လမ္းေၾကာင္းမွန္ေပၚ မေရာက္ေသးသည့္ ျမန္မာ့အထည္ခ်ဳပ္ လုပ္ငန္း

ဧရာ၀တီ

ခ်မ္းသာၾကြယ္ဝသည့္ ႏိုင္ငံျခားက လူေတြ ဝတ္ဆင္ၾကမည့္ ဂ်ာကင္မ်ားႏွင့္ ပတ္သက္၍ ျမန္မာ အထည္ခ်ဳပ္ အလုပ္သမ မထက္ျမတ္ၿငိမ္း၏ အမူအရာက အလြန္ သတိထားေနသည္ကို ျမင္ရသည္။

“က်မ ဒီစက္႐ံုမွာပဲ စက္ခ်ဳပ္တတ္ေအာင္ သင္ခဲ့တာ” ဟု မထက္ျမတ္ၿငိမ္းက Agence France Presse (AFP) သတင္းဌာနသို႔ ေျပာျပသည္။ ရန္ကုန္ဆင္ေျခဖံုး ရပ္ကြက္တြင္ အလ်င္အျမန္ ဖြံ႔ၿဖိဳးလာေနသည့္ စက္မႈလုပ္ငန္း မ်ားထဲက တခုျဖစ္သည့္ ေရႊရည္စံပယ္ အထည္ခ်ဳပ္စက္႐ံုမွ ဆူညံေနသည့္ အပ္ခ်ဳပ္စက္သံမ်ား ၾကားတြင္ သူ၏ ညင္သာေသာ အသံက ေပ်ာက္ကြယ္သြားလုနီးပါး ျဖစ္ေနသည္။

သူေနထိုင္သည့္ လိႈင္သာယာ ၿမိဳ႕နယ္မွ မိသားစု အမ်ားစုသည္ ႏိုင္ငံျခားတြင္ အလုပ္ သြားလုပ္ေနသည့္ သူမ်ားက ျပန္ပို႔ ေပးသည့္ ေငြအေပၚတြင္သာ မွီခိုရပ္တည္ေန ၾကရဆဲ ျဖစ္သည္။ ဆယ္စုႏွစ္မ်ားစြာ ၾကာျမင့္ခဲ့သည့္ အာဏာရွင္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးႏွင့္ ယခင္ စစ္အစိုးရ လက္ထက္က မွားယြင္းေသာ စီးပြားေရး စီမံခန္႔ခြဲမႈမ်ား၏ အေမြအႏွစ္ တခုလည္း ျဖစ္ပါ သည္။

ပါးျပင္ေပၚတြင္ ျမန္မာ့႐ိုးရာအတိုင္း သနပ္ခါး ပါးကြက္ ကြက္ထားသည့္ မထက္ျမတ္ၿငိမ္းက သူတို႔ အသိုင္းအဝိုင္းတြင္ (ႏိုင္ငံျခား ထြက္မသြားဘဲ) က်န္ေနခဲ့ေသာ အမ်ိဳးသမီးမ်ား အတြက္ ေရြးခ်ယ္စရာ အလုပ္အကိုင္က ၂ မ်ိဳးသာ ရွိသည္ဟု ေျပာသည္။ “အထည္ခ်ဳပ္နဲ႔ အလွျပင္ဆိုင္၊ ဒါပဲရွိတယ္” ဟု သူက ဆိုသည္။

စိုက္ပ်ိဳးေရးႏွင့္ လူလက္တဆုပ္စာမွ်သာ ႀကီးပြားခ်မ္းသာေသာ သယံဇာတ ထုတ္ယူျခင္း ကိုသာ ကာလရွည္ၾကာ လုပ္ေဆာင္ခဲ့ၿပီး ကမၻာ့အဆင္းရဲဆံုး ႏိုင္ငံမ်ားထဲတြင္ တခုအပါအဝင္ျဖစ္ေသာ ႏိုင္ငံမွ ျပည္သူမ်ား၏ လူေနမႈကို ျမင့္တင္ေပးႏိုင္ခဲ့ျခင္း မရွိသည့္ စီးပြားေရးကို စက္မႈလုပ္ငန္းမ်ားက ေျပာင္းလဲ ပံုေဖာ္ေပးႏိုင္မည္ဟု ျမန္မာႏိုင္ငံက ေမွ်ာ္လင့္ထားသည္။

ယခု အခ်ိန္အထိ ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္မႈဆိုင္ရာ ကမၻာ့အဆင့္ ၫႊန္းကိန္းဇယားမ်ားတြင္ ေအာက္ေျခ၌သာ ရွိေနဆဲ ျဖစ္ေသာ ျမန္မာႏိုင္ငံကို ေအာင္ျမင္သည့္ ႏိုင္ငံတခုအျဖစ္ တည္ေဆာက္ေရး အစီအစဥ္မ်ားက ႏိုဝင္ဘာလ ၈ ရက္ေန႔တြင္ က်င္းပမည့္ ေရြးေကာက္ပြဲမ်ား၏ ရလဒ္ကို ေစာင့္ဆိုင္းေနသည္။ အဆိုပါ ေရြးေကာက္ပြဲတြင္ စစ္တပ္က ေက်ာေထာက္ ေနာက္ခံေပးထားသည့္ လက္ရွိ အာဏာရပါတီ (USDP) ႏွင့္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစု ၾကည္၏ အမ်ိဳးသားဒီမိုကေရစီ အဖြဲ႔ခ်ဳပ္ (NLD) တို႔ အဓိက ယွဥ္ၿပိဳင္ၾကမည္ ျဖစ္သည္။

မၾကာေသးမီက ကမၻာေက်ာ္ ႐ုပ္ရွင္မင္းသမီး အင္ဂ်လီနာဂ်ိဳလီ (Angelina Jolie) ႏွင့္ အတူ အထည္ခ်ဳပ္စက္႐ံု တခုသို႔ သြားေရာက္ လည္ပတ္ခဲ့ေသာ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္၏ ပါတီက သူတို႔ ရာစုႏွစ္ ၄ ပံု ၁ ပံုၾကာ တိုက္ပြဲဝင္ ခဲ့ရေသာ တႏိုင္ငံလံုး အတိုင္းအတာျဖင့္ ပထမဆံုး က်င္းပမည့္ ေရြးေကာက္ပြဲတြင္ အျပတ္အသတ္ အႏိုင္ရရွိမည္ ဟု ခန္႔မွန္းထားသည္။

သို႔ေသာ္လည္း သမၼတ ေနရာအတြက္ ယခု အထိ မဆံုးျဖတ္ရေသးသည့္ အတြက္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးမ်ား၏ ျဖစ္ႏိုင္ေျခ လမ္းေၾကာင္းႏွင့္ ပတ္သက္၍ ေမးခြန္းမ်ား အေျမာက္အမ်ား ထြက္ေပၚ လာခဲ့သည္။ စစ္တပ္က ေရးဆြဲထားသည့္ အေျခခံ ဥပေဒကလည္း ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကို သမၼတ မျဖစ္ႏိုင္ေအာင္ တားဆီးထားသည္။

အလ်င္အျမန္ ႀကီးထြားလာေသာ စီးပြားေရး

သို႔ေသာ္လည္း ကမၻာ့ဘဏ္ (World Bank) က အလားအလာေကာင္းမ်ား ေပၚထြက္လာေနသည့္ ျမန္မာႏိုင္ငံကို ကမၻာေပၚ၌ စီးပြားေရး အလ်င္ျမန္ဆံုး ဖြံ႔ၿဖိဳးမႈတြင္ စတုတၳေနရာတြင္ ရွိေနေသည့္ ႏိုင္ငံအျဖစ္ သတ္မွတ္ထားသည္။

တ႐ုတ္ႏွင့္ အိႏၵိယႏိုင္ငံမ်ားၾကားတြင္ ဗ်ဴဟာေျမာက္စြာ တည္ရွိေနသည့္ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ လူဦး ေရ ၅၁ သန္းခန္႔ ရွိၿပီး လုပ္ခလစာ ေစ်းႏႈန္း သက္သာသလို စားသံုးသူ အသစ္မ်ား ရရွိႏိုင္ေသာ အလားအလာ ေကာင္းမ်ားလည္း ရွိေနသည္။

အထည္ခ်ဳပ္ လုပ္ငန္းမ်ား ကလည္း လ်င္လ်င္ျမန္ျမန္ တိုးခ်ဲ႕လာေနသည္။ ၿပီးခဲ့သည့္ ႏွစ္တြင္ အထည္ခ်ဳပ္ လုပ္ငန္းမွ ႏိုင္ငံျခား တင္ပို႔မႈ တန္ဖိုးက အေမရိကန္ေဒၚလာ ၁ ဒသမ ၅ ဘီလီယံအထိ ေရာက္ရွိခဲ့သည္ဟု ျမန္မာႏိုင္ငံ အထည္ခ်ဳပ္ လုပ္ငန္းရွင္မ်ား အသင္း၏ အဆိုအရ သိရသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ႏိုင္ငံျခားတင္ပို႔မႈ စုစုေပါင္း၏ ၁၇ ရာခိုင္ႏႈန္း ျဖစ္သည္။ ရန္ကုန္မွ စက္မႈလုပ္ငန္းမ်ားရွိ အလုပ္အကိုင္ ေနရာ ၇၀ ရာခိုင္ႏႈန္းမွာ အထည္ခ်ဳပ္လုပ္ငန္း က႑မွ ျဖစ္သည္ဟု ၎တို႔က ေျပာသည္။

Gap ႏွင့္ H&M တို႔ အပါအဝင္ အဓိက ဖက္ရွင္ အမွတ္တံဆိပ္မ်ား ျမန္မာႏိုင္ငံသို႔ ေရာက္ရွိ ေနခဲ့ၾကၿပီး ျဖစ္သည္။

ယခုႏွစ္ အတြင္းတြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ႏိုင္ငံျခား ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈ စုစုေပါင္းက အစိုးရ ရည္မွန္းထားသည္ထက္ ၂ ဆ တိုး၍ အေမရိကန္ေဒၚလာ ၈ ဘီလီယံအထိ ေရာက္ရွိခဲ့သည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ပထမဆံုး အထူးစီးပြားေရးဇုန္ ျဖစ္သည့္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ အနီးမွ သီလဝါ စီမံကိန္းလည္း စတင္ခဲ့သည္။

သို႔ေသာ္လည္း ျမန္မာႏိုင္ငံအေနျဖင့္ ေဒသတြင္းမွ အထည္ခ်ဳပ္လုပ္ငန္း ဖြံ႔ၿဖိဳးသည့္ ႏိုင္ငံမ်ား ျဖစ္ေသာ ကေမၻာဒီးယား၊ ဗီယက္နမ္ႏွင့္ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ ႏိုင္ငံမ်ားကို ယွဥ္ၿပိဳင္ရန္ အတြက္ အလ်င္အျမန္ ဖြံ႔ၿဖိဳးလာရန္ လိုအပ္ေနေသးသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံသားမ်ား၏ ၆၀ ရာခိုင္ႏႈန္းမွ ၇၀ ရာခိုင္ႏႈန္းသည္ စိုက္ပ်ိဳးေရး က႑တြင္ လုပ္ကိုင္ေနၾကဆဲ ျဖစ္သည္။

စီးပြားေရး ကုမၸဏီမ်ား အေနျဖင့္ လွ်ပ္စစ္ဓာတ္အား မတည္ၿငိမ္ျခင္း၊ ဆက္သြယ္ေရး မျပည့္စံုျခင္း၊ အေျခခံ အေဆာက္အအံု အားနည္းျခင္းႏွင့္ အက်င့္ပ်က္ျခစားမႈ စသည့္ စိန္ေခၚမႈမ်ားႏွင့္ ရင္ဆိုင္ေနရသည့္ ျမန္မာႏိုင္ငံ အတြက္ အေရးပါသည့္ ေရြးေကာက္ပြဲမ်ားသို႔ ဦးတည္ေနသည့္ အခ်ိန္တြင္ ႏိုင္ငံေရးအရ မေရရာမႈမ်ားကလည္း ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈကို ထိခိုက္ ေလ်ာ့နည္းေစခဲ့သည္။

ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္၏ ပါတီအတြက္ အႀကံေပး လုပ္ခဲ့ေသာ ျမန္မာ့စီးပြားေရး ကြ်မ္းက်င္သူ ေဒါက္တာ ေရွာင္တာနဲလ္ (Sean Turnell) က ကုန္ထုတ္လုပ္မႈ ျပန္လည္ ေကာင္းမြန္လာျခင္းေၾကာင့္ စက္မႈလုပ္ငန္း က႑က စီးပြားေရး တခုလံုး၏ ၃၀ ရာခိုင္ႏႈန္းအထိ ပါဝင္ လာႏိုင္လိမ့္မည္ဟု ေျပာသည္။

NLD က ဖြံ႔ၿဖိဳးေရးကို ဦးတည္တဲ့ မူဝါဒေတြကို ခ်မွတ္ အေကာင္အထည္ ေဖာ္ႏိုင္ဖို႔နဲ႔ ျမန္မာ တႏိုင္ငံလံုးက ႀကီးမားၿပီး ေအာင္ျမင္တဲ့ အထူးစီးပြားေရး ဇုန္တခု ျဖစ္လာဖို႔ က်ေနာ္ အလြန္ေမွ်ာ္လင့္ ထားပါတယ္” ဟု သူက AFP သတင္းဌာန သို႔ ေျပာသည္။

ေနာက္ေၾကာင္း ျပန္သြားမည္ကို စိုးရိမ္မႈမ်ား ၿပီးခဲ့သည့္ လမ်ားအတြင္း ျမင့္တက္လာခဲ့ေသာ္လည္း အလုပ္သမား အခြင့္အေရးမ်ား ပိုမိုရရွိလာျခင္းႏွင့္ ျပင္းထန္သည့္ မီဒီယာစိစစ္ေရးကို ရပ္ဆိုင္းလိုက္ျခင္းမ်ား အပါအဝင္ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးမ်ားကို အေနာက္ႏိုင္ငံမ်ားက ႀကိဳဆိုခဲ့သည္။

တဝက္တပ်က္ အိပ္မက္

သို႔ေသာ္လည္း အထည္ခ်ဳပ္ အလုပ္သမားအားလံုး ေအာင္ျမင္မႈ မရရွိခဲ့ပါ။

ယခုႏွစ္ အေစာပိုင္းတြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံက ပထမဆံုးအေနျဖင့္ အနိမ့္ဆံုး ေန႔စားလုပ္ခကို တေန႔လွ်င္ ၃၆၀ဝ က်ပ္ သတ္မွတ္လိုက္သည္။ ကုန္ေစ်းႏႈန္းမ်ား ျမင့္တက္လာျခင္းႏွင့္ ရင္ဆိုင္ေနရသည့္ အလုပ္သမားမ်ားက သင့္တင့္ မွ်တသည့္ လုပ္ခလစာ ရရွိေရး ေတာင္းဆိုမႈမ်ား မ်ားျပားလာသည့္ အတြက္ အစိုးရက ေစ်းႏႈန္း သတ္မွတ္ေပးလိုက္ ျခင္း ျဖစ္သည္။

၂၀၁၃ ခုႏွစ္က ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ ႏိုင္ငံတြင္ Rana Plaza အေဆာက္အအံုၿပိဳက်ၿပီး လူတေထာင္ေက်ာ္ ေသဆံုးခဲ့ရျခင္း ကဲ့သို႔ေသာ အျဖစ္ဆိုးမ်ား ရွိခဲ့ၿပီးသည့္ ေနာက္တြင္ ေဖာက္သည္မ်ားက သူတို႔ ဝတ္ဆင္ေသာ အဝတ္အထည္မ်ား ထုတ္လုပ္ေပးသည့္ လူသားလုပ္အား သံုးစြဲမႈႏွင့္ ပတ္သက္၍ သတိထား လာၾကသည္။ ထိုသို႔ ျပဳလုပ္ျခင္းကို အေနာက္တိုင္း အဝတ္အထည္ ကုမၸဏီမ်ားက ႀကိဳဆိုခဲ့ၾကသည္။

ျမန္မာ့ အနည္းဆံုး လုပ္ခလစာ ႏႈန္းထား အသစ္က ေဒသတြင္းတြင္ အနည္းဆံုး ျဖစ္ေနေသး ေသာ္လည္း လုပ္ငန္းရွင္ တခ်ိဳ႕က လုပ္အားခႏႈန္းထား အသစ္အတိုင္းေပးရန္ သူတို႔ မတတ္ႏိုင္ေၾကာင္း ေျပာၾကသည္။

ထိုသို႔ ေျပာင္းလဲသတ္မွတ္ျခင္းကို တံု႔ျပန္သည့္ အေနျဖင့္ အလုပ္သမား တေထာင္ေက်ာ္ အလုပ္မွ ထုတ္ပယ္ျခင္း ခံခဲ့ရသည္ဟု တက္ၾကြလႈပ္ရွားသူမ်ားက ေျပာၾကသည္။ စက္႐ံုတခ်ိဳ႕က အလုပ္သမားမ်ားကို အခ်ိန္ပိုေၾကးႏွင့္ လမ္းစရိတ္ ေပးျခင္းမ်ား ရပ္ဆိုင္းခဲ့သည္ဟု အစိုးရမီဒီယာမ်ားတြင္လည္း မၾကာေသးမီက ေဖာ္ျပခဲ့သည္။

မေဟမာန္စန္းသည္ အထည္ခ်ဳပ္ စက္႐ံုတခုတြင္ ၃ ႏွစ္ၾကာ လုပ္ကိုင္ခဲ့ၿပီးမွ သူ၏ လုပ္ေဖာ္ကိုင္ဖက္ ၂၀ဝ ခန္႔ႏွင့္ အတူ အလုပ္မွ တိတ္တဆိတ္ ထုတ္ပယ္ျခင္း ခံလိုက္ရသူ ျဖစ္သည္။

“က်မ ဘာအမွားမွ မလုပ္ခဲ့ဘူး။ က်မ အရမ္း ေဒါသထြက္တယ္” ဟု အသက္ ၂၇ ႏွစ္အရြယ္ မေဟမာန္စန္းက ေျပာသည္။ သူက လိႈင္သာယာ ၿမိဳ႕နယ္ရွိ ဝါးအိမ္ငယ္ေလး တခုတြင္ မိဘႏွစ္ဦး၊ ညီမ ျဖစ္သူတို႔ႏွင့္အတူ ေနထိုင္ၿပီး လိႈင္သာယာရွိ စက္႐ံုသစ္မ်ားၾကားတြင္ သူတို႔အိမ္လို ခေနာ္ခနဲ႔ အိမ္ေလးေတြ ျပန္႔က်ဲေန၏။

ဆန္စပါး အဓိက စိုက္ပ်ိဳးသည့္ ဧရာဝတီ ျမစ္ဝကြ်န္းေပၚေဒသရွိ ေက်းရြာမ်ားကို စြန္႔ခြာ၍ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕သို႔ ေရာက္ရွိ လာသူ အေျမာက္အျမားထဲတြင္ မေဟမာန္စန္းတို႔ မိသားစုလည္း အပါအဝင္ ျဖစ္သည္။

ယခုအခ်ိန္အထိ အလုပ္မရေသးသည့္ မေဟမာန္စန္းက သူ၏ ဇာတိေက်းရြာတြင္ လယ္ယာသံုး ပစၥည္းမ်ား ေရာင္းခ်သည့္ ဆိုင္ငယ္ေလးတခု ဖြင့္လွစ္ရန္ ေမွ်ာ္လင့္ထားသည့္ သူ႔အစီအစဥ္မ်ား ပ်က္စီးသြားခဲ့ၿပီဟု ဆိုသည္။

“က်မ ဒီပိုက္ဆံကို ၁ ႏွစ္နဲ႔ စုလို႔ မရဘူး။ အခု က်မ အိပ္မက္ေတြ ပ်က္စီးသြားၿပီ” ဟု သူက AFP သို႔ ေျပာသည္။