉၆ ခုႏွစ္မတိုင္ခင္အထိဆိုလွ်င္ျဖင့္ ႏွစ္ေပါင္းအလြန္ ၾကာျမင့္ေနၿပီလို႔ ေျပာရပါလိမ့္မယ္။

၁၉၉၆ ခုႏွစ္ ျမန္ုမာစစ္အစိုးရရဲ့ စစ္ဆင္ေရးေၾကာင့္ ေပါင္းျမက္ေတြလို လူမဆန္စြာ ရွင္းထုတ္ခံခဲ့ရတဲ့ လူေတြဟာလည္း တနယ္တျခားစီ အ လဲ အကြဲေတြနဲ႔ ဒုကၡသည္အျဖစ္ ေျပးလႊားေနခဲ့ၾကရပါတယ္။

၂၀၁၂ ခုႏွစ္အတြင္း အသစ္တက္လာတဲ့ အစိုးရဟာ တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္အင္အားစုေတြနဲ႔ အပစ္အခတ္ ရပ္စဲေရးေတြျပဳလုပ္ၿပီး ၿငိမ္း ခ်မ္းေရးေဖၚေဆာင္ႏိုင္ဖို႔ ႏိုင္ငံေရးအရ ေတြ႔ဆံုေဆြးေႏြးမႈေတြ အစျပဳလာေနမႈေၾကာင့္ တိုင္းတပါးမွာေရာက္ေနတဲ့ ကရင္နီဒုကၡသည္ ေတြ၊ ျပည္တြင္းရြာပုန္းရြာေရွာင္ IDP ေတြ ဟာ ကိုယ့္ရပ္ကိုယ့္ရြာ၊ ေနရပ္ရင္းမွာ ျပန္လည္အေျခခ်ေနထိုင္ႏိုင္ဖို႔ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ေတြ တဖန္ ျပန္လည္ ရရွိလာၾကပါတယ္။

သံလြင္အေရွ႕ဘက္ျခမ္း(သို႔) ဌာေနေဟာင္း

ျပန္လည္အေျခခ်ေရးကိစၥနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ဒုကၡသည္ေတြအေနနဲ႔ သြားလာလုပ္ကိုင္ စားေသာက္ဖို႔လြယ္ကူတဲ့ သူတို႔ရဲ့ ႔ေနရပ္ေဟာင္းမွာ ျပန္ လည္ေနထိုင္လိုၾကပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ အဲဒီေနရာေတြက ရွားေတာၿမိဳ႕နယ္နဲ႔ သံလြင့္အေရွ႕ဘက္ျခမ္းက ေနရာေဒသေတြမွာေပါ့။ ကရင္ နီျပည္ စစ္ဆင္ေရးကာလ အတြင္းက အသက္ ၂ ႏွစ္သာ ရွိေသးတဲ့ ခူးစူးရယ္ဟာ သူ႔ရဲ႕ေနရပ္ ရွားေတာၿမိဳ႕နယ္ကေန မိသားစု ေတြ နဲ႔အတူ ထိုင္းႏိုင္ငံဒုကၡသည္စခန္းကို ထြက္ေျပးတိမ္းေရွာင္ခဲ့ရပါတယ္။

“အကယ္၍ က်ေနာ္ျပန္ခဲ့လို႔ရွိရင္ ကုိယ့္ရြာ ကိုယ့္ေနရာမွာပဲ ကိုယ္ျပန္ေနမွာေပါ့ေနာ္။ ဘာေၾကာင့္လဲ ဆိုလို႔ ရွိရင္ေတာ့ ကိုယ့္ေနရာက စိုက္ပ်ိဳး ေရးက ပိုေကာင္းမယ္လို႔ က်ေတာ္အဲလိုမ်ိဳးထင္တယ္ေလ” လုိ႔ အသက္ ၁၇ ႏွစ္အ ရြယ္ရွိတဲ့ ကရင္နီ အမွတ္-၁ ဒုကၡသည္စခန္းမွ ခူးစူးရယ္ က ေျပာပါတယ္။

ခူးစူးရယ္ အပါအ၀င္ ကရင္နီဒုကၡသည္စခန္းေတြမွာ အေျခခ်ေနသူေတြအဖုိ႔ ကုိယ့္ေနရပ္ေဟာင္းမွာ ျပန္လည္အေျခခ်ေတာ့မယ္ဆုရင္ သူတုိ႔အတြက္ စိန္ေခၚမႈေတြက တပုံတပင္ႀကီးပါ။

လတ္တေလာအေျခအေနမွာ ခ်က္ခ်င္းႀကီးျပန္လည္အေျခခ်ဖို႔ အဆင္သင့္မျဖစ္ေသးေပမယ့္ ဒုကၡသည္ေတြ ျပန္မယ့္ေနရာဟာ သံလြင္ အေရွ႕ဘက္ျခမ္းက ေနရာတခုတည္းသာရွိေၾကာင္း ကရင္နီဒုကၡသည္ပင္မေကာ္မီတီ KnRC မွ ဥကၠဌ ျဖစ္တဲ့ ဆရာမန္းေစာက ယခုလုိ ရွင္းျပပါတယ္။

“စခန္း ႏွစ္ခုစလုံးအတြက္ဆိုေတာ့ ၃ ေနရာလားေတာ့ မေျပာတတ္ဘူး၊ ျဖစ္ခ်င္တာက သံလြင္အေရွ႕ ဘက္ကမ္း တေနရာရာေလာက္မွာေပါ့ ေလ။ ဘာျဖစ္လဲဆို ေလာေလာဆယ္ က်ေတာ္တို႔ အတူတကြ ျပန္လည္ေနထိုင္ဖို႔ဆိုရင္ အခက္ အ ခဲေတြ အမ်ားႀကီး ႀကဳံရဦးမွာ။ က်ေတာ္တို႔ျပန္မယ္ဆိုရင္ လူမႈေရးအရ၊ ပညာေရးအရ၊ က်န္းမာေရးအရ … ဒါေပမယ့္ တခုရွိတာက က်ေတာ္တို႔ မျပန္ခင္မွာ အတြင္းပိုင္းနဲ႔ အျပင္မွာက က်ေတာ္တုိ႔ ဆက္စပ္မႈေတြ လုပ္ထားဖို႔ေတာ့ လိုတာေပါ့ေနာ္။”

ရွားေတာၿမိဳ႕နယ္ လူဝင္မႈ ႀကီးၾကပ္ေရးဌာနနဲ႔ အမ်ိဳးသား မွတ္ပုံတင္ေရး ဦးစီးဌာနရဲ့ စာရင္းေတြအရ နယ္စပ္ဒုကၡသည္ စခန္းကေန ရွား ေတာ ၿမိဳ႕ နယ္အတြင္းကုိ ျပန္လည္အေျခခ်ေနထိုင္သူ ဦးေရ ၅၈ ေယာက္ရွိၿပီး အိမ္ေထာင္စုအားျဖင့္၂၄ စုရွိပါတယ္။ သူတို႔ဟာ ရွားေတာ ၿမိဳ႕နယ္ ေဒါခေရာေအာရြာ၊ ေဒါေစးရြာနဲ႔ ေဒါတမရြာေတြမွာ ေနထိုင္ပါတယ္။

၂၀၁၂ ခုႏွစ္ KnRC မွျပဳစုထားတဲ့ ဒုကၡသည္စာရင္းအရ အမွတ္ ၁ စခန္းမွာ ဒုကၡသည္ဦးေရ ၁၄၉၀၀ ဦးရွိၿပီး အမွတ္ ၂ စခန္းမွာေတာ့ ဒုကၡ သည္ ၃၆၇၈ ဦး ရိွေနပါတယ္။

"ဒီဒုကၡသည္ေတြ ျပန္လည္အေျခခ်ေနထိုင္ဖို႔ ေလာေလာဆယ္အခ်ိန္က မက်ေသးဘူး။ Peace process ကလည္း တိတိက်က်လည္း မျဖစ္ ေသး ဘူး။ မႈိင္းကိစၥကလည္း ဘာမွမလုပ္ေသးဘူးလို႔ ေျပာလို႔ရတယ္ေလ။ အဲဒါေၾကာင့္မို႔ က်ေတာ္တို႔လည္း ျဖည္းျဖည္းျပင္ဆင္မႈေတြေတာ့ က်ေတာ္တို႔ လုပ္ထားရမွာေပါ့ေနာ္” လို႔ KnRC ဥကၠဌ ဆရာမန္းေစာက ေျပာ ပါတယ္။

ေမွ်ာ္လင့္မထားတဲ့ စိန္ေခၚမွဳ

အမွန္ေတာ့ ျပန္လည္အေျခခ်ေနထိုင္ေရး ဆိုတဲ့အေရးမွာ ဒုကၡသည္ေတြအေနနဲ႔ မိမိတို႔ အသက္ေမြး၀မ္းေၾကာင္းအတြက္ အတတ္ပညာ ေတြ အဆင္သင့္ျဖစ္ထားဖို႔၊ အလုပ္အကိုင္ အခြင့္အလမ္းေတြ၊ ျပန္လည္အေျခခ် ေနထိုင္သူေတြရဲ့ လံုၿခံဳေရးကိစၥေတြ၊အစိုးရနဲ႔ႏိုင္ငံတ ကာကအစိုး ရမဟုတ္တဲ့ အဖြဲ႔အစည္းေတြရဲ့ ကူညီပံ့ပိုးမႈတို႔ကို လက္ခံရရွိႏိုင္ဖို႔စတဲ့ ကိစၥရပ္ေတြ ဘာတခုမွ ခိုင္ခိုင္မာမာ မရွိေသးပါဘူး။

ဒီၾကားထဲ ေမွ်ာ္လင့္မထားတဲ့ စိန္ေခၚမႈတခုကေတာ့ အကယ္၍သာ ျပန္လည္အေျခခ်ေနထိုင္ေရးအစီအစဥ္မွာ ဒုကၡသည္ေတြအေနနဲ႔ မိမိတို႔ဆႏၵအတိုင္း မိမိတို႔ေနရပ္ရင္းကိုသာ ေရြးခ်ယ္ခဲ့မယ္ဆိုရင္ ယေန႔ ေဘာလခဲၿမိဳ႕နယ္ ရြာသစ္ေရကာတာစီမံကိန္းေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚလာမည့္ သက္ေရာက္မႈေတြကို ထိပ္တိုက္ရင္ဆိုင္ရမွာျဖစ္တယ္လုိ႔ကရင္နီ ဖြံ႔ၿဖိဳးေရး သုေတသနအဖြဲ႔ KDRG မွေျပာေရးဆိုခြင့္ရွိသူ ခူးေတာ္ရယ္က အ ခု လုိေထာက္ျပေျပာဆိုထားပါတယ္။

“ဒီကရင္နီ၊ ကယားျပည္နယ္ထဲမွာ ေနာက္ထပ္ ေရလႊမ္းစရာ ရြာေတြေတာ့မရွိေတာ့ဘူး။ အကုန္လုံး ျပဳတ္ၿပီးသားျဖစ္တယ္။ အကုန္လုံးေပ်ာက္ ၿပီးသားျဖစ္တယ္ .. ၁၉၉၆ စစ္ဆင္ေရးမွာတုန္းက သံလြင္ေဘး တဖက္တခ်က္ အေနာက္ျခမ္း ေရာ၊ အေရွ႕ျခမ္းေရာ၊ က်ေနာ့ရြာ အပါအဝင္ ေပါ့ ရြာေတြအကုန္လုံးေပ်ာက္ၿပီး သားျဖစ္တယ္။ ရြာမရွိေတာ့လို႔ ထိခိုက္နစ္နာစရာ လူေတြ မ ရွိေတာ့ဘူးလို႔ ေျပာရင္လည္းမဟုတ္ဘူး။ ရြာ ေပ်ာက္တယ္ဆိုတာက အခုအမ်ားစုက ဒုကၡသည္စခန္းေတြမွာေရာက္တယ္။ ဟို..အ ေနာက္ ဘက္ျခမ္းေျပးတဲ့လူေတြရွိတယ္။ စုစည္းရြာမွာ ေရာက္ေနတဲ့လူေတြ ရွိတယ္။ တတိယႏိုင္ငံဆိုတဲ့ ႏိုင္ငံျခားေတြကို ေရာက္သြားတဲ့ လူေတြ လည္းရွိတယ္။ အဲဒါ (ရြာသစ္ေရကာတာစီမံကိန္း)ျဖစ္ရင္ အဲဒီလူေတြ ဘယ္မွာ ျပန္ေနၾကမလဲ။ ရြာျပန္လာခ်င္ၾကတဲ့ လူေတြပဲ။”

ၿပီးခဲ့တဲ့ ၂၀၁၀ ဇန္နဝါရီလကစၿပီး ကရင္နီျပည္၊ ရြာသစ္ၿမိဳ႕နယ္ခြဲမွာ လွ်ပ္စစ္ဓာတ္အား ၆၀၀ မီကာဝပ္ ထုတ္လုပ္ႏိုင္တဲ့ သံလြင္ေရကာ တာ တ ခုကို ေဆာက္လုပ္ဖို႔ Datang (Yunnan) United Hydropower Developing Co ဆိုတဲ့ တရုတ္ေရအားလ်ွပ္စစ္ ထုတ္လုပ္ေရး ကုမၸဏီနဲ႕ အစိုးရက ဒီစီမံကိန္းေတြကို သေဘာတူညီမႈ စာခ်ဳပ္ခ်ဳပ္ဆိုခဲ့ၿပီးျဖစ္ပါတယ္။

ယခု ၂၀၁၂ ခုႏွစ္မွာ ကရင္နီအမ်ိဳးသား တိုးတက္ေရးပါတီ KNPP နဲ႔ အစိုးရတို႔ အပစ္ခတ္ယူၿပီးေနာက္ပိုင္း မွာေတာ့ ကရင္နီျပည္တြင္းက မည္ သည့္အႀကီးစား စီမံကိန္းကိုမဆို အပစ္ခတ္ရပ္စဲမႈ အေျခအေန မတည္ၿငိမ္ ေသးသ၍ ေခတၱရပ္ဆိုင္းထားဖို႔ ႏွစ္ဖက္က သေဘာတူ ထား ၾက ပါတယ္။

KDRG အေနနဲ႔ ဒီလို စီမံကိန္းတို႔ေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚလာမည့္ ဆိုးက်ိဳးနဲ႔ေကာင္းက်ိဳးတို႔ကို ေလ့လာသုေတ သနျပဳႏိုင္ဖို႔ စီမံကိန္းတည္ ေဆာက္ တဲ့ေနရာေတြမွာ လြတ္လပ္စြာသြားလာၿပီး အခ်က္အလက္ေတြစုေဆာင္းခြင့္ မရွိဘူးလို႔လည္း ခူးေတာ္ရယ္က ဆိုပါတယ္။

“ဒီလူမႈေရးအရေရာ၊ ဒီသဘာဝ ပတ္ဝန္းက်င္အရေရာ ေလ့လာတဲ့ ေလ့လာမႈေတြ အဲ့ဒီဟာေတြအ တြက္ မဟုတ္ပါဘူး။ က်ေတာ္တို႔ ေကအဲန္ ပီပီနဲ႔ အစိုးရတို႔ သေဘာတူညီခ်က္ေတြမွာ ပါတယ္။ လူသိသူသိျဖစ္ေအာင္၊ ပြင့္ပြင့္လင္းလင္း ျဖစ္ေအာင္လုပ္မယ္ ဆိုတာေတြက သေဘာတူ ညီခ်က္ထဲမွာ ပါတယ္ေလ။ အဲဒီ သေဘာတူညီခ်က္အရပဲ က်ေနာတို႔က ေကအဲန္ပီပီနဲ႔ ညွိႏႈိုင္းၿပီးေတာ့မွ KNPP ကေနသြားတယ္ ဆိုတဲ့ ပုံစံနဲ႔သြားၿပီးေတာ့မွ က်ေတာ္တို႔က ရြာသစ္ကို ေရာက္တယ္”

ၿပီးခဲ့တဲ့ စက္တင္ဘာ ၂၅ ရက္ေန႔တုန္းက ရြာသစ္ေရကာတာစီမံကိန္းကို ေလ့လာဖို႔ KDRG မွ ခူးေတာ္ရယ္ ဦးေဆာင္သြားခဲ့တဲ့ ကရင္နီ လူမႈ အသင္းအဖြဲ႕ ဆက္စပ္ေဆာင္ရြက္ေရးကြန္ယက္အဖြဲ႕ KCSN ကို အထက္က ညြန္ၾကားခ်က္ မရဘူးဆိုၿပီး အာဏာပိုင္ေတြက စီမံ ကိန္းရွိရာကို ၀င္ခြင့္မေပးပဲ တားျမစ္ခဲ့ပါတယ္။ ျပန္လည္ အေျခခ်မည့္သူေတြအတြက္ ရြာသစ္ေရကာတာစီမံကိန္းေၾကာင့္ ထိခိုက္ႏွစ္နာ မႈေတြ မျဖစ္ေပၚ လာေစဖို႔အေရး ႀကီးေၾကာင္း၊ စီမံကိန္းေၾကာင့္ ေျပာင္းေရႊ႕မႈေတြထပ္ၿပီး ေပၚေပါက္လာပါက မိမိတို႔ဌာေနရင္းထက္စား၀တ္ေနေရး လြယ္ လြယ္ကူကူနဲ႔ လုပ္ကိုင္စားေသာက္လို႔ရတဲ့ေနရာမ်ိဳးကို ဖန္တီးေပးဖို႔လိုတယ္လို႔ ခူးေတာ္ရယ္က ေျပာပါတယ္။

“တျခားေနရာမွာေျပာင္းၿပီးေတာ့ေနရင္ အဲဒီအေျခအေနထက္ ပိုဆိုးမသြားရေအာင္ အဲေလာက္ကု စားမႈေတာ့ အနည္းဆုံးေပးရမွာေပါ့ေနာ္။ ပိုေကာင္းရင္ေကာင္းသြားမယ္။ ဘာျဖစ္လဲဆို ဒီစီမံကိန္းေတြ လုပ္တာက ဖြံ႕ၿဖိဳးေရးလုပ္တယ္လို႔ေခၚတယ္ေလ။ ဖြံ႕ၿဖဳိးေရးလုပ္တယ္ ဆိုၿပီး ေတာ့မွ လုပ္လိုက္မွပဲ အခုရွိေနတဲ့ စားဝတ္ေနေရးထက္ ညံ့သြားရင္ေတာ့ ဒါဆုတ္ယုတ္တာပဲ ေပါ့။ ဒါဖြံ႔ၿဖိဳးေရး မဟုတ္ေတာ့ဘူးေလ။ ဆိုေတာ့ နာတဲ့လူက နာပါေစ၊ စားတဲ့လူကေတာ့ စားမွာပဲ ဆိုတဲ့မ်ိဳးလည္း မလုပ္သင့္ဘူးေပါ့။”

ယခုအခ်ိန္ဟာ အသြင္ကူးေျပာင္းေရးကာလ ျဖစ္သည္ႏွင့္အညီ ကိုယ့္ရပ္ရြာနဲ႔ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာကင္းကြာေနခဲ့ ရတဲ့ေက်းလက္ေတာသူ ေတာင္ သားေတြဟာလည္း ကိုယ့္ရဲ့ ဌာေနရင္းကို ျပန္ဖို႔ စိုင္းျပင္းေနၾကတဲ့အခ်ိန္ပါ။

ဒါေပမယ့္ သူတို႔ရဲ့ အရွင္သခင္ျဖစ္တဲ့ ေတာေတာင္သဘာဝ၊ ျမစ္ေခ်ာင္းအင္းအိုင္ ေတြကေတာ့ သူတို႔ကို အရင္ကလို ေႏြးေထြးတဲ့ ႀကိဳဆုိ မႈနဲ႔ ႀကိဳေနပါ့မလားဆိုတာကိုေတာ့ တတ္အပ္ေျပာလို႔မရေသးပါဘူး။

လာမယ့္ေအာက္တိုဘာလ ေနာက္ဆံုးပတ္မွာ ျဖစ္ေပၚလာမည့္ ကရင္နီအမ်ိဳးသားတိုးတက္ေရးပါတီနဲ႔ အစိုးရတို႔အၾကား ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေဖာ္ ေဆာင္ဖို႔ ျပည္ေထာင္စုအဆင့္ ဒုတိယအႀကိမ္ေတြ႔ဆံုပြဲၿပီးတဲ့အထိ ေစာင့္ၾကည့္ရဦးမွာျဖစ္ပါတယ္။