ျမန္မာအစိုးရအေနျဖင့္ ေက်းရြာတခုအနီး တည္ေဆာက္ထားေသာ အႏၲရာယ္ရွိသည့္ ဆာလ္ဖ်ဴရစ္ အက္ဆစ္ စက္႐ံုတ႐ံုကို ေနရာေရႊ႔ေျပာင္းရန္ အမိန္႔ခ်မွတ္သင့္ေၾကာင္း လန္ဒန္အေျခစိုက္ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ လြတ္ၿငိမ္းခ်မ္းသာခြင့္အဖြဲ႔ (Amnesty International – AI) က ဇူလိုင္လ ၂၀ ရက္ေန႔တြင္ ေျပာၾကားလိုက္သည္။
မၾကာေသးမီက ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ AI က သုေတသနတခု ေဆာင္ရြက္ခဲ့ရာတြင္ စစ္ကိုင္းတိုင္းေဒသၾကီး မံုရြာျမိဳ႕နယ္ ကံကုန္းေက်းရြာတြင္ ေနထိုင္သူမ်ားက စက္႐ံုမွထြက္သည့္ ျပင္းထန္ေသာ အနံဆိုးမ်ားကို ခံစားေနရေၾကာင္းႏွင့္ အသက္႐ႈလမ္းေၾကာင္းဆိုင္ရာ၊ အေရျပားႏွင့္ မ်က္လံုး ျပႆနာမ်ား ႀကံဳေတြ႔ေနရေၾကာင္း ေျပာျပခဲ့ၾကသည္။ ေဒသတြင္းမွ ေကာက္ပဲသီးႏွံမ်ားကိုလည္း ထိခိုက္ပ်က္စီးေစေၾကာင္း ေဒသခံမ်ားက ေျပာသည္။
ဇြန္လ ၁၅ ရက္တြင္ လုပ္ငန္းမ်ား ျပန္လည္စတင္ခဲ့ၿပီးေနာက္ ေလထု ညစ္ညမ္းလာသည့္အတြက္ စက္႐ံုႏွင့္ မီတာ ၅၀ ခန္႔သာေ၀းသည့္ ေနရာတြင္ ရွိသည့္ စာသင္ေက်ာင္းသို႔ ေက်ာင္းသား အမ်ားစု ေက်ာင္းမတက္ႏိုင္ေတာ့ေၾကာင္း ေက်းလက္ျပည္သူမ်ားက ေျပာသည္။
၂၀၁၃ ခုႏွစ္တြင္ အစိုးရႏွင့္ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ဆိုင္ရာ NGO တခုတို႔မွ ေျမဆီလႊာစမ္းသပ္စစ္ေဆးမႈ တခု ျပဳလုပ္ခဲ့ရာတြင္ ေျမဆီလႊာထဲတြင္ ဆာလ္ဖိတ္ (sulphates) ပါ၀င္မႈ ျမင့္မားေနေၾကာင္း ေတြ႔ရွိခဲ့ရသည္။ စမ္းသပ္ စစ္ေဆးမႈ၏ ရလဒ္မ်ားေၾကာင့္ အက္ဆစ္ စက္႐ံုႏွင့္ ၎၏ သက္ေရာက္မႈမ်ား အေပၚ အေလးအနက္ စိုးရိမ္မႈမ်ား ေပၚေပါက္ လာေစခဲ့သည္။
“ျမန္မာ အစိုးရအေနနဲ႔ အျမန္ဆံုး ၀င္ေရာက္စြက္ဖက္ၿပီး ဆာလ္ျဖဴရစ္ စက္႐ံု လုပ္ငန္းေဆာင္ရြက္မႈေတြကို ရပ္ဆိုင္းခိုင္းသင့္ပါတယ္။ စက္႐ံုကို ဘယ္သူ႔ရဲ႕ က်န္းမာေရးကိုမွ မထိခိုက္ႏိုင္တဲ့ ေနရာတခုခု ကို ေရႊ႔ေျပာင္း ပစ္ဖို႕ လိုတယ္” ဟု Amnesty International မွ စီးပြားေရးႏွင့္ လူ႔အခြင့္အေရး ဆိုင္ရာ သုေတသီ Mark Dummett က ကေျပာသည္။ သူက ကံကုန္းေက်းရြာသို႔ ၿပီးခဲ့သည့္ လ အတြင္းက သြားေရာက္ေလ့လာခဲ့သူ ျဖစ္သည္။
မိုးႀကိဳး ဆာလ္ဖ်ဴရစ္ အက္ဆစ္ စက္႐ံုကို ၂၀၀၇ ခုႏွစ္တြင္ တည္ေဆာက္ခဲ့ၿပီး ၂၀၁၃ ခုႏွစ္က ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ဦး ေဆာင္ေသာ ေကာ္မတီ၏ စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈတြင္ ပါ၀င္ခဲ့ေသာ စက္႐ံုလည္း ျဖစ္ပါသည္။ အဆိုပါစက္႐ံုကို ေဒသအာဏာ ပိုင္မ်ား၏ ခြင့္ျပဳခ်က္မပါဘဲ တည္ေဆာက္ခဲ့ျခင္း ျဖစ္ေၾကာင္း စံုစမ္းစစ္ေဆးေရး ေကာ္မတီက ေတြ႔ရွိခဲ့ရသည္။
စက္႐ံုကို ပိုင္ဆိုင္ေသာ စစ္တပ္ပိုင္ ျမန္မာ့ စီးပြားေရး ဦးပိုင္လီမီတက္ (UMEHL) က ေနာက္ပိုင္းတြင္ စက္႐ံုလည္ပတ္ခြင့္ ကို ၂၀၁၃ ခုႏွစ္ ဇူလိုင္လ၌ ရရွိခဲ့သည္။
ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ခြင့္ျပဳခ်က္မရွိဘဲ စက္႐ံုတခုလည္ပတ္ျခင္းက ရာဇ၀တ္မႈေျမာက္ေသာ္လည္း အစိုးရက အဆိုပါကိစၥ ကို စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈ ျပဳလုပ္ရန္ႏွင့္ စက္႐ံုကို ၂၀၀၇ ခုႏွစ္မွ ၂၀၁၃ ခုႏွစ္အထိ တရားမ၀င္ လုပ္ငန္းလုပ္ကိုင္ခဲ့ေသာ UMEHL ကို ျပစ္ဒဏ္ တစံုတရာခ်မွတ္ရန္လည္း ပ်က္ကြက္ခဲ့သည္။
အသစ္ေရြးခ်ယ္တင္ေျမွာက္လိုက္ေသာ စည္ပင္သာယာေရး အဖြဲ႔အာဏာပိုင္မ်ားက ႏွစ္စဥ္ အသစ္တိုးရသည့္ စက္႐ံု လုပ္ ငန္း လိုင္စင္သက္တမ္းကို ထပ္မတိုးေပးရန္ ၿပီးခဲ့သည့္လအတြင္းတြင္ ဆံုးျဖတ္ခဲ့ေၾကာင္းႏွင့္ စက္႐ံု၏ က်န္းမာေရးႏွင့္ သဘာ၀ ပတ္၀န္းက်င္ဆိုင္ရာ သက္ေရာက္မႈမ်ားကို ေလ့လာအကဲျဖတ္မႈကို ေစာင့္ဆိုင္းသြားမည္ ျဖစ္ေၾကာင္း တာ၀န္ရွိသူ မ်ားက ေျပာသည္။
သို႔ေသာ္လည္း စက္႐ံုကို တလ ေက်ာ္ခန္႔သာ ရပ္နားၿပီးေနာက္ လုပ္ငန္းလိုင္စင္ကို သက္တမ္းမတိုးဘဲ လုပ္ငန္းမ်ားကို ျပန္ လည္ေဆာင္ရြက္ေနခဲ့သည္ဟု ေဒသခံမ်ားကေျပာၾကသည္။ စည္ပင္သာယာေရးအဖြဲ႔ထံမွ လိုင္စင္ မရွိေသာ္လည္း ဗဟိုအစိုးရက စက္႐ံုကို လည္ပတ္ခြင့္ျပဳထားဆဲ ျဖစ္သည္ဟု ေဒသဆိုင္ရာ တာ၀န္ရွိသူ တဦးကေျပာသည္။
“UMEHL အေနနဲ႔ ေဒသဆိုင္ရာ အာဏာပိုင္ေတြရဲ႕ စိုးရိမ္ပူပန္မႈေတြ ကို ဥေပကၡာမျပဳသင့္ပါဘူး။ ထိခိုက္နစ္နာေနတဲ့ ျပည္ သူေတြရဲ႕ အေလးအနက္ေတာင္းဆိုမႈေတြကိုလည္း နားေထာင္သင့္ပါတယ္။ ဗဟိုအစိုးရ အေနနဲ႔လည္း စက္႐ံုရဲ႕ လုပ္ငန္း လည္ပတ္မႈေတြကို ရပ္ဆိုင္းၿပီး လံုၿခံဳစိတ္ခ်ရတဲ့ ေနရာကို ေရႊ႕ေျပာင္းေပးဖို႔ လိုပါတယ္” ဟု Mark Dummett က AI ၏ ထုတ္ျပန္ေၾကညာခ်က္တြင္ ေျပာသည္။
မိုးႀကိဳး ဆာလ္ဖ်ဴရစ္ အက္ဆစ္စက္႐ံုသည္ လက္ပံေတာင္းႏွင့္ စပယ္ေတာင္ႏွင့္ ေၾကးစင္ေတာင္ ရွိ ေၾကးနီသတၱဳတြင္း ၂ ခု သို႔ ဆာလ္ဖ်ဴရစ္ အက္ဆစ္မ်ား ေထာက္ပံ့ေပးေနသည္။ အဆိုပါ သတၱဳတြင္းမ်ားသည္ UMEHL ႏွင့္ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံမွ ၀မ္ေပါင္ သတၱဳတြင္း ကုမၸဏီတို႔ ဖက္စပ္ေဆာင္ရြက္ေနသည့္ လုပ္ငန္းမ်ား ျဖစ္ၾကသည္။
ႏိုင္ငံတကာတြင္ က်င့္သံုးသည့္ အေလ့အထအရ ေဘးအႏၲရာယ္မ်ားသည့္ ဓာတုပစၥည္းထုတ္လုပ္သည့္ စက္႐ံုတခု တည္ေထာင္လွ်င္ လူမ်ား ေဘးကင္းလံုၿခံဳမႈ ေသခ်ာေစရၿပီး လူေနဧရိယာႏွင့္လည္း ၾကားခံနယ္ေျမတခုထားရွိရမည္ ျဖစ္သည္။
စက္႐ံုတခု ေနရာခ်ထားေပးျခင္း မျပဳမီ လုပ္ငန္းလုပ္ကိုင္မည့္ UMEHL က သင့္ေတာ္သည့္ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ႏွင့္ လူမႈ ေရး သက္ေရာက္ မႈေလ့လာဆန္းစစ္မႈ ျပဳလုပ္ျခင္း၊ ထိခိုက္သည့္ ျပည္သူမ်ားႏွင့္ ေဆြးေႏြးညွိႏိႈင္းမႈမ်ားျပဳလုပ္ျခင္း၊ လုပ္ ငန္း ေဆာင္ရြက္စဥ္ႏွင့္ မေဆာင္ရြက္မီ ေဘးကင္းလံုၿခံဳမႈဆိုင္ရာ ေဆာင္ရြက္ခ်က္မ်ားကို ထုတ္ေဖာ္ျပသျခင္းမ်ား ေသခ်ာ ေစေရးကို အစိုးရက ေဆာင္ရြက္ရန္ လိုသည္ဟု AI က ဆိုသည္။
No comments:
Post a Comment