ျမန္မာ ဘာသာစကားကို ျမတ္ႏိုးသူ ဆရာႀကီး ဂြ်န္ အိုကဲလ္

ၿငိမ္းၿငိမ္း

သူ႔တပည့္ေတြက ဆရာႀကီးကို “အရမ္းေတာ္တဲ့ သူ၊ မယံုႏိုင္ေလာက္ေအာင္ ထက္ျမက္ သူ” ဟု ပံုေဖာ္ေျပာဆိုၾက သည္။ သူ ျမန္မာစကား ေျပာသည္ကို နားေထာင္ၾကည့္လွ်င္ ျမန္မာတဦးကဲ့သို႔ပင္ ေခ်ာေခ်ာေမြ႔ေမြ႔ အထစ္အေငါ့ မရွိ ေျပာႏိုင္သည္ ကို ေတြ႔ရသည္။ ဘာေၾကာင့္ ဆရာႀကီးကို ခ်ီးက်ဴး ၾကသည္ ဆိုျခင္းကို ဤတခ်က္ႏွင့္ပင္ လြယ္ကူစြာ သိႏိုင္သည္။

ဆရာႀကီး ဂြ်န္ အိုကဲလ္ (John Okell) ျမန္မာစာ ျမန္မာစကား သင္ၾကား ေပးေနခဲ့သည္မွာ ဆယ္စု ႏွစ္ ၅ ခု ေက်ာ္ၿပီ ျဖစ္သည္။ ယခု အသက္ ၈၀ အရြယ္ရွိသည့္တိုင္ ၿဗိတိန္ႏိုင္ငံသား ကထိက ဂြ်န္ အိုကဲလ္၏ ျမန္မာစာအေပၚ စိတ္ပါ ဝင္စားမႈက ေမွးမွိန္သြားျခင္း မရွိ။ ယေန႔အခ်ိန္ထိ ျမန္မာဘာသာ စကား သင္တန္းကို ထိုင္းႏိုင္ငံ ခ်င္းမိုင္ၿမိဳ႕ႏွင့္ ျမန္မာ ႏိုင္ငံ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕တို႔တြင္ တႏွစ္ တႀကိမ္စီ သြားေရာက္ သင္ၾကားေပးေနဆဲ ျဖစ္ၿပီး ႏိုင္ငံျခားသားမ်ား အေတာ္မ်ားမ်ား တက္ေရာက္သင္ယူလ်က္ ရွိသည္။

၁၉၅၉ ခုႏွစ္တြင္ ၿဗိတိန္ ႏိုင္ငံျခားေရးဌာန ႏိုင္ငံျခားဘာသာ သင္တန္း အတြက္ သြားေရာက္ စံုစမ္းရာမွ ျမန္မာ ဘာသာစကားကို အမွတ္မထင္ သင္ယူခြင့္ရခဲ့သည္။

“သူတို႔က ျမန္မာဘာသာ သင္ေပးဖို႔ လူရွာ ေနတာ။ က်ေနာ္က ဘာသာစကားေတြကို စိတ္ဝင္စားေတာ့ ေလွ်ာက္လႊာ တင္လိုက္တယ္။ က်ေနာ္ အေရြးခံရတယ္။ အဲဒီကေန က်ေနာ့္ကို ေလ့က်င့္ ေပးတယ္” ဟု ဆရာႀကီး ဂြ်န္ အိုကဲလ္က ျမန္မာ ဘာသာစကားႏွင့္ စတင္ရင္းႏွီးခဲ့ရပံုကို ေျပာျပသည္။

လန္ဒန္ တကၠသိုလ္ရွိ အေရွ႕တိုင္းႏွင့္ အာဖရိက ေလ့လာေရးဌာန (SOAS) တြင္ ေဒါက္တာ လွေဖႏွင့္ သဒၵေဗဒ ကထိက ကိတ္သ္စပရစ္ဂ္ (Keith Sprigg) တို႔ထံတြင္ ၁ ႏွစ္ခြဲခန္႔ သင္ယူခဲ့ၿပီးေနာက္ ျမန္မာျပည္သို႔ ကိုယ္တိုင္ ကိုယ္က် သြားေရာက္ၿပီး ျမန္မာစကားေျပာ ပိုမိုတက္ေျမာက္ရန္ အတြက္ ေလ့က်င့္ႏိုင္ရန္ ဂြ်န္ အိုကဲလ္ကို ျမန္မာႏိုင္ငံသို႔ ေစလႊတ္ခဲ့သည္။

ဆရာႀကီး ဂြ်န္က ၁၉၆၀ ခုႏွစ္တြင္ ျမန္မာျပည္ သို႔ လာေရာက္ကာ ၁ ႏွစ္ခန္႔ ေနထိုင္ခဲ့သည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံ အလယ္ပိုင္း အမရပူရၿမိဳ႕ အနီးမွ ေက်းရြာေလး ၁ ရြာတြင္လည္း တလေက်ာ္ၾကာ ေနထိုင္ခဲ့ၿပီး ျမန္မာဘာသာ စကား၏ ကြဲျပားမႈ မ်ားႏွင့္ ေဒသ ယဥ္ေက်းမႈမ်ားကို ေလ့လာခဲ့သည္။

“က်ေနာ္ အရမ္းကံေကာင္းပါတယ္။ ဆရာ လွေဖက အရမ္း သေဘာေကာင္းတယ္။ မိတ္ေဆြေတြ အမ်ားႀကီးနဲ႔လည္း မိတ္ဆက္ေပးခဲ့တယ္” ဟု ဂြ်န္ အိုကဲလ္က ေျပာသည္။

ျမန္မာျပည္မွ ျပန္သြားၿပီးေနာက္ SOAS ေက်ာင္းတြင္ ျမန္မာဘာသာ သင္ဆရာ ျဖစ္လာခဲ့သည္။ ေက်ာင္းတြင္ သာမက ျမန္မာႏိုင္ငံဆိုင္ရာ ၿဗိတိသွ်သံတမန္မ်ား ကိုလည္း သင္ၾကားေပးရသည္။ ထိုႏွစ္မ်ား အတြင္း ျမန္မာႏိုင္ငံသို႔လည္း အနည္းဆံုး ၅ ႏွစ္ တႀကိမ္ေလာက္ လာေရာက္ခဲ့သည္။

အသက္ ၆၅ ႏွစ္ အရြယ္တြင္ အၿငိမ္းစား ယူခဲ့ ေသာ္လည္း စာသင္ၾကားေရး မရပ္တန္႔ခဲ့ေပ။ အၿငိမ္း စားယူၿပီးမွ ထိုင္းႏိုင္ငံတြင္ ျမန္မာ့အေရး ေဆာင္ရြက္ ေနသည့္ ႏိုင္ငံျခားသားမ်ားကို ျမန္မာ ဘာသာစကား သင္ၾကား ေပးရန္ ဖိတ္ေခၚျခင္း ခံရ၍ သြားေရာက္ သင္ၾကားေပးခဲ့ရသည္။ ယခုအထိလည္း သင္ၾကား ေပးလ်က္ရွိသည္။

Myanmar Institute for Integrated Development မွ အႀကီးတန္း ပ႐ိုဂရမ္မန္ေနဂ်ာ မာရီဆာခ်ားလ္စ္ (Marisa Charles) က ၂၀ဝ၈ ခုႏွစ္၊ ၂၀ဝ၉ ခုႏွစ္ႏွင့္ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္မ်ားတြင္ ခ်င္းမိုင္ ၿမိဳ႕၌ ဂြ်န္အိုကဲလ္၏ သင္တန္းမ်ားကို တက္ေရာက္ခဲ့သူ ျဖစ္သည္။

“သူက တကယ္ကို ေစတနာ အျပည့္နဲ႔ သင္ေပး တဲ့ ဆရာတဦးပဲ။ ဘာသာစကား ေပၚေပါက္လာရပံု သမိုင္းနဲ႔ ျမန္မာေတြ ေန႔စဥ္ေျပာစကားေတြကို ဘယ္လို တီထြင္ေျပာဆိုၾကတယ္ ဆိုတာ က်မတို႔ နားလည္လြယ္ေအာင္ စိတ္ဝင္စားစရာ၊ ဟာသေတြ ျဖစ္ရပ္ေတြ ေျပာျပၿပီး သင္ျပေပးတယ္” ဟု သူမက ဆရာႀကီးဂြ်န္ အေၾကာင္း ျပန္ေျပာင္း ေျပာျပသည္။

ဂြ်န္ အိုကဲလ္၏ တပည့္ေဟာင္းတဦး ျဖစ္ၿပီး လက္ရွိ ဘန္ေကာက္တြင္ ေနေသာ လူမႈဆက္သြယ္ ေရးဆိုင္ရာ အတိုင္ပင္ခံ တဦးျဖစ္သည့္ ဂယ္ဘရီရယ္ ဂလန္းနက္ခ္ (Gabrielle Galanek) က ဆရာႀကီး ဂြ်န္အေနျဖင့္ ဘာသာစကား အေပၚ မည္မွ် ျမတ္ႏိုးပံုကို ေျပာျပသည္။

“သူက ျမန္မာစာ စကားအေပၚ တအား စိတ္ထက္သန္တယ္။ စကားေျပာလည္း ေကာင္းတယ္။ ဘာသာစကား ရဲ႕ အေသးစိတ္ အေၾကာင္းအရာေတြနဲ႔ ေလယူေလသိမ္းက အစ ဘယ္ေလာက္ စိတ္ဝင္စားဖို႔ ေကာင္းတဲ့ အေၾကာင္း ေသခ်ာရွင္းျပတယ္” ဟု သူမက ဆိုသည္။

၂၀ဝ၉ ခုႏွစ္က ရန္ကုန္တြင္ ျပဳလုပ္သည့္ သံုးပတ္ၾကာ သင္တန္းတခုတြင္ လာေရာက္ စာသင္ၾကားရန္ ဖိတ္ၾကားခံရခ်ိန္က ကနဦးတြင္ သူအနည္းငယ္ တြန္႔ဆုတ္ေနခဲ့သည္။ “သူတို႔က ျမန္မာစကားပဲ ေျပာတဲ့ လူမ်ိဳးေတြ ၾကားမွာ ေနေနၿပီး သူတို႔ကို ျမန္မာစာသင္ေပးဖို႔ က်ေနာ့္ကို ေခၚတဲ့အခ်ိန္မွာ က်ေနာ္သြားသင္ရမွာ ခပ္ရွက္ရွက္ပဲ” ဟု ဂြ်န္ အိုကဲလ္က ျမန္မာလိုပင္ ျပန္ေျပာျပသည္။

သို႔ေသာ္ သူ၏ ေက်ာင္းသားမ်ားက တျခား ဆရာမ်ားလည္း ရွိသည့္တိုင္ ဂြ်န္အိုကဲလ္ ကဲ့သို႔ေသာ ဆရာကို ရရွိသည့္ အတြက္ ဝမ္းသာေၾကာင္း ေျပာၾကသည္။

“ဂြ်န္နဲ႔ စာသင္တဲ့ အခါမွာ သူ႔ကို စိတ္အေႏွာင့္အယွက္ မေပးမိေအာင္ ေနမိၾကတယ္။ သူက က်ေနာ္ဆံုဖူးတဲ့ ဆရာေတြထဲ အားက်စရာ အေကာင္း ဆံုး၊ စိတ္ပါဝင္စားလာေအာင္ လံႈ႔ေဆာ္မႈ အေပးႏိုင္ဆံုး ဆရာေတြထဲက တေယာက္ ျဖစ္တယ္” ဟု အေမရိကန္စင္တာတြင္ ဖြင့္လွစ္ထားေသာInstitute for Political and Civic Engagement မွ senior program trainer ျဖစ္သည့္ Kirt Mau-sert က ေျပာသည္။

ဆရာႀကီးဂြ်န္ အေၾကာင္း Kirt Mausert စတင္သိခဲ့ရပံုက ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း လမ္းရွိ စာအုပ္ဆိုင္ တဆိုင္တြင္ ျဖစ္သည္။ ျမန္မာစာ စကားေလ့လာရန္ စံုစမ္းရင္း ဂြ်န္ အိုကဲလ္ ေရးသားေသာ “ First Steps in Burmese” စာအုပ္ကို ရရွိခဲ့ရာက စသည္။

“က်ေနာ္ ေတြ႔ဖူးသမွ် ဆရာေတြထဲမွာ ဂြ်န္က ဘယ္အရာကို မဆို စိတ္ရွည္ၿပီးေတာ့ နားလည္မႈ ရွိတဲ့ ဆရာ တေယာက္ ျဖစ္တယ္။ သူ ျမန္မာစာကို ျမတ္ျမတ္ႏိုးႏိုး သင္ေပးတာ ကလည္း က်ေနာ္တို႔ ေက်ာင္းသားေတြကို အားက် လာေစတယ္” ဟု ရန္ကုန္တြင္ ဂြ်န္အိုကဲလ္၏ ျမန္မာစာသင္တန္း အတြက္ စီစဥ္သူအျဖစ္ ေဆာင္ရြက္ ေပးေနေသာ Kirt Mausert က ေျပာျပသည္။

ခ်င္းမိုင္တကၠသိုလ္မွ ျမန္မာစာကထိက ေဒၚယမင္းေရႊစင္ထိုက္က ဘာသာစကား သင္သည့္ ႏိုင္ငံျခားသား ဆရာမ်ားထဲတြင္ ဂြ်န္အိုကဲလ္က အေတာ္ဆံုး ဆရာတဦး ျဖစ္သည္ ဟု ေျပာသည္။ ဘာသာစကား၏ ေလးနက္မႈကို နားလည္သည့္ အျပင္ ျမန္မာ စကားေျပာသည့္ အခါတြင္ အလြန္ ယဥ္ေက်းစြာ ေျပာတတ္သူ ျဖစ္ေသာ္လည္း ေရွး႐ိုးစြဲ တေယာက္ မဟုတ္ဘဲ စကားလံုးသစ္မ်ားကို မ်က္ျခည္ မျပတ္ ေလ့လာမွတ္သားေနသူ ျဖစ္သည္ဟုလည္း ဆိုသည္။

“သူက ျမန္မာစာနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး သူမတူ ၿပိဳင္သူရွားတဲ့ စြယ္စံုရ ဆရာ တဦးပါ။ သူက ကိုယ့္ကိုယ္ကိုႏွိမ္ခ် ေျပာဆိုတတ္ ေပမယ့္ သူ႔ရဲ႕ ဘာသာ စကားဆိုင္ရာ ၾကြယ္ဝမႈက တကယ့္ အတိုင္းထက္ အလြန္ပဲလို႔ က်ေနာ္ ထင္တယ္” ဟု Kirt Mausert က ဆိုသည္။

ဘာသာစကားႏွင့္ ပတ္သက္ေသာ သင္႐ိုး စာအုပ္မ်ား အကဲဒမစ္ စာတမ္းမ်ား ေရးသားေနၿပီး သူ႔ဘဝ တေလွ်ာက္လံုးတြင္ စာသင္ၾကားျခင္း၊ သင္ယူျခင္းမ်ားသာ လုပ္ေဆာင္ေနေသာ ဂြ်န္ အိုကဲလ္က ကိုယ္တိုင္ေရး အတၳဳပၸတိၱေရးရန္ စိတ္ဝင္စားျခင္း မရွိ။ ကိုယ့္အေၾကာင္း ကိုယ္ ျပန္ေရးရျခင္းက “စိတ္ဝင္စားစရာ မေကာင္း”ဟု သူက ဆိုသည္။

အဂၤလန္ႏိုင္ငံတြင္ ေနထိုင္ေနေသာ္လည္း ျမန္မာ့လူမႈ အသိုင္းအဝိုင္းႏွင့္ အဆက္အသြယ္ မျပတ္ခဲ့သလို လက္ရွိ ျမန္မာႏိုင္ငံ အေရးကိစၥမ်ားႏွင့္လည္း သူက မ်က္ျခည္မျပတ္ခဲ့ပါ။

ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ လတ္တေလာ တိုးတက္ေျပာင္းလဲမႈမ်ားႏွင့္ ပတ္သက္၍ သူ၏ အျမင္ကို ေမးေသာ အခါ “သိသာ ထင္ရွားတဲ့ ေျပာင္းလဲမႈ တခုကေတာ့ လြတ္လပ္စြာ ေျပာဆိုခြင့္လို႔ က်ေနာ္ ထင္ပါတယ္။ တခ်ိန္တုန္းက လူေတြဟာ ကိုယ္ေျပာတဲ့ စကားကို ကိုယ္ေၾကာက္ေနရတယ္ေလ။ တျခား တိုးတက္မႈဆိုရင္ ေျပာင္းလဲလာတဲ့ စီးပြားေရး အေျခအေန၊ ဝင္ေငြေတြ ပိုရလာတာ၊ ကုန္ပစၥည္းေတြ ဝန္ေဆာင္မႈေတြလည္း ေရြးခ်ယ္စရာ ပိုမ်ားလာတာ ေတြလို႔ ေျပာလို႔ရမယ္။ ဒါေပမယ့္ က်ေနာ္သိတဲ့ လူေတာ္ေတာ္ မ်ားမ်ားကေတာ့ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈ ေတြက အရင္ကနဲ႔ သိပ္မျခားပါဘူး လို႔ ေျပာၾကတယ္” ဟု ဂြ်န္ အိုကဲလ္က မွတ္ခ်က္ေပးသည္။

သူ သတိျပဳမိသည့္ ေနာက္ထပ္ အေျပာင္းအလဲ တခုမွာ ယေန႔ေခတ္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕၏ လမ္းမေပၚမွ လူမ်ားကို သူ ျမန္မာလို ေျပာဆို ေမးျမ