“အဆင့္ျမင့္ ေစ်းၾကီး”ေတြက မီး ခဏခဏ ေလာင္သတဲ့လား

သန္းႏိုင္ဦး

ေစ်းမီးေလာင္ကြ်မ္းမွဳေတြမွာ ယခုေနာက္ဆုံးအျဖစ္ ၂၀၁၆ ခုႏွစ္ မတ္လ ၂၂ ရက္ေန႔ ညေန ၅း၃၀ နာရီမွာ ေလာင္ကြ်မ္းတဲ့ မႏၲေလးျမိဳ႔ ၇၃လမ္း x လမ္း၃၀ ေဒါင့္က မဂၤလာေစ်း မီးေလာင္ကြ်မ္းမွဳျဖစ္ပါတယ္။ ညေန ၅ နာရီခြဲကတည္းက ေလာင္ကြ်မ္းတဲ့မီးက ည ၉ နာရီခြဲအထိ ေလာင္ေနဆဲျဖစ္တယ္။ မီးသတ္တပ္ဖြဲ႔၀င္ေတြ ၿငႇိမ္းသတ္ေနရင္းမွာပဲ တေစ်းလုံးနီးပါး ေလာင္ကြ်မ္းခံလုိက္ရတာပါ။

မဂၤလာေစ်း မီးေလာင္ကြ်မ္းမွဳဟာ မႏၲေလးျမိဳ႔မွာ ေစ်းမီးေလာင္မွဳထဲမွာ ဒုတိယေျမာက္ ေစ်းမီးျဖစ္တယ္။ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္ ေဖေဖာ္၀ါရီ ၂၅ ရက္ေန႔က ရတနာပုံေစ်းႀကီး မီးေလာင္ကြ်မ္းခဲ့ျပီး ဆုိင္ခန္းေပါင္း ၁၅၀၀ ေက်ာ္ မီးေဘးသင့္ခံခဲ့ရတယ္။ ေစ်းမီးေလာင္မွဳေတြက ျမိဳ႔တုိင္းနယ္တုိင္းမွာ ျဖစ္ေနတာပါ။ ဒီႏွစ္ဆန္းပုိင္းထဲမွာပဲ ရန္ကုန္ျမိဳ႔က မဂၤလာေစ်းလည္း ဒုတိယအႀကိမ္ မီးေလာင္ပ်က္စီးခဲ့ရျပန္တယ္။ ရန္ကုန္ျမိဳ႔ မဂၤလာေစ်းက ၂၀၁၀ ခုႏွစ္ ေမလ အတြင္းကလည္း ပထမအႀကိမ္ မီးေလာင္ခံခဲ့ရပါေသးတယ္။ အဲဒီလုိပါပဲ ေတာင္ငူေစ်း၊ေမာ္လျမိဳင္ေစ်း၊ မုံရြာျမိဳ႔ ခ်င္းတြင္းရတနာေစ်း၊ မုံရြာျမိဳ႔ သီရိရတနာေစ်း စတဲ့ ေစ်းမီးေလာင္မွဳေပါင္းမ်ားစြာ ခံခဲ့ရျပီးပါျပီ။ မီးေဘးသင့္ခံခဲ့ရတဲ့ ေစ်းအမ်ားစုက “တည္ေဆာက္ျပဳျပင္ ျမန္ျပည္တခြင္” ေခတ္မွာ တည္ေဆာက္ခဲ့ၾကတဲ့ အထပ္ျမင့္ေစ်း၊ “အဆင့္ျမင့္ေစ်း” ေတြျဖစ္ၾကတယ္။

အဆင့္ျမင့္ေစ်းေတြလုိ႔ တည္ေဆာက္သူေတြက ေျပာခဲ့ႀကေပမယ့္ တကယ္ အဆင့္ျမင့္ရဲ႕လား။ တကယ္အဆင့္ျမင့္တယ္ဆုိရင္ မီးေဘးအနၱရာယ္ ကာကြယ္ေရး စနစ္တက် မတည္ေဆာက္ႏုိင္ခဲ့ဘူးလုိ႔ ေကာက္ခ်က္ခ်ရေတာ့မွာျဖစ္တယ္။ ေစ်းမီးေလာင္မွဳတုိင္းမွာ ေလာင္စရာ ေလာင္စာကုန္မွ ရပ္ခဲ့တဲ့ အျဖစ္ေတြခ်ည္းသာ ရွိခဲ့တယ္။ မီးေဘးအနၱရာယ္အတြက္ စနစ္္တက် ထည့္သြင္း တည္ေဆာက္ခဲ့ရင္ ပ်က္စီးဆုံးရွုံးမွဳ ဒီေလာက္မ်ားစရာ အေႀကာင္းမရွိပါဘူး။ ေအာက္မွာ ေဖာ္ျပထားတဲ့ ကိန္းဂဏန္းေတြက စနစ္တက် အဆင့္ျမင့္ျမင့္ တည္ေဆာက္ခဲ့တာ မဟုတ္ေႀကာင္း သက္ေသျပေနတယ္။

ထင္ရွားတဲ့ ေစ်းမီးေလာင္မွဳႀကီးေတြက ရန္ကုန္ျမိဳ႔ မဂၤလာေစ်း(ပထမအႀကိမ္) ၂၀၁၀ ခုႏွစ္ ေမလ ၂၄ ရက္ေန႔ ဆုံးရွုံမွဳတန္ဖုိး က်ပ္ေငြဘီလီယံ၂၀ ေက်ာ္ခဲ့ပါတယ္။ ရန္ကုန္ မဂၤလာေစ်း (ဒုတိယအႀကိမ္) ၂၀၁၆ ခုႏွစ္ ဇန္န၀ါရီလ ၉ ရက္ေန႔ မွာ ဆုိင္ခန္းေပါင္း ၁၆၃၆ ေလာင္ကြ်မ္းခဲ့ျပီး ဆုံး႐ႈံးမႈတန္ဖုိး က်ပ္သိန္းေပါင္း ၃၆၀၀၀ ေက်ာ္ ဆုံးရွုံးခဲ့ရတယ္။ မႏၱေလး ရတနာပုံေစ်း (၂၀၀၈ခုႏွစ္ ေဖေဖာ္၀ါရီ ၂၅) မီးေလာင္ကြ်မ္းမွဳေႀကာင့္ ဆုိင္ခန္းေပါင္း ၁၅၀၀ ေက်ာ္ မီးေဘးသင့္ခဲ့ရျပီး ၂၀၀၈ ခုႏွစ္အတြင္း ဆုံး႐ႈံးမႈ အႀကီးမားဆုံးေစ်းအျဖစ္ မွတ္တမ္း၀င္ခဲ့ရတယ္။ ေမာ္လျမိဳင္ျမိဳ႔က ေစ်းႀကီး (၂၀၀၈ ခုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာလ) မီးေလာင္ကြ်မ္းခဲ့ျပီး ဆုိင္ခန္းေပါင္း ၁၁၀၀ ေက်ာ္ မီးသင့္ခဲ့ရျပန္တယ္။ မုံရြာျမိဳ႔ ခ်င္းတြင္းရတနာေစ်းႀကီး (၂၀၁၀ ခုႏွစ္ ဇြန္လ) မီးေလာင္ကြ်မ္းခဲ့ျပီး ဆုိင္ခန္းေပါင္း ၄၀၀ ေက်ာ္ မီးေလာင္ခဲ့ရတယ္။ ေတာင္ငူေစ်းႀကီးလည္း မီးေဘးသင့္ခဲ့ဖူးတယ္။ ရန္ကုန္ျမိဳ႔က သဃၤန္းကြ်န္းေစ်းလည္း မီးေလာင္ခံခဲ့ဖူးတယ္။

အခုေနာက္ဆုံး မႏၱေလးျမိဳ႔က မဂၤလာေစ်း မီးေလာင္မွဳမွာလည္း ေႏြညေနခင္း လင္းလင္းရွင္းရွင္း ရွိေနခ်ိန္ သြားလမ္း လာလမ္းသာတဲ့ ျမိဳ႕လယ္ေကာင္ေနရာ ေလာင္တာျဖစ္ေပမယ့္ ည ၁၀း၀၀ နာရီအထိ မီးကြ်င္းမီးက်န္ေတြကုိ မီးသတ္တပ္ဖြဲ႔၀င္ေတြ ၿငႇိမ္းသတ္ေနရဆဲျဖစ္တယ္။ မဂၤလာေစ်း မီးသတ္စခန္းနဲ႔ ကပ္လ်က္မွာ တည္ရွိတယ္။ ဗဟုိမီးသတ္နဲ႔ ကားေမာင္းလာရင္ ၁၀ မိနစ္ခရီး အကြာမွာရွိတယ္။ သဘာ၀ေရကန္ က်ဳံးနဲ႔ ေပ ၃၀၀၀ ေလာက္အကြာမွာသာ ရွိတယ္။ ဒီလုိအေနအထားမ်ဳိးမွာ ဒီေလာက္ထိ ေလာင္ကြ်မ္းသြားရတာ ဘာေႀကာင့္လဲ။

တကယ္သာ အဆင့္ျမင့္ေစ်း အဂၤါရပ္ေတြနဲ႔ ညီခဲ့ရင္ ဒီေလာက္ထိျဖစ္စရာ အေႀကာင္းမရွိဘူး။ ေစ်းတည္ေဆာက္စဥ္ကတည္းက မီးေလာင္ျပီဆိုတာနဲ႕ အလိုအေလ်ာက္ မီးၿငိႇမ္းေပးမယ့္ မီးသတ္ေရငုတ္ေတြ၊ မီးသတ္ေရကန္ေတြ၊ လြယ္လင့္တကူ သုံးႏိုင္မယ့္ မီးသတ္ေရပိုက္ေတြ၊ အေရးေပၚထြက္ေပါက္ေတြ၊ အဆင္သင့္ မီးသတ္ေဆးဘူးေတြ စတဲ့ အေရးေပၚမီးသတ္ပစၥည္းေတြ ထည့္သြင္းထားတာ မရွိေတာ့ မီးသတ္တပ္ဖြဲ႔၀င္ေတြ ႀကိဳးစားပမ္းစားျငိႇမ္းေနရင္းမွာပဲ ေစ်းမီးေလာင္မွဳေတြ ဆုံးရွုံးမွဳေတြက အျမဲမ်ားခဲ့ရတယ္။

ေစ်းမီးေလာင္မွဳေတြရဲ႔ အဓိက တရားခံထဲမွာ စံခ်ိန္စံညႊန္းမမီတဲ့ လွ်ပ္စစ္ပစၥည္းေတြ ေစ်းသစ္တည္ေဆာက္ခဲ့စဥ္က ထည့္သြင္းသုံးစြဲခဲ့တာေတြေႀကာင့္လည္း ပါ၀င္တယ္။ ေငြကုန္ အက်ဳိးမမ်ား အဖုိးနည္း အုိးကြဲ လွ်ပ္စစ္ပစၥည္းေတြက ဒုကၡေပးေပါင္းမ်ားလွျပီ။ ဂိတ္မျပည့္တဲ့ ၀ါယာႀကိဳးေတြ၊ အဆင့္မမီတဲ့ မီးခလုတ္ေတြက ၀ါယာေရွာ့ အႏၱရာယ္ကုိ ဖိတ္ေခၚေနတယ္။ရတနာပုံ ေစ်းမီးက ၀ါယာေရွာ့ကေန ေလာင္ကြ်မ္းခဲ့တာျဖစ္တယ္။ အမ်ားျပည္သူနဲ႔ သက္ဆုိင္တဲ့ အေဆာက္အဦေတြမွာ အရည္အေသြးမမီတဲ့ လွ်ပ္စစ္ပစၥည္းေတြသုံးလုိက္တာေႀကာင့္ က်ပ္ဘီလီယံနဲ႔ခ်ီဆုံးရွုံးတယ္ဆုိတာ မျဖစ္သင့္ဘူး။

မီးသတ္တပ္ဖြဲ႔၀င္ေတြလည္း ယခုထက္ စြမ္းေဆာင္ရည္ေတြျမွင့္တင္ၾကရေတာ့မယ္။ သမားရုိးက် မီးျငိႇမ္းသတ္နည္းေတြနဲ႔ မီးေဘးအႏၱရာယ္ကုိ ကာကြယ္ႏုိင္ဖုိ႔ဆုိတာ မလြယ္ဘူး။ျမိဳ႕ျပေတြ ဖြံ႔ျဖိဳးတုိးတက္လာမွဳနဲ႔အတူ လူဦးေရ ထူထပ္လာသလုိ အထပ္ျမင့္အေဆာက္အဥိီေတြက မ်ားသထက္မ်ား လာတယ္။ ယာဥ္အသုံးျပဳမွဳလည္း ပုိလာလုိ႔ ေလာင္စာဆီ သုံးစြဲမွဳလည္း အရင္ထက္ျမင့္လာတယ္။ မီးေဘးအႏၱရာယ္ႀကံဳႀကိဳက္လာျပီဆုိရင္ အခ်ိန္တုိအတြင္း မီးေလာင္တဲ့ေနရာေရာက္ေအာင္ စီမံေဆာင္ရြက္ႀကရမွာျဖစ္တယ္။ မီးသတ္ယာဥ္ေတြေခတ္မီႀကံ႔ခုိင္ေနရမယ့္အျပင္ ကြ်မ္းက်င္မီးသတ္ ယာဥ္ေမာင္းေတြေ မြးထုတ္ထားဖုိ႔ လုိအပ္ပါတယ္။ မီးသတ္တပ္ဖြဲ႔၀င္ေတြက မီးျငိႇမ္းသတ္ေနစဥ္မွာပဲ ကယ္ဆယ္ေရးလုပ္ငန္းေတြကုိပါ တျပိဳင္နက္ လုပ္ႀကရတာျဖစ္လုိ႔ ေခတ္မီ မီးသတ္ေရး မီးကာ၀တ္စုံေတြ ေအာက္ဆီဂ်င္ဘူးေတြ အရည္အေသြးမီွ ေခါင္းစြပ္ေတြ ရွိေနရပါ့မယ္။ လူ၊ စက္ပစၥည္း၊ ယႏၱရား အားလုံးေကာင္းမြန္ေနမွသာ ျမိဳ႔ျပမီးေဘးအႏၱရာယ္ေတြကုိ အခ်ိန္မီကာကြယ္ႏုိင္မွာျဖစ္သလို လူ႕အသက္ေတြလည္း အခ်ိန္မီ ကယ္ဆယ္ႏိုင္မွာ ျဖစ္တယ္။

မီးသတ္ယာဥ္၊ ေရသယ္ယာဥ္၊ ေလွကားပါယာဥ္၊ အုပ္ခ်ဳပ္မွဳယာဥ္ စတဲ့ မီးသတ္တပ္ဖြဲ႔ပုိင္ယာဥ္ေတြ အျမဲေခတ္မီ ေကာင္းမြန္ေနဖုိ႔ အေရးႀကီးပါတယ္။ မီးသတ္တပ္ဖြဲ႔၀င္ေတြကေတာ့ အေရးႀကီးဆုံးပါပဲ။ စက္ပစၥည္းကရိယာနဲ႔ ကားေတြက မေကာင္းရင္ ခ်က္ခ်င္း၀ယ္ လဲလုိ႔ရေပမယ့္ မီးသတ္တပ္ဖြဲ႕၀င္ေတြက လူသားအရင္းအျမစ္ေတြျဖစ္လုိ႔ အခ်ိန္ယူေလ့က်င့္ သင္ႀကားႀကရတယ္။ ကြ်မ္းက်င္မီးသတ္တပ္ဖြဲ႔၀င္ျဖစ္ဖုိ႔ အခ်ိန္၊ ေငြ၊ နည္းပညာ မ်ားစြာ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံထားႀကရတာပါ။ ေခတ္နဲ႔ လုိက္ေလ်ာညီေထြျဖစ္ေအာင္ မီးသတ္တပ္ဖြဲ႔၀င္ေတြကုိ ႏုိင္ငံျခားမွာ ပညာေတာ္သင္ေတြ တက္ႏုိင္သမွ် မ်ားမ်ားေစလႊတ္ဖုိ႔လည္း အေရးႀကီးပါတယ္။ ႏိုင္ငံတကာက တကၠသုိလ္ႀကီးအခ်ဳိ႔မွာ ေခတ္မီမီးျငိႇမ္းသတ္ေရးပညာနဲ႔ သက္ဆုိင္တဲ့ ဘြဲ႔ေတြ ဒီပလုိမာေတြ အပ္ႏွင္းေနျပီျဖစ္ပါတယ္။

မီးေလာင္မွဳ ႀကီးႀကီးမားမား ျဖစ္တုိင္း ဆုံးရွုံးမွဳပမာဏက မ်ားျပားခဲ့တာခ်ည္းပါပဲ။ အထူးသျဖင့္ ေစ်းမီးေလာင္မွဳေတြဆုိရင္ ပ်က္စီးဆုံးရွုံးမွဳက ပုိမ်ားတာေပါ့။ လူေထာင္ေပါင္းမ်ားစြာရဲ႔ အသက္အုိးအိမ္စည္းစိမ္ေတြ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံထားရာေနရာ၊ ေန႕စဥ္ ေရာင္းေရးဝယ္တာ စီးပြားေရး ျဖစ္တာေႀကာင့္ ဆုံးရွုံးမွဳပမာဏေတြက ကိန္းဂဏန္းေတြထက္ ပိုဆုံး႐ႈံးၾကရတယ္။ ေစ်းမီးေလာင္မွဳကေပးတဲ့ သင္ခန္းစာေတြ မ်ားလြန္းလုိ႔ လုံေလာက္ေနပါျပီ။ ေနာက္ထပ္ မရခ်င္ေတာ့ပါဘူး။