ေရအတြက္ အခက္ေပြဆဲ

မဇၥ်ိမ

အခ်ိန္ကား အပူခ်ိန္ ျပင္းထန္ေသာ ေန႔လည္ ၁ နာရီခန္႔ ျဖစ္သည္။ လပြတၱာၿမိဳ႕ ၏ ဆိပ္ကမ္း တေနရာတြင္ အသက္ ၅ဝ ေက်ာ္အရြယ္ အမ်ဳိး သမီးၾကီး တဦး ေနေရာင္ျပင္းျပင္း က်ေရာက္ေန ေသာ ျမစ္ျပင္ေပၚကို ေငးေနသည္။ နာဂစ္ မုန္တိုင္းဒဏ္ေၾကာင့္ ၂၆ ႏွစ္ အရြယ္ သားျဖစ္ သူကို ဆံုး႐ႈံးခဲ့ရ ရွာေသာ အဆိုပါ အမ်ဳိးသမီး ၾကီးမွာ ျမစ္ျပင္ကို လက္ခတ္ေလွငယ္ျဖင့္ ျဖတ္ ေက်ာ္လာေသာ ခင္ပြန္း ျဖစ္သူကို ေမွ်ာ္ေနျခင္း ျဖစ္သည္။ လပြတၱာၿမိဳ႕ႏွင့္ ေရြးျမစ္ ျခားလ်က္ ရွိေသာ တဖက္ကမ္း ကြ်န္းကြင္းရြာ သို႔ ျပန္ရန္ နာရီဝက္ နီးပါးမွ် လက္ခတ္ ေလွကို ေလွာ္ခတ္ရ မည္ ျဖစ္သည္။

“ဟာ... ပံုးယူမလာဘူးလား..“ အမ်ဳိးသမီးၾကီးက ေလွမကပ္မီ ခင္ပြန္းျဖစ္သူကို ေမးျခင္းျဖစ္သည္။

“ ဘယ္ယူႏိုင္မလဲဟာ.. ကမန္းကတန္း လာရတာၾကီးကို..“

“ဟာ... ငတ္ၿပီ...ဒါဆိုရင္ေတာ့....”

နာဂစ္မုန္တိုင္း၏ ေနာက္ဆက္တြဲ ျပႆနာမ်ားအနက္ ယေန႔အခ်ိန္၌ အျပင္းထန္ဆံုး ႐ိုက္ခတ္လ်က္ရွိသည့္ ေသာက္သံုးေရ ရွားပါးမႈျပႆနာ၏ တစိတ္တပိုင္း ျဖစ္ရပ္တခုကို ျမင္ေတြ႔ရျခင္း ျဖစ္သည္။ မိုင္ဝက္ခန္႔ က်ယ္ဝန္းေသာ ျမစ္ျပင္ကို ေန႔စဥ္ ျဖတ္သန္း၍ ေသာက္သံုးေရ လာေရာက္ခပ္ယူရာမွ ယခုအၾကိမ္တြင္ အလ်င္အျမန္ ထြက္လာသူ ခင္ပြန္းသည္ ေရထည့္စရာ ပံုးယူမလာသျဖင့္ တရက္တာ ေရအငတ္ခံရမည့္ အေျခအေန ျဖစ္ေနသည္။

ေသာက္သံုးေရ လံုေလာက္စြာ မရရွိသည့္ု နာဂစ္ဒဏ္ခံ ေဒသ၏ ျပႆနာကို အမ်ားနည္းတူ ခံစားေနရသူ အရြယ္လြန္ လင္မယားမွာ ယခုအၾကိမ္တြင္ ကံေကာင္းသြားခဲ့သည္။ စာနာစိတ္ရွိသူ ခရီးသြားလူငယ္တဦးမွ ၅ ဂါလံဝင္ ပလတ္စတစ္ပံုး တပံုးကို ကုသိုလ္ယူ လႉဒါန္းလိုက္ေသာေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။

နာဂစ္မုန္တိုင္း၏ အဆိုးရြားဆံုး ဖ်က္ဆီးမႈတြင္ ေသာက္သံုးေရကန္မ်ားကို ပင္လယ္ ဆားငန္ေရမ်ား ဖံုးလႊမ္းလိုက္ျခင္းသည္ ျပန္လည္ထူေထာင္ေရးအတြက္ ကူညီေဆာင္ရြက္ေပးေနေသာ အစိုးရမဟုတ္သည့္ အဖဲြ႔အစည္း NGO မ်ားႏွင့္ အျခား လူမႈဝန္ထမ္းအဖြဲ႔မ်ားအတြက္ အဓိက ေခါင္းခဲစရာ ျပႆနာတခု ျဖစ္ေနသည္။ ဧရာဝတီတိုင္း၏ ေရငန္ေရာက္ေဒသမ်ားမွာ ယခင္ႏွစ္မ်ားကလည္း ေႏြရာသီ၌ ေသာက္သံုးေရ ရွားပါးမႈ ျပႆနာႏွင့္ ၾကံဳေတြ႔ရေလ့ရွိေၾကာင္း သိရသည္။ ေရအရင္းအျမစ္ ေကာင္းမြန္သည့္ ရြာမ်ားမွ ေရကန္မ်ားကို အနီးအနားရွိ ရြာမ်ားမွ ေရလမ္း၊ ကုန္းလမ္းမ်ားျဖင့္ သြားေရာက္ခပ္ယူၾကျခင္း၊ ေရျဖန္႔ေဝေရာင္းခ်ျခင္းမ်ား ယခင္ႏွစ္မ်ားကပင္ ရွိခဲ့ေၾကာင္း သိရသည္။

လပြတၱာေဒသသည္ ကုလ ကေလးသူငယ္မ်ား အေရးေပၚ ရန္ပံုေငြ အဖဲြ႔ - UNICEF မွ တရားဝင္ ထုတ္ျပန္ေသာ အခ်က္အလက္မ်ားအရ ေသာက္သံုးေရ ျပတ္လပ္မႈ ျပႆနာ ဆိုးရြားႏိုင္မႈ အေနအထားမွာ ဘိုကေလး၊ ငပုေတာ စေသာ ေဒသမ်ား၏ေနာက္ ဒုတိယေနရာ၌သာ ရပ္တည္ေနေသာ္လည္း လက္ရွိ ျဖစ္ေပၚေနေသာ အေနအထားမွာ စိုးရိမ္ဖြယ္ရာ အေနအထားပင္ ျဖစ္သည္။

ေရကန္မ်ား အမ်ားစုမွာ ယခုႏွစ္ မိုးတြင္းကာလအတြင္း အနည္းဆံုး တၾကိမ္မွ၊ ႏွစ္ၾကိမ္၊ သံုးၾကိမ္၊ အခ်ဳိ႕ရပ္ရြာမ်ားရွိ ေရကန္မ်ားမွ ေလးၾကိမ္အထိ ေရငန္မ်ား စုပ္ထုတ္ခဲ့ၿပီး ျဖစ္ေသာ္လည္း ေသာက္သံုးေရအတြက္ အသံုးျပဳႏိုင္ျခင္း မရွိေသးသကဲ့သို႔ ယခုႏွစ္ မိုးရာသီတြင္လည္း အနည္းဆံုး တၾကိမ္ႏွင့္အထက္ ေရစုပ္ထုတ္သန္႔စင္ၿပီးမွ ေသာက္သံုးေရအတြက္ ျပန္လည္အသံုးခ်ႏိုင္မည္ ျဖစ္သည္။ လက္ရွိအခ်ိန္တြင္ ယင္းေရကန္မ်ားႏွင့္ လက္ယက္တြင္းမ်ား၊ စိမ့္ေရတြင္းမ်ားကို သံုးေရ၊ ခ်ဳိးေရ အျဖစ္သာ အသံုးျပဳႏိုင္ၾကသည္ကို ျမင္ေတြ႔ခဲ့ရသည္။

“ေသာက္ေရ ၄ ဂါလံပံုး တပံုးကို ၂ဝဝ၊ ၂၅ဝ ေပးၿပီး ဝယ္ေသာက္ရပါတယ္။ အဖြဲ႔အစည္းေတြ (NGO မ်ားကို ဆိုလိုျခင္း ျဖစ္သည္။) လာေပးတဲ့ ေရေတြက ေပါ့ေနတယ္။ လူတေယာက္ကို တေန႔ ၃ ပုလင္းႏႈန္း ေပးမယ္၊ အလကားေပးမယ္လို႔ ေျပာတယ္..။ အခုထိေတာ့ လပြတၱာက ေရကို ခပ္ၿပီး လာေရာင္းတဲ့ သူေတြကို အားကိုးေနရပါတယ္” ဟု ျပင္စလူအပိုင္၊ သျပဳကုန္းေက်းရြာ အုပ္စုဝင္ ရြာသားတဦးက ေျပာသည္။

လပြတၱာမွ ေရခ်ဳိကို စက္ေလွတြင္ တာလပတ္ကန္ ျပဳလုပ္သယ္ေဆာင္ ေရာင္းခ်သူမ်ားအျပင္၊ ၎တို႔ထံမွ ၅ ဂါလံ ၁၅ဝ က်ပ္ျဖင့္ ေဖာက္သည္ယူၿပီး ရြာတြင္ တဂါလံ က်ပ္ ၅ဝ ႏႈန္းခန္႔ျဖင့္ ျပန္လည္ေရာင္းခ်သူမ်ားလည္း ရွိသည္ကို ေတြ႔ရသည္။

“အရြယ္ေရာက္ၿပီးသား သူေတြခ်ည္းပဲ ၅ ေယာက္ေလာက္ရွိတဲ့ မိသားစုတစုဆိုရင္ ေသာက္႐ံုသက္သက္အတြက္ ၂ ရက္ကို ၅ ဂါလံပံုး တပံုး ကုန္ပါတယ္“ ဟု လပြတၱာၿမိဳ႕နယ္၊ ျမယာကုန္းေက်းရြာမွ ေသာက္သံုးေရ တဆင့္ျပန္လည္ေရာင္းခ်သူ ေဒၚလွက ရွင္းျပသည္။

NGO မ်ားအေနျဖင့္လည္း ေသာက္သံုးေရ ရရွိေရးအတြက္ ေဆာင္ရြက္ေနေသာ္လည္း လပြတၱာေဒသ တခုလံုးကုိ

ထိေရာက္ေအာင္ ေထာက္ပံ့ေပးႏိုင္ျခင္း မရွိသည္ကို ေတြ႔ရသည္။ Merlin, UNDP, Save The Children, Acted စေသာ NGO မ်ားက လပြတၱာေဒသကို တာဝန္ယူေဆာင္ရြက္ေပးေနသည္ကို ေတြ႔ရသည္။

ထူးျခားခ်က္မွာ NGO အခ်ဳိ႕မွ လာေရာက္ေပးပို႔ေသာ ေရမ်ားသည္ လပြတၱာအထက္ပိုင္း ေရြးျမစ္အတြင္း ေရခ်ဳိေပါက္ေသာ ေဒသမွ ေရမ်ားကို ေရသန္႔စက္မ်ားျဖင့္ သန္႔စင္ၿပီးမွ လာေရာက္ျဖန္႔ေဝေပးျခင္း ျဖစ္ေသာ္လည္း အဆိုပါ ေရမ်ားကို ေသာက္သံုးသူမ်ား (အဓိကအားျဖင့္ ကေလးသူငယ္မ်ား) ဝမ္းပ်က္ဝမ္းေလ်ာ ေရာဂါမ်ား ျဖစ္ပြားေၾကာင္း ဒရယ္ျဖဴ၊ ၾကိဳးၾကာကြင္း၊ ေခ်ာင္းၾကီး၊ ၾကားကုန္းၾကီး၊ ၾကားကုန္းေလး၊ ျမယာကုန္း စေသာ ေက်းရြာမ်ားက အခိုင္အမာ ေျပာဆိုသည္ကို ေတြ႔ရသည္။

NGO မ်ားအေနျဖင့္ ေရကို ကိုယ္တိုင္သယ္ယူ၍ သြားေရာက္ပို႔ေဆာင္ေပးျခင္းမ်ဳိး မဟုတ္ေပ။ ေက်းရြာမ်ားတြင္ ေသာက္သံုးေရ ရရွိေရး ေကာ္မတီမ်ား ဖြဲ႔စည္းေပးၿပီး တာဝန္ခံ၊ ေငြကိုင္စာေရး စသည့္တို႔ကို ခန္႔ထားေပးကာ.. လူဦးေရႏွင့္ ေသာက္သံုးေရ ပမာဏ (လူတဦး တရက္ ၃ ပုလင္းႏႈန္း) တြက္ခ်က္၍ ေရဖိုးေပးခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။

ေရ လာေရာက္ ျဖန္႔ျဖဴးေပးေသာ စက္ေလွကို အဆိုပါ ေငြေၾကးကို ေပးရျခင္းမ်ဳိး ျဖစ္သည္။ NGO မ်ားအေနျဖင့္ ေရရရွိေရးအျပင္ အျခားတာဝန္မ်ား ယူထားရျခင္းႏွင့္ ဝန္ထမ္းအင္အား မျပည့္စံုျခင္းတို႔ေၾကာင့္ ယခုကဲ့သို႔ စီစဥ္ေဆာင္ရြက္ရျခင္း ျဖစ္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ မလိုလားအပ္ေသာ ေနာက္ဆက္တြဲ ျပႆနာမ်ားျဖစ္သည့္ ေက်းရြာေကာင္စီ ရ.ယ.က မ်ား၊ ေကာ္မတီဝင္မ်ားမွ အဆိုပါ ေငြေၾကးမ်ားကို အလြဲသံုးစားလုပ္ျခင္း၊ ေငြေၾကးျဖင့္ ထပ္မံေရာင္းခ်ျခင္း စေသာ ျဖစ္ရပ္မ်ား ထပ္ဆင့္ေပၚေပါက္ေနသည္ကို ေတြ႔ရသည္။

“သံုးေရခပ္ေနရတဲ့ ေရကန္က ေနာက္ထပ္ ၁ဝ ရက္၊ ၁၅ ရက္ေလာက္ဆိုရင္ ခန္းေတာ့မယ္..။ အရင္က ေႏြဘက္ေတြဆို ရြာနီးခ်ဳပ္စပ္ကေတာင္ လာခပ္ရတယ္.။ အခု ၄ ေခါက္ စုပ္ထုတ္ထားၿပီးၿပီ။ ဒီတမိုးက်ရင္ အနည္းဆံုး တေခါက္ေတာ့ ေရျပန္စုပ္ထုတ္ရဦးမယ္။ ဒါမွ သံုးလို႔ရမယ္” ဟု သျပဳကုန္း ေက်းရြာအုပ္စုဝင္ ေခ်ာင္းၾကီးရြာမွ ေသာက္သံုးေရ ကန္ႏွင့္ ပတ္သက္ၿပီး လယ္သမားၾကီးတဦးက ရွင္းျပသည္။

ေက်းရြာမ်ားသို႔ လာေရာက္ေရာင္းခ်ေသာ လပြတၱာၿမိဳ႕ရွိေရမွာ ေသာက္သံုးရာတြင္ အဆင္ေျပသည္ဟု ေျပာဆိုၾကသည္ကို ေတြ႔ရသည္။ လပြတၱာၿမိဳ႕ ၁ဝ ရပ္ကြက္ရွိ ေသာက္သံုးေရကန္မွ ေရမ်ားကို ျမစ္ဆိပ္သို႔ သယ္ေဆာင္ရာတြင္ ဂါလံ ၄ဝဝ ဝင္ဆန္႔သည့္ ေထာ္လာဂ်ီ တစီးလွ်င္ က်ပ္ ၃ဝဝဝ မွ ၃၅ဝဝ အၾကား ရွိသည္။ အဆိုပါ ေသာက္သံုးေရကန္မွာမူ ေရအရင္းအျမစ္ ေကာင္းမြန္ၿပီး အျခား ေရကန္ ၆ ကန္ခန္႔ျဖင့္ တြဲဆက္လ်က္ရွိကာ ခန္းေျခာက္မည့္ အေနအထားသို႔ မေရာက္ရွိႏိုင္ဟု လပြတၱာၿမိဳ႕ခံတဦးက ေျပာသည္။

မိုးေလဝသႏွင့္ ဇလေဗဒ ညႊန္ၾကားေရးမႉး ဦးထြန္းလြင္က ယခုႏွစ္ မုတ္သုန္ေနာက္က်မည္ ျဖစ္ေၾကာင္းႏွင့္ ေမလေနာက္ဆံုးပတ္မွ ဧရာဝတီတိုင္းသို႔ ဝင္ေရာက္မည္ျဖစ္ေၾကာင္း ေျပာသကဲ့သို႔ ေဒသခံမ်ားမွာလည္း မိ႐ိုးဖလာ တြက္ခ်က္မႈအရ ယခုႏွစ္ မိုးေႏွာင္းမည္ျဖစ္ေၾကာင္း ၾကိဳတင္ခန္႔မွန္းထားၾကသည္ကို ေတြ႔ရသည္။

ယခုလကုန္ပိုင္းတြင္ NGO မ်ား နာဂစ္မုန္တိုင္းအၿပီး ေဆာင္ရြက္လ်က္ရွိေသာ လုပ္ငန္းမ်ား ႐ုပ္သိမ္းရေတာ့မည္ျဖစ္ေၾကာင္း သတင္းမ်ား ထြက္ေပၚေနသည္။ အစိုးရမွ ဆက္လက္လုပ္ေဆာင္ရန္ MOU ထိုးခြင့္မျပဳေတာ့ျခင္းေၾကာင့္ ျဖစ္သည္ဟုလည္း ၾကားသိရသည္။ ယင္းသို႔ ႐ုပ္သိမ္းပါက လက္ရွိအေနအထားတြင္ NGO မ်ားအေပၚ ရာခိုင္ႏႈန္း အေတာ္မ်ားမ်ား မွီခိုေနရေသာ နာဂစ္ဒဏ္သင့္ ျပည္သူမ်ား၏ ေသာက္သံုးေရသန္႔ ျပႆနာမွာ ပိုမိုၾကီးထြားလာႏိုင္ေၾကာင္း ျပည္တြင္းဂ်ာနယ္တေစာင္မွ အယ္ဒီတာတဦးက သံုးသပ္ေျပာဆိုသည္။

ယေန႔အခ်ိန္တြင္ လပြတၱာၿမိဳ႕ ပတ္ဝန္းက်င္ေဒသမွ ေက်းရြာမ်ားအားလံုး၌ NGO မ်ားမွ လာေရာက္ျဖန္႔ျဖဴးေသာ ေသာက္သံုးေရႏွင့္ ျပင္ပမွ ေရာင္းခ်ေသာသူမ်ား အေပၚတြင္သာ မွီခိုေနရၿပီး ယင္းတို႔၏ မူလေရရင္းျမစ္မ်ားကို ေသာက္သံုးေရအတြက္ လံုးဝ အသံုးမခ်ႏိုင္ေသးသည္ကို ေတြ႔ျမင္ခဲ့ရသည္.။